Evaluatie Introductie stressreductie, inspiratieweek 1.1 Januari Door Yolanda de Milde & Leo van Vegchel

Evaluatie Introductie stressreductie, inspiratieweek 1.1 Januari 2013

Door Yolanda de Milde & Leo van Vegchel

Rapportage resultaten onderzoek training stressreductie P-jaar 2012

Inhoudsopgave Inleiding ................................................................................................................................................... 3 Hoofdstuk 1 Stress en de relatie tot het begrip mindfulness ................................................................. 4 Stress reductie door mindfulness ........................................................................................................ 5 Hoofdstuk 2 Onderzoek training Stressreductie ..................................................................................... 6 Uitleg onderzoek ................................................................................................................................. 6 Hoofdstuk 3 Onderzoeksvragen .............................................................................................................. 7 Onderzoeksvraag A: Zijn er verschillen tussen het ervaren van stress en de beleving van de training? .............................................................................................................................................. 7 Vraag 1: Is er een verschil tussen de studenten die wel of geen stress ervaren en iets hebben geleerd van de training? .................................................................................................................. 7 Vraag 2: Is er een verschil tussen de studenten die wel of geen stress ervaren en hun behoefte aan meer informatie over stressreductie? ...................................................................................... 7 Vraag 3: Is er een verband tussen het ervaren van stress en de verwachting van de student betreffende de training? ................................................................................................................. 7 Vraag 4: Is er een verband tussen het ervaren van stress en de wens de training (facultatieve) voort te zetten? ............................................................................................................................... 8 Onderzoeksvraag B: Is er een verband tussen de wens om de training (facultatief) voort te zetten en de beleving van de training door de student? ........................................................................................ 8 Hoofdstuk 4 Eindconclusie en aanbevelingen......................................................................................... 9 Bijlage A ................................................................................................................................................. 10 Bijlage B ................................................................................................................................................. 12

2


Inleiding Het gevoel van stress is een veel voorkomend verschijnsel in onze samenleving. Vrijwel iedereen heeft wel eens last van stress. In onze samenleving zijn er echter steeds meer mensen die aangeven dat de stressklachten dusdanig van aard zijn, dat de klachten hen belemmeren in het dagelijks leven. Denk maar bijvoorbeeld aan overmatig piekeren, zich gespannen voelen, of somber en lusteloos, het idee hebben "te worden geleefd", gevoelens die in ernstige mate kunnen duiden op overspanning of burnout. De officiële definitie van stress wordt op meerdere manieren uitgelegd, maar de definitie waarvan wordt uitgegaan tijdens deze rapportage luidt als volgt: ‘Toestand waarin het evenwicht van de bio-fysiologische functies in het lichaam is verstoord door te grote lichamelijke of geestelijke spanning en die bepaalde afweermechanismen in werking doet komen’1 Stress brengt je in een verhoogde staat van paraatheid. Het is een natuurlijke reactie, die gezond is zolang ze kort duurt. De stressreactie is een biologische reactie; het lichaam wordt klaargemaakt voor een overlevingsreactie: vechten of vluchten. Vanuit ons biologisch handelen wordt een bedreiging als hevig, maar kort gezien. In onze hedendaagse samenleving is dit vaak niet het geval. Onze geest ziet veel bedreigingen en voelt vaak een gebrek aan controle. In ons dagelijks leven wordt het overlevingssysteem zo vaak getriggered dat het niet meer tot rust komt. Er worden voortdurend stresshormonen in ons lichaam aangemaakt; er ontstaat chronische stress. Chronische stress kan tot verlies van plezier, creativiteit en productiviteit leiden. Voor de samenleving is de prijs ook hoog. Uit recent onderzoek van TNO blijkt dat 150.000 tot 300.000 werknemers zich jaarlijks ziek meldt wegens stress. Het kost de economie 6 miljard. Stress lijkt onuitroeibaar.

1

Bron: http://www.encyclo.nl/begrip/stress

3


Hoofdstuk 1 Stress en de relatie tot het begrip mindfulness In kringen lopen Hé, jij die in kringen loopt, Houdt daar alsjeblieft mee op. Waarvoor doe je het? ‘Ik kan niet zijn zonder dat ik ga, Want ik weet niet waarheen ik moet gaan. Daarom loop ik in kringen.’ Ach, jij die in kringen rondloopt, Houd alsjeblieft daarmee op. ‘Maar als ik ophoud met gaan stop ik mijn zijn.’ O, mijn vriend die in kringen rondloopt, jij valt niet samen met dat dwaze gedoe van lopen in kringen. Je mag plezier scheppen in je gaan Zonder in kringen te lopen. ‘Waar kan ik dan gaan.’ Ga, waar je je liefste kan vinden En waar je jezelf kan vinden. Thich Nhat Hahn Vertaling: Meindert Boersma Mindfulness betekent: je bewust zijn van wat er gebeurt. En in contact zijn met wat je daarbij ervaart. Je drinkt bewust een kop thee, voelt de warmte van het theekopje en bent je bewust van de geur en de smaak van de thee. Dat is mindful theedrinken.2 de mindfulness benadering gaat men er van uit dat veel gevoelens van stress tot stand komen door een ongezonde vorm van aandacht aan dingen te besteden, uit angst voor negatieve gevolgen of door het vastzitten in automatische denkpatronen welke piekeren stimuleren. De meest voor de hand liggende resultaten van Mindfulness zijn: het leren loslaten (van omgevingsinvloeden), in het hier-en-nu zijn, en contact maken met de eigen gevoelens en gedachten. Daardoor kan men loskomen uit storende (ziekmakende) automatismen en patronen.3 Angst en automatisme hebben onherroepelijk met elkaar te maken. Angst versterkt automatisch gedrag, draaien ‘op de automatische piloot’. Het kan een gevoel van houvast ofwel controle bieden waardoor men het gevoel heeft ruimte over te houden. Bewustwording van automatisch gedrag is een gedraging wat de mens energie kost, laat staan een ongewenste automatische gedraging te veranderen. De gemiddelde mens heeft 66 dagen nodig om nieuw gewenst gedrag een automatisme te laten worden.4 Een staat van onbevangenheid kan helpen om ongewenst (automatisch) gedrag te leren benoemen en desgewenst aan te passen of te wijzigen. De kunst is om de aandacht die je hebt voor allerlei dingen die in het dagelijks leven op je afkomen minder door deze vrees of gewoonte/automatisme beheerst te laten zijn. In plaats daarvan kun je een meer open en onbevangen vorm van aandacht voor wat er gebeurt aanleren, waardoor gevoelens van stress verminderen. Deze vorm van aandacht is niet gevangen in het verleden (allerlei onprettige dingen die gebeurd zijn) of de toekomst (piekeren over wat er nog allemaal moet gebeuren of kan gebeuren), maar is sterk aanwezig in het moment zelf, in het "hier en nu".5 2

Bron: www.nouddehaas.nl Uit onderzoek Goleman, 1997 4 Uit lezing Ben Tiggelaar, 2013 5 Bron: www.ditmoment.nu 3

4


Stressreductie door mindfulness Een manier om bij bewust te worden van het hoe en waarom van de ervaarde stress, is het trainen van de aandacht. Daarmee word je je bewust van de neiging van de geest om te piekeren over verleden en toekomst. Je krijgt een keuze. Je kunt achter de automatische gedachtepatronen aanhollen, of de aandacht terugroepen. Je piekert minder en de stressmachine wordt minder vaak ingeschakeld. Met mindfulness begin je bij de bron. Zo kun je stress effectief verminderen.6 Volgens Jon Kabat-Zinn, oprichter en eerste directeur van het Center for Mindfulness aan de universiteit van Massachusetts, en de ontwerper van het Mindfulness-Based Stress Reduction programma (MBSR) kun je Mindfulness het best definiëren als ‘het bewust reguleren van de aandacht van moment tot moment, in het moment’. In zijn hoofdwerk7 zegt hij: “Eenvoudig gezegd is oplettendheid [mindfulness]: je van elk moment bewust zijn. Oplettendheid wordt ontwikkeld door doelbewust aandacht te schenken aan dingen waar we gewoonlijk niet bij stilstaan. Het is een systematische aanpak om nieuwe manieren van controle en wijsheid in ons leven te ontwikkelen, gebaseerd op ons innerlijk vermogen tot ontspanning, aandacht, bewustzijn en inzicht.” In de Acceptance and Commitment Therapy (ACT) en de Relational Frame Theory (RFT) is mindfulness geen wetenschappelijke term, maar een term die duidt op het samenspel van vier duidelijk omschreven processen: cognitieve defusie, acceptatie, contact met het huidige moment en zelf als context. Deze visie op mindfulness is niet gebaseerd op het boeddhisme, maar op inzichten uit de RFT: een moderne contextuele theorie over taal en cognitie. De ACT/RFT visie vertoont opvallend veel overeenkomsten met de boeddhistische visie op mindfulness, maar heeft als groot voordeel dat de conceptualisatie van mindfulness op een logische wijze voortvloeit uit goed begrepen psychologische processen. De meeste onderzoekers zien mindfulness als een intrinsiek vermogen van de menselijke geest.8 Wij identificeren ons met ons denken en zien deze vaak als een accurate weergave van de werkelijkheid. Mindfulness is dus niet zozeer alleen erkend als zodanig binnen het Boeddisme, maar ook binnen de wetenschappelijke wereld.

6

Bron: www.ditmoment.nu (Kabat-Zinn, 1990, p20) 8 (Brown et al., 2007a) 7

5


Hoofdstuk 2 Onderzoek training Stressreductie Ruim 50 procent van hbo-studenten en academici geeft aan druk te ervaren vanwege het vele werk voor de studie. In het MBO ligt dat wat lager (39 procent). Ongeveer 33 procent van de deelnemers en studenten ondervindt druk vanwege te hoge eisen en verwachtingen die er aan hen worden gesteld.9 Dit betekent dat het Nederlandse onderwijssysteem behoorlijk wat van zijn studenten vraagt. In dat kader is het interessant om te kijken naar de relatie ‘ervaren van stress’ tot het begrip ‘stressreductie’. Binnen dit onderzoek is er gebruik gemaakt van de techniek Mindfulness, waarbij in de training aandacht is geschonken aan het bewust reguleren van aandacht in het moment zelf. Het onderzoek is afgenomen bij 212 respondenten, allen eerstejaars studenten aan het Sint Lucas te Boxtel. Van de respondenten geeft ruim 74% aan regelmatig stress te ervaren.

Uitleg onderzoek Na het geven van de training door Leo van Vegchel en Yolanda de Milde, beiden docent Burgerschap is de leerlingen gevraagd om een online evaluatieformulier in te vullen met betrekking tot de gegeven training. De training was een introductie in de wereld van mindfulness met als doel om stress te reduceren. Leerlingen kregen een korte theoretische inleiding over het ontstaan van het begrip stress. Hierna werd gevraagd naar de ervaringen van stress. Veel leerlingen herkenden zich in elkaars verhalen en dit leidde tot een aantal interessante vraagstukken met betrekking tot stress. Hoofdvraag bleek het vraagstuk ‘hoe om te gaan met stress’ te zijn. Dit vormde een mooie inleiding naar een praktische ervaring met mindfulness. Na het gezamenlijk uitvoeren van een aantal korte oefeningen bleek dat een overweldigend aantal van de leerlingen de training als positief heeft ervaren. Van het aantal respondenten bleek 93% de training als interessant te hebben ervaren en gaf 82% aan iets te hebben geleerd. 90% van de respondenten heeft de training als leuk ervaren en 84% heeft aangegeven dat zij het prettig vinden als de training zou worden uitgebreid naar een (facultatieve) training. Deze resultaten zijn interessant genoeg om eens te kijken naar een onderlinge verbanden. De antwoorden hierop zijn terug te vinden in de onderzoeksvragen in hoofdstuk 3. Voor meer achtergrond informatie betreffende bovenstaande resultaten, zie bijlage A.

9

Bron: https://www.rsiquickscan.com/

6


Hoofdstuk 3 Onderzoeksvragen In een dergelijk onderzoek is het interessant om te kijken naar de onderlinge verschillen en mogelijke verbanden. Deze onderlinge verschillen en verbanden kunnen worden om eventuele vragen te beantwoorden en zo meer inzicht in het onderzoek te geven. Alle onderzoeksvragen worden ondersteund met de uitgewerkte resultaten in bijlage B.

Onderzoeksvraag A: Zijn er verschillen tussen het ervaren van stress en de beleving van de training? Om deze vraag te kunnen beantwoorden is het belangrijk deze uit te splitsen in een aantal subvragen die hieronder verder worden uitgewerkt. Vraag 1: Is er een verschil tussen de studenten die wel of geen stress ervaren en iets hebben geleerd van de training? Hiervoor wordt dieper gekeken naar de onderlinge verschillen tussen het wel of niet ervaren van stress in relatie tot de beleving van de student na het volgen van de training. Uit onderzoek blijkt dat 75% van de respondenten regelmatig stress ervaart, 17,4% geen regelmatige stress ervaart en 7,6% het niet weet. Als we dieper ingaan op deze cijfers, geeft 82,2% van de respondenten die positief antwoorden op het ervaren van stress wel iets heeft geleerd van de training, waar 12,1% aangeeft niets te hebben geleerd. 76,9% van de respondenten die in eerste instantie aangeven geen stress te ervaren, hebben er toch wat van opgestoken. Hieruit kan de conclusie worden getrokken dat de training inhoudelijk iets toevoegt aan de kennis van de student (overall score ruim 81%) Vraag 2: Is er een verschil tussen de studenten die wel of geen stress ervaren en hun behoefte aan meer informatie over stressreductie? Binnen de groep van studenten die regelmatig stress ervaren, geeft 66,2% aan behoefte te hebben aan meer informatie. 9,6% heeft geen behoefte en 24,2% weet het niet. Van de groep studenten welke geen regelmatige stress ervaart geeft 59% aan toch meer informatie te willen, 23,1% heeft geen behoefte aan informatie en 17,9% heeft geen antwoord op de vraag. Kijken we naar de groep twijfelaars die voor zichzelf niet kunnen bepalen of ze regelmatig stress hebben, geeft het overgrote deel toch te aan meer behoefte te hebben aan meer informatie, namelijk 63,7%. In de groep twijfelaars blijkt 31,2% niet weet of ze wel of geen behoefte hebben. Kijkende naar de overall cijfers, niet uitgesplitst op basis van wel of geen ervaren stress, blijkt dat 63,7% van de totale populatie behoefte heeft aan meer informatie en 23,6% het niet weet. Als aandachtspunt blijkt dat, onafhankelijk de variabele ‘wel of geen stress ervaren’ de respondenten het lastig vinden om te bepalen of ze wel of geen behoefte hebben aan meer informatie. Mogelijke verklaring hiervoor is dat de studenten nog maar een keer kennis hebben gemaakt met de training en het lastig vinden om hierop te baseren of zij meer informatie nodig hebben. Vraag 3: Is er een verband tussen het ervaren van stress en de verwachting van de student betreffende de training? Ofwel kort gezegd “Kan de training mij helpen om minder stress te ervaren?” Uit de resultaten blijkt dat 73,3% van de respondenten die regelmatig stress ervaren denken dat meer informatie hen kan helpen stress te verminderen. Slechts 41% van de respondenten die geen regelmatige stress ervaren geeft denkt dat meer informatie hen kan helpen minder stress te ervaren. Ruim 22% van de totale populatie geeft aan dat zij niet weten of meer informatie hen kan helpen om 7


minder stress te ervaren. Dit kan wijzen op het bezitten van te weinig kennis over het onderwerp zelf om een uitgesproken keuze te maken. Onderzoek geeft aan dat er met een zekerheid van 99% sprake is van een statistisch significant verband tussen de variabelen ‘ervaren stress’ en ‘meer informatie kan mij helpen’. Dit houdt in dat mensen die stress ervaren eerder geloven dat de training hen kan helpen om stress te verminderen. Dit kan straks van invloed zijn in de keuze richting de nog te bepalen doelgroep. Laten we wel of niet studenten deelnemen aan de training die op voorhand aangeven niet regelmatig stress te ervaren? Vraag 4: Is er een verband tussen het ervaren van stress en de wens de training (facultatieve) voort te zetten? Het antwoord op deze vraag is eenvoudig te beantwoorden. Ruim 87% van de respondenten die stress ervaren geeft een positief antwoord, waarbij ruim 79% van de respondenten hetzelfde antwoord geeft die geen regelmatige stress ervaart. Als we kijken naar de totale populatie en geen onderscheid maken tussen de twee groepen blijkt dat 84% de wens uitspreekt om de training nogmaals de training te willen volgen, of een vervolg op de introductie te willen.

Onderzoeksvraag B: Is er een verband tussen de wens om de training (facultatief) voort te zetten en de beleving van de training door de student? Om deze vraag op een juiste manier te kunnen beantwoorden wordt er gekeken naar de relatie tussen de variabele ‘voortzetting training’ en de variabelen ‘ik vond de training leuk, nuttig en interessant’. Het blijkt dat er alleen tussen de variabelen ‘voortzetting training’ en ‘ik vond de training leuk’ geen een statistisch significant verband bestand. Er kan met een zekerheid van 100% worden gezegd dat tussen beide variabelen een geen verband bestaat. Dat wil zeggen, hoe leuker men de training vindt, dat niet automatisch wil zeggen dat de wens betreffende een (facultatief) vervolg training groter wordt. Er is bijna geen onderscheid te maken tussen de groepen studenten die wel of geen stress ervaren en het leuk vinden van de training (wel stress vs leuk = 91,0% vs 79%). Ruim 89% van de totale populatie die de training leuk vonden willen graag een vervolg. Als er gekeken word naar een statistisch significant verband tussen de variabelen ‘voortzetting training’ en ‘ik vond de training interessant en/of nuttig’ wel met een zekerheid van 90% kan worden gezegd dat er een verband bestaat tussen deze variabelen. Met andere woorden, hoe interessanter of nuttiger de student de training vond, des te groter de wens betreffende een mogelijke (facultatieve) voortzetting. Hieruit kan voorzichtig worden geconcludeerd dat studenten die de training interessant of nuttig vinden, zeer waarschijnlijk zich zullen inschrijven voor een vervolgtraining. Ruim 92% van de totale populatie die graag een voortzetting van de training wenst, vond de training interessant en 84% vond de training nuttig. Concluderend kan gezegd worden dat een groot deel van de totale populatie graag een voortzetting c.q. uitbreiding van de training wenst. Een belangrijke vraag hierbij is in welke vorm en welke plaats deze training dient te krijgen in het curriculum

8


Hoofdstuk 4 Eindconclusie en aanbevelingen De resultaten spreken voor zich. Mindfulness is een aanvaardbare techniek om stress te reduceren bij eerstejaars studenten van het SintLucas. Er valt zeker nog wel wat werk te verrichten betreffende de theoretische achtergrond, want uit onderzoek blijkt dat studenten nog te weinig van het onderwerp weten om een gedegen keuze te maken of mindfulness echt helpt om stress te verminderen. Maar de eerste exploratieve resultaten zijn hoopvol en dienen zeker als een goede basis om het gesprek aan te gaan hoe Mindfulness te integreren binnen het bestaande onderwijs. De resultaten die als basis zijn genomen spreken alleen voor de eerstejaars van het Sint Lucas en zeggen niets over de wensen en behoeften van de ouderejaars. Toch kan niet ontkend worden dat de sprekende cijfers zeker wel het nadenken waard zijn om te denken aan een vakoverstijgend, nee zelfs jaaroverstijgend op zichzelf staand curriculum, al dan niet in samenwerking met andere onderwijsspecialiteiten zoals mentoraat en studieloopbaanbegeleiding. Een voorzichtige conclusie die kan worden getrokken is dat Mindfulness een interessant instrument kan zijn in de begeleiding van zorgleerlingen, met name die leerling die met een hoge mate van stress kampt. Knowlegde speaks and wisdom listens... en laten we dat dan ook doen. Laten we luisteren naar de behoeftes en wensen van onze studenten en verder kijken dan alleen cijfers, financiële stromen en winst op korte termijn. De invoering van Mindfulness in het onderwijs binnen het Sint Lucas kan misschien zelfs wel op langere termijn een onderscheid maken met betrekking tot andere opleidingen en het Sint Lucas een voorloper maken op het gebied van zingeving in business.

Bedankt voor het lezen en we luisteren ook graag naar jou. Opmerkingen naar aanleiding van deze rapportage worden zeker op prijs gesteld en kunnen worden gericht aan Leo of Yolanda via [email protected] [email protected] Alle goeds, Leo van Vegchel en Yolanda de Milde

9


Bijlage A Ik vond de introductie stress reductie interessant Frequency

Percent

Valid Percent

Cumulative Percent

1

197

92,9

92,9

92,9

2

7

3,3

3,3

96,2

3

8

3,8

3,8

100,0

212

100,0

100,0

Valid Total

Ik heb iets geleerd van de introductie stress reductie Frequency ja

Percent

Valid Percent

Cumulative Percent

172

81,1

81,1

81,1

nee

27

12,7

12,7

93,9

weet niet

13

6,1

6,1

100,0

212

100,0

100,0

Valid Total

Ik zou meer over het onderwerp (stress reductie) te weten willen komen Frequency ja

Percent

Valid Percent

Cumulative Percent

135

63,7

63,7

63,7

nee

27

12,7

12,7

76,4

weet niet

50

23,6

23,6

100,0

212

100,0

100,0

Valid Total

Ik ervaar regelmatig stress Frequency ja

Percent

Valid Percent

Cumulative Percent

157

74,1

74,1

74,1

nee

39

18,4

18,4

92,5

weet niet

16

7,5

7,5

100,0

212

100,0

100,0

Valid Total

Ik denk dat meer informatie over stress reductie mij kan helpen Frequency ja

Percent

Valid Percent

Cumulative Percent

134

63,2

63,2

63,2

nee

30

14,2

14,2

77,4

weet niet

48

22,6

22,6

100,0

212

100,0

100,0

Valid Total

10


Ik vind dat de introductie uitgebreid mag worden naar een facultatieve training Frequency ja

Percent

Valid Percent

Cumulative Percent

178

84,0

84,0

84,0

nee

19

9,0

9,0

92,9

weet niet

15

7,1

7,1

100,0

212

100,0

100,0

Valid Total

Ik heb de introductie gevolgd bij Frequency

Valid

Percent

Valid Percent

Cumulative Percent

Leo van Vegchel

83

39,2

39,2

39,2

Yolanda de Milde

129

60,8

60,8

100,0

Total

212

100,0

100,0

Ik vond de introductie stress reductie nuttig Frequency ja

Percent

Valid Percent

Cumulative Percent

178

84,0

84,0

84,0

nee

11

5,2

5,2

89,2

weet niet

23

10,8

10,8

100,0

212

100,0

100,0

Valid Total

Ik vond de introductie stress reductie leuk om te doen Frequency ja

Percent

Valid Percent

Cumulative Percent

190

89,6

89,6

89,6

nee

11

5,2

5,2

94,8

weet niet

11

5,2

5,2

100,0

212

100,0

100,0

Valid Total

11


Bijlage B Ik ervaar regelmatig stress * Ik heb iets van de training geleerd

Crosstabs

Notes Output Created

22-JAN-2013 20:43:37

Comments Data

Input

C:\Users\Yolanda\Desktop\stress reductie_v3.sav

Active Dataset

DataSet1

Filter

<none>

Weight

<none>

Split File

<none>

N of Rows in Working Data File Definition of Missing

212 User-defined missing values are treated as missing. Statistics for each table are

Missing Value Handling Cases Used

based on all the cases with valid data in the specified range(s) for all variables in each table. CROSSTABS

/TABLES=Ikhebietsgeleerdvand eintroductiestressreductie BY Ikervaarregelmatigstress

Syntax

/FORMAT=AVALUE TABLES /STATISTICS=CHISQ /CELLS=COUNT ROW COLUMN /COUNT ROUND CELL. Processor Time

00:00:00,03

Elapsed Time

00:00:00,03

Resources Dimensions Requested Cells Available

2 131072

[DataSet1] C:\Users\Yolanda\Desktop\stressreductie_v3.sav

12


Case Processing Summary Cases Valid N

Missing Percent

N

Total

Percent

N

Percent

Ik heb iets geleerd van de introductie stress reductie * Ik

212

100,0%

0

0,0%

212

100,0%

ervaar regelmatig stress

Ik heb iets geleerd van de introductie stress reductie * Ik ervaar regelmatig stress Crosstabulation Ik ervaar regelmatig stress ja Count % within Ik heb iets geleerd van ja

de introductie stress reductie % within Ik ervaar regelmatig stress Count

Ik heb iets geleerd van de introductie stress reductie

% within Ik heb iets geleerd van nee

de introductie stress reductie % within Ik ervaar regelmatig stress Count % within Ik heb iets geleerd van

weet niet

de introductie stress reductie % within Ik ervaar regelmatig stress Count % within Ik heb iets geleerd van

Total

de introductie stress reductie % within Ik ervaar regelmatig stress

nee

weet niet

129

30

13

75,0%

17,4%

7,6%

82,2%

76,9%

81,2%

19

6

2

70,4%

22,2%

7,4%

12,1%

15,4%

12,5%

9

3

1

69,2%

23,1%

7,7%

5,7%

7,7%

6,2%

157

39

16

74,1%

18,4%

7,5%

100,0%

100,0%

100,0%

Chi-Square Tests Value

df

T

Asymp. Sig. (2sided)

13


a

4

,967

Likelihood Ratio

,545

4

,969

Linear-by-Linear Association

,205

1

,651

N of Valid Cases

212

Pearson Chi-Square

,567

a. 4 cells (44,4%) have expected count less than 5. The minimum expected count is ,98.

Crosstabs


22-JAN-2013 21:09:45

Comments Data

Input


Active Dataset

DataSet1

Filter

<none>

Weight

<none>

Split File

<none>




based on all the cases with valid data in the specified range(s) for all variables in each table. CROSSTABS

/TABLES=Ikzoumeeroverhetond erwerpstressreductietewetenwille nkomen BY Syntax

Ikervaarregelmatigstress /FORMAT=AVALUE TABLES /STATISTICS=CHISQ /CELLS=COUNT ROW COLUMN /COUNT ROUND CELL. Processor Time

00:00:00,02

Elapsed Time

00:00:00,06

Resources

14


Dimensions Requested

2

Cells Available

131072



Missing Percent

N

Total

Percent

N

Percent

Ik zou meer over het onderwerp (stress reductie) te weten willen

212

komen * Ik ervaar regelmatig

100,0%

0

0,0%

212

100,0%

stress

Ik zou meer over het onderwerp (stress reductie) te weten willen komen * Ik ervaar regelmatig stress Crosstabulation Ik ervaar regelmatig stress ja Count

nee

T

weet niet

104

23

8

77,0%

17,0%

5,9%

66,2%

59,0%

50,0%

15

9

3

55,6%

33,3%

11,1%

9,6%

23,1%

18,8%

38

7

5

76,0%

14,0%

10,0%

24,2%

17,9%

31,2%

157

39

16

% within Ik zou meer over het ja

onderwerp (stress reductie) te weten willen komen % within Ik ervaar regelmatig stress Count % within Ik zou meer over het

Ik zou meer over het onderwerp (stress reductie) te weten willen

nee

komen

onderwerp (stress reductie) te weten willen komen % within Ik ervaar regelmatig stress Count % within Ik zou meer over het

weet niet

onderwerp (stress reductie) te weten willen komen % within Ik ervaar regelmatig stress

Total

Count

15


% within Ik zou meer over het onderwerp (stress reductie) te

74,1%

18,4%

7,5%

100,0%

100,0%

100,0%

weten willen komen % within Ik ervaar regelmatig stress


df


a

4

,153

6,163

4

,187


,738

1

,390

N of Valid Cases

212

Pearson Chi-Square

6,694

Likelihood Ratio

a. 3 cells (33,3%) have expected count less than 5. The minimum expected count is 2,04.

Crosstabs


22-JAN-2013 21:29:42

Comments Data

Input


Active Dataset

DataSet1

Filter

<none>

Weight

<none>

Split File

<none>




based on all the cases with valid data in the specified range(s) for all variables in each table.

16


CROSSTABS

/TABLES=Ikdenkdatmeerinforma tieoverstressreductiemijkanhelpe n BY Ikervaarregelmatigstress

Syntax

/FORMAT=AVALUE TABLES /STATISTICS=CHISQ /CELLS=COUNT ROW COLUMN /COUNT ROUND CELL. Processor Time

00:00:00,02

Elapsed Time

00:00:00,05

Resources Dimensions Requested

2

Cells Available

131072



Missing Percent

N

Total

Percent

N

Percent

Ik denk dat meer informatie over stress reductie mij kan helpen *

212

100,0%

0

0,0%

212

100,0%

Ik ervaar regelmatig stress

Ik denk dat meer informatie over stress reductie mij kan helpen * Ik ervaar regelmatig stress Crosstabulation Ik ervaar regelmatig stress ja Count

nee

T

weet niet

112

16

6

83,6%

11,9%

4,5%

71,3%

41,0%

37,5%

17

11

2

% within Ik denk dat meer Ik denk dat meer informatie over ja

informatie over stress reductie mij kan helpen

stress reductie mij kan helpen % within Ik ervaar regelmatig stress nee

Count

17


% within Ik denk dat meer informatie over stress reductie

56,7%

36,7%

6,7%

10,8%

28,2%

12,5%

28

12

8

58,3%

25,0%

16,7%

17,8%

30,8%

50,0%

157

39

16

74,1%

18,4%

7,5%

100,0%

100,0%

100,0%

mij kan helpen % within Ik ervaar regelmatig stress Count % within Ik denk dat meer informatie over stress reductie

weet niet

mij kan helpen % within Ik ervaar regelmatig stress Count % within Ik denk dat meer informatie over stress reductie

Total

mij kan helpen % within Ik ervaar regelmatig stress


df


a

4

,000

Likelihood Ratio

19,258

4

,001


15,019

1

,000

Pearson Chi-Square

21,080

N of Valid Cases

212


Crosstabs


22-JAN-2013 21:53:08

Comments Input

Data


18


Active Dataset

DataSet1

Filter

<none>

Weight

<none>

Split File

<none>

N of Rows in Working Data File

212 User-defined missing values are

Definition of Missing

treated as missing. Statistics for each table are

Missing Value Handling

based on all the cases with valid

Cases Used

data in the specified range(s) for all variables in each table. CROSSTABS

/TABLES=Ikvinddatdeintroductie uitgebreidmagwordennaareenfac ultatievetrai BY Syntax

Ikervaarregelmatigstress /FORMAT=AVALUE TABLES /STATISTICS=CHISQ /CELLS=COUNT ROW COLUMN /COUNT ROUND CELL. Processor Time

00:00:00,03

Elapsed Time

00:00:00,04

Resources Dimensions Requested

2

Cells Available

131072



Missing Percent

N

Total

Percent

N

Percent

Ik vind dat de introductie uitgebreid mag worden naar een facultatieve training * Ik

212

100,0%

0

0,0%

212

100,0%

ervaar regelmatig stress

19


Ik vind dat de introductie uitgebreid mag worden naar een facultatieve training * Ik ervaar regelmatig stress Crosstabula Ik ervaar regelmatig stress ja Count

nee

T

weet niet

137

31

10

77,0%

17,4%

5,6%

87,3%

79,5%

62,5%

11

5

3

57,9%

26,3%

15,8%

7,0%

12,8%

18,8%

9

3

3

60,0%

20,0%

20,0%

5,7%

7,7%

18,8%

157

39

16

74,1%

18,4%

7,5%

100,0%

100,0%

100,0%

% within Ik vind dat de introductie uitgebreid mag ja

worden naar een facultatieve training % within Ik ervaar regelmatig stress Count % within Ik vind dat de

Ik vind dat de introductie

introductie uitgebreid mag

uitgebreid mag worden naar een nee

worden naar een facultatieve

facultatieve training

training % within Ik ervaar regelmatig stress Count % within Ik vind dat de introductie uitgebreid mag weet niet

worden naar een facultatieve training % within Ik ervaar regelmatig stress Count % within Ik vind dat de introductie uitgebreid mag

Total

worden naar een facultatieve training % within Ik ervaar regelmatig stress


df


a

4

,103

Likelihood Ratio

6,412

4

,170


6,238

1

,013

Pearson Chi-Square

N of Valid Cases

7,706

212

20



21


Introductie Stressreductie “Stress is een ongewilde vriend” In onze hedendaagse maatschappij wordt steeds vaker de modus ‘hoe sneller je gaat, des te beter het is’ gehanteerd. Vandaag gaan wij dat nu juist eens niet doen, wij gaan stilstaan. Letterlijk stilstaan, maar ook figuurlijk. Jezelf bewust in het ‘nu’ leven, met andere woorden, aandachtig zijn ofwel Mindfulness zijn. Doordat wij onszelf het gevoel geven steeds meer in minder tijd te moeten (kunnen) is het gevoel van stress onvermijdelijk. Maar wat is stress? Stress heeft meerdere definities om het te omschrijven, maar in basis is het een fysiologische (lichamelijke) reactie op een prikkel die verschillende symptomen kan oproepen zoals hoofdpijn, spanning, hartkloppingen, snellere ademhaling en vooral ook verlies van overzicht. Maar ook psychische (geestelijke) reacties zoals gevoel van depressie, verstikt voelen en willen vluchten. Maar het gevoel van stress is niet altijd negatief! Stress brengt je in een verhoogde staat van paraatheid. Het is een natuurlijke reactie, die gezond is zolang ze kort duurt. De stressreactie is ont staan in de natuur; het lichaam wordt klaargemaakt voor een overlevingsreactie: vechten of vluchten. In de jungle geldt: een bedreiging is hevig, maar kort. Dat is niet de realiteit van ons dagelijks leven. Onze geest ziet veel bedreigingen en voelt vaak een gebrek aan controle. In ons dagelijks leven wordt het overlevingssysteem zo vaak getriggerd dat het niet meer tot rust komt. Er worden voortdurend stresshormonen in ons lichaam aangemaakt; er ontstaat chronische stress. De prijs van stress kennen we allemaal: verlies aan plezier, creativiteit en productiviteit. Een vervreemdend gevoel, alsof we geleefd worden door de activiteiten Chronische stress is niet de beste gemoedstoestand om goede ideeën te ontwikkelen en fijn te leven. Het is belangrijk dat je jezelf kan ontspannen en je geest helder kan houden. Met een heldere geest voel je je fijner en kan je lekkerder werken en je beter concentreren. Veel stress is erg ongezond. Het fijn te oefenen om overal waar je dat nodig hebt te ontspannen. We gaan letterlijk even stil staan, even alles uitschakelen en doorademen. Even stoppen met die vanzelfsprekende jagende herrie in je hoofd. Stress is niet de beste gemoedstoestand om goede ideeën te ontwikkelen. Het is belangrijk dat je jezelf kan ontspannen en je geest kan verhelderen zodat je jezelf beter kan concentreren. Soms kun je niet om deze gevoelens heen, dus wat doe je dan? Je gaat de confrontatie aan en vandaag krijg je van ons een introductie in het hoe. Je gaat kennismaken met een concentratie- en ontspanningsoefening. Je gaat een manier van ontspannen oefenen. We gaan letterlijk even stil staan, even alles uitschakelen, doorademen en letterlijk tot tien tellen. Een oefenmoment om je geest bewust te ontspannen en leeg te maken. Even stoppen met dat vanzelfsprekende jagen in je hoofd en even de stresskip stil maken. Kortom even een ‘adempauze’! Raar? Het is misschien heel onbekend voor je. Dat is niet zo raar, want deze simpele vorm van stressreductie is geen algemeen ‘Nederlands’ cultuurrecept. Het is geen rare magische hocus-pocus. Het is een mentale (psychische) ontspantechniek. Deze ontspanningstechniek wordt inmiddels door zeer veel mensen gebruikt. Zakenmensen, doktoren, kunstenaars, psychologen, wetenschappers en ‘gewone’ mensen hebben de heilzame effecten ontdekt van mediteren. De techniek waarmee we gaan oefenen is heel eenvoudig en heeft zijn oorsprong in de (oude boeddhistische zen-) meditatie. Het oefenen levert niet meteen resultaat. Mooi gitaarspelen leer je ook niet binnen een half uur. Zie het als leren eten van nieuwe gerechten. Je verruimt je kennis door nieuwe dingen te proberen. En uiteindelijk onstaat door gewenning en oefening hopelijk ook waardering. Beetje achtergrond Leren ontspannen is iets dat niet alleen uit het oosten is komen aanwaaien. Zolang mensen zich bezig houden met bewustzijn van het leven en religie, zijn er in de diverse godsdiensten allerlei vormen van rituelen, tradities, beschouwen en bidden ontstaan. Dit zijn oefenvormen die het leven van mensen meer inhoud kunnen geven. Stille ontspanning is een andere manieren van ‘oefenen’. Stil worden, in plaats van constant (innerlijk) praten. Luisteren, in plaats van smeken om hulp en aandacht. Op één plek blijven, in plaats van ingewikkelde rituelen en handelingen verrichten. De stille manier van deze manier van ontspannen is erg geliefd bij mystici (zij die hun bewustzijn van het leven door stille afzondering zeer diep beleven). Je staat bij jezelf stil, letterlijk, in het hier en nu. Deze vorm van ontspanning is ook een vorm om tot diepere levensinzichten te komen. De stilte ontspanningstechniek is precies het tegenovergestelde van wat wij vaak neigen te doen als wij het druk lijken te hebben. Als wij iets willen begrijpen gaan we hard ons best doen, studeren, proefjes maken, hard werken en vooral veel nadenken en discussiëren. Dat we daar erg onrustig van worden en gestrest, vinden we inmiddels ‘normaal’. Wat een onzinnige verspilling van energie!

22


Gun jezelf een ‘Adempauze’ Zoek een plekje waar je (ongestoord) even stil kan zitten. Je kan ook gewoon op een stoel gaan zitten. Als je op een stoel gaat zitten: beide voeten (liefst zonder schoenen) naast elkaar plat op de grond. Zet je voeten een beetje uit elkaar. Je zit met rechte rug en met een iets naar voren gekanteld bekken. Je zit op je ‘zitbotjes’. Je rug en hoofd zijn recht. Houd je hoofd ‘hoog’, alsof je aan een draadje vanuit je kruin naar boven wordt getrokken. Je handen zijn ontspannen. Leg ze in rust op je dijen. Zorg er in ieder geval voor dat je ontspannen, maar ‘actief’ zit. Het beste is het om je ogen een beetje open te houden. Echter kijk niet in het rond. Houd je ogen op één plekje gericht vlak voor je. Als je steeds wilt rondkijken sluit dan even je ogen. Maar let wel goed op dat je niet in slaap valt. Ben juist zeer wakker en bewust dat je ‘er bent’ hier en nu en nergens anders. Concentreer je alleen op je ademhaling. Adem bewust in en bedenk dat verse lucht in je longen komt. Adem in en denk ‘Vers’ Adem bewust uit en bedenk dat je ‘oude lucht’ uitblaast en denk ‘Los’ Je blijft rustig in eigen tempo ademhalen. Dit blijf je rustig en heel bewust herhalen. Ben ervan bewust dat je steed als je inademt opnieuw lucht krijgt en ruimte krijgt om te verversen. En als je uitademt steeds ook de oude lucht en afvalstoffen loslaat. Ook helpt het als je je uitademingen gewoon ‘telt’. Tel in stilte tot 10 en begin rustig weer opnieuw. Elke tel duurt net zo lang uit als je uitademing: ééééééééééén (adem weer rustig in) twéééééééééé; (adem weer in) enzovoort, tot tien en dan weer opnieuw. Maak er geen wedstrijd van. Als je van de wijs raakt, begin je gewoon opnieuw; relax! Doe vooral niet je best, anders ontspan je nog steeds niet. Probeer je even niet bezig te houden met allerlei opvattingen en meningen, of gedachten en gevoelens. Je zoekt ook voor de tijd van de oefening geen extra prikkels op. Voor de tijd van ontspanning hoef je even helemaal niets verplicht te doen. Dat is niet het zelfde als luieren of chillen. Want je doet deze oefening heel bewust en met volle aandacht. Laat de spanning in hoofd zich eens eindelijk een keer stil houden. Als je jouw gedachten of gevoelens geen aandacht geeft gaan ze vanzelf weer voorbij. Oefen in het begin niet te lang, vijf tot tien minuten is al genoeg. Forceer nooit: Relax! Gebruik eventueel een wekker. Doe deze oefening in het begin op vaste tijden. Bv. ’s morgens, ‘s middags en ’s avonds. Als je goed gewend bent aan de oefening, dan kan je dit overal doen. In de trein of auto, in de rij bij de kassa of op een bankje in het park. Er gebeurt niets spannends of spectaculairs. Je maakt je hoofd leeg, ontspant je lijf en oefent je bewustzijn en concentratie. Je hebt als het ware even het vol gekladderde schoolbord in je hoofd leeg geveegd en kan opnieuw beginnen op een leeg bord. Lekker opgeruimd en fijn. Maar verwacht niet meteen bijzondere inzichten of heel veel resultaat. Maar neem jezelf en de oefening heel serieus. Let op: relaxed gitaarspelen leer je ook niet in een uur! Eenvoudige korte momenten van rust (Extra oefeningen) Gedurende de hele dag toepasbaar Iedere keer als je een bepaald geluid hoort (bv.je hoort iemands GSM, of je hoort een bel of klok), wordt je even stil en haal je drie keer geconcentreerd en bewust adem. Adem in: ‘Vers’; Adem uit: ’los’. Dat geeft je door de dag heen veel momenten om even tot jezelf komen. Deze oefening werkt op den duur heel erg ontspannend. Het zal je bewustzijn en je aandacht en energie op een dag zeer sterk verbeteren. Eenvoudige oefening voor een bewust leven Word je op een aantal momenten van de dag bewust van hele kleine vrolijke, bijzondere of mooie dingen om je heen. Niet in je fantasie, maar werkelijke dingen om je heen, die je op dat moment ziet, hoort, proeft, voelt of ruikt. Ben daar dan even heel bewust van. Neem drie keer heel bewust adem en zeg bij een inademing ‘vers’ en bij een uitademing ‘schoonheid’. Als je dit serieus oefent, ga je snel een positief resultaat ervaren van een steeds prettiger en stabieler fijn leven. Het is aan te raden om intensieve (mindfulness) meditatie in het begin te beoefenen onder deskundige en betrouwbare begeleiding. In Eindhoven oefend een speciale studenten-meditatiegroep (verbonden aan de

23


TUe) iedere maandagavond v.a. 19.30 ESK studentenkapel Kanaalstraat Eindhoven Leo van Vegchel doet daar o.m. de begeleiding: opgeven en informatie: [email protected] of [email protected] Wil je meer informatie over deze vorm van ontspanningsoefeningen? Google: stressreductie, mindfulness, aandachttraining www.leveninaandacht.nl www.kwanyinhuis.nl Veel genoegen en veel succes, Leo en Yolanda

24

Evaluatie Introductie stressreductie, inspiratieweek 1.1 Januari Door Yolanda de Milde & Leo van Vegchel

Recommend Documents