Europese leerdoelen voor de integratie van huisvesting en ondersteuning

Radboudumc Impuls - Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg Gerard van Swietenlaan 3 6525 GB Nijmegen T 024 – 361 43 65 I www.impuls-onderzoekscentrum.nl

Europese leerdoelen voor de integratie van huisvesting en ondersteuning Trainingpakket

September 2015 Impuls, Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg van het Radboudumc

© Impuls, Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg van het Radboudumc

Europese leerd E doelen voor v dee integratie van n huisveesting e ondeersteun en ning T Trainingp pakket

S September 2 2015 Impuls, Ondeerzoekscentrrum maatsch happelijke zo org van het Radboudumc R c D Dorieke Wew werinke, Marrcel van Natttem & Judith h Wolf

© ©Impuls, On nderzoekscen ntrum maatsschappelijke zorg van hett Radboudum mc

2|Pagina

I Introdu ctie Voor u ligt het V h traininggpakket datt hoort bij de d tweedaaagse training ‘Europesee leerdoelen voor de integratie van v huisvestting en ond dersteuningg’ (European n Core Learrning Outco omes for the e Integration of Supportt and Housing, afgekorrt ELOSH). Deze D trainin ng werd onttwikkeld do oor SITRA, e traininggsinstituut uit het Vere een enigd Konin nkrijk. Doell van de training is hett delen van informatie o over belanggrijke eleme enten bij hu uisvesting met m ondersteuning om m een stand daard te zettten voor k kwalitatief hoogwaard dige dienstvverlening diie aansluit bij b de hulpb behoefte vaan cliënten. De trainin ng is bedoeld voor v aanbie eders van huisvesting h met onderssteuning vo oor de Geesstelijke G Gezondheid dssector, de e Gehandicaaptensecto or en de Maaatschappellijke Opvang. Het Europese ELOSH project H p heefft met veerttien organissaties uit ne egen versch hillende lan nden van de e E Europese Unie gewerkkt aan het vertalen v van n de trainin ng en het aaanpassen vaan de training aan de n nationale co ontext van deze lande en. De aangepaste trainingen werrden in alle deelnemen nde landen g getest tijdens een pilottraining. Hierna H werd d de training opnieuw bijgesteld een via de be etrokken p partners graatis beschikkbaar geste eld. Impuls - On nderzoeksce entrum maaatschappeliijke zorg vaan het Radb boudumc was de Nede erlandse p partner in dit d project. Impuls hee eft de pilottraining in Nederland N u uitgevoerd in het najaaar van 2014 4. Dit trainingpakket en de D d bijbehorrende powe erpointpressentatie zijn n gratis te d downloaden n via de w website van n Impuls: www.impuls w s-onderzoekkscentrum..nl/elosh S September 2015 Dorieke We D ewerinke M Marcel van Nattem J Judith Wolff

3|Pagina

HOUD TRAININ T NGSPAKKET INH S Sectie 1: Programmadoe elen en overzzicht (pagina a 5) S Sectie 2: Modules - Leerd doelen 1-6 (p pagina 6-17)) S Sectie 3: Ach htergrondtekkst: Leerdoel 1 (pagina’s 18-20) S Sectie 4: Ach htergrondtekkst: Leerdoel 2 (pagina’s 21-25) S Sectie 5: Ach htergrondtekkst: Leerdoel 3 (pagina’s 26-28) S Sectie 6: Ach htergrondtekkst: Leerdoel 4 (pagina’s 29-34) S Sectie 7: Ach htergrondtekkst: Leerdoel 5 (pagina’s 35-39) S Sectie 8: Ach htergrondtekkst: Leerdoel 6 (pagina’s 40-42) S Sectie 9: Beggeleidende te ekst voor traainer (pagina a 43-44) • • • •

Bijlage 1: Begeleiding voor organ nisaties en trrainers (pagina’s 45-47) Bijlage 2: Top tips vo oor cotrainin ng (pagina 48 8) Bijlage 3: Gedragscode (pagina 49) 4 Bijlage 4: 4 Oefeningen trainingsm module (pagiina’s 50-52)

S Sectie 10: Bijjlage 5: Presentatie & prresentatieop pmerkingen (aparte Pow werPoint pressentatie)

4|Pagina

S SECTIE 1 PROG 1: GRAMM MADOELLEN EN OVERZIC O CHT E European C Core Learnin ng Outcome es for the In ntegration of o Support and Housin ng (ELOSH) Het doel van ELOSH is om H m de belangrrijkste leerdo oelen en train ningsmateriaalen te delen n, die zijn ontwikkeld d door traininggsinstituut Sitra voor de huisvesting h m onderste met euning secto or in het Vereenigd Koninkkrijk. Het o opnemen van n cocreatie in de leerdoeelen staat centraal in dit trainingspakkket. Cocreattie is een maanier van w werken die verder v gaat dan d betrokkeenheid van of overleg me et de gebruikker: aanbiedeers en gebru uikers van d diensten werrken samen in i gelijkwaarrdig partnersschap op een n specifiek prroject van heet begin tot het h einde. Dee m materialen van Sitra zijn aangevuld met m bevindingen uit onde erzoek van de University of York in de e context van h huisvesting g gerelateerde ondersteuning. Het resu ultaat van de e combinatiee van bestaan nde materiallen en het in k kaart brengeen van oefeningen is een gedeelde seet van leerdo oelen, gedefinieerd door de stuurgroe ep en de n nationale parrtners van heet ELOSH pro oject, bestaaande uit 14 organisaties o u 9 EU-land uit den. Deze uittkomsten h hebben de leeermaterialen bepaald en n zijn aangep past om een gemeenschaappelijk train ningspakket aan te bruikbaar vo b bieden dat kaan worden gecontextual g iseerd door nationale aaanbieders. Dee training is b oor a aanbieders v huisvesting met ondeersteuning in van n de geestelijjke gezondheeid, gehandicaptensecto or en m maatschappe elijke opvangg. De ELOSH traaining wordt gegeven do D oor een hoofd dtrainer en een e ervaringsdeskundigee trainer aan aanbieders v huisvestiing en onderrsteuning. Heet is belangrijk voor de deelnemers aan van a de trainin ng om de lee erdoelen te b behalen in eeen context waarin w kwalitteitsdienstveerlening word dt bekeken vanuit v het peerspectief van cliënten. D training wil De w een stand daard zetten voor huisvessting met on ndersteuningg in heel Euro opa, waardoo or m medewerker rs in staat zijn n om kwaliteeitsdienstverrlening te levveren. A Algemene leerdoelen N afrondingg van de train Na ning hebben de deelnem mers de volge ende doelen bereikt: • • • • • •

LD1 - Inzicht in de belangrijksste principess van huisvessting met ond dersteuning LD2 - Toepassen van best praactices van cocreatie mett ervaringsdeeskundigen LD3 - Beschrijven n van de rech hten van cliëënten LD4 - Erkennen van v het belan ng van gelijkh heid en diversiteit in goeede huisvestiing met onde ersteuning LD5 - Toepassen van best praactices in doo orverwijzing, beoordelen n en ondersteuningsplanning LD6 - Erkennen van v het belan ng van de leeefomgeving

5|Pagina

Voorrbereiding

Op de dag voordaat de trainin ng begint 20 min nuten

Intro oductie en doelen

Onderwerp Voorrbereiding voorr de training in co ocreatie

Tijd Voor het h evenem ment

tijd = circa 115 1 minuten

D Doel/Belangrijkste punten EErvaringsdeskundige trainer en de hoofdtrainer ontm moeten elkaar en overleggen over h hoe de training wo ordt gegeven en hoe h de ervaringsd deskundige trainer zijn ervaring in kan k zzetten. Id dentificeren van wetw en regelgeving, lokale bronneen en geschikte caase studies. V Vaststellen hoe aaan vereisten van deelnemers d zal wo orden voldaan, biijvoorbeeld zzintuiglijke beperkkingen. P Praktische zaken controleren: c indelling van de ruimtee, visuele onderstteuning, materialeen een catering. Er voo or zorgen dat er zoveel z mogelijk teegemoet wordt geekomen aan de individuele behoe eften van de deeln nemers. W Welkom – introdu uceren van de ervaringsdeskundigee trainer en de hoofdtrainer H Huishoudelijk – on ntruimingsplan, to oiletbezoek, caterring enz. O Omschrijf alle leerrdoelen voor de training en hoe ditt leerdoel past in een cultuur van vverandering. Introductie: naam m, organisatie, rol, groepen cliënt en n wat ze willen beereiken aan het eiind vvan de training SStel een leerovere eenkomst vast meet de deelnemers en gebruik hiervo oor de standaard o overeenkomst in het h pakket of stel deze zelf op met onderdelen als: vertrouwelijkheid v d,

LD1: In nzicht in de belaangrijkste principes van huisvessting met ondersteuning

Gesprek

Methode

6|Pagina

1-4

Dia #

De aanggegeven tijden zijn n slechts richtlijneen. U kunt de modules samen groeeperen of ze apartt geven. De grijs gekleurde g gebiedeen aan het begin een aan het einde van iedere module m zijn identiiek en zijn alleen tte gebruiken als één é module wordtt gepresenteerd.

Waar mogelijk m moeten alle modules sameen worden gegeve en met een cotrainer die een ervarringsdeskundige iss.

De mod dules zijn uitgesplitst naar de leeerdoelen. U kun nt ervoor kiezen om trainingsesssies in te korten door ze verder af a te breken/uit te splitsen, als u denkt dat dit nodig is voor dee cursisten, of om m meerdere sessies per dag te geven. g De modules variëren in leengte.

SECTTIE 2: MOD DULES

10 min nuten

20 min nuten

30 min nuten

25 min nuten

Leveeringsmod dellen Samenvatting Evalu uatie

Lokaale beleidsagenda en kadeer voor provvisie Doellgroepen

Oorssprong van huisvvesting met ondeersteuning

Detaails van de train ning Princcipes van huisvvesting met ondeersteuning

N Neem de leerdoelen van de dag en de cursus door, bespreek b een elem ment dat de d deelnemers vandaaag hebben geleeerd, hoe hun werkkwijze zal verandeeren als ze teruggaaan n naar hun werk en informeer of er nog n vragen zijn ZZorg dat de evaluaaties worden ingeevuld en deel certificaten of deelnaamebewijzen uit H Herinner de deeln nemers aan de bro onnen die zijn geb bruikt

P Presentatie – Lokaaal beschikbare bronnen inclusief videov en mediafrragmenten

K Kleine groepsdiscu ussie om de doelggroepen en de levveringsmodellen vast v te stellen

LLokale huidige en toekomstige beleeidscontext – de impact van de juriidische context, ttoezichthouders en e beleidsmakers op huisvesting met ondersteuningg G Geleid door de ho oofdtrainer

ééén stem, respectt voor elkaar, teleffoon uit enz. G Geleid door ervariingsdeskundige trrainer en de hoofd dtrainer B Beschrijf het programma – wat worrdt behandeld en de methoden diee worden gebruikt G Geleid door de ho oofdtrainer O Oefening in paren n – feedback. Het doel is om de belangrijkste principes van huisvesting m met ondersteunin ng te identificeren n als onderdeel van een multidiscip plinaire aanpak B Boodschap: dit is waar w de training over o gaat. Maak gebruik g van flowcharts en refereer n naar deze geduren nde de cursus. H Hoofdtrainer & errvaringsdeskundigge trainer krijgen feedback f van de deelnemers d O Ontwikkeling van de sector vanuit institutionalisme i en paternalisme naar n empowermeent een zelf-autonomie e G Geleid door hoofd dtrainer en de ervvaringsdeskundigee trainer die, indieen passend, hun ‘eervaringen’ kunne en delen

10 minuten n

Oefening Feedback

Presentatiee en groepsdiscu ussie

Presentatiee en groepsdiscu ussie

In paren 10 0 min + feedback 15 min

Gesprek

7|Pagina

105-106

16 17

8-15

7

6

5 minu uten 5 minu uten

10 min nuten

Voorrbereiding


Detaails van de train ning Voorrdelen van betro okkenheid


Onderwerp Voorrbereiding voorr het geven van de d training in cocreatie


B Belemmeringen vo oor betrokkenheid: iedere groep id dentificeert belem mmeringen voor vverschillende groe epen cliënten. Dan n wordt het papieer doorgegeven aan de volgende taafel

D Doel/Belangrijkste punten EErvaringsdeskundige trainer en de hoofdtrainer ontm moeten elkaar en overleggen over h hoe de training wo ordt gegeven en hoe h de ervaringsd deskundige trainer zijn ervaring in kan k zzetten. Id dentificeren van wetw en regelgeving, lokale bronneen en geschikte caase studies. V Vaststellen hoe aaan vereisten van deelnemers d zal wo orden voldaan, biijvoorbeeld zzintuiglijke beperkkingen. P Praktische zaken controleren: c indelling van de ruimtee, visuele onderstteuning, materialeen een catering. Er voo or zorgen dat er zoveel z mogelijk teegemoet wordt geekomen aan de individuele behoe eften van de deeln nemers. W Welkom – introdu uceren van de ervaringsdeskundigee trainer en de hoofdtrainer H Huishoudelijk – on ntruimingsplan, to oiletbezoek, caterring enz. O Omschrijf alle leerrdoelen voor de training en hoe ditt leerdoel past in een cultuur van vverandering. Introductie: naam m, organisatie, rol, groepen cliënt en n wat ze willen beereiken aan het eiind vvan de training SStel een leerovere eenkomst vast meet de deelnemers en gebruik hiervo oor de standaard o overeenkomst in het h pakket of stel deze zelf op met onderdelen als: vertrouwelijkheid v d, ééén stem, respectt voor elkaar, teleffoon uit enz. G Geleid door ervariingsdeskundige trrainer en de hoofd dtrainer B Beschrijf het programma – wat worrdt behandeld en de methoden diee worden gebruikt G Geleid door de ho oofdtrainer P Presentatie – perssonalisatie en con ntinue betrokkenh heid van consultattie tot cocreatie. LLokale juridische context c en eisen. G Geleid door de ho oofdtrainer met aaanvullingen van de ervaringsdeskundige trainer

Oefening

Presentatiee

Gesprek

Gesprek

Methode

LD2: Best B practice in cocreatie dienstverlening me et ervaringsdes skundigen tijd= = 180 minuten inclusief i 15 min nuten pauze

8|Pagina

25

19

18

1-4

*Dia #

Ieedere groep presenteert hun preseentatie/poster/videoclip

15 min nuten 15 min nuten 15 min nuten

FFeedback

V Voorbeelden van cocreatie (bijvoorrbeeld videoclips, ervaringen van cliënten) c van lokalle b bronnen G Geleid door de ho oofdtrainer N Neem de leerdoelen van de dag en de cursus door, bespreek b een elem ment dat de d deelnemers vandaaag hebben geleeerd, hoe hun werkkwijze zal verandeeren als ze teruggaaan

10 min nuten

15 min nuten

10 min nuten

P Presenteer enkele e scenario’s en laaat mensen eerst in n een grote groep p door middel van n eeen stuk papier (jaa, nee en misschieen) identificeren of o dit scenario over cocreatie gaat of o over iets anders. Laat L na deze discu ussie kleine groep pjes discussiëren over o het veranderren vvan niet-cocreatie e diensten naar co ocreatie diensten

20 min nuten

Samenvatting Evalu uatie

O Oefening: maak ee en (3 minuten durende) presentie//poster/videoclip waarin de vvoordelen van bettrokkenheid duideelijk worden. Iedeere groep krijgt eeen ander publiek en e eeen ander medium m voor betrokkenheid (bijvoorbeeld financiers/betro okkenheid in het o ontwikkelen van beleid b en procedu ures of cliënten/beetrokkenheid mett hun eigen o ondersteuningsplaanning)

15 min nuten

D Definieer cocreatie - onder leiding van v de ervaringsd deskundige traineer met behulp van n lo okale middelen

M Morele- en busine ess case voor betrrokkenheid – gebrruikmaken van lokale bronnen G Geleid door de ervvaringsdeskundige trainer

15 min nuten

PAUZE Cocrreatie

FFeedback

10 min nuten

w waar oplossingen worden voorgedrragen.

10 minuten n

Presentatiee

Feedback

Oefening

Presentatiee

Oefening

Presentatiee

Feedback

9|Pagina

105-106

38

35

30

29

28

26

10 min nuten

Voorrbereiding


Detaails van de train ning Rech hten van cliën nten




tijd= circa 100 minuten

D Doel/belangrijkste punten EErvaringsdeskundige trainer en de hoofdtrainer ontm moeten elkaar en overleggen over h hoe de training wo ordt gegeven en hoe h de ervaringsd deskundige trainer zijn ervaring in kan k zzetten. Id dentificeren van wetw en regelgeving, lokale bronneen en geschikte caase studies. V Vaststellen hoe aaan vereisten van deelnemers d zal wo orden voldaan, biijvoorbeeld zzintuiglijke beperkkingen. P Praktische zaken controleren: c indelling van de ruimtee , visuele ondersteuning, materialen een catering. Er voo or zorgen dat er zoveel z mogelijk teegemoet wordt geekomen aan de individuele behoe eften van de deeln nemers. W Welkom – introdu uceren van de ervaringsdeskundigee trainer en de hoofdtrainer H Huishoudelijk – on ntruimingsplan, to oiletbezoek, caterring enz. O Omschrijf alle leerrdoelen voor de training en hoe ditt leerdoel past in een cultuur van vverandering. Introductie: naam m, organisatie, rol, groepen cliënt en n wat ze willen beereiken aan het eiind vvan de training SStel een leerovere eenkomst vast meet de deelnemers en gebruik hiervo oor de standaard o overeenkomst in het h pakket of stel deze zelf op met onderdelen als: vertrouwelijkheid v d, ééén stem, respectt voor elkaar, teleffoon uit enz. G Geleid door ervariingsdeskundige trrainer en de hoofd dtrainer B Beschrijf het programma – wat worrdt behandeld en de methoden diee worden gebruikt G Geleid door de ho oofdtrainer R Rechtenspel: iedere deelnemer in iedere groep krijggt een stuk papier met een m mensenrecht, bijvvoorbeeld: vrijheid d van meningsuitiing, vertrouwelijkkheid, vrijheid van n

B van n de rechten van cliënten LD3: Beschrijven

n naar hun werk en informeer of er nog n vragen zijn ZZorg dat de evaluaaties worden ingeevuld en deel certificaten of deelnaamebewijzen uit H Herinner de deeln nemers aan de bro onnen die zijn geb bruikt

Oefening

Gesprek

Gesprek

Methode

10 | P a g i n a

55

54

1-4

*Dia#

Rech hten

Samenvatting

15 min nuten

10 min nuten 10 min nuten

FFeedback N Neem de leerdoelen van de dag en de cursus door, bespreek b een elem ment dat de

105-106

Feedback 10 minuten n

11 | P a g i n a

62

Oefening

61

56

LLokale bronnen, in nclusief juridisch kader k en regelgevving – omvatten het h recht van b bewoning, welzijn nsrechten en maattschappelijke zorgg G Geleid door de ho oofdtrainer K Kleine groepsoefe ening: case study – scenario’s van verschillende v cliën nten in verschillen nde leeefomgevingen, het h doel is om te bepalen b hoe ieder van de rechten uit de eerdere o oefening kunnen worden w gehandhaaafd, bijvoorbeeld d: Mike woont in een gedeeld huis m met andere cliënten die allen daklo oos zijn geweest

Presentatiee

59-60

A Algemene beginse elen van rechten in i huisvesting met ondersteuning: privacy, vvertrouwelijkheid,, respect, veiligheeid, zekerheid, zelf-autonomie V Verschuiving van afhankelijkheid a naaar rechthebbend de, ontvanger tot burger (culturelee vverschuiving) G Goede praktijkvoo orbeelden met vid deo’s, mediaclips enz. G Geleid door de ervvaringsdeskundige trainer

15 min nuten

Presentatiee met groepsdiscu ussie

Juridisch kader van het Europees Verdrag V voor de Reechten van de Meens

FFeedback

10 min nuten

20 min nuten

vverenigen, respect, veiligheid, zekeerheid, zelf-autono omie, waardigheid enz. De d deelnemers omschrijven een voorb beeld van dit recht, zonder te noem men wat het rechtt is. V Voorbeeld: ik werkte met een cliën nt die het prettig vond v om zich te kleden als het andere ggeslacht. De discussie zou gaan oveer hoe dit te doen n en je veilig te voelen – vrijheid van m meningsuiting (begeleiders zorge en ervoor dat deeelnemers nadenkeen over de betekeenis achter de w woorden: de cliën nten kunnen het leeven leiden dat zee willen, ervaren van v sociale integratie en het verminderen v van vooroordelen)

Voorrbereiding

Op de dag voordaat de trainin ng begint 20 minuten

15 min nuten


Gelijkheid en Diversiteit


d deelnemers vandaaag hebben geleeerd, hoe hun werkkwijze zal verandeeren als ze teruggaaan n naar hun werk en informeer of er nog n vragen zijn ZZorg dat de evaluaaties worden ingeevuld en deel certificaten of deelnaamebewijzen uit H Herinner de deeln nemers aan de bro onnen die zijn geb bruikt

D Doel/belangrijkste punten EErvaringsdeskundige trainer en de hoofdtrainer ontm moeten elkaar en overleggen over h hoe de training wo ordt gegeven en hoe h de ervaringsd deskundige trainer zijn ervaring in kan k zzetten. Id dentificeren van wetw en regelgeving, lokale bronneen en geschikte caase studies. V Vaststellen hoe aaan vereisten van deelnemers d zal wo orden voldaan, biijvoorbeeld zzintuiglijke beperkkingen. P Praktische zaken controleren: c indelling van de ruimtee , visuele ondersteuning, materialen een catering. Er voo or zorgen dat er zoveel z mogelijk teegemoet wordt geekomen aan de individuele behoe eften van de deeln nemers. W Welkom – introdu uceren van de ervaringsdeskundigee trainer en de hoofdtrainer H Huishoudelijk – on ntruimingsplan, to oiletbezoek, caterring enz. O Omschrijf alle leerrdoelen voor de training en hoe ditt leerdoel past in een cultuur van vverandering. Introductie: naam m, organisatie, rol, groepen cliënt en n wat ze willen beereiken aan het eiind vvan de training SStel een leerovere eenkomst vast meet de deelnemers en gebruik hiervo oor de standaard o overeenkomst in het h pakket of stel deze zelf op met onderdelen als: vertrouwelijkheid v d, ééén stem, respectt voor elkaar, teleffoon uit enz. G Geleid door ervariingsdeskundige trrainer en de hoofd dtrainer O Oefening: benoem m alle groepen diee deel uitmaken van de samenlevin ng. Identificeer d dingen die je zou kunnen k doen in een gewone week en denk na over welke groepen heet m moeilijk zouden viinden om dit te do oen en waarom. Denk D aan de toeggang tot huisvestin ng,

tijd = circa 85 minu uten


LD4: Gelijkheid G en div versiteit

Evalu uatie

Oefening

Gesprek

Methode

12 | P a g i n a

66

1-4

*Dia#





Oefening

Presentatiee

Feedback

105-106

76

67

D Doel/belangrijkste punten EErvaringsdeskundige trainer en de hoofdtrainer ontm moeten elkaar en overleggen over h hoe de training wo ordt gegeven en hoe h de ervaringsd deskundige trainer zijn ervaring in kan k zzetten. Id dentificeren van wetw en regelgeving, lokale bronneen en geschikte caase studies.

Methode

13 | P a g i n a

*Dia#

tijd = 155 minuten m inclusie ef pauze

N Neem de leerdoelen van de dag en de cursus door, bespreek b een elem ment dat de d deelnemers vandaaag hebben geleeerd, hoe hun werkkwijze zal verandeeren als ze teruggaaan n naar hun werk en informeer of er nog n vragen zijn ZZorg dat de evaluaaties worden ingeevuld en deel certificaten of deelnaamebewijzen uit H Herinner de deeln nemers aan de bro onnen die zijn geb bruikt

FFeedback

O Oefening: in kleine e groepen, pak ééén voorbeeld van dienstverlening uit u de groep en b bekijk hoe je kunt zorgen dat de on ndersteuning effecctief is en de doelen behaalt. B Bijvoorbeeld: kwaliteitsbeoordelingg die kwalitatieve en kwantitatievee prestatiefactoren b bevatten

D De principes van gelijkheid g en diverrsiteit G Geleid door de ho oofdtrainer en de ervaringsdeskund dige trainer LLokale bronnen inclusief het juridissch kader en regellgeving G Goede praktijkvoo orbeelden van de benadering voor gelijkheid en diveersiteit G Geleid door de ho oofdtrainer

FFeedback

T van best practices s in doorverwijz zing, beoordelin ng en onderste euningsplanning LD5: Toepassen


10 min nuten

nuten 20 min

10 min nuten

ggebruikmaken van n openbare voorzieningen, leven met m een partner enz.

FFeedback

B Belangrijke werknemersrollen en verantwoordelijkheden, waaronderr netwerken, werkken een samenwerken met medewerkerrs uit andere disciplines SSupervisie en ondersteuning G Geleid door hoofd dtrainer

O Oefening: iedere kleine k groep ontw werpt een adverteentie vanuit het peerspectief van de ccliënten om een ‘ggoede’ huisvesting ondersteuningssmedewerker te werven w

15 min nuten

10 min nuten 5 minu uten

Detaails van de train ning Doorrverwijzing, toew wijzen en beoo ordelen


Voorrbereiding

10 min nuten

10 min nuten


V Vaststellen hoe aaan vereisten van deelnemers d zal wo orden voldaan, biijvoorbeeld zzintuiglijke beperkkingen. P Praktische zaken controleren: c indelling van de ruimtee, visuele onderstteuning, materialeen een catering. Er voo or zorgen dat er zoveel z mogelijk teegemoet wordt geekomen aan de individuele behoe eften van de deeln nemers. W Welkom – introdu uceren van de ervaringsdeskundigee trainer en de hoofdtrainer H Huishoudelijk – on ntruimingsplan, to oiletbezoek, caterring enz. O Omschrijf alle leerrdoelen voor de training en hoe ditt leerdoel past in een cultuur van vverandering. Introductie: naam m, organisatie, rol, groepen cliënt en n wat ze willen beereiken aan het eiind vvan de training SStel een leerovere eenkomst vast meet de deelnemers en gebruik hiervo oor de standaard o overeenkomst in het h pakket of stel deze zelf op met onderdelen als: vertrouwelijkheid v d, ééén stem, respectt voor elkaar, teleffoon uit enz. G Geleid door ervariingsdeskundige trrainer en de hoofd dtrainer B Beschrijf het programma – wat worrdt behandeld en de methoden diee worden gebruikt G Geleid door de ho oofdtrainer V Vragenlijst over ho oe mensen wordeen doorverwezen naar diensten tott aan hoe de o ondersteuning er voor kan zorgen dat d de doelen van n de cliënten word den behaald

Oefening Feedback

Presentatiee

Feedback

Vragenlijst

Gesprek

Gesprek

14 | P a g i n a

83

79

78

77

1-4

O Oefening waarbij de hoofdtrainer en e de ervaringsdeskundige trainer een rollenspel do oen w waar de deelneme ers wordt gevraaggd om bij te drageen of om scenario o’s te bedenken vo oor ccliënten en onderssteuningsmedeweerkers. Het doel is om een onderstteuningsplan te b bedenken dat het nemen van posittieve risico’s aanm moedigt en voldoeet aan de principees zzoals uitgelegd in de presentatie

FFeedback N Neem de leerdoelen van de dag en de cursus door, bespreek b een elem ment dat de d deelnemers vandaaag hebben geleeerd, hoe hun werkkwijze zal verandeeren als ze teruggaaan n naar hun werk en informeer of er nog n vragen zijn ZZorg dat de evaluaaties worden ingeevuld en deel certificaten of deelnaamebewijzen uit H Herinner de deeln nemers aan de bro onnen die zijn geb bruikt

15 min nuten



G Goede praktijkvoo orbeelden in ondeersteuningsplanniing G Geleid door de ervvaringsdeskundige trainer

Ondeersteuningsplanning

O Oefening: iedere kleine k groep omscchrijft een cliënt die d baat heeft bij de ondersteuningg een geeft deze doo or aan de volgendee groep die een proces p moet bedenken om te zorgeen d dat de ondersteun ning het beste kan n voldoen aan de doelen van de cliënt. P Pauze Ingrediënten voorr een ondersteuniingsplan zijn ondeer andere resultaaatgerichtheid, rrichten op de cliën nten, SMART, een n plan voor veiligh heid van de cliënteen en zorgen voor d de veiligheid van anderen a (risicoanalyse) en positievve risico’s nemen op basis van de ssterke punten van n de cliënt, natuurrlijke ondersteuningscirkels en betaaalde ondersteun ning G Geleid door de ho oofdtrainer

P Persoonsgerichte aanpak G Geleid door de ervvaringsdeskundige trainer M Meetmethodes vo oor resultaten G Geleid door hoofd dtrainer

10 min nuten


10 min nuten

105-106


15 | P a g i n a

103/104

101

90 91

89

84

Oefening

Presentatiee

Presentatiee

Oefening Feedback

Presentatiee

10 min nuten

10 min nuten

Voorrbereiding


Detaails van de train ning Leefomgeving




tijd = ciirca 90 minuten n

FFeedback

D Doel/belangrijkste punten EErvaringsdeskundige trainer en de hoofdtrainer ontm moeten elkaar en overleggen over h hoe de training wo ordt gegeven en hoe h de ervaringsd deskundige trainer zijn ervaring in kan k zzetten. Id dentificeren van wetw en regelgeving, lokale bronneen en geschikte caase studies. V Vaststellen hoe aaan vereisten van deelnemers d zal wo orden voldaan, biijvoorbeeld zzintuiglijke beperkkingen. P Praktische zaken controleren: c indelling van de ruimtee , visuele ondersteuning, materialen een catering. Er voo or zorgen dat er zoveel z mogelijk teegemoet wordt geekomen aan de individuele behoe eften van de deeln nemers. W Welkom – introdu uceren van de ervaringsdeskundigee trainer en de hoofdtrainer H Huishoudelijk – on ntruimingsplan, to oiletbezoek, caterring enz. O Omschrijf alle leerrdoelen voor de training en hoe ditt leerdoel past in een cultuur van vverandering. Introductie: naam m, organisatie, rol, groepen cliënt en n wat ze willen beereiken aan het eiind vvan de training SStel een leerovere eenkomst vast meet de deelnemers en gebruik hiervo oor de standaard o overeenkomst in het h pakket of stel deze zelf op met onderdelen als: vertrouwelijkheid v d, ééén stem, respectt voor elkaar, teleffoon uit enz. G Geleid door ervariingsdeskundige trrainer en de hoofd dtrainer B Beschrijf het programma – wat worrdt behandeld en de methoden diee worden gebruikt G Geleid door de ho oofdtrainer O Oefening: maak ee en mindmap voorr verschillende leeefomgevingen voo or mensen die o ondersteuning nodig hebben, bijvo oorbeeld: gedeelde huisvesting, zelfstandige aappartementen, hostels, h accommo odaties met begeleeiding.

H erkennen va an het belang v van de leefomge eving LD6: Het

Oefening

Gesprek

Gesprek

Methode

16 | P a g i n a

41

40

1-4

*Dia#


B Belang van kwalite eit van de leefomgeving inclusief veiligheidseisen, v veiligheid en ccomfort, inclusief goede praktijkvoorbeelden G Geleid door ervariingsdeskundige trrainer N Neem de leerdoelen van de dag en de cursus door, bespreek b een elem ment dat de d deelnemers vandaaag hebben geleeerd, hoe hun werkkwijze zal verandeeren als ze teruggaaan n naar hun werk en informeer of er nog n vragen zijn ZZorg dat de evaluaaties worden ingeevuld en deel certificaten of deelnaamebewijzen uit H Herinner de deeln nemers aan de bro onnen die zijn geb bruikt

15 min nuten

10 min nuten

LLokale bronnen ovver toewijzing van n huisvesting mett ondersteuning vo oor weten rregelgeving (bijvoorbeeld gezondheeid en veiligheid, planning en bouw wvergunningen, aandere vergunningen, enz.) G Geleid door de ho oofdtrainer

15 min nuten

Presentatiee en grote groepsdiscu ussie

Presentatiee

17 | P a g i n a

50-53

46

44

S SECTIE 3 ACHTTERGRO 3: ONDTEKSST: Leerrdoel 1 B Begrijpen van de be elangrijkste princip pes van hu uisvesting met ondeersteuning A Achtergrond d en geschied denis van hu uisvesting me et ondersteu uning Wat is onderrsteunde huisvesting / huisvesting W h m onderste met euning? H Historisch geezien is er geen algemeen n aanvaarde definitie van n huisvestingg met onderssteuning, of o ondersteund de huisvesting of begeleid d wonen, zoaals het ook genoemd g wo ordt. Over heet algemeen wordt “ “ondersteun ng” omschreeven als iedeer project waar huisvestin ng en onderssteunende diensten als de huisvestin e geïntegreerd pakket worden aan een ngeboden. Ecchter, de nieuwere term “huisvestingg met onderssteuning”, k worden omschreven kan o als een pakkket van diensten gerelate eerd aan de huisvesting van een perssoon om hem m o haar in staaat te stellen of n om zelfstan ndig te leven en omvat acccommodatiegerelateerd de diensten en e nieta accommodat tie gerelateeerde diensten n. Het wordtt vaak gekenmerkt door hogere h perso oneelskosten n dan anderee v vormen van sociale s huisvvesting. Het wordt w ook vaaak geregeld d door samen nwerkingen ttussen verscchillende o organisaties in zowel de publieke-, als in de non-p profitsector. De moeilijkh heid met deffinities ligt in n het feit datt h huisvesting m ondersteeuning zich leeent voor eeen breed scala aan groep met pen cliënten met een beh hoefte aan v verschillende e niveaus van n ondersteun ning in verscchillende accommodatiess. Huisvesting met H m onderstteuningsrege elingen H Huisvesting m ondersteeuning is aan met nzienlijk gegrroeid door beleidswijzinggen in twee belangrijke gebieden: g • Het sluiten van grote in nstituten, bijvvoorbeeld vo oor mensen met geestelijke gezondh heidsproblem men en leerstoornisssen. • Initiatieven n om daklozee mensen te huisvesten, waaronder het h “Housingg First” modeel. EEen belangrijjke evolutie achter huisvvesting met ondersteunin o ng is dat dien nsten het besste kunnen worden w in de gemeeenschap. Dezze filosofie wordt a aangeboden w bevestigd door de groei g van zorg in de gem meenschap en n v versterkt doo or het besef dat huisvestting met ond dersteuning kan k worden aangeboden a n aan mensen n met o ondersteunin ngsbehoeften in reguliere, zelfstandige huisvestin ng, maar ookk in een gesp pecialiseerde e omgeving. Wettelijke eiisen W N Naast de algeemene wetteelijke huisvestingswetgevving, moet huisvesting h m ondersteeuningsregelingen ook met v voldoen aan aanvullendee wettelijke inspecties diee vallen onder verschillende soorten wetgeving. Sommige van d deze zijn plan nning, milieu u, verzorginggsstandaard en e wetten diie gaan over overeenkom msten tussen n o overheidsins tellingen en liefdadigheidsinstellingeen of verhuurders. LLevering van n ondersteun ning en zorg in huisvestin ng met onde ersteuning H Huisvesting m ondersteeuning word met dt gekenmerkkt door het aanbieden a vaan “ondersteeuning” of “zzorg” naast a accommodat tie- en facilittaire diensten. Ondersteu uning of zorgg kan het volgende omvaatten: • Ondeersteuning gericht op het behouden van de huurrovereenkom mst • Vaarrdigheidstrain ning - hulp met m het ontw wikkelen van woon-, finan nciële en socciale vaardigheden • Sociaale ondersteuning - begeeleiding, emo otionele ondersteuning, hulp h bij het ggebruiken vaan andere gemeeenschapsdiensten • Adviees over ondeersteuning - uitkeringen, schuldhulpvverlening, jurridisch adviees, herhuisvesting • Hulp bij persoonlijke verzorging - hulp bijj taken zoals wassen, dro ogen, doucheen, naar het toilet gaan bemiddeling - hulp bij het verkrijgen van v toegangg tot verschilllende dienstten, • Ondeersteuningsb waarronder gezon ndheidszorg 18 | P a g i n a

LLocatie van ondersteuni o ng / zorg ng kan “zwevven”, dat wil zeggen dat het wordt geboden waaar de persoon O Ondersteuni n ook woontt; of kan p plaatsgebase eerd zijn, op een bepaald de plaats mett speciale vo oorzieningen. Vaak bepaaalt het type a accommodat tie de locatiee en de aard van de ondeersteuning. Bij B gedeelde huisvesting w wordt onderrsteuning b bijvoorbeeld geboden do oor het perso oneel dat er werkt, terwijl bij zelfstan ndige woninggen de ondersteuning w waarschijnlijk k wordt aanggeboden doo or bezoekende diensten.. Het zwevend H de ondersteu uningsmodel is steeds po opulairder ge eworden als een e methode om onderssteuning te b bieden. In ditt model wordt ondersteu uning geboden aan een cliënt c zolang dat nodig is. Wanneer de d cliënt geen n o ondersteunin ng meer nod dig heeft stop pt de ondersteuning. Hett wordt gezieen als een fleexibelere maanier om d diensten te verlenen v en de d cliënt kan n worden ond dersteund zo onder zich co onstant te ho oeven verplaaatsen. EEen aanbiedeer van huisveesting met ondersteuning hoeft zichzzelf niet op te t stellen als de enige die enstverlener v voor onderstteuning. Zelfs in woonzorrgcentra mett een hoog niveau n van on ndersteuningg zouden clië ënten m moeten word den aangemoedigd om gebruik g te maaken van gem meenschapsdiensten, bijjvoorbeeld diensten d die w worden gelevverd in het lo okale gezond dheidscentru um of woonvvaardigheidstrainingen b bij een lokaal dagcentrum m. H geven vaan informatiee of advies over de toegaang tot andere diensten is Het i belangrijk om onafhan nkelijkheid en n integratie in de gemeensschap te bevo orderen. B Bieden van ondersteunin o ng / zorg Waarom is het W h belangrijkk? • Cliënten heebben het reecht op hulp en ondersteuning en advvies van med dewerkers daat voldoet aaan hun b behoeften • Sommige projecten p wo orden opgezeet met het id dee dat poten ntiële cliënteen ondersteu uning of zorgg nodig h hebben • Sommige projecten p wo orden gefinan ncierd op basis van het aanbod a van ondersteunin o ng/zorg • Cliënten wo orden geseleecteerd wegeens de behoefte aan ond dersteuning//zorg Wat komt err bij kijken? W • Opstellen van v doelen • Opstellen van v normen • Duidelijke beleidslijnen b n en procedu ures, bijvoorb beeld over do oorverwijzin ng en selectiee, gelijke kan nsen, v vertrouwelijk kheid, planniing belangrijke werkzaam mheden/ond dersteuning, klachten • Bieden van n informatie over o de geleverde onderrsteuning • Identificereen van de specifieke ondersteuningsb behoeften vaan iedere hu uurder • Maken van n afspraken over o de ondeersteuningsbehoeften • Werken meet externe in nstanties Hoe? H • Verduidelijken welke so oort en welkk niveau van ondersteuning/zorg kan worden verzorgd en zorrgen dat dit w wordt weerspiegeld in dee selectie van n cliënten • Zorgen dat medewerkeers voldoende worden op pgeleid en be egeleid • Ontwikkeleen van een gezamenlijke strategie ovver hoe er aan de behoeffte aan ondersteuning/zo org wordt binnen een systeem me v voldaan en zorgen dat dee cliënten zicch hier bewu ust van zijn, bijvoorbeeld b et een p persoonlijk b begeleider • Zorgen voo or goede kennis van de lo okale en nationale dienstten en bronn nen die mogeelijk geschiktt zijn voor dee individuele behoeften b en n dat werkneemers en de cliënten zich h hier bewustt van zijn • Opstellen van v doelen en het meten n van prestatties 19 | P a g i n a

E Enkele veelggebruikte terrmen Persoonlijk Begeleider: P B t toewijzen van een bepaaalde begeleid der om contaact te onderh houden met een individu u e de coördinatie van dee levering van en n ondersteun ning/zorg af te stemmen n. Z Zorgmanage ment: een leeveringsprocces dat word dt gebruikt do oor diensten n die maatsch happelijke zo org a aanbieden en n dat identificeert hoe so ociale en residentiële zorrg wordt versstrekt, uitgevvoerd en geccontroleerd. r: zorgmanagers zijn beggeleiders die in dienst zijn Z Zorgmanage n van instituties voor maaatschappelijjke zorg en v verantwoord delijk voor heet organisereen, inkopen en e evalueren n van onderssteuning voo or individuele e cliënten. Z Zorgof Ond dersteuningsplanning: methode voorr afgestemde e ondersteun ning om te vo oldoen aan de d individuele behoeften b van de cliënt door d middel van v discussie e en gedeeld de beslissingeen tussen de e cliënt, m medewerker rs en zorgverrleners. Het zorgplan z kan n worden ond derverdeeld in vier delen n: beoordelin ng, planning,, implementattie en evaluaatie. Onderstteuningsplannen kunnen de doelen waaraan w moeet worden ge ewerkt g identificeren en worden regelmatig geëvalueerd. ngs-/zorgpaakketten: een O Ondersteuni n term om een combinattie van dienssten te omscchrijven, die zijn z o ontworpen o te voldoeen aan de behoeften van een bepaald om d persoon. M Multidiscipli naire teams: een team van v medewerkers met ee en aantal speecialismes, b bijvoorbeeld: een team v voor met meensen met eeen leerachterstand of een psychisch probleem p ku unnen een m maatschappellijk werker, e psychiater, een psycholoog en eeen wijkverpleeegkundige omvatten. een o B Bemiddeling g: een manier om er voorr te zorgen dat personen worden toeegeleid naar o ondersteuningsplanners e aanbiederrs door midd en del van zelfhu ulp voor cliënten of doorr gebruik te maken m van o onafhankelijkke b bemiddelaar s. H Hervestiging g: het proces dat ervoor zorgt z dat cliëënten vaardiggheden en middelen m kun nnen bemach htigen die n nodig zijn om m een meer zelfstandige z en lange termijn accomm modatie te krijgen en te behouden.

20 | P a g i n a

S SECTIE 4 ACHTTERGRO 4: ONDTEKSST: Leerrdoel 2 T Toepassen n van bestt practices in cocreatie met ervaringsd e deskundiggen1 Personalisatie P P Personalisati oor een dien nstverleningssmodel dat de d keuze en ccontrole bij cliënten c legt. e is een verzzamelterm vo E zijn enkelee activiteiten Er n die vallen onder o het kopje personalisatie, waaro onder betrokkkenheid van n de cliënt, p persoonsgeri ichte plannin ng, cocreatiee en persoonlijke budgettten die direcct kunnen wo orden ontvan ngen, zodat d persoon in de n staat is om m hun eigen zorg z en ondeersteuning te e coördineren. De voordelen D n van betrokkken cliënten B huisvestin Bij ng met ondersteuning weerken organiisaties vaak samen s met personen p of ggroepen mensen die zijn n eerd, buiten g gemarginalis ngesloten en gediscrimineerd. Om de eze reden alleeen zou er o op moeten worden w ingezet om deze d mensen n betrokken te t laten zijn en e het patro oon van buiteensluiten te d doorbreken, waar ze keeer o keer mee te maken krrijgen, en er zou de ambiitie moeten zijn op z om mensen volledig te laten mee edoen en eeen g gelijkwaardig ge relatie tusssen de cliënt en de profeessional te creëren. c Een andere redeen om cliënte en te b betrekken zijjn de voordeelen, niet alleeen voor hen nzelf, maar ook voor med dewerkers, b bestuursleden of b beheerders e andere beelanghebben en nden, waaron nder financie ers. EEen organisatie die huisvvesting met ondersteunin o ng aanbiedt aan a alleenstaaande dakloze mensen met m een b breed aanbod van dienstten identificeeerde de volggende voord delen: p wat mensen willen (om mdat ze er om m vroegen), in plaats van op • Ondeersteuning gebaseerd op aann names • Het is leuk, menssen krijgen de kans om elkaar te leren kennen en n hier van te leren • Posittieve berichtten over ondersteuning kunnen k motiverend en in nspirerend zijn • Het kan k het begrrip over hoe de organisattie werkt verrhogen • Het kan k het makkelijker maken om problemen op te lossen omdaat je meer informatie heb bt om beslissingen op te baseren ng verbetere k de kwalitteit van de dienstverleni d en • Het kan • Het kan k het gevo oel van eigen nwaarde verh hogen • Het kan k de scheid ding tussen wij w (dienstveerleners) en zij z (cliënten) verkleinen • Het kan k de organ nisatie veranderen in een n plaats waar mensen (m medewerkerss, cliënten, vrrijwilligers en n comm missieleden)) allen betrokkken zijn en werken naarr hetzelfde doel d (een preettige plek om m te verblijven) 1. Inforrmatie Dit is de basis waarop alle andere poggingen tot betrokkenheid of advies op D o moeten w worden gebasseerd. De zin n “ “kennis is maacht” is nuttiig voor het begrijpen b van n het belang van het versstrekken van n informatie aan a mensen,, o zo een prroces van beetrokkenheid om d te starten. Om O te beginnen kunnen organisatiess de volgende vragen aan n z zichzelf stelleen: • Word dt informatiee verstrekt die d relevant, toegankelijk t pecifieke beh hoeften van en geschikt is voor de sp bewo oners? • Word dt er bij het verstrekken v v informatie rekening mee gehoud van den dat deze verstrekking g tijdig is, waarrdoor de imp pact en het nut n wordt verrgroot?

1

Dank aan TOGETHER T voor het geb bruik van hun n materialen

21 | P a g i n a

• • •

Is er een streven naar zoveel mogelijk opeenheid en tra ansparantie in relatie tott het delen va an inforrmatie? Word dt er aan bew woners gevraagd wat vo oor informatiie ze willen ontvangen, o in n plaats van hier naar te gisseen? Hoe wordt de invvloed van verrstrekte inforrmatie gecon ntroleerd?

2. Conssultatie C Consultatie g gaat over hett zoeken naaar de opvattingen van clië ënten, zodatt hier rekenin ng mee kan worden w g gehouden vo oordat een besluit wordt genomen. Consultatie C iss geen garantie dat beslu uiten worden n genomen o basis van deze opvattingen of dat de gewenste resultaten na een conssultatieprocees worden be op ereikt. Het iss e echter van beelang dat dee consulatie oprecht o is en n dat er niet alleen een vakje moet w worden aange ekruist z zonder dat opvattingen kunnen k word den geuit. Eeen organisatie kan zichzelf de volgend de vragen ste ellen: olkt de organ nisatie de [ju uridische] verrplichting om m breed te co onsulteren na aar het belan ng van de • Verto cliënten? dt er aangeg geven wanneeer en waaro over er consu ulatie plaatsvvindt? • Word • Welkke methodes van consula atie zijn het meest m geschiikt voor cliën nten? • Word dt er voldoen nde informattie verstrekt,, in geschiktee vormen, om m er voor te zzorgen dat consultatie dee moeiite waard is?? • Moeten er advoccaten en exteerne partijen n betrokken worden? w • Word den bewonerrs op de hoogte gehoudeen van de uittkomsten van n consultatiee? • Word den er regelm matig updatees aan cliëntten gegeven?? • Zijn er e prikkels vo oor mensen om o deel te nemen aan co onsultatie en n wordt er vo oor gezorgd dat, d indien nodig g, het ontvan ngen van priikkels geen negatieve n imp pact heeft op p hun uitkeriing? • Hoe zorgt z de organisatie er voor v dat cliën nten zich com mfortabel voeelen met hett geven van feedback, f zelfs wanneer heet kritisch is of o kan wordeen opgevat als a een klachtt? Het laatste punt is vooral belangrijk omdat H o het niiet kunnen geven van feeedback na co onsultatie de e cliënten hett g gevoel kan geeven dat hun n opvattingeen niet wordeen gehoord en e dat het vrragen naar h hun standpun nten slechts e verplichtting is. Zelfs als de uitkom een mst niet in ovvereenstemm ming is met de d individuele wensen vaan cliënten, z een erken zal nning van dee bijdrage aan n het process de deelnem mers aanmoeedigen om dee volgende keer ook meee t doen. te etrokkenheid d (cocreatie)) 3. Partiicipatie & be Dit kan een breed D b spectrum van activviteiten omvatten waarbij het om een zekere mate van mach htsdeling g gaat. Waar de eerste fasee van het gevven van informatie gerellateerd is aan n de kwestiee van waar de e macht ligt,, b betekent de betrokkenheeid van cliënten bij de dieenstverlening dat macht wordt gedeeld of dat err een v verschuiving is in de macchtsbalans. E organisatie kan zich het volgendee afvragen: Een dt een flexibeele aanpak aangemoedig a gd, waarbij er e rekening wordt w gehouden met de • Word ondeersteuningsbehoeften van n cliënten en n het type on ndersteuning g dat wordt a aangeboden?? • Word dt het vormeen van cliëntg groepen actiief aangemo oedigd, waarrna ze praktissch worden ondersteund o d met onder anderre financiële hulp of het aanbieden a va an een verga aderlocatie? atie formele afspraken met m cliënten en e cliëntgroeepen die ze in nvloed geeftt in de • Heefft de organisa beslu uitvorming? • Word dt er overwo ogen om indiividuele cliën nten aan te moedigen m om m lid te wordeen van een bestu uurscommisssie of anderee commissiess, werkgroep pen of focusg groepen? • Word dt er training g aangebodeen aan indiviiduen en groeepen die willlen deelnemeen? 22 | P a g i n a

Niveaus van betrokkenh N heid H kan nuttig zijn om drrie niveaus vaan betrokken Het nheid en parrticipatie te onderscheide o en • Betro okkenheid bij dagelijkse taken en acttiviteiten, zoals uitjes, veergaderingen n, enz. • Betro okkenheid bij de planning en strategische kwesties, zoals hett herzien van n beleid en procedures, enz. okkenheid bij het beleid,, bijvoorbeeld hoe de ondersteuning wordt ontw wikkeld, deeln nemen aan • Betro bestu uren, enz. M Methodes vaan betrokken nheid Individueel, bijvoorbeeld d: prekken • Een-op-een gesp • Brievven • Klach htenprocedu ure Groepen G • Werkkgroepen • Bewo onersplatforrm S Sociale evenementen E Enquêtes en vragenlijste en EEisen van clië ënten en over de betrokkenhe id van cliënten moeten realistisch V Verwachting b r zijn en gebaseerd op hun opvatting o van b betrokkenhe eid. Interessee in de betrokkenheid van n cliënten zaal altijd afhan ngen van perrsoonlijke o omstandighe eden en de in nteresse van individuen. Sommige cliiënten hebbeen dringendee juridische, financiële, e lange-term en mijn huisvesttingsproblem men, en vinden participatie niet belangrijk. Voor anderen kan n het een e essentieel on nderdeel zijn n van hun herstel of voor hervestigingg. Cliënten hebben mogelijkk extra hulp en ondersteeuning nodig om betrokken te kunnen C n zijn in hun huisvesting e ondersteu en uning. E kunnen veerschillende kwesties Er k speelen: • Toegankkelijkheid voor mensen met m mobiliteitsproblemen • Geen eeerdere ervariing of kansen n gehad om keuzes te be eïnvloeden of om beslissiingen te nem men • Problem men met de taal/commun t nicatie • Problem men met lezeen Als onderdeeel van de werkzaamhedeen om te zorggen voor zinvvolle particip A patie, moet eeen organisatie o overwegen h cliënten beloond kun hoe nnen worden n voor hun tijjd en betrokkkenheid. Een n begroting moet m worden o opgesteld en n er moeten duidelijke d reegels zijn oveer de vergoed ding voor de betrokkenheid van cliën nten bij v verschillende e activiteiten n. Waar mogelijk moet eeen organisatie trachten om o een vergo oeding/betaling te r regelen op het niveau van medewerkkers of anderre cliënten/vvrijwilligers, maar m zonderr negatieve impact op h uitkeringg. hun O verschilleende redeneen willen cliëënten soms niet Om n betrokke en zijn. Organ nisaties moeeten ook lere en om deze k keuze te resp pecteren, oo ok als er geen n belemmeringen voor betrokkenheid zijn. 23 | P a g i n a

Wat medewe W erkers nodigg hebben H is niet on Het ngewoon voo or medewerkers en vrijw willigers om bezorgd b te zijn over betro okkenheid vaan cliënten, o omdat het hu un rol overbo odig kan maken. Een and dere angst iss dat het grotte hoeveelheeden extra werk w zal o opleveren. Clientparticip C patie moet worden w ondeersteund, ideealiter met zo owel echt geeld (dat wil zeeggen, een begroting!) b m maar ook door capaciteitt en tijd van individuele medewerker m rs. Het is belaangrijk om de behoeften n van toegangg e ondersteu en uning van cliëëntparticipatie vast te sttellen en hierr middelen aan a te bested den. Het is oo ok belangrijkk o indien mogelijk, om, m betrrokkenheid voor v cliëntpaarticipatie in te weven in de dagelijksse werkzaam mheden van d organisatiie. de Medewerkerrs, vrijwilligers en commissieleden moeten duidelijk zijn over hun rollen een worden on M ndersteund o trainings-- of ondersteeuningsbeho om oeften te identificeren, om te zorgen voor meer b betrokkenhe eid van de c cliënt. Ondersteuning en trainin O ng voor med dewerkers O Omdat effecttieve betrokkenheid van de cliënt beetekent dat er e een meer gelijkwaardig g ge machtsdyynamiek o ontstaat tusssen medewerkers en cliënten, is het essentieel e daat medewerkkers op zo’n manier werken dat alle c cliënten de ruimte hebbeen en krijgen n. De ontwikkkeling van zo o’n werkwijzee vereist: TTen eerste, dat d medewerkers worden ondersteund, getraind en dat ze dee tijd krijgen om: • Actief te e luisteren: naar n de ervarringen, persp pectieven en n interesses van v cliënten,, om een dialoog op gan ng te brenggen. • 'Geluid' van cliënten n te versterkken: helpen opbouwen o vaan de vaardigheid van cliënten om ziich te uiten op de manier m die ze willen en diee diversiteit bevordert. • Ruimte te t geven aan n wederkeriggheid en uitw wisseling: he erkennen en n bouwen op p de krachten n van cliënten is essenttieel om een n relatie op tee bouwen. TTen tweede, het beteken nt dat de orgganisatie ruim mte, gelegen nheid en systtemen voor m medewerkerrs biedt om: • Te evalu ueren en te reflecteren r o de werkzaaamheden: flexibiliteit op f iss het uitprob beren van verschillende benaderringen voor betrokkenhe b eid; de gelegeenheid om ervaringen e tee beoordelen n en er voor zorgen dat beide paartijen leren;; openstaan om buitensluiting en discriminatie teegen te gaan n. • Input te e geven in de e besluitvorm ming: mechaanismes voorr feedback en n acties als rreactie op de e standpu unten/behoeeften van cliëënten en med dewerkers. • Verande eringen te be eheren: dezee fase in het proces kan een e heroverweging van d de werkzaam mheden, structurren en processen voor dee besluitvorm ming omvatte en, op versch hillende niveeaus binnen de organisaatie. Obstakels & belemmerin O ngen B het naden Bij nken over heet effectief maken m van cliiëntbetrokke enheid, is hett belangrijk o om te erkenn nen dat er o obstakels en belemmerin ngen zullen zijn, z die vooruitgang in de e weg staan.. Om deze tee kunnen ove erwinnen m moeten dezee worden geïïdentificeerd d en begrepeen. Het belangrijjkste is om de cliënten en H n hun omstandigheden in ogenschou uw te nemen n. Er zijn ook b belemmering gen die betreekking hebbeen op structu uur van orgaanisaties; de grootte en lo ocatie moete en ook in o overweging w worden geno omen.

24 | P a g i n a

Wat is cocreaatie? W C Cocreatie is een e manier van v werken die d verder gaaat dan de be etrokkenheid d van cliënteen, waar aan nbieders en g gebruikers vaan diensten samenwerke s en in een gelijkwaardige relatie aan een e specifiekk project - ditt kan het co-o ontwerpen o het co-leveeren van een of n dienst zijn. Het European Network on H o Independeent Living (EN NIL), een parrtner en lid van v de stuurggroep in het ELOSHp project, defin nieert cocreaatie als ‘inclu usieve werkm methoden tussen ervaringsdeskundiggen (cliëntgro oepen) en o organisaties. Het gaat om m een gelijkw waardige relaatie en samenwerking tussen partijen n die gepassiioneerd zijn o over het verb beteren van dienstverlen ning. Iedere persoon p die betrokken iss in het procees van cocreatie wordt g gewaardeerd d, gerespecteeerd en geho oord, met ied dereen die betrokken b is bij het ontwerpen, ontw wikkelen en leveren. Cocrreatie verbettert diensten n, verbetert gemeenscha g appen en kan n helpen om zelfstandig wonen w voor iedereen mogelijk te makken.’ FFEANTSA heeeft een eenvoudig te geb bruiken en prraktische too olkit samengesteld om cliëntenparticcipatie te r realiseren. De toolkits zijn beschikbaaar in het Enggels, Frans, Duits, D Spaans en Pools, en n zijn te vinden op: feantsa.org//spip.php?arrticle122 h http://www. Wat zijn de principes W p van n cocreatie? • Herkenn nen van clien nten als aanw winst • Erkenneen van vaardigheden en anders a werken • Promoteen van wedeerkerigheid, geven g en nem men • Opbouw wen van sociaale netwerkeen Daarnaast is de volgende D e aanpak nu uttig bij het werken w aan cocreatiepro c ojecten: • Vanaf heet begin iedeereen betrekkken • Duidelijkk zijn over ro ollen en veraantwoordelijkkheden - voldoen aan veerwachtingen n • Daag jezzelf uit - laat je angsten lo os! • Waardeer de bijdraggen van iedeereen Wat kan cocreatie doen?? W • Verhoogtt cliënttevredenheid, vaaardigheden van v cliënten en vertrouw wen • Bevorderrt betere klantenservice • Biedt toeegevoegde waarde w aan diensten d • Biedt meeer geperson naliseerde on ndersteuningg - zorgt voorr maatwerk en e cliëntgerichtheid • Verbeterrt de resultatten voor cliënten Wat kan worrden gemaakkt tot cocreaatie? W In principe kaan alles tot cocreatie c worden gemaakt. Sommige e cocreatievo oorbeelden zzijn hier te vinden: h http://www. sitra.org/documents/elo osh-training-co-productio on-exampless/

25 | P a g i n a

S SECTIE 5 ACHTTERGRO 5: ONDTEKSST: Leerrdoel 3 O Omschrijf de rechte en van clië ënten 1

Advie es en vertege enwoordigin ng Cliën nten hebben het recht om m te worden geraadpleegd g d over zaken gerelateerd aan huisvvestingsmanaagement en hun h standpunten zouden in overwegin ng moeten w worden genom men voor een n beslu uit wordt gen nomen. • Kan de organisatie dee manier waaarop cliënten worden geraaadpleegd on ntwikkelen/verbeteren? nheid zijn alss cliënten de kans krijgen om o deel te nemen aan he et • Wat zou de betrokken ormingsprocees van de organisatie? besluitvo

2

Klach hten Alle pogingen p om m de werkwijzze en de rech hten van cliën nten te verbeeteren zullen ernstig word den ondeermijnd wann neer cliënten geen toegan ng hebben to ot een klachteenprocedure. • Heeft de organisatie een e duidelijke, schriftelijkke procedure die is gekopp peld aan de huisvestingsovereenkkomst van dee cliënt? Omvat dee procedure een vermeld ding van het recht r van de cliënt om de hulp van een n • onafhankkelijke advocaat te zoeken n?

3

Gelijke kansen & diversiteit c Gelijkke kansen zijn fundamentteel voor de rechten van cliënten. • e duidelijk beleid over gelijke g kanseen en diversiteit, met een helder Heeft de organisatie een systeem om dit in de gaten te hou uden en even ntueel werkw wijzen aan te passen? Moedigt de organisattie diversiteit aan bij de medewerkers en cliënten, is de organissatie een m • afspiegeling van de geemeenschap waarin word dt gewerkt en n van de men nsen die onde ersteuning nodig hebben?

4

Intim midatie Alle cliënten c moeeten de mogeelijkheid hebb ben om een leven l te leideen zonder inttimidatie, waarbij problemen wordeen opgelost in een contexxt van positie eve toewijdin ng en gelijke kkansen. Heeft de organisatie beleid b over in ntimidatie, waarin w verschillende vormen van intimidatie, • datie ook kan n voorkomen n preventieeve maatregeelen, een klacchtenprocedure en het feeit dat intimid onder meedewerkers, worden omsschreven?

5

Privaacy Cliën nten in gedeeelde huisvestiing hebben niet n hetzelfde e niveau van privacy als m mensen in zelffstandige accommodaties. Organisaties kunnen enkeele maatrege elen nemen om o de privacyy van bewoners te vergrroten: • ngericht (bijvo oorbeeld een n groot institu uut met een bekende naaam) dat het Is de orgaanisatie zo in voor men nsen in de om mgeving gem makkelijk is om m de mensen n die er woneen ‘’in een ho okje te plaatsen’’’? • Hebben de d cliënten een eigen ruim mte die op slot kan en diee ze kunnen personalisere en? • Respecteeren medeweerkers de privvacy van cliën nten als het gaat g om toeggang tot ruim mtes, dat dit alleen maag met een specifieke red den en met voorafgaandee kennisgevin ng?

26 | P a g i n a

6

Verantwoordelijkkheden van cliënten c In geespecialiseerd de woonvoorrzieningen zijn er vaak bep perkende voo orwaarden in n de huisvvestingsovereeenkomst, dee huisregels of o in de onde ersteuning. De regels word den vaak uitggelegd als “besccherming” vo oor de cliënteen, maar kun nnen er ook zijn z voor het gemak g van de medewerkkers: • Zijn er vo oorwaarden of o regels die niet n zijn veranderd, ook als a ze niet meeer nodig zijn? Heeft de organisatie cliënten c geraadpleegd over de voorwaaarden en reggels die nodig zijn, en • werkt in de huisvestingso h overeenkomst, zodat de ju uridische stattus duidelijk is? i deze verw Sommigee voorwaardeen in huisvestingsovereen nkomsten, bijjvoorbeeld het niet moge en houden • van huisd dieren, zijn aaangevochten n als zijnde on nredelijk volggens Europesse richtlijnen

7

Selecctie van nieuwe cliënten Waar cliënten gem meenschapp pelijke faciliteeiten moeten delen, hebb ben ze het reccht om een bijdrage b te leverren aan de seelectie van nieeuwe cliënteen: • Heeft de organisatie een e selectiep proces overw wogen waar het recht van inspraak van n cliënten in mene doelsteellingen van de d ondersteu uning? balans is met de algem

8

Toeggang tot onde ersteuning en zorg Organisaties die zich z bezighou uden met huiisvesting mett ondersteuning verschilleen in de mate e van mige bieden zelf z een breeed pakket aan n, terwijl anderen de aanggeboden ondeersteuning en zorg. Somm cliëntten aanmoed digen om geb bruik te makeen van extern ne ondersteu uning in de geemeenschap. • Hebben cliënten c in dee organisatie een keuze in n de aspecten n van de zorgg/ondersteun ning die ze ontvangeen? Krijgen clliënten in de organisatie informatie ovver de zorg, ondersteunin o ng en de • gezondheeidsdiensten die worden aangeboden n in de gemeeenschap, zodat ze hier als ieder ander gebruik van v kunnen maken? m

9

Medewerkers De ro ol van medew werkers en dee manier waaarop ze hun taken t uitvoerren heeft een n direct effecct op de leven ns van de cliëënten: • Verwijst de organisatie expliciet naar de omgang, aard en stijl s van de aaangeboden ondersteeuning? Is de perssoneelsbezettting binnen de d organisatiie voldoendee om de geweenste dienste en aan te • bieden? Hebben de d medewerkers binnen de d organisatiie voldoendee ervaring en krijgen ze paassende • trainingeen voor het werk w dat van ze z verwacht wordt? w

10

nciën Finan Cliën nten merken de gevolgen van de manier waarop de e financiën bij een organisatie zijn geregeld, maar word den niet geraadpleegd of in ogenschou uw genomen n wanneer fin nanciële besliissingen geno omen word den: • uur en bijkom mende kosten n betaalbaar voor cliënten met een laag inkomen?? Zijn de hu • Heeft de organisatie duidelijk, d eerrlijk en consisstent beleid dat d de kans op het beëind digen van ondersteeuning verkleint? • Worden cliënten volleedig geïnform meerd over hoe ze hun inkomsten kun nnen vergrote en? • Hebben cliënten c een keuze in de manier m waaro op ze betalen n en hoe ze o omgaan met hun inkomen?

27 | P a g i n a

1 11

Toeggang tot inforrmatie Veel informatie over o cliënten wordt bewaaard in archievven. Z alle bewaaarde gegeveens noodzakeelijk? • Zijn • Worden W cliën nten ondersteeund in het verkrijgen v van n volledige to oegang tot hu un dossier? • Is er een duid delijk beleid inzake vertrouwelijkheid en e het delen van informattie?

1 12

Repaaraties en on nderhoud • Worden W cliëntten geïnformeerd over ho oe ze reparatie- en onderh houdsmeldin ngen kunnen doen en oveer dee procedure na een melding? • Is de organisattie in staat om m te voldoen n aan passend de standaard den voor repaaraties en onderhoud, meet zicht op de gezondheids-, veiligheidsv e sociale imp en plicaties van het wonen in n slecht onde erhouden w woningen?

R Rechten van cliënten E Europees Ve erdrag voor de d Rechten van v de Menss (EVRM) Het Europeess Verdrag vo H oor de Rechteen van de Mens bevat 18 8 artikelen die de menseenrechten en n f fundamentel le vrijheden beschermen n. De tekst vaan het verdraag is te vindeen op conventionss.coe.int/ en aan de boveenkant van de pagina kan h http://www. n er worden gekozen voo or v verschillende e talen. De reechten die het meest releevant zijn vo oor huisvesting met ondeersteuning zijn Artikel 2: R Recht op leveen; Artikel 3:: Verbod van n foltering off onmenselijkke of vernederende behaandelingen; Artikel A 6: R Recht op een n eerlijk procces; Artikel 8: Recht op eeerbiediging van v privé-, faamilie- en geezinsleven; Artikel 10: V Vrijheid van meningsuitin ng; Artikel 12 2: Vrijheid vaan vergadering en vereniiging; Artikell 14: Verbod van d discriminatie e. VN-verdrag inzake V i de recchten van pe ersonen mett een handiccap H verdrag kan Het k worden gevonden op http://www.un.org/dissabilities/ en n kan in andeere talen worrden gelezen n v de knopp via pen aan de bo ovenkant van de pagina. Het verdragg verplicht dee onderteken naars om ervvoor te z zorgen dat hun wetten de rechten vaan personen met een han ndicap weersspiegelen en n reflecteren. Meer dan t twintig specifieke rechten worden beeschreven, waaronder w Arrtikel 19: Zelffstandig won nen en deel uitmaken u van d maatschappij. de EEuropees Socciaal Handve est H Europeess Sociaal Han Het ndvest is besschikbaar in verschillende v e talen op htttp://www.cconventions.ccoe.int/. Hett is een aanvullling op het EVRM E door het h garanderren van posittieve rechten n en vrijhedeen. Handvest van de grondre H echten van de d Europese e Unie op H verdrag is Het i in verschillende talen beschikbaar b h http://europ pa.eu/legislattion_summaries/justice__freedom_se ecurity/comb bating_discrimination/l33 3501_en.htm m H verdrag bekrachtigt Het b p politieke, socciale en econ nomische recchten voor burgers b en inwoners van de Europesee U Unie. Bronnen van B n ENIL D European De n Expert Grou up on the Traansition from m Institutional to Commu unity-based C Care heeft een aantal r richtlijnen en n een toolkit gepubliceerrd over de du uurzame ove ergang van in nstitutionele zorg naar faamiliezorg en n z zorg in de gemeenschap voor kindereen, personen n met een haandicap, perssonen met geestelijke prroblemen en o ouderen. http://www.en nil.eu/recomm mended-readings-2/euro opean-experrt-group-on-tthe-transitio on-frominstitutional--to-community-based-care-guidelines-and-toolkitt/ 28 | P a g i n a

S SECTIE 6 ACHTTERGRO 6: ONDTEKSST: Leerrdoel 4 B Belang van gelijkhe eid en dive ersiteit vo oor goede huisvestiing met on ndersteun ning EEr zijn steedss meer aanw wijzingen voo or het belangg van gelijkhe eid en diversiteit in organ nisaties die huisvesting h m ondersteeuning biedeen. Diversiteit kan de rep met putatie van een e organisattie verbetereen, wat talen nt aantrekt v vanuit alle geemeenschappen. Hierdoo or kan wordeen voldaan aan a de behoeefte aan ond dersteuning. Naast het h helpen bij dee werving en behoud van n medewerkeers, kan diversiteit de pro oductiviteit vverbeteren binnen b die al hun werknemers o organisaties w e erkennen. Diversiteit kan n ook het risico op potentiële juridische p procedures v voor de organisatie beperken. Grondrechteen in de EU worden G w besch hermd • Doorr het grondw wettelijk stellsel van de th huislanden • Doorr het Handveest van de grrondrechten van de Euro opese Unie, EU-wetgeving E g en de jurisprudentie van het h Europesee Hof van Jusstitie • Doorr het Europeees Verdrag voor v de Rech hten van de Mens M B practice Best es voor gelijkke kansen biinnen organiisaties Aantrekken van A v medewe erkers • Wees duidelijk ovver wat het werk w inhoud dt en wat de belangrijkstee taken zijn matie die gaaat over het werk w dat ze moeten m doen n • Vraag sollicitanteen om inform • Stel geen g vragen die niet oveer de baan gaaan, vraag naaar feiten en wees ruimd denkend • Behaandel mensen naar hun verdiensten v • Plaatts open vacatures omdatt dit helpt om m betere solllicitanten aan te trekken • Pas de d wervingsm methode aan n, zodat men nsen met een n handicap zich kunnen aaanmelden en e naar een solliccitatiegespreek kunnen gaaan • Zorg ervoor dat er e niet om on nrechtmatig handelen wordt gevraaggd wanneer een wervinggsbureau word dt ingeschakeeld Behouden vaan medewerrkers B • Zorg voor transparante comm municatie meet alle mede ewerkers eschikbaar en n eerlijk zijn voor alle me edewerkers, • Zorg dat mogelijkkheden voorr promotie en training be d is en daat dit ook bijj hen bekend • Zorg dat nieuwe medewerkers zich welko om voelen do oor het geveen van een ro ondleiding, het h intro oduceren van n de collega’ss en hen ken nnis te laten maken met de d ‘huisregeels’ Intimidatie/p pesten E duidelijkk beleid is goed voor alle medewerkers en zorgt voor Een v een soepele organissatie: • Maak het voor ieedereen duid delijk dat intimidatie en pesten p niet getolereerd g w wordt en verrtel oe kunnen als het toch ge ebeurt medewerkers waaar ze naarto s te gevven aan de persoon p die gepest g of geïïntimideerd wordt, ontsla • Laat je niet verleiden om de schuld dezee persoon nieet en neem geen g disciplin naire maatre egelen: ga naaar de persoo on die het prrobleem veroorzaakt • Negeeer de situatie niet - het houdt niet vanzelf v op 29 | P a g i n a

Maatregelen M n/klachten • Zorg voor een procedure voo or het omgaaan met discip plinaire maattregelen en kklachten. De eze moet men snel op tee lossen voo ordat ze escaleren geldeen voor alle medewerkerrs. Dit helpt om problem • Neem m disciplinaire maatregelen op een eerlijke e en co onsequente basis, b ongeaccht etniciteitt, geslacht off hand dicap Ken je medewerkers K H Houd basisinformatie bij over de sam menstelling vaan de medew werkers: w de medew werkersgroeep bestaat, bijvoorbeeld man/vrouw verhouding, etnische gro oepen; • Uit wie mensen met een n handicap pecteer de geevoeligheden n van menseen wanneer naar n deze infformatie worrdt gevraagd d, en laat • Resp medewerkers weeten waarom m je deze info ormatie wilt verzamelen

P Praktische a aanpak voo or de huisve esting met ondersteun o ning branche EEisen met be etrekking tott werving en n oriëntatie van v medewe erkers: • Bied continue traainingen in het h erkennen n van culturele diversiteitt en bewustzzijn van racisme n de functieggroep van sollicitanten en n medewerkkers om • Verzaamel informatie over hett geslacht en doeleen op te stelllen • Zorg voor etniciteeitsstandaarrden bij de werving w en caarrièreontwikkkeling van m medewerkerrs m maatregelen om ondervertegenwo oordiging teggen te gaan waar w passen nd, en maak volledig v • Neem gebruik van provvisies voor po ositieve discrriminatie neelsontwikkkelingsprograamma’s transparant en vverantwoord d zijn en dat • Zorg dat wervinggs- en person er geelijke kansen en mogelijkkheden word den geboden. Er moet wo orden gelet o op de ondeervertegenwoordiging vaan vrouwen op o ieder nive eau, maar vo ooral in het m midden- en hoger h manaagement. Oo ok zouden err strategieën n voor positie eve discrimin natie moeten n worden ovverwogen • Werkkgevers moeeten geen advertenties plaatsen waar sollicitanteen van een beepaalde groe ep worden uitgeesloten of nieet aanwezig zijn • Een analyse a moeet worden geemaakt van de d etnische samenstelling s g van het personeelsbesttand van iederre afdeling, van v de afdeliing- en functtiegroep en van v de veran nderingen in de samenste elling over een langere l perio ode • Taalvvaardigheid moet m voldoeende zijn voo or de veilige en e effectievee uitvoering van het werk • Vergelijkbare dip ploma’s en an ndere kwalifficaties uit an ndere landen n moeten wo orden aanvaaard als gelijkkwaardig

B Beledigend gedrag effe ectief tegen ngaan EEen uitdagingg om een om mgeving te crreëren waariin gelijkheid en diversiteit prevaleren n, is het werkken met c cliënten die hatelijke h opm merkingen maken m of zich h op een bepaalde manieer gedragen. Hier zijn enkkele tips om m deze situ met uaties om te gaan. Wat? W W Weerspreken n is een bepaaalde manierr van feedbaack geven, om m mensen tee helpen om zich bewust te worden v wat ze do van oen/zeggen en om altern natieven te overwegen. o Beledigendee opmerkingeen en gedragg zijn onder a andere racisttische, seksisstische en ho omofobe opm merkingen. Tegelijkertijd T d sluit dit and der ongepastt gedrag niett u uit. Waarom? W H is belanggrijk om te weerspreken Het w omdat: 30 | P a g i n a

• • •

Het helpt h er voorr te zorgen dat d organisatties uitnodige end zijn voorr iedereen Niet uitdagen kan suggereren n dat je het eens e bent (ve erstandhoud ding) of dat d de schade aaan anderen jee s opmerrkingen ergerr worden niet interesseert. Het kan er ook voor zorrgen dat dit soort discriminerende werkwijzen te promoten zonderr discriminerend gedrag Het is niet mogellijk om anti-d t pakken - een e houding is niet genoeeg. aan te

Wanneer? W T Tegenspraak k is nodig wan nneer er ietss wordt gezeegd of gedaan n dat een conflict tussen n het gedrag van de p persoon en de d waarden van v de organ nisatie blootllegt. Beledigende opmerrkingen word den net zo vaaak gemaaktt in ‘openbare’ ruimtes (bijvoorbeeld waar w mensen n wachten) van v organisatties, als in veertrouwelijke e gesprekken n. H is vooral belangrijk om Het o zulke opm merkingen tee weerspreke en als bewijs van inzet vo oor gelijke kaansen. De k kwaliteit van de relatie en de timing van v het tegeenspreken he ebben impacct op de uitko omsten of he et effect van d deze tegensp praak. Hoe? H E Effectieve teggenspraak: • Vereeist zelfbewustheid in plaaats van agreessie • Klein neer de perso oon die de opmerking maakt niet. He et confronteren van opm merkingen me et “je maakt me ziek, z wees nieet zo dom, ga g weg”, maaakt het niet waarschijnlijk w k dat het gew wenste effecct of doel word dt bereikt. Heet kan hun visie v zelfs verrsterken • Nodiig uit tot vraggen. ”Heb je ooit nagedaacht over… ooit o overwogen om… waaarom zeg je dat?” d bieden n een effectievere e overwegen van v de acties of denkbeellden aanpak in heet laten hero • Zeg hoe h zulke uittspraken je laaten voelen - gebruik he et woord “ik”” bij statemeents. Bijvoorb beeld “Ik ben n het daar d niet mee eens”, “Ik vind dat beleedigend” • Verteel over de im mpact in plaaats van criteria, of geef de e persoon ru uimte om na te denken • Geeff informatie en e statistieken. Kennis iss macht - ken n je feiten • Wees specifiek en concreet, maak bijvoorbeeld gebru uik van het woord w homo in plaats van n flikker • Tegeenspreken ho oeft niet langg te duren - weet w wannee er je moet sttoppen • Denkk na over de timing - je hoeft een perrsoon niet direct te weerrspreken • Denkk na over de situatie en structureer s h tegenspre het eken hiernaaar TTegenstrijdiggheden bloo otleggen O een bepaald momentt kan het nod Op dig zijn om de positie van n de organisaatie te verdu uidelijken als niets anderss e effect heeft. Hoewel het is te hopen dat de medeewerkers binnen de organisatie geen beledigende e o opmerkingen n maken, mo oet het duideelijk zijn wat de positie vaan cliënten iss binnen een n klachtenpro ocedure, w wanneer dit gebeurt. Hett moet ook duidelijk d zijn welke actiess de organisaatie onderneeemt wannee er m medewerker rs breken meet het beleid..

W beleid voor gelijkh Wat heid en diversiteit mo oet omvatte en Doelen en pu D ublieke toew wijding E verklarin Een ng dat de orgganisatie zich h inzet voor gelijkheid g en n diversiteit in alle gebied den van hun werk en w waarom dit belangrijk b is; bijvoorbeeld d, dat wordtt voldaan aan n de behoeftten van een d diverse gemeenschap en n b belanghebbe enden. De veerklaring moeet ook de do oelen van hett beleid omvvatten; bijvoo orbeeld, om discriminatiee u te bannen uit n en er voor te zorgen daat cliënten zich welkom, veilig en gew waardeerd vo oelen.

31 | P a g i n a

Verantwoord V delijke perso onen B Benoem wie verantwoorrdelijk is voorr het implem menteren en evalueren vaan het beleid d en de werkkwijzen, en v voor wie dit geldt; g bijvoo orbeeld voor alle medeweerkers, cliëntten, enz. Informatie Z uiteen ho Zet oe het beleid d ontwikkeld zal worden om de beho oeften en belangen van alle groepen uit de g gemeenscha p mee te nemen, en hoee het beleid gecommunic g ceerd wordt naar huidigee- en toekom mstige m medewerker rs. Het projecct zal bijvoorrbeeld cliënten, lokale ovverheden en lokale organ nisaties die zich z inzetten v voor gediscriimineerde grroepen consu ulteren, bij het h opstellen n van dit beleeid. Een kopie van het be eleid wordt b beschikbaar g gesteld aan alle cliënten, medewerkeers, familiele eden of mantelzorgers en n andere b belanghebbe enden. Actieplannin A ng Identificeer de d huidige po ositie van heet project en de betrokke enheid van medewerkers m s en aanvragen van c cliënten vanu uit gediscrim mineerde groepen. Bepaaal waar het project in de toekomst t moet staan en n welke korteee langeterm en mijnacties er nodig zijn als de positie veranderd v moet m worden n. Voorbeeld: het V h project biedt momenteel werk aaan x en huisvest x ten opzzichte van dee algemene b bevolking/be ehoefte in heet gebied, gro oep x is ondeervertegenw woordigd ond der de medewerkers/bew woners. Ons a actieplan is om: o ons publieke imago te t verandereen; onze werrkwijze te verrbeteren; an ndere obstakels om er bijj t komen te verwijderen; medewerkeers te trainen; banden te te e ontwikkeleen met de gemeenschap enz. Controle C H is van cru Het uciaal belangg dat enkele gebieden wo orden bekekken; bijvoorb beeld de kenmerken van de mensen d worden aangenomen die a n om diensten te leveren en hun toeggang tot train ning en ontw wikkeling; de kenmerken v diegenen van n die zich aan nmelden en ondersteuniing mogen ontvangen; details van inttimidatie of van v d discriminatie e; kenmerken n van menseen die klachteen hebben en van diegen nen die reageeren op t tevredenheid dsonderzoekken en hun antwoorden; hoe er weerr verder kan worden gegaan enz. EEvaluatie W Wanneer hett beleid form meel wordt beoordeeld, door d wie en hoe werkwijzen in de tusssentijd worden g geëvalueerd om te zorgeen dat wordt voldaan aan n het actieplaan.

K Kernbegripp pen in discrriminatiewe etgeving EEr zijn enkelee fundamenttele benaderringen die geebruikelijk zijn in discriminatiewetgevving. Er zijn drie d soorten d discriminatie e die in strijd zijn met de wet: directe discriminatiie, indirecte discriminatiee en slachtoffferschap. W bieden hier een overrzicht van de definities en We n geven voorrbeelden diee deze belanggrijke juridiscche kaders illustreren. In ntimidatie is ook wettelijk verboden dus ook hierr is een defin nitie van opgeenomen.

K Kernbegripp pen Directe discrriminatie D V directe discriminatie Van d e is sprake waanneer iemaand ongunstiger wordt beehandeld dan anderen in n v vergelijkbare e omstandigh heden, op grond van geslacht/etnicitteit/handicap p/leeftijd. V Voorbeeld: • Er wo ordt geweigeerd om een ruimte r aan een e persoon n met een blindengeleideehond te verhuren omdat er geeen huisdiereen mogen wo orden gehou uden

32 | P a g i n a

Indirecte discriminatie W Wanneer een n voorwaard de of eis aan iedereen wo ordt opgelegd maar in dee praktijk: • De veerhouding vaan een bepaalde etniciteeit of geslach ht dat hier aaan kan voldoen aanzienlijjk kleiner is dan bij b andere grroepen • Een medewerker m r of potentiële medewerkers niet kun nnen voldoen vanwege h hun etniciteitt of geslacht • De werkgever w kan niet aanto onen dat de eis e of voorwaaarde objecttief te rechtvvaardigen is. Let wel, het is geoorloofd om m indirect te discriminere d n wanneer een e voorwaaarde of eis ob bjectief te ve erantwoordeen is. V Voorbeeld: • Een aanbieder a vaan huisvestin ng met onderrsteuning vertrouwt op leden die info ormatie dele en over vrijsttaande accom mmodaties. Omdat de leeden voornam melijk uit een n bepaalde ggroep komen n, is het onwaaarschijnlijk dat mensen uit andere groepen g hore en over dezee vrijstaande woningen. Meervoudige M e discriminatie ‘Meervoudigge discriminatie vindt plaats wanneerr een persoon wordt gediscrimineerd d vanwege meerdere m r redenen, bijvvoorbeeld op p basis van geslacht en geeloof, leeftijd en etniciteeit, enz. Zie o ook h http://fra.eu ropa.eu/en//publication//2012/inequalities-and-m multiple-discrimination-h healthcare SSlachtofferscchap E persoon wordt slachtoffer wanneeer hij of zij nadelig word Een dt behandeld d omdat ze h hebben geklaaagd of o omdat ze bew wijs hebben geleverd teggen iemand in relatie tott een klacht over o discriminatie. V Voorbeeld: • Een aanbieder a vaan huisvestin ng met onderrsteuning on ntslaat een uitzendkrachtt die bij een relevant orgaaan aangaf daat er instructties werden gegeven g om geen accom mmodaties tee tonen aan Roma, R omdat het ‘aalleen tijdverspilling is en n omdat ze onjuist o omgaaan met aanggeboden diensten.’ Intimidatie Intimidatie komt voor waanneer iemand wordt blo ootgesteld aan intimidatie door de w werkgever of door iemand d v voor wie de werkgever w veerantwoordeelijk is, op baasis van geslaacht/etniciteeit/handicap//leeftijd. V Voorbeeld: c dient een e klacht in n vanwege raacistische intimidatie doo or de huisvesstingsmanager, wanneer • Een cliënt de manager m doorrgaat met racistische opm merkingen ondanks o pogiingen om ditt met de man nager op te losseen. Racisme R D overtuigin De ng dat rassen n specifieke culturele ken nmerken heb bben, die zijn n bepaald do oor genetisch he factoren, e dat dit som en mmige rasseen een intrinsieke superio oriteit over anderen a versschaft. Discriiminerend ge edrag naar m mensen van een andere etniciteit op basis van deeze overtuigiing. Haatmisdrijff H E haatmisd Een drijf is ingegeeven door raaciale, seksueele, handicap p of andere vooroordele v n, en uit zich h meestal in g geweld. Het Europees Ho of voor de Reechten van de d Mens heefft geoordeeld dat het do oor de vingerrs zien van e vooringeenomen mottivatie achterr een misdrijjf een schend een ding is van Artikel A 14 van n het Europees Verdrag v voor de Rech hten van de Mens. M Geïnstitution G naliseerd raccisme “ “Het collectieef falen van een e organisa atie om passeende en proffessionele dieensten aan tte bieden aan n mensen v vanwege hun n kleur, cultu uur of etnisch he afkomst. ” The Macph herson Reporrt 33 | P a g i n a

G Gelijkheidsa analyse Organisaties moeten de volgende O v punten in ogen nschouw nem men bij het uitvoeren u van n een gelijkh heidsanalyse: d organisatiie open moet zijn over dee informatie waar ze hun n beslissingen • Transparantie beetekent dat de n resultaten op baaseren, overr wat ze willeen bereiken, en over hun • Een gelijkheidsan g nalyse kan pllaatsvinden tijdens t verscchillende faseen in het bessluitvormingsproces, maarr het is belan ngrijk dat hett wordt geïntegreerd bij beleidsontw wikkeling, en niet wordt gezien g als toevoeging • Medewerkers en n cliënten mo oeten wordeen betrokken n in besluitvo ormingsproceessen die hen aangaan, zodat de gelijkheeidsanalyse bekend b is meet hun ervaringen en opvvattingen • Bevin ndingen en handelingen h die resultereen uit de gelijkheidsanalyyse moeten worden ondersteund en n ‘afgeetekend’ doo or medewerkkers binnen de d organisatie met voldo oende gezag • Een gelijkheidsan g nalyse dient regelmatig te t worden be eoordeeld aaan de uitkom msten

34 | P a g i n a

S SECTIE 7 ACHTTERGRO 7: ONDTEKSST: Leerrdoel 5 B practtices in do Best oorverwijzzing, beoo ordeling en onderstteuningsp planning D Piramide De e van Maslo ow2 De Piramide van Maslow D w is gebaseerd d op de aann name dat er moet wordeen voldaan aan de fundamentele b behoeften aaan voedsel, onderdak, o veeiligheid en zekerheid z voordat hogeree behoeften als gezondh heid, sociale a activiteit, saaamhorigheid en waardering kunnen worden w nage estreefd. Hett model van Maslow worrdt vaak g gebruikt bij het h beoordellen van de beehoeften van n kwetsbare mensen. Beehoeften (ged definieerd do oor anderen n) e wil (gedeffinieerd doorr de persoon en n) verschillen n per cultuur. S jezelf ee Stel erst de volge ende twee vrragen: • Welkk doel heeft de d beoordeling? • Moet de beoordeeling worden n getoetst aaan criteria, bijvoorbeeld voor v de finan ncier, en als dit zo is, is de cliënt zich hiervan bewustt?

D Doorverwijz zingen en toepassinge en Bij het ontwikkelen van een B e doorverw wijzingsprocees is het erg belangrijk om duidelijk tte zijn over wat w de o ondersteunin ng is, voor wie w het is en wat w er wordtt geprobeerd d te bereiken n S jezelf de volgende vier vragen: Stel • Met wie werken we? • Wat bieden we ze? z • Welkke resultaten n hopen we te t bereiken met m deze me ensen? • Hoe krijgen menssen toegang tot onze dieensten? H is een go Het oed idee om criteria op tee stellen oveer wie moet profiteren p vaan de dienstvverlening: • Om de d financierss ervan te ovvertuigen datt er diensten n worden aan ngeboden in lijn met de doelen d en ondeersteuningsspecificaties • Om richtlijnen r tee bieden aan potentiële cliënten c en aan doorverw wijzers • Om te t zorgen dat medewerkers verantwo oorde beslissingen nemeen Je moet denkken aan prakktische details als: • Of mensen m zichzeelf kunnen aanmelden • Welkke instanties kunnen doo orverwijzen en e wanneer • Of eeen aanmeldingsformulierr nodig is • Of eeen interview w wordt afgen nomen en do oor wie • Of hu uisbezoeken voor een eeerste beoordeling kunnen n plaatsvindeen • In weelke volgorde aanmeldin ngen worden behandeld Dit alles moeet worden om D mgezet in geschreven beleid met een n procedure voor medew werkers zodat de w werkwijzen c consistent zijjn. Ook moett er een verkklaring van de doelen van n de dienstveerlening zijn,, naast een intentieverklaring over geelijke kansen n. Tevens mo oet er een ge eschreven prrocedure zijn n om uit te le eggen hoe b besluiten wo orden genom men en de criteria voor eeen wachtlijstt als deze er is (dit is niet altijd praktissch bij d directe aanm meldingen maaar is mogeliijk in de meeeste andere gevallen). g Po otentiële cliënten moet worden w 2

De Piramide van Maslow. Bron: Maslow w, A Theory off Human Motivation. Zie dee PowerPoint voor het diaggram

35 | P a g i n a

vverteld hoe ze z in beroep kunnen gaan als ze niet tevreden zijn met de uitkomst, ook m moet de k klachtenproc cedure worden vermeld als a ze willen klagen over de manier waarop w hun aaanvraag/do oorverwijzingg w werd behand deld. De volgende checklist voor gelijke kansen moet in D n ogenschou uw worden genomen g wanneer een d doorverwijzin ngs-/aanvraaagproceduree wordt ontw wikkeld: • Errkenning van n beperkingeen en de moggelijkheid om m gebruik te maken van ggeschikte extterne geemeenschap psmiddelen • Beesef van cultturele, socialle en raciale kwesties • Errkenning van n hoe de cliënt jou, en je plaats in hett systeem zieet • Herkenning, waardering w e aanmoediging van verrschillen in leevensstijl, cultuur en minatie • Beewustzijn van de effecten van discrim

B Beoordeling g ‘Beoordelen is het process van het verrkrijgen, mett toestemming van de cliiënt, van info ormatie om de d noodzaakk v voor onderstteuning te beepalen en om m het eens tee worden ovver de gewen nste uitkomst van iedere b betrokkenhe eid.’ EEen goede beeoordeling komt k niet zom maar tot stan nd - er is planning nodig en een bruikkbaar o opnamemec hanisme. Vele aanbiederrs hebben cliiënten betro okken bij het beoordelen van hun b beoordelings sinstrumenteen en -processen, of er iss gebruikt ge emaakt van cocreatiemid c ddelen en -prrocessen met c cliënten. Hett is het meest nuttig wanneer de beo oordeling wordt gemaaktt vanuit het p perspectief van v het individu, waaarbij er word dt gekeken off ondersteun ning mensen n helpt bij het bereiken vaan hun ambiities en d doelen. Iederre potentiëlee cliënt moett een behoeffte- en risico obeoordelingg ondergaan voordat ond dersteuning b begint. De aaanbieder moet deze beoo ordeling zo snel s mogelijkk uitvoeren nadat n een cliënt is doorve erwezen of z zichzelf heeftt aangemeld d. EEen opmerking over risicobeoordeling: de metho ode en het do oel van risico obeoordelingg moet duide elijk worden g gedefinieerd beoordelingeen cliënten d discrimineren n. , omdat er anders het geevaar ontstaaat dat risicob R Risicobeoord delingen kunnen juridisch he bescherm ming bieden voor v de ondeersteuning, vveiligheid voo or m medewerker rs en zekerheeid voor cliën nten. Omdatt zelfstandig wonen een doel d is van huisvesting met m o ondersteunin ng, moet hett nemen van positieve rissico’s worden overwogen n en besprokken. De vraag is: D ‘Is dit de juistte dienst voo or deze perso oon op dit moment?’ m He et is niet alleeen een vraagg voor de aan nbieder ( (‘kunnen we deze persoo on diensten aanbieden’) a maar ook vo oor de cliënt (‘kan ik proffiteren van deze diensten n e wil ik dat??!’). en De beoordeliing moet een D n wederzijdss proces zijn waar w beide partijen p de kans k hebben om meer te weten te k komen over een e mogelijkke toekomstige relatie. Het H is een kan ns om mythees te ontrafeelen en om in nformatie te v verzamelen. Het is kans voor v medewerkers om clliënten informatie te gevven over de aaard van de d dienstverleni ing en voor de d cliënt om meer over het h project te e weten te komen. k De beoordeliing moet possitief worden D n uitgevoerd d door te focu ussen op kraachten in plaats van op beperkingen, b bijvoorbeeld : ‘wat zijn je vaardighedeen/waar ben n je goed in’ in i plaats van n ‘op welke ggebieden heb b je o ondersteunin ng nodig?’ Natuurlijk moet er worden n uitgezocht dat er een behoefte b is vvoor ondersteuning, maaar h is belangrijk dat dit op het o een positieeve manier gebeurt. g

36 | P a g i n a

V Verzamelen n van inform matie E zijn versch Er hillende stadia voor het verzamelen v v informattie: van 1. Eerstte verwijzingg of aanmelding 2. Eerstte interview//beoordelingg 3. Follo ow-up naar faase 2 4. Bij aaanvang van de d ondersteu uning 5. Op een e permaneente basis TTijdens iederr punt in het proces moet de cliënt worden w verteld: • Welkke informatiee nodig is en waarom • Met wie het wordt gedeeld en e onder wellke omstandigheden pgeslagen • Hoe het wordt op • Dat er e kopieën ku unnen worden aangebod den Historisch geezien hebben H n organisaties vaak enorm me hoeveelh heden data verzameld op p basis van willen w in p plaats van weeten. Het is belangrijk b daat alleen releevante inform matie wordt verzameld een dat dit alle een wordt g gedeeld binn nen de organ nisatie wanneeer dit nodigg is. Geheimh houdingsregeels moeten w worden uitge elegd en n nageleefd en n mogen allen worden geeschonden in n zeer zeldzame gevallen, meestal op p wettelijke grondslag. g bij kinderbeescherming, terrorisme, B Bijvoorbeeld t r rechterlijk be evel of wegeens een verm meend risico op ernstige s schade aan zichzelf of anderen. Kwetsbaarhe K eid E bepaaldee leeftijd of geslacht, Een g hett hebben van n een handiccap of in een bepaalde sittuatie verkerren (daklooss, g gevlucht voo or huiselijk geeweld) betekkent niet automatisch dat er een plaaats is in een p project voor huisvesting m ondersteeuning. De aanvrager mo met oet kunnen aantonen a dat er een bep paalde behoeefte voor ond dersteuning is, bijvoorbeeeld met de huurovereenkkomst, het uitzoeken u van n uitkeringen n, omgaan m met schulden, toegang tot a andere dienssten of het ontwikkelen van v een duurrzaam sociaaal netwerk. TToewijding O te kunneen profiteren Om n van onderstteuning moeet een cliënt akkoord gaaan om gemottiveerd te zijjn. Dit is een b bekend grijs gebied omdat veel menssen in princip pe instemme en met het ontvangen o vaan ondersteu uning, en na h ontvangeen van accom het mmodatie nieet zo enthou usiast meer zijn z om mee te doen mett medewerke ers. Ook kan h zijn dat sommigen in eerste instantie niet graaag meedoen het n, maar na eeen tijd toch b betrokken raaken. M Medewerker rs moeten vo olledig gebru uikmaken van n de beoorde elingsproced dure als een manier om te t meten of e cliënt geemotiveerd zal worden biinnen een beepaalde tijd. een Conflict C A Aanbieders v accommo van odatie meldeen vaak een belangenconflict tussen de ondersteeuning en he et w woningbehee er. Alle projeecten, of dezze nu wettelijk bepaald, vrijwillig v of particulier p zijn, moeten er voor zorgen d er zo min dat n mogelijk legge plekken zijn z (‘mensen n in bedden’)) en dit kan soms s leiden ttot druk om a accommodat ties te vullen n met menseen die ofwel: • Niet voldoen aan n de criteria van v het projeect d zijn voor deeelname aan n het projectt • Niet gemotiveerd • Ondeersteuningsb behoeften heebben waaraaan niet kan worden vold daan binnen het project • Risico o’s met zich meebrengen n of worden geconfronte eerd met risico’s die te grroot zijn voo or het projectt Alle diensten A n moeten er voor v zorgen dat hun finaanciering wordt gebruikt om diensten n te verlenen n aan m mensen die: 37 | P a g i n a

• • • •

Voldoen aan de criteria c van het h project n voor deelnaame aan hett project Gemotiveerd zijn Huisvvestingsgereelateerde ond dersteuning nodig hebbe en Risico’s met zich meebrengen n of worden geconfronte eerd met risico’s die kunnen worden beheerst binneen het project

Daarom moeeten aanbied D ders gebruikm maken van het beoordeliingsproces om o ervoor te zorgen dat de d ‘juiste m mensen in dee juiste bedd den’ liggen. Voor de beoo V ordeling: • Leg het h doel van de beoordelingsoefening uit aan de cliënt • Wees duidelijk ovver de duur, hoeveel meensen er bij zullen z zijn en het verwach hte tijdpad na n het gesprek n van mogelijke • Bepaaal een tijd en plaats die handig is voor de cliënt - denk aan het vermijden afleid dingen (zoalss kinderen, andere a familieleden of hu uisdieren) • Heefft de cliënt eeen advocaat of tolk nodig en wie regelt dit? • Stel de d cliënt op de hoogte vaan de tijd, plaats en datu um • Zorg dat de inforrmatie die je verzamelt ‘n nodig is’, en alleen betrekking heeft o op het doel van v de beoo ordeling • Is er aan de cliënt gevraagd of o hij/zij het gesprek g door iemand will laten bijwonen, bijvoorbeeld door org, een maaatschappelijkk werker enz.? Het is een n goede iemaand van de geeestelijke geezondheidszo gewo oonte om organisaties diie met de cliëënt te maken hebben te betrekken b bij het bieden n van ondeersteuning. • Is er van tevoren informatie gegeven g aan n de cliënt ovver het projeect (op een geschikte manier)? • Is de cliënt op dee hoogte van je rol/grenzzen als mede ewerker? • Is de cliënt zich bewust b dat jee toegang heebt tot inform matie over hen, zelfs voo or het gespre ek? • Zorg dat de cliënt zich bewusst is van het vertrouwelij kheidsbeleid v d dat je als m medewerker handhaaft tijdens de beoord deling en daarna • Zorg dat de cliënt weet waar het gesprekk plaatsvindt en een teleffoonnummer heeft dat ze kunnen belleen als ze verd dwalen of veertraging heb bben (of ande ersom als je degene bent die de cliën nt bezoekt) TTijdens de be eoordeling: • Ontm moet elkaar op o de tijd en n plaats waarr was afgesproken en zorrg dat het eeen plek is waaar de cliënt zich goed g voelt • Stel iedereen i voo or en geef aaan wat hun betrokkenhe b id is. Als er verschillende v e instanties aanwezig a zijn n leg dan d ook de saamenwerking uit • Zorg altijd voor genoeg g tijd, werk w naar heet ritme van de cliënt en neem regelm matig een paauze • Zorg voor de juiste papieren (en een pen) voor de beoordeling • Vat het h doel van de beoordeling samen en e zorg dat ze e begrijpen waarom w de informatie no odig is en hoe dit d wordt op pgeslagen en gebruikt • Maak gebruik van verschillen nde vraagen n luistertechnieken terwijl je geconceentreerd blijfft • Neem m alleen releevante inform matie op en zorg z dat de opvattingen o van de cliënt worden me eegenomen, of zee het nu wel of niet eens zijn met de beoordelaar b • Wees respectvol en oordeel niet • Leg de d toewijdingg van de organisatie aan gelijkheid en diversiteit uit, en verteel hoe de klach htenprocedu ure werkt • Leg uit u hoe en waanneer je eeen besluit neeemt en wat de d cliënt kan n doen als zee niet tevrede en zijn met de uiitkomst (beroeps- en klachtenproced dures) 38 | P a g i n a

•

Vraag hoe de cliëënt in de toekomst geïnfo ormeerd wil worden, bijvvoorbeeld peer brief, telefoon, sms, zelf contact c opneemen E tenslotte, als het allem En maal teveel wordt w - neem m een pauze.. Kom een an ndere dag teerug! N de beoordeling: Na o de hoogtee van de uitko omst van de beoordelingg zoals ze zellf willen • Breng de cliënt op • Laat de uitkomstt ook weten aan a de doorvverwijzer • Wat gebeurt er nu n - zorg dat betrokkenen n weten watt er gebeurt, wie wat doeet en wat hett tijdpad is • Als de d cliënt is affgewezen, legg de redenen n uit en geeff informatie over o hoe ze deze beslissiing kunnen aanvvechten (bero oep, klachten, enz.) en hoe ze zich evventueel kun nnen aanmellden voor an ndere dienssten • Als de d cliënt op een e wachtlijsst wordt geplaatst, geef informatie ovver hoe dezee wachtlijst werkt w en watt ze moeten doen om in contact te blijven

O Ondersteun ningsplanning ‘Ondersteuningsplanningg is het tot sttand brengen n van de mee est geschiktee manier om m de doelen te t bereiken d zijn geïdeentificeerd tijjdens de beo die oordeling en die moeten worden geïntegreerd in een individu ueel o ondersteunin ngsplan.’ Hett moet zijn gebaseerd g op p de doorverwijzings- en beoordelinggsinformatie,, inclusief r risicobeheers sing en het promoten p van het nemen n van positie eve risico’s. H kan word Het den onderveerdeeld in dee volgende zees stappen: • Wat moet wordeen aangepaktt • Wat de oplossingg of het doel is • Wie er e bij betrokkken zal zijn • Wat het tijdspad is oordeeld • Wanneer het zal worden beo Ieder doel moet SMART zijn. z Er zijn enkele versies van dit eze elsbruggetje die we hiero onder hebben o opgenomen: • Specifiek • Meettbaar • Acceptabel (afgesproken/aan nvaardbaar) • Realiistisch (relevvante persoon) • Tijdggebonden (traceerbaar)

39 | P a g i n a

S SECTIE 8 ACHTTERGRO 8: ONDTEKSST: Leerrdoel 6 E Erken het belang vaan de leeffomgevingg Verscheiden V nheid aan leefomgevin ngen waar huisvestingg met ondersteuning kkan worden n geleverd E zijn een overvloed Er o aan woonsituaties waarr ondersteu uning kan worden w aanggeboden incclusief: • • • •

Gedeeelde huisvesting Hostels Zelfstandige unitts Ondeersteuning in n het huis van de cliënt

Het is een go H oed gebruik voor v aanbied ders om de woonvoorzie w ning te controleren doorr het stellen van de v volgende vraagen: • Hoe kan ieder van deze omgeevingen eruit zien? eid en het welzijn w van dee cliënt en medewerkers? • Hoe kan de fysieke ruimte bijjdragen aan de gezondhe • Hoe draagt het bij b aan veiligh heid, zekerheeid en het ge eluk van de mensen m die ggebruikmake en van de ruimte? • Is er een manier om het welzzijn dat de leefomgeving biedt te maxximaliseren?? EEen groeiend d aantal ondeerzoeken sugggereert datt de woonom mgeving meerdere voordelen biedt aaan cliënten, w waaronder een verbeterd d gevoel van n eigenwaard de en de bere eidheid om betrokken b tee zijn bij onde ersteuning. V Voordelen ku unnen voortkomen uit zo owel de fysieeke omgeving, als de psychologische omgeving vaan de h huisvesting. Het concept thuis H V Volgens de European Typ pology of Homelessness and housingg exclusion (EETHOS) bestaaat het hebb ben van een h uit drie domeinen: huis d h fysieke, sociale en jurridische dom het mein. Het fysieke domein is het hebbe en van een a adequate wo oning (of ruim mte) waar eeen persoon en e zijn/haar familie f exclu usief bezit ovver kan uitoe efenen. Het s sociale domeein heeft te maken m met privacy p en dee mogelijkheid om relatiees te onderhouden. Het juridische j d domein is heet bezitten vaan het recht op bewoning. De afwezigheid van ééén van deze domeinen be etekent dat e persoon dakloos of thuisloos een t is, of o dat een peersoon onvoldoende of onveilig o is geehuisvest. De e a aanwezigheid d en de kwalliteit van ieder van deze domeinen heeft een direect effect op p iemands fyssieke en p psychologisc he welzijn.

H Huisvesting gsovereenko omsten3 Huisvestingso H overeenkom msten bieden beschermin ng voor zowe el cliënten alss voor de aanbieders van n huisvestingg m ondersteeuning. De overeenkoms met o st legt de recchten en plichten vast van iedere parrtij, alsmede de v verwachtinge en voor wat betreft veiliggheid, zekerh heid en gedrrag. Over hett algemeen is het de v verantwoord delijkheid van n de aanbied der van huisvvesting om te e zorgen voo or een goed o onderhouden en veilige o omgeving, en n de verantw woordelijkheid van de cliëënt om zich te t onthoudeen van gevaarlijk of destrructief gedrag b binnen de acccommodatiee. De overeeenkomst moeet ook duidelijk omschrijvven wat de ggevolgen zijn n van het niet n nakomen van n de verplich htingen voor beide partijen.

3

Huisvestingssovereenkomssten worden gebruikt g als ovverkoepelende term voor ieedere overeenkomst die ee en wettelijk rrecht voor cliëënten omvat om o te wonen in een accommodatie, bijvo oorbeeld door te huren, paachten of met een licentie.

40 | P a g i n a

E Europees Re echt EEuropees Ve erdrag voor de d Rechten van v de Menss (EVRM) D rechten die De d worden geboden door het EVRM hebben betrrekking op zo owel de fysieeke als de psyychologischee leefomgevingg. De twee meest m aangeh haalde provisies zijn Artikel 8: Recht op eerbiedigging van privvé-, familiee gezinsleveen en Artikell 14: Verbod van discrimiinatie. Aanbiieders moeteen zich afvraagen: en • Is de accommodaatie beschikb baar voor alle gebruikerss? d disciplinaire maatregeelen in de hu uisvestingsovvereenkomstt proportioneeel? • Zijn de • Zijn restricties r vo oor cliënten rationeel r en houden ze verband v met de doelen vvan de organisatie? Goed praktijkvoorbeeld:: Housing Firrst G H succes vaan de Housin Het ng First programma’s in Europa E en Noord-Amerikka laten het b belang zien van v de 4 leefomgevingg bij huisvestting met ond dersteuning. Normaalge esproken ken nnen deelnem mers aan een Housing F First program mma een langge geschiedeenis van dakloosheid en worden ze gezien g als ‘nieet klaar voorr zelfstandig w wonen.’ Toch h is een groo ot deel van de deelnemerrs in het Hou using First prrogramma in staat om hu un woning tee b behouden en n velen ervarren een verb betering van hun fysieke, psychologissche en sociaale welzijn. Alle drie de domeinen A d vaan ETHOS wo orden behand deld in een Housing H Firstt programmaa, en er is een hoge matee v personallisatie. Met betrekking van b to ot het fysiekee domein wo orden deelneemers meerd dere opties voor v een w woning aanggeboden. Hett bieden van de keuze en n controle ovver hun leefo omgeving wo ordt gezien als a een b belangrijk kenmerk van Housing H Firstt, omdat het mensen de kans geeft om te bepalen welke kenmerken van e huis ze belangrijk een b vin nden en hen het beste heelpt om hun doelen te beereiken. Het juridische do omein b bestaat uit sttandaard huurcontracten n. Housing Fiirst deelnem mers krijgen dezelfde d jurid dische statuss als andere m mensen. Aan n het sociale domein worrdt voldaan door d een ‘sch hade beperkkende’ of ‘herstelgerichte e’ aanpak in d ondersteu de unginsdienstten. Onthoud ding van mid ddelengebruiik is niet vereeist en de cliënt stuurt de e doelen van n h ondersteeuningsplan. Aanvankelijkk richt onderrsteuning zicch op de leeffomgeving: zorgen voor een het e huis mett inrichting, zo orgen voor nu utsaansluitin ngen, ’deurbeheer,’ en he et omgaan met m verhuurd ders en bure en. P Psychologisc che onderste euning voor dakloze men nsen G Goed praktijkvoorbeeld,, St. Mungoss februari 20 012 Het ontwerpen en beherren van de so H ociale omgevving staat cen ntraal bij hett ontwikkelen van psycho ologische o ondersteunin ng. Een doorrdacht ontweerp, bij voorkkeur met inb breng van de cliënt, gebaseerd op de intenties a achter een dienst, kan reesulteren in nuttige n veran nderingen in de manier waarop w een ggebouw worrdt gebruikt, e hoe het wordt en w gewaarrdeerd door medewerkeers en cliënte en. Er zijn 5 uitkomsten u w waarnaar mo oet worden g gestreefd diee gelijk zijn aan de uitkom msten van eeen psychologgisch geïnformeerde dien nst: • • • • •

Creëren van een gezonde om mgeving Verstterken van positieve p relaaties Ontw wikkelen van kansen voor een zinvolle dagbested ding Aanb bieden van specifieke gezzondheidsgeerelateerde diensten d Toeggang tot gezo ondheidszorgg

Deze factoren blijken invloed te hebb D ben op psych hologische, emotionele e e fysiologiscche factoren die goed of en s slecht zijn vo oor de gezondheid. Er zijn n enkele pun nten waar rekening mee kan worden gehouden. 4

Meer informattive over Housing First in Euro opa vind je via de d volgende link:

h http://www. socialstyrelssen.dk/housingfirsteurop pe/copy4_of_ _FinaLDeporrtHousingFirsstEurope.pdf. 41 | P a g i n a

1. Geluid en akoestiek heebben een aaanzienlijke im 1 mpact op de stemming, daarom d is dee materiaalke euze in o openbare ruiimtes belanggrijk, waarbijj er een voorrkeur is voor dempende materialen. m G Geluid wordt ook gezien a een groott probleem bij als b het versto oren van slaaap in grote acccommodaties. 2. Licht, natu 2 uurlijk of kunstmatig, is een belangrijke factor die e kan bijdragen aan de geezondheid, zowel in het a algemeen alss in specifiekke situaties (eeen winterdeepressie verm mindert doo or licht over eeen breed sp pectrum bij m meer dan 10.000 lux). To och kan er oo ok teveel of te t weinig lich ht zijn. 3. Open en groene gebieden kunnen zorgen voorr minder spanning en de mogelijkheid 3 d om contacct te hebben m anderen met n. 4. Kunst en esthetiek 4 e vorrmen een belangrijke bijd drage aan de e gezondheid d van mensen, zowel in termen van a activiteit als de waardering. Echter, uit u sommige studies blijktt dat ‘ongepaaste’ kunst eeen nadelig effect e heeft o de geesteelijke gezondheid. De kun op nstvorm moeet daarom zo orgvuldig gekkozen en uitggeprobeerd worden. w 5. Kleuren blijken een efffect te hebbeen op de geeestelijke gezo 5 ondheid. Grijjs, paars en rrood worden n g geassocieerd d met depresssies en word den liever nieet gebruikt in therapeutiische omgevvingen. Rood en geel b blijken voor meer m angst te t zorgen dan blauw en groen. g Dit zijn slechtts enkele van D n de vele facctoren die dee stemming en e het gedrag beïnvloedeen binnen ee en hostel of e andere leeefomgevingg. Andere, zo een oals het gebrruik van venttilatiesystem men, meubilaair, gebruik van de t televisie en de d temperatu uur, blijken ook o een effect te hebben n. Gezien de vele ontwikkkelingen op dit d gebied is h verstandig om eviden het nce-based deesign te overrwegen wanneer een fysieke omgeving wordt gezocht of v verbeterd.

42 | P a g i n a

S SECTIE 9 Begelleidende tekst voor de 9: e trainers E ELOSH Trainiingsmodule:: huisvestingg met onderssteuning V Voorbereidin ng Doelen: D ng bereiken over o hoe de cursus word dt geleverd en e hoe de ervvaring van cliënten wordt • Overreenstemmin toegepast • Identtificeren van n wettelijke en e statutaire vereisten, lo okale middelen en case sstudies • Bepaalen hoe worrdt voldaan aan a de individuele behoe eften van de deelnemerss TTaken: oem een hoo ofdtrainer diie ervaren moet m zijn in heet geven van n trainingen en verstand • Orgaanisatie: beno heeftt van huisvessting met on ndersteuningg (bijlage 1 vo oor begeleiding voor orgganisaties en hooffdtrainer). Brronnen: Sitraa heeft een trainershandboek die is op o te vragen via [email protected] • Orgaanisatie: beno oem een ervvaringsdesku undige traine er en zorg voor richtlijnen n voor cocreatie met mensen die ervaring hebben (zie bijlage 2 voor begeleiding en bijlage 3 voor d de gedragsco ode) • De hoofdtrainer en de ervaringsdeskundiige trainer dienen zich veertrouwd te maken met de met de links naar n externe trainingsmodule,, de presentaatie, de achtergrondteksten, de oefeningen en m bronnen omen overeeen hoe ervarringen worde en ingezet en n • De hoofdtrainer en de ervaringsdeskundiige trainer ko d leiding neeemt per ond derwerp wie de • De hoofdtrainer en ervaringssdeskundige trainer bepaalen aan wie de training w wordt gegevven en de cliëntgroepen waaar ze mee werken, w om te t zorgen datt de trainer, de inzet van n de ervaringgsdeskundigee trainer en case sttudies relevaant zijn. Bijvo oorbeeld één n cliëntgroep p met volwasssenen met een e leersstoornis of eeen mix van deelnemers d o mensen diie met meer dan één cliëëntgroep werken of • De hoofdtrainer en ervaringssdeskundige trainer bepaalen of er fyssieke of train ningsbehoeften zijn voor deeln nemers die extra e ruimte nodig hebbeen, speciaal meubilair of aangepaste literatuur. Bijvoorbeeld B speciale stoelen, verlichting, grote letterss of een train ningspakket gedrukt op ggekleurd pap pier of van tevoren verstuurrd • De organisatie, hoofdtrainer h en ervaringssdeskundige trainer zorgen voor de m materialen die nodig zijn tijdens de trainin ng en zorgen dat de lay-o out bestaat uit u kleine tafeels met 3 tott 4 stoelen vo oor groepswerk • De hoofdtrainer en ervaringssdeskundige trainer zorge en voor goed d gestructureeerde mome enten waar deeln nemers met andere men nsen moeten n werken. Bijvoorbeeld aaan de deelneemers vragen n om volgo orde te gaan n staan van geboortedag en maand en ze dan in te delen in grroepen van 3/4 3 • De hoofdtrainer en ervaringssdeskundige trainer referreren op dagg één naar dee leerdoelen om te zorgeen dat de ruiimte en de mensen m klaaar zijn voor de komende twee t dagen Begeleiding voor B v het uitvvoeren van de d trainingsm modules H trainingsspakket voorr de trainers en begeleideers bestaat uit Het u een cursusoverzicht, eeen P PowerPointp presentatie met m notities voor v de train ner, een vraggenlijst en vo oorbeelden vvoor een rollenspel ( (bijlage 4) plu us achtergro ondteksten. Het H cursusovverzicht en de notities vo oor de trainer in de P PowerPointp presentatie bieden, b sameen met dit do ocument, houvast voor het h geven van n de cursus. Alle modulees m moeten word den aangepaast aan de lokale omgeving door de lo okale coalitiees en de hoo ofdtrainer en n de e ervaringsdes kundige trainer moeten er voor zorggen dat dit up p-to-date is en e dat er geb bruik wordt gemaakt g van n lokale voorbeeelden. De oefeningen o en bronnen moeten m ook worden w aanggepast aan d de deelnemers. 43 | P a g i n a

Bijvoorbeeld wanner ze dakloos B d zijn geweest, g een n leerstoornis hebben, geeestelijke geezondheidsklachten of e combinaatie. een Benodigde materialen B m • Gedrrukte pakkettten met voo orblad, progrramma, kopie eën van de PowerPointp P presentatie (zzonder de notitties) en de acchtergrondteeksten over de d leerdoele en (zorg dat ze z geschikt zijn voor men nsen met een n visueele handicap of andere leeerbehoeften n) • PoweerPointprojeector • Lapto op met audio osysteem en n verbonden met het inte ernet om vid deo’s te kunn nen laten zien • Flipb board en pap pier • Gekleeurde penneen en post-its om dingen n op te hange en

44 | P a g i n a

B Bijlage 1 B Begeleiding v voor organisaaties en train ners 1 Cursusplan 1. nning en voo orbereiding Doelgroep: D D organisator en de traiiner moeten bepalen wiee de deelnem De mers zullen zijn: werken zze met één cliëntgroep; c w werken ze bijj verschillend de organisatties; wat is hun kennisnivveau en wat is hun rol in het bieden van v h huisvesting m ondersteeuning. met TTrainingsproggramma: T Trainers moeeten minsten ns één keer voor v de cursu us een gesprrek hebben met m de cotrainer over de planning. D doelen vaan dit gespreek zijn als volgt: De • bepaalen hoe de cursusdoelen behaald moeeten worden n • bepaalen welke lokkale middeleen worden op pgenomen/to oegevoegd aaan het prograamma • leerp plan opstellen/evalueren • programma voorb bereiden • bespreken en bep palen welk deeel van de materialen wo ordt gedrukt (hand-outs) ( • bepaalen welke ap pparatuur nodig is voor dee cursus 2 Cursusadm 2. ministratie Hand-outs en H n cursusmatterialen D trainer moet zorgen dat De d de inhoud d van de currsus, method des, presentaatie en anderre materialen t toegankelijk zijn en een gelijkekansen g nbeleid weerrspiegelen. D Denk bij het toevoegen van v lokale vo oorbeelden aan de PowerrPointpresen ntatie aan heet volgende: v het letterrtype Calibri • Maak gebruik van • Maak de tekst zo z groot moggelijk • Pro obeer niet meeer dan achtt regels per dia d te gebruiken • Steekwoorden moeten alleeen worden gebruikt g om een e punt datt de trainer w wil maken te e ben nadrukken • Zorrg dat de presentatie duid delijk zichtbaaar en leesbaaar is EEvaluatie C Cursusevalua aties worden n gebruikt om m de eerste reacties r van de deelnemers na de traaining te bep palen en om c continue de kwaliteit van n de aangebo oden diensteen te controleren en te verbeteren. EEvaluatieform mulieren mo oeten worden n verstrekt door d de trainer en zitten bij het cursu usmateriaal. De d deelnemers d dienen de fo ormulieren in n te vullen en n aan het ein nd van de cursus terug tee geven aan de d trainer. Deelnameformulier D T Trainers moeeten bijhouden wie aanw wezig is. Het aanwezigheiidsformulier dient als een officieel do ocument en a alleen de meensen die gettekend hebb ben ontvangeen een certificaat van deelname. C Certificaten/ /bewijs van deelname d 45 | P a g i n a

Certificaten of C o deelnameebewijzen mo oeten wordeen verstrekt door d de train ner. Van de ttrainer wordt verwacht d die deeln dat namebewijzeen/certificateen aan het eind van de cursus tekentt en uitdeelt.. Als een dee elnemer a alleen een deeel van de cu ursus bijwoont moet dit worden w verm meld door dee trainer op h het certificaaat/bewijs van n d deelname. 3. Uitvoeringg cursus – Ge 3 edragscode • De traineer wordt min nstens 30 min nuten voor de d start van de d training verwacht, v om m te zorgen dat d alles mett betrekkin ng tot de ind deling van dee ruimte, de middelen en n het cursusm materiaal, in orde is. • De traineer moet bekeend zijn met de locatie vaan de toiletten en het geebruik van dee verwarming, verlichtingg en ventilatie. • De traineer is verantw woordelijk voor de gezond dheid, veiligh heid en het welzijn w van aalle deelnemers tijdens de cursus voor zover redelijk. • De traineer is verantw woordelijk voor het biedeen van een productieve leeeromgevingg • De traineer moet de ‘sspelregels ’ aan a het begin n van de curssus uitleggen n, die bestaaan uit vertrou uwelijkheid, gelijke kaansen, respeect en participatie. • De traineer moet discrriminatie teggenspreken en e omgaan met m discrimin natie wanneer het zich voordoet tijdens de training. • Na het geeven van de training is de trainer verrantwoordelijk voor het opruimen o vaan overgebleven trainingsmaterialen en e het goed achterlaten van de ruimtte. • Na het geeven van de training is de trainer verrantwoordelijk voor het verzamelen v een het verstu uren van de evaluatieeformulieren n naar de juisste organisattie. 4 Kwaliteitsb 4. bewakingsprrocedures Up-to-date blijven U b met de d sector E wordt verw Er wacht dat je op de hoogtte blijft van recente r ontw wikkelingen in i de huisvessting met ondersteuningg s sector. Kwaliteitsbewaking K C Cursusevalua aties worden n gezien als een e mechanisme voor kw waliteitsbewaaking. 5. Trainen vaan gelijke kansenbeleid 5 D beleid om Dit mvat the volggende gebied den die betreekking hebbe en tot het bieden van leeerkansen: • Zorgeen dat iedereeen in de cursus, ongeaccht geslacht, etniciteit, seeksuele voorrkeur, handiccaps en functtie, kan partiiciperen. • Het promoten p vaan gelijke kan nsen en anti--discriminere ende werkwijzen in de cu ursus. • Als een deelnemeer het gevoeel heeft dat er e discriminatie plaatsvin ndt, wordt hijj/zij aangemoedigd om dit beekend te maaken. 6. Handicapvverklaring 6 B het ELOSH Bij H project vinden we dat mensen m mett een handicaap dezelfde toegang t moeeten hebben n tot leermogelijkh heden. We zijn z toegewijd d aan het bieeden van die ensten die vo oldoen aan d de behoeften n van mensen n m een handicap en zetten ons in om met m anti-discriminatiewetggeving na te leven en om m op een goede manier tee w werken. H trainingssprogramma moet: Het • Mensen met een n handicap niet minder goed behande elen vanwegge hun beperrking • Zorgen voor redeelijke aanpasssingen voor deelnemerss met een handicap 46 | P a g i n a

EEr moet word den ingespeeeld op behoeeften van stu udenten en niet n alleen alls reactie op individuele behoeften w wanneer dezze zich voord doen. H doel is om de diensteen zo toegan Het nkelijk mogellijk te maken n, en om de individuele i toegankelijkh heidseisen v deelnem van mers te onderrsteunen waar mogelijk. Om deze toeegankelijkheid te bevordeeren, moet worden O w voldaaan aan de volgende v possitieve actiess waar en w wanneer nod dig: • Aanb bieden van grote gedruktte materialen n • Aanb bieden van doventolken • Aanb bieden van trrainingsruimtes die rolsto oeltoeganke elijk zijn • Aanb bieden van trrainingsruimtes waar ringgleiding aanw wezig is • Aanb bieden van extra onderstteuning voorr deelnemerss met taalpro oblemen Als een deeln A nemer het id dee heeft datt hij of zij op enige manie er wordt ged discrimineerd d vanwege een handicap p, w wordt deze deelnemer d aaangemoediggd om dit bekkend te make en. Als klach hten niet naaar tevredenheid kunnen w worden opgeelost door middel van intterne klachteenprocedure es, moeten deelnemers w worden verw wezen naar o overheidsins v elijk zijn voo or het oplossen van discriminatieklachten. tanties die verantwoord

47 | P a g i n a

B Bijlage 2 “ “TOP TIPS” VOOR V COTRA AINING

Het co-levereen van een training kan een H e inspirereende ervaring zijn voor de trainer, dee cotrainer en n de De voordeleen van een trraining met een d deelnemers. e ervaringgsdeskundigee trainer zijn onder meerr het delen v echte ervvaringen, diee een extra dimensie van d gevven aan de le eerervaring. T TIPS VOOR DE D TRAINER • • • • • •

Waard deer de input van cotrain ners, zij zijn de d experts met m echte ervvaring Sta op pen voor het veranderen van de manier waarop je werkt, om waardevollee discussies rond r echte ervaringen op te kunnen k nemeen (deze ervaringen kunn nen anders zijn z dan de th heorie) Neem contact op met de cotraainer voor dee aanvang vaan de training om praktissche zaken te e regelen, d locatie, aaantal deelnemers en verw wachte begin- en eindtijden zoals de Zorg dat d de cotrain ner een kopiie heeft van het sessieovverzicht en geeef aan, indien mogelijk, waar de cotrainer input geeft Maak tijd vrij om voor v de train ning door hett sessieoverzzicht te gaan met de cotrrainer en besspreek waar n ervaring ku unnen inbren ngen - dit kan n bestaan uitt het leiden van v discussiees of oefenin ngen ze hun Als je meerdere keeren met dezzelfde cotrainer samenw werkt controleer dan of voorkeuren zijn veranderd d

T TIPS VOOR DE D COTRAINEER • • • • •

Laat de trainer van n tevoren weeten of je on ndersteuningg of speciale wensen w hebt Vraag de trainer voor de sessiee om een overzicht & toe egang tot rellevante inforrmatie - dit willen w ze vooraff met je doornemen Je persoonlijke ervvaring is van onschatbaree waarde en je kunt samen met de trrainer bepale en hoe je je o het deleen van deze ervaringen met m de deeln nemers voelt over Als je je j goed voelt bij het geveen van een opdracht o of het h presenteeren van info ormatie is datt geweldig, maar er e wordt niet van je verw wacht om ietts te doen waaar je je niett prettig bij vvoelt, bijvoorrbeeld een rollensspel Er worrdt niet van je j verwacht om techniscche kennis te e hebben oveer het onderw werp - de traainer is er om m de vraagen van deeelnemers te beantwoord b en

T TIPS VOOR BEIDE B • •

Zorg dat d je weet wat w je gaat veertellen en houd h de tijd in de gaten Geniett van de ervaaring!

48 | P a g i n a

B Bijlage 3 Gedragscode G e D Deze gedragsscode is een norm voor de d persoonlijjke houding en het gedraag dat je als t trainer/ervar ringsdeskund dige trainer in i acht moett nemen. Hett naleven van n deze richtlijnen is cruciiaal voor hett s succes en de geloofwaard digheid van dit project. JJouw rol E wordt van je verwachtt dat je: Er • Eerlijjk en open bent • Posittief bent en problemen p e verbeterp en punten constructief benadrukt • Vrien ndelijk, beleeefd en hoffellijk bent. Je mag m niet beledigen, misb bruiken of en nige andere vorm v van beled digend taalgebruik uiten naar wie daan ook • Aan de d regels en het beleid houdt h (groep psovereenkomst, enz.) Gedrag G D Discriminatie e tegen iederre deelnemeer, trainer, beegeleider of toeschouwe t er wordt niet getolereerd d. D Discriminere nd taalgebru uik wordt nieet gebruikt in n discussies. IIedereen heeeft het recht om respectvvol te worden behandeld d, ongeacht nationaliteit, n , geslacht, bu urgerlijke s staat, leeftijd d, seksuele geaardheid, religie r of and dere kwestiess. Vertrouwelijjkheid V Iedereen die training geeeft, faciliteertt en deelneeemt, moet elkaars vertrouwelijkheid respecteren. Alle informatie off dingen die in vertrouween zijn gedeeeld, mogen niet n worden gedeeld aan n anderen dan de d deelnemers v de trainiing. Een deel van de informatie is perrsoonlijk of commerciee van c e moet alle l gevoelig. Je informatie diie je ontvanggt beschouw wen als vertro ouwelijk, tenzij er een du uidelijke redeen is om het te delen. Je m geen infformatie deleen over de deelnemers mag d e de aanbie en eders van de training. Het is mogeliijk dat je dingen tegenko H omt tijdens de d cursus waarover je je zorgen z maakkt, bijvoorbeeld wanneerr je denkt dat er fraude of crimineel geedrag plaatsvvindt. Als dit gebeurt mo oet je het aan n de hoofdtraainer v vertellen. Alss het om de hoofdtrainer h r gaat moet je j het vertelllen aan een andere a medewerker. EEerlijk zijn T Tijdens de cu ursus moet jee betrokken zijn, respectt tonen voor de mensen en e hun omsttandigheden en p persoonlijke verschillen in ogenschou uw nemen. Het H belangrijkste is om veerschillen eeerlijk te respe ecteren, z zodat je niem mand hoeft buiten b te sluiiten of ieman nd ongepast of oneerlijk behandelt. Professionee P el gedragen • Geeff iedereen dee kans om tee spreken en commentaaar te leveren • Wees beleefd, reespectvol en hoffelijk, on ntspannen en n professioneeel. Ga eerlijk en met zorrg met mensen om • Wees georganiseeerd en puncctueel • Voerr nooit je rol uit als je reccent alcohol of o drugs heb bt gehad, te moe m bent of iets hebt gedaan dat je conccentratie beïn nvloed • Maak geen (finan nciële) winstt of ander voordeel door je betrokken nheid

49 | P a g i n a

B Bijlage 4 O Oefening gen train ningsmod dule Vragenlijjst voor best V b pracctices in doorverrwijzen, beoorde b elen en o onderste euningsp planning •

Hoe plan je een eerste e gesprek met potentiële cliënte en?

•

Hoe kom je erach hter wat de beste b communicatiemethode is voorr de cliënt?

•

Hoe bepaal je waat belangrijk is voor cliën nten, hoe ze ondersteund o d willen word den en wat hun h ambitiess zijn?

•

Hoe kan de diensst potentielee cliënten ondersteunen bij het behalen van hun doelen?

•

Hoe kom je erach hter of een dienst d geschiikt is voor de e cliënt, of daat een anderre dienst moggelijk beter voldo oet aan hun doelen?

•

Krijgeen cliënten de d gelegenheeid om een bezoek b te bre engen aan, en e andere cliiënten te sprreken die gebruik maken van de dienstt? En zo ja, hoe gaat dit in n zijn werk, en e zo nee, w waarom niet??

•

Krijgeen cliënten de d kans om de d dienst te proberen? Zo ja, hoe geb beurt dit, en zo nee, waaarom niet?

•

Wat gebeurt er als a de dienst niet geschikkt is?

•

den er altern natieven aan ngeboden aan de cliënt? Zo ja, welke,, en zo nee, w waarom niett? Word

•

Word den beslissin ngen snel gen nomen en geecommunice eerd naar de cliënt op dee door hen ge ewenste manier? Zo ja, ho oe, en zo neee, waarom niet?

•

d is ontwikkkeld met behulp van inb breng van de cliënten? Zo o Is er een eenvoudig aanmeldingsproces dat oe is dit tot stand s gekom men, en zo neee, waarom niet? n ja, ho

50 | P a g i n a

•

Welkke informatiee kan worden gedeeld met m de cliënt over de vaarrdigheden vaan medewerkers en hun interresses?

•

Wat vraag je aan n cliënten oveer hun huidigge ondersteu uningsnetweerk en socialee banden?

•

Krijgeen cliënten een e persoonlijk aanbod, waardoor ze e echte keuzee en controlee hebben ovver vier belan ngrijke aspeccten van ond dersteuning: Keuze vaan ondersteu uningsmedew werker Controlee over middelen Keuze vaan tijd en plaats van ondeersteuning Ontwikkeelen en leverren van eigen diensten

•

Zo jaa, hoe gebeurt dit, en zo nee, waarom m niet?

51 | P a g i n a

R Rollensp pel over onderste o euningsplanning EEen persoon uit de groep p heeft de ro ol van cliënt,, de ander vaan ondersteuningsmedeewerker en de d laatste p persoon is ee en observan nt. Het doel van v de trainiing is om een ondersteuningsplan vaast stellen, met m SMART d doelen die het nemen vaan positieve risico’s omvvat. De waarrnemer moett wijzen op d de positieve e aspecten, h handige toolls en hoe hett proces eve entueel verbe eterd kan worden. w C Case studies Geestelijke gezondheid G g T Tunde heeft een bipolaire stoornis en n is in het veerleden verscchillende kerren vrijwillig en onvrijwilllig in het zieken o opgenomen nhuis. Ze krijgt medicijneen en is de laatste vijf jaar stabiel gew weest. Tunde e woont a alleen in een zelfstandigee woning van n een woninggbouwveren niging, op de eerste verdiieping. Ze he eeft enkele h honderden e euro’s spaarggeld, en geen n familie. Zess weken gele eden is Tundee gevallen en n heeft ze haaar been g gebroken. Haaar buurman n, die ouder is i maar iedere dag een kijkje k neemt bij b Tunde, heeeft haar gevvonden en v voor medisch he hulp gezo orgd. Tunde is vervolgenss geopereerd d en ligt nog in het zieken nhuis. De operatie van T Tunde was niet erg succeesvol, toch is ze deels herrsteld en kan n ze lopen met een stok. Ze heeft waarschijnlijk b binnen één a twee jaar een tweede operatie o nodig aan hetzelfde been. Siinds Tunde iss opgenomen in het z ziekenhuis is ze bang dat ze het niet redt r als ze weer w naar huiis gaat. Voorr het ongelukk woonde Tu unde avonden b voor mensen met geeestelijke gezo bij ondheidsprob blemen en met m een Afrikkaanse of Caribische achttergrond. Ze w werd ook ondersteund door een lokaaal psychiatriisch team. Dakloosheid D A Andy is 42 jaar en wordt beschuldigd van druggerrelateerde delicten. Hij iss een gebruiker sinds vie er of vijf jaar,, e dit is een van de redenen geweestt dat hij zijn baan en huiss kwijtraaktee - sinds zijn rrelatie twee jaar geleden en n v verbroken is slaapt hij bijj vrienden op p de vloer off in portieken n. Hij krijgt waarschijnlijk w k geen gevan ngenisstraf o omdat de aanklachten reelatief klein zijn z en hij geeen strafblad heeft, maar hij heeft uitgebreid gesp proken met e reclasserringsambten een naar over hett ontvangen van hulp bij zijn verslavin ng. Andy heeeft ondergew wicht en lijdtt a een chro aan onische, maaar niet acute huidaandoening, gerelatteerd aan zijn voedingspatroon en zijjn d drugsgebruik k. Hij gebruikkt voornamelijk crack en dit heeft geleid tot een contactbreuk c k met zijn familie. LLeerstoornis T Tobias is 18, heeft een leerstoornis en staat sindss zeven jaar in i contact met lokale gezzondheidsdie ensten. T Tobias leefdee tot zijn elfd de bij zijn mo oeder, totdatt haar period dieke depresssies ertoe leeidden dat hij werd g geplaatst in verschillende v e tehuizen en n bij pleeggeezinnen. Zijn moeder heeeft vier jaar ggeleden zelfm moord g gepleegd. To obias’ relatie met autoriteeiten wordt gekenmerkt door confliccten, wat som mmigen mett wie hij w werkte wijten aan agresssie en moeilijjk gedrag van n zijn kant. Tobias T wordtt door zijn pleeggezin russtig g genoemd, maar hij begon n actief deel te nemen in n hun huisho ouden en zijn n gevoel voorr humor werrd g gewaardeerd d. Helaas kan n hij niet bij het h gezin blijjven omdat pleegzorg p op phoudt op iem mands achtttiende en hij u uitkijkt naar het hebben van v meer vrijheid. Tobias vindt het werk w bij een kartproject vvoor jongere en die v verkeersover rtredingen begaan leuk, en hij overw weegt om een n opleiding te volgen tot monteur of om verder te leren. Hij wil zelfstandig wonen w maarr voelt zich niet zeker gen noeg over zijjn capaciteiteen om de praktische en e emotionele a aspecten van n zelfstandig wonen aan te kunnen.

52 | P a g i n a

53 | P a g i n a

54 | P a g i n a

55 | P a g i n a

56 | P a g i n a

Radboudumc Impuls - Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg Gerard van Swietenlaan 3 6525 GB Nijmegen T 024 – 361 43 65 I www.impuls-onderzoekscentrum.nl

Europese leerdoelen voor de integratie van huisvesting en ondersteuning Trainingpakket

September 2015 Impuls, Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg van het Radboudumc

© Impuls, Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg van het Radboudumc

Europese leerdoelen voor de integratie van huisvesting en ondersteuning

Recommend Documents