“Europa,” na Wereldoorlog II … oh ja” Arthur Helling
Hét Europa bestaat niet … 1949: • •
5-5-1949 oprichting Raad van Europa opgericht door 10 landen waaronder Nederland en gevestigd in Straatsburg. Telt thans 47 leden/landen, Ter vergelijk: de EU heeft 28 landen/leden. Doel is vooral de rechtstaat en de mensenrechten in Europa veilig te stellen. Men wil door conventies (afspraken tussen lidstaten) dit realiseren op nationaal en Europees niveau.
Hét Europa bestaat niet … 1949: • •
1949 oprichting Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) Bestaat uit de 28 lidstaten, gevestigd te Brussel. Militaire krachtenbundeling. 22 EU-lidstaten plus Albanië, IJsland, Noorwegen, de VS, Canada en Turkije. Cyprus, Finland, Ierland, Malta, Oostenrijk en Zweden zijn wel EU-lid, maar maken geen deel uit van de NAVO.
Hét Europa bestaat niet … 1950: • • •
Europa zwaar getroffen door oorlog, instabiel Europa Reëel gevaar voor Derde Wereldoorlog De Franse minister van BZ Robert Schuman pleit voor een ‘supranationale Europese Organisatie’: “De Wereldvrede kan alleen beschermd worden door een krachtsontplooiing, die evenredig is aan de gevaren die haar bedreigen.”
Hét Europa bestaat niet … 1951: •
•
Verdrag van Parijs: Europese Gemeenschap van Kolen en Staal (EGKS), ondertekend door zes landen: Frankrijk, West-Duitsland, Italië en de Benelux-landen (België, Nederland en Luxemburg). Doel: Realisatie interne markt voor de garantie en levering van kolen en staal in het kader van de wederopbouw van Europa na Wereldoorlog II. Opgeheven in 2002.
1952: EGKS vertaald naar Nederlandse wetgeving (Staatsblad 21-2-1952)
Hét Europa bestaat niet … 1958: •
•
•
1-1-1958 Oprichting Europese Economische Gemeenschap (EEG) door zes landen: België, de Bondsrepubliek Duitsland, Frankrijk, Italië, Luxemburg en Nederland 1967: De EEG gaat verder als Europese Gemeenschap (1967-1993) als vooral economische gemeenschap met een gemeenschappelijke interne markt: geen binnengrenzen, vrij bewegen van produktiefactoren (goederen, personen, diensten en kapitaal). Afspraken over landbouw, transport en economische relaties met niet-leden). 1993: omgevormd tot huidige Europese Unie (EU).
Hét Europa bestaat niet … 1960: •
• •
Oprichting Europese Vrijhandelsassociatie (EVA), in Engels EFTA: Denemarken, Oostenrijk, Portugal, Verenigd Koninkrijk, Zweden, Zwitserland en Noorwegen. Doelstellingen: duurzame groei, volledige werkgelegenheid, hogere productiviteit en rationeel gebruik van hulpbronnen). Heeft interne binding: geen samenwerking met niet-lidstaten en geen collectieve afspraken met niet-lidstaten. Dit belangrijk verschil met de EU. Landen sluiten aan en treden uit. EU wint ‘de strijd’: EVA kent nu nog 4 landen: Noorwegen, Zwitserland, IJsland en Liechtenstein.
Hét Europa bestaat niet … 1961: •
Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) te Parijs. Verricht economische studies voor 34 welvarende landen, waarvan 21 EU-landen. Landen als IJsland, Noorwegen, Turkije, Zwitserland, VS, Canada, Australië en Nieuw-Zeeland maken hier deel vanuit. 7 EU-landen niet: Bulgarije, Cyprus, Kroatië, Letland, Malta en Roemenië.
Hét Europa bestaat niet … 1972: • •
•
•
Europees volkslied, deel van negende symfonie (1823) van Ludwig van Beethoven. In 1972 kiest de Raad van Europa, het thema “Ode aan de vreugde” van Beethoven (gebaseerd op Ode an die Freude van Friedrich von Schiller) als Europees Volkslied. Dirigent Herbert van Karajan werd gevraagd hierbij drie arrangementen te schrijven voor piano, harmonieorkest en symfonieorkest. Het volkslied zonder woorden vertolkt de Europese idealen van vrijheid, vrede en solidariteit door eenheid in verscheidenheid.
Hét Europa bestaat niet … 1985: • • •
Verdrag van Schengen: België, Nederland, Luxemburg, Duitsland en Frankrijk. Doel: afschaffing personencontrole. Omvat nu 22 EU-lidstaten, plus IJsland, Noorwegen, Zwitserland en Liechtenstein
Hét Europa bestaat niet … 1993: • • •
1-11-1993: Verdrag van Maastricht. Vorming van de huidige Europese Unie. Hierin wordt de basis gelegd voor de Economische en Monetaire Unie (EMU) en de invoering van de euro in 1999.
Hét Europa bestaat niet … 1995: •
Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE), gevestigd te Wenen. Zoeken naar vrede en proberen problemen vroegtijdig te signaleren. Opereren op het speelveld van de Raad van Europa. Verbonden zijn de 47 leden van de Raad van Europa, plus Vaticaanstad, Rusland, Kazachstan en Wit-Rusland, de VS, Canada, Kirgizië, Turkmenistan, Oezbekistan, Tadzjikistan en Mongolië.
Hét Europa bestaat niet … 1995: • • • • •
• •
Val Berlijnse muur (1989) Gestage groei van landen en toename zeggenschap 1990: DDR wordt verenigd met de BRD 1995: Uitbreiding met Finland, Oostenrijk, Zweden (stappen uit EVA) 2004: toetreding van Cyprus, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Slovenië, Slowakije en Tsjechië 2007: toetreding Bulgarije en Roemenië 2013: toetreding Kroatië
Hét Europa bestaat niet … 1998: •
• • • • •
Oprichting van de Europese Centrale Bank (ECB) in Frankfurt am Main (Duitsland), ter vervanging van het EMI (Europees Monetair Instituut). Hier werken mensen uit de verschillende lidstaten. Voorzitter is de Italiaan Mario Draghi. Beheerd een vermogen € 526 miljard. Centrale Bank is onderdeel van de Economische en Monetaire Unie. Doel: prijsstabiliteit in de eurozone
Hét Europa bestaat niet … 1999: •
• •
Invoering van de Euro (1-1-2002): 12 van de 15 landen gingen over tot invoering van de euro en vervingen daarmee hun nationale munt (NL de gulden). Hiermee werd de zogenaamde ‘eurozone’ gevormd. Het Verenigd Koninkrijk, Denemarken en Zweden deden niet mee.
Hét Europa bestaat niet … 2005: •
D66 Hoorn komt met advertentie in NHD
Hét Europa bestaat niet … 2005: •
• •
•
1 juni 2005: Nederlands referendum over het Verdrag tot vaststelling van een Grondwet voor Europa Eerste en enige landelijk raadplegend referendum in 200 jaar op voorstel van GL, PvdA en D66. Vraag: “Bent u voor of tegen instemming door Nederland met het verdrag tot vaststelling van een grondwet voor Europa?” 2/3 Nederlanders stemde tegen! Een grote klap voor Europa en haar leiders!
Hét Europa bestaat niet … 2008: •
• •
Schuldencrisis: De officiële werkeloosheidscijfers stijgen in het voorjaar van 2009 naar 9,5% en de jeugdwerkeloosheid zelfs naar 18,34% (15-24 jaar). Steeds meer lidstaten komen in problemen: België, Griekenland, Ierland, Portugal, Spanje en Italië. Later strakkere sturing op afspraak uit 1993: begrotingstekort moet blijven binnen de 3% van het Bruto Binnenlands Product (BBP).
Hét Europa bestaat niet … 2012: •
Europese Unie ontvangt Nobelprijs voor de Vrede
Hét Europa bestaat niet … Kenmerken: • • • • • • •
Europese Unie statenverbond van 28 landen Talen: 24 Oppervlak: 4.381.376 km2 Inwoners: 507 miljoen Volkslied: Ode aan de vreugde Thuis: Straatsburg en Brussel
Hét Europa bestaat niet … Financieel: • • • • • •
Nederland is netto-betaler Totale bestedingen van de EU in Nederland: € 2,264 miljard (2014) Totale Nederlandse bijdrage aan de EU-begroting: € 4,745 miljard (2014) ECB + nationale centrale banken Eurosysteemlanden: 19 landen Europees Stelsel van Centrale banken (ESCB): 28 landen
Hét Europa bestaat niet … Slagkracht en democratisch gehalte: •
• •
•
De EU vormt een systeem van Supranationale instituten (nationale bevoegdheden overgeheveld naar autoriteit) met door de lidstaten gemaakte intergouvernementeel gemaakte besluiten (elk land is souverein en alleen unanieme besluiten gelden). Spanning tussen supranationaal en intergouvernementeel Federalisme: gaat nog verder dan supranationalisme: meer macht bij het centrale orgaan, geen zelfstandigheid meer van de individuele lidstaten Guy Verhofstadt (ALDE): ‘Verenigde Staten van Europa’ als federaal Europa
Hét Europa bestaat niet … Bestuurlijke organisatie van Europa (1): •
•
De Europese Raad = 28 regeringsleiders van de verschillende lidstaten (NL: Mark Rutte). Zij geven impuls aan de ontwikkeling van Europa als het gaat om beleid en prioriteiten. Voorzitter van de Europese Raad is nu de Pool Donald Tusk. Europese Commissie = ‘de regering’, bestaande uit 28 leden, uitvoerend orgaan van de EU (indienen wetsvoorstellen, beheren van de begroting, handhaving EU-recht, vertegenwoordiging internationaal) (namens NL: Frans Timmermans). Voorzitter van de Europese Commissie is thans Luxemburger Jean-Claude Juncker.
Hét Europa bestaat niet … Bestuurlijke organisatie van Europa (2): •
•
De Raad van de Europese Unie = ‘Raad van ministers’. Hebben coördinerende rol en hebben samen met het Europees Parlement wetgevings- en begrotingstaak. Voorzitter van de Raad van de Europese Unie in 2015 is Letland. NL in 2016! Europees Parlement = 751 zetels (7 fracties en 52 niet-fractiegeboden leden). D66 maakt met 4 zetels thans deel uit van de Alliantie van Liberalen en Democraten – ALDE voor Europa aangevoerd door de Vlaming Guy Verhofstadt. Voorzitter van het Europees Parlement is nu de Duitser Martin Schulz.
Hét Europa bestaat niet … Bestuurlijke organisatie van Europa (3): •
Het Europees Parlement = ‘Tweede Kamer’ van Europa (1 x 5 jaar verkiezingen).
•
Het Europese Hof van Justitie = waakt over de Europese Verdragen en het gemeenschapsrecht.
Hét Europa bestaat niet … Actuele onderwerpen in Europa: • • • • • • • •
Griekse schuldencrisis Aanpak bootvluchtelingen Aanpak Ebola-epidemie Terugdringen gebruik plastic draagtassen Digitale interne markt (online-betalingen) Verbeteren luchtkwaliteit (fijnstof) Tol Duitse autobahn / Afschaffing melkquota Trans-Atlantisch Vrijhandels- en Investeringsbedrag (TTIP): onderhandeling VS en de Europese commissie, wegnemen belemmeringen, ondemocratisch
Hét Europa bestaat niet … 9 mei Dag van Europa: • •
• • •
De Robert Schuman-lezing (Gemeente en Universiteit van Maastricht) Europa om de Hoek-kijkdagen (innovatiemotor Greenport Aalsmeer, de volautomatische soldeerstraat voor zonnepanelen in Helmond, Micropia Amsterdam … www.europaomdehoek.nl/kijkdagen Nacht van Europa (Jonge Democraten) Europese instellingen opent deuren op 9 mei De Westfriese Europa Prijs op 13 mei
Europese boodschap van burgemeester Onno van Veldhuizen over … BELASTINGEN
