Euglena DRIEMAANDELIJKS NATIONAAL TIJDSCHRIFT VAN JNM VZW. AFGIFTEKANTOOR GENT X - P 602287. ISSN 0772-7895 V.U.: WIM VANDONCK, KORTRIJKSEPOORTSTRAAT 192, 9000 GENT
JAARGANG 34 NUMMER 1 - SEPTEMBER, OKTOBER, NOVEMBER 2014
JNM VERBOUWT
SECRETARIAAT EN WINKEL VERHUIZEN TIJDELIJK
EEN NIEUW JNM-JAAR
STARTDAG OP 27-28 SEPTEMBER WWW.JNM.BE/STARTDAG
Euglena JE BEESTIGE JEUGDBEWEGING
HERFST 2014 Congres 2014: wat werd er beslist?
4
Groeten uit West-Limburg 7 JNM, de Jeugdbond voor Natuur en Milieu, is een jeugdbeweging voor iedereen tussen 7 en 26 jaar die zich goed voelt in de natuur en zijn schouders niet ophaalt voor het milieu. Samen trekken we het hele jaar door de mooiste natuurgebieden in en laten we ons betoveren door de zotste waarnemingen. We nemen zelf een zaag of schop in de hand en maken ruimte voor natuur. Bovendien gaan we op een duurzame en milieuvriendelijke manier door het leven en proberen we anderen daar ook warm voor te maken. En tijdens de zomermaanden? Dan kan je tijdens één van onze veertig zomerkampen in binnen- en buitenland dagenlang genieten met vrienden in de natuur. Kom zelf op ontdekking bij één van onze vijftig afdelingen in Vlaanderen en Brussel.
Een nieuwe BOM 8
LID WORDEN
Natuurlijk bos 18
Verbouwingen 10
NATUURSTUDIE 14 Waarnemingstelex 14 Zwammen 16
NATUURBEHEER 18 BWG-agenda 21
Om lid te worden surf je naar www.jnm.be/lidworden en vul je het inschrijvingsformulier in. Je krijgt betalingsinstructies per e-mail. • 5 euro voor introductieleden: voor iedereen in het eerste jaar dat je lid bent • 18 euro voor piep-, ini- & gewone leden, geboren in de jaren 1988 tot en met 2006 • 18 euro voor steunleden, geboren in 1987 of vroeger (abonnement op Euglena) • 36 euro voor instellingen, bibliotheken, scholen … (abonnement Euglena + Kikker) LIDGELD HERNIEUWEN Surf aangemeld naar www.jnm.be/lidgeldhernieuwen en ons systeem loodst je door de verschillende stappen van je lidgeldhernieuwing. Eens je lidgeld verwerkt is, krijg je van ons een bevestigingsmailtje. Je kan ook een domiciliëringsaanvraag indienen op www.jnm.be/ domiciliering. Je lidgeld zal elk jaar van je rekening gevorderd worden, twee weken nadat we je via brief gewaarschuwd hebben. Wie betaalt via domiciliering krijgt een leuk JNM-cadeau! KRIJG JE LIDGELD TERUG Bij heel wat ziekenfondsen kan je een deel van je lidgeld of van de deelnameprijs aan een kamp laten terugbetalen. Bezorg
[email protected] het formulier van je ziekenkas en vermeld duidelijk over welk lid en welk kamp het gaat. WIJ VERHUIZEN! Het nationaal bondssecretariaat in de Kortrijksepoortstraat wordt verbouwd. De komende twee jaar huist het secretariaat in Tarbotstraat 61E, 9000 Gent. De JNM-winkel wordt ondergebracht bij Oxfam Wereldwinkel, Lammerstraat 16, 9000 Gent. Je kan ons nog steeds bereiken op info@jnm. be of 09/223 47 81. Meer info verder in deze Euglena.
MILIEU 22 Het ecosysteem op mijn hoofd
22
MWG-agenda 24
Nazofé 25 Contact 27 Jaarkalender 28
EUGLENA is het driemaandelijkse nationale tijdschrift van JNM. De artikels en foto’s worden gemaakt door onze vrijwilligers. Dank aan alle schrijvers en fotografen! Vragen? Inzendingen? Eén adres:
[email protected]! FOTO voorpagina: Aeneas Peeters, ‘#Haggis’-kamp
VOORWOORD HET JAAR VAN DE AFDELINGEN
door Evelien Scheelen
TIJDENS HET ZOMERCONGRES verkozen
experimenteerschool. Je krijgt er de kans
wel een echt antwoord.
we een nieuw hoofdbestuur voor JNM.
om verantwoordelijkheden te leren zien
Samen met een lokale
Ze kregen terecht een luid applaus, want
en op te nemen. Je wordt uitgedaagd om
Natuurpuntafdelingen worden nieuwe
de zalige ploeg die klaarstaat om een jaar
te organiseren, te plannen en in contact
JNM-kernen (her)opgericht en leven in
vol nieuwe uitdagingen aan te gaan, is er
met ouders te treden. Je kan piepers
geblazen. Daarnaast zetten we ook verder
inderdaad eentje om u tegen te zeggen.
en ini’s op sleeptouw nemen en hen de
in op communicatie en promotie: een
Voor mij is het daarenboven een hele eer
wondere wereld van natuurstudie en
nieuw logo en bijhorende huisstijl zijn op
om opnieuw als bovo deze pagina te mogen
milieubescherming leren kennen. Al doende
komst, evenals een nieuwe website. We
vullen. En dat een heel jaar lang. Hopelijk
leer je hoe je dat op de beste manier kan
willen meer mensen bereiken. En omdat
lezen jullie ook een jaar lang mee.
doen. Dat is toch zalig? En natuurlijk is dat
nieuwe leden vaak in de afdelingen terecht
het leukst in een goed functionerende
komen, moeten we er voor zorgen dat onze
afdeling.
afdelingen er staan.
verdienen. Onze afdelingen en de nieuwe
Gezonde afdelingen zijn dan ook
Gelukkig gaat het met heel veel afdelingen
afdelingsbesturen verdienen minstens een
cruciaal. Meer en betere afdelingen
ontzettend goed. Dat erkennen we. En ook
overal in Vlaanderen is de eerste prioriteit
waar het even wat minder goed gaat, gaan
van JNM Nationaal. Afdelingen en
enkele vrijwilligers tot het uiterste. Dat is
gebiedsdekkendheid zijn niet voor niets
prachtig en dat enthousiasme moeten we
één van de grote uitdagingen in onze
vasthouden. Afdelingen moeten de focus
beleidsnota. Hoe we daar mee aan de slag
van JNM Nationaal vormen. Het is mijn taak
willen gaan, hoor ik je vragen. In de eerste
om dit te waarborgen. Het is jullie taak om
plaats zijn er de afdelingsbesturen zelf. Zij
ervoor te zorgen dat we dit beter kunnen
zullen de klus moeten klaren. JNM Nationaal
doen. We hebben jullie feedback en goede
neemt een aantal administratieve taken van
suggesties nodig!
De nieuwe leden van het hoofdbestuur zijn echter niet de enigen die een applaus
“
GEZONDE AFDELINGEN ZIJN CRUCIAAL. HET IS ONZE PRIORITEIT
de afdelingsbesturen over en voorziet via de even groot applaus. En bloemen. Deze
afdelingsondersteuningsploeg in contact,
Onze afdelingen komen een jaar lang op de
lokale helden zijn van onmiskenbaar belang.
opvolging en ondersteuning. De cursusssen
eerste plaats. Beloofd!
Tijd om hen wat meer in de schijnwerpers
die we organiseren spelen een belangrijke
te zetten, vind je niet? Misschien nog
rol in het opleiden en enthousiasmeren van
beter: laten we er gewoon het jaar van de
jonge, nieuwe bestuursleden.
afdelingen van maken! Tegelijk moeten we ook andere sporen Een heel jaar lang (of nog veel langer)
bewandelen. ‘Leden maken leden’ is een
deel uitmaken van een afdelingsbestuur
beproefde en leuke manier, maar gaat toch
is een bijzonder waardevolle leer- en
wat te traag. De kiemwerkingen bieden
EUGLENA
3
CONGRES 2014: WAT WERD ER BESLIST? OVER BLING-BLING, LOGO’S EN BALLONWEDSTRIJDEN
door Evelyne Eeckhout (inleiding door Jorn Van de Velde)
HET JNM-CONGRES 2014 was,
visie en/of de statuten van JNM”. Alles wat
zal het logo, samen met
dankzij de onvoorwaardelijke inzet
JNM-leden aan JNM willen veranderd zien
de nieuwe huisstijl, officieel in
van het fantastische congresteam,
kunnen ze voorstellen als motie en dit kan
gebruikt genomen worden.
een ontzettend succes. Er waren
dan gestemd worden op de AV. Dit jaar
Meer daarover lees je in deze Euglena.
heel wat excursies naar onder meer
kwamen er zo acht moties op tafel, gaande
de Leiemeersen en de Gulke Putten.
van eerder administratieve en relatief saaie
Ex-penningmeester Bram kwam met het
Er waren infosessies over transitie
moties tot revolutionaire moties die heel
idee om een Financiële Ploeg op te starten
en sommigen waagden zich aan
wat stof ter discussie opwierpen.
(eerder de bling-blingwerkgroep genoemd,
beheerswerken zoals plaggen in de
maar dit voorstel werd afgeworpen
Gulke Putten. De echte avonturiers aten
Als eerste waren er een paar administratieve
nadat enkelen opperden dat zo’n naam
insecten en gingen zwemmen in een
moties die de realiteit en de regels van
de serieusheid van de ploeg teniet zou
dichtbijgelegen poel. ’s Avonds werd er
het AHR in overeenstemming moesten
doen). In deze ploeg zullen naast de
gefuifd tot de vroege uurtjes.
brengen. Eén van de twee moties die
penningmeester (ping) en de coördinator
zonder veel discussies gestemd konden
enkele ex-pings (al dan niet oude sokken)
Tijdens de Algemene Vergaderingen
worden, was de verandering van de term
en externen zetelen, die mee nadenken en
(AV)* werd het oude HoofdBestuur
“Omnio-statuut” in het AHR naar “Recht op
advies geven over het financieel beleid van
geëvalueerd en het nieuwe verkozen.
verhoogde tegemoetkoming”. De wetgeving
JNM. De ploeg kan enkel advies geven, geen
Daarnaast werden ook de moties
hieromtrent wijzigde en dit was dus
beslissingen nemen.
gestemd. Daaruit volgde onder andere
slechts een opvolging van deze wijziging.
dat er om ecologische redenen geen
De tweede motie was een wijziging in de
Naast oude sokken in adviesraden kunnen
ballonwedstrijden meer gehouden
regelmaat waarin de Euglena verschijnt:
er vanaf heden ook niet-ploegvoorzitters in
mogen worden. Er wordt ook een bling-
vanaf nu is dat ook in het AHR vier keer per
de Raad van Bestuur zetelen, doch enkel als
blingwerkgroep opgestart die over de
jaar, in de praktijk was dit al een hele tijd zo.
er een gegronde reden is waarom het voor
centen waakt. En de verrassing? Er komt
4
de ploegvoorzitter niet lukt om een functie
een nieuw logo. Een overzicht door
Een motie die meer commotie met zich
in de raad van bestuur op te nemen. Deze
Evelyne Eeckhout.
meebracht was deze van de logowijziging.
persoon moet gestemd worden op de AV en
Na een jaar van brainstormen, enquêtes
is de enige die stemrecht heeft in de RvB.
Traditiegetrouw worden de moties op de
en inputmomenten, een AV vol harde
tweede Algemene Vergadering van het
voor- en tegenargumenten … werd
Er veranderden daarnaast enkele
gestemd. Moties zijn, zoals ons Algemeen
het harde werk van uitgever Lennert en
elementen van stemprocedure van de
Huishoudelijk Reglement (AHR) dat zo
communicatiemedewerker Wim beloond
eerste AV op congres, beter gekend als de
mooi zegt, “wijzigingen van het Algemeen
met een goedkeuring van de motie: we
“beleidsverdedigingen van de ploegen van
Huishoudelijk Reglement, de missie en
hebben een nieuw logo! Vanaf maart 2015
het HoofdBestuur”. Vanaf nu wordt gestemd
EUGLENA
Dit is jullie Hoofdbestuur (HB) voor het werkjaar 2014 - 2015.
op het beleid van de ploeg, en niet meer op de goedkeuring van het verslag. We doen dit voortaan ook op papier, niet via handopsteking.
EEN NIEUW LOGO VOOR JNM VANAF MAART 2015 door Wim Vandonck
gesloten door heel wat JNM’ers, ontbreekt het aan herkenbaarheid, leesbaarheid en samenhang. Tijd voor een update, dacht de communicatieploeg, en er werd een participatietraject van tien maanden
De laatste motie werd verdedigd door de
gestart.
bondsvoorzitter (bovo) en bondssecretaris (bondssec) van vorig jaar. Zij stelden voor om ballonwedstrijden te verbieden binnen JNM. Gezien de ecologische kost zijn ballonwedstrijden namelijk niet te rijmen met onze principes. Na een discussie, een (ludiek) voorstel tot Canadese-gansschietwedstrijden en een mededeling dat er op het moment van de AV taarten in de lucht werden gelaten met heliumballonen werd ook deze motie goedgekeurd. * De Algemene Vergadering ofte AV is het hoogste beslissingsorgaan van JNM. AV’s worden binnen JNM gehouden omdat het moet (volgens de VZW-wetgeving houdt een VZW namelijk een AV), maar vooral omdat het we het belangrijk vinden om de stem van zoveel mogelijk JNM’ers te horen.
Na goedkeuring door de Raad van EÉN VAN DE MIJLPALEN op het congres dit jaar was de stemming van een nieuw logo. Na een traject van tien maanden werd het logo met een ruime meerderheid goedgekeurd. Lees snel verder als je wil weten hoe dat verliep en hoe het nieuwe logo er uit ziet. Opgelet: we nemen het nieuwe logo pas in gebruik in het voorjaar van 2015! HET PROCES In de beleidsnota 2014-2017 staat dat we ons een jaar lang over onze profilering gaan buigen en dat we onze naam, ons logo en onze huisstijl onder de loep gaan nemen. De communicatieploeg vatte in oktober 2013 meteen de koe bij de horens. Hoewel het huidige logo in het hart werd
Bestuur ging de communicatieploeg in zee met grafisch bureau Indianen voor de ontwikkeling van logovoorstellen. Het eerste voorstel werd gelanceerd op de Kerstfuif. Iedereen kreeg de kans om er zijn zegje over te doen. Er was een zeker draagvlak voor vernieuwing, maar er was nog heel wat werk om het voorstel meer te laten aansluiten bij JNM (en het minder op een mannelijk lid te laten lijken). Met de feedback van de Kerstfuif trok de communicatieploeg opnieuw naar Indianen. Er kwamen nog wat nieuwe voorstellen en uiteindelijk werd er een online enquête gehouden. Het voorstel werd nog te saai en onpersoonlijk bevonden en de letters te bombastisch. Toch stootten we alweer op een draagvlak voor vernieuwing: maar
EUGLENA
5
liefst 37 procent van de 344 respondenten
een boomkikker in te ruilen voor een
In tussentijd hanteren we een
kon zich nu al inbeelden dat dit voorstel het
abstractere variant, wordt het een unieke
uitdovingsbeleid. Als we drukwerk
nieuwe logo van JNM zou worden.
kikker: dé JNM-kikker. Het contrast tussen
bestellen, proberen we de oplage te
de dikke lijnen van de letters en de dunne
beperken zodat we tegen maart door de
De stemming kwam in zicht dus het
illustratieletters van de kikker is kleiner. De
voorraad drukwerk met oud logo heen zijn.
werd tijd voor een ultiem voorstel. De
lijnvoering is daardoor consequenter en dat
We organiseren de overgang zo (kosten)
communicatieploeg had er alle baat bij
vergroot de samenhang. Het kader rond de
efficiënt en milieuvriendelijk mogelijk.
om zo goed mogelijk rekening te houden
letters zorgt ervoor dat het JNM-logo een
met alle feedback, want élk JNM-lid kon
embleem wordt. Een embleem waarmee
zijn mening komen geven tijdens het
we kunnen tonen dat we trots zijn op onze
zomercongres. Indianen zette een stapje
jeugdbeweging!
terug in het ontwerpproces en kwam tot een voorstel dat goed aansluit bij
Met het nieuwe logo zetten we een
waar JNM voor staat, maar tegelijk de
duidelijke stap voorwaarts. Binnenkort
technische ongemakken van het huidige
willen we nooit meer horen: “had ik JNM
logo oplost. Op de Algemene Vergadering
maar eerder gekend”. Elke jongere met een
van 1 augustus werd de knoop definitief
interesse voor natuur en milieu, moet ons
doorgehakt: het definitieve logovoorstel
kunnen vinden. Het nieuwe logo gooit onze
wordt het nieuwe logo van JNM.
bestaande inhoud en kennis niet overboord, maar toont wel aan alle geïnteresseerde
HET NIEUWE LOGO
jongeren dat ze welkom zijn bij JNM.
Het nieuwe logo maakt geen volledige
LANCERING IN MAART 2015
trendbreuk. We blijven dé beestige
WE BLIJVEN DÉ BEESTIGE JEUGDBEWEGING. VOOR JONGEREN MET GEWOON EEN INTERESSE VOOR NATUUR EN/OF MILIEU, MAAR OOK VOOR DE DIE HARD NATUURLIEFHEBBERS
jeugdbeweging. Voor jongeren met gewoon
We vragen je wel om nog even te wachten
een interesse voor natuur en/of milieu, maar
met het gebruik van het nieuwe logo. Bij het
Heb je drukwerk dat ook na maart 2015
ook voor de die hard natuurliefhebbers. De
nieuwe logo hoort een nieuwe huisstijl. Zo
moet meegaan, mail dan even naar de
kikker blijft het symbool van JNM en ook
moeten we nog bepalen wat de definitieve
communicatiemedewerker
[email protected] en
het nieuwe lettertype is geen drastische
kleuren worden, welke lettertypes we
we zoeken samen een oplossing.
verandering.
in de toekomst zullen gebruiken en hoe afdelingen en werkgroepen hun eigen
Meer informatie over de implementatie van
Tegelijk focust het nieuwe logo wel op
logovariant er zal uitzien. Het hele pakket
de nieuwe huisstijl volgt dit najaar!
samenhang, leesbaarheid en karakter.
zal officieel gelanceerd worden met een
Door de erg letterlijke illustratie van
volledig nieuwe website rond maart 2015.
VANAF
6
“
EUGLENA
15 0 2 T R MAA
GROETEN UIT G R U B M I L T WES door Matthias Strubbe
Foto uit Het Belang van Lummen
TUSSEN HASSELT EN DIEST ligt een JNM-afdeling die twee jaren geleden nieuw leven werd ingeblazen. Dankzij twee dappere meiden uit JNM Fruitstreek kunnen WestLimburgse piepers en ini’s terug genieten van leuke activiteiten dicht bij huis. Dat de afdeling weer goed draait, is het resultaat van de kiemwerking. Dat project is een samenwerking tussen JNM en Natuurpunt. De kiemwerking probeert overal in Vlaanderen JNM-afdelingen die zijn uitgedoofd terug nieuw leven in te blazen. Door samen te zitten met de
twee zijn om de boel draaiende te houden.
lokale Natuurpunters wordt er gekeken
Hoe gingen jullie van start bij het
wat er mogelijk is. Daarna volgt vooral een
oprichten van de afdeling?
zoektocht naar wie de nieuwe afdeling
“We zijn begonnen met een mailtje te
Hoe vaak organiseren jullie activiteiten?
wil trekken. Het gaat dan om jonge,
sturen naar de deelnemers van het kamp.
“Het is voor ons twee uur reizen om in
geïnteresseerde Natuurpunters, oud-
Dit waren dan vooral piepers en we hadden
West-Limburg te geraken met het openbaar
JNM’ers die er nog een paar jaartjes willen
meteen een leuke opkomst van een
vervoer, dus we kunnen maar één activiteit
bij doen of (zoals in het geval van West-
vijventwintigtal leden.”
per maand voorzien. We helpen ook
Limburg) JNM’ers uit naburige afdelingen. Hoe zit het met de grotere leden en de
Alleen zou het wel wat moeilijker zijn!”
nog mee in onze eigen afdeling en doen ook daar nog activiteiten. We proberen
Nationaal AfdelingsCoördinator (NAC)
ini’s?
Matthias Strubbe belde Eli Bijnens op, één
“We hebben ondertussen vier ini’s. Ze gaan
mogelijk te combineren. Er is bijvoorbeeld
van de bestuursleden van West-Limburg.
mee op activiteiten met de piepers, maar
een groot meer in West-Limburg en daar
dat vinden ze zelf eigenlijk leuk. Grote leden Euglena: Kan je ons een schets geven
gaan we dan samen met JNM Fruitstreek elk
vinden die mee willen helpen in het bestuur
van de geschiedenis van je afdeling? Hoe
jaar kajakken. Of als we een spel ontwerpen
blijft moeilijk. We hebben nog één iemand
komt het dat ze is stil gevallen?
voor de piepers gebruiken we dat één keer
die steeds meegaat op activiteit. Zij komt uit
in de ene afdeling en één keer in de andere
Eli: “Ik weet niet precies wie de laatste leden
West-Limburg. Daarnaast kunnen we ook af
afdeling.”
waren, maar ik geloof dat zo’n acht jaar
en toe rekenen op andere mensen die een
geleden de afdeling is opgedoekt. Sinds
handje komen toesteken op de activiteiten.
Jullie hebben daar prachtig werk
twee à drie jaar zijn mijn zus en ik terug
Maar het helpt vooral ook wel dat we met
geleverd. Hopelijk kunnen andere
begonnen om de afdeling West-Limburg herop te bouwen. Het idee kregen we doordat we af en toe meehielpen in de begeleiding van een natuurkamp bij een natuureducatief centrum in West-Limburg. We merkten dat er echt wel heel wat kinderen naar deze kampen kwamen en dat er dus wel degelijk interesse was in natuuractiviteiten in de regio.”
“
OP DE EERSTE ACTIVITEIT WAREN VIJVENTWINTIG LEDEN
activiteiten met de afdelingen ook zo veel
mensen inspiratie vinden uit jullie verhaal en misschien zelf ook een afdeling heroprichten. “Dat hopen wij ook. Er zijn heel wat uitgedoofde afdelingen in Limburg. Het zou leuk zijn moesten meer mensen zich engageren om die afdelingen terug herop te starten.”
EUGLENA
7
EEN NIEUWE BOM EVELYNE IS ONZE NIEUWE BELEIDSEN AFDELINGSONDERSTEUNER
“
HET SAMENZIJN IS WAT DE DRIVE GEEFT OM ER EEN HEEL JAAR HARD VOOR TE GAAN door Wim Vandonck en Evelyne Eeckhout
NA TWEE JAAR ALS Beleidsondersteunend Medewerker (BOM)
Al die verantwoordelijkheden
verlaat Anton Christiaens de personeelsploeg van JNM. Evelyne
komen nu in handen van Evelyne.
Eeckhout, die al een bijna even indrukwekkende JNM-carrière
De afdelingsondersteundende taken verdeelt ze met Hanne, onze
heeft, zal hem vervangen. Bovendien zal zij naast BOM ook de
andere afdelingsondersteunende medewerker (die in de vorige
taak van Afdelingsondersteuning op zich nemen.
Euglena werd voorgesteld). Evelyne zal afdelingen in Antwerpen, Limburg en een deel van Brabant ondersteunen, Hanne de rest.
Maar, wat houdt dat eigenlijk in? De Beleidsondersteunend Medewerker (BOM) ondersteunt het Hoofdbestuur (HB) en de Raad
Euglena: Hoe lang ben je al bij JNM?
van Bestuur (RvB). Samen met de inhoudelijke werkgroepen (de
Evelyne: “Meteen toen ik acht werd, kwam in naar JNM (dat was in
Natuurstudiewerkgroep of NWG, de Natuurbeheerwerkgroep of
die tijd nog de beginleeftijd). Als pieper ging ik vooral mee op kamp,
BWG en de Milieuwerkgroep of MWG) zet de BOM projecten op.
maar vanaf ik ini was werd ik echt actiever. Op mijn veertiende werd
De BOM is ook verantwoordelijk voor de externe contacten. De
ik secretaris van afdeling Hageland-Zuiderkempen.”
Afdelingsondersteunend Medewerker ondersteunt afdelingen (echt waar) en de Afdelingsondersteunende Ploeg (AOP) en zet in op
Wanneer begon je carrière in het Hoofdbestuur (HB)?
kiemwerkingen.
“Eigenlijk nog maar drie jaar geleden. Eerst zat ik in de iniwerkgroep en de vormingsploeg. Twee jaar geleden werd ik dan
8
EUGLENA
bondssecretaris (bondssec) en vorig jaar was
met Afdelingsondersteuning. Welke
ik Vover, voorzitter van de vormingsploeg.
voordelen heeft dat?
Op het congres deze zomer werd ik oude
“Als afdelingsondersteuner zal ik vooral zicht
sok. Als vrijwilliger zal ik dus niet veel meer
hebben op hoe de afdelingen draaien, en
kunnen doen voor JNM.”
wat zij verwachten en nodig hebben van JNM nationaal. Dit kan ik dan doorspelen
Welke memorabele momenten zal je
naar het Hoofdbestuur in mijn functie
nooit vergeten en wens je alle JNM’ers
als BOM. Daartegenover staat dat ik als
toe?
BOM op de hoogte ben van alle projecten
“Voor mij betekent JNM, naast al het sterk
van het hoofdbestuur en de inhoudelijke
inhoudelijke waar we mee bezig zijn, vooral
werkgroepen, en de afdelingen hier mee
het gezellig samen zijn, vanuit een min of
enthousiast voor kan maken.”
BEDANKT, ANTON!
meer gedeelde visie (die soms eens goed in vraag gesteld moet kunnen worden).
Wat heb je tijdens je eerste weken als
Het samenzijn is wat de drive geeft om er
personeelslid allemaal uitgespookt? Vind
een heel jaar hard voor te gaan. De RvB-
je je draai?
weekendjes of midweken vond ik daarom
“Voor ik oude sok werd, ben ik nog op kamp
ook geweldig, zeker vorig jaar. Overdag
gegaan met de piepers en gewone leden
gaan werken en ’s avonds toestuiken op het
van HZ (ook al was dat dan een week in de
bondssec voor vergaderingen, vormingen,
regen in een paardenstal). Daarnaast heb ik
maar ook karaoke en zalige pannenkoeken
me vooral ingewerkt. Ik keerde de server vol
van Mauri, om daarna met iedereen te
interessante documenten binnenstebuiten
gaan slapen in de vrijwilligersruimte. De
en heb veel samengezeten met Anton en
gezichten van de personeelsleden die een
mijn collega-afdelingsondersteuner Hanne.
bende slapende RvB’ers tegenkwamen,
Ik ben ook op congres gegaan, dat was
DOOR ANTONS VERTREK moeten
waren onvergetelijk. Ook de Vorming was
wel een speciale ervaring: het was mijn
we één van de krachtpaarden van
altijd een waar feest. De boost die je krijgt
laatste congres als vrijwilliger (met een
JNM laten gaan. Anton heeft er een
van een weekje cursus geven vol zotheid,
zalig oudesokkenritueel samen met alle
JNM-carrière van maar liefst twintig
creativiteit en dichte vriendschappen zal ik
’88-ers) en tegelijk mijn eerste congres als
jaar op zitten. Hij is lid sinds zijn acht
niet snel vergeten.”
personeelslid.”
jaar. Zoals zovelen werd hij heel actief als vrijwilliger na zijn eerste inikamp,
Je gaat JNM nu van de andere kant
Welke dingen wil je zeker
het “Doe de Dijle, Dode Bemde”-
meemaken. Een grote stap?
verwezenlijken? Welke uitdagingen zijn
kamp. Hij was toen veertien. Op
“Enerzijds wel, want als personeelslid
er?
zijn zestiende werd hij actief in het
heb je toch wel enigszins andere
“Voor AOP is dat zeker gebiedsdekkendheid.
Hoofdbestuur. Op zeer jonge leeftijd
verantwoordelijkheden dan als vrijwilliger.
Volgens de beleidsnota willen we er immers
was hij al Instructeur voor de cursussen
Anderzijds ook niet, want op veel van de
voor zorgen dat elke jongere in Vlaanderen
en heeft ongeveer vijftien cursussen
zaken die ik als BOM zal doen, heb ik een
in een goed draaiende JNM-afdeling terecht
op zijn palmares staan. Anton nam
goed zicht. Als bondssec heb ik immers
kan. Wat betreft de BOM-kant van de zaak
functies op als voorzitter van de
een jaar lang nauw met Anton, de vorige
vind ik het vooral belangrijk dat we ons
Vormingsploeg (Vover) en Nationaal
BOM, samengewerkt. Als bondssec sta je
vrijwilligersbeleid verder uitwerken (hoe
AfdelingsCoördinator (NAC) en hij was
natuurlijk mee in voor het opvolgen van
betrekken, begeleiden, ondersteunen en
een jaar lang bondsvoorzitter van JNM.
het reilen en zeilen van het HoofdBestuur.
bedanken we vrijwilligers uit alle uithoeken
Twee jaar lang had het personeel van
Bovendien heb ik mee geschreven aan
van het land) en ook goed nadenken over
JNM de eer om met Anton als BOM te
onze beleidsnota, die het beleid van JNM
hoe we onze participatieve werking verder
mogen samenwerken.
voor de komende 3,5 jaar uitstippelt.
kunnen uitwerken: hoe betrekken we
Afdelingsondersteuning is wel nieuwer voor
JNM’ers bij het beleid en laten hen mee
Anton loodste JNM meermaals naar
mij, omdat ik als lid van het afdelingsbestuur
beslissen? Hoe kunnen AV’s beter? Hoe
de toekomst, maar participatie bleef
toch vooral “aan de andere kant” zat.”
communiceren we over genomen en te
altijd zijn stokpaardje. Niemand werd
nemen beslissingen? Als we daarnaast nog
achtergelaten. Anton heeft er mee voor
Je functie ziet er inderdaad
een paar sterke inhoudelijke projecten
gezorgd dat JNM is wat het is - een
anders uit dan die van Anton: je
kunnen doen met MWG, NWG en BWG ben
bééstige jeugdbeweging - en daar zijn
combineert Beleidsondersteuning
ik helemaal blij!”
we hem ontzettend dankbaar voor.
EUGLENA
9
HET BONDSSEC WORDT VERBOUWD HET SECRETARIAAT EN DE WINKEL VERHUIZEN TIJDELIJK DE SCHEVE VLOEREN EN STOFFIGE
werkgroepen en ploegen kunnen echter
(ze krijgen hiervoor een opleiding) en ook
MUREN van het bondssecretariaat
nog tot eind 2014 plaatsvinden in het ‘oude’
Klaas zal enkele dagen per week aanwezig
zijn al een tijdje aan een oplapbeurt
bondssec.
zijn om meer uitleg te geven over de beste
toe. Daarom verhuist het secretariaat de
verrekijker, natuurboek of zoekkaart.
komende jaren naar de Jeugdcentrum
Vanaf september zal ook de JNM-winkel
Lousbergs in Tarbotstraat 61E, 9000 Gent.
verhuizen naar de Oxfamwinkel in de
Wat er allemaal te gebeuren staat in het
Vanaf september zijn jullie welkom op
Lammerstraat 16, 9000 Gent. De Oxfam-
bondssec en hoe we dat gaan betalen, lees
ons nieuwe adres. Vergaderingen van
vrijwilligers zullen onze producten verkopen
je in deze rubriek.
, de Het Lousbergsgebouw s on or vo nieuwe locatie secretariaat
De planning
DE VERBOUWINGEN zijn begroot op 735
RENTELOZE LENING EN GIFTEN
000 euro. Natuurlijk kan JNM dat niet
Via het crowdfundingsplatform SoCrowd
allemaal zelf betalen, daarom wordt er
kunnen we een renteloze lening aangaan.
via verschillende kanalen geld gezocht
De achterban en sympathisanten van JNM
(en gevonden). Een overzicht.
lenen één derde uit en SoCrowd legt twee derde bij. Wie wil, kan natuurlijk ook een gift
ZEG, WAAR HALEN DIE DA GELD?! door Pieter Delafortrie
10
EUGLENA
SUBSIDIES
doen aan JNM voor de verbouwingen.
Er werd voor 252 851 euro aan subsidies voor de verbouwingen aan ons toegekend
LENING BIJ EEN BANK
door de Vlaamse Overheid.
Eén derde van het totale bedrag zullen we lenen bij een bank, waarna we elke maand
EIGEN MIDDELEN
de lening afbetalen. Uiteraard gaan we
JNM zal zelf minstens 150 000 euro uit haar
op zoek naar een bank die aansluit bij de
reserves in het project investeren.
waarden van JNM.
verbouwteam Pepijn Boeraeve (Verbouwteam lid) Mauri Boute (Bondssecretaris) Evelien Scheelen (Bondsvoorzitter) Stijn Segers (Verbouwteam lid/EPB) Bram Sercu (Penningmeester) Rocky Zutterman (Verbouwteam lid) personeel Pieter Delafortrie (Coördinator) Nikolaj De Meulder (Projectleider verbouwproject) kunstenaars Elise Eeraerts Louize Perdieus Maïté Van Keirsbilck architect Bast .coop aannemer nog niet bekend met geld van JNM zelf De Vlaamse overheid Rentenvrije lening bij socrowd Lening bij een bank JNM-secretariaat: Vanaf september tot het einde van de verbouwingen zal het personeel verhuizen naar het jeugdcentrum ‘Lousbergs’ in het lousberggebouw, tarbotstraat 61 Ec/d, 9000 Gent. We zullen het gebouw delen met 7 jeugdverenigingen, samen met Bizon vzw instaan voor het beheer van het gebouw en wat belangrijker is, er is ook plaats voor de vergaderingen van onze verschillende ploegen en werkgroepen. Er is een leuke binnentuin mét vijver en een park voor het gebouw. Jullie zijn daar vanaf september meer dan welkom! Meer info volgt.
bouwaanvraag werd officieel ingediend.
finaliseren uitvoeringsdocumenten
25 april 2014
zomer 2014
verhuis secretariaat & winkel
publicatie van dossier voor aannemers
zomer 2014
selectie aannemer
aug—sept 2014
okt—nov 2014
okt—nov—dec 2014 leegmaken bondsecretairaat
afscheidsfeestje
start werken
31 dec 2014
jan
jan—feb sloop dakwerken nieuwe achterbouw
mrt—apr
mei—okt
mei—okt
mei—okt
opening
afwerking & meubels keuken
binnen afwerking
renovatie hoofdgebouw
apr—mei
apr—juni
Als je toch al met vragen zit, kan je hier op het congres ook terecht bij het personeel of de bondstop.
JNM-kampmateriaal: Hoogstwaarschijnlijk krijgt ons materiaal een plaatsje in de spiksplinternieuwe loods van Natuurpunt in Gent-Brugge. In het najaar zal het naar daar verhuizen en daar blijven tot het einde van de verbowingen. Ook hiervan houden we jullie op de hoogte!
gebouw om meer uitleg te geven over de beste verrekijker, natuurboek of zoekkaart. JNM’ers hebben natuurlijk nog altijd korting op de JNMspullen! Meer info volgt.
2014 apr mei juni juli aug sept okt nov dec 2015 jan feb mrt apr mei juni juli aug sept okt nov dec 2016 jan feb mrt apr mei juni JNM-winkel: Vanaf september zal de JNMwinkel verhuizen naar de oxfamwinkel in de lammerstraat in Gent. We krijgen plaats voor een deel van ons materiaal in de winkel dat mee wordt verkocht door de oxfam-vrijwilligers die een stoomcursus ‘JNM-spullen’ zullen krijgen. Ook zal Klaas enkele dagen per week aanwezig zijn in het
EINDELIJK: WERF@BONDSSEC
multifunctionele zaal, een secretariaat en
gebouw, de buurgebouwen en de
vergaderruimtes. Al deze ruimtes zullen
beschikbare budgeten”, weet Nikolaj. “Hier
wel grondig vernieuwd worden. “Nieuwe,
en daar zullen moeilijke keuzes moeten
rechte vloeren, stevige, afgewerkte muren
gemaakt worden. Dit gebeurt in nauwe
door Nikolaj De Meulder
en nieuwe deuren zullen er voor zorgen
samenwerking met ons architectuur- en
dat het gebouw weer helemaal toonbaar
ingenieursbureau BAST. Zij hebben vele
DAT HET BONDSSECRETARIAAT in
zal worden. De zolder wordt ook volledig
jaren ervaring in ecologisch bouwen en
gerenoveerd zodat we een nieuwe huurder
verbouwen.” Binnenkort stelt JNM ook een
kunnen zoeken voor die ruimte. De
aannemer om de werken uit te voeren.
achterbouw is in zo’n bedenkelijke staat
Nikolaj: “De aanstelling gebeurt via strikte
dat we deze volledig zullen vervangen.
procedures, opgelegd door de overheden.
De kelders worden wél hergebruikt en
We gaan ook op zoek naar sponsors
gerenoveerd.”
om bepaalde ecologische materialen of
slechte staat verkeert, weet iedereen die er al binnen geweest is. Dat het eindelijk verbouwd zal worden, weet ook bijna iedereen. Maar wat er precies gaat gebeuren, is nog niet voor iedereen duidelijk. Bouwmeester Nikolaj De Meulder doet de plannen uit de doeken.
energie- en waterbesparende toestellen Ook bij de verbouwingswerken doet
te krijgen.” Zodra de aannemers gekend
JNM het zo ecologisch mogelijk. De
zijn, trekt Euglena opnieuw aan Nikolajs
constructies worden maximaal geïsoleerd
mouw om meer te weten te komen over de
volgen.
en we gaan voor materialen met zo klein
gebruikte materialen en technieken.
“Ten eerste wordt de structuur van
er geïsoleerd worden met gerecycleerde
De werken starten wellicht in januari
papiervezels en wordt er voor nieuwe
2015. Zo hopen we je in de lente van
onderdelen in houtskelet gewerkt. Voor alle
2016 te verwelkomen in ons vernieuwde
materialen gaan we uit van het volgende
secretariaat. In tussentijd verhuist het
principe:
secretariaat naar de Lousbergskaai en de
1.
Is er een plantaardig materiaal dat in
JNM-winkel naar de Oxfam Wereldwinkel in
aanmerking komt om te gebruiken
de Lammersstraat.
* Werf@Bondssec is de Facebook-pagina waar je het nieuws over de verbouwingen kan
het gebouw aangepakt”, zegt Nikolaj. “Verzakkingen, schuine vloeren en bolle muren zijn nét te talrijk aanwezig in het huidige secretariaat. De structuur wordt verstevigd en waar nodig vervangen. De
mogelijke impact op het leefmilieu. Zo zal
daken worden volledig vervangen zodat we terug kunnen keren naar een stevig en droog gebouw.”
(bijvoorbeeld houtwol)? 2.
minimale milieuschade) dat in aanmerking komt om te gebruiken
Daarnaast worden de trappen vernieuwd.
(bijvoorbeeld gipsvezelplaten,
Nikolaj: “De hoofdtrap komt op een andere plaats te staan zodat je binnenkort zonder struikelen van de trappen kan lopen. Ook
dakpannen …)? 3.
(bijvoorbeeld PP regenafvoeren in
toelaten tenten in en uit te laden zonder trap zal ook (in tegenstelling tot de huidige) volledig kunnen voldoen aan de eisen voor
plaats van giftig PVC). 4.
Giftige chemische producten zoals olie- en acrylaatverven worden
brandveiligheid.”
maximaal geweerd. Natuurverven op
Het secretariaat is vandaag een oud en dus
alternatief.
erg slecht geïsoleerd gebouw. De derde grote verandering is dan ook de isolatie. “Volgens de voorlopige berekeningen dalen het Kpeil (isolatiepeil) en het Epeil (energiepeil) grondig”, weet Nikolaj. “Het oude gebouw heeft een Kpeil van 216 en een Epeil van 292. Bij het nieuwe ligt dat op respectievelijk 30 en 65. Dat zal zorgen voor een enorme besparing op het
basis van kalk en caseïne zijn een beter Straks zullen het regenwater en het vuil water uiteraard gescheiden worden, zodat we ons regenwater kunnen hergebruiken voor bijvoorbeeld het toilet. En natuurlijk is er ook aan de biodiversiteit gedacht! Verschillende nestkasten zullen een thuis worden voor gierzwaluwen, vleermuizen, mezen, en andere gevleugelden. Insecten vinden hun weg tussen de kruiden op het
energieverbruik.”
groendak.
Functioneel zal het gebouw niet drastisch
“De verbouwingen zijn een technisch
veranderen. Er blijven kelders voor opslag van materiaal, een winkel een grote
12
Als we kunststoffen gebruiken, kiezen we die zo milieuvriendelijk mogelijk
komt er een nieuwe keldertrap die ons zal dat we door de grote zaal moeten. Deze
Is er een mineraal product (met
EUGLENA
moeilijke onderneming omdat we rekening moeten houden met het bestaande
“
NIEUWE, RECHTE VLOEREN EN STEVIGE, AFGEWERKTE MUREN ZULLEN HET GEBOUW WEER TOONBAAR MAKEN
JNM IN JOUW STUDENTENSTAD JNM’ERS IN LEUVEN Studeer je in Leuven? Werk je overdag in Leuven? Zit je lief in Leuven? Dan ben jij het slachtoffer voor onze studentenwerking. JNM’ers organiseren tijdens de week soirées voor jou. Je vindt alles op de Facebookpagina ‘JNM’ers in Leuven’ of je kan mailen
We starten met een pannenkoekenavond
Gezocht: JNM’ers die soirées voor JNM’ers
op 30 september. Wees welkom vanaf
organiseren. Weet jij de bevers van
19u in de JP Minckelersstraat 97. Voor alle
Leuven zijn? Zoek je nog volk voor jouw
Leuvense JNM-studenten en aanhangels! De
verjaardagsfeestje? Nodig de JNM’ers
tweede dinsdag van het academiejaar, be
van Leuven uit door iets te posten op de
there or be square!
Facebook-pagina ‘JNM’ers in Leuven’ en te mailen naar
[email protected].
naar
[email protected].
Vragen? Mail
[email protected].
Foto: Floris Van Laere
UACT: ANTWERPSE STUDENTEN VOOR DUURZAAMHEID
UAct is een groep Antwerpse studenten
en voor studenten. Je loopt er zeker en vast
met een oog voor duurzaamheid. Samen
JNM’ers van de MWG tegen het lijf. Hou de
gaan ze aan de slag rond verschillende
Facebook-pagina ‘UAct’ in het oog!
thema’s en organiseren ze activiteiten door
EUGLENA
13
Natuurstudie WAARNEMINGSTELEX DE ZOTSTE WAARNEMINGEN VAN DE NWG door Ward Tamsyn
de oostelijke vos zich gevestigd heeft
poten. Bij grote vos zijn deze donkerbruin
in België of dat het bij deze ene invasie
terwijl ze bij de oostelijke lichter gekleurd
NIEUWE DAGVLINDER VOOR BELGIË:
zal blijven. Als je er een denkt gezien
zijn. Daarnaast zijn er ook witte vlekjes langs
OOSTELIJKE VOS
te hebben kan je dit altijd melden op
de voorrand van de voorvleugel, net als bij
waarnemingen.be of via onze teerbeminde
kleine vos. De basiskleur lijkt op meer op die
De oostelijke vos is een Dagvlindersoort
viezebeestjesverantwoordelijke Willem
van kleine vos, ze zijn namelijk eerder oranje
die er een opmerkelijke geschiedenis
(
[email protected]).
in plaats van oranjebruin zoals grote vossen.
ZO HERKEN JE EEN OOSTELIJKE VOS
BRANDTS VLEERMUIZEN IN LIMBURG
teruggedrongen tot Moskou met enkele
Als je gaat zoeken naar foto’s van oostelijke
Eind juli namen enkele NWG’ers deel
restpopulaties in Zuid-Oost-Europa.
vossen, zal je al gauw merken dat deze soort
aan het project ‘Stallen: snackbars voor
Oorspronkelijk was de soort vrij schaars.
toch wel sterk lijkt op de bij ons algemene
vleermuizen’, een project van de provincie
Maar als vanuit het niets verschenen er
kleine vos of de zeldzamere grote vos. Met
Limburg in samenwerking met onder
steeds meer en meer oostelijke vossen, eerst
deze tips kan iedereen de oostelijke vos
andere JNM. De bedoeling van dit project
enkel in Rusland en later ook ten westen
herkennen.
is om de verspreiding van de ingekorven
op heeft zitten. Zo’n tien jaar geleden ging het er echt slecht mee: hij kende een achteruitgang van 20-50% en was
van zijn verspreidingsgebied. De soort (her) koloniseerde met een indrukwekkende
vleermuis in de provincie Limburg na Onderscheid met de kleine vos
snelheid steeds meer landen. Zo werd
project al vleermuizen gevangen op een
de soort bijvoorbeeld in Finland binnen
De oostelijke vos is een veel grotere
JNM-kamp. En ook dit jaar leverden JNM’ers
enkele jaren één van de gewonere soorten.
vlinder. Daarnaast lijkt de bovenkant van
een mooie bijdrage aan het project. Er werd
Vorig jaar werd de oostelijke vos ook in
de achtervleugels ook veel bleker door
een weekend lang op verschillende plaatsen
Denemarken gemeld. Dit jaar trok de
de afwezigheid van de uitgebreide bruine
gevangen. Na een rustige nacht met slechts
soort nog wat verder richting het westen
kleuring die zo kenmerkend is voor kleine
enkele gewone dwergvleermuizen en
en zuidwesten. Begin juli werden ze in
vos. Wanneer de vlinders met hun vleugels
gewone grootoorvleermuizen vlogen er in
Nederland gezien, wat voor ophef zorgde
gesloten zitten, zie je bij kleine vos op de
het laatste half uur op drie verschillende
onder de Belgische vlinderliefhebbers: het
voorvleugel een groot gelig veld terwijl
plaatsen rond Maaseik Brandts vleermuizen
was een kwestie van tijd voor er ook bij ons
oostelijke vos veel egaler bruin is, net als
in de netten. Tijdens het opmeten en wegen
zouden toekomen. 15 juli was het zover.
onze grote vos.
van de dieren werd duidelijk dat het ging
Na heel wat speurwerk door vlinderaars werd de eerste oostelijke vos in België
om twee lacterende vrouwtjes en een Onderscheid met de grote vos
waargenomen, meer bepaald in een tuin in
juveniel dier. Deze konden ons dus de weg wijzen naar hun kolonie. Kolonies bestaan
Turnhout. In totaal werden acht exemplaren
De grootte van deze twee soorten leunt
immers uit vrouwtjes en hun jongen, terwijl
gezien.
sterk bij elkaar aan en de soorten vallen
mannetjes vaak alleen of in kleine groepjes
veel moeilijker te onderscheiden. Het
leven.
Volgende zomer zal duidelijk worden of
14
te gaan. Vorig jaar werden er binnen dit
NATUURSTUDIE
belangrijkste kenmerk is de kleur van de
Op de vleermuizen wordt een heel klein zendertje van ongeveer 0,3 gram aangebracht met huidlijm, waardoor het er na een aantal dagen terug van valt.
Na het vrijlaten van de dieren volgen we de dieren met een antenne op een auto.
Op de vleermuizen werd een heel
waren slechts twee kolonies gekend in
plaats als er een paar jaar geleden al een
klein zendertje van ongeveer 0,3 gram
Vlaanderen, één in het zuiden van West-
dier werd gezien, was dat het signaal voor
aangebracht met huidlijm, waardoor het
Vlaanderen en één in Limburg. Mogelijke
experts van het Instituut voor natuur-en
er na een aantal dagen terug van valt. Zo
hinderpaal bij het opdoen van kennis over
bosonderzoek om op zoek te gaan naar een
heeft het dier er niet te lang last van. Na
deze soort is de moeizame determinatie.
burcht. Binnen het uur werd een bewoonde
het vrijlaten van de dieren volgen we de
De soort lijkt namelijk zeer sterk op de
burcht gevonden die al enkele jaren in
dieren met een antenne op een auto. Als
veel algemenere baardvleermuis. De beste
gebruik was.
alles goed loopt kan de vleermuis gevolgd
manier om beide dieren te onderscheiden
worden tot aan de boom waarin hij of zij
is naar het gebit te kijken, iets wat enkel kan
Deze waarneming past in het plaatje van
gaat slapen. In dit geval sloegen we er in om
wanneer de dieren gevangen worden.
de das die zijn plaats in het landschap
alle drie de dieren, en dus hun kolonie, terug te vinden. Ze behoorden zelfs alle drie tot
terug inneemt nadat hij in de jaren ’70 DAS TERUG IN WEST-VLAANDEREN
een verschillende kolonie. Het weekendje
teruggedrongen was tot een kleine populatie in Voeren. Zo werden recent ook
leverde dus drie nieuwe kolonies op van
Na een lange periode van afwezigheid
burchten gevonden in Vlaams-Brabant en
deze zeldzame soort.
werd de laatste jaren hier en daar in
doet de soort het ook goed in Zuid-Limburg.
West-Vlaanderen melding gemaakt van
Goed nieuws dus voor de liefhebbers van
Deze vondsten zijn erg bijzonder, omdat er
das: verkeersslachtoffers en een paar
deze mooie soort!
heel weinig bekend is over het voorkomen
zichtwaarnemingen. Toen deze zomer een
van Brandts vleermuis in België. Voorheen
melding binnenkwam op exact dezelfde
NATUURSTUDIE
15
ZWAMMEN
ONMISBAAR VOOR DE BIODIVERSITEIT door Margaux Boeraeve
WANNEER HET GAAT over
de zwam waar ook de moederplant mee
er meestal slechts een korte
natuurbehoud, komen zwammen heel
verbonden is. Op die manier kan een
periode.
vaak negatief in de aandacht. Er is
moederplant haar nakomelingen helpen.
de essenziekte die momenteel zwaar
Deze symbiose is zo succesvol dat ongeveer
Het op soort brengen van de paddenstoel
huishoudt in West-Europa, de schimmel
95% van de plantenfamilies overwegend
is een volgende moeilijkheid. Heel wat
die de Nederlandse vuursalamanders in
bestaat uit soorten die samenleven met
paddenstoelen moeten microscopisch
het wild heeft uitgeroeid, de iepenziekte
mycorrhiza vormende zwammen.
onderzocht worden (de grootte en vorm van
die voor een enorme achteruitgang van
de sporen, de aan- of afwezigheid en vorm
iepen zorgde … Toch zijn er ook heel wat
Naast saprotrofen en mycorrhizavormers
van bepaalde cellen) om op naam gebracht
soorten zwammen die erg belangrijk zijn
vind je ook parasitaire soorten. Deze zijn
te kunnen worden. Verspreidingskaarten
voor onze biodiversiteit.
vaak minder geliefd, al worden sommige
van zwammen tonen dan ook veeleer
soorten tegenwoordig ingezet om insecten
de verspreiding van mycologen dan van
te bestrijden.
zwammen. Dat paddenstoelen zo moeilijk
Zwammen met een saprotrofe levenswijze zijn belangrijk doordat ze voedingsstoffen
te determineren zijn maakt ook dat oudere
vrijstellen door het afbreken van allerlei
Het heeft vrij lang geduurd eer onder
gegevens over paddenstoelen vaak
dood materiaal (bladeren, hout, kadavers,
mycologen (wetenschappers die zwammen
onbetrouwbaar zijn en het dus moeilijk
uitwerpselen). Ze zorgen ervoor dat de
bestuderen) het besef groeide dat ook
is om een achteruitgang in een bepaalde
cyclus gesloten is. Andere zwammen leven
zwammen achteruit gingen onder invloed
soort vast te stellen.
in symbiose (een relatie tussen twee soorten
van de mens. Halfweg de jaren tachtig
waarbij beide voordeel doen) met planten.
kwam de Nederlander Eef Arnolds tot de
Ook de ecologie van een soort is niet altijd
Zij zijn de mycorrhizavormers. Zo’n zwam
conclusie dat het niet goed ging met de
even duidelijk. Een voorbeeldje: de gele
bestaat uit hele fijne zwamdraden die
paddenstoelenflora in Nederland. Hij bracht
trilzwam is steevast te vinden op dood hout.
rond de wortels van een plant gewikkeld
dit onder de aandacht op een Europees
Een saprotroof, zou je denken. Een zwam
zijn (en bij bepaalde types van mycorrhiza
mycologisch congres in Oslo en hielp
die dood hout afbreekt, duidelijk toch? Nee,
zelfs de wortel binnendringen) en een
daar mee aan de oprichting van de ECCF,
de gele trilzwam is in feite een parasiet op
uitgebreid netwerk vormen in de grond.
European Council for the Conservation of
andere zwammen die wél saprotroof in
Doordat die zwamdraden zo fijn zijn,
Fungi.
dood hout leven. Van sommige soorten is
kunnen ze zeer efficiënt voedingsstoffen
16
nog steeds niet geweten of ze saprotroof of
en water opnemen, veel efficiënter dan
Sindsdien werd steeds vaker onderzoek
plantenwortels. De zwam voorziet de plant
gedaan naar veranderingen in de mycoflora.
van water en mineralen en in ruil krijgt die
Zo werden er rode lijsten opgesteld en
Er is nog veel onderzoek nodig om
van de plant suikers.
bijgewerkt. Maar veertig jaar later zijn er
zwammen de bescherming te geven die ze
nog steeds problemen met het beschermen
verdienen. Ze hebben vaak een essentiële
Maar er is nog meer voordeel voor de plant:
van paddenstoelen. Zwammen zijn namelijk
rol in ecosystemen, waar helaas veel te
doordat de zwam een dicht netwerk rond
niet zo gemakkelijk te monitoren. De
weinig over geweten is.
de wortel vormt, zorgt hij voor een fysieke
aanwezigheid van een bepaalde soort kan
barrière tegen parasieten, bacteriën en
enkel worden vastgesteld wanneer deze
andere vijanden. Eén enkele zwam kan met
paddenstoelen vormt. Vaak vormt een
meerdere planten verbonden zijn en zo
zwam echter niet elk jaar paddenstoelen.
voor een herverdeling van voedingsstoffen
Dat er geen paddenstoelen van een
zorgen. Wanneer een zaad dicht bij de
bepaalde soort staan, betekent dus niet
moederplant kiemt bijvoorbeeld, is de
noodzakelijk dat de soort er niet aanwezig
kans groot dat deze in contact komt met
is. En als er dan paddenstoelen staan, zijn ze
NATUURSTUDIE
mycorrhizavormers zijn.
“
ER IS NOG VEEL ONDERZOEK NODIG OM ZWAMMEN DE BESCHERMING TE GEVEN DIE ZE VERDIENEN
Bleke Cantharel
ZWAMMEN, SCHIMMELS EN PADDENSTOELEN: WAT IS HET VERSCHIL? Heel vaak worden de termen zwam, schimmel en paddenstoel door elkaar
Krulhaarkelkzwam (boven en onder)
gebruikt alsof het synoniemen zijn. We maken een duidelijk onderscheid: •
Met zwam bedoelt ze het volledige organisme, dat vaak onzichtbaar aanwezig is (onder de grond, in hout …)
•
Een paddenstoel is het vruchtlichaam geproduceerd door een zwam (zoals een appelboom appels produceert).
•
Een schimmel is een zwam die geen duidelijke vruchtlichamen vormt. De sporen worden er over de gehele zwam in gespecialiseerde cellen gemaakt.
NATUURSTUDIE
17
Natuurbeheer DE ZOEKTOCHT NAAR HET NATUURLIJKE BOS door Simon Schowanek DE EIGENSCHAPPEN VAN NATUURLIJK
heterogeniteit aan patches dan jonge
BOS
bossen en ook hun ondergroei kent een grotere variatie dan bij jonge bossen.
In praktijk wordt de natuurlijkheid van bossen meestal bepaald aan de hand van
Als deze patches ouder worden, wijzigt
DE BOSSEN IN ONZE CONTREIEN zijn
de structuur en opbouw van de vegetatie.
de soortensamenstelling in zo’n patch. Dit
verre van natuurlijk. Door de jaren heen
Meestal werkt dat wel, maar soms kan
wordt met een geleerd woord ‘successie’
zijn door kap en exploitatie zowat
men van die factoren geen gebruik maken.
genoemd. Ze doorlopen min of meer
alle oorspronkelijke bossen in de
Bijvoorbeeld wanneer men onderzoek
voorspelbare stadia tot de patch verstoord
lage landen verdwenen. Met de kap
wil doen naar de structuur en opbouw
wordt en weer van voor af aan begint.
van het Beekbergerwoud in 1871
van de natuurlijke bossen, kan men deze
verdween het laatste Nederlandse
structurele eigenschappen niet gebruiken
lapje “authentiek bos”. België bezit
als kenmerken om de natuurlijkheid van het
daarentegen nog wel enkele restanten
bos te bepalen zonder het gevaar te lopen
Oud bos verdwijnt vanwege een verstoring,
van haar oorspronkelijke wouden maar
in een cirkelredenering te vervallen. Daarom
bijvoorbeeld brand (2), en wordt
door beheer, exploitatie en jacht door
zijn er ook andere kenmerken nodig om de
vervangen door een open plek (4)
de eeuwen heen, zijn deze zo beïnvloed
natuurlijkheid van het bos te bepalen, zoals
die begroeid raakt met grasachtige
dat men bezwaarlijk nog van echte
de biodiversiteit en de geschiedenis van het
en kruidachtige vegetatie (5). Langzaam
“natuurlijke bossen” kan spreken.
bos.
beginnen er kleine boompjes te groeien
SUCCESSIE IN EEN BOS
(6) die groter worden en een bosklimaat De fanatieke bosexploitatie doorheen de
Structuur
geschiedenis heeft ervoor gezorgd dat
18
creëren. De kruidachtige vegetatie verdwijnt stilaan en het bos wordt gedomineerd door
Vlaanderen en Nederland nu behoren
Een natuurlijk bos is samengesteld uit een
bomen die typisch zijn voor jong bos met
tot de bosarmste regio’s van Europa.
mozaïek van ‘patches’: allemaal (redelijk)
veel lichtinval (7). Langzaam komen ook
De weinige bossen die nu overblijven
uniforme groepen van planten. Het ontstaan
bomen van oude, schaduwrijke bossen erbij
zijn vaak het resultaat van aanplanting
van deze vegetatiepatches is het gevolg
(7 en 8). Uiteindelijk blijven vooral deze
of verwildering van voormalig bosloos
van het feit dat dingen die planten nodig
laatste schaduwminnende boomsoorten
gebied. Desondanks zouden we graag
hebben ook ‘patchy’ verdeeld zijn. Daardoor
over tot er weer een nieuwe verstoring
ons bos terug willen, en dan liefst
zijn planten met de zelfde behoeften (en
optreedt (2) en de cyclus opnieuw begint.
‘natuurlijk bos’. Maar wat is een natuurlijk
de dieren die van deze planten afhankelijk
bos precies? En hoe kan je zo’n bos
zijn) op dezelfde plaatsen te vinden. Oude
onderscheiden van een beheerd bos?
bossen vertonen typisch een grotere
NATUURBEHEER
Bron afbeelding: Wikipedia
Zo’n verstoringen zijn een integraal deel
in het bos vestigt tot een oude boom die
bevinden. Ook typerend voor oude bossen
van de natuurlijke bosprocessen. Doordat
sterft van ouderdom) bedraagt voor een
is de grote hoeveel staand dood hout (dat is
ze de successiestadia van het bos hier en
natuurlijk bos ongeveer 300 jaar. Helaas zijn
dood hout dat nog rechtstaat).
daar terugdraaien en ze op andere plaatsen
er in onze bossen nog steeds maar weinig
met rust laten ontstaat er lappendeken
bomen die deze leeftijd halen.
van verschillende stukjes bos die allemaal in een ander successiestadium zitten:
Deze grote hoeveelheden dood hout staan in schril contrast met beheerde bossen waar
Dood hout
oud bos, dood bos, jong bos, open bos,
het hout meestal wordt geoogst voor het afsterft en de grond bereikt. De hoeveelheid
dicht bos … Bovendien blijft dit mozaïek
Een natuurlijk bos bevat (relatief ) meer
dood hout is er bijgevolg veel lager en
constant veranderen en ontwikkelen
dood hout dan een beheerd bos. Elke
verloopt minder in fluctuaties omdat deze
omdat het bos ouder wordt en er steeds
ontwikkelingsfase kent haar eigen
laatste bosfase met oude en stervende
nieuwe verstoringen optreden. In deze
typerende hoeveelheid dood hout.
bomen vrijwel ontbreekt.
verscheidenheid van habitats kunnen daarom ook heel veel planten en dieren een plekje vinden. Jammer genoeg zijn verstoringen vandaag de dag grotendeels afwezig in onze natuurgebieden. We vinden het namelijk erg lastig als windworp, bosbranden, grote dieren en dergelijke door ons bos komen gewalst. Ze zijn namelijk erg lastig te controleren en durven al eens schade
“
JAMMER GENOEG ZIJN VERSTORINGEN VANDAAG DE DAG GROTENDEELS AFWEZIG IN ONZE NATUURGEBIEDEN
aanrichten.
Diversiteit De oude, vervallen bomen, het dood hout en de verscheidenheid aan habitats van natuurlijk bos vormen een uniek leefgebied voor verschillende organismen. Daardoor kent natuurlijk, oud bos een andere soortensamenstelling dan beheerd (en meestal ook jong) bos. Het verlies van vele natuurlijke bossen heeft bijgevolg geleid tot de achteruitgang van veel van deze
Wanneer een boom door verstoring
specifieke bossoorten die afhankelijk zijn
Doordat het natuurlijk bos de kans krijgt
omvalt of er dode takken afvallen, begint
van de latere ontwikkelingsstadia (oude
zich te ontwikkelen bevat het ook meer
er een nieuwe verjongingsfase. Die wordt
en dode bomen), zoals holenbroeders
grote oude bomen dan beheerd bos. Ook
gekenmerkt door veel dood hout. Deze
en verschillende insecten en zwammen
de gemiddelde leeftijd van bomen is hoger
grote hoeveelheid dood hout neemt
afhankelijk van dood hout. Ook de
in een natuurlijk bos. Bij ons worden bomen
daarna af om weer te stijgen als bomen oud
versnippering van oude bospercelen heeft
vaak weggehaald voor ze hun maximale
worden en hun maximale leeftijd bereiken.
bijgedragen aan de achteruitgang van
leeftijd behalen ofwel om opbrengst
Dit grote verschil in de hoeveelheid
soorten. Bij beheerde bossen en bossen in
uit de boom te halen ofwel vanwege
dood hout per ontwikkelingsfase zorgt
de buurt van menselijke activiteit wordt
veiligheidsredenen (vallende takken, gevaar
voor grote fluctuaties in de hoeveelheid
ook vaak het waterpeil verlaagd, waardoor
bij stormen). Eén hele cyclus (van een
dood hout in het bos, afhankelijk van de
in Europa natte bossen en de hiervan
kiemplantje dat zich op een open stukje
ontwikkelingsfases waarin haar patches zich
afhankelijke soorten er erg op zijn achteruit
NATUURBEHEER
19
gegaan. Voor oerbossen wordt ook de aanwezigheid van grote fauna (inclusief carnivoren) als een eigenschap beschouwd. Over de kwestie of natuurlijk bossen ook een grotere biodiversiteit bezitten lopen de meningen uiteen. De conclusies van onderzoek zijn nogal variabel, afhankelijk van welke soorten of soortgroepen men als indicator gebruikt. Over het algemeen heeft beheerd bos het imago soortenarmer te zijn dan natuurlijk bos, maar er zijn bronnen die beweren dat er geen significant verschil in soortenrijkdom zou zijn. Geschiedenis Mits er historische gegevens over het bos beschikbaar zijn die aantonen of er verstoringen zijn geweest, kan men deze gebruiken om de natuurlijkheid van een bos te bepalen. Maar als er überhaupt historische gegevens over het bos bestaan is de kans echter groot dat het geen echt oerbos in strikte zin meer is, aangezien het dan waarschijnlijk een economisch belang
20
NATUURBEHEER
“
OVER DE KWESTIE OF NATUURLIJK BOSSEN OOK EEN GROTERE BIODIVERSITEIT BEZITTEN LOPEN DE MENINGEN UITEEN
had. Bossen die geen economisch belang hadden (en bijgevolg met rust gelaten zijn) zullen waarschijnlijk hun stempel niet op de
bos. Veel van onze bossen zijn redelijk recent aangeplant of actief beheerd. Daarom zijn ze ook nog redelijk jong en hebben ze maar weinig dood hout. Ze missen de heterogeniteit en de ‘mozaiek’ van natuurlijke bossen, die een lappendeken vormen van microhabitats. De afwezigheid van oude, vervallen bomen en het bijhorende dode hout, heeft directe gevolgen voor de soorten die hiervan afhankelijk zijn. Ook groot wild is op de meeste plaatsen nog steeds zeldzaam (met uitzondering van regio’s als de Ardennen) en grote
geschiedenisboeken hebben gedrukt.
carnivoren ontbreken nog steeds in onze
Via wetenschappelijke analyses kan men
allesbehalve de natuurlijke wouden die
aan de hand van bijvoorbeeld pollen uitzoeken wat de vroegere vegetatie in een bepaald gebied was en aan de hand daarvan een oordeel vellen over de
ecosystemen. Kortom, onze bossen zijn ze vroeger ooit waren. Aan de andere kant zijn een groot deel van deze kenmerken structureel en kunnen ze op relatief korte termijn geïmiteerd worden
natuurlijkheid.
door middel van beheer. Natuurlijke
De meeste van onze bossen voldoen
een boeiende gedachte dat we ze wel
niet aan al de eerder opgenoemde kenmerken, mogelijk zelfs geen enkel
bossen mogen dan afwezig zijn, het is terug kunnen krijgen in onze contreien.
BWG-AGENDA Zaterdag 11 oktober
door beekherstel, natuurlijke rivieroevers
HERINTRODUCTIETOCHT
en ontsnippering. Tijdens de boeiende
Op zaterdag 11 oktober trekken we met
tot nu toe is verlopen.
excursie leren we alles over het verloop van
De afspreekplaats is het station van
dit proces.
Antwerpen-Berchem. We verzamelen er
de BWG naar onze noorderburen, meer
om 9u15 en we vertrekken ten laatste om
bepaald richting de Maasplassen en
Na een welverdiende middagpauze volgens
9u30. We rijden (carpoolend, uiteraard) met
het Nationaal Park de Meinweg met zijn
het BWG-motto “goed werken, goed eten”
enkele auto’s naar de Maasplassen in de
glooiende terrassen.
(goed bijleren, deze keer) trekken we verder
buurt van Kessenich/Thorn. Inschrijven kan
oostwaarts naar Nationaal Park de Meinweg.
tot en met 1 oktober via de JNM-website
In de voormiddag krijgen we een excursie
Hier is namelijk juist een kweek- en
en is verplicht als je een zitje in de auto wil
van stichting Ark over de herintroductie
herintroductieproject van knoflookpad aan
hebben.
van de bever in het Maasgebied (die in
de gang. Deze paddensoort gaat immers
Nederland wél op een wetenschappelijk
erg achteruit, ondanks al het harde beheer.
31 oktober – 2 november
verantwoorde manier geherintroduceerd
In Nederlands Limburg resten er nog slechts
HET GROOT HEROÏSCH WERKWEEKEND
werd). Tussen 2002 en 2004 zijn er 33
drie populaties. Om de populaties voor
bevers uitgezet in dit gebied. Deze hebben
uitsterven te behoeden, werd er in 2011
Steek van vrijdag 31 oktober tot zondag 2
zich ondertussen stevig voortgeplant en
gestart met het opkweken en uitzetten van
november mee de handen uit de mouwen
inmiddels zijn ze met meer dan honderd.
larven. De eerste uitgezette larven zullen dit
tijdens het Groot Heroïsch Werkweekend.
De jaren erna is er hard gewerkt aan het
jaar geslachtsrijp zijn. Tijdens de excursie
Hou www.jnm.be/GHWW in de gaten!
verder verbeteren van het beverleefgebied
zullen we te horen krijgen hoe het project Foto: Naomi Breine
Milieu HET ECOSYSTEEMOP MIJN HOOFD door Stien Boeye Maar wacht, wat is die no poo method nu
DE VOORDELEN VAN NO POO
precies? Stien: “De no poo method houdt in dat je je haar niet wast met shampoo, maar
•
met azijn, baksoda of alleen met water.
je geen chemische stoffen in de
Wanneer je besluit om over te gaan van
waterafvoer brengt.
ER ZIJN VEEL MANIEREN om te
shampoo naar no poo dan is het belangrijk
vasten. Dagen zonder vlees, dagen
om je te realiseren dat je haar er niet in
een pak goedkoper dan shampoo en
zonder toegevoegde suikers … Maar
een paar dagen goed uit ziet. Je haar en
conditioner.
hoorde je ook al van veertig dagen
hoofdhuid hebben tijd nodig om zich te
zonder shampoo – de no poo method?
ontdoen van de sulfaten die in shampoo
weg hoef je geen grote flessen mee
Stien Boeye van de MWG ging in de
zitten.” Sulfaten zijn stoffen die doordringen
te nemen. Baksoda kan in een zakje
vastenperiode de uitdaging aan en
tot de wortel van je haar. Hierdoor wordt je
gedaan worden en azijn heeft iedereen
intussen gebruikte ze al vijf maanden
haar schoon, maar aan de andere kant zorgt
wel in huis. Vaak is wassen met water
geen shampoo meer. Haar ervaringen
het ervoor dat de natuurlijke oliën van je
zelfs al voldoende.
lees je hier.
haar verminderen. “Door over te gaan op no
•
•
•
Het is goedkoop. Baksoda en azijn zijn
Het is makkelijk. Bij een weekendje
Je bespaart tijd, water en geld. Door
poo moeten zowel je haar als je hoofdhuid
over te stappen op de no poo method
“Ik was nogal sceptisch in het begin, maar
wennen”, weet Stien. “De ervaring leert dat
hoef je niet meer elke dag, of om de
toen ik in de douche stond, dacht ik, we
er tijdens de omschakeling een toename is
dag, je haren te wassen. Hierdoor sta
zouden kritischer moeten zijn”, steekt
van talg en de aanmaak van olie. Hierdoor
je minder lang onder de douche en dit
Stien van wal. “Ik ging op onderzoek en
voelt en ziet je haar er vettig uit. Dat kan vier
bespaart je tijd en water (en dus ook
ontdekte dat shampoo een uitvinding
tot zes weken duren, daarna merk je dat het
weer geld).
(jawel) van de jaren 30 is. Het blokkeert
minder wordt. Houd hier rekening mee en
het zelfonderhoudende systeem van onze
geef niet op.”
haarklieren om dat dan chemisch over te nemen. Alle gekheid op een stokje toch?
Stiens experiment begon met de vasten.
Een uitvinding voor iets wat ons lichaam
Intussen heeft ze al vijf maanden haar
zelf kan. Dat is absurd!” Stien besloot ervoor
haar niet gewassen met shampoo. “Ik heb
te gaan en spoelde op Aswoensdag haar
al enkele mede-JNM’ers aangestoken.
haar enkel met water, zonder shampoo. Het
Misschien kunnen we binnenkort een
eerste dat ze leerde? Doorzetting en geduld
community oprichten”, lacht ze.
zijn een must.
22
Het is beter voor het milieu doordat
MILIEU
“
EEN UITVINDING VOOR IETS WAT ONS LICHAAM ZELF KAN. DAT IS ABSURD!
Maar hoe begin je er aan? “Er zijn twee soorten haar”, weet Stien. “Er is een soort dat minder vet is van nature. Hierbij is het aangewezen enkel met azijn te wassen want baksoda is te agressief en maakt het haar te droog. Ik vul hiervoor een bodempje van een halfliterflesje met azijn, de rest leng ik aan met water. Goed schudden, over je haar gieten, laten intrekken, uitkammen en goed afspoelen.” Een andere haarsoort is vettiger van nature. Hierbij is baksoda aangewezen. Stien: “Eén of twee theelepels baksoda in een bekertje of flesje, aanlengen met water, schudden, aanbrengen, en uitspoelen.” “Het leuke is eigenlijk dat je vooral zelf moet experimenteren. Sommige gebruiken azijn als conditioner na het gebruik van de baksoda. Ik zelf neem nu zelfs een kamille-theetje mee in de douche, om na de wasbeurt over mijn hoofd te gieten. Dit hoef je niet meer uit te spoelen en helpt voor de verzorging, geur en glans.” Daarnaast is er ook de dagelijkse verzorging.
“
IK HEB AL ENKELE MEDE-JNM’ERS AANGESTOKEN. MISSCHIEN KUNNEN WE BINNENKORT EEN COMMUNITY OPRICHTEN
“Borstel je haar elke avond goed, dat zorgt ervoor dat de talg en olie over je haar verdeeld en verspreid wordt. Je kan beginnen met een plastic borstel om alle klitten eruit te halen om vervolgens door te gaan met de borstel die niet van platsiek is, maar met echte haren.” Voor wie nog steeds sceptisch is: er bestaat zelfs een Wikipedia-pagina van de no poo method. “Als het op Wikipedia staat dan kan je gerust zijn”, vindt Stien. “Laat je niet doen! Ik heb ook enige hilariteit bij mijn
gezin moeten doorstaan, maar ik ben een doorzetter. In het begin duurt het even. Je moet je haar vaak spoelen, het ziet er vettig uit, het voelt zwaar, er komt misschien even een geurtje aan, maar dat gaat over en dan is het echt heerlijk! Je haar uitspoelen kan vaak al voldoende zijn en je moet je haar veel minder wassen.” “De verwondering bij mensen als je vertelt dat je al vijf maanden je haar niet hebt gewassen en dat het er zo goed uitziet, helpt enorm. Net als ook de verbazing van mijn moeder telkens ik uit de douche stap. En de ongelovige klasgenoot die plots durft vragen of ze eens aan mijn haar mag voelen.” Vragen? Ervaringen delen? Mail
[email protected]. Bronnen: http://www.bewustverbruiken.be/artikel/10alternatieve-manieren-om-te-vasten#., http:// www.leerwiki.nl/Je_haar_wassen_zonder_ shampoo_met_de_No_Poo_methode en http://en.wikipedia.org/wiki/No_poo
MILIEU
23
MWG-AGENDA Het kersverse MWG-team zal er dit jaar
Maandag 29 september 2014
ecologische thema’s, groepsdynamiek en
voor zorgen dat ook de M van JNM de
STARTVERGADERING
Noord-Zuid-thema’s. Verder is er ruimte voor
nodige aandacht krijgt. Er zullen een hoop
Bondssec, 19u
kennismaking en kennisuitwisseling met
activiteiten georganiseerd worden over
Ook geïnteresseerd in alles wat met milieu
andere organisaties, vergadermomenten
verschillende milieuonderwerpen. Als rode
te maken heeft? Zin om mee te werken
en activiteiten met je eigen organisatie
draad werken we dit jaar rond duurzame
rond thema’s zoals duurzame mobiliteit
en gemeenschappelijke vormingen in
landbouw en duurzame mobiliteit. Soirées,
en duurzame landbouw? Of wil je gewoon
duurzame ontwikkeling. Het weekend
acties, weekendjes … noem maar op! Bij de
eens komen luisteren hoe het er in de MWG
gaat door van vrijdag 19 september 19u
MWG is het bovendien altijd sfeer ten top.
aan toe gaat? Wees welkom op onze eerste
tot zondag 21 september 19u in De Brink
Voor het wegwerken van frustraties over
vergadering van het nieuwe werkjaar. Er is
te Herentals. Inschrijven kan via www.
hoe het er met ons milieu aan toe gaat, kan
altijd plaats voor extra enthousiastelingen in
act4change.be en je kan dan aanduiden dat
je bijvoorbeeld terecht bij de sambaband!
ons team!
je met JNM komt. Voor vragen stuur je een
Voor meer info kan je mailen naar mwg@ jnm.be. Ook zin in het nieuwe jaar? Schrijf dan volgende activiteiten zeker in je agenda.
mailtje naar
[email protected]. 19 - 21 september 2014 WEEKEND KNOOPPUNT VOOR
7-9 november 2014
TOEKOMSTIGE GENERATIES VAN
15-17 JARIGEN WEEKEND
ACT4CHANGE Heb je zin in een weekendje waar er leden
3 - 5 april 2015
van verschillende organisaties die bezig zijn
DUURZAME LANDBOUWWEEKEND
rond duurzame en/of Noord-Zuid-thema’s samen komen? Er zullen verschillende workshops zijn over onder andere
Foto: Vincent Van Heghe
Meer informatie over deze activiteiten volgt.
Nazomerfeest 2014 Wanneer: 4 oktober vanaf 14u00 Waar: zaal Futur, Wezenstraat 6, 2300 Turnhout Voor programma en details zie jnm.be
Vvk: 4 euro Kassa: 7 euro
Voorverkoop en inschrijving via de kalender van jnm.be
NAZOFE DOOR JNM TAXANDRIA ZATERDAG 4 OKTOBER ZIN OM AL JE VRIENDEN van op kamp terug te zien en de benen
een groot buffet maken.
eens goed los te gooien? Dan ben je welkom op het Nazofé, oftewel nazomerfeest. Dit jaar vindt dat plaats in Turnhout,
MEUGE WE NAA GON DAANSE?
het hart van JNM-afdeling Taxandria. De Taxandrianen zijn
Na de maaltijd is het tijd voor de eerste en kortste Algemene
berucht om hun competitiviteit. Ze wonnen niet alleen de
Vergadering (AV) van het jaar. Doch, jullie aanwezigheid blijft
froggingwedstrijd, ze gingen ook al drie keer op rij aan de haal
belangrijk! De laatste HB’ers stellen zich voor en worden door jullie
met de titel ‘Beste Natuurstudieafdeling’. Je raadt het al: ook dit
gestemd om (hopelijk) het Hoofdbestuur (HB) te vervolledigen.
keer gaan ze voor niets minder dan de top.
En dan is het tijd voor een van de hoogtepunten van het JNM-jaar: shakeuuuh!
WOAR GOAN WE HENNE? WA SCHEUFT DA? Een van de redenen waarom Taxandria keer op keer de waarnemingencontest wint, is het Turnhouts Vennengebied. Dit
Het nazofé kost 4 euro in voorverkoop. Das bekaanst verniet! Maar
unieke heidereservaat herbergt namelijk ontelbare soorten. Daarom
let op: vergeet niet in te schrijven via de JNM-website, want aan de
staat er een excursie gepland waar elke natuurstudieliefhebber
kassa is het maar liefst 3 euro duurder.
van zal smullen. Uiteraard zal er in oktober niet zo veel te zien zijn als in de lente, maar soorten zoals de klapekster, grote zilverreiger,
Voor meer info en om in te schrijven kan je terecht op www.jnm.be/
beflijster, kiekendieven, lepelaar, talloze zeldzame paddenstoelen,
nazofe.
heidelibellen, pantserjuffers, ganzen, witte snavelbies, witte waterranonkel, veelstengelige waterbies … zullen niet ontbreken.
OPROEP
WA IEST VER TETE? WA MEMME!
Zin om je lekkerste plaatjes te draaien of een shift te doen aan de kassa of toog in ruil voor gratis drankbonnetjes? Laat iets weten aan
Omdat het de vorige keer een groot succes was, doen we opnieuw een potluck. Dat houdt in dat iedereen iets meebrengt om te eten (een salade, een groententaart, noem maar op), waarmee we dan
26
EUGLENA
Sien via
[email protected]!
13-14
06-07
sEptEmBEr
08-09
01-02
15-17-jarigen weekend mWg
groot Heroïsch Werkweekend BWg 30-02/11
noVEmBEr
10-11
03-04
J a n ua r i
21-22
14-15
07-08
01
maart
extra
Duurzame landbouw wknd mWg 03-05/4
17-18
extra
...
natuurstudiecongres/-cursus 15-19/4
24-25
extra
...
04-05
Dag van de natuur
...
F E B r ua r i
11-12
15-16
DECEmBEr
01
22-23
06-07
07-08
Kerstfuif 19/12
trollenfeest & ininazofé 19-21/09
13-14
extra
Vul je gemeente in op www.jnm.be/afdelingen en je komt terecht op de contactpagina van jouw afdeling. Vanop deze pagina kan je ook doorklikken naar de activiteitenkalender en de subwebsite van de afdeling.
startdagweekend
20-21
...
Afdelingen
20-21
extra
nazofé 04/10
o K to B E r
...
nacht van de duisternis, BWg excursie 11/10
extra
27-28
...
Je vindt de contactgegevens van het Hoofdbestuur (HB) op www.jnm.be/hb.
27-28
04-05
Dag van de trage weg
Hoofdbestuur
29-30
11-12
Dag van de Jeugdbeweging 17/10
18-19
25-26
extra
...
Contact
secretariaat KnotmaanD
Zeelandtochten
JNm WInkel
14-15
Meer informatie over lidmaatschappen vind je op pagina 2. Je lidnummer vind je op de adressticker van dit tijdschrift.
28-29
apriL
18-19
aV & KoErs 21/03
Waarnemingscontest 25/4
ininatuurXdaagse
HoofdanimatorCursus 04-11/4
BasisanimatorCursus paas
extra
25-26
...
Opgelet: wij zijn verhuisd! Meer info op p. 10 van deze Euglena.
21-22
Opgelet: wij zijn verhuisd! Meer info op p. 10 van deze Euglena.
Je kan al onze producten online bestellen op www.jnm.be/ winkel. Oxfam Wereldwinkel Lammerstraat 16 9000 Gent
[email protected] 09/223 47 81 De winkel is open van maandag tot zaterdag van 10u tot 18u30.
28
BasisanimatorCursus krokus 14-21/02
Hier kan je terecht met administratieve vragen, bijvoorbeeld over je lidgeld. Tarbotstraat 61E 9000 Gent
[email protected] 09/223 47 81 Elke werkdag open van 10u tot 12u30 en van 13u30 tot 17u.
nationale inidag
09-10
...
extra
27-28
20-21
13-14
06-07
Juni
...
extra
30-31
23-24
16-17
piepdag 02/5, grote grazer BWg 03/5
02-03
mEi
Big Jump 12/7
...
extra
29-30
22-23
15-16
08-09
01-02
Zomercongres 29/7-02/8
au g u s t u s
...
extra
25-26
18-19
11-12
04-05
JuLi
V o r m i n g o p m a at
Naast deze vaste vormingen staan we ook open voor andere vormingsvragen van afdelingen. Wij bekijken deze vragen met de vormingsploeg, steken een vorming in elkaar en komen deze dan geven! Aarzel niet en vraag een vorming aan voor (het bestuur van) je afdeling op www.jnm.be/VOM of via
[email protected].
teambuilding Een leuk teambuildingsmoment met jouw afdelingsbestuur, dat je nadien zelf makkelijk kan vertalen naar gewone leden, ini’s of piepers. Vergaderen Hoe kan je vergaderingen met het bestuur nog efficiënter, nuttiger én leuker maken? Bestuurswissel Hoe evalueer en waardeer je opgenomen functies en vul je het nieuwe bestuur in? We komen je helpen bij de bestuurswissel, of bereiden deze mee voor. Creativiteitsboost Hoe kan je zorgen voor blijvende creativiteit en diversiteit in en tussen je afdelingsactiviteiten? Educatie Hoe brengen we natuur en milieuthema’s over op piepers en ini’s? Duurzame landbouw Het hoe en waarom van duurzame landbouw, een sessie van de milieuwerkgroep, gegeven door de vormingsploeg.
Vorming Op Maat zijn vormingen die de vormingsploeg aanbied aan de afdelingen. U vraagt, wij vormen! Er zijn de zes vaste vormingen:
* Heb je ook een dergelijk uitgewerkte activiteit en wil je ze delen met alle JNM’ers? Mail ze naar
[email protected]!
jullie zijn welkom op deze nationale activiteit met deze activiteit kan je iets doen in de afdeling vormingen - cursus ... in te vullen belangrijke afdelingsdata
LEgEnDE
Jnm n at i o n a L E aC tiVitEitEn 2014 - 2015
JaarKaLEnDEr
Dit is de
Jaar kalender
Alle belangrijke activiteiten dit JNM-jaar staan op deze kalender. Knip ‘m uit, vouw ‘m tot zakformaat en neem ‘m overal mee zodat je geen enkele JNM-afspraak mist!
Noteer alvast:
OP ZATERDAG 27 EN ZONDAG 28 SEPTEMBER trappen we officieel het nieuwe werkjaar af. Ben je nieuw bij JNM, dan is een startdag het ideale moment om op ontdekking te komen bij één van onze vijftig afdelingen in Vlaanderen en Brussel. Er zijn spannende activiteiten in het hele land en vooral: iedereen is welkom. Breng dus gerust je vrienden mee die nog geen lid zijn van JNM. Surf naar www.jnm.be/startdag en ontdek wat jouw afdeling in petto heeft!
