EU-project All4Green ontwikkelt groene contracten. Impact van latency wordt flink onderschat

research

EU-project All4Green ontwikkelt ‘groene’ contracten markt

Rittal lanceert RiMatrix S onderzoek commscope

‘Impact van latency wordt flink onderschat’ special

IT Room Infra 2013 12 november, De Kuip, Rotterdam

De strategische brug tussen uw datacenter en uw bedrijf? Dat bent u. Alleen StruxureWare for Data Centers zorgt voor een optimaal op uw business afgestemd datacenter. Blijf op de hoogte van de status van uw datacenter. Als IT- of datacentermanager wilt u uw bedrijf geld en tijd besparen. Nu kunt u continu realtime een overzicht van uw datacenter hebben. Met StruxureWare™ for Data Centers heeft u inzicht in uw gehele datacenterinfrastructuur, zodat u goed geïnformeerde beslissingen kunt nemen over veranderingen. U kunt bijvoorbeeld de beschikbaarheid verbeteren door proactief de benodigde capaciteit en workflow te plannen. Meer dan ooit zijn beslissingen die uw datacenter aangaan, immers kritische business beslissingen.

Een altijd beschikbaar, efficiënt datacenter. StruxureWare for Data Centers communiceert real-time met de belangrijkste virtualisatieplatformen, zoals VMware vSphere™ en Microsoft® System Center Virtual Machine Manager. De ingebouwde automatische responsfunctie zorgt ervoor dat virtuele workloads altijd op een gezonde hostomgeving draaien. Met uw VM's op geoptimaliseerde hosts, focust u zich op efficiënter datacenterbeheer. De software biedt eveneens inzicht in PUE/DCiE-trends. En met de planning- en rapportagemogelijkheden van StruxureWare for Data Centers heeft u de tools in handen om de juiste strategische IT-investeringen te bepalen. APC™ by Schneider Electric™ is pionier op het gebied van modulaire datacenterinfrastructuur en innovatieve koeltechnologie. De producten en oplossingen, waaronder InfraStruxure™, maken deel uit van het IT-portfolio van Schneider Electric.

Neem vanaf vandaag gefundeerde beslissingen over uw infrastructuur:

>

Plan proactief de benodigde capaciteit.

>

Blauwdruk van uitbreidingen en consolidaties van het datacenter.

>

Gestroomlijnd workflow management van uw fysieke IT-infrastructuur om de flexibiliteit van uw bedrijf en de beschikbaarheid te verbeteren.

>

Visualiseer wijziging- en capaciteitscenario’s en voorkom onnodige problemen en kosten.

>

Voer veranderingen door waarvan u de impact op voorhand weet.

>

Neem beslissingen op basis van uw huidige en historische PUE/DCiE-gegevens en energiekosten van subsystemen.

Download binnen 30 dagen GRATIS uw white paper(s) en maak kans op een iPad 2! Ga naar www.SEreply.com Code 13398p

oktober 2013 nr 10 | in samenwerking met:

©2012 Schneider Electric. All Rights Reserved. Schneider Electric, APC, StruxureWare, and InfraStruxure are trademarks owned by Schneider Electric Industries SAS or its affiliated companies. All other trademarks are the property of their respective owners. Lange Dreef 15e, 4131 NJ Vianen • T: 0800 023 25 09, E: [email protected] • 998-4108_NL_B

Data_center_Works_NL_13398p_B.indd 1

advancing information transport systems

Lees meer:

Over SE’s DCIM software Download de gratis whitepaper Bezoek www.SEreply.com 2012-01-19 15:00:31

Keycode 40080p

30 - 31 OKT 2013 JAARBEURS UTRECHT VAKBEURZEN, SEMINARS EN ONLINE MATCHMAKING VOOR IT-MANAGERS EN IT-PROFESSIONALS

IT SECURITY

STORAGE

IT MANAGEMENT SOLUTIONS

REGISTREER NU VOOR GRATIS TOEGANG TOT ALLE DRIE DE VAKBEURZEN VIA: WWW.INFOSECURITY.NL | WWW.STORAGE-EXPO.NL | WWW.THETOOLINGEVENT.NL

KEYNOTES | SEMINARS | CASE STUDIES | RUIM 150 EXPOSANTEN Mede mogelijk gemaakt door:

Intel, the Intel logo, Xeon, and Xeon Inside are trademarks or registered trademarks of Intel Corporation in the U.S. and/or other countries.

dcw colofon

Ruimtevaart

datac e nte rwo r ks is hét vakblad over de technische infrastruc­tuur van datacenters.

Dat DCIM steeds meer een hoofdrol gaat spelen in de datacenterindustrie, is natuurlijk volstrekt duidelijk. Zeker als DCIM ook nog eens wordt geïntegreerd met asset-management, zodat de IT-laag en de technische infrastructuur met elkaar worden verbonden. Er is natuurlijk enorm veel te winnen als de meet- en regelsystemen die power en koeling aansturen, op structurele wijze worden verbonden met servers, switches, loadbalancers en andere IT-apparatuur. Met name Intel ontwikkelt al jaren tools waarmee die communicatie mogelijk is.

jaargang 6, oktober 2013, nr. 10 datacenterworks verschijnt tienmaal per jaar. toezending geschiedt op abonne­ ment­basis en controlled circulation. h o o f d r e dacte u r / u itg ev e r

robbert hoeffnagel te l e fo o n +31 (6) 51 28 20 40 e - m a i l [email protected] e i n d r e dacte u r Ma r ja n va n H o o r n

beatrixstraat 2, 2712 ck zoetermeer e - m a i l a dm i n i strati e @fenceworks.nl a dv e rte nti e - e xp lo itati e

jos raaphorst Directeur

te l e fo o n +31 (0) 6 34 73 54 24 e m a i l [email protected] www.datacenterworks.nl

vo r m g ev i n g laura willemsen

grafisch ontwerp

druk

grafia media groep kopij kan worden ingezonden in overleg met de redactie. geplaatste artikelen vertegenwoordigen niet noodzakelijk de mening van de redactie. de redactie noch de uitgever aanvaarden enige aansprakelijkheid voor de inhoud van

artikelen van derden, ingezonden mededelingen, advertenties en de juistheid van genoemde data en prijzen.

fotokopie en overname van artikelen, geheel of gedeeltelijk op welke wijze dan ook, is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie en onder vermelding van: ‘overgenomen uit datacenterworks, vakblad over de

technische infrastructuur van datacenters’, met vermelding van de jaargang en het nummer. datacenterworks is een uitgave van fenceworks bv

Ik moest hier laatst aan denken toen ik het nieuws las dat TSO en Intel gaan samenwerken om Intel’s DataCenter Manager te integreren met de DCIM-oplossing van TSO. Nu is TSO een aanbieder die in ons land weinig bekendheid geniet, maar het geeft wel aan dat een al vaker op deze plek gesignaleerde trend steeds verder doorzet: IT-bedrijven hebben heel goed in de gaten welke rol zij kunnen spelen als het gaat om het beheren van het datacenter en zij zien daarin ook commercieel heel duidelijk brood. Bovendien hebben we het hier over technologie die vaak al jaren beschikbaar is, maar in feite onvoldoende is benut. Intel’s DataCenter Manager is al vijf jaar op de markt, wordt door heel veel hardwarefabrikanten voorzien van energieprofielen en wordt in de Verenigde Staten toegepast in datacenters waar we in Nederland alleen maar van kunnen dromen. Het is een tool dat in staat is om tegelijkertijd het energiegebruik van vele tienduizenden servers in kaart te brengen. Dat gebeurt op een manier die ‘agentless monitoring’ wordt genoemd. Het is dus niet nodig om op elke individuele server meetsoftware te plaatsen. Alles wordt op afstand gemeten. “Dat soort megadatacenters hebben we niet in Nederland.” Ik hoor het u zeggen. Klopt, wij hebben geen datacenters van de – zeg maar – Wall Street-klasse. Maar het is een beetje als met ruimtevaart.Veel producten die u en ik inmiddels dagelijks gebruiken, hebben hun oorsprong gevonden in de nieuwe materialen en technieken die nodig waren voor de ruimtevaart. Zo is het ook met datacentertechnologie. De tools die Intel en andere partijen ontwikkelen voor de megadatacenters in New York, omvatten techniek die stapsgewijs ook beschikbaar komt voor kleinere datacenters. En zelfs computerruimten. Intel’s DataCenter Manager is in staat exact bij te houden op welke server welke applicatie draait, hoeveel energie die server op elk willekeurig moment van de dag of week verbruikt, hoe elke individuele server wordt belast enzovoort. Op die manier kunnen ‘power policies’ worden ontwikkeld, zodat de IT-apparatuur in het datacenter precies de hoeveelheid stroom krijgt die nodig is om optimaal te functioneren. Maar dan kan bijvoorbeeld ook de impact van de aanschaf van nieuwe hardware vooraf worden vastgesteld. Het is prachtige techniek die ideaal is om de PUE verder omlaag te drukken. En die alleen maar beschikbaar kon komen doordat Wall Street’s datacenters de IT-industrie almaar ‘pushen’ om nog meer en nog groter te bouwen. Robbert Hoeffnagel

dcw oktober | redactioneel

p o sta d r e s r e dacti e

3

6

10 10

22

16

33

25

32

37

Inhoud markt

productnieuws

6

20

rittal kiest met rimatrix s voor modulaire aanpak van computerruimten Met zijn modulaire, gestandaardiseerde computerruimte RiMatrix S kiest Rittal voor een nieuwe koers in de wereld van de datacenters en computerruimten.Voorgedefinieerde servermodules in plaats van losse systemen, standaardafmetingen in plaats van productie op maat – welke voordelen biedt dat?

energiemanagement

duurzaam energiemanagement datacenter loopt via softwareagent Het Europese project All4Green onderzoekt gedistribueerde managementoplossingen waardoor 10 procent op het energiegebruik binnen federaties van datacenters – en daarmee op CO2-emissies en operationele kosten– wordt bespaard. De onderzoekers ontwikkelden daartoe 'groene' contracten tussen datacentra onderling, en tussen datacentra en hun klanten en energieleveranciers. Conform deze contracten leren softwareagenten namens bovengenoemde actoren het energiemanagement en de verlening van IT-services binnen federaties van datacentra op elkaar af te stemmen.

10

eaton wil brug slaan tussen energie-efficiëntie en schaalbaarheid Eaton heeft een nieuw modulair driefasig ups-systeem met dubbele conversiemodus uitgebracht. De Eaton 93PM ups-systemen, met vermogens van 30 – 200 kW, combineren energie-efficiëntie met schaalbaarheid en verticale en horizontale redundantie. Hiermee kunnen ITprofessionals en managers van datacenters hun architectuur eenvoudig en kosteneffectief specificeren, schalen en aanpassen aan toekomstige veranderingen in belasting, of aan nieuwe betrouwbaarheidseisen.

voorbeschouwing 25 it room infra 2013-event

en verder 36 45 46

nieuws nieuws van it room infra bicsi- nieuws

koeling

onderzoek

18



‘ impact van latency wordt flink onderschat’ De eisen die aan de netwerkinfrastructuur in datacenters worden gesteld, nemen snel toe. Er is vooral steeds meer behoefte aan snelheid. Dat blijkt uit een onderzoek dat CommScope heeft gehouden onder Nederlandse datacenters. Tegelijkertijd valt echter op dat de impact van latency flink wordt onderschat.

coverfoto Op 12 november 2013 vindt de 7e editie plaats van het IT Room Infra event in De Kuip te Rotterdam. Energiezuinig, betrouwbaar, voldoende capaciteit, schaalbaar. Enkele termen die bij het (ver)bouwen van een computerruimte/datacenter standaard terugkomen. Overal moeten keuzes gemaakt worden en in veel gevallen ook concessies. Maar welke concessies? Worden onderdelen een sluitpost of is het belang toch te groot? Zijn de doelstellingen vanuit het management haalbaar of moeten de verwachtingen gemanaged worden? Lees meer op pagina 25 en verder.

dcw oktober | inhoud

14

profitbox lanceert koeloplossing voor kleine computerruimten profITbox, producent van de profITair, heeft nu ook een koeloplossing voor kleine computerruimten gelanceerd. Deze profITair-S koelt met vrije lucht en kan worden gecombineerd met de bestaande koelinstallatie in een computerruimte. Deze plug&play-oplossing realiseert volgens het bedrijf met een korte terugverdientijd een forse besparing op de jaarlijks terugkomende energiekosten.

5

Om beter te kunnen inspelen op trends binnen IT

Rittal kiest met RiMatrix S voor modulaire aanpak van computerruimten met zijn modulaire, gestandaardiseerde computerruimte rimatrix s kiest rittal voor een nieuwe koers in de wereld van de datacenters en computerruimten. voorgedefinieerde servermodules in plaats van losse systemen, standaardafmetingen in plaats van productie op

dcw oktober | markt

maat – welke voordelen biedt dat?

6

Datacenters zijn gewoonlijk zeer individuele systemen. Maar in de moderne Web 2.0-maatschappij zijn de services van een datacenter al lang niet meer zo uniek als enkele jaren geleden. Naast de services die van onderneming tot onderneming verschillen, is er een groot en groeiend aantal ‘eenheidselementen’: standaardservices die draaien op standaardhardware en die via een standaardinfrastructuur worden gevoed en gekoeld. Al lange tijd lijken veel datacenters op veel gebieden al lang op elkaar. Dat zal binnen afzienbare tijd niet veranderen, integendeel. De trend bij IT-toepassingen is centralisatie. Gegevens worden niet meer op tablets en smartphones opgeslagen, maar bij een aanbieder van opslagruimte op internet. Veel apps zijn erop voorbereid om gegevens met zulke services te delen en de steeds hogere bandbreedten zorgen voor een ware ‘boom’ bij het streamen van audio en video. Alleen cloudinfrastructuren kunnen dit aan en die vragen om flexibele, schaalbare datacenters. Cloudproviders bieden de gebruiker steeds meer identieke hard- en software. Maar bij ontwerp, realisatie en exploitatie van datacenters, waarin deze

cloudstructuren worden gehost, domineren nog steeds de dure maatwerkconcepten. Hetzelfde geldt voor kleine en middelgrote ondernemingen: het opzetten van nieuwe datacenters neemt meerdere maanden en bouwfasen in beslag. Dat duurt niet alleen lang, maar is ook duur, omdat er vrijwel geen standaardprocessen en -componenten zijn die eenmaal worden gedefinieerd en vervolgens steeds opnieuw kunnen worden gebruikt.

gestandaardiseerde modules

Met de RiMatrix S speelt Rittal op deze wensen in. RiMatrix S vult de bestaande RiMatrix-productlijn aan met voorgedefinieerde, gestandaardiseerde modules van server- en networkingracks, klimatisering en stroomvoorziening. De kleinste variant, de Single 6, bestaat uit zes racks voor servers en een extra rack voor netwerktechniek. De grotere variant, de Single 9, heeft acht serverracks en ook een rack voor netwerktechniek. De modules zijn geschikt voor hardware met een IT heat load van 10 kW per rack Er kunnen meerdere servermodules worden gecombineerd tot grotere units, zodat schaalbare serverruimten binnen

een vermogensgebied van 20 tot 450 kW ontstaan. De planning wordt uitgevoerd in veel servermodules, niet meer in losse racks. Het aanbod wordt aanzienlijk sneller samengesteld: RiMatrix S is het eerste datacenter met maar één bestelnummer. Door de gestandaardiseerde elementen wordt een oplevering binnen acht weken gegarandeerd en om dezelfde reden vindt montage aanzienlijk sneller plaats dan bij een installatie op maat. Ook beheer, onderhoud en opslag van reserveonderdelen profiteren van de gestandaardiseerde elementen en besparen tijd en kosten. De beveiliging met een ups – voor zover deze niet al aanwezig is – de onderverdeling op rack­niveau met power-distributionracks en de verdeling in de racks met contactdoosstroken (power-distributionunits) maken deel uit van de levering van RiMatrix S en versnellen installatie en aansluiting aanzienlijk. De stroomverdeling gebeurt via redundante voedingspaden A en B, waarbij de B-ader is beveiligd door een ups-systeem. De ups is modulair en volgt het principe van de N+1-redundantie. Bij grotere installaties met meerdere server-

tekst: elbert raben, productmanagement it bij rittal

klimatisering

De in de verhoogde vloer aangebrachte klimatisering vormt een belangrijk onderdeel van RiMatrix S: speciale EC-ventilatoren, aangebracht in de verhoogde vloer, in combinatie met het gangsysteem om warme en koude delen van elkaar te scheiden, en lucht-waterwarmtewisselaars die direct onder de rackframes zijn aangebracht, zorgen voor een consequente luchtgeleiding. Voor elk rack is een ventilatierooster aangebracht die de koude lucht naar de voorzijde van de servers blaast. De servers zuigen deze koude lucht aan en blazen de warme afvoerlucht aan de achterzijde naar buiten. De warme lucht stroomt dan in de verhoogde vloer en wordt door een luchtwaterwarmtewisselaar weer gekoeld. Koude en warme delen zijn door schotten van elkaar gescheiden. Met het onderbrengen in de verhoogde vloer realiseert Rittal het ruimtebesparende ‘zero-u-space cooling system’ (ZUCS), dat geen inbouwruimte voor servers

verspilt. Een essentieel kenmerk van de klimatisering is de N+1-redundantie. Elke afzonderlijke koelmodule onder de serverracks heeft een koelvermogen van 12 kW. Hoewel voor de 60 kW van een Single 6-servermodule maar vijf koelmodules nodig zijn, worden er zes ingebouwd. Ook als een koelmodule uitvalt, blijft de hardware werken. Bovendien werken de EC-ventilatoren efficiënter, omdat zij onder hun maximale capaciteit werken. Wanneer RiMatrix S samen met een passend koelsysteem van Rittal wordt gebruikt, garandeert de fabrikant een PUE-waarde van maximaal 1,15. Voor elk kilowatt-vermogen dat de servers opnemen, wordt slechts 15 procent aan extra energie gebruikt, bijvoorbeeld voor de klimatisering en onderbrekingsvrije voeding. Er is ook een branddetectie ingebouwd en optioneel biedt het bedrijf blussystemen. Voor de RiMatrix S-modules zijn er drie installatievarianten: met gangen in droogbouw, als container of in een geteste, gecertificeerde Rittal-veiligheidsruimte.

drietrapsmonitoring

Binnen een servermodule maakt het bedrijf

rimatrix s - overtuig uzelf tijdens de roadshow! Van 29 oktober tot en met 8 november tourt Rittal met een volledig functionele RiMatrix S truck door heel Nederland. Op onderstaande data vindt u ons tussen 10:00 uur en 16:00 uur op de genoemde locaties. • 29 oktober Zevenaar, Rittal TTC • 31 oktober  Reeuwijk, Rittal TTC in samenwerking met Platinum Partner All IT Rooms • 5 november  Groningen, Stadion Euroborg in samenwerking met Platinum Partner X-ICT en vanaf 13:00 uur elk uur een rondleiding door het stadion • 7 november  Lijnden, Platinum Partner ICT Room Company • 8 november Waalre, Rittal TTC Laat u overtuigen en bezoek de RiMatrix S roadshow. Meldt u nu aan op www.rittal4it.nl

dcw oktober | markt

modules kan een centrale stroombeveiliging nuttig zijn, de losse ups-systemen in de modules vervallen daardoor.

7

inbreng van onderzoeksresultaten ‘ac4dc’

In het nieuwe datacenterconcept maakt Rittal gebruik van de onderzoeksresultaten van AC4DC (Adaptive computing for green data centers), een door het Duitse ministerie voor Economische Samenwerking en Technologie gestimuleerd onderzoeksproject. Hier gaat het om de brancheoverkoepelende regeling van datacenters. De voorbereidende werkzaamheden voor de centrale besturing van de modules, die het optimale bedrijfspunt voor klimatisering, stroomopname en serverbelasting regelt, waren het directe resultaat van het AC4DConderzoek. Het idee erachter is om met één controller alle relevante parameters van besturing, serverbelasting en klimatisering te registreren en met een algoritme te verwerken.

Een essentieel kenmerk van de klimatisering van de RiMatrix S is de N+1-redundantie.

voor de monitoring gebruik van een drietrapshiërarchie. Het onderste niveau bevat de sensoren voor stroomverbruik en temperaturen, die hun gegevens doorgeven aan de controller CMC (computer multi control). Een dergelijke unit (CMC III) regelt lokaal per servermodule alle relevante actoren en alle sys­ temen, zoals onderbrekingsvrije voeding en chillers, die beschikken over een geïntegreerde controller. De verzamelde gegevens worden in overkoepelende DCIM-software verzameld, verwerkt en geanalyseerd. Dit resulteert in een karakteristiek per servermodule, die afhankelijk van de belasting bij de gegeven toevoertemperaturen de verbruikswaarden en daarmee ook de efficiëntie toont. Dit biedt de mogelijkheid al in de planningsfase een betrouwbare bedrijfskosten- en ROI-analyse (return on investment) uit te voeren. De bedrijfskosten van een gepland datacenter worden daarmee, afhankelijk van locatie en weersgegevens, berekenbaar. Daartoe biedt Rittal op zijn website tevens een softwaretool.

Om de modulaire, gestandaardiseerde serverruimte ook optimaal op zijn omgeving af te stemmen, verbindt RiZone, de DCIM-software, RiMatrix S met tal van externe modules, zoals free coolers, pompen en andere elementen van een uitgebreidere klimatisering. Ook interfaces naar BMS (building managementsys­ temen) en de GBS (gebouwenbeheersysteem) zijn beschikbaar, evenals interfaces voor ITmanagementsoftware. De DCIM-software is echter voor meer verantwoordelijk dan het optimale bedrijfspunt van het datacenter. De software alarmeert de beheerder bij problemen en zorgt ervoor dat workflows worden gevolgd. Een voor alle actieve componenten ingebouwde gebruikersen bevoegdhedenbeheer zorgt ervoor dat alleen daartoe bevoegde personen wijzigingen kunnen uitvoeren.

combineren en uitbreiden

Een belangrijk aspect van RiMatrix S is dat de servermodules tot grotere units kunnen worden gecombineerd: de modules kunnen achter

De eerste computerruimte in serie.

dcw september

Eenvoudig aansluiten en klaar.

8

RiMatrix S vult de productlijn van Rittal aan met voorgedefinieerde, gestandaardiseerde modules van server- en networkingracks, klimatisering en stroomvoorziening.

elkaar worden geplaatst, zodat langere rijen servers ontstaan. Ook een gespiegelde plaatsing is mogelijk. Dan beschikken twee modules over een gemeenschappelijk koud gedeelte, een derde module zou een gemeenschap­ pelijke warme gang vormen. Hierdoor kan een bestaand datacenter probleemloos worden uitgebreid. Vergeleken met de conventionele bouw van datacenters zijn de kosten om meer modules aan te sluiten laag. In principe gaat het er alleen om dat de beide paden klimatise-

ring en stroom met de modules worden verbonden.

vooraf gecertif iceerde componenten

Uniforme componenten maken niet alleen de mechanische opbouw gemakkelijker, maar bieden ook voordelen op het gebied van sys­ teembeheer. Bij elke RiMatrix S-module kunnen de beheerders dezelfde monitoringen controletools gebruiken, zelfs als de modu-

les zich op verschillende locaties bevinden. Hierdoor duren trainingen minder lang, is vervanging gemakkelijker en worden minder resources van beheerders gebruikt die dan voor andere taken beschikbaar zijn. Op dezelfde manier gaat Rittal te werk bij de certificering: alle losse componenten zijn vooraf al door TÜV Rheinland gecertificeerd. De eindcertificering kan dan plaatshebben wanneer het datacenter wordt opgenomen in de infrastructuur van de klant.

advertentie

➔ oog voor continuïteit

Bedrijfszekerheid Bij het ontwerpen van een computerruimte of datacenter houden wij rekening met alle mogelijke risico’s. Samen met u bepalen we wat de prioriteiten zijn en met welke risico’s rekening gehouden wordt. Hierbij hebben wij continu oog voor de bedrijfszekerheid van uw systemen. Beschikbaarheid In ICT is downtime een belangrijk onderwerp. Het is belangrijk om te realiseren wat de impact hiervan is op uw organisatie. Is het risico op downtime acceptabel voor u of toch niet? Een goed ontwerp van de computerruimte bepaalt de beschikbaarheid en bedrijfszekerheid van uw systemen.

ontdek de kracht van all it rooms all it rooms B.v. | Lange Kleiweg 50B | 2288 GK Rijswijk | t +31(070)31 98 999 | e [email protected] | www.allitrooms.com www.allitrooms.com

All4Green maakt ‘ecosysteem’ rondom datacenters groen

Duurzaam energiemanagement loopt via softwareagent het europese project all4green onderzoekt gedistribueerde managementoplossingen waardoor 10 procent op het energiegebruik binnen federaties van datacenters – en daarmee op co2 -emissies en operationele kosten wordt bespaard. de onderzoekers ontwikkelden daartoe 'groene' contracten tussen datacentra onderling, en tussen datacentra en hun klanten en energieleveranciers. conform deze contracten leren softwareagenten namens bovengenoemde actoren het energiemanagement en de verlening van it-services binnen

10

Onze behoefte aan rekenkracht neemt alsmaar toe. Organisaties installeren en onderhouden hun IT-services liever niet meer zelf lokaal, maar laten zich steeds meer ‘remote’ bedienen door aanbieders van elastische clouddiensten: datacentra met gigantische hoeveelheden rekenkracht, opslag, connectiviteit, ‘solution stacks’ en applicaties. Het ‘remote’ draaien van deze IT-services heeft een aantal grote voor-

foto: eaton

delen. Allereerst beschikt de klant over meer flexibiliteit in het opschalen van de benodigde IT-services. Verder groeien de operationele kosten minder hard mee met de stijgende vraag, wat bijvoorbeeld interessant is bij kaartverkoop voor evenementen, speciale aanbiedingen in webwinkels, of online applicaties als Facebook. Aldus kunnen de klanten hun kosten drastisch beteugelen. Er is echter nog een derde aspect van dienstverlening, dat steeds belangrijker wordt in het huidige klimaat van verantwoord ondernemen: het mogelijk maken van groene IT-services. All4Green speelt in op deze uitdaging en ontwikkelde een nieuw soort ‘groene’ contracten. Op basis van deze contracten leren softwareagenten automatisch te onderhandelen namens hun 'opdrachtgever': het datacentrum, hun eindklanten of energieleveranciers. De groene contracten zijn een uitbreiding op de huidige contracten waarin energie- en emissie-efficiëntie niet of nauwelijks aandacht krijgen. De contracten gaan uit van collectieve samenwerking tussen energieaanbieders, datacentra en hun eindklanten, om zo efficiëntie te verhogen en operationele kosten voor alle partijen te drukken. De groene contracten vallen uiteen in drie soorten: GreenSLA (service level agremeent), GreenSDA (supply & demand agreement) en GreenWSOA (workload services outsourcing agreement).

tekst: door alfons salden en rick van krevelen

dcw oktober | energiemanagement

federaties van datacentra op elkaar af te stemmen.

greensla – datacenters en hun klanten

schillende regimes voor energiegebruik, de toegestane locatie van het leverende datacenter, uitbesteding binnen federaties van datacentra, de maximale prijs, CUE (carbon usage efficiency) en PUE (power usage efficiency). Sommige eindklanten zullen strak vasthouden aan optimale prestaties, terwijl anderen op hun operationele kosten willen besparen door te kiezen voor een contract waarin zij flexibelere, groene IT-serviceconfiguraties afnemen tegen gunstigere prijzen. Ze kunnen zo hun vraag naar IT-services laten meebewegen met het (overtollig of ontoereikend) energieaanbod waarmee het datacenter door zijn energieleverancier wordt geconfronteerd, en zo gebruikmaken van goedkopere en/of groenere stroom. Het datacenter kan hierin een adviserende rol spelen, bijvoorbeeld door het historisch gebruik van een klant te analyseren, en advies op maat te bieden bij het opstellen van de nieuwe groene contracten.

‘In GreenSLA’s worden extra zaken gespecificeerd’

dcw oktober | energiemanagement

De elasticiteit van datacentra om op verschillende plaatsen en tijden de IT-services te draaien maakt het hen mogelijk hun energiegebruik te verminderen. Op de drukste momenten van de dag (onder kantoortijd) zijn er naast IT-services die niet kunnen wachten, ook andere ‘batchjobs’ die prima gedurende de nacht of op een andere locatie kunnen worden uitgevoerd.Via strategische replicatie, distributie en re-allocatie van IT-services en data kunnen IT-services worden geconsolideerd op een kleiner aantal fysieke machines en zijn onnodige redundanties te vermijden. Daarnaast kunnen IT-services worden uitgevoerd zodanig dat het algehele energiegebruik voor alle IT-services omlaag gaat. Bovendien kunnen datacentra zo goedkopere energie, of enkel energie uit natuurlijke bronnen gebruiken. Dit veronderstelt uiteraard wel een afstemming met de energieleverancier van het datacentrum. Om dit te realiseren moet de eindklant zijn maximale flexibiliteit (bijvoorbeeld uitstel met een dag, week of maand) kunnen uitdrukken. Daarnaast moet hij de tegenprestatie kenbaar kunnen maken die hij verwacht van het datacenter als dat zijn IT-service zou uitstellen. Bij All4Green zijn GreenSLA’s ontwikkeld om de automatisering van dit alles te realiseren. In deze GreenSLA’s worden extra zaken gespecificeerd, zoals mogelijke configuraties van de te leveren IT-services, ver-

foto: eaton

11

greenwsoa – federaties van datacentra

dcw oktober | energiemanagement

greensda – datacentra en hun energieleveranciers

12

Ook aan de kant van de energieleverancier kan door flexibel te schakelen zowel economische als ecologische winst worden geboekt. In de nabije toekomst zal steeds meer energie decentraal worden opgewekt. Een steeds groter deel van de aangeboden energie komt al van nieuwe, kleine leveranciers, zoals boeren of woonwijken, die overtollige zonneen windenergie terugleveren aan het net. Hierdoor wordt de taak voor netwerkbeheerders steeds complexer. Hun functie verandert van eenzijdig energieleverancier in die van een coördinator die het totale (wisselvallige) aanbod en de vraag van datacenters in balans moet houden. Dergelijke flexibiliteit in de samenwerking tussen datacentra en hun energieleveranciers wordt in All4Green gespecificeerd via Green­SDA’s. Deze contracten voorzien in belonings- of compensatieregelingen bij het op- of terugschakelen van energiegebruik van datacentra op verzoek van hun energieleverancier. Wanneer de energieleverancier een verzoek tot bijschakeling doet, kunnen betrokken datacentra een beroep doen op hun klanten die flexibiliteit specificeerden in hun GreenSLA’s. Daarnaast kunnen datacentra schakelen in hun eigen voorzieningen, door bijvoorbeeld de airconditioning van servers tijdelijk te staken of de batterijen van noodstroomvoeding op te laden of te ontladen.Via de GreenSDA’s kunnen datacentra aangeven hoe vaak ze zullen meewerken aan dergelijke bijschakelingsverzoeken, bijvoorbeeld maximaal vijf keer per maand of vaker tegen een hogere vergoeding.

‘De softwareagent onderhandelt over allocatie van IT-servicesmet andere softwareagenten’

Het derde nieuwe type contract is de GreenWSOA. Datacentra kunnen deze contracten onderling opstellen om hun flexibiliteit te specificeren voor uitwisseling van dienstverlening. Door deze uitwisseling kunnen datacentra profiteren van verschillen in ligging, tijdzone, weersomstandigheden, nationale wetgeving en emissieheffingen. Wanneer bijvoorbeeld aan de kust veel (en dus goedkope) windenergie beschikbaar komt, kunnen datacentra in achterliggende gebieden besluiten hun IT-services tijdelijk naar datacentra in kuststreken uit te besteden. Deze samenwerking in dienstverlening in een federatie van datacentra kan dus worden gedreven door het verwachte energieaanbod, maar ook door de verwachte vraag naar IT-services in de federatie. Wanneer een dienst bijvoorbeeld wereldwijd wordt gebruikt tijdens lokale werktijden (in ‘follow the sun’-scenario’s), en het verwachte energieaanbod van de lokale energieleverancier niet in balans is met het verwachte gebruikspatroon, kunnen datacentra ervoor kiezen hun dienstverlening onder te brengen bij een ander datacentrum waar de (groene) energietoevoer beter matcht met hun gezamenlijke klantvraag.

onderhandelende softwareagenten

Deze drie soorten groene contracten vormen de basis voor geautomatiseerde onderhandelingen tussen datacentra onderling, tussen datacentra en hun klanten, en tussen datacentra en hun energieleveranciers. Deze onderhandelingen worden uitgevoerd door softwareagenten. Op basis van de contracten kunnen de softwareagenten die een datacenter representeren, informatie inwinnen over de loadpatronen van klanten, de energieproductiepatronen van hun leveranciers en eventueel de efficiëntie van andere datacentra in hun federaties. Al deze informatie wordt vervolgens door de desbetreffende softwareagent gebruikt om de allocatie van IT-services uit te onderhandelen met een klein aantal geschikte kandidaat datacentra, uiteraard ook via de respectievelijke softwareagenten van die datacentra. De softwareagenten draaien boven op de managementsystemen van de datacentra of de energieleveranciers. De agenten krijgen hiertoe beveiligde toegang tot de voor hen benodigde informatie over IT-services en energiegebruik of -aanbod. De onderhandelingen worden precies uitgevoerd overeenkomstig de wensen van de actor (opdrachtgever) die de agent representeert, al dan niet aangevuld met interactie tussen de agent en zijn opdrachtgever tijdens de onderhandelingen. De groene contracten voorzien in de specificatie van vele verschillende ecologische, economische en energetische factoren die een rol spelen in de onderhandelingen tussen de verschillende actoren.Voor iedere actor worden verschillende onderhandelstrategieën onderzocht, waaronder die gebaseerd op multicriteria-optimalisatie. Een actor en/of agent geeft in zijn uiteindelijke beslissingen bijvoorbeeld de voorkeur aan energiegebruik, winstgevendheid, CO2-uitstoot of servicekwaliteit, op basis van een eigen gewogen productmodel. Daarmee is de strategie die iedere agent tijdens zijn onderhandelingen kiest (prijsbewust handelen of juist kiezen voor duurzaamheid) uiteraard bedrijfsgeheim en blijft voorbehouden aan de actor in kwestie om aan te passen.

advertentie

De drie soorten groene contracten, GreenSLA, GreenDSA en GreenWSDA, vormen de basis voor geautomatiseerde onderhandelingen tussen datacentra onderling, tussen datacentra en hun klanten, en tussen datacentra en hun energieleveranciers. Deze onderhandelingen worden uitgevoerd door softwareagenten.

naar verdere verduurzaming

Op dit moment worden trials uitgevoerd met federaties van datacentra in Italië en Duitsland om het energiegebruik van de energievretende datacentra met tenminste 10 procent te reduceren. De eerste resultaten zijn bemoedigend. De inzet van gedelegeerde software­agenten leidt tot de gewenste reductie in energiegebruik, emissies en kosten binnen het volledige ecosysteem van datacentra, eindklanten en energieleveranciers. In de tweede fase van het project, dat nog loopt tot en met april 2014, zullen nog meer onderhandelingsalgoritmes en marktmechanismen worden ontwikkeld en getest met simulaties en in de deelnemende datacentra zelf. Ook wordt gekeken naar scenario’s met meer marktgebaseerde softwareagenten, waarbij onderhandelingsrondes plaatsvinden via lerende 'broker agents'. Zo’n broker agent biedt een abstractielaag waardoor problemen over privacy en het delen van bedrijfsgevoelige informatie worden voorkomen. Daarnaast zorgt zo’n broker agent voor meer schaalbaarheid en daarmee snelheid van onderhandelen, doordat deze kennis heeft over eerdere onderhandelingen, CUE's en PUE's van datacentra, en de verwachte energieproductie en IT-service loadpatronen. De broker agent is in staat om te leren en kan dus een predictiemodel voor duurzaam ITservice energiemanagement opstellen. Hierdoor weet hij welke datacentra het meest opportuun zijn om op te lijnen in een onderhandeling over re-allocatie van IT-services. Meer informatie over All4Green is te vinden op www.all4green-project.eu.

WAT TWEE KABELS TUSSEN PLUS EN MIN ALLEMAAL TEWEEG KUNNEN BRENGEN...

SNEL, EFFICIËNT ÉN EENVOUDIG ALTIJD IN BEDRIJF BLIJVEN.

First-Case racks & batteries BV foto: eaton

W : www.fcrb.eu T : + 31 174 22 11 61 E : [email protected] F : + 31 174 22 16 02

prof itbox, producent van de prof itair, heeft nu ook een koeloplossing voor kleine computerruimten gelanceerd. deze prof itair-s koelt met vrije lucht en kan worden gecombineerd met de bestaande koelinstallatie in een computerruimte. deze plug& play oplossing realiseert volgens het bedrijf met een korte terugverdientijd een forse besparing op de jaarlijks terugkomende energiekosten.

profITair-S koelt met vrije lucht

14

De profITair-S maakt gebruik van vrije koeling. Indien de buitencondities het toestaan, wordt de computerruimte gekoeld met een mix van binnen- en buitenlucht.Voor de periode van het jaar dat dit niet mogelijk is, neemt de bestaande airconditioning de taken over. “De profITairS maakt maximaal gebruik van directe vrije koeling aangezien deze manier van koeling de grootste mogelijkheden biedt voor energie- en kostenbesparing”, zegt Arthur Singendonk, directeur van profITbox in Waddinxveen. Het koelsysteem is voorzien van een energiezuinige EC-ventilator en een filterset. Alle componenten zijn aan de voorzijde te bereiken. Het filter is vanaf de voorzijde te vervangen. Bij storing is het verse lucht register gesloten. “Koeling op basis van vrije lucht biedt echter meer voordelen”, stelt Singendonk. In zijn ogen zijn er zeven belangrijke redenen om voor vrije lucht koeling te kiezen.

1

Het koelen van een computerruimte is onnodig duur Koelsystemen zijn verantwoordelijk voor een groot deel van het energiegebruik van een computerruimte en zijn hiermee een grote kostenpost. Zo kost het koelen van een ruimte van 10 m² jaarlijks ongeveer 4000 euro, terwijl bedrijven voor de koeling van een ruimte van 100 m² op jaarbasis gemiddeld 35.000 euro kwijt zijn. De profITair-S kan deze kostenpost aanzienlijk verlagen.

2

Koelen met vrije lucht Het klimaat in Nederland maakt het mogelijk het grootste deel van het jaar gebruik te maken van vrije luchtkoeling. Door te koelen met vrije lucht kunnen energieverslindende componenten van de conventionele airconditioners, zoals compressoren, pompen en ventilatoren, het grootste gedeelte van het jaar uit blijven staan.

3

Geschikt voor bestaande computerruimten De profITair-S kan worden gecombineerd met de bestaande airconditioners, zonder dat hieraan wijzigingen worden aangebracht. De implementatie van profITair-S brengt dan ook geen extra risico en geen downtime met zich mee. Deze aanpak op basis van vrije luchtkoeling is daarom uitermate geschikt voor bestaande computerruimten.

4

Korte terugverdientijd Dit koelsysteem kan worden gecombineerd met bestaande airco-apparatuur. Grote investeringen zijn dan ook niet nodig. Het koel­ systeem kan de energiekosten voor het koelen van een computerruimte met 70 procent verminderen. De terugverdientijd van de oplossing is hierdoor zeer kort. Bovendien kunnen investeringen voor het verduurzamen van bestaande computerruimten in aanmerking komen voor de EIA-maatregel (energie-investeringsaftrek), wat de terugverdientijd nog verder kan verkorten.

tekst: van de redactie

dcw oktober | koeling

profITbox lanceert koeloplossing voor kleine computerruimten

advertentie

5

Balansregeling De profITair-S meet continu de daadwerkelijke warmteproductie en stemt hierop de ventilatoropbrengst af.

6

Extra veiligheid Het koelsysteem kan in noodsituaties een computerruimte op dezelfde temperatuur houden als de buitentemperatuur, onafhankelijk van de bestaande airconditioner(s).

7

CO2-footprint / CO2-prestatieladder Dit koelsysteem is niet alleen dé oplossing om van een hoge energierekening voor het koelen van IT-apparatuur af te komen, de oplossing helpt ook bij het verminderen van de CO2-footprint.

Power Distribution nits van ATEN

De juiste stap naar een groen datacenter

PE8208G

Intelligente Power Distribution Units Monitor en beheer de stroomverdeling lokaal en over IP en beschik over real-time informatie over het stroomverbruik (V, A, kWh) van de aangesloten IT-uitrusting Controleer de temperatuur, vochtigheid en luchtdruk in het datacenter dankzij integreerbare omgevingssensoren Ontvang waarschuwingen in geval van problemen of bij overschrijding van geprogrammeerde drempelwaarden Raadpleeg een logboek van gebeurtenissen en acties

co2-calculator

Singendonk benadrukt de mogelijkheden die de nieuwe koeloplossing biedt om de CO2-uitstoot terug te dringen. “Met het oog op het milieu en maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) is CO2-uitstoot verminderen belangrijk. Een serverruimte gebruikt veel energie en is hiermee een belangrijke bron van CO2-uitstoot. Bereken met de CO2calculator van profITbox welke invloed vrije luchtkoeling op uw CO2-voetafdruk heeft.” Hoe groot deze besparing in een specifiek geval is, kan met deze calculator worden uitgerekend. Ook maakt de calculator inzichtelijk welke besparingen op de energierekening mogelijk zijn. Model

Input Connection Outlet Type

PE8324G IEC60309 32A

21 x C13 / 3 x C19

Amps Per Port Switched 10A

Yes

Metering Per Outlet Current, Voltage, VA, PF, KWh

PE8216G IEC60320 C20

14 x C13 / 2 x C19

10A / 16A

Yes

Per Outlet Current, Voltage, VA, PF, KWh

PE8208G IEC60320 C20

7 x C13 / 1 x C19

10A / 16A

Yes

Per Outlet Current, Voltage, VA , PF and KWh

PE8108G IEC60320 C20

8 x C13

10A

Yes

Per Outlet Current, Voltage, VA , PF and KWh

PE6324G IEC 60309 32A

21 x C13 / 3 x C19

10A / 16A

Yes

Per Bank Current, Voltage, VA , PF and KWh

PE6216G IEC60320 C20

14 x C13 / 2 x C19

10A / 16A

Yes

Per Bank Current, Voltage, VA , PF and KWh

PE6208G IEC60320 C20

7 x C13 / 1 x C19

10A / 16A

Yes

Per Bank Current, Voltage, VA , PF and KWh

PE6108G IEC60320 C20

8 x C13

10A

Yes

Per Bank Current, Voltage, VA , PF and KWh

ATEN Infotech NV

Mijnwerkerslaan 34 I 3550 Heusden-Zolder I Belgium tel: +32 11 53 15 43 I fax: +32 11 53 15 44 [email protected]

www.aten.eu

Efficiëntie nieuwe pompen loopt snel terug

Vuil installatiewater is extra schadelijk met de introductie van de europese ecodesignrichtlijn 2009/125/ec stapt de installatiewereld op grote schaal over op hoogefficiënte circulatiepompen en pompen met permanentmagneetmotoren. maar om de kwaliteit en efficiëntie van die pompen in koelinstallaties ook op lange termijn te kunnen waarborgen, is behandeling van het installatiewater onontbeerlijk. zonder vuilafscheiding kan het rendement van deze pompen

16

De belangrijkste, gemeenschappelijke vijand van de totale koelinstallatie – en dus niet alleen van de hoogefficiënte pomp – is magnetiet en magnetietvuil. Met de plaatsing van een pomp met een permanentmagneetmotor plaatst de installateur feitelijk een sterke magneet direct in het installatiewater.Vervolgens zullen kleine, magnetische vuildeeltjes zich daar verzamelen en grote problemen veroorzaken.

Elke koelinstallatie moet een ‘bodyguard’ meekrijgen

verminderde efficiëntie

Uit laboratoriumonderzoek blijkt dat magnetiet al snel leidt tot verminderde prestaties van de nieuwe generatie pompen en daarmee ook tot hogere energiekosten. De efficiëntie van deze pompen, waarmee is gerekend bij het ontwerp van de installatie, kan door die vervuiling niet meer worden gehaald. Onderzoek toont ook aan dat magnetiet in het installatiewater de efficiëntie van de pomp al snel met 10 tot 20 procent reduceert en na verloop van tijd kan het rendement zelfs worden gehalveerd. Wil de installatiewereld deze generatie pompen langdurig goed laten presteren, dan moet de permanentmagneetmotor juist vrij van aanslag worden gehouden. De toepassing van hoogefficiënte pompen is economisch en ecologisch zeer zeker zinvol, vanwege de potentiële energiebesparing. Het gebruik is daarom aan te raden, maar we moeten er wel voor zor-

gen dat elke koelinstallatie een ‘bodyguard’ meekrijgt: een moderne vuilafscheider die het magnetiet en magnetietvuil weghoudt bij de pomp.

behoud prestatievermogen

Eerdere praktijkmetingen toonden al aan dat het permanent verwijderen van magnetiet en andere vervuiling uit verwarmingsinstallaties een forse besparing op de energierekening betekent. Niet alleen vanwege beter presterende pompen, maar ook omdat magnetiet veel aanslag en zelfs schade veroorzaakt. Stuk voor stuk zaken die leiden tot verminderde warmteoverdracht, afnemende prestaties, maar ook een hoger energiegebruik. Iedere vakman weet al jaren dat installatiewater in de praktijk vaak verre van schoon is. Magnetische ijzerdeeltjes zijn in de meeste situaties geen zeldzaamheid. In ‘oude’ standaardpompen is de rotor alleen magnetisch als de

tekst: van de redactie

dcw oktober | koeling

al snel halveren.

pomp loopt. Bij een uitgeschakelde pomp zullen de aanwezige magnetische deeltjes in het installatiewater zich niet permanent op de rotor vastzetten. Het feit dat de rotor in de nieuwe generatie pompen permanent magnetisch is, is gunstig voor het startgedrag en de efficiëntie van de pompen, maar de problemen die magnetiet en magnetietvuil veroorzaken worden hierdoor versterkt.

Aanbieders als Spirotech uit Helmond leveren vuilafscheiders die met magneettechniek zijn uitgerust. Wanneer een dergelijke vuilafscheider eenmaal is geïnstalleerd, vangt deze continu zowel magnetische als niet-magnetische vuildeeltjes af. Door de aftapkraan onderaan de vuilafscheider bij een onderhoudsbeurt te openen, wordt het vuil door de druk in de installatie verwijderd. In sommige installaties is het plaatsen van een vuilafscheider en het toepassen van bepaalde additieven niet voldoende en heeft een installatie behoefte aan een uitgebreide probleemanalyse, installatiecheck of een compleet stapvoor-stapverbeterplan met wateranalyse, diagnose en het verhelpen van de oorzaken. Daarom beperkt Spirotech zich niet tot het leveren van producten, maar biedt het bedrijf totaaloplossingen om problemen in installaties definitief te verhelpen of, beter nog, te voorkomen.

dcw oktober | koeling

vuilafscheiders met magneet

17

Nederlands onderzoek CommScope:

‘Impact van latency wordt flink onderschat’ de eisen die aan de netwerkinfrastructuur in datacenters worden gesteld, nemen snel toe. er is vooral steeds meer behoefte aan snelheid. dat blijkt uit een onderzoek dat commscope heeft gehouden onder nederlandse datacenters. tegelijkertijd valt echter op dat de impact van latency flink wordt onderschat.

dcw oktober | onderzoek

opvallende resultaten

18

Een van de opvallende resultaten uit het onderzoek is dat steeds hogere eisen worden gesteld aan het datacenter, wat op het gebied van netwerkbekabeling zich vooral vertaalt naar hogere eisen ten aanzien van snelheden. Opmerkelijk genoeg lijken de respondenten (een kleine tweehonderd datacentermanagers en professionals) zich echter onvoldoende rekenschap te geven van de impact van latency. Ook opmerkelijk is dat een meerderheid van de geïnterviewden erkent dat er onvoldoende tijd en energie worden gestoken in een langetermijnvisie. Wellicht zit de oplossing in het feit dat binnen veel organisaties het datacenter nog altijd wordt gezien als een kostenpost. Natuurlijk zijn er wel degelijk Nederlandse bedrijven en overheidsinstellingen waar ze zich realiseren dat een 24/7 beschikbaar datacenter dat hoge prestaties levert, een cruciale basis is voor het functioneren van de organisatie, maar deze groep lijkt nog in de minderheid te zijn. Daarbij komt dat de almaar aanhoudende economische crisis ook het datacenter niet onberoerd laat. Slechts een derde van de ondervraagden zegt over voldoende budget te beschikken om te investeren in het datacenter en het datacenter wat betreft onder andere de bekabelinginfrastructuur up-to-date te houden. Laat staan dat ze het datacenter geschikt kunnen maken voor de alom – ook door de respondenten in dit onderzoek – verwachte

hausse aan applicaties en dataverkeer die de komende jaren op het datacenter afkomen.Toch wordt wel degelijk geïnvesteerd in het datacenter. Zo verwacht zowat de helft van de respondenten dat zij de komende drie tot vijf jaar zal doorgroeien naar een 40 Gbps backbone. Interessant genoeg neigt maar liefst driekwart van hun naar glasvezel als basis voor deze backbone, terwijl niemand aangeeft voor koper te zullen gaan.

hoofdrol voor dcim

Datacenterinfrastructuurmanagement ofwel DCIM staat steeds meer in de belangstelling. Leek DCIM vooral gezien te worden als een gestructureerde aanpak om power en koeling te beheren, inmiddels wordt het takenpakket breder gezien. In feite zouden de voor dit onderzoek ondervraagde datacenterfunctionarissen het liefst het volledige datacenter onder controle van DCIM brengen. Dus ook tot nu toe minder genoemde aspecten als bekabeling en connectiviteit. De reden hierachter is de behoefte het datacenter te kunnen beheren en aansturen op basis van KPI’s. Deze ‘key performance indicators’ vormen dan een verbinding met de SLA (service level agreement) die IT-afdelingen met de businessorganisatie afspreken. Daarmee kan dus een verbinding worden gelegd tussen enerzijds de eisen en wensen van de businessmanagers als het gaat om beschikbaarheid en prestaties van bepaalde businessprocessen en anderzijds de technische prestaties die IT-afdelingen en het datacenter hiervoor moeten leveren. Ook het CommScope-event bijwonen? Geef u op via www.datacenterworks.nl/commscope

Slechts 30 procent van de ondervraagde data­centermanagers en professionals beschikt over een duidelijke visie op de toekomst van het datacenter.

tekst: robbert hoeffnagel

Begin dit jaar publiceerde CommScope een rapport waarin de resultaten van een internationaal onderzoek naar trends op het gebied van bedrijfsnetwerken werden behandeld. Om de resultaten ervan goed te kunnen gebruiken in de Nederlandse markt, besloot CommScope een aanvullend onderzoek te doen. De bevindingen van dit door PBb7 Research uitgevoerde onderzoek worden gepresenteerd op 7 november in de Amsterdam Arena tijdens een event, getiteld ‘Datacenterinfrastructuurtrends in Nederland in kaart gebracht’. In de novembereditie van DatacenterWorks komen we uitgebreid terug op dit Nederlandse marktonderzoek. CommScope heeft echter al een aantal resultaten van het onderzoek beschikbaar gesteld.

AT THE HEART OF DATA STORAGE Betrouwbare dataopslag is van wezenlijk belang voor elk bedrijf. Dus zijn alleen de meest betrouwbare drives van de meest ervaren fabrikant goed genoeg. Toshiba is de uitvinder van NAND-flashopslag en wereldwijd zijn er miljoenen van onze drives geïnstalleerd. Of het nu gaat om HDDs of SSDs, om 3,5” of 2,5”, als u op zoek bent naar opslagoplossingen met een hoge capaciteit en uitstekende prestaties voor het hart van uw bedrijf, dan zegt uw hoofd Toshiba. Ga voor meer informatie naar: www.storage.toshiba.eu

Nieuwe modulaire ups-systemen

Eaton wil brug slaan tussen energie-efficiëntie en schaalbaarheid

eaton heeft een nieuw modulair driefasig ups-systeem met dubbele conversiemodus uitgebracht. de eaton 93pm ups-systemen, met vermogens van 30 – 200 kw, combineren

20

kunnen it-professionals en managers van datacenters hun architectuur eenvoudig en kosteneffectief specificeren, schalen en aanpassen aan toekomstige veranderingen in belasting, of aan nieuwe betrouwbaarheidseisen. De flexibiliteit van de nieuwe 93PM ups-systemen ontstaat door gebruik te maken van modulaire units. Dit maakt het eenvoudig en rendabel om het systeem bij veranderende belastingeisen op te schalen zonder

Een rendement van 99 procent kan worden gerealiseerd

dat de footprint toeneemt, stelt Eaton. Hierdoor kunnen gebruikers hun CapEx (capital expenditures) verminderen en een 'pay-as-you-grow'benadering aanhouden. De ingebouwde en door het concern gepatenteerde ‘Hot Sync’ draadloze parallelingtechnologie maakt het bovendien mogelijk een systeem te ontwerpen tot een vermogen van 800 kW. Dit resulteert in maximale beschikbaarheid, zonder afbreuk te doen aan flexibiliteit en betrouwbaarheid, aldus Eaton.

power quality-programma

“De nieuwe 93PM ups-systemen vormen een belangrijke uitbreiding van ons brede Power quality-programma”, zegt Cyrille Brisson, Emea vicepresident power quality bij Eaton. “Het betekent dat we, in com-

tekst: van de redactie

dcw oktober | productnieuws

energie-efficiëntie met schaalbaarheid en verticale en horizontale redundantie. hiermee

binatie met onze bestaande producten, nu een ongeëvenaarde energieefficiëntie kunnen bieden van maximaal 97 procent in de dubbele conversiemodus, naast onze kosteneffectieve oplossingen voor de kleinste serverruimten tot de grootste datacenters. Ongeacht wat nu of in de toekomst de omvang van hun applicatie is, bieden we onze klanten een uitstekende betrouwbaarheid en flexibiliteit in combinatie met een uitzonderlijk lage TCO (total cost of ownership).” De nieuwe ups-systemen bieden de laagst mogelijke TCO doordat gebruikers optimaal kunnen profiteren van de operationele efficiëntie van de ESS-modus (energy saver system). ESS stemt automatisch en continu de werking van de ups af op de kwaliteit van de inkomende netspanning, waardoor een rendement van 99 procent kan worden gerealiseerd. Indien nodig schakelt ESS de ups in minder dan 2 milliseconden over in de dubbele conversiemodus waarmee een rendement tot 97 procent wordt behaald, aldus het bedrijf. Dit terwijl tegelijkertijd eventuele afwijkingen in de netspanning worden verwijderd. De nieuwe 93PM ups-systemen hebben verder een vermogensfactor van 1,0 waardoor gebruikers hun PUE kunnen optimaliseren.

toegankelijk

Volgens Eaton bieden de nieuwe units tevens maximale flexibiliteit bij het inzetten in het systeem via een volledig ‘fronttoegankelijk’ ontwerp.

Door de thermische beheermogelijkheden van een front-to-top of front-to-back luchtstroom, is een opstelling tegen wanden, achterkanttegen-achterkant, in rijen of in warme-koudedoorgangconfiguratie mogelijk. Het ontwerp vereenvoudigt bovendien een snelle toegang voor service en onderhoud. Het concern stelt veel aandacht besteed te hebben aan de gebruiksvriendelijkheid van de nieuwe ups-systemen, die allemaal beschikken over een intuïtief touchscreen. Dit touchscreen levert in één oogopslag essentiële informatie over de status, zowel in grafische als in numerieke formats. De ups-systemen zijn eveneens voorzien van een webinterface waarmee beheer en bewaking op afstand mogelijk is en waarmee ze eenvoudig kunnen worden geïntegreerd in systemen voor gebouwbeheer. Eaton’s IPM-software (intelligent power manager) wordt standaard meegeleverd met de ups-systemen. Deze software is compatibel met alle belangrijke besturingssystemen en alle populaire platformen voor virtualisatie, waaronder VMware vCenter, Microsoft Systems Center en Citrix XenCenter. Kijk voor meer informatie over de 93PM UPS-systemen op www.eaton.eu/93PM. Info over de Power quality-oplossingen is te vinden op www.eaton.nl/powerquality.

advertentie

Bezoek ons 12 november op IT Room Infra!

Ontwerp, implementatie en onderhoud van hoogwaardige ICT-infrastructuren De nieuwe Eaton 93PM is een modulair opgebouwd, driefasig ups-systeem met dubbele conversiemodus.

• Turnkey datacenters en Computerruimtes • LAN en WAN • IP-telefonie • Elektrotechnische installatie • Security HIG IT & Communicatie Klipperaak 101, Bodegraven • Telefoon 088 62 27 444 • www.hig.nl

De datacenteromgeving is altijd aan verandering onderhevig en is vooral de afgelopen vijf jaar sterk veranderd. Nieuwe technieken als cloudcomputing en virtualisatie en veranderende behoeften stellen datacenterbeheerders voor nieuwe uitdagingen als het gaat om opslag.

SSD rukt op in datacenter

dcw oktober | technologie

Om deze uitdagingen aan te kunnen moeten zij op zoek naar oplossingen die tegemoetkomen aan hun eisen op het gebied van performance en betrouwbaarheid, die echter niet te veel kosten. Deze bewustwording zorgt voor een verschuiving van traditionele media, zoals harddiskdrives, naar flash-based SSD’s (solid state drives). De prijsstelling vormde echter altijd een obstakel voor grootschalige adoptie van SSD’s. Maar waarom kiest de IT-industrie steeds vaker voor SSD’s? Onderzoeksbureau IDC voorspelt dat in 2015 een hoeveelheid van 8 ZB (Zettabytes) aan digitale content zal worden bereikt tegenover 2,7 ZB in 2012. Daarnaast voorspelt het Institute of Electrical and Electronics Engineers (IEEE) dat de hoeveelheid dataverkeer tussen 2010 en 2015 zal zijn vertienvoudigd en tegen 2020 maar liefst verhonderdvoudigd. Een belangrijke oorzaak van deze groei in data is de overgang naar realtime interactie, thuis en op kantoor.Van e-mail en social media ‘likes’ tot uploads van video’s, foto’s en documenten. Dit levert uiteraard een belangrijke bijdrage aan de enorme groei van data, maar er zijn nog miljoenen andere bronnen die hieraan bijdragen. Uiteindelijk leidt dit alles tot een verbazingwekkende uitkomst: 90 procent van alle data wereldwijd is in de afgelopen twee jaar gecreëerd, en het neemt alleen maar sneller toe.

22

Gezien het feit dat datasets blijven groeien, zijn datacenters gedwongen hun fysieke infrastructuur op te schalen. Dit is nodig om het niveau van

enterprise-opslag

geaggregeerde doorvoer te behalen die nodig is om de data te manipuleren en realtime beschikbaar te maken. Vanwege het beperkte doorvoervermogen van harddiskdrives (HDD’s) zijn datacenterbeheerders gedwongen honderden of zelfs duizenden drives aan te schaffen en de bekende prestatieverhogende technieken te gebruiken, zoals ‘short stroking’, om een merkbare impact te realiseren of de enorme latency aan te kunnen die gepaard gaat met magnetische, roterende media. Prestatieverhogende technieken als ‘short stroking’ beperken de plaatsing van data op HDD’s naar een beperkt aantal cilinders, wat de bruikbare capaciteit van de drive beperkt tot 10 à 20 procent van de nominale capaciteit. Het gevolg is dat er meer schijven moeten worden aangeschaft. Hierdoor stijgen niet alleen de aanschafkosten voor schijven, maar ook de kosten die gepaard gaan met een groeiend datacenter, zoals energie- en koelingskosten.

ssd’s in enterprise

SSD’s kwamen op de markt als het antwoord op het HDD-dilemma vanwege de aanzienlijke presentatieverbetering. Bij de ontwikkeling van oudere generaties SSD’s moesten ontwikkelaars echter keuzes maken tussen belangrijke kenmerken, zoals performance, prijs, levensduur en betrouwbaarheid. Zij moesten kiezen tussen SLC (single level cell) en MLC (multi level cell) Nand flash-technieken. Hoewel MLC-flash vanuit kostenoverwegingen het beste alternatief voor HDD’s is, heeft het – inherent aan de lage kosten – ook een lagere ‘write endurance’ en betrouwbaarheid dan zijn tegenhanger SLC.Twee kenmerken die uiter-

tekst: john scaramuzzo, president smart storage systems

Nieuwe opslagtechniek eist plek op in rack

SSD-fabrikanten zijn in staat de levensduur van de goedkoopste flash te verlengen

Er is echter nog een aantal obstakels die de grootschalige adoptie van SSD’s in de weg staan. Hoewel SLC-based SSD’s werden gebruikt in enterprise-omgevingen, beperkte de hoge prijs het gebruik ervan tot bepaalde niches, zoals een cache front-end naar HDD-opslag voor belangrijke data en zeer highperformance-applicaties, omdat een kosteneffectievere oplossing simpelweg niet beschikbaar was. Goedkopere MLC-based SSD’s vonden hun plaats in de enterprise als bootdrives en in leesintensieve applicaties, zoals cloud computing. Het verschil tussen de mogelijkheden en kosten van SLC- en MLCflash heeft een kloof veroorzaakt tussen deze twee toepassingssegmenten waar SSD’s gewoonweg niet tussen pasten. Dit was aanleiding voor SSD-fabrikanten om zich te richten op het vinden van een balans tussen de levensduur van SLC en de prijs van MLC om SSD’s zo toegankelijk te maken voor meer enterprisetoepassingen.

een evolutie in flashbeheer

De afgelopen jaren zijn er verschillende technieken ontwikkeld, zoals het Guardian technology platform van Smart Storage Systems, die de balans hebben gevonden tussen de betrouwbaarheid, levensduur en prijs van SLC- en MLC-flash. Deze technieken staan voor een enorme verbetering van flashbeheertechniek waardoor MLC-flash dezelfde levensduur kan bieden als SLC tegen een fractie van de kosten en zonder prestatieverlies. Ondernemingen en Tier-1 OEM’s kunnen nu enterpriseclass SSD’s implementeren die gebaseerd zijn op MLC-flash en uitgerust zijn met een complete set enterprisefunctionaliteiten tegen kosten

dcw oktober | technologie

mate belangrijk zijn voor enterprise-omgevingen. Door de beperkingen van MLC-flash werd het vooral gebruikt in apparaten als mediaplayers, mobiele telefoons, camera’s en laptops. Het verlies van data op consumentenapparatuur is immers wel vervelend, maar niet zozeer een serieus probleem. Het werd ingewikkelder toen Nand flash-fabrikanten de ‘die size’ van hun chips verkleinden om een hogere dichtheid en lagere kosten te kunnen realiseren. Flash kan meer opslaan en wordt goedkoper met kleinere geometrieën, maar het foutpercentage stijgt, waardoor het moeilijker wordt het te integreren in producten die enterprisetoepassingen ondersteunen. Door verschillende methodes, waaronder ‘wear leveling’, foutherstel en sparing (ofwel over provisioning), waren SSD-fabrikanten in staat de betrouwbaarheid, data-integriteit en levensduur van hun schijven te verhogen. Dit heeft ervoor gezorgd dat SSD’s werden geïmplementeerd in enterprise-omgevingen en worden gezien als de enige oplossing voor de opslagbottlenecks waarmee moderne datacenters kampen.

23

dcw oktober | technologie 24

per Gb die meer dan de helft lager liggen dan die van SSD’s. Op dit moment zijn in de markt verschillende technieken beschikbaar die erop gericht zijn de maximale levensduur van op MLC-gebaseerde SSD’s drastisch te verbeteren. Het Guardian technology platform maakt gebruik van twee technieken, namelijk aggregated flashmanagement en advanced signal processing. Deze combinatie zorgt ervoor dat MLCflashgeheugens langer meegaan en hierdoor geschikt zijn voor enterprise-omgevingen. Deze technieken gaan verder dan traditionele methodes voor wear leveling of foutherstel en beheert de flash op SSD-systeemniveau om ervoor te zorgen dat elk flashelement maximaal gebruikmaakt van zijn levensduurvermogen. De recente verbeteringen in SSD-controllertechniek worden aangevuld met meer inzicht in de echte mogelijkheden van consumer-grade MLC-flash. Hierdoor zijn SSD-fabrikanten in staat de levensduur van de goedkoopste flash te verlengen. Deze combinatie resulteert in opslagoplossingen die de performance, levensduur en betrouwbaarheid bieden die enterprisetoepassingen van vandaag de dag vereisen tegen een prijs die lijkt op die van traditionele HDD’s.

energiegebruik

Ook op het gebied van energiegebruik bieden SSD’s een voordeel ten opzichte van HDD’s. SSD’s zorgen er namelijk voor dat er veel hogere prestaties kunnen worden gerealiseerd met één apparaat, ook wel aangeduid met IOPS/Watt. Om bijvoorbeeld een hoge doorvoersnelheid te realiseren zou een groot aantal HDD’s naast elkaar kunnen worden gebruikt. Deze kunnen echter worden vervangen door een kleiner aantal SSD’s, omdat deze een stuk sneller werken dan HDD’s. Het energiegebruik van HDD’s en SSD’s kan gelijk zijn, maar doordat er minder SSD’s geïmplementeerd hoeven te worden, daalt ook het energiege-

bruik. Doordat er minder energie wordt gebruikt, hoeft er minder warmte te worden afgevoerd en is minder koeling nodig. Dit zorgt weer voor een vermindering van de energiebehoefte in het totale rack.

overstap van hdd naar ssd

Het is duidelijk dat het gebruik van SSD’s in de enterprisemarkt een lange weg heeft afgelegd sinds de introductie als alternatief voor HDD’s in 2008. Aanzienlijke verbeteringen in performance en betrouwbaarheid hebben bijgedragen aan een bredere adoptie binnen enterprises. Dit proces wordt nog eens versneld doordat SSD-fabrikanten de levensduur van kosteneffectievere MLC-flash verlengen, waardoor de TCO (total cost of ownership) wordt teruggedrongen tot een acceptabel niveau. Dankzij deze technieken verdwijnen langzaam de barrières die grootschalige adoptie van SSD’s tegenhouden. De technieken maken het mogelijk de goedkoopste flash in te zetten voor gemengde workloads en schrijfintensieve toepassingen die veel worden gebruikt binnen enterprises. Dit verandert het spel van enterprise-opslag en stelt organisaties in staat nieuwe uitdagingen aan te gaan met SSD’s die niet alleen tegemoetkomen aan hun eisen op het gebied van performance en betrouwbaarheid, maar ook de benodigde levensduur bieden om het schrijfintensieve karakter van realtime applicaties aan te kunnen.

90 procent van alle data wereldwijd is in de afgelopen twee jaar gecreëerd

IT ROOM INFRA Het meest complete event van computerruimtes en datacenters

Dinsdag 12 november 2013 De Kuip Rotterdam a Tr

ck

1

Registreer u met onderstaande code voor een GRATIS bezoek aan het event op

www.itroominfra.nl

Relatiecode: 180326

ac Tr

k

AN

R IET

& A- ERG T DA EN

T OR P S

S TIE HEID A IG LL TA VEIL S IN &

ac Tr

T G EN RIN M E TO AG ONI N MA & M

k

2

3

a Tr

ck

TE

4

DE

U KO

M AR W &

Dinsdag 12 november te Rotterdam

IT Room Infra 2013

energiezuinig, betrouwbaar, voldoende capaciteit, schaalbaar. enkele termen die bij het (ver) bouwen van een computerruimte of datacenter standaard terugkomen. overal moeten keuzes worden gemaakt en in veel gevallen ook concessies worden gedaan. maar welke concessies? worden onderdelen een sluitpost of is het belang toch te groot? zijn de doelstellingen vanuit het management haalbaar of moeten de verwachtingen worden gemanaged? Het maken van goede beslissingen is moeilijk. De technieken, regelgeving en het (eigen) datagebruik veranderen snel en de materie is voor veel belanghebbenden geen dagelijkse kost. Het IT Room Infra event heeft als doel de bezoekers te voorzien van de juiste informatie om goede keuzes te maken. Het uitgebreide programma bestaat uit 27 lezingen. Tijdens de plenaire lezingen geven sprekers de bezoekers een breder beeld en spreken hun verwachtingen uit over de toekomst. In het parallelle programma gaan 24 sprekers dieper in op de techniek. De onderwerpen van de lezingen zijn zorgvuldig op elkaar afgestemd en verdeeld in vier tracks: • Data- & Energietransport • Installaties & Veiligheid • Management & Monitoring • Koude & Warmte

aanmelden

via www.itroominfra.nl • Gratis voor beheerders en managers van datacenters of computerruimten (en/of decision makers met betrekking tot de aanschaf van infrastructuur) •  e 250,- voor overige belangstellenden (bijvoorbeeld leveranciers, consultants, werving & selectie en alle overige commerciële functies) Aanmelding is inclusief parkeren, toegang tot alle lezingen en verzorging (koffie en/of thee, lunch, borrel)

bezoekers naar functie:

Datacenter engineers - Decision makers - Facilitair managers - Ictmanagers - IT Room managers - Servermanagers - Systeembeheerders - Technisch managers

markten/branches:

stadion de kuip ‘maasgebouw’ van zandvlietplein 1, rotterdam

Banken - Brokers - Data- en telecomindustrie – Hightechbedrijven Industrie - Mkb-bedrijven - Onderwijs - Overheden - Universiteiten - Verzekeringsinstanties - Ziekenhuizen

V1

27-3-13

1:250

9

Rittal

10

Minkels

11

Compose Network Connections

12

Schleifenbauer

13

Stulz

14

OEC

15

Koning en Hartman

17

16

Remtech

17

Emerson Network Power

18

Perf-it

19

Schaefer IT Systems

20

Simac Electronics

21

Datwyler Cables GmbH

22

KSB Nederland

23

Molex

24

Saia-Burgess

25

Strukton Worksphere

26

profITbox

27

SI&ES B.V.

28

Nexans Cabling Solutions

29

Air@work

30

Elinex

31

GEA Happel Nederland B.V.

32

TE Connectivity

33

ICT Room Company

34

Racktivity

35

Heras

36

Livingston

37

Raritan

38

Boersema/LSV

35

34

37 38

27

ANV uit uit

Speakers corner 19

OPEN

Ernst Happel

20

S

21

23 24

18

uit

25

Guus Brox zaal 3

26

22

27

FHI

uit

uit

ANV

Project

33

36

uit

23 28

FHI 1

Hi-Safe Systems

Filename

8A

Production World

GeoComfort

Drawn by

8

19-11-2013

Newave UPS

Show date

7

16ANV

Version

A3

Pon Power BV

32

31

30

Date

Harting

6

1

Size

5

Maasgebouw 2de

ATEN Infotech n.v.

De Kuip

4

Location

HIG IT & Communicatie

Principal

2

2

uit

80 personen

Liftafmetingen 2.40m lengte/diep 1.25m breed 2.10m hoog

Cor Kieboom

Vijfhart Opleidingen

OPEN

1

IT Room Infra Event3 2013 Alteco

29

Scale

ANV uit

Bas Paauwe zaal 4

stand bedrijf nummer

Jan Linsen

11

OPEN ANV

5 ANV

10 meter

schaal 1:250

3

Food

4

spijzenlift

dcw oktober | event

h

7 6

uit

150 personen

uit

uit

Coen Moulijn zaal 1

uit

8

h

ANV

uit

uit

8a

9

uit

uit

10

uit

ANV

200 personen

12

OPEN

13

Puck v Heel zaal 2

uit

14

garderobe

15

garderobe

ANV

garderobe

• •

27

Programma 09.00 -- 09.30 09.30 09.00

ontvangst ontvangst

09.30 09.30 -- 09.55 09.55

Kansen Kansen en en uitdagingen uitdagingen door door energie energie en en veiligheid veiligheid IT-infrastructuur heeft heeft zich zich ontwikkeld ontwikkeld tot tot iets iets dat dat de de levens levens van van iedereen iedereen in in de de westerse westerse wereld wereld raakt. raakt. Beslissingen Beslissingen over over IT-infrastructuren IT-infrastructuren verschuiven verschuiven van van technischtechnischIT-infrastructuur operationeel operationeel naar naar politiek-strategisch. politiek-strategisch. Cybersecurity Cybersecurity is is een een zaak zaak van van nationaal nationaal belang belang geworden, geworden, waarbij waarbij controle controle over over fysieke fysieke toegang toegang tot tot infra infra cruciaal cruciaal is. is. Ondanks Ondanks een een stagnerende economie economie blijft blijft de de vraag vraag naar naar betrouwbare betrouwbare rekenreken- en en opslagcapaciteit opslagcapaciteit groeien. groeien. Het Het bieden bieden van van betrouwbare betrouwbare infradiensten infradiensten in in een een wereld wereld waar waar energiezekerheid energiezekerheid stagnerende ter ter discussie discussie staat, staat, betekent betekent een een enorme enorme uitdaging uitdaging waar waar oplossingen oplossingen voor voor ontwikkeld ontwikkeld moeten moeten worden. worden. Het Het leek leek er er de de afgelopen afgelopen jaren jaren even even op op dat dat IT-infra IT-infra door door virtualisatie virtualisatie een een wereldwijde markt markt zou zou worden, worden, maar maar de de recente recente onthullingen onthullingen over over inlichtingenprogramma's inlichtingenprogramma's zullen zullen die die trend trend afremmen afremmen of of omdraaien. omdraaien. Dit Dit geeft geeft ruimte ruimte voor voor een een stevige stevige lobby lobby wereldwijde om in in Europa Europa veel veel meer meer onze onze eigen eigen informatiemanagement informatiemanagement lokaal lokaal te te regelen regelen en en daarmee daarmee ontstaat ontstaat een een enorme enorme zakelijke zakelijke kans. kans. om Gendo, Arjen Arjen Kamphuis Kamphuis Gendo,

10.00 -- 10.25 10.25 10.00

Gaming, Gaming, datacenters datacenters en en voldoen voldoen aan aan milieunormen milieunormen SmartDC evalueert evalueert jaarlijks jaarlijks hoe hoe zaken zaken beter beter en en efficiënter efficiënter kunnen. kunnen. Een Een "Hot "Hot Topic" Topic" is is koeling, koeling, essentieel essentieel voor voor een een datacenter datacenter en en tevens tevens de de grootste grootste kostenpost kostenpost voor voor het het SmartDC bedrijf. Een Een spagaat spagaat tussen tussen beschikbaarheid, beschikbaarheid, continuïteit continuïteit en en efficiëntie, efficiëntie, PUE. PUE. Sinds Sinds 2010 2010 hebben hebben zij zij ervaring ervaring met met adiabatische adiabatische koeling, koeling, dat dat wil wil zeggen, zeggen, koeling koeling op op basis basis van van bedrijf. verdamping. Voordelen Voordelen van van deze deze vorm vorm van van koeling koeling zijn; zijn; geen geen gebruik gebruik van van chemische chemische koudemiddelen koudemiddelen zoals zoals R407C/R410A R407C/R410A en en ook ook geen geen energieverslindende energieverslindende compressor. compressor. verdamping. Moderne datacenters datacenters accepteren accepteren 24-25 24-25 ºC ºC in in de de koude koude gang gang waardoor waardoor deze deze vorm vorm van van koeling koeling heel heel goed goed toepasbaar toepasbaar is is onder onder de de Nederlandse Nederlandse weercondities. weercondities. Moderne Resultaat, Resultaat, minder minder energieverbruik energieverbruik voor voor koeling, koeling, minder minder CO2 CO2 uitstoot uitstoot en en geen geen gebruik gebruik van van chemische chemische koudemiddelen. koudemiddelen. De De spreker spreker laat laat zien zien dat dat deze deze nieuwe nieuwe manier manier van van koeling goed goed toepasbaar toepasbaar is is in in huidige huidige datacenters. datacenters. Het Het "spel" "spel" voor voor datacenterbeheer datacenterbeheer is is te te komen komen tot tot een een optimum optimum in in performance, performance, continuïteit continuïteit en en kosten kosten beheersing. beheersing. koeling SmartDC, SmartDC, Richard Richard Boogaard Boogaard

10.30 -- 11.15 11.15 10.30

Tracks 11.15 -- 11.40 11.40 11.15

Koffiepauze Koffiepauze

1 Data- en energietransport

2 Management & monitoring

3 Installaties & veiligheid

Een Een betrouwbaar betrouwbaar migratiepad migratiepad van van snel naar naar sneller sneller naar naar 100G 100G snel

Meten; Meten; over over de de normen normen en en waarden waarden

Koude Koude gangen gangen en en brandblusbrandblussystemen, de de integratie-issues integratie-issues systemen, en de de oplossingen oplossingen -- praktijkpraktijken voorbeelden voorbeelden

Een toekomstgericht toekomstgericht migratiepad migratiepad van van Een 10/40/100G 10/40/100G voor voor uw uw datacenter-omgedatacenter-omgeving. Door Door middel middel van van een een paar paar simpele simpele ving. handelingen handelingen kunt kunt u u feilloos feilloos migreren migreren zonder hoge hoge kosten kosten en en downtime, downtime, door door zonder vooraf vooraf de de juiste juiste keuze keuze te te maken maken in in uw uw BackBone. BackBone. Nexans Cabling Cabling Solutions, Solutions, Joost Joost Grillaert Grillaert Nexans

dcw oktober | it room infra programma

Tracks

28

11.45 - 12.10

1 Data- en energietransport

“Meten is is weten” weten” is is een een algemeen algemeen “Meten bekende zegswijze. zegswijze. Power Power Usage Usage bekende Effectiveness Effectiveness (PUE) (PUE) is is een een waarde waarde waar waar we erg erg in in zijn zijn geïnteresseerd. geïnteresseerd. Hoe Hoe is is de de we PUE PUE gedefinieerd? gedefinieerd? Waar Waar en en hoe hoe meet meet je de de PUE? PUE? Wat Wat zijn zijn daar daar geldende geldende nornorje men men voor? voor? Wat Wat zijn zijn de de ontwikkelingen ontwikkelingen in het het PUE-landschap? PUE-landschap? De De spreker spreker gaat gaat in dieper in in op op de de vraag vraag op op welke welke manier manier dieper je moet moet meten meten om om tot tot een een juiste juiste PUEPUEje waarde te te komen. komen. waarde Schleifenbauer Schleifenbauer Products, Products, Ronald Timmermans Timmermans Ronald

2 Management & monitoring

Welke glasvezel gebruik ik wanneer en het meten en certificeren van glasvezel

Hoe kan LEan automation u helpen de uitdagingen aan te gaan bij koeling en energie?

Waar gebruik ik welke vezel, wat als ze door elkaar worden gebruikt en welke

Hoe bereiden we ons voor op grote uitdagingen zoals energiekosten, veran-

connector moet ik gebruiken? Wanneer wordt single mode toegepast en wanneer is multi mode de beste oplossing?

derende demografie en strengere CO2

Moet ik meten met een gewone power meter of OTDR en wat zijn de gevolgen/ verschillen? En wat heb ik nodig voor

gaan, nog maar één gekwalificeerde technicus terug. Dergelijke uitdagingen groeien uit tot problemen als u niet be-

certificeren? Datwyler, Eddy van Born

reid bent deze aan te gaan. Ideeën van LEAN vertaald naar energiebemetering en automatiseringstechniek.

regels en eisen? Binnenkort komt voor elke twee vaklieden die met pensioen

Een naadloze naadloze integratie integratie tussen tussen koude koude Een gangen gangen en en brandblussystemen? brandblussystemen? In In ververschillende datacenter-opstellingen datacenter-opstellingen lijkt lijkt schillende dat dat een een onmogelijke onmogelijke opgave. opgave. Vincent Vincent Liebe laat laat aan aan de de hand hand van van klantcaseklantcaseLiebe studies zien zien hoe hoe een een modulaire modulaire aanpak aanpak studies de juiste juiste integratieoplossingen integratieoplossingen kan kan de bieden. Daarnaast Daarnaast wordt wordt een een nieuw nieuw bieden. concept concept voor voor koude koude gangen gangen geïntrodugeïntroduceerd. Dit Dit concept concept is is uiterst uiterst flexibel flexibel en en ceerd. heeft heeft een een energiezuinig energiezuinig ontwerp ontwerp met met optionele keuzemodules. keuzemodules. optionele Minkels, Minkels, Vincent Vincent Liebe Liebe

3 Installaties & veiligheid De batterij heeft toekomst?! Veel eigenaren en beheerders van computerruimtes het probleem van uitval en voortijdige of onvoorziene vervanging van batterijen in UPS systemen. Op basis van een overzicht van de beschikbare opslag methodes voor

4 Koude & warmte Koeling Koeling van van datacenters datacenters door door de de jaren heen heen jaren Eisen aan aan het het energieverbruik energieverbruik van van koelkoelEisen installaties installaties van van datacenters datacenters worden worden steeds hoger. hoger. We We nemen nemen u u mee mee op op steeds een een reis reis door door de de tijd tijd voor voor wat wat betreft betreft innovaties van van koelinstallaties koelinstallaties van van uw uw innovaties datacenter datacenter in in de de afgelopen afgelopen 10 10 tot tot 15 15 jaar. jaar. Door te te analyseren analyseren wat wat nu nu de de mogemogeDoor lijkheden zijn zijn voor voor uw uw datacenter, datacenter, met met lijkheden betrekking tot tot bijvoorbeeld bijvoorbeeld de de energieenergiebetrekking eisen, kunt kunt u u uw uw plannen plannen beter beter beoordebeoordeeisen, len len en en kiezen kiezen voor voor koeloplossingen koeloplossingen die die passen in in de de huidige huidige tijd. tijd. passen Stulz Stulz Groep Groep B.V., B.V., Arne Arne Hoogenberg Hoogenberg

4 Koude & warmte Hogere pomp beschikbaarheid tegen lagere kosten Vanaf het ontstaan van de eerste datacenters zijn wij actief aanwezig met het plaatsen van pompen en afsluiters voor de koelinstallaties. Beschikbaarheid wordt veelal gezocht in het opstellen van

elektrische energie met de praktische voor- en nadelen wordt gekeken naar de toekomstmogelijkheden en applica-

‘te’ grote pompen. Dit zorgt echter juist voor verlaagde beschikbaarheid van uw installatie en onnodige hoge energie-

ties van Li-Ion batterijen. SI&ES BV, Ronald Lagerberg

kosten. Middels voorbeelden laten we in de lezing zien dat betrouwbaarheid en beschikbaarheid van de koelinstallatie wordt verhoogd door een goed pompontwerp en dat dit ook bijdraagt aan het verlagen van de PUE.

Saia Burgess Controls, Martin van Cappellen

KSB Nederland BV, Rob van Roijen 12.15 - 13.15

Lunchpauze

13.15 - 13.40

sneller je datanetwerk migreren met meer rendement én beschikbaar als resultaat Is het een utopie om het beste van al deze werelden te kunnen combineren? Wij denken van niet. Snelheid is vaak geboden tijdens het migreren van een datanetwerk. Hiervoor geeft de spreker u alle handvatten en laten u zien wat de positieve neveneffecten kunnen zijn bij het gebruik van de juiste producten. Een groot deel van het te behalen succes zit in de voorbereiding en het ontwerp; het rendement is uiteindelijk voor u. Maarten Verbunt, Simac Electronics

Vloeistof gekoelde server een echte PUE verlager?

Temperatuur effect op zekerings automaten, de zin en de onzin

Vloeistof gekoelde servers zijn in opmars. Wat zijn de voor- en nadelen? Hoe passen we ze toe? Hoe snel verdien

Datacenters worden veelvuldig geconfronteerd met vraagstukken rondom interne en omgevingstemperatuur.

je de meerprijs terug en welke invloed hebben deze servers op de PUE? Wat

Door keuzes binnen de temperatuurhuishouding, warme en koude gangen,

is de cost of ownership? In vogelvlucht laten wij u kennis maken met deze techniek en geven u de antwoorden op de bovenstaande vragen.

worden leveranciers gedwongen om tot op component niveau de invloed van temperatuurvariaties door te rekenen. De karakteristieken van zekeringen

kiezen voor vrijeluchtkoeling en wat is het resultaat? Komt u in aanmerking voor de Energie Investerings Aftrek (EIA) door

Strukton Worksphere, Raymond van den Tempel

en automaten worden sterk beïnvloed door de temperatuur. Siemens Nederland NV, Merijn Dijkema

gaat de lezing in op de trends, zoals de vloeistof gekoelde server, in het koelen

namens OEC Power Solutions

Juist in uw bestaande computerruimte is er veel geld en Co2 uitstoot te besparen!

Weet u exact hoeveel energie uw huidige koelinstallatie verbruikt ten op zichte van het verbruikte ICT vermogen? Wat zijn de beweegredenen om wel of niet te

de grote CO2-uitstoot besparing? Tot slot

van uw ICT apparatuur. profITbox, Arthur Singendonk

Tracks 13.45 - 14.10

1 Data- en energietransport

2 Management & monitoring

3 Installaties & veiligheid Brandveiligheid of schijnveiligheid; weet wat je wilt beveiligen en hoe dit te realiseren

4 Koude & warmte

Zorgeloos multi-site beheer door inzicht, overzicht, beveiliging en management van de fysieke Infrastructuur

Datacenter Management systeem: een grote stap naar het verbeteren van uw operationele kosten

Het gebruik van applicaties over IP neemt explosief toe en de fysieke laag

Toenemende operationele kosten (OPEX) dwingen datacenters de

van het datanetwerk wordt dus steeds belangrijker. Door alle aansluitingen van begin tot eind inzichtelijk en

bezettingsgraad te optimaliseren en het energieverbruik te verminderen. Vervanging van inefficiënte infrastruc-

beheersbaar te maken, inclusief alle aangesloten apparatuur, kunnen incidenten real-time worden opgespoord

turele apparatuur blijkt in de praktijk lastig door budgettaire en technische beperkingen. De beste optie is het beter

leen de brand maar ook mijn computerruimte? In de nieuwe Nederlandse Praktijk Richtlijn ( NPR5313) wordt het onderwerp brandbeveiliging uitgebreid

en gemeld. Hierdoor neemt uitval af, is apparatuur beveiligd en kan men alle werkorders (patches) foutloos uitvoeren

benutten van de huidige infrastructuur door de inzet van een Datacenter Infrastructuur Management oplossing.

behandeld. In deze lezing wordt op hoofdpunten ingegaan en toelichting gegeven op een juiste benadering /

waardoor veel kosten kunnen worden bespaard op zowel nieuwe als bestaande netwerken.

Maar hoe gaan wij de OPEX-verbetering in praktijk realiseren? Perf-IT, René de Theije

uitvoering van brandbeveiliging. hi-safe systems, Kees Huijgens

Tips & trucs voor optimalisatie van bestaande computerruimtes

Hoe voorspelbaar is mijn noodstroom?

Luchtbetrouwbaarheid: theorie en praktijk in twee nieuwe datacenters

Door enkele relatief eenvoudige aanpassingen door te voeren is het al

Om alle kritische componenten in een datacenter beter te kunnen beheren

Voor de betrouwbaarheid van een datacenter zijn de stroomvoorziening

mogelijk om te besparen op de operationele kosten van een computerruimte. Tijdens de lezing geeft de spreker middels concrete tips & trucs aan hoe bestaande computerruimtes eenvoudig geoptimaliseerd kunnen worden. Deze aanpassingen dragen tevens veelal bij aan een betere efficiëntie en beschikbaarheid van de ruimte. Onderwerpen die worden besproken zijn o.a.: energie efficiënte koeling, remote management door DCIM en een betere luchtstroom door gestructureerd kabelmanagement. Schäfer IT-Systems, Gerbert-Jan Meijerink

en de performance te verbeteren implementeren organisaties tegenwoordig een Datacenter Infrastructuur Managementsysteem (DCIM). Aan de hand van onze presentatie vertellen wij u op welke manier de noodstroom in een DCIM kan worden geïntegreerd en welke factoren een rol spelen bij de voorspelbaarheid. Wij behandelen de voor- en nadelen en nemen hierbij flexibiliteit en voorspelbaarheid op gebied van verbruik, rendement en kosten als uitgangspunt. Elinex Power Solutions, Tjerk Hazeveld

en de luchtvoorziening van belang. De luchtvoorziening heeft zijn basis in de luchttechnische ‘spanning’; de drukverschillen. Aan de hand van twee business cases (telecom- en overheidsdatacenter) wordt uitgelegd wat dit betekent voor het ontwerp en beheer van een datacenter. Met deze kennis kan elke exploitant zijn eigen datacenter analyseren op luchttechnische betrouwbaarheid. Low Speed Ventilation Datacenters, Kees Boersema en IQ Support (ontwerper ODC-Noord Groningen Westpoort), Piet Jan Bloem

Geen brand is hetzelfde en oorzaak en gevolg zijn zeer divers. Een brand blussen kan op verschillende manieren maar het vooraf maken van een juiste keuze is niet eenvoudig. Blus ik niet al-

Warmte Koude opslag: energie leveren als de volgende stap in IT IT-business draait om beschikbaarheid, energie en koeling. Energie besparen is kosten besparen. Klimatiseren door middel van Warmte Koude Opslag (WKO) maakt dit mogelijk op een betrouwbare, betaalbare en schaalbare manier. Resultaten in verschillende prijswinnende datacenters en computerruimtes bewijzen het succes. Wij zien een volgende stap: van energie besparen naar energie leveren. Rittal bv, Elbert Raben en Installect Advies bv, Ronald Smit

Molex Premise Networks, Frank van Kessel 14.15 - 14.40

De toekomst heeft haast Ontwikkelingen die het mogelijk maken om 40-100-400 Gbps te verzenden over glasvezel zijn over 5-6 jaar toepasbaar in de back-plane van actieve apparatuur. Maak nu de juiste keuze qua type glasvezelbekabeling, en wees verzekerd van migratiemogelijkheden voor de toekomst, zonder de noodzaak uw bekabeling weer te moeten vervangen. Kijken in de toekomst; bij ons is het nu al werkelijkheid. TE Connectivity Enterprise Networks, Willy Rietveld

dcw oktober | it room infra programma

14.45 - 15.15

30

Pauze

stadion de kuip ‘maasgebouw’ van zandvlietplein 1, rotterdam

Tracks Tracks 15.15 -- 15.40 15.40 15.15

Data- en en energietransport energietransport 1 1 Data-

Management & & monitoring monitoring 2 2 Management

Volledige Volledige ontzorging ontzorging in in schaalbaar schaalbaar datacenter datacenter

Een Een onafhankelijke onafhankelijke en en totale totale benabenadering om om energieverbruik energieverbruik van van dering datacenters datacenters te te minimaliseren minimaliseren

De De afhankelijkheid afhankelijkheid van van ICT ICT omgevingen omgevingen blijft blijft stijgen stijgen en en een een steeds steeds hogere hogere bebeschikbaarheid wordt wordt geëist. geëist. DatacenDatacenschikbaarheid ters ters vormen vormen een een cruciaal cruciaal onderdeel onderdeel in in de bedrijfsvoering bedrijfsvoering van van iedere iedere organisaorganisade tie, tie, maar maar kunnen kunnen duur duur en en complex complex zijn. zijn. Outsourcen biedt biedt uitkomst uitkomst vanwege vanwege Outsourcen specifieke specifieke kennis, kennis, maar maar ook ook flexibiliflexibiliteit. Om Om aan aan deze deze groeiende groeiende vraag vraag en en teit.

hogere uptime uptime eisen eisen te te kunnen kunnen voldoen voldoen hogere dient dient een een datacenter datacenter schaalbaar schaalbaar te te zijn. Dit Dit brengt brengt een een aantal aantal uitdagingen uitdagingen zijn.

met met zich zich mee mee voor voor de de inrichting inrichting van van het het datacenter, waarbij waarbij de de betrouwbaarbetrouwbaardatacenter, heid heid van van de de infrastructuur infrastructuur gewaarborgd gewaarborgd moet blijven. blijven. Hoe Hoe kan kan er er worden worden ingeingemoet speeld speeld op op deze deze uitdagingen uitdagingen en en welke welke ontwikkelingen ontwikkelingen zien zien we we op op dat dat gebied? gebied? Interconnect, Ferry Ferry Dekker Dekker namens namens Interconnect, Compose Compose Network Network Connections Connections

Datacenters Datacenters worden worden geconfronteerd geconfronteerd met toenemende toenemende druk druk tot tot energieenergie- en en met kostenbesparingen, kostenbesparingen, hoewel hoewel andere andere belangrijke voorwaarden voorwaarden (zoals (zoals belangrijke beschikbaarheid) beschikbaarheid) niet niet mogen mogen worden worden

aangetast. Het Het energieverbruik energieverbruik van van aangetast. datacenters datacenters kan kan met met 74% 74% worden worden verminderd dankzij dankzij nieuwe nieuwe strategieën strategieën verminderd en de de beste beste praktijkervaringen. praktijkervaringen. Energy Energy en

logic logic is is een een onafhankelijke onafhankelijke en en totale totale benadering van van datacenter datacenter energiebeenergiebebenadering sparingen, sparingen, om om alle alle belangrijke belangrijke aspecten aspecten

Installaties & & veiligheid veiligheid 3 3 Installaties De De nieuwe nieuwe EU EU norm norm En50600 En50600 voor voor datacenters en en computerruimtes computerruimtes datacenters Een Een toelichting toelichting op op de de delen delen EN EN 50600506002-1, 2-1, building building construction construction en en EN50600EN50600-

2-5 Security. Security. Wat Wat wordt wordt in in deze deze delen delen 2-5 beschreven, beschreven, wat wat is is de de huidige huidige status status en en verdere ontwikkeling ontwikkeling van van deze deze reeks? reeks? verdere

In In deze deze lezing lezing krijgt krijgt u u een een korte korte en en heldere inkijk inkijk in in deze deze nieuwe nieuwe norm. norm. heldere Krijgt Krijgt u u ermee ermee te te maken maken en en hoe hoe haalt haalt u u er voordeel voordeel uit? uit? Heldere Heldere uitleg uitleg door door een een er van de de experts experts die die bijdraagt bijdraagt aan aan deze deze van reeks. reeks. Remtech, Bas Bas van van Asten Asten Remtech,

in één één keer keer te te optimaliseren. optimaliseren. in Emerson Emerson Network Network Power, Power, Peter Peter Koch Koch

Koude & & warmte warmte 4 4 Koude Uw Uw datacenter datacenter het het hele hele jaar jaar compressorloos geklimatiseerd geklimatiseerd op op compressorloos 24°C, 24°C, ja ja dat dat kan! kan!

Datacenters Datacenters gebruiken gebruiken veel veel energie. energie. Een Een groot deel deel is is nodig nodig voor voor koeling. koeling. Door Door groot toepassing toepassing van van de de juiste juiste technieken technieken kan kan er tegenwoordig tegenwoordig door door indirect indirect gebruik gebruik te te er maken maken van van buitenlucht buitenlucht en en verdamping verdamping

van water water gekoeld gekoeld worden worden tot tot 24 24 °C, °C, zonzonvan der der het het gebruik gebruik van van F-gassen. F-gassen. Het Het enige enige bewegende onderdeel onderdeel is is een een ventilator, ventilator, bewegende dus het het systeem systeem is is betrouwbaar, betrouwbaar, energieenergiedus efficiënt efficiënt en en milieuvriendelijk. milieuvriendelijk. De De spreker spreker gaat in in op op het het Europese Europese F-gassen F-gassen beleid, beleid, gaat op op hoe hoe koelen koelen zonder zonder F-gassen F-gassen werkt, werkt, en hoe hoe u u kosten kosten kunt kunt besparen besparen op op zowel zowel en de de investering investering van van de de koeling koeling en en de de EEinfrastructuur, als als op op de de maandelijkse maandelijkse infrastructuur, kosten. kosten. Air@Work, Air@Work, Marius Marius Klerk Klerk

Plenair Plenair 15.45 15.45 -- 16.15 16.15

Positionering en en praktische praktische toepassing toepassing van van de de nPR nPR 5313 5313 “Computerruimte “Computerruimte en en Datacenters” Datacenters” Positionering

Recentelijk Recentelijk is is Nederlandse Nederlandse Praktijk Praktijk Richtlijn Richtlijn (NPR) (NPR) voor voor Computerruimte Computerruimte en en Datacenters Datacenters door door het het Nederlands Nederlands Normalisatie Normalisatie Instituut Instituut geïntroduceerd. geïntroduceerd. Tijdens Tijdens deze deze plenaire plenaire sessie wordt wordt inhoud inhoud gegeven gegeven aan aan de de positionering positionering van van de de NPR NPR 5313 5313 ten ten opzichte opzichte van van andere andere (internationale) (internationale) normen, normen, richtlijnen richtlijnen en en documenten. documenten. Daarnaast Daarnaast wordt wordt antwoord antwoord sessie gegeven gegeven op op de de vraag, vraag, welke welke handvatten handvatten de de NPR NPR u u als als gebruiker gebruiker kan kan aanreiken aanreiken en en hoe hoe u u deze deze kunt kunt toepassen toepassen in in praktijksituaties. praktijksituaties. Een Een vragenronde vragenronde met met zaaldiscussie zaaldiscussie vormt vormt de de afsluiting afsluiting van van deze deze sessie. sessie. NEN, Jeffrey Jeffrey Gadellaa Gadellaa en en Ton Ton van van Bergeijk Bergeijk en en leden leden van van IT IT Room Room Infra Infra NEN, 16.20 16.20 -- 17.15 17.15

Borrel Borrel

Deelnemers

Betrokken organisaties Partners

Plenaire sprekers

IT-S YS TE M S

Organisatie

dcw oktober | it room infra programma

aanmelden aanmelden via via www.itroominfra.nl www.itroominfra.nl

31

TE Connectivity vergroot ontwerpflexibiliteit datacenter

Tien connectoren in OM4-channel over 100 m te connectivity heeft op basis van zijn mpo geheten fiber optics-technologie nieuwe opties ontwikkeld voor ontwerpers die de bekabelingsinfrastructuur van een datacenter verder willen verbeteren. deze nieuwe opties zijn beschikbaar gekomen via een datacenterproject dat te heeft uitgevoerd voor een europese overheid. hierbij is gebruik gemaakt van een 100 m lang channel waarin tien om4-kabelstukken en connectoren zijn opgenomen, maar die toch 10 gbps ethernet en 8 gbps fibre channel kan ondersteunen.

32

Managers van datacenters lopen in toenemende mate aan tegen de grenzen van hun mogelijkheden als het gaat om de bekabelingsinfrastructuur. De behoefte aan snelheid neemt hand over hand toe, terwijl ook de volumes aan data die moeten worden verstuurd, drastisch toenemen. Hierdoor wordt een duidelijke limiet gesteld aan het aantal connectoren dat in een channel kan worden opgenomen en dus de afstanden die kunnen worden overbrugd. Het gebruik van connectoren leidt immers tot verliezen in het transmissiekanaal en moet dus zoveel mogelijk worden vermeden.

TE Connectivity heeft een oplossing ontwikkeld die deze knellende situatie enigszins kan verlichten. Er is een cross-connect geplaatst in de hoofddistributieruimte, de horizontale distributieruimte en de distributieruimte die de connectiviteit richting de IT-apparatuur verzorgt. Hierdoor ontstond een channel waarin tien connectoren zijn opgenomen. Normaliter leidt dit tot forse verliezen. In dit geval konden deze echter vrijwel geheel worden voorkomen, doordat de cross-connect is opgebouwd met meerdere OM4-kabelstukken die met elkaar zijn verbonden met connectoren uit TE’s MPOptimate MPO-programma. In de praktijk bleek hiermee een cross-connect te zijn ontstaan die zonder problemen in staat was zowel 10 Gbps ethernet- als 8 Gbps fibre channel-transmissies te realiseren over een en dezelfde 100 m lange link. In de diagram is te zien dat beide transmissies uitstekende karakteristieken vertonen (afbeelding 1). Te zien is hoe ‘duidelijk’ de data wordt ‘gezien’ door de ontvangende apparatuur in het datacenter. Het optische signaal was aan het begin en het einde van het 100 m lange channel nagenoeg identiek aan het oorspronkelijke signaal.

polijsttechnieken

“Deze opstelling laat zien hoe belangrijk het is dat de fabrikant een zeer goede controle heeft over de vorm van het begin en einde van de optische vezel”, vertelt Willy Rietveld, hoofd van de Enterprise Networks Fiber Optic Group van TE Connectivity in Den Bosch. “Dit wordt in belangrijke mate bepaald door de techniek die wordt toegepast bij het zeer nauwkeurig polijsten van de vezeluiteinden. Met de MPOptimate is een zeer hoge connectorperformance mogelijk, die in datacenters, zoals dit voorbeeld laat zien, extra opties biedt als het gaat om het ontwerpen van de bekabelingsinfrastructuur.”

1. Eye-pattern diagram dat een beeld geeft hoe ‘duidelijk‘ de ontvangende apparatuur het verzonden signaal bij ontvangst ‘ziet’.

tekst: van de redactie

dcw oktober | productnieuws

cross-connect

Emerson lanceert:

Rack-ups voor on-demand capaciteit

emerson network power lanceert de liebert aps-ups (uninterruptible power supply) met flexpower-techniek. door de hoge bezettingsgraad behaalt het systeem een efficiëntie van 92 procent in dubbele-conversiestand.

tekst: van de redactie

redundant

Om de beschikbaarheid te optimaliseren is de ups volledig redundant ontworpen. Hierdoor blijft de kritische belasting van geconditioneerde stroom onafhankelijk van een storing in het systeem. Het systeem heeft een ‘wrap around’ onderhoudsbypass, zodat voeding mogelijk blijft tijdens onderhoud of reparatie. Door zijn modulaire schaalbaarheid kunnen gebruikers van de ups snel stroomcapaciteit of back-uptijd toevoegen om tegemoet te komen aan veranderende vermogenseisen; dit zonder de stroom af te schakelen. De Liebert APS is voorzien van Life remote-diagnostiek van Emerson. Deze biedt proactief onderhoud, waardoor de gemiddelde MTTR (mean time to repair) wordt verlaagd en de beschikbaarheid wordt verbeterd. “De druk op IT-managers om downtime en de impact daarvan op kritische functies te voorkomen, neemt meer dan ooit toe door de groeiende IT-belasting. Gecombineerd met de toenemende druk om zowel de operationele als de energie-efficiëntie te vergroten, maakt dit het noodzakelijk om technologieapplicaties realtime te monitoren”, zegt Franco Costa, vicepresident en general manager AC power business van Emerson Network Power in de Emea-regio. “Met de Liebert APS hoeven organisaties zich geen zorgen te maken dankzij een zeer

betrouwbare ups die makkelijk meer capaciteit biedt en kan groeien zonder downtime.”

middelgrote locaties

De Liebert APS is ontworpen voor kleine tot middelgrote locaties waar ze willen anticiperen op de toenemende stroomvraag door te upgraden naar grotere servers, de opslagcapaciteit te verhogen en krachtiger processoren te gebruiken om aan de groeiende vraag naar resource-intensieve applicaties te voldoen. Met FlexPower-modules is het mogelijk de stroomcapaciteit op te schroeven van 5 kVA/4,5 kW naar 20 kVA/ 18 kW. Accumodules zijn ook naar behoefte toe te voegen om de backuptijd te verhogen. FlexPower-modules en accumodules zijn ‘hot swapp­able’ en probleemloos toe te voegen of te vervangen. De ups is ontwikkeld voor een datacenter- of netwerkomgeving, op verhoogde en niet-verhoogde vloeren of in standaardrackbehuizingen. Drie IntelliSlot-poorten maken meerdere communicatie- en controleinstellingen mogelijk. Bovendien is de ups compatibel met zowel het DCIM-systeem van Emerson en het Trellis-platform als de monitoring- en rapportagesystemen Liebert Nform en Liebert SiteScan. De Liebert APS omvat Liebert MultiLink shutdownsoftware voor betrouwbare en veilige uitschakeling van beveiligde applicaties. Meer informatie over het Liebert APS-systeem en andere technieken van Emerson Network Power is te vinden op www.EmersonNetworkPower.eu.

dcw oktober | energiemanagement

De Liebert APS-ups ondersteunt een vermogensvraag tot maximaal 20 kVA/18 kW en maakt de behoefte aan overcapaciteit overbodig, wat de efficiëntie verhoogt en bijdraagt aan de lage TCO (total cost of ownership) van het systeem.

33

Advertorial

Bezoek de Storage Expo en Infosecurity.nl

Bijblijven op IT-gebied? Wilt u bijblijven op het gebied van IT? Zodat u altijd weet welke IT-trends de ontwikkelingen in het datacenter bepalen? Kom dan op 30 en 31 oktober 2013 naar de Jaarbeurs. Met als thema ‘Are you always on IT? IT on demand?’ komt op die dagen de gehele IT-branche naar Utrecht voor Infosecurity.nl (databeveiliging), Storage Expo (dataopslag) en the Tooling Event (IT-beheer).

Met medewerkers die ook buiten kantooruren en -muren werken, zijn bedrijven en overheidsinstellingen inmiddels ‘Always ON’. De IT-organisatie zal applicaties en informatie op aanvraag direct moeten kunnen aanbieden. Het datacenter moet dus 24/7 operationeel én beschikbaar zijn. Hoe kunt u dit realiseren? Op de beurzen vindt u het antwoord!

Seminarprogramma Naast een diepgravend en gratis toegankelijk seminarprogramma vindt u op de beursvloer bij zo´n 175 toonaangevende exposanten de nieuwste ontwikkelingen en oplossingen op het gebied van dataopslag, -beveiliging, en -beheer. Deze combinatie biedt zo vakbeurzen, seminars en online matchmaking voor IT-managers en ITprofessionals.

Casestudies & solution sessions In het seminarprogramma bestaat uitgebreid aandacht voor de dilemma’s (& oplossingen!) van nu. In diverse zalen verspreid over de beursvloer & het Jaarbeurscomplex zijn gratis lezingen en bieden diverse bedrijven casestudies en solution sessions aan. Dit jaar spreken onder meer onderzoeksjournalist Brenno de Winter, datajournalist Jelle Kamsma en is er een heu-

se ‘hacking challenge’ waarbij er live een ethische hack plaatsvindt. Ook komt bijvoorbeeld de wendbaarheid van ICT aan de orde in één van de sessies binnen het programma.

Thema 2013: Are you always on? IT on demand Dat IT een essentieel onderdeel is van de bedrijfsvoering, is geen nieuws meer. Dat medewerkers niet per definitie meer binnen de kantoormuren en/of vastgestelde kantooruren werken, ook niet. Zij zijn onderhand ‘always on’. Maar hoe komt het dan dat IT toch vaak uit de pas loopt met de vraag vanuit de business? Nog steeds wordt er reactief gewerkt en is men volgend, terwijl de business op zoek is naar een proactieve houding vanuit IT. Wanneer er een behoefte is, dan wil men het niet volgende week hebben, niet morgen of later op de dag, maar NU. Om op deze groeiende behoefte in te spelen zal de ITorganisatie applicaties en informatie op aanvraag direct moeten kunnen aanbieden. En daarom het thema voor dit jaar: IT On Demand.

In twee tot vier jaar Veel insiders verwachten dat on demand het meest indringende enterprise-computingmodel wordt in de ko-

Praktische informatie: mende jaren. De technologie is op een punt aangekomen waar we beginnen te bewegen in een tijdperk van on demand. De verwachting is dat het binnen twee tot vier jaar een niveau van volwassenheid zal bereiken. Hoe kunnen organisaties hier nu verder op inspelen? Dit is echter niet een vraag waarop één simpel antwoord kan worden gegeven. De business vraagt een snelle proactieve houding vanuit de organisatie, omdat de business zelf ook niet altijd in staat is om ver vooruit te kijken. In feite moet de organisatie namelijk niet de business bijhouden, maar de vraag vanuit de markt.

Registreer nu voor gratis toegang Vraag nu via de websites van de beurzen een gratis toegangsbadge aan en u kunt zowel naar de beursvloer als naar de seminars uit het programma.

• Beurscombinatie over - databeveiliging (Infosecurity.nl) - dataopslag (Storage Expo) - IT-beheer (the Tooling Event) • Wanneer - woensdag 30 & donderdag 31 oktober • Waar - Jaarbeurs Utrecht • Toegang - gratis na vooraanmelding.

MIT-onderzoekers ontwikkelen batterij voor goedkope energieopslag Onderzoekers van MIT hebben een oplaadbare batterij ontwikkeld voor goedkope energieopslag op grote schaal. De batterij maakt niet langer gebruik van dure membranen en is hierdoor aanzienlijk goedkoper te produceren. De ontwikkeling kan de kosten van energieopslag dan ook verlagen.

tacenters hun energierekening fors verlagen. De nieuwe membraamloze batterijen maken het mogelijk deze energie goedkoop op te slaan, zodat het datacenter volledig op deze energievormen kan draaien. Kijk voor meer info op: http://web.mit.edu/newsoffice/2011/better-battery-storage-0725.html

Veel duurzame energiebronnen, zoals wind- en zonne-energie, zijn niet altijd beschikbaar, terwijl op andere momenten juist meer energie wordt gegenereerd dan op dat moment noodzakelijk is. De opslag van het energieoverschot, zodat deze op momenten dat geen energie wordt gegeneerd kan worden gebruikt, biedt uitkomst.

hoge opslagcapaciteit

De oplaadbare batterij die de onderzoekers van MIT hebben ontwikkeld heeft een hoge opslagcapaciteit. De capaciteit van het prototype is per vierkante centimeter maar liefst drie keer hoger dan andere membraamloze batterijen. Ook in verhouding met andere bekende batterijen, zoals lithium-ionbatterijen, biedt het prototype fors meer opslagcapaciteit. De ontwikkeling is ook voor de datacenterindustrie interessant. Door gebruik te maken van bijvoorbeeld wind- of zonne-energie kunnen da-

advertentie

Feel the Power, Gain the Insight Raritan’s Intelligent Rack PDUs provide you with the flexibility and insight to easily manage all your rack power needs. Choose from the broadest portfolio of intelligent rack PDUs:  Capacity from 1.4 kVA to 55.4 kVA, 12-100A  4-54 locking outlets 

Highest ambient temperature (60 °C, 140 °F)

Leverage the industry’s deepest capability set: 

Plug-and-play environmental sensors



Remote unit-level and individual outlet-level kWh metering with ISO/IEC +/- 1% accuracy



Plug-in USB web cameras



Wi-Fi or wired networking



Circuit breaker metering and monitoring

Monitor and manage real time energy usage with Power IQ ® software which supports virtually every intelligent rack PDU on the market.

Call us on 010 284 4040 or visit www.raritan.eu/Power to learn more and explore all your PDU options.

© 2013 Raritan Inc.

Plaatsing in Alblasserdam

Dataplace wil windmolen voor duurzame voeding van datacenter dataplace heeft een verzoek ingediend bij de gemeente alblasserdam voor het plaatsen van een windmolen op zijn eigen terrein. de windmolen heeft een ashoogte van 55 m en heeft een verwachte opbrengst van 600 kw. dit is voldoende om een groot gedeelte van de inmiddels geplaatst ict-apparatuur van stroom te voorzien.

tekst: van de redactie

garanderen

Ook met de gemeente Papendrecht is toenadering gezocht. In het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen zou de toewijzing van een windmolen veel betekenen.Volledig overstappen op windenergie is een utopie, want een netaansluiting blijft noodzakelijk om de stroomvoorziening dag en nacht te garanderen. Maar de beschikking over een windmolen geeft Dataplace wel de mogelijkheid nog milieuvriendelijker te opereren. Van der Veen geeft aan hoe Dataplace de visie op windenergie heeft vormgegeven: “Een datacenter gebruikt absoluut gezien veel energie. In relatie tot de toepassing van het outhousen van ict-apparatuur valt het mee, maar alles wat je als organisatie kunt realiseren om je carbon footprint te verkleinen moet je serieus onderzoeken. Een windmolen stond al even op ons verlanglijstje en de gemeente Alblasserdam is in mei jongstleden schriftelijk op de hoogte gesteld van onze wensen, zowel op tekening als op schrift verwoord door een externe adviseur van

DAR Bouwadvies.Wij hopen dat de politiek gaat inzien dat het blijven zoeken naar fossiele brandstoffen ook met prima alternatieven, zoals windenergie, kan worden opgelost. Tot op heden hebben wij nog geen formeel standpunt van de gemeenten mogen ontvangen. Ook toenadering in de vorm van een persoonlijke toelichting blijkt bij de gemeente Papendrecht op dit moment niet mogelijk. Wij zijn gaarne bereid het college en de gemeenteraad te overtuigen van de noodzaak om duurzaam te ondernemen. Ook alternatieven zijn bespreekbaar, maar dan moet het wel tot een dialoog kunnen komen. Tot op heden blijft het stilte voor de verkiezingenstorm.”

marktaandeel

Het aandeel van duurzame energie in de totale energieconsumptie moet tussen 2013 en 2020 stijgen van 4 naar 14 procent, zo is de wens van het kabinet. Met werkgevers, vakbonden en milieuorganisaties werd in augustus de laatste hand gelegd aan het Energieakkoord. Windmolens bijbouwen en verschillende kolencentrales sluiten vormt één van de uitgangspunten om dit doel te bereiken. Vooral in het bedrijfsleven kunnen in één klap grote stappen worden gezet, omdat de stroomvolumes bij organisaties nu eenmaal hoog zijn. Dataplace verbruikt in 2013 6 miljoen kWh per jaar en dit is hard stijgende. Ter vergelijking: in een gemiddeld huishouden gaat er op jaarbasis 3340 kWh doorheen. Dit houdt in dat Dataplace net zo veel stroom verbruikt als 1796 gezinnen. De beschikking over een windmolen zou betekenen dat dit grote vermogen voor Dataplace lang niet meer volledig fossiel zal worden opgewekt. Dat is wel zo fijn met het oog op de toekomst en de volgende generatie. Een betere wereld begint met een windmolen? In het geval van Dataplace zeer zeker.

dcw oktober | energie

Duurzaamheid is al sinds de oprichting een belangrijk aandachtspunt voor Dataplace. De besparingen kunnen immers groot zijn voor een organisatie waar alles 24 uur per dag doordraait. Dataplace koopt de energie voor stroom, noodstroom en koeling momenteel nog in, maar wil op termijn overstappen op een grotendeels zelfvoorzienende en duurzamere methode. De wens is daarom om in 2014 op het eigen terrein een windmolen te plaatsen. De gemeente Alblasserdam is hier voor de zomer van op de hoogte gebracht en het ‘principeverzoek’ voor plaatsing is momenteel in behandeling bij de gemeente. Het bestemmingsplan staat plaatsing van een windmolen vooralsnog niet toe, maar idealen zijn het waard om voor te vechten, meent directeur Gerben van der Veen.

37

Siemon breidt uit met ‘cold aisle containment’ Siemon, leverancier van oplossingen voor datacenterinfrastructuren, lanceert een systeem waarmee koude gangen worden afgesloten. De oplossing ondersteunt hiermee passieve koeling in het datacenter. Containmentsystemen zorgen voor lagere energiekosten voor koeling door de energie-efficiëntie te verbeteren. Tegelijkertijd maken de systemen groei mogelijk in omgevingen waar de perimeterkoelingscapaciteit beperkt is.

Door de toevoer van koude lucht te beheersen en te isoleren kan perimeterkoeling dankzij dit systeem efficiënter opereren. De energiekosten worden hierdoor verlaagd, terwijl ook een lagere PUE wordt gerealiseerd. Het systeem kan ook worden ingezet om de capaciteit uit te breiden om hogere warmtedichtheden te koelen en zo het gebruik van bestaande datacentervloerruimte te maximaliseren. Dit biedt bedrijven de geledenheid op een goedkope manier de koelcapaciteit tot maximaal 13 kW per kast te vergroten, zonder dat hiervoor extra koelapparatuur noodzakelijk is.

op hogere temperaturen werken

”Doordat vermenging van warme en koude lucht wordt voorkomen, kunnen koelsystemen dankzij ons containmentsysteem op hogere temperaturen werken, terwijl ze de apparatuur nog steeds voldoende betrouwbaar en adequaat

koelen om optimale prestaties en levensduur te garanderen”, zegt Stuart Gray, power and cooling productmanager bij Siemon. “Hogere temperaturen verlagen de energiekosten door lagere ventilatorsnelheden, hogere koelwatertemperaturen en frequenter gebruik van ‘gratis’ koeling via omgevingslucht. Dit zorgt voor meer capaciteit om hogere warmtedichtheden te koelen met het bestaande koelsysteem, zonder investeringen in duurdere aanvullende koelingsproducten.” Het systeem waarmee koude gangen worden afgesloten is ontwikkeld voor de VersaPOD- en V600-datacenterkasten van Siemon. Het sys­ teem kan snel en eenvoudig ter plekke worden gemonteerd. De hoofdcomponenten zijn dakpanelen, deuren, eindpanelen en opvulpanelen. Daarnaast zijn diverse accessoires beschikbaar als aanvulling op het systeem. Denk hierbij aan wandsteunen en verhogingsbeugels voor gebruik met lagere kasten (42U) om de plafond-

advertentie

Al 25 jaar een voorsprong in techniek APAC is een krachtige combinatie van drie zelfstandige opererende bedrijven, verbonden door hun vergaande specialisatie en hoge kwaliteitsnormen. APAC Airconditioning BV is dé specialist op het gebied van datacenterkoeling en koeling van computerruimtes. De missie van APAC is om met behulp van slimme technieken energiezuinige producten en installaties te leveren die bijdragen aan een beter milieu.

www.apac.nl

hoogte in de afgesloten gang te verhogen. Duurzame afdichtingen en zelfsluitende deuren zorgen voor een optimale warmte-isolatie.

achteraf installeren

Het systeem kan achteraf worden geïnstalleerd. "Met minimale kosten en een korte installatietijd kunnen bestaande faciliteiten dankzij het containmentsysteem van Siemon bestaande perimeterkoelingssystemen optimaal benutten via een indeling met koude gangen. Het biedt een uitstekend alternatief voor verticale uitlaatkanalen in situaties waarin een retourluchtplenum niet beschikbaar is en het kan worden gebruikt als aanvulling op of in combinatie met andere koelingssystemen, zoals de IcePack cooling door van Siemon, een warmtewisselaar die gebruikmaakt van passieve vloeistofkoelingstechnologie", legt Gray uit. Kijk voor meer info op: http://www.siemon.com/uk/datacenter/ cabinets-cooling-power/cooling.aspx

KPN opent datacenter in Rotterdamse Waalhaven KPN heeft een datacenter geopend in de Waalhaven in Rotterdam. Het datacenter heeft een oppervlakte van 1900 m2 en draait op 100 procent groene stroom. In het datacenter krijgen de klanten van KPN de mogelijkheid eigen hardware te plaatsen. Het bedrijf is hierbij verantwoordelijk voor de infrastructuur en het beheer daarvan. Het datacenter biedt per rack een vermogen tot 15 kW. Het datacenter voldoet aan de standaarden ISO 14001 en ISO 27001 en is carrierneutraal. Klanten kunnen dus zelf bepalen welke hardware zij in het datacenter willen plaatsen.

Eaton 3 fase UPS. Energiezuinige power quality oplossingen • Ongeëvenaarde prestaties • Toonaangevend op gebied van efficiency • Innovatieve energiebesparende technologieën • Compact in vloeroppervlak en gewicht

www.eaton.nl/datacenters

advertentie

Datacenters op een groene fundering

Emerson lanceert nieuwe Trellis-platformmodules Emerson Network Power introduceert twee nieuwe modules voor het Trellis-platform: Trellis Power system manager en Trellis Mobile suite. De nieuwe modules bieden – naast een complete visualisatie van het energiesysteem inclusief gebruik en afhankelijkheden – een veilige, realtime mobiele toegang. Dit alles gaat via het Trellis-platform. Deze verbeterde functies voor datacenterinfrastructuurbeheer (DCIM) geeft beheerders van datacenters diepgaander inzicht en meer manieren om dit inzicht te gebruiken om zo de kans op uitval te beperken en de operationele efficiëntie te verbeteren. “Uit gesprekken met onze belangrijkste klanten bleek dat zij behoefte hadden aan meer flexibiliteit en holistische inzichten voor het energiebeheer. Daarnaast zouden ze er baat bij hebben als ze Trellis overal en altijd met zich mee zouden kunnen nemen”, zegt Steve Hassell, hoofd van Emerson Network Power’s datacenter solutions business. “Met deze nieuwe modules zet de DCIM-oplossing een grote stap voorwaarts door de gebruikers meer inzicht te verschaffen bij het beheer van hun infrastructuur, zowel mobiel als op locatie. Zo kunnen ze de kans op uitval beperken, de operationele efficiëntie verhogen en kosten besparen.” De Trellis Power system manager introduceert de unieke mogelijkheid

om de gehele energieketen, van elektriciteitsnet tot rack, in een diagram met een enkele lijn te visualiseren. Dit maakt het mogelijk complete energiesystemen te documenteren, het gebruik van de capaciteit in real­ time weer te geven en het energiegebruik te voorspellen. Bedrijven verbeteren hierdoor de bedrijfscontinuïteit en beperken de operationele kosten. Op basis van kennis over hun huidige capaciteit en de mogelijkheid om behoefte te voorspellen plannen gebruikers toekomstige uitbreidingen van de capaciteit nauwkeuriger. Als gebruikers precies weten op welke racks of machines eventuele stroomstoringen of geplande onderhoudswerkzaamheden betrekking hebben, identificeren en lossen ze potentiële problemen op, voordat ze tot uitval kunnen leiden. Daarnaast verbetert de module het onderhoud aan het energiesysteem en het uitvoeren van risico-evaluaties.

app mobile suite

Met de Trellis Power system manager is de energievoorziening van het datacenter eveneens op verschillende niveaus weer te geven – van een overkoepelend overzicht voor het hele datacenter tot de weergave van een enkele machine. Hierdoor krijgen de gebruikers meer informatie om de energievoorziening efficiënter te beheren. Dit heeft tot gevolg dat er minder kans is op uitval en – zoals gebruikelijk bij het verho-

advertentie

DE specialist voor IT-infrastructuren Wij optimaliseren uw Data Center voor de toekomst

SCHÄfer Ausstattungs-Systeme GmbH Industriestraße 41 · D-57518 Betzdorf Tel. +49 (0) 2741/ 283-770 · fax +49 (0) 2741 / 283-798 e-Mail: [email protected] · www. schaefer-it-systems.de

gen van de efficiëntie – lagere kosten. Trellis Mobile suite is een app waarmee gebruikers hun datacenters overal en altijd in realtime kunnen beheren door een mobiel apparaat te transformeren tot een portaal naar het Trellis-platform. De mogelijkheid om op afstand actie te ondernemen beperkt de risico’s die de bedrijfscontinuïteit bedreigen en verbetert de efficiëntie van de inzet van personeel. Omdat de app in realtime met het Trellis-platform verbonden is, kunnen gebruikers app ook in het datacenter zelf gebruiken. Zo kunnen ze racks en machines sneller vinden, toevoegen, verplaatsen of verwijderen, eenvoudiger audits uitvoeren en de database configureren zonder op een computer in te hoeven loggen. De unieke en innovatieve beeldherkenningstechniek en de mogelijkheid streepjescodes te scannen maken realtime updates mogelijk, direct vanuit het datacenter. Zo is tijd te besparen bij het zoeken naar elementen en het bijwerken van het systeem, terwijl tegelijkertijd de kans op menselijke fouten bij het invoeren van gegevens kleiner is.

routekaart

“Het Trellis-platform van Emerson Network Power wordt voortdurend verder ontwikkeld en uitgebreid met functies volgens een omvangrijke routekaart”, zegt Michelle Bailey, vicepresident voor digitale infrastructuur en datacenterinitiatieven bij 451 Research. “Met de nieuwe moge-

lijkheden voor mobiele toegang, beeldherkenning en energie- en datacenterbeheer kan Emerson voldoen aan de steeds groeiende behoeften in de DCIM-markt en biedt het bedrijf concrete oplossingen voor het datacenter van de toekomst.” De Emerson Network Power Trellis Mobile Suite-app is verkrijgbaar in de App Store op www.AppStore.com en is compatibel met de iPad. Ga voor meer informatie over het Trellis-platform naar www.EmersonNetworkPower.eu/Trellis

advertentie GEA Heat Exchangers / Air Treatment Systems

[21 oC]

GEA Luchtbehandeling: krachtig en energiezuinig

• • •

Brede kennis Compleet programma Wereldspeler

De optimale oplossing voor klimaatbeheersing

32 db(A) GEA Happel Nederland B.V. * Rivium Oostlaan 11 * 2909 LL Capelle aan den IJssel

Bel nu 010-2350606 voor meer informatie!

advertentie

Microsoft wil groen datacenter bouwen in Middenmeer X-ICT uit Zwolle richt zich sinds 2007 op het ontwerpen, inrichten en onderhouden van duurzame computerruimtes. Met meer dan dertig medewerkers die een ruime ervaring vertegenwoordigen op het gebied van data- en telecommunicatie is X-ICT al jaren een betrouwbare partner. Netwerkbekabeling is in de visie van X-ICT de levensader naar het kloppende hart van de organisatie, de computerruimte. Als specialisten in netwerkinfrastructuren tekenen de medewerkers van X-ICT voor het ontwerpen, aanleggen, afmonteren en onderhouden van de netwerkbekabeling. Voor het ontwerp en de inrichting van een computerruimte wordt nauw samengewerkt met innovatieve partners die een jarenlange ervaring hebben op het gebied van noodstroom, computervloeren, stroomverdeling, koeling en monitoring en beheer. Samen met deze partners ontwerpt en realiseert X-ICT een ruimte die veilig is en de continuïteit garandeert. Met service- en onderhoudscontracten op maat, consultancy-ondersteuning voor managementtools en software en een periodieke inspectie van de computerruimte biedt X-ICT een ‘totale ontzorging’, 24 uur per dag, 7 dagen per week.

MEER WETEN? schrijf u dan in voor een van onze ‘lunch & learn’ sessies of workshops via www.x-ict.nl/ evenementen.

NETWERKBEKABELING INRICHTING VAN COMPUTERRUIMTES MANAGEMENT EN BEHEER

www.x-ict.nl

Microsoft wil 2 miljard euro uitgeven aan een nieuwe groen datacenter. Het datacenter zou op het bedrijventerrein Agriport A7 in het Noord-Hollandse Middenmeer moeten worden gebouwd. Dit meldt het Noord-Hollands Dagblad op basis van documenten die de krant in handen heeft gekregen. Het nieuwe datacenter zou maar liefst 40 hectare grond in gebruik gaan nemen. Zowel Microsoft, Agriport A7, ontwikkelingsbedrijf NoordHolland Noord, het rijk, de provincie als de gemeente Middenmeer willen alle niet reageren op de situatie, aangezien de vergunningen voor het datacenter nog niet rond zijn. Het datacenter van Microsoft moet een 'groen' datacenter worden. Het bedrijf wil restenergie uit de glastuinbouw in de omgeving gebruiken. Ook is het bedrijf van plan de warmte die de servers in het datacenter genereren opnieuw in te zetten. Zo zouden kaskwekers van deze warmte kunnen profiteren.

Mobotix introduceert MxLEO-software en intercomhardware Mobotix introduceert MxLEO-software (lowlight exposure optimization) en nieuwe hardware voor het aanbod gebouwautomatisering. MxLEO is onderdeel van de nieuwste firmwareversie 4.1.9, die ondersteuning biedt voor hemisferische sensormodules met vijf megapixeltechniek. “MxLEO is de nieuwste Mobotix-technologie voor kwaliteitsverbetering van beeldmateriaal”, zegt dr. Ralf Hinkel, oprichter en CEO van het bedrijf. “De grootste voordelen voor alle Mobotix-gebruikers zijn de sterk verbeterde beeldscherpte van onze camera’s, beelden met beduidend minder ruis, gebruiksvriendelijke lichtinstellingen en geoptimaliseerde opname- en alarmresultaten met behulp van de toegevoegde MxActivitySensor-intelligentie. Al deze voordelen bij weinig licht zijn mogelijk dankzij onze nieuwe vijf megapixeltechniek.”

DCIM-alternatief voor computerruimten

Aten maakt groen betaalbaar met eco PDU’s kvm-pionier aten betrad begin vorig jaar de datacentermarkt met een reeks intelligente pdu’s (power distribution units). het taiwanese bedrijf deed dat met een duidelijke missie: computerruimten groener maken, zonder daarbij de roi (return on investment) uit het oog te verliezen.

Het overgrote deel van het energiegebruik in een datacenter gaat zitten in ‘non-IT-processen’, zoals koeling en noodstroomvoorziening. Met een goed ingerichte datacenterinfrastructuur managementoplossing kan de energieefficiëntie van deze datacentercomponenten nauwlettend in de gaten worden gehouden. “Voor bedrijven met een beperkt budget en een overzichtelijke computerruimte is DCIM

echter onnodig complex en onbetaalbaar”, is de stellige mening van Marc Salimans, Sales Director bij Aten Infotech.

omslag naar ipdu’s

Volgens de verkoopdirecteur van Aten Infotech, de in België gevestigde Europese dochter van Aten International, is er echter een goedkopere manier om harde cijfers te verzamelen over het energiegebruik van de computerruimte en inzicht te krijgen in mogelijke besparingen. “Momenteel is er een omslag gaande van standaard PDU’s naar intelligente PDU’s. De gegevens die deze iPDU’s verzamelen, kunnen worden uitgelezen met monitoringsoftware die veelal gratis wordt meegeleverd.” Onder de vlag van ‘NRGence’ introduceerde Aten begin 2012 zijn eerste intelligente PDU. Deze ‘eco PDU’ kan worden gekoppeld aan sensoren die zaken als temperatuur en luchtvochtigheid meten. Met de eco sensorsenergie managementsoftware kunnen de gegevens over het stroomverbruik, de temperatuur, luchtdruk en vochtigheid over IP worden uitgelezen. De software zorgt niet alleen voor een gecentraliseerd overzicht van deze data, maar levert ook realtime een RCI (rack cooling index) en een RTI (return temperature index). “De softwareoplossing van Aten is niet zo uitgebreid als de meeste DCIM-oplossingen”, constateert Salimans realistisch. “Als je echter

kijkt naar wat bedrijven momenteel gebruiken, dan zijn het vooralsnog alleen de monitoringfunctionaliteiten. Een voordeel van de Aten-oplossing is boevendien dat het de IPadressen van een groot aantal PDU’s en KVMswitches kan samenbrengen tot één IP-adres.”

nieuwe inkomstenbron

Hoewel Aten ambitieuze plannen heeft op het gebied van PDU’s vormen KVM-switches nog altijd de belangrijkste activiteit van het bedrijf. “Wel zien we dat deze markt stabiliseert”, vertelt Salimans.Voor het Taiwanese bedrijf reden om nieuwe markten te verkennen. “We bieden nu niet alleen oplossingen voor een efficiënt beheer van IT-infrastructuren, maar ook een groene datacenteroplossing voor het optimaliseren van de energie-efficiëntie.”

dcw oktober | energievoorziening

tekst: ferry waterkamp is freelance journalist

aten

Connectiviteitsspecialist Aten werd in 1979 opgericht onder de naam HOZN Automation, om in 1988 de huidige naam aan te nemen. In 2000 werd de Europese hoofdzetel van Aten (Aten Infotech) gevestigd in het Belgische Heusden-Zolder. Hier verrees in 2009 het nieuwe European Operations Center. Het huidige portfolio van Aten omvat honderden producten verdeeld over verschillende productlijnen. Zo vallen de KVM-switches voor het enterprisesegment onder de productlijn Altusen. Onder VanCryst vallen de audioen video-oplossingen voor de professionele markt. In 2012 werd het portfolio uitgebreid met de NRGence PDU’s. Deze stap past binnen een trend die breder zichtbaar is in de markt. Ook concurrent Raritan breidde het portfolio uit met PDU’s. KVM-specialist Avocent viel in handen van Emerson, een leverancier van onder andere PDU’s.

43

Schleifenbauer Products richt eigen R&D-afdeling op Schleifenbauer Products start met een eigen afdeling voor research en development. Het bedrijf stelt dat de technologische ontwikkelingen binnen zijn organisatie in een sneltreinvaart gaan. De oprichting van een eigen R&D-afdeling moet dit in goede banen leiden. Om de concurrentie voor te blijven stelt Schleifenbauer veel te investeren in nieuwe slimme producten en tools. Dit brengt veel werk met zich mee. Het bedrijf heeft daarom in overleg met partners besloten een eigen R&D-afdeling op te zetten. Deze afdeling moet ervoor zorgen dat de organisatie sneller kan schakelen en alle kennis binnenshuis houdt.

schleifenbauer engineering

De R&D-afdeling is ondergebracht in een aparte BV onder de naam Schleifenbauer Engineering. Het team staat onder leiding van chief technology office Alain Schuermans en opereert vanuit het kantoor in de voormalige Karel Isigarenfabriek in Reusel, NoordBrabant. “Om een idee te geven van de ontwikkelingen waar wij ons recentelijk mee bezig hebben gehouden: wij produceerden dit jaar als eerste leverancier op de markt 100 procent halogeenvrije PDU’s met halogeenvrije aansluitsnoeren. Een ontwikkeling die naadloos aansluit bij ons streven

zo groen mogelijk te produceren. Daarnaast hebben wij de maximale temperatuurrange van PDU’s onlangs opgerekt naar 60 °C. Dat is in onze ogen noodzakelijk, omdat een PDU zijn werk niet meer kan doen als de omgevingstemperatuur en de eigen opwarming van de PDU er samen voor zorgen dat bepaalde componenten niet meer binnen de specificaties blijven. Een PDU vervult nu eenmaal een cruciale functie in het datacenter. Daarom is het belangrijk hierop te letten.Wij leveren sinds kort speciale IEC-lockkabels, waardoor kabels naar de server aan beide zijden zijn geborgd en nooit meer spontaan of per ongeluk kunnen losschieten. En we brachten ten slotte de sensormodule op de markt. Een module waarmee je heel intensief in één enkele serverkast kan meten. Bijvoorbeeld om zeer temperatuurkritische toepassingen te meten, zoals een highdensity rack met waterkoeling”, vertelt Schuermans. Kijk voor meer informatie op http://schleifenbauer.eu/nl.

pepijn timmermans verlaat schleifenbauer products

Pepijn Timmermans vertrekt bij Schleifenbauer Products. Managing director Timmermans is sinds de oprichting van het bedrijf in 2008 actief bij Schleifenbauer en was verantwoordelijk voor het op orde brengen van het productieproces. VDL Nedcar, een voormalig werkgever van Timmermans, heeft hem onlangs een positie als vicepresident aangeboden. Naar aanleiding van het vertrek van Timmermans is chief technology officer Alain Schuermans aangesteld tot managing director adinterim. Jos Janssen neemt op operationeel gebied zijn taken over en zal plaats nemen in het MT.

advertentie

JAARLIJKSE

JAARLIJKSE

besparing

Reductie

26.514

100.533 kg

Compromisloos besparen door duurzame koelaanpak in bestaande computerruimtes en datacenters www.profITbox.nl

T 088 77 66 300

it room infra: de vereniging voor de technische infrastructuur van computerruimtes en datacenters.

Welkom op het IT Room Infra Event 2013 Mag ik u, namens alle stuurgroepleden, welkom heten op het IT Room Infra Event 2013 op 12 november in De Kuip. Het laagdrempelige, hoogwaardige kennisevent voor beheerders en managers van datacenters en computerruimtes en voor overige decision makers voor de aanschaf van infrastructuur. Energiezuinig, betrouwbaar, voldoende capaciteit, schaalbaar, et cetera. Het maken van de juiste beslissing kan complex zijn. Vooral als het geen dagelijkse kost is. Het IT room Infra event voorziet u van alle informatie die nodig is om juiste keuzes te maken tijdens het bouwen of verbouwen van een serverruimte. IT Room Infra is een cluster binnen FHI, een collectief van bedrijven die zich als gespecialiseerde aanbieders in Nederland profileren. De boodschap is dat de realisatie van IT Rooms een hightechactiviteit is die professioneel moet worden bedreven en steeds breder efficiënt kan worden toegepast. Deze boodschap komt terug tijdens de lezingen en op de kennismarkt van het IT Room Infra event dat is opgezet met onder andere de stuurgroep en de leden van IT Room Infra. De stuurgroep van IT Room Infra bestaat uit Ronald Lagerberg,

directeur van Si & Es, Gerbert-Jan Meijerink, Area Sales Manager Benelux at Schaefer IT systems, Maarten Verbunt, salesmanager Simac Electronics bv, Arthur Singendonk directeur van profITbox, Harm Wijsman en Eline Hazeleger van FHI. In de media is IT Room Infra elke maand te vinden op de pagina van onze mediapartner DataCenterWorks, daarnaast vindt u het laatste nieuws uit de branche en van de leden op onze website www.itroominfra.nl. Er is een overzicht met een kort profiel van de leden te vinden, er is de mogelijkheid om u in te schrijven voor het IT Room Infra event, de nieuwsbrief, LinkedIn, Twitter en Facebook. Heeft u een vraag of opmerking? Wij zijn er op 12 november gegarandeerd ook! Ik wens u een succesvolle dag en veel kennis toe! Arthur Singendonk Voorzitter stuurgroep IT Room Infra

Onlangs kondigde Microsoft aan naar de mogelijkheden te kijken om in het Noord-Hollandse Middenmeer een datacenter van naar schatting 2 miljard te bouwen. Voor alle duidelijkheid met Middenmeer wordt niet de Amsterdamse wijk bedoeld maar een klein dorpje in de kop van Noord-Holland. Volgens Wikipedia is de bevolking van het dorp gegroeid van 3.000 inwoners in 1980 tot 3.163 in 2007. Met de bouw van dit datacenter neemt het energiegebruik van het dorp met een iets grotere factor toe. Het bedrijventerrein van Middenmeer Agriport A7 maakt volgens het artikel een goede kans als vestigingsplek vanwege de ‘groene’ mogelijkheden. Het bedrijf zou ruim 2 miljard euro willen investeren en bijna 40 hectare grond gaan gebruiken. Het datacentrum kan restenergie uit de glastuinbouw gebruiken en kassenkwekers kunnen profiteren van warmte die de servers genereren. Het is goed nieuws dat Microsoft een datacenter in Nederland wil bouwen, maar het maakt me wel nieuwsgierig waarom Middenmeer is uitgekozen. Middenmeer is gelegen aan de A7 en is prima bereikbaar vanaf Schiphol. Het ligt dichtbij het datainfrastructuurpunt AMS-IX en ook de elektriciteitsvoorziening van Nederland behoort tot de beste van Europa. Maar deze zaken staan in het artikel niet genoemd. Er wordt ingezoomd op de mogelijkheden om samen te werken met de lokale tuinbouw en dat maakt deze plek zo geschikt. Maar is een land waar heel het jaar door gekoeld kan worden door gewoon de buitenlucht te gebruiken niet een beter alternatief? Een investering van 2 miljard, gaat dat nog langs Bill Gates? Het eigen vermogen van Bill Gates wordt geschat op 72,7 miljard, dus ik kan me voorstellen dat hij zich ook niet druk maakt over deze

investering maar het idee is wel leuk. “Bill, we willen een datacenter bouwen in Middenmeer en door samen te werken met de plaatselijke tuinbouw kan het een groen datacenter worden.” Bill Gates: “Middenmeer en samenwerken met de plaatselijke tuinders? Dat klinkt als een geweldig plan, dat we daar niet eerder op zijn gekomen.” Ik hoop dat het datacenter er komt en dat we tijdens een bezoek met de leden van IT Room Infra het hele verhaal over de keuze en de bouw van datacenter in Middenmeer te horen krijgen. Een rondleiding door het datacenter en een bezoek aan de plaatselijke kweker mag dan uiteraard niet ontbreken. IT Room Infra leden, ik houd jullie op de hoogte! Harm Wijsman Branchemanager IT Room Infra

activiteiten 2013

12 november: IT Room Infra event 11 december: Ledenbijeenkomst bij een datacenter

contactgegevens it room infra: FHI, federatie van technologiebranches Eline Hazeleger ([email protected]) Telefoon: (033) 465 75 07 Internet: www.itroominfra.nl

dcw oktober | it room infra

Nederland het beloofde land voor datacenters?

45

Netwerkbeveiliging Door de golf aan DDoS-aanvallen die het landelijk nieuws haalde, en de onthulling dat de NSA letterlijk al onze elektronische communicatie doorzoekt, staat netwerkbeveiliging hoger dan ooit op de agenda van CIO's en netwerkbeheerders. Daarom is het niet verwonderlijk dat ook Bicsi News hier de nodige aandacht aan besteedt.

dcw oktober | bicsi

Vijf aandachtspunten voor betere netwerkbeveiliging

46

In de categorie strategy & development van Bicsi News staat dit keer een artikel van vijf pagina’s over hoe netwerkinfrastructuren vanuit hun fundering zijn te beveiligen. Stap 1 begint met een goede analyse voor welke applicaties en/of marktsector het netwerk gaat worden toegepast. Daarbij hoort onder andere het voorkomen dat niet geautoriseerde gebruikers überhaupt via een publiek toegankelijk verbindingspunt verbinding kunnen maken. Het tweede beveiligingsaandachtspunt is de segmentatie van het netwerk en toegang tot de knooppunten of ruimten waar crossconnecties worden gemaakt. Stap 3 gaat over het beperken van de toegang tot glasvezelpoorten en stap 4 over het voorkomen van onbedoelde ontkoppelingen, of aftappingen van belangrijke verbindingskabels. In stap 5 belicht de auteur het belang van een herstelplan voor calamiteiten. Hoewel de vijf stappen uiteraard niet nieuw zijn, worden ze in de praktijk lang niet altijd gevolgd. Voor de netwerkbeheerders en -beveiligers die daarmee te maken krijgen is het artikel daarom zeker een aanrader. Overigens bestaat goede beveiliging altijd uit meerdere lagen. In dit artikel wordt geen aandacht besteed aan de betere beveiliging door steeds slimmere apparatuur, zoals de bekende firewalls, en het feit dat nieuwe generaties loadbalancers veel beveiligingsfuncties toevoegen, zoals van het snelgroeiende A10 Networks.

Een ander interessant initiatief is de onlangs getekende ‘Memorandum of Understanding’ tussen Bicsi en Asis. Op basis daarvan gaan de beide verengingen samen proactief de groei van bedrijfskritische communicatie-infrastructuren monitoren en hun leden helpen de beveiliging ervan te verbeteren. Dit gebeurt door informatie te delen en toegang te bieden tot elkaars opleidingenaanbod, research en standaarden, maar ook door gevoelige onderwerpen als privacy beter bespreekbaar te maken. Bicsi en Asis hebben samen wereldwijd ruim 60.000 leden. Uiteraard kunt u meer informatie over de nieuwe standaard en Asissamenwerking vinden in het gratis tweemaandelijkse Bicsi News. Wie interesse heeft in wat Bicsi haar leden allemaal biedt, kan dat lezen op de deels ook voor niet-leden toegankelijke website, of door natuurlijk één van de technische congressen te bezoeken. Zoals de jaarlijkse winterconferentie in het behaaglijke Orlando, die dit keer begin februari 2014 is gepland. De agenda met alle evenementen is eveneens te vinden op www.bicsi.org.

Nieuwe Bicsi-standaard en samenwerking Asis

Dat beveiliging voor Bicsi een strategisch belangrijk aandachtsgebied is, blijkt ook uit de net gepubliceerde nieuwe release van de ‘Electronic safety and security (ESS) system design & implementation best practices’. Daarmee wordt namelijk het gat overbrugd tussen de techniek van communicatie-infrastructuren en de steeds strengere eisen die daaraan vanuit de beveiligingswereld worden gesteld. Deze nieuwe standaard bevat ook informatie en tips om het toenemend aantal gerichte aanvallen tegen te gaan.

regionale bicsi-contactpersonen RCDD Gert-Jan Roozeboom van R&M, via [email protected]. RCDD Joop Ierschot van Deerns, via [email protected]

SMARTER Data Center InfrastruCture. We’re In It. Our unique R&D relationships with the world’s leading active equipment vendors help anticipate your future connectivity requirements. Our investment in local resources delivers face-to-face technical support where you need it, when you need it, even for multi-national roll outs. So, for an agile and efficient data center, choose TE Connectivity. www.datacenteragility.com

netpodium rack system & universal Connectivity Platform (uCP):

NEW!

• Ideal for mixed media data center environments • Plug & play copper and fiber systems in one panel • Save time and space through increased rack efficiency • Utilize free space alongside, above and below the 19” envelope • For applications up to 100G • Reduced installation times due to tool-less fasteners • High density cable management & bend radius protection www.datacenteragility.com/products

KRONE

incorporating AMP NETCONNECT and KRONE

eVerY COnneCtIOn COunts Rietveldenweg 32, 5222 AR ’s-Hertogenbosch +31 73 6246211 [email protected] www.ampnetconnect.nl

Eindelijk, een efficient-gerichte business case voor de DCIM waar u echt naar op zoek bent. Zes manieren waarop StruxureWare for Data Centers software de operationele- en energie-efficiency verbeterd.

1

2

3

Monitor energie-index wereldwijd

Identificeer buitensporige capaciteit

Rapporteer energieverbruik en -kosten

Informatie waarmee u goed op de hoogte bent van mogelijkheden of risico’s in de energiemarkt.

Spoor niet-gebruikte of overbodige capaciteit op en bepaal welke apparaten kunnen worden uitgezet of elders kunnen worden gebruikt.

Verzamel, analyseer en rapporteer uw energiekosten en –verbruik op macroof microniveau.

4

5

6

Toon PUE van uw gehele IT/facilities-omgeving

Doorbereken van energieverbruik

Simuleer effecten van fouten in systemen

Genereer real-time meetwaardes voor de effectiviteit van uw energieverbruik en tal van andere prestaties.

Dankzij details over het energieverbruik kunt u de kosten voor het gebruik van het datacenter exact doorbereken aan de verschillende business units.

Identificeer belangrijke IT-consequenties van energie-uitval en falen van koeling.

Energie-efficiënte beschikbaarheid Organisaties zijn gericht op het verlagen van hun kosten en energieverbruik, terwijl ze meer capaciteit nodig hebben. Datacenter- of facility managers moeten daarom de beschikbaarheid van systemen dusdanig beheren, dat het binnen de wetgeving past en voldoet aan de eisen en wensen op het gebied van OPEX. Om aan alle eisen te kunnen voldoen, heeft Schneider Electric™ StruxureWare™ for Data Centers software geïntroduceerd. Hiermee kunt u het monitoren van uw energieverbruik goed structureren en volledig automatiseren. Waardoor u altijd een compleet inzicht hebt in al uw datacenterfuncties.

Alle informatie op ieder gewenst moment Onze datacenter infrastructure management (DCIM-)software geeft een compleet overzicht van uw infrastructuur. Of het nu op gebouwniveau is of serverniveau. Hierdoor kunt u de uptime van uw systemen monitoren en beschermen. En de effecten van verplaatsingen, veranderingen, uitbreidingen in het datacenter simuleren en analyseren, zodat u weet wat de kosten hiervan zijn, welke capaciteit u nodig heeft en wat de gevolgen voor het energieverbruik zijn. Op deze manier bent u er zeker van dat zowel IT als facility uw datacenter op ieder moment kunnen aanpassen aan veranderende behoeften. Terwijl het datacenter altijd beschikbaar blijft en energie-efficiënt is.

Business-wise, Future-driven.™ How Data Centre Management Software Improves Planning and Cuts Operational Costs”

> Executive summary

Contents

Compleet inzicht in uw datacenter: > Visualiseer wijzigingen/capaciteitscenario’s > Bekijk uw huidige PUE/DCiE en de gegevens uit het verleden > Behoud altijd de hoogste beschikbaarheid > Bekijk en beheer uw energieverbruik > Space en cage management in faciliteiten met meerdere huurders > Verbeter ‘life-cycle services’ van planning tot onderhoud APC by Schneider Electric -producten, -oplossingen, en -diensten zijn integraal onderdeel van het IT-portfolio van Schneider Electric.

Dowload uw gratis white paper en bekijk de tien realistische scenario’s waar DCIM ertoe doet. U maakt kans op een iPad mini! Bezoek www.SEreply.com

Key Code 40078p

©2013 Schneider Electric. All Rights Reserved. Schneider Electric, APC, StruxureWare, and Business-wise, Future-driven are trademarks owned by Schneider Electric Industries SAS or its affiliated companies. All other trademarks are the property of their respective owners. www.schneider-electric.com • 998-1187091_NL_C