Ervaar de onzichtbare band met uw hond
Andere landen kennen het al een tijdje: de hond op afstand laten werken in een grote cirkel. Hondenleven mocht deze zomer bij Dog Basic kennismaken met cirkeltraining. Hoe u maximaal kunt samenwerken met uw hond, en hem daarbij ook nog eens lekker zijn beweging kunt geven! Tekst Mandy Gerris, Judith Lissenberg & Hermina Stout Fotografie Ron Baltus
Hoe krijgt u een hond zover dat hij doet wat u van hem vraagt? Hoe houdt u zijn aandacht vast, thuis en op het trainingsveld, en ook op afstand? Hondenschool Dog Basic ontwikkelde daarvoor een recept: cirkeltraining. De hond in een cirkel om je heen laten lopen, als methode voor succesvol trainen? Inderdaad! Wie het doet, ervaart al snel dat cirkeltraining om meer draait dan alleen rondjes rennen. En het leuke is dat u in een paar lessen al enorme resultaten kunt bereiken. Longeren
In andere Europese landen is het al veel langer gebruikelijk om honden, net als paarden, te trainen aan een longeerlijn. De hond loopt daarbij in een grote cirkel om de eigenaar heen, en kan zo zijn energie kwijt. Zo wordt, eveneens net als in de paardensport, gewerkt aan het sturen van het gangwerk van de hond. Deze methode werd al in de jaren zestig in Zweden toegepast, en later door Duitse hondentrainers overgenomen. Op diverse Belangrijk! De cirkel moet groot genoeg zijn in diameter, anders worden zowel baas en hond dol, dus een beetje tuin of terrein hebt u wel nodig. Verder is het belangrijk dat u de hond zowel rechtsom als linksom laat lopen, om zijn lichaam niet te veel eenzijdig te belasten.
26
hondenleven | november 2009
locaties in Duitsland en Zwitserland werkt men met het longeren van honden. Hermina Stout van hondenschool Dog Basic in Kerk-Avezaath raakte geboeid door deze trainingsvorm, waar volgens haar nog veel meer uit te halen moest zijn. Met de oorspronkelijke longeertraining als uitgangspunt ontwikkelde ze haar eigen Dog Basic Cirkeltraining. Een nieuwe vorm van hondentraining, die volgens Hermina nog lang niet is uitontwikkeld. Ze bedenkt iedere keer weer nieuwe oefeningen en trainingsonderdelen. De cirkel
Basis van de cirkeltraining is een cirkel van ongeveer acht tot tien meter doorsnee. Deze kunt u gemakkelijk zelf uitzetten met behulp van afzetpaaltjes of tentharingen en plastic afzetlint, dat ervoor moet zorgen dat de hond aan de buitenzijde van de cirkel blijft werken. Als het wapperende lint voor de hond niet werkt, kunt u ook een touw of koord gebruiken. Voor de aanleerfase is het ideaal als het touw of lint zich op borsthoogte van de hond bevindt. Bij ervaren honden kan de markering die de cirkelvorm aangeeft steeds lager worden geplaatst, en zelfs helemaal worden weggetraind.
Afhankelijk van wat en waarvoor u wilt trainen, kunt u met kleinere of juist grotere cirkels werken. In de aanleerfase voldoet zelfs een rechte lijn om de hond te leren dat hij aan de andere kant van het lint moet werken. Het is de bedoeling dat de hond leert dat hij alles wat hij graag wil, zoals contact met zijn baas, een voertje of een speeltje, alleen krijgt als hij keurig buiten de (cirkel)lijn meewerkt, ook al bevinden zijn beloningen – de baas staat in de cirkel – zich aan de andere kant van de lijn. Samenwerken
Cirkeltraining gaat uit van lichaamstaal. Omdat er weinig met stemcommando’s wordt gewerkt, zal de hond naar zijn eigenaar moeten blijven kijken om contact te houden en de subtiele, bijvoorbeeld met hand of schouder gegeven aanwijzingen te kunnen volgen. Die aanwijzingen worden door de hond trouwens supersnel opgepikt: als de baas in het midden van de cirkel staat en de andere kant op draait, zal de hond meteen volgen. Het draait allemaal om samenwerking: de hond moet niet, hij mag. Hoe minder dwang er op de honden wordt uitgeoefend, des te beter ze vaak meewerken. Als de omgeving veilig is, wordt cirkeltraining zonder lijn geoefend. De hond is dan
Met blije koppies en wapperende staarten gaan ze rond. Eerst heel beheerst, en dan: vol gas! vrij om weg te lopen, maar de praktijk leert dat de meeste honden dolgraag met hun baas willen samenwerken. De lijn is dan geheel overbodig. Als u de handler subtiel ziet leiden en de hond haarfijn ziet volgen, lijkt het haast wel of er bij cirkeltraining een onzichtbare lijn tussen baas en hond bestaat. Zelfbelonend
In de aanleerfase wordt vanzelfsprekend veel met beloningen gewerkt. Maar als de honden eenmaal geleerd hebben hoe deze training gaat, is het werken in de cirkel al een beloning op zich. Met blije koppies en wapperende staarten gaan ze rond, vooral als er tempowisselingen aan bod komen. Eerst heel beheerst lopen, en dan: vol gas! Deze vorm van trainen is behoorlijk intensief. Niet alleen voor de eigenaar, die in het begin nog veel meeloopt en heel geconcentreerd op het gebruik
hondenleven | november 2009
27
géén verbodszone Het is bij cirkeltraining de bedoeling dat de hond aan de buitenkant van de uitgezette cirkel blijft. Maar het binnengebied van de cirkel is, zoals dat bij andere longeertrainingen soms wel het geval is, absoluut geen verboden terrein. Wel is het de bedoeling dat de hond leert om buiten de cirkel te werken, hij mag alleen in de cirkel komen als de eigenaar dit van de hond vraagt. Maar eigenlijk is de binnencirkel voor de hond helemaal niet van belang. Het is voor hem veel leuker om aan de andere kant van het lint te zijn: daar worden namelijk alle beloningen gegeven! De baas kan daartoe of naar de hond toe lopen om die over het lint zijn beloning te geven, of de beloning (bijvoorbeeld een bal of iets lekkers) vanuit de cirkel over het lint gooien.
28
hondenleven | november 2009
van zijn eigen lichaam moet letten, maar vooral ook voor de hond. Die is voor honderd procent gefocust en er wordt veel hersenwerk van hem gevraagd. Ook fysiek biedt de cirkel voor hem een behoorlijke uitlaatklep: één rondje lopen op een cirkel van tien meter doorsnee is goed voor een afstand van enkele tientallen meters!
net als in een manegebak, en probeer de hond ter hoogte van zo’n bordje een bepaalde oefening te laten doen. U kunt zelfs oefenen met meerdere honden tegelijk, of trainen met grote afleiding (bijvoorbeeld een andere hond) in de cirkel. Of werken met twee of meer cirkels. De mogelijkheden zijn oneindig!
In de praktijk betekent dit dat de trainingssessies vooral kort moeten zijn. Werk maximaal vijf minuten aaneen, met ruime pauzes ertussen waarin de hond zich even kan ontspannen. Na een half uur trainen heeft de hond meestal genoeg gewerkt, en kan hij moe en voldaan zijn rust nemen. Zoals voor alle training geldt: ga niet te lang door, stop op het hoogtepunt. Dan blijft het leuk!
Via www.dogbasic.nl of www.cirkeltraining.nl vindt u meer informatie over cirkeltraining, en via www.youtube.com/user/hondenschoolDogBasic zijn filmpjes te bekijken. Of surf eens naar www.longiertraining.de > Die DVD om honden op de cirkel in actie te zien.
101 mogeLiJkHeDen
Cirkeltraining is voor iedere baas/hondcombinatie geschikt, mits de hond gezond en vrij van pijn is en het de baas vooral gaat om het plezier van het samenwerken. De training is passend te maken voor iedere soort en leeftijd hond en voor ieder trainingsdoel. In alle gevallen werkt u aan het verbeteren van de samenwerking, maar door te kiezen voor bepaalde oefeningen op de cirkel kunt u sommige vaardigheden van uw hond heel doelgericht gaan trainen. Neem bijvoorbeeld het temporiseren, waarbij de hond leert te stappen, te draven en te galopperen op aanwijzingen van de eigenaar. Of u kunt hindernissen inpassen: denk aan hoogtesprongen, hoepel- of bandsprongen, tunnels of andere behendigheidstoestellen. Ook is het mogelijk gehoorzaamheidsoefeningen in de training te verwerken: zit, af, sta en blijf op afstand. Hang bordjes met letters (Hermina werkt met de letters C, I, R, K, E en L) aan de paaltjes als markeerpunt voor uzelf,
YEaH Baas, DiT is LEUk! Omdat we bij Hondenleven altijd graag zelf ervaren hoe iets is, mogen de redactiehonden bij Hermina komen kennismaken met de cirkel. Tijdens de eerste les maken we een voorzichtig begin. Hoe moet je lopen, waar houd je je handen, hoe gaat het draaien, wanneer moet je belonen? Het is allemaal heel nieuw, en de honden krijgen daarom regelmatig even de tijd en rust om na te denken. Bij les twee blijkt het kwartje al aardig te zijn gevallen, het eerder geleerde wordt snel weer opgepikt en voortgezet. Tijdens de tweede les spelen we wat met tempowisselingen: een kwestie van je lichaam iets meer of minder naar de hond toe of van hem af draaien. In eerste instantie voel je je een beetje een circusdompteur, maar al snel is daar de kick van het samenwerken. Het is ontzettend gaaf te ervaren dat de hond je helemaal begrijpt. Met een kleine stuurbeweging van je schouder schakelt hij soepel over van draf in rengalop. We hebben een klik: ‘Yeah, baas, ik snap het, ik snap het, ik ga sneller, nóg sneller, dit is leuk!’ Wauw! ‘Zag je dat?’, roept Hermina enthousiast. ‘Zag je dat moment? Voelde je het?’ Ja, we voelden het! Het liefst zouden we nog een rondje doen, maar Hermina is resoluut. ‘Nu het zo goed gaat moet je stoppen, zijn kop zit nu vol’, wijst ze naar de hijgende redactiehond. ‘Beter dan jullie net samen gelopen hebben, kan het vandaag niet meer gaan.’ Volgende keer dan maar (nóg) beter, besluiten we, en boeken bij voor nog een les. Dan mogen we zelfs al proberen met twee honden tegelijk te werken. De cirkelverslaving is in gang gezet!
hondenleven | november 2009
29
ZELF ProBErEN? De eerste stapjes van de cirkeltraining zelf proberen? Dat kan! Het eerste trainingsdoel is de aandacht van de hond te krijgen en vast te houden. Tegelijkertijd leert u de hond aan de andere kant van een lint of touw te werken. Begin met het uitzetten van een lijn door een aantal tentharingen op een rij te plaatsen met een touw of lint erlangs. Een lijn van in totaal drie tot vijf meter lang voldoet al. Let erop dat de haken aan de bovenzijde van de tentharingen altijd naar uzelf wijzen, zodat de hond zich er bij het langslopen niet aan kan bezeren. Zorg dat de omgeving niet al te veel afleidingen biedt. Laat de hond voor het lint zitten. Stap vervolgens rustig zelf over het lint en ga voor uw hond staan, met uw gezicht naar uw hond toe. De hond zit dus aan de ene kant van het lint, u staat aan de andere kant.
stap 1 Draai uw lichaam een kwartslag en geef uw hond aan dat u gaat lopen met ‘loop’, ‘kom maar’ of iets anders, dat niet verwarrend mag zijn met de commando’s die de hond al kent. Kies voor deze eerste keer de kant waarbij uw hond aan uw zijde loopt zoals hij is gewend: als uw hond altijd links van u volgt, draait u zelf dus een kwartslag naar rechts, zodat de hond ook nu links kan volgen, maar ditmaal dus met het lint tussen u en hem in.
stap 2 Loop een paar stappen door en beloon uw hond (met uw stem, eventueel gevolgd door een voertje) als hij naar u blijft kijken. Dát is braaf!
stap 3 Na een paar stappen staat u stil en draait u uw lichaam een kwartslag terug naar uw hond. Het is de bedoeling dat de hond dan ook naar u draait en keurig gaat zitten. Als hij dit doet, is hij natuurlijk geweldig!
stap 4 Nu kunt u dit ook de andere kant op oefenen: draai bij het weglopen ditmaal een kwartslag naar links, zodat de hond u aan uw rechterkant (aan de andere kant van het lint) volgt.
stap 5 Als dit goed gaat, kunt u stapje voor stapje de afstand tussen u en het lint/de hond vergroten. Springt de hond over het lint naar u toe? Leid hem dan rustig weer terug naar de andere kant.
stap 6 Krijgt de hond het volgen van uw bewegingen (draaien, lopen, stilstaan) door? Probeer dan, in plaats van met een kwartslag naar de hond toe te stoppen, eens een halve slag door te draaien (altijd in de richting van de hond draaien) en verder te lopen, zodat u de andere kant op gaat. Draait en loopt uw hond mee? Super! Belangrijk: zodra uw hond tijdens het bewegen langs de lijn wegkijkt en zijn blik dus niet meer op u richt, draait u meteen een kwartslag naar hem toe om hem te laten zitten. Als u dit heel snel doet, zult u merken dat uw hond veel alerter op uw bewegingen wordt. Als u al wat verder bent en tijdens het lopen kunt draaien, kunt u snel omdraaien en de andere kant op lopen als de hond zijn aandacht dreigt te verliezen. Dit is de eerste, prille basis van de cirkeltraining. Nog een paar tips: oefen dit heel kort. Een paar minuten achter elkaar is al lang genoeg, laat de hond dan even snuffelen of spelen. Zo kunt u een paar korte sessies achter elkaar doen. Zorg in deze aanleerfase bovendien voor voldoende goede beloningen. Sluit de sessie af met een jackpot (extra lekker of veel voer, of zijn favoriete speeltje). Het is voor de hond best moeilijk om te snappen wat u van hem wilt, geef hem daarom via uw stem en de beloningen voldoende feedback over zijn prestaties. Veel succes met oefenen!
