•
nummer 4, december 2011
enSloen.
Bestuur Chevron oc It DNb morgen een bezoel a£ nkondigen zijn ze van harte welkon1
Deloitte.
re ~zaam, Er nloest een directeur a.i. pensioenbllreall en een permanente v isitatieconlmi sie komen om de fnnctie van fondsvoorzitter, zowel inhoudelijk als qua tijdsbeslag, te ontlasten. Diezelfde •
maatreg len maakten het zelfsrandig voortbestaan van Stichting Chevron Pensioenfonds mogelijk. Hoe een klein ondernemingspensioenfonds zich staande - en compliant - weet te houden binnen het onbarmhartige governance-regime van de Pensioenwet. Meer transparantie in de besluitvorming zet het bestLlur aan tot bewuster besluiten.'
We kennen Chevron als een van de groots te oliemaat schapplJen ter we reld. Het bedrlJ fsonderdeel Chevro n Oronite Tech nology bv (1957) in Rotterdam ontwikkelt en test add itieven voor bra ndstof fen en sm eero li en die de prest at ies van auto- en sch eepsmotoren verbeteren . Oronite is, samen met onder meer Chevron Netherlands en Chevron BV, sponsor van Sti c tlng Chevron Pensi oen fo nds, een relatie f klein pensl oenionds met een belegd vermogen van circa 270 mi ljoen euro. Een behoor liJ k griJS fonds, gezlen de samens telling: 140 actieven en
1.900 inacti even waarvan 1.270 penSloenge rechtigden. Maar met een mo oie ein dloon regellng, die zelfs voor ni euw komers nog openstaat. Zoa ls el k pensioenfonds word t ook Stichtlng Chevro n Pensioenfon ds sinds 2007 van overheldswege geconfronteerd met een hausse aan regels inzake inzichtelljkheid van processen, governa nce en nsicobeheer. A is je dat allemaal wil t Invul len, gaat dat heel veeI ijd kosten, zegt voorzitter Cees van Klin k. En er verandert nog meer. "Werd Je vroeger door de werkgever aangew e7 n om bestuur va n het pensioenfonds er par tl ime blJ te doen, 'nmiddels is fond sbes tuurder
maar
•
llle
a lee
Van lin ks naar rechl s: Cees van Klink, William van Ettinger, Hans Nijsse en Ben Blocq.
ultgegroe id 101 een serious job . De gepensioneerden
Eigenwijs genoeg
7iJ n ook steeds mondlg er geworden en vragen grond ige
Sin ds de to ezlchthouder een lo ar of drt e, vier
Illeg. Be alve da Je be schlkbaar moe t zijn. moet Je als
geled en Inlensiever IS gaa n klJken naar hel
bestuur dU5 ook steeds exacter op de hoogte ziJ n van
verp llchllngenm nagement en beleggingsbeheer, heell
w at je doet. En da t valt niet mee. Vermogensbeheer
zij veel fond sb esturen voor en prob eem gesleld ze
IS b iJvoorbeeld
een zeer comp le xe materie geworden,
zeker Sln ds de internetbubble va n 20 01-2002. Met name e eis v n ' In control zijn' was voor ons als bestuLtr en pij npun\."
hadden wei af fi niteil mel deze 1I1ema's, maa r w aren cr dUideliJk niet in geschoold. Om een antwoord op
de toenemen de d l uk vanuil De Nederla ndsche Bank te for muleren start te SllChung Chevron Pensioenfonds va naf
Pensioen
~u mme r
4 • de em
~!
20 I I
5
Bestuursondersteuning
'Een eigen fonds met eigen mensen, claar identi ficeer je je nlakkelijk:er , nlee
Sinds deze besllssing ziJn er ta l va n ac tiviteiten ont w ikkeld, hoewel het pensioenfonds al met een aantal thema's bezig was, onder druk van DNB . Zaken als medezeggenschap in het bestuur w erden opgepa kt, maar ook de rol van Juridisch, actuarleel en beleggingsadviseurs werd nader bekeken en zo nodig versterkt. Het w as evenwel noodzakelijk de totale governancestructuur
2009 een zelfreflectieproces ondersteund met visltatie,
te verstevige n, anders lOU de bestaansvraag binnen
waarin strategische thema 's nlet werden geschu w d.
afzienbare tijd weer aan de orde kunne n zijn. Dit
Een proces dat eind 2010 uitliep op die ene vraag
resulteerde onder meer in de benoeming van een tijdelijke
ophef fen of doorgaan l Of beter : de bestaande regelingen
directeur pensioenbureau en het beter optuigen van dit
onderbrengen biJ een verzekeraar of in eigen beheer
pen sioenbureau . De tiJds investering van de bestuursleden
houden en als zelfstandig pensioenfonds continueren l
moest hiermee worden teruggebracht. Daarnaast kreeg
Na aile opties - Inclusief d ie van aansluiting bij een
de visitat iecommissle een permanent karakter, lOdat men
bedrijlstakpensloen fonds of een pan -Europese structuur
op een betere manier kan volgen of het pensioenfonds
- beoordeeld te hebben, besloot het fonds samen met de
goed op weg bliJft naar bestuurlijke best practices,
werkgever om op elgen kracht verder te gaan.
Inclu sief de beheers ing van wer kzaamheden die aan derden zij n ultbesteed.
Waarom l Van Klink : "Als fonds w aren we bekend met de situatie van uitbesteding . Dat leverde nlet de mate
Het pensloenbureau, met taken als de administratie van
van betrokkenheid op die we w ensen, vooral van de
regelingen en het contact met gepensioneerden, was
kan t van derden . Een eigen fonds met eigen mensen,
lange tijd het domein geweest van een HR-medew erkster,
daar identiflceer Je je makkelij ker mee. Wlj zlen dit als de
die dlt in een soort biJrol op zich had genomen . Toen ziJ In
effec tiefste manier om gestaite te geven aan de diverse
2008 met pensioen ging, werden de verric htingen geheel
regellngen die w e Ul tvoeren; ten slotte komt ons fonds
uitbesteed aan een pensioenuit voerder. Op grond van
voo rt uit meerdere bedrlJven, en dat geeft de nodige
kla chten van deelnemers die vonden dat het persoonliJk
uitdag ingen in de pensioenuit voer lng. Bovend ien, we
contact ontbrak, werd het bureau naar een jaa r weer
zijn eigenwiJs genoeg om te den ken dat we het zelf beter
in house genomen . Een opmerkeliJke zet, aangezlen dit
kunn en. "
meestal in omgekeerde volgorde voorkomt. Stichting Chevron Pensioenfonds besloot tot aanstelling van een parttime directeur ad interim in de persoon van Willia m Van Ettinger. Aan hem de taak om samen met een medewerker van HR de ui tvoering op hoog niveau vorm Ie geven en te lOrgen dat het pensioenbureau op eigen krac ht verd er kan. Voor een persoon is dat nauw el ijks te doen, meent Van Ettinger, want " voor Je het weet ben Je allerlel dagelijkse kwesties aan het regelen, maar dat zljn nle t per defin itie de belangrij kste kwesties." Vandaar ziJn mbreng, die er ook - en vooral - op gericht is het bestuur te ondersteunen op de meer strat eglsche thema 's. Sa men met het fondsbestuur werkt hij blJ voor beeld aa n de Impiementatle van he beleggingsbeleid, het fo rmuleren va n het r isicoraamwerk en het opstellen van een cris isplan.
6
Efficiencyargument De komst van een visitatl ecommlssle, die In 2009 een bi lk w ierp op aspec ten als risicobeleid , deskundigheid en comp liance in het alg emeen, had te ma ken met een ve rplichl ing van ult de toezicht houder. Maar het vleltevens samen met de ambitie van het fonds om 5 ruc lurele maatregelen ter ve rbetering te introduceren . Nadat de commissieleden Hans NiJsse (voorzi tter) en Dal e del Canho hun rap por t aan het bestuur over 2009 hadden gepresenteerd, zat hun taak er formeel op en kon de visita tiecommissie in pnncipe ontbonden worden . De kwa ltteit van haar biJdrage w as voo r het bestuu r echter reden om het visitatieproces voort te zelten, en w ei In de vor m van een Ja arlijk s onde rzoek door een vas te co mmlSSle best aa nde Uil de genoemde 'eden met aanvll lltng va n Ben Blocq . Er ziJn daarbiJ t wee ra ppor tagem omenten, nam Iljk en in terim- rapportage in h t najaa r en een de fl nllieve rapporta ge In het voorjaar. Me 'vas' wo rdt bedo I een com Issie benoemd vo or een geflxeerde. meerJange perlode, mel JaarliJkse VISI
atle. E dat heeft zo ziJn voord elen, betoo t Bl ocq.
"De b~ rgin van opgedane ken nls en ervaring biJ het
"Ui telndel lJ hebben vlsl tati ecommlssie en bestuur hetzelfde doel, nameliJk het goed fun clio neren van het
pensl oenfonds is vanzelfspreke nd beter met een vaste
pensio enfon 5", vult Han s NUsse aan . "W lj zijn geen
co nmlssie da n met een die ad hoc is
scho olme estl'rs, maar geven zaken In over w eging .
Daar n ast geld t een efficiencya rgum en l
formeerd. et b trekkin g
lot het visitatie proces . Het tiJds b sla g op het b stuur
We kijken prim Ir naar wat de wetgever voo r ogen sta at In l erm en van bljvoorbeeld bes tuursprocessen,
of penslo nbureau is vanwege de co ntln u'l te ll va de
ri sicobelei d op lan ge term lJ I), checks Er balan es en de
permanenle VISit a ieco mmissle minder, omdat el gaat
propor lonailleit van kosten. Ook omgevingsfac tore n
om beantwoordlng van elkens dezelfde vragen ."
worden hierblJ in ogenschouw genomen. Bij voorbeeld heb je als klein fonds bestaansrecht l Deze vraag komt
Bestaansrecht
steeds vveer aa n de orde."
Van Klink om schrijf t het vi sitatieproces als 'een vorm van Intern toezicht door externcn'. "Wlj wi lden hier
Heldere mandaten
ens voordeel mee doerl, vaker dan de voorgesc hreven
Die extra nadruk op processen en rislCO'S heeft ertoe
frequent ie van eenmaalln de drie Jaar Ais be sluur krij g Je
geleld dat beslul t n helderder tot stan d omen, dat wil
op ouwende knliek; de co , missi e ho udt ons e n spiegel
zegge n als resultante va n een gedlsclplineerd procedure.
voo r, en dal IS nut lig. Doen w e e w I zo goed als w e
Er w orden u goede bestuurs stukken voorberel ,
de k nl Vreemde ogen d Wl n ~ en nl t aileen, ze ma en Je
die lelden tot transparant gen omen besluiten . D Z
ook bewusl van za en waar Je lei niet op was gekomen .
w orden weer ordeltjk neefgelegd In notulen, die voor de
De visl tatl eco mm lssle krijgl van ons dan ook ail e st k en
visitaliecommissie, maar evengoed voor DNB durdeliJkheid
onder ogen. Zo proberen we verra ssin gen v66 r te zljn ."
vers haffen
an Ettinger: " Meer transparan tie In de
beslui tvormi ng leI het besluur tegehJ k aan tOI b te re afweglng n. Je nee t hler oor bewus er be slulten De visl aliecommlssH= heeft 0 s aang spoord tot hel fo rmuleren van heldere mandaten voo r de versch ille de
~
Pensioen nummer 4 •
dec~mber
2011
vragcn naar de onderbouw lng en verantw oord ing: waar
'De positieve ervaring I11et her fenomeen v lSJtarleCOn1ITIlSSle
begint ook door te dringen bij de toezichthouder'
staat dati " De po sitieve erva ri ng me t het fenomeen visitatie commissie begint ook door te dringen bij de toezichthouder, weet Blocq . " Daar IS een plek gevonden voor het functioneren van zo'n Instelling. Bovendien zal Jaarl iJkse visitatie In het kader van de voorgenomen w ijziging van de pensioenwet mogelijk verplicht worden . Aanvan keliJk bestonden er tw iJfels; zo lOU de frequentie van minimaal eenmaal per drie jaar te laag ziJn. Oat pleit voor een permanente comm issie, w aar je meer op kunt bouw en."
Boven de benchmark Wat Van Klink betreft heeft Stlchting Chevron Interne lichamen rondom het fondsbes tuur, lOals de
Pensloenfonds een kwaliteitssprong gemaakt in het
com mlSSles voor governa nce, administratie, belegglngen,
op stellen en uit vo eren van het pensioenbeleid. En
kla chte nafhandeling, Chevrons eigen vermogensadviseur
kwalitelt betekent ook dat Je er meer gevoel bij hebt.
en het pensioenbureau zeit. Ook het bestuurdersprofiel
vind t hiJ, doelend op de persoonliJke dri ve om zaken
is aangescherp t en verdiept, lOdat je hier in geval van
al s commu nicatle, web site en UPO in orde te hebben .
vaca tu res nlel meer over hoeft na te denken. Zelfs over
"We zien dat het bewu stziJn onder onze deelnemers IS
de vergoed ingsregeling voor bestuurlijke w erkzaamheden
toegenomen. Oat lees je biJvoorbeeld af aa n de dlscussles
IS goed nagedacht. Oaarnaast is de relatie met diverse
over dekkingsgraden die w e hier steeds meer horen .
toezichlinsteliing en, lOals DNB en AFM, maar ook het
Men voelt zi ch sterk betrokken blJ het thema pensioen.
interne verantwoordingsorgaan, de deelnemersraad, de
Dat past blj medew erkers van een oliemaatschappij,
comp li ance of fi cer, de act uaris en auditor De loitte, helder
wa ar he t Identifica(l enlveau van oud sh er hoog ligt en het
ing ev Id . We 21Jr1 niet tevrede n vo ordat we de rol van aile
personeelsverloop laag. Wan neer on s gevraagd w ordt
betrokken n duidehjk in kaarl hebben." HiJ refereert ook
waarom w e dlt Jaar geen indexatie geven, willen w e dlt
aan de vergaderf requ entie va n het pensloe nfondsbestuur,
zo goed mogelilk kun nen ultleggen" Wellicht is het deze
die in 2010 Is opgevoerd van vier naar acht. In deze
drive, en de manier w aarop deze is ingevuld, die Stichting
biJeenkoms ten zijn diverse deskundlgen ul tgenodigd
Chevron Pensioenfonds In 2010 de NPM Commun icatie
om bepaalde onderwerpen te kome n toelichten - ook
Award heeft opgeleverd .
dat heeft bijgedrager1 aan de kenn lsgroei en verdere pro fessionalis ering binnen he t fonds. "De bestuursleden
En w ellicht heeft het doorgelichte en gesaneerde
Zit ten nU meer aan het roer, mag Je concluderen. "
fina ncieel beheer afgestraald op het ren dement, w ant in 2010 presteerde het fonds boven de bench mal k.
ZiJn de bes tu ursleden m t al deze inltiatieven ook daadwer eliJk ont lasP Oa t
iJdele hoop gebleken, lacht
De dekkingsgraad stond elnd september w elisw aar op
100, "maar als de rente - die door de sch uldencrisls in
Van Klink . Het bestuur is ex tra. aan het we rk gezet. " Maar
Zuid-Europa op een zeer laag nlveau is gekomen - w eer
we weten nu beter w aar we mee bezig ziJn en wat er
wat oploopt ku nnen w e z6 weer boven de 105 uitko men
van ons verwacht w ordt: in die zin heerst er nu meer
en IS indexeren wee r mogelijk, in ieder geva l 9 deelteIIJk ",
rust. Moch t DNB morgen een bezoek aan kon digen, zljn
ald us de voorzitter. "Met garantie tot aan de deur
ze van harte
8
IS
elkom. Als bes tuur hebben we rlu vee I
nalUurlijk, w ant het han gt hoofd zakelij k va n de politi ci
meer mun itie, kunnen we veel meer ter toellChtlng en
at. A ileen blJ een stevig ak koord in deze schuldencri Sis zal
motiveriro g aan dragen . Voorol de vi sitauecom missle heeft
de rente in Nederland mogeitlkervviJ s weer wat kun nen
hleraan bij gedragen door bij alles w at we bewccrden, te
stIJ gen. "
•
