2010 -- Formeel recht -- Deel 5
Formeel belastingrecht – les 5 – programma
Verdachte Artikel 27 Sv Als verdachte wordt (…) aangemerkt degene te wiens aanzien uit feiten of omstandigheden een redelijk vermoeden van schuld aan eenig strafbaar feit voortvloeit.
• Enkele begrippen uit het strafrecht • Belastingrecht en strafrecht
Redelijk vermoeden Moet meer zijn dan de enkele mogelijkheid. De verdenking moet door de feiten en omstandigheden gedragen worden.
Overtredingen en misdrijven Besluit bestuurlijke boeten
Schuld Uit de feiten en omstandigheden moet de verdenking voorkomen dat de verdachte het gedaan heeft.
Belastingdienst 2010~AWR2.2-FE~PRES05
Versie 1.04 -- 31-dec-2010
Auteur: Wim Laman
1
Voorwaarden
2010~AWR2.2-FE~PRES05
Bestanddelen en elementen
Voorwaarden strafbaar feit
Versie 1.04 -- 31-dec-2010
Auteur: Wim Laman
2
1/2
Een delictomschrijving bestaat uit verschillende delen, de bestanddelen.
1. Menselijke gedraging 2. Delictomschrijving
Om tot een veroordeling te komen, moeten de bestanddelen bewezen worden.
vormen de bestanddelen van de delictomschrijving
Daarnaast kennen wij elementen. Dit zijn ongeschreven voorwaarden om iemand te kunnen bestreffen. Het gaat dan om de vraag of het strafbare feit deze verdachte kan worden aangerekend.
3. Wederrechtelijk 4. Schuld
2010~AWR2.2-FE~PRES05 Auteur: Wim Laman
Versie 1.04 -- 31-dec-2010
vormen de elementen van de delictomschrijving
Versie 1.04 -- 31-dec-2010 3
2010~AWR2.2-FE~PRES05 Auteur: Wim Laman
Versie 1.04 -- 31-dec-2010 4
1
2010 -- Formeel recht -- Deel 5
Bestanddelen en elementen
2/2
Betekenis van wederrechtelijk als bestanddeel Leer van Remmelink
Wederrechtelijk
Bestanddeel Wederrechtelijk kan worden opgevat als: Moet bewezen worden 1. Zonder toestemming van de rechthebbende
Schuld
Element
2. Zonder eigen (publiekrechtelijk) recht
Gaat om de vragen: - Is het handelen van deze verdachte wederrechtelijk? - Heeft deze verdachte schuld aan…? 2010~AWR2.2-FE~PRES05
Versie 1.04 -- 31-dec-2010
Auteur: Wim Laman
5
Betekenis van wederrechtelijk als bestanddeel
2010~AWR2.2-FE~PRES05
Betekenis van ‘opzet’ • Dagelijks spraakgebruik: Iets express doen, je bent het je bewust; Je hebt kwaad in de zin; Is meer een beschuldiging dan een constatering.
Zonder toestemming van rechthebbende Ik hak op verzoek van mijn buurvrouw een boom in haar tuin om. Geen sprake van vernielen etc; niet wederrechtelijk.
• Juridisch 1. Boos opzet – is vergelijkbaar met dagelijks spraakgebruik: • Willens en wetens de (straf)wet overtreden; • De verdachte weet dat wat hij doet strafbaar is - express.
Zonder eigen publiekrechtelijk recht Een agent zit achter een dief aan en tackelt hem. De dief valt en beschadigt zijn kleding. De agent handelt binnen zijn bevoegdheden; niet wederrechtelijk.
Auteur: Wim Laman
Versie 1.04 -- 31-dec-2010
6
Opzet
Voorbeelden Artikel 350 Strafrecht Hij die opzettelijk en wederrechtelijk enig goed dat geheel of ten dele aan een ander toebehoort, vernielt, beschadigt, onbruikbaar maakt of wegmaakt, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste twee jaren of geldboete van de vierde categorie.
2010~AWR2.2-FE~PRES05
Versie 1.04 -- 31-dec-2010
Auteur: Wim Laman
2. Kleurloos opzet: • Willens en wetens de (straf)wet overtreden; • De verdachte hoeft niet te weten dat wat hij doet strafbaar is onwetend
Versie 1.04 -- 31-dec-2010 7
2010~AWR2.2-FE~PRES05 Auteur: Wim Laman
Versie 1.04 -- 31-dec-2010 8
2
2010 -- Formeel recht -- Deel 5
Vier vormen van opzet
1/5
Vier vormen van opzet
Bij (kleurloos) opzet is altijd sprake van willens en wetens handelen.
2/5
1. Opzet als bedoeling • De verdachte heeft een bepaalde bedoeling; • Met oogmerk daarop verricht hij een handeling; • De handeling is een strafbare feit.
Afhankelijk van de mate waarin de verdachte het gevolg heeft gewild of geweten onderscheiden wij vier vormen van opzet: 1. Opzet als bedoeling 2. Opzet als zekerheidsbewustzijn 3. Opzet als waarschijnlijkheidsbewustzijn 4. Opzet als mogelijkheidsbewustzijn (voorwaardelijke opzet) 2010~AWR2.2-FE~PRES05
Versie 1.04 -- 31-dec-2010
Auteur: Wim Laman
9
Vier vormen van opzet
3/5
Versie 1.04 -- 31-dec-2010
10
4/5
3. Opzet als waarschijnlijkheidsbewustzijn • De verdachte heeft een bepaalde bedoeling; • Met oogmerk daarop verricht hij een handeling; • Door deze handeling zullen bepaalde gevolgen waarschijnlijk intreden. • treedt een ongewild gevolg in.
• De verdachte heeft een bepaalde bedoeling; • Met oogmerk daarop verricht hij een handeling; • Door de handeling treedt een ongewild gevolg in.
Auteur: Wim Laman
Versie 1.04 -- 31-dec-2010
Auteur: Wim Laman
Vier vormen van opzet
2. Opzet als zekerheidsbewustzijn
2010~AWR2.2-FE~PRES05
2010~AWR2.2-FE~PRES05
Versie 1.04 -- 31-dec-2010 11
2010~AWR2.2-FE~PRES05 Auteur: Wim Laman
Versie 1.04 -- 31-dec-2010 12
3
2010 -- Formeel recht -- Deel 5
Vier vormen van opzet
5/ 5
Betekenis van schuld als bestanddeel Betekenis van ‘schuld’ • Dagelijks spraakgebruik:
4. Opzet als mogelijkheidsbewustzijn (zgn. voorwaardelijke opzet) • De verdachte heeft een bepaalde bedoeling; • Met oogmerk daarop verricht hij een handeling; • Hij overziet de aanmerkelijke kans op het intreden een ongewenst gevolg; • Hij aanvaardt de gevolgen van zijn handeling.
Iets express doen, je bent het je bewust; Is meer een beschuldiging dan een constatering.
• Juridisch Hamvraag: Kan de verdachte een verwijt worden gemaakt? De verdachte heeft een fout gemaakt; Door die fout is een ongewild gevolg ingetreden; De fout is:
HR: ‘…zich willens en wetens blootstellen aan de aanmerkelijke kans dat een bepaald gevolg intreedt en dat gevolg op de koop toenemen.’
– te wijten aan onvoorzichtigheid – negeert de regels; – verwijtbaar – beroep op een schulduitsluitingsgrond.
Als een verdachte zich er niet van bewust is, of zich er wel van bewust is maar de kans erop verwaarloosbaar klein acht, is er geen sprake van voorwaardelijke opzet (wel van schuld). 2010~AWR2.2-FE~PRES05
Wet: …de aanmerkelijke mate van verwijtbare onvoorzichtigheid.
Versie 1.04 -- 31-dec-2010
Auteur: Wim Laman
13
Onvoorzichtigheid
2010~AWR2.2-FE~PRES05
Versie 1.04 -- 31-dec-2010
Auteur: Wim Laman
14
Zorgvuldigheidseisen
Onvoorzichtigheid Risico’s nemen die door de maatschappij als onaanvaardbaar of ongeoorloofd bestempeld worden.
Onze maatschappij hangt van regels aan elkaar. Die regels dienen om invulling te geven aan wat zorgvuldig handelen is.
Onvoorzichtigheid is een normatief begrip. Wie een regel negeert, handelt per definitie onzorgvuldig. De handeling wordt getoetst aan wat in de maatschappij geldt.
Het maakt niet uit of de verdachte het bewust deed of onbewust.
Voorbeeld Een agent krijgt een melding en gaat met zwaailicht en sirene erop af. Hij rijdt met 65 km door het centrum – niet onvoorzichtig; Hij rijdt met 100 km door het centrum – onvoorzichtig. 2010~AWR2.2-FE~PRES05 Auteur: Wim Laman
Versie 1.04 -- 31-dec-2010
Voorbeeld De plicht om bij een rood verkeerslicht te stoppen. Wie doorrijdt, handelt onzorgvuldig en is daarbij schuldig. Versie 1.04 -- 31-dec-2010 15
2010~AWR2.2-FE~PRES05 Auteur: Wim Laman
Versie 1.04 -- 31-dec-2010 16
4
2010 -- Formeel recht -- Deel 5
Bewuste schuld
Strafuitsluitingsgronden
Bewuste schuld Bewuste schuld grenst aan voorwaardelijk opzet.
Een strafuitsluitingsgrond ontneemt aan de gedraging de wederrechtelijkheid.
Voorwaardelijke opzet
Bewuste schuld
Onbewuste schuld
Verdachte is zich bewust van een bepaald risico
Verdachte is zich bewust van een bepaald risico
Verdachte is zich NIET bewust van een bepaald risico maar had zich er bewust van moeten zijn.
Verdachte neemt het risico op de koop toe.
Verdachte maakt een verkeerde inschatting van het risico.
Rechtvaardigingsgronden
Schulduitsluitingsgronden
Geschreven recht Overmacht door noodtoestand Noodweer Bevoegd gegeven ambtelijk bevel Wettelijk voorschrift
Ontoerekeningsvatbaarheid Psychische overmacht Noodweerexces Onbevoegd gegeven ambtelijk bevel
niet proportioneel dan…
Ongeschreven recht
Gedacht aan slechte afloop Neemt het op de koop toe Dacht dat het juist goed zou aflopen
Nooit aan gedacht n.v.t
2010~AWR2.2-FE~PRES05
Ontbreken van de materiële wederrechtelijkheid
Versie 1.04 -- 31-dec-2010
Auteur: Wim Laman
17
R1 – overmacht noodtoestand
18
Voorwaarden 1. ogenblikkelijke en wederrechtelijke aanranding; 2. eigen of andermans lijf, eerbaarheid of goed; 3. geboden door een noodzakelijke verdediging.
Voorbeeld Apotheker verstrekt aan een ernstig zieke medicijnen en overtreedt daarbij de winkelsluitingswet.
Versie 1.04 -- 31-dec-2010
Versie 1.04 -- 31-dec-2010
Auteur: Wim Laman
Kenmerk De verdachte overtreedt de wet maar moet dit wel doen – noodzaak – om zich tegen een ogenblikkelijke en wederrechtelijke aanranding van eigen of andermans lijf, eerbaarheid of goed te verdedigen.
Kenmerk De verdachte moest een keuze maken tussen twee conflicterende plichten.
Auteur: Wim Laman
2010~AWR2.2-FE~PRES05
R2 – noodweer
Wie door overmacht gedwongen een feit begaat, is niet strafbaar.
2010~AWR2.2-FE~PRES05
Afwezigheid van alle schuld
Versie 1.04 -- 31-dec-2010 19
2010~AWR2.2-FE~PRES05 Auteur: Wim Laman
Versie 1.04 -- 31-dec-2010 20
5
2010 -- Formeel recht -- Deel 5
R3 – bevoegd gegeven bevel
S1 – ontoerekeningsvatbaarheid
Iemand geeft je opdracht iets te doen dat in strijd is met de wet. Als degene die je opdracht geeft, daartoe bevoegd is, ben je niet strafbaar.
Kenmerk De dader handelt vanuit een gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van zijn geestelijke vermogens.
Voorbeeld Je staat voor het verkeerslicht te wachten. Er komt een motoragent aanrijden met sirene en zwaailicht. De agent geeft je bevel de weg voor een naderende ambulance vrij te maken. Je geeft gehoor aan het bevel en negeert het rode verkeerslicht. Je wordt prompt gefotografeerd door een roodlichtcamera.
De handeling kan hem nu niet worden verweten. Opmerking Ontoerekeningsvatbaarheid is niet hetzelfde als verminderd toerekeningsvatbaar. Ontoerekeningsvatbaarheid leidt tot ontbreken van schuld, verminderd toerekeningsvatbaar leidt tot verlaging van de strafmaat.
2010~AWR2.2-FE~PRES05
Versie 1.04 -- 31-dec-2010
Auteur: Wim Laman
21
S2 – psychische overmacht
2010~AWR2.2-FE~PRES05
Kenmerken Er is sprake van: 1. een ogenblikkelijke en wederrechtelijke aanranding van:
Psychische overmacht versus overmacht noodtoestand Bij noodtoestand kun je kiezen tussen de wet wel of niet overtreden. Bij psychische overmacht valt er niets te kiezen.
Versie 1.04 -- 31-dec-2010
eigen lijf andermans lijf eerbaarheid, of goed;
2. een noodzakelijke verdediging; 3. subsidiair handelen (je kon het niet op andere wijze voorkomen); 4. een disproportionele verdediging als reactie op de aanranding.
Voorbeeld Je staat voor het verkeerlicht te wachten. Plotseling stapt er iemand bij je in de auto. Hij zet een pistool tegen je hoofd en gebiedt je door te rijden. Als je het niet doet, schiet hij je dood.
Auteur: Wim Laman
22
S3 – noodweerexces
Bij psychische overmacht kan de verdachte als gevolg van een van buiten komende overmacht niet anders. Hij heeft geen keuze.
2010~AWR2.2-FE~PRES05
Versie 1.04 -- 31-dec-2010
Auteur: Wim Laman
Versie 1.04 -- 31-dec-2010 23
2010~AWR2.2-FE~PRES05 Auteur: Wim Laman
Je handelen was te begrijpen en passend maar je gaat te lang door.
Versie 1.04 -- 31-dec-2010 24
6
2010 -- Formeel recht -- Deel 5
Afwezigheid van alle schuld
1/2
Afwezigheid van alle schuld
Kenmerken 1. De verdachte dwaalde ten aanzien van de feiten;
Feiten Een boerenknecht denkt dat hij melk vervoert. In werkelijkheid zit er aangelengde melk in de tank. Het aanlengen van melk is evenals het vervoeren ervan is verboden. (Melk en waterarrest).
2. Dat hij/zij dwaalde, kan hem/haar niet worden kwalijk genomen.
Recht Iemand informeert bij de politie of hij alle benodigde papieren heeft. Hij krijgt de verzekering dat alles klopt. Later wordt hij bekeurd omdat er een papier ontbreekt. (Motorpapieren-arrest).
Dwalen = er geen weet van hebben. Iemand kan dwalen t.a.v. de feiten en/of t.a.v. het recht.
2010~AWR2.2-FE~PRES05
Versie 1.04 -- 31-dec-2010
Auteur: Wim Laman
25
Belastingrecht en strafrecht
2010~AWR2.2-FE~PRES05
• misdrijven Waar vinden wij de regels? • Wetboek van strafrecht
gevangenisstraf en/of geldboete.
Naast het strafrecht kennen wij ook de administratieve boeten – zie artt. 67a t/m 67q AWR.
voorbeeld Doen van onjuiste aangifte = valsheid in geschrifte.
De administratieve boetes zijn uitgewerkt in het Besluit bestuurlijke boeten Belastingdienst.
• AWR (vanaf artikel 68) Voorbeeld Niet voldoen aan administratieve verplichting.
Versie 1.04 -- 31-dec-2010
26
Overtredingen en misdrijven In het strafrecht wordt onderscheid gemaakt in: • overtredingen strafbaar gesteld met geldboete;
Legaliteitsbeginsel Geen straf dan uit vooraf bekend gemaakte regel.
Auteur: Wim Laman
Versie 1.04 -- 31-dec-2010
Auteur: Wim Laman
Belastingrecht en strafrecht
Wie een belastingwet overtreedt, kan bestraft worden.
2010~AWR2.2-FE~PRES05
2/2
Versie 1.04 -- 31-dec-2010 27
2010~AWR2.2-FE~PRES05 Auteur: Wim Laman
Versie 1.04 -- 31-dec-2010 28
7
2010 -- Formeel recht -- Deel 5
Besluit bestuurlijke boetes belastingdienst
Besluit bestuurlijke boeten Belastingdienst Verzuimboeten
verzuimboetes (ook zonder schuld);
Kenmerken:
Bestuurlijke boetes
Vergrijpboeten Of sprake is van opzet of grove schuld speelt geen rol.
Kenmerken:
Of sprake is van opzet of grove schuld speelt wel rol. Vooraf mededelen en motiveren Kwijschelding volgens par. 25 t/ 28 BBBB
Aanslagbelasting
Aangifte niet, onjuist of onvolledig gedaan (art. 67d).
Kwijtschelding volgens par. 21 t/m 24 BBBB
vergrijpboetes (ten minste verwijtbaar). Aanslagbelasting:
Kern BBBB Inspecteur kan soms een boete opleggen.
Na overschrijden termijn voor aangifte doen (art. 67a). Wordt met de aanslag opgelegd.
Wordt met de aanslag opgelegd
Max. € 1.134.
Max. 100% v.d. belasting. Moet sprake zijn van opzet.
Voldoenings- of afdrachtbelasting
Niet of niet-tijdig aangifte doen (art. 67b).
Aanslagbelasting
Er is te weinig belasting geheven (art. 67e).
Wordt afzonderlijk opgelegd. Standaard € 113 maar LB € 1.134 (art. 67b-2).
Wanneer Als het in de wet strafbaar is gesteld maar er toch geen strafrechtelijke vervolging wordt ingesteld.
Max. 100% v.d. belasting. Moet sprake zijn van opzet of grove schuld.
Voldoenings- of afdrachtbelasting
Aangifte niet of niet-tijdig betaald (art. 67c).
Voldoenings- of afdrachtbelasting
Belasting is niet (geheel) of te laat betaald (art. 67f).
Wordt met de naheffingsaanslag opgelegd.
Wordt met de naheffingsaanslag opgelegd
Max. € 4.537
Max. 100% v.d. belasting. Moet sprake zijn van opzet of grove schuld.
2010~AWR2.2-FE~PRES05
Versie 1.04 -- 31-dec-2010
Auteur: Wim Laman
29
2010~AWR2.2-FE~PRES05
vergroting
Versie 1.04 -- 31-dec-2010
Auteur: Wim Laman
30
Proceskostenvergoeding (aanvulling op presentatie van vorige week) Wettelijke basis • Artt. 7:15-2, 7:28-2 en 8:75 AWB. • Besluit proceskostenveroordeling in bestuursrechtelijke procedures.
einde
Voor welke kosten? Veroordeling in proceskosten – volgens normbedragen – is mogelijk t.a.v.: • kosten beroepsmatig verleende rechtsbijstand; • kosten van getuige, deskundige of tolk; • reis-, verblijf- en verletkosten van belanghebbende; • kosten uittreksels, telegrammen, internationale faxen, e.d. 2010~AWR2.2-FE~PRES05 Auteur: Wim Laman
Versie 1.04 -- 31-dec-2010
Versie 1.04 -- 31-dec-2010 31
2010~AWR2.2-FE~PRES05 Auteur: Wim Laman
Versie 1.04 -- 31-dec-2010 32
8