Energiezuinig E n e r g i e z u i n i g o momgaan gaan m e t elektrische elektrische met huishoudtoestellen huishoudtoestellen
I nI nhh oou du d Deze brochure is een uitgave van het provinciaal samenwerkingsverband voor de ondersteuning van het gemeentelijk milieubeleid in Vlaams-Brabant.
4
Inleiding
5
Wat is elektriciteit?
4 milieudiensten bundelen hun krachten in dit samenwerkingsverband. Dit zijn hun contactpersonen: Provincie Vlaams-Brabant: Geert Saye en Geert Lefever , tel. 016/26.72.65 - 66 Intercommunale Interleuven: Martine Janssens, tel. 016/23.58.36 Intercommunale Haviland: Sigrid Willems, tel. 02/466.51.00 IGO Leuven vzw: Walter Op de Beeck, tel. 016/29.85.47
2
Hoe wordt elektriciteit gemaakt?
8
Gevolgen van elektriciteitsproductie op het milieu
9
De lange weg van de centrale naar je huis
11
Elektriciteit: voorkomen, beperken, efficiënt gebruiken 12
Rationeel Energiegebruik
13
Het Energielabel en de Europese milieukeur
15
Aan deze brochure werkten mee: teksten: René Meeuwis tekeningen: Geert Gerard lay-out: Geert Gerard Druk: drukkerij Nauwelaerts
5
30
Milieubewust omgaan met elektriciteit in het huishouden 15
Kookfornuis
17
Oven
18
Microgolfoven
19
Dampkap
20
Vaatwasser
21
Koelkast
23
Diepvriezer
25
Wasmachine
26
Droogkast
27
Strijkijzer
28
Klein keukenmateriaal
29
Elektrische gadgets Bronnenlijst
3
I nI nl l e e i dii nd g i n g We staan er niet meer bij stil, maar elektriciteit is de meest
W Waa tt i s ie lse k t rei c i lt eei t ?k triciteit? Elektriciteit is een energiebron die we constant gebruiken
gebruikte energiebron in ons dagelijks leven. Ook in het
in het dagdagelijkse leven. Zonder elektriciteit werken tele-
huishouden is deze energiebron onmisbaar.
visie, radio, stereoketen, computer en de meeste huishoudap-
Beeld je maar eens het dagdagelijkse leven in huis in zonder elektriciteit: weg met het comfort van vaatwasser en microgolf, gedaan met het gemak van diepvriezer en strijkijzer, geen
paraten niet. Ook voor verlichting en voor de meeste verwarmingssystemen is elektriciteit nodig. Kortom in deze tijd kunnen we niet meer zonder elektriciteit.
stofzuiger of wasmachine om het werk te vergemakkelijken,
Elektriciteit komt ook in de natuur voor. Denk maar aan de
ontspanning zonder televisie of muziekinstallatie. En dan zwij-
bliksem. Sommige dieren, zoals de sidderaal en de
gen we nog over het ontbreken van comfortabele verlichting.
sidderrog, kunnen elektriciteit produceren
Neen, zonder elektriciteit kunnen we niet meer. Het enige moment waarop we mogelijk eventjes bezin-
om prooien te vangen of zich te verdedigen.
nen over het verbruik van elektriciteit, is het moment
Hoe wordt
dat de stroom uitvalt of de energierekening in de bus
Hoe wordt elektriciteit elektriciteit mk ta? a k t ? g eg me aa
valt. Dan blijkt dat al die luxe een prijs heeft. Bovendien heeft de productie van elektriciteit verregaande gevolgen voor het milieu, een prijs die dikwijls niet eens meegerekend wordt.
De elektriciteit die wij
Er kan echter heel wat bespaard worden op de
dagdagelijks gebruiken,
energierekening, o.a. door een verstandig
maken we echter zelf. Het
gebruik van elektrische huishoudapparaten. Je
is een zogenaamde secun-
hoeft er zelfs geen comfort aan in te boeten en je
daire energiebron, dit in tegenstelling met bv. hout,
dient er in belangrijke mate het milieu mee.
aardgas,
Deze brochure vertelt er alles over.
waterkracht
steenkool die
of
primaire
energiebronnen zijn. Met primaire
4
energiebronnen
kan
je
5
onmiddellijk aan de slag: hout of steenkool kan je verbranden
• Windkracht: bij deze methode
om warmte te leveren, wind- en waterkracht kan je gebruiken
wordt gebruik gemaakt van de wind
om bv. een molen te laten draaien.
in plaats van stromend water om een
Elektriciteit kan op verschillende manieren gemaakt worden. Enkel de meest gebruikte methoden worden hier kort aangegeven.
turbine aan te drijven. Het windmolenpark
aan
haven
van
Zeebrugge is hier een voorbeeld van.
• Gas- en steenkoolcentrales: hier
• Zonnepanelen: door gebruik te
wordt aardgas of steenkool verbrand
maken
om stoom te maken waarmee een
van
zogenaamde
foto-
voltaïsche cellen kan men zonlicht
turbine wordt aangedreven die op
rechtstreeks
haar beurt door wrijving elektriciteit
in
elektriciteit
omzetten. Dit is vooral handig op
doet ontstaan.
plaatsen waar het onmogelijk of duur is om een elektriciteitsnet aan
• Kernenergie: hier werkt men min
te leggen (boeien midden op zee,
of meer op dezelfde manier. Met de
tuin- en buitenverlichting).
kernenergie maakt men stoom en zo ook elektriciteit.
de
• Chemisch: je staat er misschien
niet bij stil, maar heel wat elektriciteit wordt chemisch gemaakt. • Waterkracht: in Vlaanderen wordt
Denk maar aan de batterijen die je
deze methode slechts zeer beperkt
dagdagelijks gebruikt. Chemische
toegepast, maar iedereen kent de
reacties in de batterij zorgen ervoor
grote stuwdammen in bergachtige
dat er elektrische stroom ontstaat,
streken. De kracht van stromend
waarmee je allerhande apparaten
water wordt er gebruikt om een tur-
kan laten werken.
bine te laten draaien en zo elek-
6
triciteit op te wekken. In Vlaanderen
Je ziet het: elektriciteit kan op vele manieren gemaakt en
kan men op dezelfde manier elek-
gebruikt worden. Het is zo evident dat je niet meer stilstaat bij
triciteit maken met watermolens.
de milieugevolgen van het gebruik van elektriciteit.
7
Gevolgen van van e l e Gekleetvkrot irl gicceiintte e itsproductie itsproductie o p ohp eh te t m m i lii leiue u
Kerncentrales kampen met een ander probleem: zij blijven zitten met radioactief afval, wat eeuwenlang in speciale omstandigheden bewaard moet worden omwille van zijn schadelijke invloed op de mens en alle andere levende wezens.
Productie van elektriciteit door waterkracht is veruit de
Ook batterijen zijn niet zo onschadelijk als ze eruitzien. De
properste manier. Het water wordt niet vervuild en zolang er
chemische stoffen in batterijen zijn dikwijls agressieve zuren,
water stroomt, kan er elektriciteit gemaakt worden. In
die in het milieu heel wat schade kunnen aanrichten. Vandaar
Vlaanderen kan op die manier echter nooit voldoende energie
dat batterijen na gebruik ingezameld moeten worden voor ver-
geproduceerd worden om de noden te dekken.
werking.
Ook productie via windenergie of zonnepanelen maakt
Elektriciteit op zich mag dan al een schone energiebron lijken,
gebruik van schone technologieën, maar kan evenmin voldoen
de manieren om elektriciteit op te wekken doen dat beeld snel
aan de totale vraag om elektriciteit.
teniet.
Anders is het gesteld met centrales op basis van steenkool, gas of kernenergie. Zij kunnen ruimschoots voldoen aan de vraag naar energie, maar belasten in belangrijke mate het milieu. Gas- en steenkoolcentrales moeten veel energie verbruiken om
De lange weg nge weg v a nDv ae ndl ade centrale e centrale naa n ara r jj ee h uhi su i s
elektriciteit te maken. Het grootste deel van de energie uit de verbranding van gas of steenkool gaat verloren, slechts een
Er gaat dus al heel veel energie nutteloos verloren in de
kleine fractie van de totaal geleverde energie kan omgezet wor-
krachtcentrale die elektriciteit aanmaakt. Slechts ongeveer
den in elektriciteit. Bovendien stoten deze centrales grote
40% van de gebruikte energie wordt uiteindelijk in elektriciteit
hoeveelheden stoffen uit die verantwoordelijk zijn voor de
omgezet.
vorming van zure neerslag.
8
9
Vanuit de centrale wordt de elektriciteit via een netwerk van hoog- en laagspanningskabels tot bij je thuis gebracht. Gedurende dit transport gaat nogmaals 10% van de energie ver-
Elektriciteit: c i t eei tn : , beperken, v o oE lrekk tor i m ken, e f f vei ofcfoiicrëki ëonnmttegneg, bber eubpi kereru n iken
loren. Er komt dus maar 1/3 van de oorspronkelijke energie aan in je
Aangezien de productie van elektriciteit zo belastend is
huis. Als je weet dat geen enkel elektrisch apparaat met een
voor het milieu, kunnen we maar best proberen deze
rendement van 100% werkt, dan is het duidelijk dat het groot-
energiebron zo optimaal mogelijk te gebruiken. Dit kan op een
ste deel van de geproduceerde energie eigenlijk nutteloos ver-
drietal manieren.
loren gaat.
• Voorkomen: van heel wat toestellen kunnen we ons afvragen
Het is daarom in ons aller belang zuinig om te springen met
of ze wel echt nodig zijn en of ze, als we ze nodig achten, wel
elektriciteit en waar mogelijk te kijken naar alternatieve (pri-
op elektrische energie moeten werken. Verbruik van elek-
maire) energiebronnen als gas, stookolie, hout.
triciteit kunnen we in deze gevallen voorkomen door dergelijke toestellen niet aan te schaffen of een alternatief te
TT iip p : :
zoeken. Een goed voorbeeld van een dergelijk toestel is een elektrische kruimeldief.
Gebruik zeker geen elektriciteit voor warmtetoepassingen. Kies
• Beperken: als blijkt dat we een elektrisch toestel toch nodig
liever voor een alternatief op gas. Verwarming, kookfornuizen,
hebben, dan kunnen we proberen het gebruik ervan te
boilers, droogkasten, ze zijn allen te vinden in versies die op gas
beperken tot het noodzakelijke. Je kan voor elk pluisje dat je
werken.
tegenkomt in de huiskamer onmiddellijk naar de stofzuiger vliegen, maar het kan ook anders. Zeker op gladde vloeren (parket, tegels) voldoen borstel en vuilblik even goed. Eén- of tweemaal per week kan de stofzuiger dan ingezet worden om het kraaknet te houden. • Efficiënt gebruiken: dit hangt dikwijls nauw samen met de
vorige maatregel. Je kan een wasmachine laten draaien als ze maar half gevuld is, maar als je ze efficiënt wenst te gebruiken, wacht je tot je ze volledig kan vullen. Laat je toestellen ook niet nutteloos lang opstaan.
10
11
R a tRi aot n i oe n eeell EEnne e r gri eggieebg r uei kb r u i k
toestellen, installatie van zonneboilers, zonnepanelen, plaatsen van goede isolatie) hoopt zij het verbruik van kostbare
Rationeel energiegebruik is een term die de laatste tijd
energie terug te dringen. Een voorbeeld van stimulering tot
regelmatig in de mond genomen wordt. Het gaat om een
energiezuinig gedrag is het aanbrengen van een energielabel
algemene term waarmee men wil uitdrukken dat we onze
op elektrische toestellen.
energiebronnen verstandig (=rationeel) moeten gebruiken en verbruiken. Rationeel energiegebruik handelt dus niet alleen over elektriciteit, maar ook over gebruik van aardgas, stookolie en zonne- en windenergie. Ook isolatie van woningen (waardoor we minder energie voor verwarming moeten verbruiken) valt
H e tH e Et n E ne e rrgg i eil e a bl eal b e l i e ui kl iee u ru k e u r e n edn ed eEEuu rr ooppe seesmei l lm Heel wat elektrische toestellen zijn tegenwoordig uitgerust met een Energielabel.
onder dit begrip. Met dit label worden de toestellen ingedeeld in zes categorieën, De overheid heeft het belang van rationeel energiegebruik
gaande van ‘energiezuinig’ (A) tot ‘extreem energiever-
ingezien. Via subsidiëring van energiezuiniger gedrag
spillend’ (G). Uiteraard doe je er best aan een toestel met A-
(aankoop van zuinige
label te kopen, zelfs als dit iets duurder is bij aanschaf. Door het lagere energieverbruik zal de meerprijs na 4 tot 5 jaar terugverdiend zijn. Vermits deze toestellen 12 tot 15 jaar meegaan, is de keuze snel gemaakt. Maar ook dan kijk je best eerst de andere technische gegevens van de verschillende modellen nog eens na. Immers, zelfs binnen de A-categorie zitten toestellen die veel zuiniger zijn dan andere. Die
andere
gegevens
staan (minstens voor een deel) ook op het Energielabel
12
13
vermeld. Op het label
Koelkast Diepvriezer
Energie
vind je:
Fabrikant
- energieverbruik in kWh
Model
per jaar
Efficiënt
- inhoud of capaciteit van het toestel - geluidsniveau. Met die waarden kan je je
A B C D E
toestellen
(bij
gelijke capaciteit) het
vallen uiteen in 2 systemen, de fornuizen op gas en die op elektriciteit. Vanuit het standpunt van rationeel energiegebruik verdient
Energieverbruik kWh per jaar Gebaseerd op de resultaten van een standaardtest gedurende 24 uur
minst verbruiken.
KK oo o kof ko fr o n ur n i su i s Kookfornuizen zijn er in alle mogelijke uitvoeringen. Ze
F G
een beter beeld vormen welke
A
M i lMi ei l u i eb u beew wu u sst t o o mm g ag aa n an mmeett eel el ek tkr itcri it ce ii tt e i t i n hi ent hhuei st h h o uudiesnh o u d e n
Werkelijk verbruik wordt bepaald door de wijze waarop het apparaat wordt gebruikt en de plaats waar het staat
Inhoud Koelruimte I Inhoud Vriesruimte I Geluidsniveau dB(A) re 1 pW Een kaart met nadere gegevens is opgenopmen in de brochures over het apparaat
een fornuis dat op gas werkt de voorkeur. Hier wordt immers gebruik
gemaakt
van
een
primaire
energiebron. Ook voor de kostprijs hoef je het niet te laten: koken op aardgas is ongeveer de helft goedkoper dan koken op een klassiek elektrisch kookfornuis.
Norm EN 153 mei 1990 Richtlijkn etikettering koelkasten 94/2/EG
De elektrische toestellen zijn de laatste jaren echter sterk Verwar het energielabel
geëvolueerd.
niet met de Europese
klassieke elektrische kook-
milieukeur (of ecolabel).
platen heb je nu ook vitro-
Die
keramische
wordt
de
kookplaten
toegekend aan toestellen
(met weerstand of met
die
andere
halogeen) en inductiepla-
vlakken dan energie het
ten. Bedenk dat al deze
milieu
toestellen een secundaire
ook
op
ontzien:
waterverbruik, ...
14
immers
Naast
afval,
energiebron benutten en
15
daardoor reeds minder milieuvriendelijk zijn. Kies je toch
O vO vee nn
voor een elektrisch fornuis, neem dan één met inductieplaten. Ze zijn niet alleen het veiligst, maar ook het zuinigst en daar-
Ook hier bestaan zowel types op gas als op elektriciteit.
door ook het goedkoopst in gebruik.
Vanuit milieuoogpunt verdienen installaties op gas zeker de
Nog enkele tips:
voorkeur. In elk geval kies je best voor een oven waarin de lucht via een ventilator circuleert. Dit zorgt voor een betere verde-
TT i ip :p : - zorg bij elektrisch koken voor kookpannen met een vlakke, onvervormbare bodem
ling van de warmte over de volledige oven en kortere opwarmtijden.
TT i ip :p :
- zorg er eveneens voor dat de kookpan de volledige kookzone
- gebruik uw oven voor het bereiden van grote hoeveelheden.
bedekt (elektrisch fornuis) en dat de vlam bij een gasfornuis niet
Toastjes roosteren doe je beter met de broodrooster, omdat de oven
onder de pot uitkomt. Zo bespaar je snel 20% energiekosten
er driemaal meer energie voor verbruikt
- verminder het vermogen van je kookplaat wanneer het kookpunt
- schakel de oven enkele minuten voor het einde van de berei-
is bereikt. Krachtig of nauwelijks koken maakt geen verschil uit
dingstijd uit, de warmte wordt toch nog een tijdje vastgehouden
voor de watertemperatuur, wel voor je energierekening. Bovendien is de kans op aanbranden minder groot bij zacht koken - aangezien elektrische kookplaten nog een tijdje nawarmen, schakel je ze best even voor het einde van de bereidingstijd uit - koken zonder deksel verbruikt tot driemaal meer energie. Beter nog kook je in een snelkookpan - maak wanneer mogelijk gebruik van een inzetmandje. Op die manier kan je in één pot (dus op één kook-
- roosteren met de grill is het energiezuinigst met gesloten deur. Open een warme oven ook niet te lang, zo voorkom je warmteverlies - is je oven uitgerust met pyrolyse, gebruik dat dan zuinig. Pyrolyse verbruikt immers veel elektriciteit - in een oven met zelf-
plaat) zowel aardappelen als groenten bereiden
reinigende
wanden
- kook met zo weinig mogelijk water
door katalyse, moet je om de twee of drie beurten de wanden met
een
vochtige
spons behandelen
16
17
M i cM ri cor ogg ool f lo fv eon v e n
D a Dma mppkk aap p
Ook dit is een elektrische oven, maar voedsel wordt er op
Ook dit toestel is in elke moderne keuken terug te vinden.
een andere manier in verwarmd. Bij correct gebruik zijn
Hoewel het relatief gezien slechts een kleine energieverbrui-
microgolfovens energiezuinig.
ker is, kan je er toch maar beter zuinig mee omspringen. Daarom volgende tips:
TT iip p : :
TT iip p : :
- bereid grote hoeveelheden voedsel liever in een traditionele oven.
- zorg ervoor dat de afvoerbuis zo kort mogelijk is en zo weinig
Een microgolf is in de eerste plaats bedoeld voor kleine porties
mogelijk bochten heeft: dit verhoogt het rendement
(1 persoonsmaaltijd)
- reinig of vervang de filters tijdig. Dit garandeert een optimale
- gebruik een microgolf niet om snel voedsel te ontdooien. Leg het
werking tegen een lage energiekost
dan beter iets langer uit het vriesvak. Je bekomt hetzelfde resultaat
- kies niet steeds de hoogste snelheid. Koken van aardappelen
op een energiezuinige manier. Als je het laat ontdooien in je
vraagt minder afzuigkracht dan frituren
koelkast, zal de vrijkomende koude er zelfs voor zorgen dat ook dat toestel minder energie verbruikt
18
19
V a Vaa ta tww aas ssesr e r
Koe K olekl k a a sst t
Dit toestel verbruikt niet alleen veel water, bovendien is er
Ongeveer 20% van het huishoudelijk energieverbruik wordt
veel energie nodig voor het opwarmen van dat water. Het is dus
opgesoupeerd door de koelkast en diepvriezer. Het is dus zeker
van belang aan dit punt de nodige aandacht te schenken.
belangrijk hier voor energiezuinige toestellen te kiezen. Let
De meeste vaatwasmachines worden standaard alleen op de
dan eveneens op de koelvloeistof die gebruikt wordt.
koudwaterleiding aangesloten. Hierdoor moeten ze het water
Een koelkast gebruikt een speciale vloeistof om te koelen. Voor
volledig tot op de juiste temperatuur opwarmen. Toch kunnen
deze koeling gebruikte men tot voor kort vooral chloorfluor-
praktisch alle toestellen ook op de warmwaterleiding aange-
koolwaterstoffen (CFK’s) die bij vrijkomen de ozonlaag aan-
sloten worden. In dat geval kan de machine veel zuiniger
tasten en tevens mee verantwoordelijk zijn voor het broeikas-
werken. Het is dan wel belangrijk dat je ongeveer onmiddellijk
effect.
warm water in je vaatwasmachine toekrijgt. Let ook op volgende punten:
Koelkasten met CFK’s zijn wettelijk verboden, maar ook toestellen met gehydrateerde chloorfluorkoolwaterstoffen of fluorkoolwaterstoffen (HCFK’s of HFK’s) zijn milieuonvrien-
TT iip p : : - zet de vaatwasmachine pas aan als ze helemaal gevuld is - zorg ervoor dat het water overal bijkan en dat de sproeiarmen niet blokkeren - is de vaat niet al te vuil, gebruik dan het spaarprogramma - aankoeken van vuil kan je voorkomen door de vaat vooraf te spoe-
20
delijk. Net als CFK-toestellen tasten ze de ozonlaag aan. Vraag daarom naar toestellen die isobutaan of propaan als koelvloeistof gebruiken. Beschik je over een afzonderlijke diepvriezer, dan kan je kiezen voor een koelkast zonder vriesvak. Deze toestellen zijn veel zuiniger.
len onder de koudwaterkraan. Zo kan je een minder intensief
Bedenk ook altijd dat een klein toestel niet altijd zuiniger is
(=programma op lagere temperatuur) en dus zuiniger vaat-
dan een groot. Kijk dus steeds eerst het verbruik na (dit staat
wasprogramma kiezen
aangegeven op het verplichte energielabel).
21
TT i ip :p : - plaats een koelkast indien mogelijk niet naast een verwarmings-
D i eDpi e vp vrr iieez ezr e r Diepvriezers zijn er in alle maten en vormen. Een belang-
toestel of oven
rijk onderscheid dient gemaakt tussen kastmodellen en koffer-
- zorg dat de ventilatie van de koelkast goed vrijstaat. Een goede
modellen.
ventilatie waarborgt een betere werking - zet geen warme gerechten in de koelkast, maar laat ze eerst tot
Een kastmodel is een rechtstaande diepvriezer met laden.
kamertemperatuur afkoelen
Hoewel dergelijke modellen in een aantal gevallen praktischer
- reinig je koelkast regelmatig. Een rijplaag van enkele millimeters
zijn, verbruiken ze meer energie. Telkens ze geopend worden,
dik, verhoogt in aanzienlijke mate het verbruik van je toestel. Zo
stroomt veel van de koude lucht uit het toestel, zodat het daar-
sluit je deur perfect en verbruik je niet nutteloos energie
na opnieuw harder moet koelen om zijn temperatuur te
- hou het dichtingsrubber soepel door het regelmatig te reinigen en
behouden.
in te wrijven met talkpoeder
Een koffermodel opent daarentegen langs de bovenzijde. Het vraagt wat meer organisatie om alles overzichtelijk en vlot bereikbaar te stockeren in dergelijk model. Doordat koude lucht zwaarder is dan warme lucht, blijft de koude echter veel beter gevangen in dit type diepvriezer. Gevolg: het toestel verbruikt minder energie om op temperatuur te blijven. Nog enkele tips:
TT i ip :p : - het helpt uiteraard als je een diepvriezer zelf al op een koele plaats (kelder, garage, niet verwarmde ruimte) installeert. Bij openen warmt de inhoud van de vriezer dan minder snel op - een kleine diepvriezer is niet noodzakelijk zuiniger dan een grote. Vergelijk dus goed het verbruik voor je een nieuw toestel aanschaft - koop een diepvriezer volgens je behoeften. Een grote kast die maar voor de helft gevuld is, verbruikt nutteloos een hele hoop
22
23
W aWsam s ma a cch h i n ei n e energie - let er bij het vullen op dat je alles mooi stapelt. Zo blijven er geen
Net als bij een vaatwasser, gaat de meeste energie bij een
onbenutte ruimtes in je diepvriezer. Maak eventueel gebruik van
wasmachine naar het verwarmen van water. De tips die we daar
draadmanden om alles mooi te stapelen en toch vlot bereikbaar te
opsomden, gelden daarom ook hier.
houden - zorg dat je de diepvriezer regelmatig ontdooit. Een rijplaag van 2 mm
TT i ip :p :
is al verantwoordelijk voor een meerverbruik van ongeveer 10%
- zorg voor een dubbele aansluiting op een koud- en een warmwaterkraan. Een alternatief is aan te sluiten op een thermostatische kraan die je instelt op 30°C. Op die manier moet veel minder bijverwarmd worden - zorg dat je machine goed gevuld is vooraleer ze gestart wordt. Met sommige toestellen kan je ook wassen met halfgevulde trommel. Deze toestellen bezitten hiervoor een speciaal programma. Bedenk echter dat dit speciale programma relatief toch nog steeds meer energie verbruikt dan wanneer je werkt met volledig gevulde wastrommel - gebruik het spaarprogramma voor minder vuile was of was op lagere temperatuur - kies voor een toestel met een hoge zwiersnelheid: hierdoor wordt meer vocht uit je was geslingerd. Bovendien is dit zuiniger dan het vocht er achteraf via een droogkast uit te drogen - voeg af en toe wat ontkalker toe aan je wasproduct. Hierdoor voorkom je afzetting van kalk op de verwarmingselementen. Kalkafzetting zorgt er voor dat het water in je machine minder snel opwarmt (en dus dat je meer energie nodig hebt om het waswater op temperatuur te krijgen). Beter nog is het te wassen met regenwater: dit bevat geen kalk en is nog zuinig voor je waterrekening ook
24
25
D r oD roo ogg kk aas t s t
- kies voor een toestel dat werkt op gas en met luchtafvoer. Dit verbruikt minder dan een condensatietoestel
Een droogkast is één van de toestellen in het huishouden
- stop niet meer wasgoed in je droogkast dan in de gebruiksaan-
die enorm veel energie verslinden. Daarom een gouden raad:
wijzing aangegeven is
probeer zoveel mogelijk was aan de wasdraad of het droogrek
- stel de droogtijd zo juist mogelijk in
te drogen. Uiteraard is dit ‘s winters niet altijd mogelijk. Toch kan je ook dan proberen te bezuinigen.
TT i ip :p :
S t rSit rj i kj k ii j jz ze r e r Nog een energievreter is het strijkijzer. Daarom volgende tips:
TT iip p : : - strijken met stoom gaat sneller, vlotter en dus zuiniger zorg dat je al je strijkgoed hebt klaarliggen en vlot kan wegstapelen. Zo voorkom je dat je strijkijzer lange tijd werkloos aanstaat - zet je strijkijzer iets vroeger af en profiteer van de restwarmte om de laatste stukken te strijken - schakel je toestel steeds uit als je even weg moet voor een rinke-
26
- koop een wasmachine die aan een hoog toerental kan
lende telefoon, iemand aan de voordeur, ... Wellicht blijf je langer
droogzwieren. Je was is dan droger en moet minder lang in de
weg dan gedacht. Bovendien vermijd je gevaarlijke toestanden:
droogkast
brand, gevaar voor de kinderen, ...
27
K l eK il eni n kkeeu kue nkmea tne rm i a aal t e r i a a l Hieronder verstaan we diverse toestellen zoals een koffiezet, friteuse, mixer, wafelijzer, toaster, ... De meeste van deze toestellen zijn haast onmisbaar geworden in de moderne keuken. Ze verlichten het werk aanzienlijk. Bij
E l eE kl e tk trr iissc hcehg ea d gge tas d g e t s Dit zijn toestellen die door de reclame de hemel in geprezen worden, maar waarvoor andere, niet-energieverslindende alternatieven bestaan. Voorbeelden zijn elektrische kruimeldieven, fruitpersen, brood- of vleesmessen, eierkokers, ...
correct gebruik zijn ze meestal zuinig met energie. Een belang-
De beste raad die we voor dergelijke toestellen kunnen geven is
rijke algemene tip is al deze toestellen te gebruiken voor het
de volgende:
doel waarvoor ze gemaakt zijn en ze na gebruik onmiddellijk terug uit te schakelen. Een goed onderhoud en beperkt gebruik zijn de belangrijkste manieren om energie te sparen. Zo moet je een koffiezet regelmatig ontkalken om te voorkomen dat er teveel kalk afzet op
TT i ip :p : - Koop liever een gewone kruimeldief met borsteltjes of een handfruitpers: ze zijn veel goedkoper en milieuvriendelijker, en ze doen hun werk minstens even goed.
de verwarmingsweerstanden. Een dikke kalklaag op de weerstand vermindert immers het rendement van je toestel. Laat de koffiezet ook niet aanstaan nadat de koffie klaar is. Je kan de koffie even goed warm houden in een isoleerkan (thermoskan) als op de verwarmingsplaat van de koffiezet. Gebruik liever een warmwaterkoker dan een potje op het fornuis. Omdat dit toestel minder water gebruikt, is het veel sneller op temperatuur. Dat komt je energierekening ten goede.
28
29
B r oB rno nnnee nnl i jlsit j s t Uiteraard bestaat over dit onderwerp nog heel wat meer
Naast geschreven documenten, kan je tegenwoordig ook veel
informatie. Vandaar dat we hieronder een bondig overzicht
informatie rond rationeel energiegebruik inwinnen op
geven van literatuur die over rationeel energieverbruik han-
Internet. Probeer dan in elk geval volgende websites
delt.
- http://www.electrabel.be/nl/fr1.htm
- De Koevoet: 2-maandelijks tijdschrift van vormingscen-
(rubriek REG kiezen)
trum Dialoog vzw
- http://www.greenpeace.be/ecohouse/Eco_NL/index.html
- Energie - magazine voor energiezuinig comfort, tijdschrift
- http://www.novem.nl/
Electrabel
- http://www.emis.vito.be/thuis/index.htm
- Gids voor energiezuinige toestellen, brochure Bond Beter Leefmilieu, 1998 - Rationeel energiegebruik in het huishouden, brochure Electrabel - Zuinig met energie - gids voor bouwen, verbouwen en wonen, ringmap Greenpeace, 1998 - Zuinig met energie - in het huishouden, brochure Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, departement E.W.B.L., administratie Economie, afdeling Natuurlijke rijkdommen en Energie, 1997
30
31
32
