Energiescenario's voor de haven

Energiescenario's voor de haven Energiemarkten wereldwijd in beweging Wat betekent dit voor Rotterdam?

Havenbedrijf Rotterdam

maart 2014 © Copyright - Port of Rotterdam - 2012

1

IHS World Petrochemical Conference 2013 in Houston sfeer impressies: Over de shale gas & oil revolution ExxonMobil: “unlike anything we have seen in the US since the dawn of the age of oil 150 years ago” Shell: “pathway to US energy independence”

Over de gevolgen voor de chemiesector IHS: “After 30 years of managing decline USA will be managing expansion for the next 20 years”

IHS: “Production migration to the USA” “Petrochemical Renaissance”

Fracking landscape © Copyright - Port of Rotterdam - 2012

2

Chemie in Europa onder toenemende druk Afgelopen decennium: Opkomst Azië: van 1/3 naar meer dan de helft van de wereldwijde chemie

Dit decennium: Revival USA: straks meer dan 3 x zo groot als West-Europa?

© Copyright - Port of Rotterdam - 2012

3

IHS: oil-gas spread is the economic driver •

De gasprijs in de USA is nog maar 20% van de olieprijs

•

De verwachting is dat de gasprijs in de USA dit decennium relatief laag zal blijven t.o.v. de olieprijs èn gasprijzen elders

•

Beschikbare ethaan uit het shalegas blijft voortdurend de verwachtingen overtreffen

•

Ethaankrakers winnen het van naftakrakers: “North America and Middle East the Two Low Ethylene Production Cost Regions.” © Copyright - Port of Rotterdam - 2012

4

Van olie en gas …

… naar petrochemie brandstof voor industrie 93% huishoudens, E-centrales

methaan

Aardgas

Ruwe olie

ethaan propaan LPG butaan condensaat

7% grondstof voor chemie

methanol

Syngas (CO + H2)

NGL Stoomkraker

Conversie

LPG nafta

O L E F I N E N

ethyleen

Raffinaderij Destillatie

ammoniak

grondstof voor chemie 10%

cat. reformer

propyleen butadieen

pygas A R O M A T E N

benzeen BTX-complex

tolueen

kerosine gasolie

stookolie transportbrandstoffen, huisbrandolie, smeerolie, asfalt 90%

cat. cracker

xylenen

hydrocracker benzine

DE BASISCHEMICALIEN

diesel © Copyright - Port of Rotterdam - 2012

5

Europa: vooral van olie (nafta, LPG) naar chemie brandstof voor industrie 93% huishoudens, E-centrales

methaan

Aardgas

Ruwe olie



methanol

Syngas (CO + H2)

NGL Stoomkraker

Conversie

LPG nafta

O L E F I N E N

ethyleen


ammoniak


cat. reformer

propyleen butadieen


benzeen BTX-complex

tolueen

kerosine gasolie


cat. cracker

xylenen


DE BASISCHEMICALIEN


6

USA: nu ook van gas (ethaan) naar chemie brandstof voor industrie 93% huishoudens, E-centrales

methaan

Aardgas

Ruwe olie



methanol

Syngas (CO + H2)

NGL Stoomkraker

Conversie

LPG nafta

O L E F I N E N

ethyleen


ammoniak


cat. reformer

propyleen butadieen


benzeen BTX-complex

tolueen

kerosine gasolie


cat. cracker

xylenen


DE BASISCHEMICALIEN


7

USA: nu van gas (ethaan) naar chemie brandstof voor industrie 93% huishoudens, E-centrales

methaan

Aardgas

Ruwe olie



methanol

Syngas (CO + H2)

NGL Stoomkraker

Conversie

LPG nafta

O L E F I N E N

ethyleen


ammoniak


cat. reformer

propyleen butadieen


benzeen BTX-complex

tolueen

kerosine gasolie


cat. cracker

xylenen


DE BASISCHEMICALIEN


8

Energiemarkten veroorzaken druk op Eur. industrie

Energiewende Duitsland nu al 25% duurzaam = 150 mld kWh

NL: 25% import = 25 mld kWh

Gas duur door vraag Azië Gascentrales in NL buiten bedrijf

USA is exporteur kolen USA wordt exporteur gas

Eur. E-sector onder druk

Nationaal Energie Akkoord

Windenergie 2,510,5 GW

Klimaatbeleid EU: CO2 -40% in 2030

Repareren ETS: CO2-prijs stijgt

Winning shale gas USA

USA wordt exporteur chemie

Eur. chemie onder druk

Uitbreiding chemie Azië CCS ? EOR met CO2 ? © Copyright - Port of Rotterdam - 2012

Winning Tight Oil USA USA wordt exporteur benzine

Eur. raffinage onder druk

Zwavelnorm bunkerolie

Uitbreiding raff. Azië, Rusland

Carbon bubble: 2/3 vd reserves

Klimaattop 2015 Parijs: <2°C ? 9

Energiemarkten veroorzaken druk op onze haven 5 olieraffinaderijen 30 chemiebedrijven

8 E-centrales, 11 WKK’s

(25% van chemie-

en 12 windparken (totaal

productie in NL)

(50 miljoen ton = 90% van olieraffinage in NL)

6.700 MW = 25% NL) Eur. E-sector onder druk Ruwe olie Olieproducten Chemie (en edibles) LNG Kolen IJzererts

Eur. chemie onder druk

Eur. raffinage onder druk

+

Eur. staalsector onder druk

91 mln t 24 tankopslagterminals en 10 droog massagoed terminals 82 mln t 33 mln t <1 mln t 31 mln t 36 mln t 274 mln t = 62% van de overslag © Copyright - Port of Rotterdam - 2012

10

Olie voor Noordwest Europa 10 raffinaderijen bevoorraad via Rotterdam Rotterdam – Pernis Keulen – Godorf (Rheinland) Antwerpen Vlissingen (jv met Lukoil)

100

Rotterdam – Europoort/Pernis Gelsenkirchen (jv Ruhroel met Rosneft) Rotterdam – Botlek Antwerpen Rotterdam – Europoort

50

7 28

15

Rotterdam – Europoort

DE HELFT VAN DE OLIE WORDT HIER GERAFFINEERD © Copyright - Port of Rotterdam - 2012

11

Chemie in Noordwest Europa Antwerp-RotterdamRhine-Ruhr Area

EU sales 2011: € 539 billion others 10,9%

€ 145 billion chemical sales = 27% of EU

Ports of: Rotterdam Antwerp

Netherlands

of which: NordrheinWestphalia 10.2%

Germany

Spain 7.2%

NordrheinWestphalia Belgium

Italy 9.5%

45 million inhabitants = 9% of EU

500 km (300 miles)

Germany 29.0%

France 15.4%

Netherlands 10.3% Netherlands 3rd chemical producer in EU © Copyright - Port of Rotterdam - 2012

12

Wereld Energiescenario's •

International Energy Agency (IEA), Paris: World Energy Outlook 2013: • Current Policies Scenario: alleen uitvoering bestaand beleid • New Policies Scenario: Uitvoering bestaand beleid plus uitvoering aangekondigde maatregelen en plannen • 450 Scenario: uitvoering van alle maatregelen die nodig zijn om een 50% kans te hebben dat de wereldwijde temperatuurstijging deze eeuw tot 2 graden beperkt blijft.

•

US Energy Information Administration (EIA): International Energy Outlook 2013: • “business as usual trend estimate”, alleen uitvoering bestaand beleid. Potentiële impact van aangekondigd beleid is niet meegenomen.


13

Wereld Energiescenario's •

New Lens Scenarios Shell, 2013: • Mountains: politiek gedreven, gericht op milieu/klimaatbeleid meer gas, CCS, kernenergie, elektrisch / waterstof transport • Oceans: marktgedreven, olie en kolen blijven lang belangrijk Ontwikkeling solar: in 2070 belangrijkste energiebron.

•

BP Energy Outlook 2014:

• •

“Most likely view”, gebaseerd op aannames van veranderingen in beleid, technologie en economie

Wereld Natuurfonds / Ecofys Energy Scenario, 2011 • Voorspelling op basis van 3 stappen: 1. reduceren energievraag o.b.v. zo snel mogelijke uitrol meest efficiënte technologieën 2. eerst leveren van energie uit duurzame, locale bronnen 3. leveren van resterende energie uit de traditionele energiebronnen, zo schoon mogelijk © Copyright - Port of Rotterdam - 2012

14

De wereldwijde energievraag blijft stijgen (of niet…) Gemiddeld + 1,5% per jaar, New policies IEA wat lager, 450 scenario IEA veel lager, WNF nog veel lager: krimp IEA 2011-2035: NPS: + 33% = gem 1,2%/jr CPS: + 43% = gem 1,5%/jr 450S: + 14% = gem 0,5%/jr EIA: 2010-2040: Reference case: + 56% = gem 1,5% /jr

BP 2012-2035: ‘most likely view’: + 41% = gem 1,5% /jr

Shell 2010-2040: Mountains: + 54% = gem 1,4% /jr Oceans: + 60% = gem 1,6% /jr

WNF 2010-2040: -16% = gem -0,6% /jaar


15

Scenariobeelden voor NW-Europa en Rotterdam “Grote landen en grote bedrijven bepalen wat er gebeurt”

• •

• • •

Power Korte termijn economisch belang, klimaatbeleid ver weg, CO2 prijs laag Fossiele energie dominant, nadruk op olie, steeds moeilijker winbaar Shale gas breekt niet wereldwijd door en neemt na 2020 in USA af Grootschalige centrale energieopwekking blijft dominant Energie-intensieve industrie blijft sterk onder druk, alleen sterk geïntegreerde clusters concurrerend

“Diversiteit aan spelers en oplossingsrichtingen”

• •

• • •

Fusion Gebalanceerde aanpak economie klimaat; CO2 prijs groeit geleidelijk. Geleidelijke duurzaamheidstransitie; gas als transitiebrandstof. Shale gas breekt wereldwijd door, niet in Europa; LNG handel neemt fors toe, gasprijs los van olieprijs. Energiehuishouding deels centraal, deels decentraal. Energie intensieve industrie deels weg, deels in transitie (bio-chemie).

“Radicale innovaties leiden tot een versnelde energietransitie”

Unlimited • Klimaatverandering dringend probleem • Transitie naar duurzaam gezien als economische kans; zonne-energie breekt door; elektrificatie van energiegebruik, overheid investeert mee. • Shale gas verliest aan belang. • Decentrale duurzame energiesystemen komen sterk op. • Nieuwe impuls voor industriële clusters door intelligente decentraal gestuurde energievoorziening.

Afhankelijkheid wereldmarkt: stijgende energieprijzen, concurrentie vanuit het Verre en Midden Oosten en N-Amerika, klimaat- en milieuproblematiek © Copyright - Port of Rotterdam - 2013

16

Aansluiting bij wereld energiescenario’s POWER scenario Current Policies Scenario EU Reference Scenario 2013

olie & gas (minder gas, meer olie)

Oceans (groei olie & kolen tot 2030/2040)

FUSION scenario New Policies Scenario kolen

UNLIMITED scenario 450 Scenario

duurzaam (minder hydro & bio, meer wind & solar)

Mountains

Oceans

(groei gas)

(opkomst solar na 2020/2030)

International Energy Outlook2013 Energy Outlook 2014 © Copyright - Port of Rotterdam - 2013

17

Energiescenario’s voor de haven tot ca. 2040 POWER scenario

FUSION scenario

UNLIMITED scenario

Olie

Dalende trend

Flink dalende trend: -1/3 in 25 jaar

Forse terugval: -1/2 in 25 jaar

Biofuels

Geen groei na 2020

ook groei na 2020

Flinke groei na 2020 2e en 3e generatie biofuels

Kolen

Dalende trend

Forse terugval: -1/2 in 25 jaar

Grotendeels wegval

Gas - LNG

Centrales alleen pieklast Groei LNG, ook bunker

Meer gas voor E en WKK, Forse groei LNG, bunker, ook wegtransport

Weinig gas voor E en WKK, alleen LNG als bunker

Biomassa

Groei beperkt, alleen pellets warmtemarkt

Groei door conversie van kolencentrales

Biomassa als back-up van wind/zon. Ook bio-WKK

CO2

CO2-prijs blijft laag Alleen EOR toepassing en glastuinbouw

CO2-prijs naar € 40/t in 20 jr CCS, EOR

CO2-prijs hoog Industrie verduurzaamt CCS van biomassa


18

Het industriële cluster POWER scenario

Olieraffinage staat in Europa zwaar onder druk. In Rotterdam zijn de raffinaderijen met de juiste product slate goed geïntegreerd met de chemie, en daardoor concurrerend in Europa.

De shale gas en tight oil ontwikkeling in de USA zet Europa als exporteur van olie- en chemieproducten onder druk. Voor Rotterdam, met zijn integratie en kustlocatie, zal de druk minder groot zijn dan voor inland- en standalone locaties in Europa.

Meer nadruk en effort op kosten- en energieefficiency door bevordering van synergiën over de bedrijfshekken zal het cluster helpen in de wereldwijde concurrentie. Locale stoomintegratie en regionale warmteintegratie zijn hier key onderdelen van.

Rotterdam zal op de wereldwijde toename van CO2-EOR projecten inspelen met de ontwikkeling van CO2infrastructuur. CO2 zal per pijpleiding en per zeeschip kunnen worden afgevoerd naar olievelden wereldwijd. Er zal in Rotterdam een syngascluster op basis van vergassing van kolen en olieresidu tot ontwikkeling komen, dat op de CO2infrastructuur wordt aangetakt.


19

Het industriële cluster In Nederland blijft aardgas de belangrijkste energiebron voor opwekking van elektriciteit, in combinatie met duurzame energie. Kolen worden duurder door of emissiehandel en/of CO2 heffing / kolenbelasting, waardoor gascentrales en warmtekrachtcentrales competitiever worden.

FUSION scenario In Nederland raken de gasreserves rond 2030 op en al voor die tijd neemt de LNG-import via de Rotterdamse haven flink toe. Met zijn uitgebreide gasinfrastructuur lukt het Nederland om zijn positie als gasrotonde voor Europa uit te bouwen. LNG neemt flink aan belang toe als transportbrandstof voor schepen en vrachtwagens. Rotterdam wordt een belangrijk Noordwest-Europees supply punt van LNG als transportbrandstof.

Het chemiecluster in Rotterdam zal versneld naar groene grondstoffen overstappen, daarbij geholpen door de hogere marktprijzen van de nafta gebaseerde propyleen en aromaten. In combinatie met vergaande energie-efficiency zal een deel van de chemie concurrerend blijven. Op de nieuwe Maasvlakte zal een nieuw biobased cluster ontstaan dat de bestaande chemie een impuls zal geven.


20

Het industriële cluster UNLIMITED scenario De energievoorziening raakt steeds meer decentraal georganiseerd, in regio’s, steden en wijken, maar ook in industrieclusters en havens. De locaties met de meest robuuste, intelligente, efficiënte en duurzame energienetwerken zijn het aantrekkelijkst voor vestiging. Intelligente systemen helpen bij het voortdurend matchen van aanbod van duurzame elektriciteit, bijschakelen van andere bronnen (biomassa, gas) als wind en zon wegvalt, conversie van elektriciteitsoverschotten naar warmte- en transportmarkten, energie-opslag, load management en demand response management.

Rotterdam realiseert zijn Havenvisie van Europe’s Industrial Cluster door een innovatie strategie op basis van een integrale benadering van de brandstof-, warmte-, elektriciteits- en chemiemarkten vanuit een energy balancing hub, waarbij het industriecluster flexibel inspeelt op vraag en aanbod van diverse energievormen. Clusterregie is key, en de internationale hoofdkantoren van de diverse spelers geven daartoe vrijheid omdat dit zich uitbetaalt in optimaal financieel en energierendement. Als adaptieve “energy balancing hub” is de haven een aantrekkelijke vestigingsplaats, ook voor energie-intensieve industrie.


21

Energiescenario's voor de haven

Recommend Documents