Energieke Bo+omup aan de slag met … Energie
Waar hebben we het eigenlijk over? 300-‐450 ‘ini9a9even’ (HIER Opgewekt) Ini9a9even van burgers: 1. Windcoöpera9es (>’90: 15) 2. Energiecoöpera9es-‐ bedrijven (> 2009: ca70+) 3. Wijken, collec9even, (>2009: veel) 4. Projecten met burgers: ontwikkelaars, gemeenten. Verder: belangenbehar9gers, dienstverleners
Doel: energie, lokaal en samen • • • • • •
Advies, informa9e: energiecafés, infodesk Collec9eve inkoopac9es: zon PV Energiebesparing: isola9e Produc9e: projectontwikkeling zonPV, wind Leveren van eigen stroom (en gas) Financiering: coöpera9ef, lokale baten Lokale spin in het energieke web Organiseren van samenwerking Met groot aantal partners: projectontwikkelaars, energieleveranciers, netbeheerders, gemeente, provincie, woningbouwcorpora9es, installa9ebedrijven , ….
Energiecoöpera9es, -‐ bedrijven
Al een tijd bezig: Koplopers ca 30
Net gestart: veel
• Spectrum: startend wijkini9a9ef tot (coöpera9eve) onderneming. • Maatschappelijke doel centraal (energie als publieke voorziening) • Hybride : tussen maatschappelijke-‐ , vrijwilligersorganisa9e en onderneming • Coöpera9ef ondernemen: meer dan sociaal ondernemen, zeggenschap • Veel onduidelijkheid wat het nu eigenlijk is
Waarom? • • • • •
Energie, klimaat en milieu Energiekosten Lokale economie Lokale gemeenschap Commercieel (“het rendeert”)
•
Zeggenschap over eigen leefomgeving: hec in eigen hand! Zelfvoorziening, autonomie, onaeankelijkheid.
• •
Reac9e op grootschaligheid, macht energiesector. Het kan (binnen handbereik): technologie, liberalisering (‘marktmacht in de vrije markt’)
“We willen zélf onze energie opwekken … onafhankelijk van kolencentrales in de Eemshaven en instabiele regio’s als het Midden-Oosten of Rusland. Tientallen miljoenen euro’s verdwijnen uit de dorpen van de gemeente Castricum via de grote energiemaatschappijen naar het buitenland. Als we een deel van dat geld in Castricum kunnen houden is dat goed voor de lokale economie”
Bredere trend: energieke samenleving “Mensen willen de zeggenschap terug over zaken die hun levens raken, en vragen om ins9tu9es die dat mogelijk maken. ….het is het opnieuw toe-‐eigenen van wat in een grootschalige wereld verloren is gegaan. …. Het is mogelijk en het gebeurt al (Jos van der Lans, cultuur socioloog)
Tweestromenland Energietransitie Energieneutraal 14% duurzaam 2020
Energieke Samenleving Samenleving aan zet Klimaatneutraal BZK, I&M
nationaal Kantelende overheden systemen lokaal
Coöperatief ondernemen?
EZ, Financiën
Lobby: energietransi9e
Energieke prak9jk en ongemak • Energietransi9e: – Hoge ambi9es energie-‐ klimaatneutraal – Wie gaat het doen (realisa9e)? Burgers? – Is er wel een rol voor burgers? Lokaal?
• Energieke samenleving – Samenleving aanzet? Vele geknuffel, maar klopt het nog wel? Te makkelijk leunen op inzet van betrokken enthousiaste burgers, interen op sociaal kapitaal
• Coöpera9eve samenleving? – Nieuwe ondernemingsvormen, democra9sering van energiewereld? Hoe serieus is die 3e coöpera9eve golf?
Bokomup Onderzoek
2 O’s: Onderzoek en Onderaf
Energieke studenten (#scrip9es: >20) • Business modellen Duitse en NLse zon-‐ en windcoöpera9es • Succes-‐ en faalfactoren bestuur, organisa9e, opkomst en groei energiecoöpera9es (NL, Europa) • Beweegredenen burgerini9a9even • Rol van de overheid, sturingsmodellen (NL, Duitsland) • Analyse van maatschappelijke dynamiek (transi9e) • Crowdfunding • Betekenis faillisement Trianel voor energiecoöpera9es • Energieneutrale gebiedsontwikkeling, rol van een lokaal energiebedrijf • Weerstand windprojecten, interven9estrategieën, financiële par9cipa9e
Onderzoeksvragen over of vanuit de prak9jk • Wat is mogelijk: Lokale poten9eel duurzaam decentraal (gebiedsstudies)? • Met wie: Welke netwerken, par9jen relevant? • Hoe: organiseren van samenwerking, (nieuwe) business modellen, financiering? Coöpera9eve, sociale ondernemingen? Meervoudige waarde crea9e? Ontwikkeldynamiek? • Waarom: Sociale bewegingen, achterliggend gedachtegoed? • Impact energietransi9e: bijdrage aan energietransi9e? Lokale baten? • Impact maatschappij: democra9sering, machtsbalans, (energie)regime change? • Impact op mensen: gedrag, • Lessen uit Duitsland, Engeland, Denemarken? • Ervaringen met (financiële) burgerpar9cipa9e modellen?
Ontwikkelingen 2013 e.v • 2013 kri9sch en turbulent jaar • Las9g: – complexiteit energiesector, wet-‐ en regelgeving, vergunningen, kleine spelers in een snoeiharde markt, – Financiering, ‘verdienmodel’ – Sociale kant: zelforganisa9e las9g proces, uitpupng vrijwilligers, professionalisering
• Tegelijker9jd: steeds meer ondersteuning uit markt, overheid, financiële sector. Erkenning ‘lokaal’ als speler in de energiesector.
Ontwikkelingen 2013 e.v • Coöpera9eve zonPV op andermans dak, wind, (warmte?). EB kor9ngsregeling! • Toenemende rol commerciële projectontwikkelaars. • Toenemende rol van leveranciers (Eneco, Greenchoice, Anode, e.a) of samenwerking coöpera9es met vergunning (DE Unie, WindUnie, NLD Energie). • Lokale energie krijgt waarde: opkomst nieuwe leveranciers (“Huismerk”).
Verlaagd tarief energiebelas9ng • Kor9ng 7,5 cent ex BTW • Leden van een coöpera9e met een zonPV, wind installa9e • Voorwaarden: alleen natuurlijke personen, kleinverbruikers • Leverancier verrekent kor9ng met de belas9ngdienst • Postcoderoos • Tot 2017 10 miljoen; na 2017 opslag kleinverbruikers • Evalua9e 4 jaar, overgangsregeling • Meerdere leveranciers (verkoop stroom, levering aan leden)
Key-‐Issues • • • • • • • • • • • •
Langetermijn investeringszekerheid Postcoderoos Natuurlijke vs rechtspersonen (‘staatsteun’) Eigendom/ zeggenschap 2e aanslui9ng: wekelijke knelpunten, aansluit-‐ en transportkosten Magere business case: addi9onele kosten >15 jaar Complexiteit: ‘duale geldstromen’, (ondoorzich9ge) risico’s, Aansprakelijkheid, zorgplicht Aeankelijkheid leveranciers : prijsstelling, lockin Garan9es van oorsprong Hardheidsclausule Andere regelingen ingeperkt (EIA, SDE+, etc)
Duurzame, lokale, ‘eigen’ energie in combina9e met andere doelen (economie, cohesie etc)
Realisa9e van de toekomst
landelijk
14%
regionaal lokaal
Bijdrage doelstelling: zon&wind Financiële bijdrage burgers : € 1-10 miljard
Hartelijk dank Anne Marieke Schwencke
[email protected] www.asisearch.nl
