Energieadvies Sportverenigingen. Voetbalvereniging IJVV

Energieadvies Sportverenigingen Voetbalvereniging IJVV

IJVV IJsselmuiden: Naam van de vereniging

: IJVV IJsselmuiden

Contactpersoon

: Wilco Wezenberg

Adres

: Bergweg 3

Postcode en Plaats

: 8271 CC IJsselmuiden

Telefoon

: 0651032669

E-mail

: [email protected]

Branche

: Sportverenigingen

Onderzoek uitgevoerd door: Adviseur

: Frans van Dijk

Werkzaam bij

: gwbo

Adres

: Julianastraat 4

Postcode en Plaats

: 8262 DN Kampen

Telefoon

: 06 41421407

Datum onderzoek

: 17 februari 2014

Datum rapportage

: 10 maart 2014

In samenwerking met: Gemeente Kampen Burgemeester Berghuisplein 1 Postbus 5009 8260 GA Kampen T: 038-3394123 E: [email protected] I: www.kampen.nl

Samenvatting Op 20 februari 2014 is bij uw vereniging een energiescan uitgevoerd. Deze heeft geresulteerd in dit rapport. Hiermee krijgt u een algemeen beeld van uw energiegebruik en een overzicht van maatregelen die u kunt uitvoeren om het energiegebruik te verlagen. Deze energiescan is uitgevoerd in het kader van het pilotproject verduurzaming sportverenigingen van de gemeente Kampen. Deze energiescan is uitgebreider dan de dubbele scan van de provincie Overijssel. Deze energiescan is tevens uitgevoerd binnen het Overijssels project om sportverenigingen te verduurzamen. Er is gebruik gemaakt van de algemene energiescan voor bedrijven (www.energiescanoverijssel.nl). Vergelijking met andere verenigingen Om een vergelijking te kunnen maken met andere verenigingen zijn uw elektra- en gasgebruiken gerelateerd aan het aantal (spelende) leden. In onderstaande tabel staan uw gebruik, uw gemiddelde gebruik per lid en het gemiddelde gebruik per lid van de (tot nog toe) uitgevoerde energieonderzoeken bij verenigingen in Kampen. Aantal Elektriciteit kWh/jaar Aardgas m³/jaar

Totaal gebruik

Aantal leden

Gebruik/lid

Kental gebruik/lid

65.391

880

75,58

63,56

3.864

880

20,18

16,55

Overig

Uw gebruik van aardgas is gemiddeld. Uw verbruik van elektriciteit is gemiddeld.

Besparingsmogelijkheden Om efficiënt met energie om te gaan kunt u een aantal algemene tips toepassen (de zogenaamde quick wins). Deze staan als aparte checklist genoemd in bijlage C. Specifiek vanuit de energiescan komen daar voor uw vereniging de volgende maatregelen bij: Besparing

Maatregel

Aantal Totale investering (€) (%/jaar)

TVT (jaar)

Stel één of meerdere energieverantwoordelijken aan, die bewaken dat de veldverlichting niet onnodig aan staat

1

€

0

1,46

0,00

Pas het klokprogramma van de verwarming aan

1

€

0

1,20

0,00

Opstellen van een koel- en vriesplan Maak roosters in het werkblad boven de koelkasten in de kantine Isoleer de leidingen en appendages van de warmwatervoorziening Isoleer de verwarmingsleidingen en de appendages Vervang de halogeenlampen in de kantine met LED lampen Pas een klokschakeling toe op de circulatiepomp van de warmtapwaterinstallatie

1

€

0

0,40

0,00

1

€

25

0,05

1,95

15 meter

€

290

0,43

2,44

10 meter

€

260

0,29

3,27

31

€

310

0,20

5,61

2

€

350

0,20

6,20

2

€

24.000

8,30

10,44

3

€

500

0,12

14,48

2

€

9.000

1,33

24,47

50

€

15.750

2,18

26,11

Pas warmteterugwinning toe bij de douches* Plaats de afgifteunits van de bierkoelers buiten in de schaduw Vervang oude boilers (2x sentry 23kW) door een HR gasboiler Pas infraroodstralingsverwarming toe in de kantine, bijeenkomstruimtes en kleedruimtes

Tabel 1. Belangrijkste energiebesparende maatregelen en maatregelen voor duurzame opwekking

1403-2

4 van 24

Inhoudsopgave

1.

Inleiding ................................................................................................................................................ 6

2.

Beschrijving van het object en de energiegebruik ................................................................................ 7

3.

Energiebalansen ................................................................................................................................... 9

4.

Energiebesparingsmogelijkheden ...................................................................................................... 11

Bijlagen: Bijlage A

Overzicht kenmerken van gebouwen en installaties

Bijlage B

Maatregelenoverzichten

Bijlage C

Quick wins

1403-2

5 van 24

1. Inleiding Op 20 februari 2014 is bij uw vereniging IJVV IJsselmuiden een energiescan uitgevoerd, welke heeft geresulteerd in dit rapport. Deze rapportage geeft u een algemeen beeld van uw energiegebruik en de maatregelen die u kunt uitvoeren om deze te verlagen. Wij hopen u met dit rapport voldoende inzicht te geven in uw huidige energiegebruik en de maatregelen die u kunt uitvoeren om dit energiegebruik te verlagen. Om de stap naar investeren te vergemakkelijken wordt in hoofdstuk 4 ingegaan op de financieringsmogelijkheden die er zijn. Deze energiescan is uitgevoerd in het kader van het pilotproject verduurzaming sportverenigingen van de gemeente Kampen. Deze energiescan is uitgebreider dan de dubbele scan van de provincie Overijssel. De volgende aspecten zijn onderzocht:  Isolatie van dak, vloer en gevel  Isolatie door het vervangen van transparante geveldelen (ramen)  Veldverlichting  Buitenverlichting  Binnenverlichting  Verwarmingsinstallatie  Warmtapwaterinstallatie  Ventilatiesystemen  Gedragaspecten energieverbruik  Energiecontractie  Aansluitwaarden van de nutsvoorzieningen (gas- en elektriciteitaansluiting)  Energieverbruik apparatuur  Transportbewegingen van en naar de vereniging  Mogelijkheden tot het komen tot een energieneutrale vereniging

1403-2

6 van 24

2. Beschrijving van het object en het energiegebruik Algemene informatie IJVV IJsselmuiden is een voetbalvereniging uit IJsselmuiden. De vereniging is groeiend en telt momenteel c.a. 880 leden. De vereniging heeft veel groeipotentieel, maar kan op dit moment niet verder groeien. Er is daarom zelfs een ledenstop ingesteld. Het clubhuis is gebouwd in de jaren 80 en is ook reeds uitgebreid. Naast het clubhuis is er nog een extra kleedkamergebouw en een koffiecorner aanwezig. 2916

922 2917

3249

75 75 75 75 75

2918

506

3250

7690

73 73 73 73 73

71 71 71 71 71

3251

7689

2613

69 69 69 69 69

2611

65 65 65 65 65 63 63 63 63 63

6989

2568

61 61 61 61 61 6990

59A 59A 59A 59A 59A

6790

59 59 59 59 59 6789

6080

55 55 55 55 55 6408

6791

6410

33 33 3

14 14 14 14 14 5833

5144 5575

53B 53B 53B 53B 7 4 1 5 53B 53 53 53 53 53 7408

9-WA 9-WA 9-WA 9-WA 9-WA

6224

248

4416

419

418

7 40 479

7 41

77 77 7 17 17 17 17 17

15 15 15 15 15

13 13 13 13 13

55 55 5

53A 53A 53A 53A 53A 9

0 6223

24 24 24 24 24

5275 6079

5759 1139

11 11 11 11 11

26 26 26 26 26 7413

9- TR

7414

5 00

4

249

5273 5154 953

250

5829

28 28 28 28 28

10 10 10 10 10

53- TR

5274 5153

20A 20A 20A 20A 20A

5827

5377

22A 22A 22A 22A 22A

454 6077

8B 8B 8B 8B 8B

7 28

4

11 11 1

20 20 20 20 20 4220

18 18 18 18 18

7 25 0

7285

6078

16 16 16 16 16

1007

5828

7676

51 51 51 51 51

421

14 14 14 14 14

7249

8A 8A 8A 8A 8A

6942

12A 12A 12A 12A 12A 88 88 8

4A 4A 4A 4A 4A

3241 5830

51-1 51-1 51-1 51-1 51-1

12A 5757 12A 12A 12A 12A 5756

1 7 25

7 67

4921

7303

7

4924 4922 7081

47 47 47 47 47

22 22 2

4 92

6668

7082

49 49 49 49 49

6

3

2A 2A 2A 2A 2A

1 07

44 44 4 7 08

460 1104

12 12 12 12 12

5

6669 7512

5002 7084 6866

6917

66 66 6

6916

45 45 45 45 45 45 45 45 45 45 999

6A 6A 6A 6A 6A

86 86 86 86 86 2771

6865 6861

25 58

Figuur 1: Velden van IJVV

Figuur 2: Kleedkamergebouw IJVV 1403-2

7 van 24

Status energiebesparing De Vereniging nog niet actief bezig met het terugdringen van het energieverbruik. Er is enige aandacht voor het op tijd uitschakelen van de veldverlichting, maar hier wordt niet op gestuurd of gehandhaafd. Er zijn geen groene ambities. Ambities De ambitie van de club op gebied van energie gaat niet verder dan het bewaken van kosten. Algemene kenmerken Kenmerk

IJVV IJsselmuiden

Branche

Sportverenigingen

Situatie pand

Eigendom

Situatie kleedkamers

Eigendom gemeente Kampen

Situatie sportvelden

Eigendom gemeente Kampen

Bouwjaar pand Bruto vloeroppervlak in m

c.a. 1980 2

c.a. 700

Aantal velden

5

Aantal leden

c.a. 880

Tabel 2. Kenmerken vereniging

Aansluitingen Type

Aansluiting 3

Gas

G25 (Max 40m /h)

Elektriciteit

3x 80A 3x 50A 3x 35A

Energiegebruiken In onderstaande tabel zijn het energiegebruik en de kosten weergegeven. Deze kosten zijn de totale energiekosten inclusief btw, dus het variabele deel wat afhankelijk is van het gebruik. Dit is exclusief de vaste kosten voor de aansluiting, de levering en het transport. BTW: verenigingen kunnen de BTW niet terugvragen, in de energiekosten is ook de BTW opgenomen. Ecotax: tot en met 2012 konden verengingen 50% van de kosten van de energiebelasting terugkrijgen. Vanaf 1 januari geldt dit niet meer voor sportverenigingen.

Energiesoort Gas (m3) Elektriciteit hoog (kWh) Electriciteit laag (kWh) Electriciteit enkel 10 (kWh) Electriciteit enkel 53 (kWh) 3 Aardgas in m Totaal per jaar

Eenheden per jaar 17757 3658 13957 47377 1516 66508

Kosten per jaar (€) Prijs per eenheid (€) € 11.749

€ 0,662

€ 10.640

€ 0,160

€ 22.389

Tabel 3. Energiegegevens

1403-2

8 van 24

3. Energiebalansen Met de gegevens die zijn verkregen uit het interview en de informatie die is verzameld bij het bezoek, is uw energiegebruik in kaart gebracht. In onderstaande overzichten is de verdeling van het elektriciteits- en aardgasgebruik weergegeven in tabelvorm en taartdiagram. Elektriciteitsbalans Onderdeel Veldverlichting

Elekctriciteit kWh 50.541

Koelkasten/vriezers 3.500 Bierkoelers 1.080 Circulatiepompen tapwater 588 Afzuigventilatoren kleedkamers en kantine 526 Binnenverlichting 4.098 Elektrische verwarming 2.400 Buitenverlichting 1.847 Keukenapparatuur 1.591 Overig 1.417 Totaal

66.508

Tabel 4. Gebruiksfuncties elektriciteit

In figuur 1 is de elektriciteitsbalans in grafische vorm weergegeven.

Elekctriciteit kWh 1%

3%

1%

3% 2% 2%

Koelkasten/vriezers

6%

2%

Veldverlichting

Bierkoelers

5%

Circulatiepompen tapwater 75%

Afzuigventilatoren kleedkamers en kantine Binnenverlichting Elektrische verwarming

Figuur 1. Verdeling elektriciteit over de gebruiksfuncties

1403-2

9 van 24

Aardgasbalans m3 per jaar

Gebruiksfunctie Warm water

13.897

Verwarming

3.860

Tabel 5. Gebruiksfuncties aardgas

In figuur 2 is de aardgasbalans in grafische vorm weergegeven.

Gasverbruik m3 22%

Verwarming 78%

Douchewater

Figuur 2. Verdeling aardgas over de gebruiksfuncties

1403-2

10 van 24

4. Energiebesparingsmogelijkheden Belangrijkste Conclusies Op basis van het boezoek op lokatie en de analyse van de verkregen gegevens zijn de volgende conclusies getrokken: 

Er is enige controle op onnodig verlichten van velden het ruimtes. Hier zijn echter nog kansen voor forse besparingen mogelijk.



De gebouwen worden alleen tijdens het gebruik verwarmd. Met name de kleedkamers worden op maximaal 16 graden verwarmd. Dit is meestal slechts enkele uren per dag. Hierdoor wordt weinig gas verbruikt en zijn isolatiemaatregelen niet rendabel. Uitzondering hierop is de kantine, waar het optimaliseren van het klokprogramma kansen biedt.



IJVV maakt veel gebruik van douchewater. Hier zijn veel kansen voor warmteterugwinning.

Op basis van de gegevens van uw vereniging (zie bijlage A) zijn de volgende energiebesparende maatregelen van toepassing. Besparingsoverzicht Totale investering Besparing (€) (%/jaar)

Individuele maatregelen Aantal Stel één of meerdere energieverantwoordelijken aan, die bewaken dat de veldverlichting niet onnodig aan staat Pas het klokprogramma van de verwarming aan Opstellen van een koel- en vriesplan Maak roosters in het werkblad boven de koelkasten in de kantine Isoleer de leidingen en appendages van de warmwatervoorziening Isoleer de verwarmingsleidingen en de appendages Vervang de halogeenlampen in de kantine met LED lampen Pas een klokschakeling toe op de circulatiepomp van de warmtapwaterinstallatie Pas warmteterugwinning toe bij de douches* Plaats de afgifteunits van de bierkoelers buiten in de schaduw Vervang oude boilers (2x sentry 23kW) door een HR gasboiler Pas infraroodstralingsverwarming toe in de kantine, bijeenkomstruimtes en kleedruimtes

TVT (jaar)

Elektriciteit besparing (€/jaar)

Gas besparing (€/jaar)

1

€

0

1,46

0,00 €

404

€

-

1

€

0

1,20

0,00 €

-

€

331

1

€

0

0,40

0,00 €

112

€

-

1

€

25

0,05

1,95 €

13

€

-

15 meter

€

290

0,43

2,44 €

-

€

119

10 meter

€

260

0,29

3,27 €

-

€

79

31

€

310

0,20

5,61 €

55

€

-

2

€

350

0,20

6,20 €

56

€

-

2

€

24.000

8,30

10,44 €

-

€

2.299

3

€

500

0,12

14,48 €

35

€

-

2

€

9.000

1,33

24,47 €

-

€

368

50

€

15.750

2,18

26,11 €

-674

€

1.277

€

1

€

4.473

Totaal Totaal %

0,01%

16,16%

Tabel 6. Geselecteerde energiebesparende maatregelen * Deze maatregel is technisch haalbaar en is ook mogelijk i.c.m. legionella beheersing. Echter is het de verantwoording van de vereniging om zorg te dragen voor een aangepast legionella beheersplan en juiste legionella beheersing. gwbo kan hier geen verantwoordelijkheid voor nemen.

1403-2

11 van 24

Los van bovenstaande besparingsmogelijkheden, bestaan er ook mogelijkheden voor het plaatsen van zonne- (PV) panelen. Individuele maatregelen opwekking Aantal Plaatsen PV panelen per paneel*

1

Totale investering Besparing (€) (%/jaar) € 378,13

0,32

TVT (jaar)


11,12

€ 34,00

Gas besparing (€/jaar) €

Noot: Prijzen en terugverdientijden zijn gebaseerd op de huidige energiecontracten. Indien scherper wordt ingekocht, wordt de terugverdientijd langer.

1403-2

12 van 24

-

Maatregelenpakketten Op basis van de uitgevoerd energiescan zijn enkele maatregelenpakketten opgesteld, te weten: 

Snelle winst Het betreft hier alle maatregelen met een terugverdientijd keiner dan 1 jaar



Verstandige keuze Het betreft hier alle maatregelen met een terugverdientijd kleiner dan 5 jaar



Ambitie Het betreft hier alle maatregelen met een terugverdientijd kleiner dan 10 jaar

Bij deze maatregelenpakketen zijn de verschillende maatregelen gecombineerd doorgerekend, waardoor een realistisch beeld ontstaat. Omdat sommige maatregelen elkaar beïnvloeden kan de besparing in de maatregelenpaketten lager uitvallen dan de individuele maatregelen bij elkaar opgeteld. Totale investering Besparing (€) (%/jaar)

Snelle winst Aantal

TVT (jaar)


Stel één of meerdere energieverantwoordelijken aan, die bewaken dat de veldverlichting niet onnodig aan staat Pas het klokprogramma van de verwarming aan

1

€

0

1,46

0,00 €

1

€

0

1,18

0,00

Opstellen van een koel- en vriesplan

1

€

0

0,40


404

€

-

-

€

328

0,00 €

112

€

-

€

516

€

328

€

Totaal Totaal % 1,87%

1,18%

1936 kg

871 kg



CO2 besparing Resterende energiekosten

€

26.836

Totale investering Besparing (€) (%/jaar)

Verstandige keuze Aantal Stel één of meerdere energieverantwoordelijken aan, die bewaken dat de veldverlichting niet onnodig aan staat Pas het klokprogramma van de verwarming aan Opstellen van een koel- en vriesplan Maak roosters in het werkblad boven de koelkasten in de kantine Isoleer de leidingen en appendages van de warmwatervoorziening Isoleer de verwarmingsleidingen en de appendages Totaal

TVT (jaar)

1

€

0

1,46

0,00 €

404

€

-

1

€

0

1,18

0,00

-

€

328

1

€

0

0,40

0,00 €

112

€

-

1

€

25

0,05

1,95 €

13

€

-

15 meter

€

290

0,43

2,46

€

-

€

118

10 meter

€

260

0,29

3,27

€

-

€

79

529,06

€

525

€

€ Totaal %

1,91%

1,90%

1984 kg

1396 kg

CO2 besparing in kg per jaar Resterende energiekosten

1403-2

€

26.626

13 van 24

Totale investering Besparing (€) (%/jaar)

Ambitie Aantal Stel één of meerdere energieverantwoordelijken aan, die bewaken dat de veldverlichting niet onnodig aan staat Pas het klokprogramma van de verwarming aan Opstellen van een koel- en vriesplan Maak roosters in het werkblad boven de koelkasten in de kantine Isoleer de leidingen en appendages van de warmwatervoorziening Isoleer de verwarmingsleidingen en de appendages Vervang de halogeenlampen in de kantine met LED lampen Pas een klokschakeling toe op de circulatiepomp van de warmtapwaterinstallatie Pas warmteterugwinning toe bij de douches* Plaats de afgifteunits van de bierkoelers buiten in de schaduw Pas infraroodstralingsverwarming toe in de kantine, bijeenkomstruimtes en kleedruimtes

TVT (jaar)



1

€

0

1,46

0,00 €

404

€

-

1

€

0

0,96

0,00 €

-

€

265

1

€

0

0,40

0,00 €

112

€

-

1

€

25

0,05

1,95 €

13

€

-

15 meter

€

290

0,43

2,44 €

-

€

119

10 meter

€

260

0,29

3,27 €

-

€

79

31

€

310

0,20

5,61 €

55

€

-

2

€

350

0,20

6,20 €

56

€

-

2

€

24.000

8,59

10,09 €

-

€

2.377

3

€

500

0,12

14,48 €

35

€

-

50

€

15.750

2,18

26,11 €

-674

€

1.277

€

1,43

€

4.105

Totaal Totaal % 0,01%

14,83%

5 kg

10919 kg

CO2 besparing in kg per jaar Resterende energiekosten

€

23.574

Energieneutraal Als maatregelenpakket "ambitie" is gerealiseerd, is het energieverbuik fors gereduceerd. Echter is het ook mogelijk om de vereniging energieneutraal te maken. Hiervoor zijn de volgende maatregelen aan te bevelen: Totale investering Besparing (€) (%/jaar)

Energieneutraal Aantal

TVT (jaar)



Lucht-water warmtepomp + boiler** 1

€

75.000

30,47

25,37 €

-250

€

8.684

320

€

121.110

39,34

11,12 €

10.888,55

€

0

ZonPV panelen*

39899 kg

20333 kg

CO2 besparing in kg per jaar Resterende energiekosten € 4.251 * Noot: Er is c.a. 150 m2 nuttig dakoppervlak beschikbaar. Er is echter c.a. 512 m2 dakoppervlak benodigd om genoeg PV panelen te kunnen plaatsen om energieneutraal te kunnen worden. Omdat het drie kleinverbruikaansluitingen betreft mag er gesaldeerd worden. Een energieleverancier is verplicht om minimaal 5000 kWh per aansluiting te salderen. Er mag echter onbeperkt gesaldeerd worden, dit dient wel met een energieleverancier afgesproken te worden. ** Noot: Bij het doen van deze investering vervalt de noodzaak om bestaande sentry gasgestookte boilers te vervangen.

1403-2

14 van 24

Transportbewegingen Naast energieverbruik van de gebouwen en het terrein, bestaat er ook energieverbruik van transportbewegingen van en naar de vereniging. De transportbewegingen van Isala '96 zijn als volgt: Transportbewegingen*

Aantal per jaar

Kilometers (jaar)

Benzine verbruik (liter/jaar)

Diezel verbruik (liter/jaar)

CO2 Uitstoot (kg/jaar)

7200

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

7200

43200

1.930

792

6.677

43200

259200

11.578

4.752

40.064

Eigen leden op de fiets Eigen leden met de auto Bezoekers met de auto

Totaal

CO2 uitstoot in kg per jaar totaal 46.742 CO2 uitstoot in kg per jaar per lid 53 *Voor bovenstaande berekeningen is gebruik gemaakt van het maatwerkrapport van het CBS "brandstofverbruik en CO2-uitstoot van personenauto's, 2011".

Samenvatting kg CO2

kg CO2 per lid Energiekosten

Energiekosten Investering per lid Investering per lid

Huidig Na uitvoeren pakket "snelle winst" Na uitvoeren pakket "verstandige keuze" Na uitvoeren pakket "ambitie" Na uitvoeren pakket "energieneutraal" Huidig door transportbewegingen

1403-2

71.157,12

81

€

27.680

€

31,45

€

-

€

-

68.349,70

78

€

26.836

€

30,50

€

0

€

0,00

67.776,86

77

€

26.626

€

30,26

€

575

€

0,65

60.198,65

68

€

23.561

€

26,77

€

41.485

€

47,14

-

-

€

4.251

€

4,83

€

237.595

€

269,99

46.741,74

53

15 van 24

Maatregelen De maatregelen zijn in bijlage B nader uitgewerkt. Per geadviseerde maatregel is informatie opgenomen zodat u zich een beeld kunt vormen van de aspecten die een rol spelen bij de uitvoering van de maatregel. Met dit overzicht kunt u beoordelen of de maatregelen direct kunnen worden uitgevoerd of moeten worden ingepast in natuurlijke vervangmomenten zoals een restyling of verbouwing. Bijlage C geeft de quick wins aan: maatregelen die weinig tot niets kosten en vooral met energiebewustzijn te maken hebben. Financieringsmogelijkheden vanuit de provincie Overijssel De provincie Overijssel voert een actief beleid om energiebesparing bij bedrijven en particulieren te stimuleren. Sportverenigingen vormen een speciale doelgroep, omdat hier de beide eerdergenoemde groepen (bewoners en werknemers) elkaar ontmoeten en succesverhalen en goede voorbeelden van energiebesparing met elkaar kunnen delen. Om sportverenigingen te stimuleren kunnen zij gebruik maken van de onderstaande regelingen die voor MKB-bedrijven gelden. Geld-terug-actie: Voor investeringen vanaf € 4.000 kunt u aan deze regeling meedoen. U krijgt 25% terug op de maatregelen die u hebt uitgevoerd naar aanleiding van een energiescan of EPA-rapport. Het maximale teruggavebedrag is € 2.500. Voor de voorwaarden verwijzen u naar www.energiescanoverijssel.nl waarna u kunt doorlinken naar de provinciale regeling. Let op: bij energiebesparing is de insteek dat het energiegebruik wordt verminderd alvorens overgegaan wordt naar duurzame opwekking van energie. Daarbij is een investering in bijvoorbeeld energiezuinige verlichting veel kosteneffectiever (met een kortere terugverdientijd) dan in maatregelen voor duurzame energie. Maatregelen voor de opwekking van duurzame energie vallen dan ook niet onder deze regeling. MKB-Energielening: Voor investeringen van € 10.000 - € 100.000 kunt u een lening met aantrekkelijke rente aanvragen. Uw aanvraag dient u in bij het subsidieloket van provincie Overijssel. Na een technische toets krijgt u bericht of uw aanvraag in aanmerking komt. Met de aanvraagformulieren die u dan ontvangt, kunt u de lening aanvragen. Maatregelen die voor deze lening in aanmerking komen, zijn de maatregelen van de EIA-lijst (zie volgende paragraaf). Ga voor meer informatie en de voorwaarden naar www.overijssel.nl en zoek op ‘MKB-Energielening’.

DISCLAIMER (versie januari 2013) Aan dit rapport kunnen geen rechten worden ontleend. MKB-Nederland heeft uiterste zorg besteed aan de betrouwbaarheid en actualiteit van dit rapport en de door de adviseur te gebruiken cijfers en berekeningen/rekenmodellen. MKB-Nederland noch de adviseur is echter verantwoordelijk voor eventuele fouten, onvolledigheden of consequenties van dit rapport. Bij vragen kunt u de auteur van dit rapport raadplegen.

1403-2

16 van 24

Bijlage A

Overzicht kenmerken van gebouwen en installaties

Verwarming Type

Vermogen (kW)

Rendement (%)

Bouwjaar

Bijzonderheden

Cv-ketel

24

HR

2005

Nefit HR Proline

Cv-ketel

30

HR

2011

Intergas

Cv-ketel

30

HR

2011

Intergas

Vermogen (kW)

Rendement (%)

Bouwjaar

Bijzonderheden

Gasboiler

77

HR

2011

ADM 80

Gasboiler

77

HR

2011

ADM 80

Gasboiler

23

CR

Jaren 90

Sentry

Gasboiler

23

CR

Jaren 90

Sentry

Warmwatervoorziening Type

Ventilatie Type

Hoeveelheid

Vermogen (kW)

Bijzonderheden

Geforceerde ventilatie

goed

c.a 0,3

Clubgebouw x2

Geforceerde ventilatie

goed

0,025

Kleedkamers x2

Ventilatie regelingen Type

Bijzonderheden

Geen

Keukenapparatuur Type

Bijzonderheden

Elektrisch

Diverse koelkasten en vriezers

Elektrisch

Drietal bierkoelers

Elektrisch

Vaatwassers

Elektrisch

Diverse warmhouders

Elektrisch

Koffiezetapparaat

Elektrisch

Magnetron

Elektrisch

Frituurpan

Verlichting Type TL TL TL Halogeen

Vermogen (W) 624 432 50

Branduren (h)

Aantal

Bijzonderheden

1728

1

Verlichting comissiekamer

416

1

Verlichting bestuurskamer

200

1

Verlichting sponsorhok Verlichting kantine halogeenspots

1085

384

1

Spaarlampen

140

480

1

Verlichting toiletten

TL

488

1728

1

Verlichting hal

TL

559

768

Verlichting kantine tl

TL

180

1200

1

Verlichting ballenhok

TL

936

768

1

Verlichting kleedkamers

TL

174

288

1

Verlichting massagehok

768

1

Verlichting klushok

TL

116

Verlichting regelingen Type Bewegingdetectie

Bijzonderheden

Bijlage B

Maatregelenoverzicht

1

Isoleer de leidingen en appendages van de warmwatervoorziening

Toelichting:

Isolatie van de warmtapwaterleiding kan vooral bij recirculatieleidingen aantrekkelijke besparingen opleveren. Voorwaarde is dat de leidingen vrij toegankelijk moeten zijn. Met het isoleren van appendages van warmtapwatersystemen voorkomt u onnodig energieverlies. Daarnaast voorkomt u dat naastgelegen koudwaterleidingen opwarmen.

Investering:

€ 290

Besparing per jaar:

0,43% 180 m³ (€ 119)

TVT:

2,4 jaar

EIA-code: Uw situatie:

2

Isoleer de verwarmingsleidingen en de appendages

Toelichting:

Dankzij isolatie van warmteleidingen en bijhorende appendages daalt het energieverlies tijdens het transport van warmtebron naar afgiftepunt. De lengte van de leidingen en het aantal appendages bepalen de isolatiemogelijkheden. De energiebesparingen en de benodigde investeringen zijn afhankelijk van het soort isolatie en de lengte van het leidingnet.

Investering:

€ 260

Besparing per jaar:

0,29% 120 m³ (€ 79)

TVT:

3,27 jaar


3

Stel een koelplan op

Toelichting:

Door slim om te gaan met aanwezige koelkasten en vriezers, kan voorkomen worden dat koelkasten en vriezers onnodig aanstaan.

Investering:

€0

Besparing per jaar:

0,4% 700 kWh (€ 112)

TVT:

0 jaar


4

Pas een klokschakeling toe op de circulatiepomp van de warmtapwaterinstallatie

Toelichting:

Een recirculatieleiding is voorzien van een continu draaiende pomp. Met een eenvoudige tijdschakelaar is het mogelijk gedurende de nacht of in het weekend elektriciteit en warmte te besparen. Het effect van deze maatregel hangt af van het vermogen van de pomp en de lengte van de leiding.

Investering:

€ 350

Besparing per jaar:

0,2%

353 kWh (€ 56) TVT:

6,2 jaar


Het betreft hier de grote circulatiepomp van de beide boilers.

5

Pas infraroodstralingsverwarming toe in de kantine en de kleedkamers

Toelichting:

Stralingsverwarming werkt volgens hetzelfde principe als de zon. De stralingsverwarming verwarmt direct alle objecten in een ruimte, dus ook aanwezige personen. Met behulp van stralingspanelen wordt een directe verwarming gerealiseerd in tegenstelling tot indirecte verwarming met verhoging van de luchttemperatuur. In de praktijk blijkt dat de luchttemperatuur ongeveer 3 tot 5 graden lager kan zijn bij een gelijke gevoelswarmte.

Investering:

€ 15.750

Besparing per jaar:

2,18% 1.930 m³ -4.212 kWh (€ 603)

TVT:

26,11 jaar


Alle ruimtes worden maar een klein deel van het jaar verwarmd.

6

Stel één of meerdere energieverantwoordelijken aan, die bewaken dat de veldverlichting niet onnodig aan staat

Toelichting:

De veldverlichting staat te vaak te lang aan. Hierdoor wordt onnodig veel energie verbruikt.

Investering:

€0

Besparing per jaar:

1,46% 2.527 kWh (€ 404)

TVT:

0 jaar


7

Pas het klokprogramma van de verwarming aan

Toelichting:

Door de verwarmingsmomenten af te stemmen op het daadwerkelijke gebruik van een ruimte, kan energie worden bespaard. Op momenten dat een ruimte niet wordt gebruikt, kan de ruimtetemperatuur omlaag en is er minder energie nodig om de ruimte te verwarmen.

Investering:

€0

Besparing per jaar:

1,2% 500 m³ (€ 331)

TVT:

0 jaar


Het betreft hier de kantine en de hal

8

Maak roosters in het werkblad boven de koelkasten in de kantine

Toelichting:

Door roosters in de bar te maken kan de warme lucht achter de koelkasten in de kantine ontsnappen. Hierdoor gaan de koelkasten minder energie verbruiken.

Investering:

€ 25

Besparing per jaar:

0,05% 80 kwh (€13)

TVT:

1,95 jaar


9

Vervang de halogeenlampen in de kantine met LED lampen

Toelichting:

LED verlichting verbruikt veel minder energie dan halogeenverlichting. De besparing kan wel oplopen tot 90%.

Investering:

€ 310

Besparing per jaar:

0,2% 245 kwh (€55)

TVT:

5,61 jaar


10

Pas warmteterugwinning toe bij de douches

Toelichting:

Bij douchen wordt veel warmte het riool in gespoeld. Deze warmte kan worden teruggewonnen. Met deze warmte kan het energieverbruik van het douchen worden gereduceerd.

Investering:

€ 24.000

Besparing per jaar:

8,3% 3.474 m³ (€2.299)

TVT:

10,44 jaar


Er is uitgegaan van een toepassing bij alle douches. Afhankelijk van douchegedrag kan de terugverdientijd mogelijk fors verkort worden indien douchewarmte terugwinning alleen wordt toegepast bij de douches in het clubgebouw.

11

Plaats de afgifteunits van de bierkoelers buiten in de schaduw

Toelichting:

De bierkoelers voeren warmte af via afgifteunits. Deze units staan nu in warme ruimtes, waardoor de warmte minder goed kan worden afgevoerd. Hierdoor verbruiken de bierkoelers meer energie. Door deze units buiten te plaatsen wordt energie bespaard.

Investering:

€ 500

Besparing per jaar:

0,12% 215 kwh (€35)

TVT:

14,48 jaar


12

Vervang oude boilers (2x sentry 23kW) door een HR gasboiler

Toelichting:

Moderne gasgestookte HRboilers hebben een hoger rendement dan de huidige CR boilers.

Investering:

€ 9.000

Besparing per jaar:

1,33% 556 m³ (€368)

TVT: EIA-code: Uw situatie:

14,48 jaar

BIJLAGE C

Overzicht quick wins

Maatregel Algemeen Onderzoek de energiefactuur

Voer een energieonderzoek uit en stel haalbare projecten vast op het gebied van investeren en gedrag (energiebewustzijn).

Stel een energieverantwoordelijke functionaris aan

Omschrijving

Besparing

t.v.t.* jaren

Energiekosten zijn soms direct te verlagen door contractonderhandeling of gezamenlijke inkoop. Voor PV-panelen is de aansluiting van belang. Bij een aansluiting van 3x120 Amp is salderen (opgewekte elektriciteit terugleveren aan het net) soms niet mogelijk. Het is beter eerst het energiegebruik te verlagen, voordat overgegaan wordt naar duurzame energie. Energiebesparende maatregelen, zoals verlichting en isolatie, zijn daarnaast vaak kosteneffectiever dan zonnepanelen (PV). Gebruik dit onderzoek om besef van het energiegebruik te verkrijgen en vervolgstappen te plannen voor het verlagen van het energiegebruik naar bijvoorbeeld energieneutraal alvorens meteen te starten met de installatie van PV-panelen voor bijvoorbeeld een duurzame uitstraling. Door iemand verantwoordelijk te maken voor de opvolging van energiebesparende maatregelen wordt geborgd dat de maatregelen ook werkelijk worden uitgevoerd.

-

-

-

-

2-10%

-

Door logische groepen te definiëren die los van elkaar zijn te schakelen, is aparte in- en uitschakeling van verlichting en verwarming mogelijk. Voor een eerste ideevorming kan gebruik worden gemaakt van http://www.energiescanoverijssel.nl/besparingstipsvoor-ondernemers/verlichtingsscan/ Let op: berekeningen zijn gebaseerd op standaarduitgangspunten, zoals branduren en installatie. Vraag voor een specifiek advies een erkende (verlichtings)installateur. Denk bij koelingstoepassingen, waarbij temperatuurschommelingen geen probleem zijn zoals de koffie-, frisdrank- en snoepautomaat, ook bijvoorbeeld aan de pompen van de cv-installatie. Moderne cv-pompen gebruiken aanzienlijk minder energie dan oude cv-pompen. Bovendien kunnen cv-pompen tegen geringe meerkosten frequentiegeregeld worden uitgevoerd en vraaggestuurd werken. Denk aan deurrubbers, deurdrangers, PUR-schuim of kit. Gebruik leidingisolatie.

5-30%

2-5

70-90%

1-5

10-50%

1

30-70%

1-3

1-5%

<1

1-5%

<1

Dit is vooral effectief bij radiatoren tegen buitenmuren. Kijk naar de plaatsing van banken of aftimmeringen rond radiatoren. Voor verkeersruimtes is een temperatuur van 1415°C voldoende. Plaats in ruimtes die niet vaak gebruikt worden, thermostaatkranen met klokfunctie. Pas consequent nachtverlaging toe door een digitale thermostaat te gebruiken. Controleer de instelling van de thermostaat regelmatig en zorg voor een juiste instelling in weekeinden en vakanties.

1-5%

1-3

5-10%

1-10

5-30%

1-10

2%

<1

Onderhoud, vervanging, gebouw Denk bij een verbouwing na over een andere verdeling van de elektra- en verwarmingssectoren. Denk bij de vervanging van verlichting (gloeilampen, halogeen en tl) aan energiezuinige exemplaren

Plaats tijdschakelaars waar mogelijk

Vervang oude cv-pompen door A-label pompen

Zorg voor een goede kierafdichting Isoleer warmwaterleidingen Plaats radiatorfolie en zorg dat radiatoren hun warmte kunnen afgeven Plaats thermostaatkranen in verkeersruimtes

Plaats een klokschakeling op de thermostaat.

Maatregel

Omschrijving

Besparing

Zorg voor waterzijdige inregeling van de radiatoren

Dit is het instellen van de maximum doorstroming van de radiatoren en een eenmalige handeling door een erkend installateur, waarmee de maximale doorstroomopeningen van de radiatorkranen op elkaar worden afgesteld. De juiste instelling is afhankelijk van de afstand van de radiator tot de ketel. Hoe verder weg, hoe minder druk er zal zijn, en hoe groter de opening. Gebruikers kunnen de kraan nog steeds gebruiken maar de doorstroming is beperkt. Laat dit wel beoordelen door een deskundige en maak waar mogelijk de combinatie met daglichtregeling.

5-10%

t.v.t.* jaren <1

5-50%

3-10

Bij vervanging van kozijnen of glas is hr++-glas direct rendabel. Denk bij de vervanging van vloerbedekking aan een extra isolerende laag en isoleer zo nodig de kruipruimte. Door een temperatuursensor op de noordgevel wordt de watertemperatuur in de verwarmingsinstallatie afhankelijk gemaakt van de buitentemperatuur (hoe kouder het buiten is des te warmer worden de radiatoren).

5-15%

3-20

5-10%

4-8

Maak afspraken over de verlichtingsdiscipline (aan/uitzetten) en zorg dat de technische eisen van de installatie hierin zijn meegenomen. Sommige verlichting kan bijvoorbeeld niet tussendoor uitgezet worden. Werk bijvoorbeeld met posters of stickers om de aandacht hierop te vestigen.

5-20%

-

2-10%

-

Denk hierbij aan het (jaarlijks) schoonmaken van de achterzijde van koelapparatuur, het ontdooien van koelkasten (bij een ijslaag van 2 mm op het koelelement gebruikt de koelkast al 10% meer stroom), ontkalken van warmwatertoestellen. Denk ook aan magnetron, cv-installatie, printer, modem en oplaadbare telefoons. Maak eventueel gebruik van tijdschakelaars.

1-4%

-

2%

<1

Plaats aanwezigheidsdetectie voor het schakelen van verlichting in bijvoorbeeld wc’s. Isoleer glas, kozijnen, gevels, vloer en dak

Pas een weersafhankelijke regeling toe op uw cv

Gedrag Laat geen installaties onnodig aan staan

Laat geen verlichting of verwarming aan in ruimtes die niet gebruikt worden. Neem standaard activiteiten op in de schoonmaakplanning

Laat geen apparaten onnodig stand-by staan

Duurzame energie maatregelen Onderzoek de aanschaf van zonne-PV (voor elektriciteit), zonne-collectoren (voor warm water) of een houtkachel. t.v.t. = terugverdientijd

Zie ook de duurzame energiescan op http://www.energiescanoverijssel.nl/besparingstipsvoor-ondernemers/duurzame-scan/

Energieadvies Sportverenigingen. Voetbalvereniging IJVV

Recommend Documents