12AMT078_ArtEllermeyer.qxp:Opmaak 1
8/14/12
3:35 PM
Page 56
M A N A G E M E N T > Bedrijf > Technisch specialisten
Ellermeyer maakt mobiliteit individueel
Multidisciplinair in auto-aanpassing Ellermeyer past auto’s aan voor mindervaliden, richt bedrijfswagens in en maakt de SCANaCAR, waarmee gemeentes geparkeerde auto’s controleren. Maar Ellermeyer maakt ook de schitterende interieurs voor Spyker. Al die disciplines komen in de werkplaats in Amsterdam Zuid-Oost bij elkaar. Zou er nog een makelaar in Amsterdam zijn die geen scooter rijdt? Bijna al die makelaars zitten op een zadel van Ellermeyer, want het is mode geworden om een persoonlijke boodschap, kleurstelling of bedrijfslogo op het zadel te zetten. Ellermeyer maakt het, net als de bijbehorende
56
1
AMT | 2012
AMT | 2012
handvatten. Voor de populaire bakfietsen ontwikkelt Ellermeyer een verwijderbare zitting met ‘éénhandsbediening’ en de verlengde Volvo’s van het Koninklijk Huis hebben hier een interieur gekregen, inclusief de dubbele airco, het tussenschot en de prachtige bekleding. Ellermeyer staat voor
individuele mobiliteit. Het bedrijf werd in 1946 opgericht, toen nog als Autobeklederij Ellermeyer & Brouwer. In 1970 kwam Leo Ellermeijer in de zaak en nam de aandelen van Brouwer over. Vanaf dat moment werkten vader en zoon Ellermeijer in de autobeklederij; gespecialiseerd in het opnieuw
www.amt.nl/juli-augustus2012
www.amt.nl
12AMT078_ArtEllermeyer.qxp:Opmaak 1
8/14/12
3:35 PM
Page 57
TEKST: JOHN MULDER / BEELD: JAN LIEFTINK
De grote populariteit van de scooter heeft Ellermeyer een interessant niche opgeleverd; het bekleden van scooterzadels. Op de bekledingsafdeling hangen overal bekledingsmallen voor deze zadels. Meestal gebruiken de bekleders skai-bekleding, want leer is te kwetsbaar als het dagelijks nat kan regenen. Ellermeyer kan alle soorten prints op het zadel verwerken. Marcel Baak bekleedt hier een scooterzadel met een luipaardprint. Vooral een persoonlijke boodschap, kleurstelling of bedrijfslogo op het zadel is populair.
Ellermeijer: “Het is leuk als mensen speciale, maffe dingen wensen. Je kunt met leer prachtige dingen maken. Deze opdrachten zijn elke keer anders en dat houdt het voor ons fris”. Een rijke buitenlandse klant heeft het interieur van zijn G-Klasse laten stylen, inclusief dashboard, stoelen en deurbekleding. Hij is er zo tevreden over dat hij nu zijn Alfa Romeo uit 1957 bij Ellermeyer heeft achtergelaten voor een bekledingsrestauratie.
Ellermeyer is multidisciplinair en dat is schuin van boven goed te zien. Rechts worden auto’s aangepast, zodat mindervaliden straks weer veilig mobiel zijn. Helemaal bovenin staat de SCANaCAR, links staan twee bedrijfswagens die ingericht worden en onderaan is nog net een stukje van een golfkarretje te zien; dat moet in opdracht van een stervoetballer helemaal gepimpt worden. bekleden en repareren van autostoelen voor de Amsterdamse markt. Inmiddels is dat zoveel meer. Individuele mobiliteit Ellermeyer kent nu vier disciplines in de werkplaats: een afdeling auto-aanpassingen, een afdeling speciale voertuigen & comfort (waar de SCANaCAR wordt gemaakt), een afdeling bedrijfswageninrichtingen en de bekledingsafdeling, waar de scooterzadels en natuurlijk de interieurs voor Spyker worden gemaakt. Ellermeyer maakte jaren geleden de keus om het personificeren van auto-interieurs in de bedrijfsvoering op te nemen als een kernactiviteit. In standaardauto’s zit ontzettend veel plastic met gegoten en geperste
panelen, waarbij het kleine beetje bekleding vaak nog meegeperst is; een saaie boel. Leo Ellermeijer: “Fabrikanten maken zelf geen specifieke keuzes. Het is allemaal muisgrijs en antraciet. Als het sportief moet, dan is dat zwart leer met geel of rood garen. Het is zo oud als de weg naar Rome. Maar het kan ook heel anders. Wij durven veel met kleur te doen en gebruiken diverse soorten leer, alcantara en stoffen. Samen met de klant zoeken we de mooiste combinatie uit”. Ellermeyer is momenteel bezig met het interieur van een Rivaboot. De boot moet precies zo worden als filmster Anita Ekberg - bekend van haar bad in de Trevifontein in de film La Dolce Vita - in 1960 kocht. De bekleding krijgt dezelfde zebrastrepen.
Seriematig werk Behalve individuele mobiliteit heeft Ellermeyer ook altijd seriematig werk voor fabrikanten en importeurs uitgevoerd. Dat gaat al terug naar het oplossen van de waterlekkage bij de DAF 33 en 44. Van die auto’s werden de voor-, achterruit en kachel gedemonteerd, opnieuw afgekit en weer gemonteerd. DAF kon dat zelf in de productie niet snel genoeg aanpassen en dus werden alle auto’s naar Amsterdam getransporteerd, waar Ellermeyer ze herstelde. Hyundai was ook klant. De Pony kreeg geen typegoedkeuring, omdat de geluidsisolatie onvoldoende was. Ellermeyer beschikte over professionele testapparatuur en ontwikkelde een geluiddempende set. Bijna twee jaar lang gingen pallets met geluiddempend materiaal naar de fabriek in Zuid-Korea, waar de sets werden ingebouwd. Toen het vinyldak mode werd, stonden de Toyota- en Datsun-importeur op de stoep om Ellermeyer vijfhonderd actiemodellen te laten maken. En daarna volgde de mode van het open dak. Ellermeyer importeerde de daken uit Amerika en had op een gegeven moment honderd dealers in Nederland en België.>
AMT | 2012
AMT | 2012
57
2
12AMT078_ArtEllermeyer.qxp:Opmaak 1
8/14/12
3:36 PM
Page 58
M A N A G E M E N T > Bedrijf > Technisch specialisten
Ellermeyer heeft een grote voorraad huiden. Voor de auto-interieurs gebruikt Ellermeyer het liefst leer van Hulshof. De kwaliteit van het semi-aniline leer van Hulshof is aanzienlijk beter dan wat in de auto-industrie wordt gevraagd. De verwerking door Ellermeyer ligt ook ver boven het industriële niveau van de autofabrikanten. Een Spyker-interieur heeft dan ook veel meer kwaliteit, dan dat van een Lamborghini of Ferrari. Ellermeijer: “Begin jaren negentig kwam de ommekeer. Het derde remlicht, de intervalschakelaar, al dat soort toevoegingen kwamen niet langer van de accessoireleveranciers, maar van de autofabrikanten. En die bouwden de accessoires affabriek in”. Ellermeyer had al sinds de jaren tachtig een handelsonderneming, waar Leo’s zoon Marcel Ellermeijer sinds 2000 de scepter over zwaait. Ook hier volgen de modegrillen elkaar op. Ellermeijer: “Marcel levert nu heel veel kinderstoeltjes aan de grote winkelketens, de autogrossiers, autoshops en babywinkels. Het aantal universele daken dat nu nog ingebouwd wordt, is misschien tien procent van wat het vroeger was”. Aan de ombouw van auto’s voor grijs kenteken heeft Ellermeyer ook veel werk gehad: dubbele cabines voor de bestelauto’s van Mazda en Toyota, maar ook sportieve hatchback’s kregen een grijs kenteken: achterbank eruit, zijruiten dicht en gordelpunten wegslijpen. Het seriematig werken is nooit weggeweest. Momenteel maakt Ellermeyer ‘limited editions’ voor Yamaha-scooters en motoren. Honderd uur in een Spyker Het vakmanschap en de ervaring van Ellermeyer viel ook Spyker op. In 2000 begon een bijzondere samenwerking, waarbij Ellermeyer het Spykerinterieur uitontwikkelde en vooral het handwerk laat zien. Ellermeijer: “Waar de veiligheidsgordel door de stoel gaat is het leer met de hand gestikt. Er zijn geen vouwen of inkepingen te zien; kenners zien dat dit vakwerk is. Voor de zichtdelen gebruiken we leer zonder oneffenheden, dus zonder insectenbeten en prikkeldraadbeschadigingen. Voor de delen die niet direct in het zicht liggen, zoals de achter- of zijkant van de stoel, mag dat juist wel, want leer is een natuurproduct en dat mag gezien worden. We gebruiken voor Spyker semi-aniline leer van Hulshof; een zeer kostbare leersoort die praktisch niet geschuurd is. Door de hoge kwaliteitseisen kunnen we slechts de helft van elke huid voor een Spyker gebruiken. Als je het vergelijkt met Ferrari en Lamborghini, dan zie je dat die merken veel industriëler worden
58
3
AMT | 2012
AMT | 2012
In het atelier werkt Marcel Baak aan het bekleden van een autostoel. Hij brengt de juiste onderlagen aan, zoals onderschuim, maar bijvoorbeeld ook eventuele veren en naait of lijmt alles vast. Uiteraard zorgt hij dat er geen lijmresten zijn te zien en dat de stiksels niet pluizen.
De klant wilde in zijn Land Rover een interieur dat lijkt op dat van een Spyker. Het dashboard, alle klokken en schakelaars zijn speciaal voor hem gemaakt of gezocht. Alle deurpanelen, stoelen en het plafond zijn gemaakt van Spyker-leer. In de rechter zonneklep zit draadloos WiFi internet en de auto heeft een Spyker-stuur.
Achterin zijn twee dvd’s in de hemel gebouwd en de stoelen staan op een frame van gepolijst roestvrijstaal. Aan de buitenkant zijn alle chromen Land Rover-letters vervangen door gepolijst roestvrijstaal, inclusief de grille en de sidebars. Verder heeft de auto luchtvering en bijzondere wielen gekregen. De klant betaalde een bedrag van zes cijfers.
Rinus de Jong werkt aan een opdracht om twintig bestelauto’s voor WMF koffiemachines in te richten. Elke auto heeft dezelfde inrichting, zodat een servicemonteur dezelfde artikelen op dezelfde plaats vindt. Op verzoek is alles in hout uitgevoerd. Leo Ellermeijer: “Het is handwerk, dat we seriematig maken. Alles ligt voorgezaagd klaar wanneer een nieuwe bus binnenkomt”.
www.amt.nl/juli-augustus2012
www.amt.nl
12AMT078_ArtEllermeyer.qxp:Opmaak 1
8/14/12
3:36 PM
Page 60
M A N A G E M E N T > Bedrijf > Technisch specialisten
Dit ‘fietsstuur’ wordt voor het normale stuurwiel geplaatst. Het is ideaal voor mensen die door krachtverlies moeite hebben met een gewoon stuur. Met de knopjes op het stuur zijn zestig functies te bedienen, waaronder verwarming, ramen en radio. Alle bedrading en computers die er aan gekoppeld zijn worden weggewerkt. Ellermeyer exporteert het fietsstuur ook.
Via de rechterschuifdeur komt de bestuurder in een rolstoel de auto binnen. In de nieuwe vlakke vloer zijn in het oplopende deel insnijdingen gemaakt, zodat de rolstoel straks in die stalen wielbakken (net zichtbaar voor de linker B-pilaar) horizontaal staat. Van de linker B-pilaar is onderaan 6,5 cm afgehaald. Ernald Spenkelink werkt aan de accu onder de bijrijdersstoel.
De klant komt straks met z’n rolstoel via de rechterschuifdeur in de auto. Peter Johannesma bouwt in de auto een elektrische Riconlift, die de rolstoel straks in één keer in de auto tilt. gemaakt. Deze kwaliteit is uniek in de autowereld, maar in een Spyker-interieur zitten dan ook honderd arbeidsuren”. Ellermeyer investeert veel tijd en moeite om telkens weer de kwaliteit te verhogen, maar - behalve door Spyker - wordt die hoge kwaliteit in de auto-industrie niet gevraagd. Het ouderwetse vakmanschap, zoals Leo Ellermeijer dat als Meester Autobekleder heeft geleerd, bestaat nog nauwelijks. Ellermeijer: “Ik heb nog examen moeten doen in het capitonneren, in het blind stikken, in het naaien op een dubbelnaaldsmachine en in het vullen van patronen met blauwe watten. Het is vakmanschap met een kwaliteit die in de jaren vijftig en zestig nog gewoon was, maar tegenwoordig nauwelijks meer bestaat. Wij hebben zeer ervaren vakmensen in dienst, die hier gelukkig ook heel lang blijven werken. De man die verantwoordelijk is voor de Spyker-
60
AMT | 2012
interieurs werkt hier al veertig jaar en kwam hier op z’n vijftiende binnen”. Een appartement in Spyker-stijl Om de hoge kwaliteit te garanderen heeft Ellermeyer een boek gemaakt, waarin per deel alle kwaliteitsnormen van Spyker zijn vastgelegd. Voor het tunnelpaneel links staat bijvoorbeeld het materiaalgebruik - leer en onderschuim - en de bewerkingsmethode omschreven: genaaid en verlijmd. De arbeidstijd bedraagt voor dit deel 120 minuten en het werk moet volgens kwaliteitscategorie één worden uitgevoerd (geen oneffenheden). Voor de delen die wegvallen achter de stoelen mag kwaliteitscategorie twee worden gebruikt. De aandachtsgebieden van links naar rechtsonder zijn: geen lijmresten op paneelmateriaal, leer zonder oneffenheden, geen pluizende
stiksel aan de randen. En dan volgen ook de andere delen, zoals consolepanelen, dorpelpanelen, handschoenenkastje, deur links en rechts, de afscheiding van het motorcompartiment links en rechts, de bagageruimte links, rechts, voor-, achter- en bovenkant, het opbergvakje in de middenconsole, de stuurkolom, de vloerbedekking links en rechts, het paneel in de A-stijl linksboven en rechtsboven. Alle delen zijn beschreven en gefotografeerd. Het meest kenmerkende aan het Spyker-interieur is het wiebertje-patroon. Dat levert Ellermeyer ook klandizie buiten Spyker op. Ellermeijer: “Er komen regelmatig klanten naar ons toe die zo’n Spyker-interieur in hun huis willen. We bekleden nu een loungeruimte in een New Yorkse wolkenkrabber en een Amsterdams appartement met ‘Spyker-leer’, inclusief alle wanden, een inloopkast en zelfs de vloer”. Nadat Maarten de Bruijn Spyker verliet en met Silvestris begon, maakte Ellermeyer ook het interieur van zijn boot. Ellermeyer en Hulshof slaagden erin het leer zeewaterbestendig te maken, zodat bij de presentatie in Monaco de Silvestris de eerste speedboot was met lederen bekleding. Ellermeijer: “De vormgeving van de zittingen met het marine-leer lijkt op dat van een ouderwetse sportwagen. Het is blind genaaid: je kunt het stiksel van boven niet zien. Het is een prachtig ouderwets design, maar wel heel arbeidsintensief om te maken”. Al deze activiteiten waren zeer welkom toen de hoogtijdagen van Spyker over waren. “We werkten hier met dertig mensen, maar hebben daar helaas in moeten snijden. Spyker heeft de laatste jaren weinig auto’s geproduceerd, maar ze starten de productie nu weer op.” Recht achter het stuur Jaren geleden had het Burgerziekenhuis in Amsterdam een afdeling voor het aanpassen van auto’s voor bestuurders met een lichamelijke beperking. Ellermeyer verzorgde de bekleding en zag begin jaren tachtig kans om die afdeling over te nemen. Wie een lichamelijke beperking heeft en wil autorijden begint bij het CBR (Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen), dat bekijkt in hoeverre iemand nog kan autorijden. De beperkingen worden in codes op het rijbewijs aangegeven. Behalve de wettelijke eisen, zijn er persoon-
www.amt.nl/juli-augustus2012
AMT | 2012
4
12AMT078_ArtEllermeyer.qxp:Opmaak 1
8/14/12
3:36 PM
Page 62
M A N A G E M E N T > Bedrijf > Technisch specialisten
De infrarode lampen en camera’s van de SCANaCar kijken door de zwarte perspex bakken heen. Aan de buitenkant ziet de SCANaCAR eruit als een normale Volkswagen diesel. Deze auto is bijna klaar voor aflevering. Het is de vierde SCANaCar die Ellermeyer levert aan de gemeente Amsterdam.
Zowel links als rechts zijn de camera’s en de lampen stabiel opgehangen, zodat opnieuw afstellen niet meer nodig is. De auto is uitgerust met extra zware accu’s, zodat de scanapparatuur ook blijft werken als de auto een paar uur stilstaat. Raymond Daniëls verzorgt de installatie van de computers, die de communicatie verzorgen.
Paul Herrebrugh (links) en Leo Ellermeijer zijn specialisten in individuele mobiliteit, maar lopen ook niet weg voor seriematige productie. lijke aanpassingen. Paul Herrebrugh is bij Ellermeyer verantwoordelijk voor de werkplaats. Herrebrugh: “Als iemand een beenfunctie mist, kunnen we bijvoorbeeld het gaspedaal links van het rempedaal plaatsen of we maken een gecombineerde gas- en remschuif: naar voren geef je gas, naar achter rem je. Als iemand een armfunctie mist, kunnen we sturen met de voet en voor mensen met bijvoorbeeld een spierziekte, die minder krachten kunnen overbrengen, kunnen we alles bekrachtigen”. De Mercedes die nu in de werkplaats staat, krijgt een elektrische zijschuifdeur en een uitklapbare lift. Beide worden straks met de afstandsbediening aangestuurd. De bestuurder komt in zijn eigen rolstoel achter het stuur te zitten. Om de stoel horizontaal te krijgen, zijn sleuven in de vloer nodig en dan moeten vaak uitlaten, accu, remleidingen en brandstofleidingen verplaatst worden. De rolstoel moet straks ook midden achter het stuur komen en daarom moet er in dit geval 6,5 cm aan de binnenkant van de linker B-pilaar worden afgehaald. Dankbaar werk Afhankelijk van de moeilijkheidsgraad is Ellermeyer enkele weken tot drie maanden met een auto bezig. De auto’s worden ingezet via een leaseconstructie en blijven zo’n zeven jaar in
62
5
AMT | 2012
AMT | 2012
gebruik, al gaat de auto vaak langer mee. Tussentijdse veranderingen aan de auto kunnen nodig zijn, als bijvoorbeeld een handicap verslechterd. De aanpassingen kosten vele tienduizenden euro’s tot zelfs meer dan een ton. De aanschafprijs van de auto en de kosten van de aanpassingen zijn voor rekening van het UWV. Herrebrugh: “Als je nagaat dat iemand met een aangepaste auto dagelijks naar zijn werk kan in plaats van thuis te zitten, vallen de kosten reuze mee. Bovendien neemt de kwaliteit van het leven met een aangepaste auto geweldig toe, dus zolang mensen uitzicht houden op deelname aan het arbeidsproces is er heel veel mogelijk”. Overigens is het niet altijd zo duur. Voor een scooterrijdster met een handicap aan haar rechterhand, heeft Ellermeyer het gas van rechts naar links over gezet: de fijnmechanica is op de eigen draaibank gemaakt. Het resultaat is dat het meisje haar rechterhand gebruikt als steun en met de linkerhand gas geeft en remt. Volgens Ellermeijer en Herrebrugh zijn deze aanpassingen dankbaar werk. Herrebrugh: “De bestuurders komen tijdens de bouw zaken uitproberen en zijn heel betrokken bij de voortgang van het bouwproces”. Als Ellermeyer klaar is met de aanpassing, keurt de RDW de auto, krijgt de bestuurder een proefles en begint de vrijheid.
Innovatieprijs voor de ScanScooter Voor al die aanpassingen is het nodig dat Ellermeyer inbreekt op de auto-elektronica. Dat heeft het bedrijf veel kennis opgeleverd en met behulp van die kennis maakt Ellermeyer nu de SCANaCAR. Het is een auto die kentekens van geparkeerde auto’s scant. Herrebrugh: “Deze auto rijdt langs geparkeerde auto’s en de zes infrarode camera’s en lampen, die we links en rechts hebben ingebouwd, scannen de kentekens van de auto’s die links en rechts van de weg staan. De data gaat naar een centrale computer. Als die computer geen match vindt tussen het kenteken en een betaling, gaat er een signaal naar de scooters. Achter de SCANaCAR rijden tot acht scooters, die op hun PDA op het stuur een signaal binnenkrijgen van een mogelijke niet-betaler. Via de TomTom wordt de controleur naar die auto gestuurd. De controleur kijkt of er een invalidenparkeerkaart of andere ontheffing achter het raam zit of dat er een andere reden is om niet te betalen. Is die er niet, dan schrijft de controleur een boete uit. Vroeger liepen er controleurs met een handscanner door de stad, die maximaal tachtig kentekens per uur konden controleren. De SCANaCAR doet er vijftienhonderd tot tweeduizend per uur met een slagingspercentage van 98 procent”. De SCANaCAR is een samenwerking van drie bedrijven: de computerleverancier levert de software, de dataverwerker zorgt voor de communicatie tussen de SCANaCAR en de databank en Ellermeyer bouwt de auto’s op en zorgt dat het systeem ook blijft werken als de motor plotseling afslaat. De gemeente Amsterdam heeft inmiddels drie auto’s gekocht, Haarlem en Utrecht hebben er ook één en Londen beschikt over een demonstratiemodel. Internationaal is er veel interesse, maar de meeste steden zijn beperkt door hun oude betalingssystemen. De volgende stap heeft Ellermeyer ook al gemaakt: de elektrische ScanScooter, die bijna alles kan wat de SCANaCAR ook kan. Het prototype van de ScanScooter won in maart jl. de innovatieprijs op de Intertraffic-beurs.
www.amt.nl/juli-augustus2012
www.amt.nl