Kwaliteitsbeleid Accent Praktijkonderwijs
Elizabeth Bijker – medewerker kwaliteitszorg
Kwaliteitsbeleid Accent Praktijkonderwijs 2009/2010
Inhoudsopgave
1
Inleiding
3
2
Missie en visie
3
3
2.1
Missie
3
2.2
Visie
3
Waarom kwaliteitsbeleid? 3.1
4
Algemene doelen van kwaliteitsbeleid
4
3.1.1
Verbeteren
5
3.1.2
Verantwoorden
5
3.1.3
Kwaliteit in de klas
5
3.2
Definitie van kwaliteit
5
3.3
Kwaliteitsdoelen- en resultaten op Meerwegen niveau
6
3.4
Belanghebbenden
6
4
Organisatie van de kwaliteitszorg
7
5
Keuze van methoden en instrumenten
8
5.1
Plan-Do-Check-Act
8
5.2
Beleidsdomeinen
9
6
Randvoorwaarden
9
7
Plan fase (plan)
10
8
Uitvoering plannen (do)
11
9
Evaluatie (check)
11
9.1
Dashboard
11
9.2
Tevredenheidsonderzoeken
12
9.3
Klachtenregeling
12
9.4
Audits en (collegiale) visitaties
13
9.5
Benchmarking / vergelijking met andere scholen
13
9.6
Onderzoeken onderwijsinspectie
14
9.7
Totaaloverzicht evaluatiemomenten en gebruikte instrumenten
14
10
Verbeteracties en borging (act)
15
11
Rapportage en verantwoording
16
12
Evaluatie en bijstelling van het kwaliteitsbeleid
16
13
Brondocumenten
16
Bijlage 1: Hulpmiddel uitwerking verbeteractie
17
Bijlage 2: Functieomschrijving medewerker kwaliteitszorg
18
Bijlage 3: Indicatoren Dashboard
19
Bijlage 4: Werkkalender Accent Amersfoort
20
Bijlage 5: Werkkalender Accent Nijkerk
22
Bijlage 6: Algemeen draaiboek
24
november 2009
2
Kwaliteitsbeleid Accent Praktijkonderwijs 2009/2010
1
Inleiding
Kwaliteitszorg is sinds ongeveer 10 jaar een belangrijk aandachtspunt voor de school geworden. Scholen in het Voortgezet onderwijs zijn sinds 1 augustus 1998 wettelijk verplicht kwaliteitsbeleid gestalte te geven en uit te voeren. In deze beschrijving van het kwaliteitsbeleid wordt beschreven wat er binnen Accent Praktijkonderwijs wordt nagestreefd met kwaliteitszorg. Daarnaast wordt een beeld geschetst van de huidige situatie met betrekking tot het kwaliteitsysteem. Dit wordt gedaan aan de hand van de PDCA-cyclus.
2
Missie en visie
Accent verzorgt praktijkonderwijs aan jongeren van 12 tot maximaal 18 jaar. Deze vorm van onderwijs is bestemd voor leerlingen met een integrale leerachterstand en een intelligentie tussen de 55-60 en 75-80. Het merendeel van de leerlingen wordt voorbereid op gesubsidieerd of betaald werk op de regionale arbeidsmarkt. Voor een deel van de leerlingen is in samenwerking met het MBO een doorlopende leerroutes Arbeidsmarktgekwalificeerd Assistent (AKA) gecreëerd, een opleiding met civiel effect. 2.1
Missie
We zien de leerling niet als een ‘moeilijk lerende’ met beperkingen, maar als een ‘anders lerende’ met kansen. We willen maximale ontplooiingskansen bieden. Kansen die voor een groot deel door ons onderwijs geboden moeten en kunnen worden. Dit gebeurt in een kleinschalige en veilige setting. Onze leerlingen zijn gebaat bij betekenisvol onderwijs waarbij 'leren door doen' centraal staat. De school is in al zijn facetten gericht op het versterken van de kwaliteiten van de leerling zodat hij na het verlaten van de school zich zelfstandig kan handhaven in de maatschappij. 2.2 a.
Visie Er wordt uitgegaan van de mogelijkheden van de leerling! We zijn een weg ingeslagen om een omslag van aanbod naar vraaggestuurd onderwijs te realiseren. Leerlingen volgen geen onderwijs, maar het onderwijs volgt de (vraag van de) leerling. Stimulerend zijn hierbij de didactiek van het ‘natuurlijk leren’ en het zoeken van contexten uit het toekomstperspectief van de leerling die betekenisvol, en daardoor motiverend zijn.
b.
De leerling staat centraal in het onderwijsleerproces. Iedere leerling is uniek en maakt zijn eigen ontwikkelingsproces door. De school maakt het leerlingen mogelijk kennis en vaardigheden te verwerven en omgangsvormen te leren die voor de (veranderende) samenleving en de individuele ontwikkeling verrijkend zijn. Het onderwijsprogramma is er op gericht om leerlingen zo zelfstandig mogelijk deel te laten nemen aan alle facetten van de maatschappij (wonen, werken, vrijetijdsbesteding, burgerschap).
c.
Sterk pedagogisch klimaat.
november 2009
3
Kwaliteitsbeleid Accent Praktijkonderwijs 2009/2010
De school staat voor een kleinschalige, veilige omgeving waarin een orthopedagogische benadering centraal staat. Een klimaat waarbij we uitgaan van respect voor elkaar, recht doen aan verscheidenheid en het bieden van optimale ontplooiingskansen. De prestaties dienen beoordeeld te worden naar de inspanning die ze hebben gekost en in verhouding te staan tot de persoonlijke mogelijkheden. Binnen dit klimaat krijgen leerlingen de gelegenheid om te leren waarbij docenten niet alleen docent zijn maar vooral coach, gids en begeleider. d.
Educatief programma. Het onderwijs is voor het merendeel van de leerlingen eindonderwijs, dat maakt loopbaaneducatie belangrijk. Om op een verantwoorde manier keuzes te kunnen maken is het voorwaardelijk dat een leerling zijn mogelijkheden kent en vanuit een positief zelfbeeld keuzes maakt. In het educatief programma willen we recht doen aan drie belangrijke basisbehoeften van de leerling: de behoefte aan competentie; de leerling kan zich laten gelden, de behoefte aan autonomie; het ontwikkelen van zelfstandigheid en vrije wil, de behoefte aan sociale contacten en relaties; omgaan en samenwerken met anderen. Betrokkenheid op elkaar in de driehoek - leerling – ouders - school
e.
We willen een school zijn met een positieve grondhouding ten aanzien van de kwaliteiten en mogelijkheden van de leerling. We willen een school zijn met goede en open communicatie met alle betrokkenen. Ouders en leerlingen willen we als ‘klanten’ zien. Vragen, opmerkingen en klachten worden serieus genomen door goed te luisteren en er naar te handelen of van te leren. f.
Externe gerichtheid. De school vindt het belangrijk om goed zicht te houden op de verschuivingen op de arbeidsmarkt. Hiermee kan de positie van onze leerlingen zo optimaal mogelijk gemaakt worden, zodat leerlingen uit het praktijkonderwijs ook in de toekomst een baan kunnen vinden.
g.
Ondersteuning van de keuzes in de schoolloopbaan en het bieden van nazorg. (School)loopbaanontwikkeling is belangrijk. Om op een verantwoorde manier keuzes te kunnen maken is het voorwaardelijk dat een leerling zijn mogelijkheden juist inschat en vanuit een positief zelfbeeld keuzes maakt. De docent stimuleert de leerling tot een eigen verantwoordelijkheid in keuzes voor het leveren van ‘prestaties’ en het eigen gedrag. De school wil bijdragen in de begeleiding tijdens de schoolcarrière van de leerling, waarbij de nazorg van schoolverlaters is inbegrepen. De school is de spil in een netwerk van organisaties die in de arbeidsbemiddeling en werkbegeleiding een rol spelen.
3 3.1
Waarom kwaliteitsbeleid? Algemene doelen van kwaliteitsbeleid
Het kwaliteitsbeleid binnen de Meerwegen scholengroep heeft twee algemene doelen: verbeteren en verantwoorden. Daarnaast heeft Accent Praktijkonderwijs een derde doel gekozen: praktijk in de klas.
november 2009
4
Kwaliteitsbeleid Accent Praktijkonderwijs 2009/2010
3.1.1
Verbeteren
Een belangrijk doel van kwaliteitsbeleid is het verbeteren van het onderwijs. Hierbij staan de volgende vragen centraal: 1. Doet de school de goede dingen? 2. Doet de school de dingen goed? 3. Hoe weet de school dat? 4. Vinden anderen dat ook? 5. Wat gaat de school nu doen?
3.1.2
Verantwoorden
Net als elke andere school moet Accent Praktijkonderwijs voldoen aan de wettelijke voorschriften zoals verwoord in de Wet Voortgezet Onderwijs en het inrichtingsbesluit. Daarnaast dient rekening gehouden te worden met de kwaliteitsaspecten uit de Wet op het onderwijstoezicht (WOT), op basis waarvan de onderwijsinspectie onderzoeken uitvoert. Vanuit het Landelijk Werkverband Praktijkonderwijs heeft de sector zelf standaarden voor de kwaliteit van het praktijkonderwijs opgesteld. In het project Stimulans wordt de kwaliteitszorg voor het praktijkonderwijs vormgegeven. De scholen van Accent nemen deel aan dit project. Ook heeft de school de plicht om zich te verantwoorden naar haar belanghebbenden, in het bijzonder ouders, leerlingen en leraren. 3.1.3
Kwaliteit in de klas
Uiteindelijk draait kwaliteitszorg maar om één ding: een goede school zijn en een betere school worden. De leerlingen verdienen namelijk het beste onderwijs dat hen te bieden is. Kwaliteitszorg gaat verder dan alleen kwaliteitsbeleid op macroniveau. Het is belangrijk om kwaliteitszorg te laten doordringen in alle lagen van de organisatie: tot aan de leerlingen aan toe. In het schooljaar 2009/2010 zal een werkgroep ‘kwaliteit in de klas’ gestart worden waarin twee docenten/medewerkers van elke school van de Meerwegen Scholengroep zitting zal nemen. Doel van de werkgroep is om kwaliteitzorg dichten bij docenten en leerlingen te brengen, kwaliteitszorg om microniveau. 3.2
Definitie van kwaliteit
Binnen de Meerwegen scholengroep verstaan we onder kwaliteit: ‘De mate waarin een school in staat is om elke leerling optimaal te ondersteunen in het ontwikkelen van de talenten die deze leerling heeft, zodat hij/zij goed toegerust naar het vervolgonderwijs gaat, dan wel werk vindt.’
Voor Accent Praktijkonderwijs, een school voor praktijkonderwijs betekent dit concreet dat er gekeken wordt naar de volgende doelstellingen: -
de leerlingen behalen het opleidingsniveau dat mag worden verwacht;
-
de leerlingen ontwikkelen zich volgens een individuele leerroute;
november 2009
5
Kwaliteitsbeleid Accent Praktijkonderwijs 2009/2010
-
de leerlingen functioneren naar verwachting in de vervolgopleiding of het werkveld.
Dit zijn tevens de indicatoren waar de Inspectie van het Onderwijs in haar beoordeling op let. Kwaliteitszorg is het geheel van activiteiten dat ondernomen wordt om de kwaliteit van het onderwijs (c.q. de school) te onderzoeken, te borgen of te verbeteren, en openbaar te maken.
3.3
Kwaliteitsdoelen- en resultaten op Meerwegen niveau
Op Meerwegen niveau is een kwaliteitszorgplan 2009-2013 opgesteld. Dat plan is een nadere uitwerking van het strategisch beleidsplan op het onderdeel Kwaliteitszorg. Elk jaar wordt het kwaliteitszorgplan bijgesteld. Dit plan beslaat de komende vier jaar en specificeert welke doelen en resultaten het komende cursusjaar worden nagestreefd. Vervolgens wordt benoemd welke activiteiten worden ondernomen om de kwaliteitszorg op een hoger niveau te brengen. Dit plan is te vinden op het Meerwegen intranet. 3.4 De
Belanghebbenden
volgende
groepen/partijen
zijn
belanghebbenden
bij
het
kwaliteitsbeleid
van
Accent
Praktijkonderwijs: 1. Leerlingen: de kwaliteit van de scholen komt vooral tot uiting in de kwaliteit van het leren van de leerlingen. Centraal in de kwaliteitszorg staat daarom de vraag aan leerlingen: wat heb je geleerd en in hoeverre heeft de school daar een bijdrage aan geleverd? Voor leerlingen betekent dit enerzijds het reflecteren op het eigen leren en anderzijds het geven van feedback aan docenten. 2. Ouders: door middel van periodieke enquêtes beoordelen ouders o.a. de begeleiding van hun kind en de mate waarin zij bij de school betrokken worden. Ook hebben de ouders de mogelijkheid tot het geven van feedback tijdens ouderavonden en oudergesprekken. 3. Schoolleiding (vestigingsdirectie vestiging): krachtens de in het directiereglement omschreven mandatering is de schoolleiding verantwoordelijk voor de opzet en de uitvoering van het kwaliteitsbeleid. De schoolleiding stelt, vanuit begroting en formatieplan, de financiële en personele middelen beschikbaar om het kwaliteitsbeleid uit te voeren. Zij stimuleert het kwaliteitsdenken in de school en vervult een voorbeeldfunctie op het punt van zelfevaluatie. 4. Bestuur Stichting PCVOE en Centrale Directie: het is de verantwoordelijkheid van het bestuur en de centrale directie dat de scholen over een deugdelijk systeem van kwaliteitszorg beschikken en erop toe zien dat dit ook naar behoren wordt uitgevoerd. 5. Medewerkers (OP en OOP): Docenten zijn bij uitstek degenen die een oordeel kunnen geven over de kwaliteit van leren en onderwijzen. Ook hier is de basis gelegen in het kritisch kijken naar het eigen handelen en de effecten daarvan. Uitvoering hiervan vindt plaats door middel van de beoordelingscyclus: ontwikkelgesprek – functioneringsgesprek – beoordelingsgesprek. Ook het OOP (van staffunctionarissen tot facilitaire en administratieve medewerkers) dragen bij aan de kwaliteit van het leren in de school. In hun kwaliteitsdenken dient de verantwoordelijkheid voor de eigen kwaliteit voorop te staan. Ook voor deze groep medewerkers vormt de beoordelingscyclus de kern van de kwaliteitszorg.
november 2009
6
Kwaliteitsbeleid Accent Praktijkonderwijs 2009/2010
Externe belanghebbenden: 6. Instroomonderwijs: De leerling-populatie van Accent Praktijkonderwijs kent een instroom vanuit: het basisonderwijs groep 7 en 8; het Speciaal Basis Onderwijs groep 7 en 8; het Speciaal Onderwijs;
het
Voortgezet
Speciaal
Onderwijs;
en
Voortgezet
Onderwijs
en
Leerwegondersteunend Onderwijs. Accent Praktijkonderwijs is afhankelijk van de kwaliteit die haar door het basisonderwijs geleverd wordt. Daarom is het belangrijk dat de verschillende scholen goed geïnformeerd worden over zowel de onderwijskundige ontwikkelingen als de verdere ontwikkelingen van haar oud-leerlingen. 7. Vervolgonderwijs: zowel oud-leerlingen als instellingen die vervolgonderwijs verzorgen hebben belang bij de kwaliteitszorg van de scholen. Er moet een goede aansluiting zijn tussen wat leerlingen op school geleerd hebben en de eisen die in het vervolgonderwijs worden gesteld. 8. Bedrijfsleven: het bedrijfsleven is betrokken bij de kwaliteit van het onderwijs doordat leerlingen daar stage lopen. Bedrijven geven terugkoppeling over de stage. Daarnaast kunnen bedrijven worden gevraagd om gastlessen te verzorgen. 9. Overheid/onderwijsinspectie: De overheid is als wetgever verantwoordelijk voor goed onderwijs en schept als subsidiegever daartoe voor scholen de mogelijkheden. In het kader van de wet op het onderwijstoezicht zal de inspectie in opdracht van de overheid regelmatig een oordeel geven over de door de school geleverde kwaliteit. 10. Symbiosedocenten en/of collega-scholen: Beide vestigingen van Accent Praktijkonderwijs werken samen met collega-scholen. Accent Nijkerk werkt met symbiose-onderwijs. De leerlingen gaan naar andere scholen om daar van vakleerkrachten praktijklessen te ontvangen. Accent Amersfoort heeft samen met collega-school De Borgwal het Accent-Borgwal-Centrum (ABC) opgericht. In het ABC werken Accent en De Borgwal samen en bieden ‘arbeidssimulaties’ aan die voor die voor de leerlingen van beide scholen ‘levensecht’ en betekenisvol zijn. Voor een blijvende goede samenwerking is onderlinge afstemming en tevredenheid van groot belang. 11. Lokale samenleving: Er wordt veelvuldig samengewerkt met de gemeente, buurt, bedrijven en andere partners in de (directe) omgeving van de school. Het is voor deze partners van belang hoe het met de
-kwaliteit van de- school gaat.
12. Organisaties voor jeugdzorg, gezondheidszorg, arbeidsintegratie e.d. Regelmatig vindt er overleg plaats tussen organisatie voor jeugdzorg, gezondheidszorg, arbeidsintegratie e.d. De school staat in nauw contact met deze organisaties om een veilige leer- en leefomgeving voor de leerlingen te creëren. Om de twee jaar worden partners in de omgeving van de school (waaronder deze instanties) gevraagd een vragenlijst in te vullen over de relatie met de school en de tevredenheid hierover.
4 Met
Organisatie van de kwaliteitszorg betrekking
tot
de
verantwoordelijkheidsverdeling
tussen
de
centrale
directie
en
de
vestigingsdirectie van de school is het volgende geformuleerd: “Onderdeel van alle beleidsagenda’s van zowel de vestigingen als van de centrale directie. De CD is verantwoordelijk voor het opzetten van een kaderplan “kwaliteitszorg”.
november 2009
7
Kwaliteitsbeleid Accent Praktijkonderwijs 2009/2010
De vestigingsdirecteur is verantwoordelijk voor de feitelijke invulling daarvan op vestigingsniveau, de evaluatie,
de
bijstelling
en
borging
en
het
doorvoeren
van
verbeteringen
binnen
de
onderwijsorganisatie. De (meer)jaarlijkse gesprekken tussen vestigingsdirectie en centrale directie worden gevoerd op basis van de uitgangspunten van het kwaliteitszorgbeleid:
duidelijk omschreven doelen
criteria waaraan doelen getoetst worden
systematisch (meerjarenplanning)
cyclisch (plan-do-check-act)
Binnen Accent Praktijkonderwijs is een medewerker kwaliteitszorg aangesteld voor het opstellen en uitvoeren van het kwaliteitsbeleid voor zowel de vestiging in Nijkerk als in Amersfoort. Deze medewerker heeft de volgende taken: 1. Draagt bij aan de totstandkoming en uitvoering van (beleid m.b.t.) kwaliteitszorg. 2. Ondersteunt de vestigingsdirectie en de locatieleiding bij de toepassing van het systeem van kwaliteitszorg. 3. Ondersteunt de vestigingsdirectie en de locatieleiding bij het analyseren van de resultaten van het systeem voor kwaliteitszorg. 4. Ondersteunt de vestigingsdirectie en de locatieleiding bij het opstellen van rapporten in het kader van het systeem van kwaliteitszorg. Een volledige functieomschrijving is te vinden in bijlage 2.
De kwaliteitsmedewerker dient verantwoording af te leggen aan de vestigingsdirecteur, welke eindverantwoordelijk is voor de kwaliteitszorg. De vestigingsdirecteur heeft met betrekking tot kwaliteitszorg de volgende taken: 1. Het (doen) opstellen van het interne systeem van kwaliteitszorg. 2. Het doen ontwikkelen van de bij de aandachtsgebieden passende systematiek van kwaliteitszorg en het toezien op de uitvoering daarvan; De vestigingsdirectie wordt hierbij ook ondersteunt door de locatieleiders en het managementteam van beide locaties.
5
Keuze van methoden en instrumenten
5.1 Plan-Do-Check-Act De Meerwegen scholengroep heeft haar kwaliteitszorg gebaseerd op de PDCA cyclus. 1. Plan
Bepalen van ambities en richting, ontwikkelen van (strategisch) beleid, uitwerken naar doelen, (jaar)plannen van activiteiten.
2. Do
november 2009
Uitvoeren van plannen en activiteiten.
8
Kwaliteitsbeleid Accent Praktijkonderwijs 2009/2010
3. Check
Meten van behaalde resultaten, analyse van de meetgegevens (mogelijke oorzaken van tegenvallende of zeer positieve uitkomsten), uitkomsten vergelijken met afgesproken doelen; conclusies trekken.
4. Act
Formuleren
van
verbeterpunten
op
basis
van
getrokken
conclusies.
De
verbeterpunten kunnen gelden voor de nieuwe planfase, of kunnen zijn bedoeld om tussentijds het beleid bij te stellen. Door steeds deze cyclus te doorlopen, werkt de school systematisch aan kwaliteitsverbetering.
5.2 Beleidsdomeinen Goede kwaliteitszorg is integraal. Dat wil zeggen dat de kwaliteit van alle kwaliteitsdomeinen in samenhang verbeterd en/of geborgd wordt. Binnen de scholen van de Meerwegen scholengroep onderscheiden we de volgende beleidsdomeinen: 1. Identiteit 2. Onderwijs 3. Personeel 4. Financiën en beheer 5. Communicatie en PR 6. Kwaliteitszorg
Voor elk van deze domeinen wordt de PDCA cyclus toegepast. Hieronder wordt per stap uit de PCDA cirkel beschreven hoe dit is vormgegeven binnen Accent Praktijkonderwijs.
6
Randvoorwaarden
a. Taakbeleid Binnen Accent Praktijkonderwijs is een medewerker kwaliteitszorg belast met het opstellen en uitvoeren van het kwaliteitsbeleid. Hiervoor is 0,4 fte gereserveerd. De investering in tijd van vestigingsdirecteur, locatiedirecteuren en andere medewerkers behoort bij de functie.
november 2009
9
Kwaliteitsbeleid Accent Praktijkonderwijs 2009/2010
b. Financiën In de begroting zijn geen gelden opgenomen met betrekking tot kwaliteitszorg. Indien nodig zal hier financiële ruimte voor gemaakt worden.
7
Plan fase (plan)
Meerjarenbeleidplan/ schoolplan
Elke school binnen de Meerwegen scholengroep stelt op basis van het strategisch beleidsplan een schoolplan op voor de komende vier jaar. In dit plan wordt in ieder geval nader ingegaan op de zes beleidsdomeinen: identiteit, onderwijs, personeel, communicatie en PR, kwaliteitszorg en financiën en beheer.
Zorgplan
In het zorgplan worden voor een periode van 4 schooljaren het voorgenomen beleid aangegeven. Het zorgplan wordt elk schooljaar aangepast op basis van actuele ontwikkelingen.
Schoolveiligheidsplan
In het schoolveiligheidsplan staat beschreven welke veiligheidsregels er op school gelden. Dit document wordt tweejaarlijks bijgesteld.
Stagebeleidsplan
In het stagebeleidsplan wordt het beleid met betrekking tot het stagelopen van de leerlingen uitgezet. Procedures en acties worden hierin uitvoerig beschreven.
Actieboek
Het actieboek beschrijft de ambities en de ontwikkelingen van de locaties van Accent. Het actieboek wordt jaarlijks opgesteld met daarin beschreven welde doelen de school zich het komende jaar (komende jaren) heeft gesteld. Beschreven wordt ook hoe deze ambities bewerkstelligt kunnen worden en door wie dit wordt gedaan.
Kwaliteitsbeleid
Het kwaliteitsbeleid zoals beschreven in dit document zal jaarlijks herzien worden op basis van het Meerwegen Kwaliteitsbeleid.
Bij het opstellen van de diverse plannen worden de volgende kwaliteitseisen gehanteerd:
Zijn de geformuleerde doelen ambitieus en inspirerend?
SMART: zijn de doelen en resultaten voldoende SMART beschreven? SMART staat voor Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden.
Zijn de doelen gebaseerd op een evaluatie van de afgelopen periode, waarbij gekeken is naar goede en verbeterpunten?
Is er een directe relatie tussen het schoolplan en het strategisch beleidsplan? En tussen het meerjarenplan en de schoolgids?
Worden alle beleidsterreinen beschreven?
Zijn de plannen uitvoerbaar?
november 2009
10
Kwaliteitsbeleid Accent Praktijkonderwijs 2009/2010
Is van elke activiteit helder wie verantwoordelijk is, wie de activiteit uitvoert, hoeveel tijd en geld dit gaat kosten, wat het beoogde doel en resultaat is en wanneer dit uitgevoerd gaat worden (start- en einddatum)?
8
Uitvoering plannen (do)
Tijdens het jaar worden de activiteiten uit de verschillende plannen uitgevoerd. Het is zaak om vinger aan de pols te houden en in de gaten te houden in hoeverre de gestelde doelen bereikt worden, of resultaat geboekt wordt en of dit niet teveel gaat kosten qua tijd en geld. Op basis van deze vragen wordt bepaald of bijsturing noodzakelijk is.
Voortgangsbewaking van het school(jaar)plan op het niveau van de CD - vestigingsdirectie:
Bilateraal overleg: elke 8 weken vindt er overleg plaats tussen de centrale directie en de vestigingsdirectie van de school.
MFP overleg: managementrapportage financieel en personeel. Elke maand worden er (vooral financiële) rapportages uitgedraaid die vervolgens besproken worden door de centrale directie en vestigingsdirectie van een school. Een keer per twee maanden worden ook personele kengetallen besproken.
PMP: periodiek management informatie personeel. Hierin staan gegevens over ARBO, nascholing, eindeschalers, en meer personeelsgerelateerde zaken.
De voortgangsbewaking op vestigingsniveau:
DMT: maandelijks vindt er overleg plaats tussen de MT’s van beide locaties en de vestigingsdirecteur.
Bilateraal overleg:
om de 2/3 weken vindt er overleg plaats tussen vestigingsdirecteur en
locatieleiding
De voortgangsbewaking op locatieniveau:
9
LMT: elke 2 weken houdt het MT van de locatie overleg
Evaluatie (check)
Binnen de Meerwegen scholengroep vindt op diverse manieren zelfevaluatie plaats. Hieronder wordt elke manier afzonderlijk beschreven. Er wordt alleen ingegaan op structurele vormen van (zelf)evaluatie. 9.1
Dashboard
Dit onderdeel is nog in ontwikkeling en zal in het jaar 2009/2010 verder uitgewerkt worden. Aan de hand van prestatie-indicatoren kan worden vastgesteld hoe de school presteert op verschillende domeinen. Onderstaand domeinen zijn afkomstig uit het Meerwegen strategisch beleidsplan. Leerlingenzorg valt onder Onderwijs. Een voorlopige lijst met indicatoren is te vinden in bijlage 3.
november 2009
11
Kwaliteitsbeleid Accent Praktijkonderwijs 2009/2010
9.2
Identiteit
Onderwijs
Personeel
Kwaliteit
Financiën & beheer
Communicatie en PR
Tevredenheidsonderzoeken
Er worden tevredenheidsonderzoeken gehouden onder de volgende groepen:
Leerlingen
Ouders
Medewerkers
Stagebedrijven
Partners in de omgeving van de school
Deze onderzoeken zullen afgenomen worden met behulp van het instrument ProZO! uit het Stimulans traject. De vragenlijst van ProZO! Zijn speciaal ontwikkeld voor het praktijkonderwijs. Voor iedere doelgroep is een speciale vragenlijst opgesteld. Zo gaat de vragenlijst voor stagebedrijven enkel in op de domeinen ‘stage’ en ‘tevredenheid’. 9.3
Klachtenregeling
De Meerwegen scholengroep maakt gebruik van drie mogelijkheden om een klacht te laten behandelen, namelijk een interne mogelijkheid via de vertrouwenspersonen op de vestigingen, een externe mogelijkheid via de commissie vertrouwenspersonen voor Meerwegen (die alleen ingezet wordt voor klachten op het gebied van agressie, geweld en seksuele intimidatie), en een landelijke mogelijkheid via de landelijke klachtencommissie voor het primair en voortgezet onderwijs.
De volledige klachtenregeling is te vinden op het intranet. Daarnaast bevat de schoolgids informatie over de klachtenregeling.
november 2009
12
Kwaliteitsbeleid Accent Praktijkonderwijs 2009/2010
9.4
Audits en (collegiale) visitaties
Het streven is dat uiterlijk in 2012 alle scholen elke vier jaar deelnemen aan audits en visitaties. In 2008 is gekozen om te starten met collegiale visitaties. Elke school is dit jaar éénmaal bezocht. De visitatiecommissie bestond hierbij steeds uit vier leidinggevenden vanuit de vestigingsdirecties van de scholen, twee docenten en een voorzitter/secretaris. Accent Praktijkonderwijs heeft ervoor gekozen om, gezien de geringe grootte van de beide locaties, ieder jaar een locatie te laten visiteren. In het schooljaar 2009/2010 zal Accent Amersfoort voor de eerste keer gevisiteerd worden. Accent Nijkerk is in 2008/2009 gevisiteerd om het onderwerp ‘leerlinggericht en vraaggestuurd werken’. Om het jaar zal per locatie een onderwerp gekozen worden waarop gevisiteerd zal worden. De volgende keer wordt op datzelfde onderwerp gevisiteerd, aangevuld met een nieuw onderwerp. In het vierde visitatiejaar vindt zo een brede evaluatie plaats met vier onderwerpen. In dit vierde visitatiejaar zal de visitatiecommissie ook bestaan uit externen voor een objectieve en kritische blik. De onderwerpen voor de visitaties zullen in het jaar waarin ze gehouden worden, vastgesteld worden.
In schema ziet de visitatieronde voor Accent Praktijkonderwijs er als volgt uit. 2008/2009 Nijkerk X
2012/2013 Nijkerk X
9.5
2009/2010 Amersfoort X
2013/2014 Amersfoort X
2010/2011 Nijkerk X
2011/2012 Amersfoort X
Δ
Δ
2014/2015 Nijkerk X brede visitatie
2015/2016 Nijkerk X brede visitatie
Δ
Δ
Δ
□
□
□
(inclusief brede zelfevaluatie)
Δ
□
(inclusief brede zelfevaluatie)
Benchmarking / vergelijking met andere scholen
De gegevens die elke school verzamelt op basis van onderzoeken en metingen, worden zoveel mogelijk vergeleken met de resultaten van andere scholen.
Vensters Voor Verantwoording In het project Vensters voor Verantwoording maken scholen in het voortgezet onderwijs afspraken op welke wijze zij de schoolprestaties via hun website presenteren en die vergelijken met andere scholen. Op een landelijke site worden de schoolgegevens over kwaliteit en sfeer naast elkaar gezet. Doel van het project is kwaliteitsstandaarden te ontwikkelen en de mogelijkheid schoolresultaten met elkaar te vergelijken. Het is de bedoeling dat in 2010 alle scholen hun gegevens openbaar beschikbaar hebben.
Stimulans Het traject Stimulans biedt de mogelijkheid om de uitkomsten van de tevredenheidsonderzoeken onder leerlingen, ouders en medewerkers met het landelijk gemiddelde van alle scholen voor Praktijkonderwijs te vergelijken.
november 2009
13
Kwaliteitsbeleid Accent Praktijkonderwijs 2009/2010
Uitstroommonitor De uitstroommonitor geeft informatie over waar de leerlingen na het praktijkonderwijs naartoe zijn gegaan. De resultaten worden vergeleken met deelnemende scholen in de regio en met landelijke gegevens. 9.6
Onderzoeken onderwijsinspectie
De toezichthouder stelt voor elk bestuur jaarlijks een toezichtarrangement op, waarin staat welk toezicht de onderwijsinstellingen, die onder dat bestuur vallen, dat jaar zullen krijgen. Dit toezichtarrangement wordt gebaseerd op mogelijke risico's; dit kunnen zowel onderwijskundige als financiële risico's zijn. Alle scholen in het primair en voortgezet onderwijs - dus ook de scholen die het goed doen - worden ten minste eens per vier jaar bezocht. In veel gevallen treft de inspectie bij haar jaarlijkse onderzoek geen risico's aan. Geen risico's betekent géén verdere maatregelen vanuit het toezicht. De instelling krijgt dan een zogenoemd basisarrangement. De beide locaties van Accent Praktijkonderwijs hebben dit basisarrangement. Het rapport van het onderzoek van de inspectie geeft informatie voor mogelijke verbeteringen binnen de school. 9.7
Totaaloverzicht evaluatiemomenten en gebruikte instrumenten
Hieronder
een
totaaloverzicht
van
evaluatiemomenten
en
de
frequentie
binnen
Accent
Praktijkonderwijs: a. eenmaal per 10 jaar: -
huisvestingsonderzoek gemeente
b. eenmaal per vier jaar: -
Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E)
-
Periodiek ArbeidsGezondheidskundig Onderzoek (PAGO) vestiging)
c.
iedere twee jaar: -
ProZo! voor de gehele organisatie (tevredenheidonderzoek)
-
inspectiebezoek
-
collegiale visitatie
-
beoordelingsgesprekken
d. jaarlijks: -
popgesprekken
-
leerling-enquêtes
-
meting oudertevredenheid
-
jaarverslag en jaarrekening
-
evaluatie begrotingsproces
-
teamevaluatie
-
evaluatie training en scholing
november 2009
14
en welzijnsonderzoek (per
Kwaliteitsbeleid Accent Praktijkonderwijs 2009/2010
e. meerdere malen per schooljaar:
f.
-
managementinformatie leerlingen, IDU gegevens
-
financiële cijfers (maandelijks)
-
lesuitval/onderwijstijd (maandelijks)
-
kengetallen P&O
-
feedback van gasten
eenmalig, naar behoefte: -
kleinschalige onderzoeken
In bijlage 4 en 5 zijn de werkkalenders van Accent Amersfoort en Accent Nijkerk opgenomen. In deze kalenders staat weergeven welke kwaliteitsonderzoeken er in het schooljaar 2009/2010 ondernomen worden en de plannen van kwaliteitsonderzoeken in de nabije toekomst. Deze kalender in onder andere opgesteld a.d.h.v de indicatoren van het Dashboard waar in paragraaf 9.1 over gesproken wordt en welke weergegeven is in bijlage 2. Naast deze werkkalender bestaat er een ‘Draaiboek kwaliteitszorg’ waarin op locatieniveau beschreven wordt hoe de kwaliteitsonderzoeken in zijn werk gaan;
wie,
op
welk
moment,
waarvoor
verantwoordelijk
is
en
wat
de
procedure
per
kwaliteitsonderzoek is. Dit document is nog in ontwikkeling en zal begin 2010 gereed zijn. Een algemeen draaiboek is opgenomen in bijlage 6. Beide documenten (werkkalender en draaiboek) worden jaarlijks aangepast een de huidige situatie. 10
Verbeteracties en borging (act)
Na het analyseren van de resultaten is het belangrijk om ook de stap te zetten naar verbeteracties. Een belangrijke vraag voordat je een verbeteractie kunt formuleren, is wat precies de oorzaak is van het probleem. Als je daar geen goed beeld van hebt, zal de verbeteractie niet tot de gewenste verbetering leiden.
Om succesvol te zijn voldoen verbeteracties aan de volgende criteria:
Hebben een duidelijke omschrijving van de huidige en de gewenste situatie
Verlopen via de PDCA cyclus
Berusten op een bij alle betrokkenen bekende prioritering.
Zijn bekend bij en ondervinden draagvlak in alle betrokken geledingen
Passen in bestaand of te ontwikkelen beleid
Hebben een behoorlijke kans op succes
Worden afgerond
Worden regelmatig ook van externe feedback voorzien
In Bijlage 1 is een hulpmiddel te vinden om verbeteracties planmatig aan te pakken.
november 2009
15
Kwaliteitsbeleid Accent Praktijkonderwijs 2009/2010
11
Rapportage en verantwoording
Eén van de doelen van kwaliteitszorg is het kunnen afleggen van verantwoording. In hoofdstuk 3 zijn de belanghebbenden van het kwaliteitsbeleid van de Meerwegen scholengroep benoemd. Deze partijen willen inzicht hebben in de kwaliteit die een school en de Meerwegen scholengroep als geheel levert.
Op de volgende manieren wordt verantwoording afgelegd over het voorgaande jaar:
Elke school levert in oktober een jaarverslag op aan de Centrale directie over het voorgaande cursusjaar.
Op basis van de jaarverslagen van de scholen wordt in maart een jaarverslag op Meerwegen niveau opgesteld. Dit verslag gaat over het voorgaande kalenderjaar en is bestemd voor het bestuur van de Stichting. Als afgeleide van dit bestuursverslag wordt een publieksversie samengesteld, gericht op externe belanghebbenden. Op deze manier wordt verantwoording afgelegd aan ouders, leerlingen, medewerkers en andere externe belanghebbenden, zoals basisen vervolgonderwijs, stagebedrijven etc.
De school legt in de toekomst verantwoording af aan ouders/verzorgers en andere belangstellenden door deelname aan het project Vensters Voor Verantwoording. De website biedt informatie over onderwijsprestaties, effectief onderwijsbeleid, kwaliteitszorg en bedrijfsvoering. 12
Evaluatie en bijstelling van het kwaliteitsbeleid
Op Meerwegen niveau is een kwaliteitszorgplan 2009-2013 opgesteld. Dat plan is een nadere uitwerking van het strategisch beleidsplan op het onderdeel Kwaliteitszorg. Elk jaar wordt het kwaliteitszorgplan bijgesteld. Dit plan beslaat de komende vier jaar en specificeert welke doelen en resultaten het komende cursusjaar worden nagestreefd. Vervolgens wordt benoemd welke activiteiten worden ondernomen om de kwaliteitszorg op een hoger niveau te brengen. Het kwaliteitsbeleid per vestiging, zoals beschreven in dit document, wordt jaarlijks herzien.
13
Brondocumenten
Bij het opstellen van dit document is gebruik gemaakt van onderstaande bestaande documenten:
Schoolplan Accent Amersfoort 2009/2010, versie 1.5.
Brochure Vensters Voor Verantwoording.
Handboek ‘Stimulans: mijn school en kwaliteit. Platform Praktijkonderwijs.
Wet op het Onderwijstoezicht.
november 2009
16
Kwaliteitsbeleid Accent Praktijkonderwijs 2009/2010
Bijlage 1: Hulpmiddel uitwerking verbeteractie 0 Aanleiding van het uitvoeren van de verbeteractie
1 Naam verbeteractie
2 Omschrijving doelstelling en gewenste resultaten 2.1 Korte omschrijving van de verbeteractie
2.2 Doelen van de verbeteractie (SMART formuleren)
2.3 Gewenste resultaten
2.4 Manier waarop het resultaat gemeten wordt
2.5 Wie betrekken we erbij?
2.6 Wie is opdrachtgever (verantwoordelijk voor de verbeteractie)?
3. Activiteitenplannen en monitoring Wie
Wat
Wanneer
Monitoring
4. Evaluatie activiteit (check en act) Wie 4.1 Bepaling of gewenste doelen zijn gehaald en gewenste resultaten zijn geboekt 4.2 Bepaling wat geborgd moet worden 4.3 Bepalen wat verbeterd moet worden
november 2009
17
Hoe
Wanneer
Kwaliteitsbeleid Accent Praktijkonderwijs 2009/2010
Bijlage 2: Functieomschrijving medewerker kwaliteitszorg De Meerwegen scholengroep geeft centraal vorm aan kwaliteitszorg. De scholen geven op vestigingsniveau specifieke invulling aan dit beleid. Om dit beleid mede vorm te geven en uit te voeren zoeken we een enthousiaste medewerker kwaliteitszorg voor het Corlaer College (Nijkerk) en Accent Praktijkonderwijs (Nijkerk en Amersfoort). Context De kwaliteitsmedewerker voert onder verantwoordelijkheid van de vestigingsdirecties een aantal ondersteunende taken uit op het gebied van kwaliteitsbeleid. De functionaris heeft een informerende, adviserende en ondersteunende rol in de voorbereiding en uitvoering van het kwaliteitsbeleid. De kwaliteitsmedewerker is op meerdere locaties werkzaam, in Nijkerk en Amersfoort. Werkzaamheden 1. Draagt bij aan de totstandkoming en uitvoering van (beleid m.b.t.) kwaliteitszorg door: - het aanleveren van relevante informatie ten behoeve van de ontwikkeling van kwaliteitsbeleid; - het meedenken over de toepassing van een systeem van kwaliteitszorg;het adviseren van de vestigingsdirecties bij de implementatie van het systeem van kwaliteitszorg. 2. Ondersteunt de vestigingsdirecties bij de toepassing van het systeem van kwaliteitszorg door: - het adviseren van de vestigingsdirecties hieromtrent; - het leveren van een bijdrage aan de implementatie van methoden, technieken en procedures ten behoeve van het systeem van kwaliteitszorg; - het signaleren van knelpunten bij de uitvoering van het systeem van kwaliteitszorg en het doen van voorstellen om het instrumentarium te verbeteren dan wel verder te ontwikkelen; - het bijdragen aan een goede informatievoorziening over het systeem van kwaliteitszorg binnen de scholen; - het uitvoeren van beleids- en werkplannen op het gebied van kwaliteitszorg; - het coördineren van de introductie en toepassing van nieuwe technologieën op het gebied van kwaliteitszorg; - het deelnemen aan projecten op het terrein van kwaliteitszorg. 3. Ondersteunt de vestigingsdirecties bij het analyseren van de resultaten van het systeem van kwaliteitszorg door: - het interpreteren van resultaten en verstrekken van informatie aan de vestigingsdirecties; - het op basis van standaard meetpunten bekijken of kwaliteitsmaatstaven worden gehaald. 4. Ondersteunt de vestigingsdirecties bij het opstellen van rapporten in het kader van het systeem van kwaliteitszorg door: - het organiseren en ondersteunen van relevante vormen van externe feedback; - het onderhouden van vormen van horizontale en verticale verantwoording. Kaders, bevoegdheden & verantwoordelijkheden - de kwaliteitsmedewerker is verantwoording schuldig aan de vestigingsdirecties voor wat betreft de kwaliteit van de uitvoering van het kwaliteitsbeleid. - de kwaliteitsmedewerker werkt binnen beleidslijnen van de scholengroep en kaders van wetgeving die van belang zijn voor het ontwikkelen van het kwaliteitsbeleid voor de scholen - de kwaliteitsmedewerker neemt beslissingen over de uitvoering van het kwaliteitsbeleid. Contacten - met de vestigingsdirecties over de te verrichten werkzaamheden om hierover afstemming te verkrijgen; - met het personeel over kwaliteitszorg om adviezen en informatie te verstrekken; - met externe instanties over het kwaliteitsbeleid om informatie en adviezen in te winnen en activiteiten af te stemmen.
november 2009
18
Kwaliteitsbeleid Accent Praktijkonderwijs 2009/2010
Bijlage 3: Indicatoren Dashboard
november 2009
19
Bijlage 4: Werkkalender Accent Amersfoort
Elizabeth Bijker – medewerker kwaliteitszorg
Kwaliteitsbeleid Accent Praktijkonderwijs 2009/2010
november 2009
21
Bijlage 5: Werkkalender Accent Nijkerk
Elizabeth Bijker – medewerker kwaliteitszorg
Kwaliteitsbeleid Accent Praktijkonderwijs 2009/2010
november 2009
23
Bijlage 6: Algemeen draaiboek
Werkproces en beleggen verantwoordelijkheden, Kwaliteitszorg Accent Amersfoort en Nijkerk. Vooraf. Een belangrijk onderdeel van de zorg voor kwaliteit is het planmatig verzamelen van gegevens via diverse werkvormen en methodieken (zie kalender, concept september 2009). In dit werkproces kunnen diverse stappen worden onderscheiden waarbij transparantie van taken en verantwoordelijkheid een belangrijk aspect is.
Activiteit
Verantwoordelijk
0. Voorlichten en informeren over kwaliteitszorg
mk
1. Er zijn afspraken gemaakt met medewerkers die zijn betrokken in de uitvoering van de kwaliteitszorg, bijv. de Werkgroep Kwaliteitszorg, collega’s die vragenlijsten afnemen etc.
locatieleiding
2. Instructie betrokken medewerkers voor het gebruik Van de werkvorm/methodiek
mk
3. Uitvoering van de werkvorm/methodiek. Eventuele randvoorwaarden (ict, beschikbaarheid e.d.) op advies van de ck.
locatieleiding
4. Samenstellen rapportage op grond van de verzamelde gegevens en aanzet analyse
mk
5. Interpretatie van de rapportage en analyse. Vertaalslag naar beleidsvorming, ontwikkel- en verbeterpunten
locatieleiding, DMT
6. Afronden rapportage met conclusies en aanbevelingen .n.a.v. de bespreking in het MT en/of DMT
mk
7. Borgen van de uitvoering van conclusies en aanbevelingen
locatieleiding en/of DMT
Opmerkingen. Nb 1. Afhankelijk van de werkvorm/methodiek en ‘instapniveau’ van de uitvoerenden kunnen stappen worden overgeslagen of beperkt uitgevoerd. Nb. 2. Per activiteit is er vooraf overeenstemming over de planning van het werkproces tussen medewerker kwaliteitszorg (mk) en het management.
Elizabeth Bijker – medewerker kwaliteitszorg
Elizabeth Bijker – medewerker kwaliteitszorg