EK-voetbal 2012 en mensenrechten Inleiding Voetballiefhebbers kijken met spanning uit naar de volgende maand. Van 8 juni tot en met 1 juli 2012 regeert koning voetbal in Oekraïne en Polen. Het is erg belangrijk voor die twee landen dat juist dààr uiteindelijk wordt uitgemaakt welke ploeg er met de beker van door gaat.
Bron 1 Het logo van het EK voetbal 2012
Bron: http://www.bet.nl/voetbal/ek-voetbal-2012/ Het Europees kampioenschap voetbal is de 14e editie van dit vierjaarlijkse toernooi. Het is de derde keer dat het toernooi door twee landen wordt georganiseerd. Vanaf 1996 doen zestien landen mee. In 2016 zullen 24 landen meedoen.
De UEFA had voor de organisatie van het EK 2012 een keuze uit zeven gastlanden: Kroatië en Hongarije (gezamenlijk), Turkije, Griekenland, Italië, Polen en Oekraïne (gezamenlijk). De twee laatste landen trokken in een stemming van de UEFA uiteindelijk aan het langste eind. Er werden acht speelsteden in beide landen aangewezen. De stad Dnipropetrovsk had pech en moest plaats maken voor Charkov, omdat het er niet naar uitzag dat het vliegveld van de eerste stad op tijd klaar zou zijn om de enorme bezoekersaantallen te ontvangen. Nederland speelt tenminste drie keer en wel in het Metalist stadion in Charkov (zie bron 2). De finale wordt gespeeld in het NSK Olimpiejsky-stadion in de Oekraïense hoofdstad Kiev.
Bron 2 Speelschema van het Nederlandse team Speeldatum
Team
Team
Plaats
9 juni 2012
Nederland
Denemarken
Charkov
13 juni 2012
Nederland
Duitsland
Charkov
17 juni 2012
Portugal
Nederland
Charkov
Bron: Wikipedia, trefwoorden EK voetbal 2012
Wat voor landen zijn Oekraïne en Polen eigenlijk? In deze lesbrief vergelijk je de twee gastlanden op een aantal kenmerken en maak je kennis met voetbalstad Charkov. Veel informatie zoek je op met behulp van de atlas (GB53e druk).
Opdracht 1 a. Bekijk op internet het filmpje: http://nos.nl/video/366061-charkov-doet-zijn-best-voor-oranje.html b. Noteer twee redenen waarom het erg belangrijk is voor Polen en Oekraïne dat de kampioenschappen in deze landen worden gehouden. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Opdracht 2 Het EK wordt gespeeld in maar liefst acht steden. Noteer twee redenen waarom de UEFA zich niet heeft beperkt tot één land en één stad, bijvoorbeeld de hoofdstad. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Opdracht 3 Om een idee te krijgen van de ligging van de landen en steden en de afstanden zoek je met behulp van bron 3 en de atlas de namen van een aantal steden en landen op. Bron 3 Topografie van Polen en Oekraïne
Bewerkt naar: http://nl.wikipedia.org/wiki/Europees_kampioenschap_voetbal_2012
Tabel 1 Topografie bij EK 2012 Stad 1 2 3 4 5 6
Land A B C D E F
7 8 9 10 11 12 13 14
G H I
a. Noteer in tabel 1 achter de nummers 1 t/m 12 de namen van de steden en vervolgens achter de letters A t/m I de namen van de buurstaten. Lukt het je om alle namen uit te spreken? b. De plaatsen 13 en 14 zijn berucht geworden in de geschiedenis van de 20e eeuw. Welke plaatsen zijn dit en waar zijn ze zo bekend door geworden? Noteer de antwoorden in tabel 1.
Opdracht 4 Gebruik GB 74/75 en GB 108/109. Met behulp van kaartblad 74/75 in de Grote Bosatlas kun je de afstand tussen Amsterdam en de verst gelegen stad Donetsk uitrekenen. a.Bereken de absolute afstand tussen beide plaatsen. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------b. Als je per auto van Amsterdam zo snel mogelijk naar Charkov wilt reizen kun je kiezen tussen grofweg vier routes: A. via Warschau B. via Kraków C. via Praag D. via Budapest. Welke route zou je nemen en waarom kies je voor deze route? -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Polen, land van meren, vlakten en bergen De naam Polen doet bij de meeste Nederlanders alleen een belletje rinkelen vanwege de vele Poolse gastarbeiders en de namen Krakow, Warschau en Auschwitz. Veel mensen vinden Polen echt te ver rijden om de vakantie door te brengen. Een goedkope vakantie weliswaar, maar met een zomer die niet zoveel verschilt van de Hollandse zomers. Bovendien heeft men het idee dat er niet zoveel te beleven valt. Maar klopt dat wel voor een land dat bijna acht maal zo groot is dan Nederland? Het noorden van Polen, aan de Oostzee, bestaat bijna volledig uit laagland. Het zuiden wordt begrensd door een indrukwekkende bergketen, de Karpaten met het Tatramassief. Zakopane is een bekend skicentrum. De regio Mazurië telt talloze meren die zijn gevormd in de laatste ijstijd. Het gebied trekt veel toeristen aan, ook uit Duitsland. De badplaatsen aan de Oostzeekust zijn erg populair.
Het centrum van Krakow Bron: J.H.Bulthuis
Opdracht 5 a. Gebruik GB 108. Hoe hoog is de hoogste bergtop in de Tatra in Slowakije, net over de Poolse grens bij Zakopane? ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------b. Hoeveel meter ligt de Hoverta in Oekraïne boven zeeniveau? -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Oekraïne, land van steppen, moerassen en heuvels. Oekraïne betekent letterlijk ‘grensland’ en dat is het nog steeds. Een overgangsgebied tussen Rusland en de kernlanden van Europa, tussen dictatuur en democratie. Oekraïne is het grootste land dat geheel in Europa ligt. Het landschap bestaat voor het grootste deel uit laagland met een grote vruchtbare steppe in het zuiden. Het licht golvende heuvelland wordt afgewisseld door een aantal plateaus, zoals het Donetsplateau in het oosten van het land. Bergen komen voor op het Krimschiereiland en in het uiterste westen. De meeste kusten bestaan uit baaien, zandplaten en riviermondingen. In Oekraïne heerst een gematigd landklimaat. De winters zijn behoorlijk wat kouder dan wij gewend zijn, maar de zomers zijn warm.
Metalist stadion, ‘De spin’ Bron: http://ukrainetrek.com/euro-2012 Opdracht 6 Gebruik GB 108/109. In het noorden van Oekraïne ligt een uitgestrekt moerasgebied, dat een uitloper is van de Pripjatmoerassen in Wit-Rusland. Hoe kon hier zo’n enorm moerasgebied ter grootte van Nederland ontstaan? ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Opdracht 7 Vergelijk de twee EK-landen met Nederland en vul tabel 2 verder in. Maak hiervoor gebruik van de atlas. Tabel 2 Landen vergelijken Atlas GB 87
Polen EU-lid sinds: ..........
Oekraïne EU-lid: Ja / Nee
Nederland EU-lid sinds: .........
GB 87
Lid Schengengebied: Ja / Nee Staatsvorm: republiek
Lid Schengengebied: Ja / Nee Staatsvorm: republiek
GB 74
Hoofdstad: Warschau
Hoofdstad: Kiev
Lid Schengengebied: Ja / Nee Staatsvorm: Constitutionele monarchie Hoofdstad: Amsterdam
Oppervlakte: ….. km2
Oppervlakte: ….. km²
= ... x Nederland
= 1 x Nederland
Bevolking: …...... mln
Bevolking: …....miljoen
Munteenheid: grivna
Munteenheid: .........
GB 230 Oppervlakte: …... km² = .... x Nederland GB 230 Bevolking: .........mnl Munteenheid: zloty
Opdracht 8 Nederland is een Schengenland. Kunnen Nederlanders zonder paspoortcontrole de grens met Polen passeren en kunnen ze vanuit Polen ook zonder paspoortcontrole Oekraïne binnenkomen om de voetbalwedstrijden bij te wonen in bijvoorbeeld Charkiv? -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Armoede in Europa Het volgende verhaaltje gaat over Viktor, die in het stadje Kamjanets-Podolsky woonde toen ook in Oekraïne in 2009 de economische crisis uitbrak. Bron 4 Slechte wegen, armoede en corruptie Viktor verloor door de economische crisis zijn baan. Hij had vele jaren een goedlopende groente- en fruithandel, maar daar kwam in 2009 abrupt een einde aan. „Gelukkig was ik nog wel in het bezit van een Lada en daarmee ben ik toen mijn diensten als chauffeur gaan aanbieden. Inmiddels heb ik mijn Russische auto ingeruild voor een betrouwbaarder tweedehands Volkswagen Golf.” Viktor brengt me naar de stad Tsjernivtsy. Het landschap onderweg is licht glooiend en vooral leeg. Na een aantal uren verontschuldigt Viktor zich voor het slechte wegdek. „Onze regering besteedt nu eenmaal geen enkele grivna aan wegonderhoud. Al het belastinggeld verdwijnt rechtstreeks in hun eigen zakken. En alle ambtenaren in ons land zijn corrupt, het zal daarom ook nooit wat worden met ons land.” Naar: http://www.oekraine.org/uit-oekraine/diversen/rf-2011/
In arme landen leeft een groot deel van de bevolking onder de zogenaamde armoedegrens. Deze grens wordt per land aangegeven, maar is wel relatief. De armoedegrens wordt namelijk afgemeten aan de gemiddelde welvaart in een land. Iemand die in Oekraïne onder de armoedegrens valt heeft het nog heel wat slechter getroffen dan iemand die dat in Nederland overkomt. Tabel 3 Arm en rijk in drie landen, 1999 en 2010; CIA / Indexmundi (2011) Land % inw. onder BNP/ inw. (gemeten in Inkomensverdeling: armoedegrens koopkracht, in US $) aandeel van BNP 1999 2010 1999 2010 Hoogste Laagste 10% 10% Polen 23,5% 16,0% 7.200 18.800 27,2% 3,2% Oekraïne 51,1% 35,0% 2.200 6.700 22,6% 4,1% Nederland 10,5% 10,5% 23.100 40.300 22,9% 2,5%
Opdracht 9 Viktor klaagt over de corruptie in zijn land. Zoek op internet na of hij een punt heeft met zijn opmerking. Kijk op de corruptie-indexlijst van het bekende Transparency International: http://cpi.transparency.org/cpi2011/results/#CountryResults Noteer je zoekresultaat in tabel 4 en geef je conclusie. Tabel 4 Corruptie in drie landen Rangorde Land Score 1 Nieuw- Zeeland 9,5 Oekraïne Polen Nederland 182 Somalië 1 Conclusie: ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Opdracht 10 De ervaringen van Victor staan niet op zichzelf. De laatste tijd duiken steeds vaker berichten op in de krant en op tv over de omkoopbaarheid van politie en ambtenaren. Met de mensenrechten is het droevig gesteld. Bekijk bron 5 en bekijk eventueel de KRO documentaire hieronder. Bron 5 De nieuw gekozen president van Oekraïne Janoekovitsj beloofde zich aan de democratische spelregels te zullen gaan houden. Maar daar komt weinig van terecht. „Kranten, radio en tv kunnen niet meer openlijk berichten over de ontwikkelingen in ons land”, vertelt ondernemer Jaroslav, die vier jaar in het Westen heeft gestudeerd. „Journalisten die dat wel doen, worden steeds vaker in elkaar geslagen.” Naar: http://www.oekraine.org/uit-oekraine/diversen/rf-2011/ Extra: Als je een kijkje achter de schermen wilt, kijk je naar een rapportage van de KRO (vrijdag 27 april 2012): Oekraïne: Europees kampioen corruptie. De video duurt 35 minuten!: http://reporterinternational.kro.nl/seizoenen/2012/afleveringen/27-04-2012 De Grote Bosatlas (GB 209) geeft ook informatie over corruptie en democratische vrijheden. De atlas doet dat met behulp van de zogenaamde Failed States Index. Dat is een
samengestelde variabele, waarin een aantal afzonderlijke maatstaven (indicatoren) worden meegenomen om de ‘gezondheid’ van een land te meten. Hoe scoren Polen en Oekraïne in vergelijking met Nederland op de Failed States Index? ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Opdracht 11 Bekijk GB 85D en tabel 3. Noteer een reden die de houding van veel Oekraïners tegenover democratie en politieke onvrijheid verklaart. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Opdracht 12 Vrijwel iedereen in Polen is het er over eens dat het lidmaatschap van de EU vooral veel goeds gebracht heeft voor het land. Oekraïne heeft al direct na de Oranjerevolutie in 2004 aangegeven toe te willen treden tot de Europese Unie. Geef je mening over de volgende stelling en beargumenteer je standpunt: ‘Oekraïne moet zo snel mogelijk toetreden tot de EU.’ Zoek een aantal medeleerlingen op die het met je eens zijn en ook een aantal tegenstanders. Wissel je argumenten uit. Opdracht 13 Bekijk het volgende filmpje op internet: http://nos.nl/video/364595-ek-voetbal-en-proces-timosjenko.html Eurocommissaris voor Justitie Viviane Reding heeft haar geplande bezoek aan de eerste wedstrijd van het Europese voetbalkampioenschap in Oekraïne afgezegd. Ze wil daarmee protesteren tegen de schendingen van de mensenrechten en de manier waarop Timosjenko wordt behandeld. Stem in de klas over de volgende stelling en bespreek de uitkomst van de stemming: Een boycot door bezoekers van het EK in Oekraïne zal de regering daar dwingen om de mensenrechten meer te respecteren.
