Eindrapport Project Word Wijs! Gsiw de Stap - Studieadviespunt Gent oktober september Eindrapport 2 projectjaren Word Wijs!

Eindrapport 2 projectjaren Word Wijs! 2012-2014

Eindrapport Project Word Wijs! Gsiw de Stap - Studieadviespunt Gent oktober 2012 - september 2014

Eindrapport WW! 2012-2014

Word Wijs! ................................................................................................................................................................. 1 1.

Jongeren aan het woord.................................................................................................................. 4   

Vragen van jongeren ................................................................................................................... 4 Reacties van jongeren ................................................................................................................. 4 Case ............................................................................................................................................. 5 Rapportering.................................................................................................................................... 6

            

Gsiw Beleidsthema - doelstellingen ............................................................................................ 6 Doelgroep .................................................................................................................................... 6 Essentie project ........................................................................................................................... 6 Leerloopbaancoaching ................................................................................................................ 6 Opleidingstrajecten ..................................................................................................................... 7 Projectorganisatie en sturing ...................................................................................................... 8 Externe bekendmaking en sensibilisatie ..................................................................................... 9 Vormingen ................................................................................................................................... 9 Focusgroepen ............................................................................................................................ 10 Partnerschappen ....................................................................................................................... 10 Registratiesysteem .................................................................................................................... 11 Innovatief karakter .................................................................................................................... 11 Aanbevelingen vervolgactie Word Wijs! ................................................................................... 11 Cijfers ............................................................................................................................................. 12

            4.

Coachingstrajecten .................................................................................................................... 12 Geslacht .......................................................................................................................... 13 Etnisch-culturele achtergrond ........................................................................................... 13 Woonplaats ............................................................................................................................... 13 Leeftijd ....................................................................................................................................... 14 Onderwijsniveau........................................................................................................................ 15 Statuut van de jongeren ............................................................................................................ 17 Contacten .................................................................................................................................. 18 Overzicht 2 jaar Word Wijs! ...................................................................................................... 20 Opleidingstrajecten ................................................................................................................... 21 Einde coachingstrajecten .......................................................................................................... 22 Behaalde attesten en certificaten ............................................................................................. 22 Signalen ......................................................................................................................................... 24

5.

Verklarende woordenlijst .............................................................................................................. 29

6.

Project Word Wijs! - samenvatting eindrapport (01/10/2012-31/08/2014) ............................... 31

2.

3.

2


Eindrapport Project Word Wijs! 2012-2014 Woord vooraf In oktober 2012 startte Word Wijs! als een project van de Stap. De Stap - Studieadviespunt Gent is een open onderwijshuis voor iedereen met vragen over volwasseneneducatie. Daarnaast is de Stap het aanspreekpunt voor CLB-medewerkers, schoolloopbaan- en (studie)trajectbegeleiders met vragen over het onderwijslandschap. Bij de oprichting van de Stap (2003) is één van de veel gestelde vragen van de consultanten ‘hoe behaal ik mijn diploma secundair onderwijs?’. Een belangrijk signaal op de Focusgroep volwasseneneducatie van de Stap op 19 januari 2012 was de stijging van ongekwalificeerde jongeren uit het secundair onderwijs die rechtstreeks willen instromen in het volwassenenonderwijs. De traditionele informatiebemiddeling (reguliere werking van de Stap) bleek voor sommige jongvolwassenen ontoereikend. Ze hebben behoefte aan persoonlijke coaching bij het uittekenen van hun leerloopbaan én een coaching tijdens het traject. Vanuit deze vaststelling groeide het idee om een project op te starten voor ongekwalificeerde jongvolwassenen (tussen 18 en 25) waarin coaching en opvolging wordt voorzien. Het project Word Wijs! (WW!) wil jongeren coachen in het behalen van een kwalificatie of een diploma secundair onderwijs. De leerloopbaancoaching kan uitmonden in het starten van een opleiding of in een warme trajectoverdracht naar werk (VDAB of partners). In beide gevallen voorziet Word Wijs!, coaching na de start van een traject. Word Wijs! werd mogelijk gemaakt door de financiële steun van GSIW (Gent stad in werking, de actiegroep Leren - Werken). Het project werd ingebed in de Stap. Op deze manier kon Word Wijs! gebruik maken van de expertise en het netwerk van het CLB-team en het team Volwasseneneducatie. Na het eerste projectjaar werd dankzij de positieve evaluatie door de beleidsgroep Gsiw, het project met één jaar verlengd, van oktober 2013 tot en met september 2014. Vanuit Word Wijs! en de Stap denken we samen met het lokaal beleid van de stad Gent verder na over de noodzakelijke structurele aanpak van deze groep jongeren die ongekwalificeerd uitstromen. Momenteel kan Word Wijs! verdergezet worden (tot december 2014) dankzij de financiële input vanuit het kabinet Werk en 'flankerend onderwijsmiddelen' (vanaf januari 2015). Dit rapport bespreekt 103 jongeren uit regio Gent die van nabij gevolgd werden tussen 2012 – 2014 door de leerloopbaancoaches. Alle cijfers en grafieken gaan over deze 103 jongeren. Word Wijs! ondervindt dat investeren in persoonlijke (leer)loopbaancoaching van jongeren met betrekking tot onderwijs, arbeidsmarkt én met kennis van het volledige onderwijslandschap een noodzaak is. Hartelijk dank aan de Stapmedewerkers voor het delen van hun netwerk en knowhow. Samen maken we dit project mogelijk! Bert Kempeneers Marjan Coussens Leerloopbaancoaches

De Stap – Studieadviespunt Gent Klein Raamhof 8 - 9000 Gent tel. 09 233 75 15 of 09 225 32 68 www.destapgent.be

3


1. Jongeren aan het woord 

Vragen van jongeren



Ik was er niet door in mijn zesde jaar TSO. Ik moest drie vakken opnieuw doen. Ik heb het in september geprobeerd maar zag het echt niet meer zitten om nog eens een jaar op school te zitten.



Ik ben bijna achttien en op school zitten allemaal mensen die niet hun best doen. Vroeger was ik één van hen, ik heb spijt. Ik leer niets bij en ik zou toch nog graag mijn diploma behalen.



Ik heb vorig jaar gekozen voor de richting voeding omdat mijn vrienden daar naar toe gingen. Ik zit nu de tweede keer in mijn vijfde jaar, ik ben achttien en kan de stress in de keuken echt niet aan. Ik ben met mijn stage gestopt, wat nu? Ik zou toch graag mijn diploma behalen.



Ik zit in 7 BSO tuinaanleg, ik ben 21 jaar en wou dit jaar starten in 7de jaar tuinbouwproductie maar deze richting was volzet. Ik heb fysische beperkingen en kan daardoor de taken binnen de richting tuinaanleg niet aan. Ik heb gesprekken gehad met PHTI en CLB en men raadde me aan om naar de Stap te komen om alternatieve trajecten te bekijken.



Reacties van jongeren

Waarom vind je het interessant om geholpen te worden in je zoektocht naar een opleiding? 

“Wel het overzicht over alles en wat je eerst moet doen en hoe dat je dan moet doen en toch je laten zelf beslissen en kiezen en niet in een richting duwen maar wel opties geven en zo”



“Te weten komen wat mij interesseert en niet.”



“Richting krijgen in wat er is. Ik vind dat we hier echt echt goed worden geholpen. Als je naar een CVO gaat dan krijg je bijvoorbeeld enkel info over bijvoorbeeld lassen en de dingen op hun school en jullie geven meer breed info dan het CVO, dat is beter dan kan je goed kiezen”

Hoe wil je geholpen worden? 

“Dat je mij af en toe belt, dat doet echt goed”



“Als ik het af en toe laat schieten, iemand die mij belt en dan vind ik de moed om niet op te geven ik heb het al laten schieten, want ja, die heeft zo zijn best gedaan voor mij en te horen dat die begaan is en mij steunt en zegt niet opgeven dat heb ik soms nodig”

Hoe frequent heb je graag dat we contact houden, bellen, sms’en? 

“Vooral voor en na examens is het belangrijk om contact te houden en als er iets veranderd als er iets nieuws gebeurt of zo. Bij cruciale momenten.”



“Ik ben nog niet direct met iets bezig dus liever wekelijks of tweewekelijks dat ik niet teveel in slaap val, ik ken mezelf en liefst persoonlijk, ik heb da nodig”

4

Eindrapport WW! 2012-2014 

Case

Half november 2013 komt Thomas (19 jaar) samen met zijn OTC-begeleidster een eerste keer langs op de Stap. Thomas wil heel graag zijn diploma secundair onderwijs behalen. Hij is 18 jaar en heeft een heel moeilijk parcours achter de rug. Hij is gestart in het eerste leerjaar A en door B en C-attesten uiteindelijk gestopt in de leertijd automechanica. Thomas woont alleen, is vroeger met veel problemen thuis vertrokken en is afhankelijk van het OCMW. Collega Hannelore vertelt Thomas over alle mogelijkheden om een diploma secundair onderwijs te behalen en over de persoonlijke begeleiding die in het kader van het project Word Wijs! kan worden geboden. Thomas gaat graag op het aanbod in, ook al zit hij nog met veel vragen. Een weekje later ziet leerloopbaancoach Marjan, Thomas voor het eerst, samen met zijn OTCbegeleidster. Ze maken kennis en proberen samen na te gaan wie Thomas is en wat hij wil bereiken. Thomas blijkt gepassioneerd door auto’s en wil later graag in een garage werken. Hij heeft in de leertijd eventjes gewerkt in een garage. Dit is zijn grote droom! Thomas is akkoord met enkele vervolgafspraken om dieper in te gaan op zijn mogelijkheden en keuzes. Uiteindelijk beslist Thomas zijn diploma te behalen via het secundair volwassenenonderwijs, een combinatie van een opleiding Aanvullende Algemene Vorming en een diplomagerichte beroepsopleiding. Om te beginnen schrijft hij zich in voor alle modules Aanvullende Algemene Vorming bij CVO Leerdorp. Om na te gaan of Thomas over voldoende competenties beschikt om in het volwassenenonderwijs te starten, vraagt de OTC-begeleidster aan Thomas psychotechnische proeven af te leggen. Thomas komt echter meermaals niet opdagen. Achteraf blijkt het voor Thomas onmogelijk alle modules daadwerkelijk te volgen. Hij zit immers in een activeringstraject naar werk om schulden af te betalen en vroeg geen toestemming aan het OCMW om 17 uur per week les te volgen. Bovendien had Thomas problemen met justitie. Na overleg organiseren we een ronde tafel met Thomas en alle betrokken begeleiders: OTCbegeleidster, budgetbegeleider, begeleider zelfstandig wonen van de Cocon vzw en leerloopbaancoach Marjan van Word Wijs!. Thomas geeft aan echt zijn best te willen doen. Het diploma secundair onderwijs behalen is voor hem heel belangrijk! Ook wil hij zijn schulden aflossen. Hij wil hiervoor graag hulp. Er wordt samen met Thomas een plan opgesteld met als doel één dag in de week les te volgen. Hij kiest zelf heel bewust voor de vakken Frans, Maatschappij, Cultuur en Organisatie. Indien hij slaagt én zijn afspraken nakomt, wil het OCMW hem in september 2014 fulltime laten studeren in een studentenstatuut. Thomas schrijft zich uit voor de overige vakken en leeft zijn afspraken na. Met de hulp van zijn OTC-begeleidster vindt hij halftijds werk bij vzw Uitbureau. Hij mag daar zowel administratieve taken als magazijnwerk doen. Ook de lessen aan CVO Leerdorp verlopen vlot. Als alles goed gaat zal Thomas tegen september 2014 zijn schulden volledig hebben afgelost. Op privé-vlak is er veel veranderd. Thomas woont opnieuw bij zijn moeder die hem volledig steunt in zijn studieplannen. Ondertussen maakt Thomas kennis met de diplomagerichte beroepsopleiding Mecanicien personenen lichte bedrijfswagens en bezoekt hij een autoherstelplaats. Een opvolggesprek op de Stap krijgt een verrassende wending. Thomas, die destijds afhaakte bij Syntra Midden-Vlaanderen, wil terug naar Syntra. Hij wil via de leertijd het diploma secundair onderwijs behalen. Na een afspraak bij de leertrajectbegeleider van Syntra, overigens dezelfde begeleider die Thomas destijds zag afhaken, beslist Thomas definitief. Hij kiest voor de leertijd. In september 2014 zal hij één dag school combineren met een leercontract bij een garagist, die hem de knepen van het vak leert. In juni 2014 startte Thomas reeds met werken bij een grote garage in Sint Martens Latem. Door Thomas kansen te geven, zijn zelfvertrouwen te verhogen en hem ‘eigenaar’ te maken van zijn traject, kan hij zichzelf bewijzen. Nu kiest hij bewust en heeft hij controle over zijn leven en een plan/toekomstdroom waar hij met veel goesting aan timmert. Als leerloopbaancoach ervaren we hoe zinvol het is het netwerk van de jongeren te betrekken bij het zoeken naar een opleiding. De kracht schuilt in het samen werken aan een oplossing op maat van de jongere zelf.

5


2. Rapportering 

Gsiw Beleidsthema - doelstellingen

  

Gent, stad in werking beleidsplan 2011-2013 Thema: Onderwijs en arbeidsmarkt met bijzondere aandacht voor jongeren zonder startkwalificatie Actiegroep Leren-werken: Extra maatregelen nemen om schooluitval actief tegen te gaan.



Doelgroep

Ongekwalificeerde jongvolwassenen (18-25 jaar) die wonen, werken of studeren in Gent. 

Essentie project

Word Wijs! begeleidt ongekwalificeerde jongvolwassenen tussen 18 en 25 jaar in het behalen van een kwalificatie of een diploma secundair onderwijs. Het uiteindelijke doel van deze coaching is hun kansen op de arbeidsmarkt te vergroten. Word Wijs! biedt de jongere een persoonlijk traject op maat. De jongere onderzoekt zijn eigen talenten, kwaliteiten en interesses. Hij/zij stippelt zo een realistisch opleidingstraject uit. De leerloopbaancoaching kan uitmonden in het terug opnemen van een opleiding of in een warme overdracht naar een traject naar werk (VDAB of partners). In beide gevallen is er coaching vanuit Word Wijs! voorzien na de start van een traject. 

Leerloopbaancoaching

De nadruk van het project ligt op coaching van ongekwalificeerde jongeren. Verschillende organisaties en projecten binnen de domeinen onderwijs, arbeidsmarkt en welzijn vormen een inspiratiebron voor de methodiek. De leerloopbaancoach maakt gebruik van bestaande methodieken en past deze aan, er worden geen nieuwe methodieken ontwikkeld. De meest gebruikte zijn: oplossingsgericht werken/solution focused, coachende benadering en Missing Link1. Idealiter doorlopen jongeren deze verschillende fasen tijdens het kiezen.

informatie

trajectovereenkomst

intake

leerloopbaan

opleiding

follow-up

Een persoonlijk traject op maat bestaat uit minimaal drie contacten. In een eerste persoonlijk contact komt de jongere (bij voorkeur) samen met een vertrouwenspersoon. Dit werkt drempelverlagend. Tijdens dit informatiebemiddelingsgesprek krijgt de jongere uitgebreid informatie over alle mogelijkheden een kwalificatie of diploma te behalen. Indien de jongere dat zelf wil start hij/zij met een coachingstraject. Jongeren krijgen coaching bij het verduidelijken van educatieve behoeften en verwachtingen. Na het ondertekenen van de trajectovereenkomst (waarin de afspraken staan tussen coach en jongere) begint de leerloopbaancoach met een uitgebreide intake om de jongere beter te leren kennen waarbij de jongere vertrekt vanuit zijn/haar leefwereld. Als uit dit gesprek blijkt dat de jongere onzeker is 1

Missing Link, een integrale begeleiding voor moeilijk bereikbare jongeren, Greet Van Dooren 2014

6

Eindrapport WW! 2012-2014 over zijn/haar interesses en/of competenties biedt de leerloopbaancoach de jongere beroepentesten en/of interessetesten aan. Nadien worden deze testresultaten besproken. De verwachtingen van de jongere worden geconcretiseerd. Vertrekkende vanuit de persoonlijke context van de jongere voert de coach een leerloopbaandialoog. Zo wordt een persoonlijk leertraject uitgestippeld. De leerloopbaancoaches bekijken samen met de jongere de lesprogramma’s van verschillende opleidingen. Jongeren nemen deel aan infosessies en maken zo een gerichte keuze. Jongeren kiezen zelf hun opleidingstraject of besluiten soms niet te starten en te gaan werken. In dit geval wordt er een warme overdracht naar werk aangeboden. Heel veel coachingstrajecten zijn in de eerste fases zeer intensief. Jongeren zijn bezig met kiezen, ze hebben net dan veel ondersteuning nodig. In een latere fase bereiken we hen vooral via sms, telefoon of mail. Jongeren sms’en vaak zeer persoonlijke boodschappen. Als jongeren opgebeld worden, nemen ze vaak niet op. Sms’en is de manier om te communiceren of in contact te blijven met veel jongeren. Persoonlijke ondersteuning tijdens het geven van informatie is voor jongeren in het Word Wijs! project cruciaal. De informatie is beschikbaar op alle websites, maar het filteren van de juiste informatie is niet evident. Jongeren willen breed geïnformeerd worden en willen dan inzoomen op een aantal opleidingen. Ze willen hierover vragen kunnen stellen en moeten verschillende keren iets horen vooraleer het blijft hangen of binnenkomt. Zo kunnen ze beter en gerichter hun leerloopbaan uitstippelen. Eenmaal de jongere gestart is in een opleiding houdt de leerloopbaancoach contact met respect voor de noden en behoeften van de jongere. De jongere kiest de wijze van contact waar hij/zij zich het best bij voelt: persoonlijke gesprekken, telefonische contacten, sms, mail of een combinatie hiervan. Als het nodig blijkt nemen de leerloopbaancoaches (met toestemming van de jongere) contact op met zijn/haar begeleiders uit onderwijs, arbeidsmarkt en welzijn. Een intensieve coaching versterkt het zelfbeeld en het zelfvertrouwen van de jongere. Daardoor krijgt de jongere meer kansen op slagen in de door hem/haar gekozen opleiding. Wanneer de jongere afhaakt gaat de leerloopbaancoach hierover in dialoog met de jongere om samen te bekijken wat zijn/haar beste opties zijn. Dit kan een overdracht zijn naar Take Off, VDAB of naar een Werkinlevingstraject (WIJ). Per jongere houdt de leerloopbaancoach een administratief dossier bij: intakefiche, een beschrijving van de trajectacties, de telefoongesprekken, de problematieken, de onderwijsloopbaan, de persoonsgegevens en andere relevante data. 

Opleidingstrajecten

Het behalen van een diploma secundair onderwijs kan via verschillende wegen: secundair onderwijs, leren en werken, secundair volwassenonderwijs, OKOT (onderwijs kwalificerende opleidingstrajecten), Examencommissie secundair onderwijs secundair onderwijs en HBO5 (Hoger Beroepsonderwijs). De meeste jongeren kiezen een diplomagericht traject. Jongeren in een coachingstraject beseffen zelf het belang van het halen van een diploma secundair onderwijs om hun kansen op de arbeidsmarkt te vergroten. Jongeren vinden het moeilijk op langere termijn te denken. Voor sommige jongeren duurt dit te lang. Jongeren willen op korte termijn vooruitzichten hebben, bv. eerst aanvullende algemene vorming afwerken om daarna het beroepsgerichte gedeelte te doen of omgekeerd. Sommige jongeren beseffen dat terugkeren naar het voltijds secundair onderwijs soms de kortste en meest efficiënte weg is naar het behalen van dat felbegeerde diploma. Anderen kiezen voor een traject leren en werken in het deeltijds beroepssecundair onderwijs of in de leertijd (Syntra). In het secundair volwassenenonderwijs (in een CVO) zijn er twee mogelijkheden. Ofwel kies je voor ASO en dan volg je één traject. Kies je echter voor een beroepsspecifiek traject dan combineer je een diplomagerichte beroepsopleiding met aanvullende algemene vorming (AAV). Jongeren kiezen er soms voor enkel een beroepsspecifieke opleiding te volgen. De meeste beroepsspecifieke trajecten zijn in avondonderwijs, aanvullende algemene vorming kan je overdag of ’s avonds volgen. Per traject van de jongere moet er op maat bekeken worden wat de meest geschikte combinatie is. Het samenstellen van het opleidingstraject is vaak zeer complex en arbeidsintensief. Bij AAV kan je kiezen voor een minimum- of een verdiepingstraject. Je krijgt in het verdiepingstraject meer leerstof zodat je beter voorbereid bent om hoger onderwijs te volgen.

7

Eindrapport WW! 2012-2014 VDAB biedt voor sommige knelpuntberoepen OnderwijsKwalificerende OpleidingsTrajecten (OKOT) aan in samenwerking met een of meerder CVO’s. Om te kunnen starten in deze OKOT’s moet je voldoen aan een aantal instap- en diplomavoorwaarden. Voor jongeren die in hun laatste jaar secundair onderwijs een C-attest behaalden kan het interessant zijn om te kiezen voor Examencommissie secundair onderwijs. Zij kunnen een vrijstellingsdossier indienen voor alle vakken waarvoor zij geslaagd waren. Zo kunnen ze op relatief korte tijd hun diploma behalen. Als je slaagt voor een toelatingsproef kan je starten in het hoger beroepsonderwijs (HBO5, samenwerkingsverband tussen CVO’s en Hogeronderwijsinstellingen). Indien je dit combineert met aanvullende algemene vorming en slaagt kan je samen met je diploma van gegradueerde je diploma secundair onderwijs behalen. Een overzicht van de verschillende mogelijkheden om een diploma secundair onderwijs te behalen. voltijds secundair onderwijs

Diploma

leren en werken (Syntra of DBSO)

secundair volwassenenonderwijs (CVO)

ASO: 1 traject

beroepsspecifieke trajecten

onderwijskwalificerende opleidingstrajecten OKOT (VDAB/CVO)

diplomagerichte beroepsopleiding aanvullende algemene vorming

Examencommissie secundair onderwijs hoger beroepsonderwijs HBO5 (SO/CVO/HO)

aanvullende algemene vorming

Een minderheid van de jongeren in Word Wijs! kiest niet voor diplomagerichte opleidingen. Zij maken een keuze uit beroepsgerichte VDAB-opleidingen, kortlopende modules in een CVO of ondernemersopleidingen in Syntra. 

Projectorganisatie en sturing

De stuurgroep van het project Word Wijs! is samengesteld uit vertegenwoordigers van Gsiw, de Gentse CLB’s, VDAB Oost-Vlaanderen en partners uit het onderwijs, de arbeidsmarkt en het welzijnswerk van de regio Gent. Verder maken ook de 2 leerloopbaancoaches, de coördinator van de Stap en een informatiebemiddelaar team volwasseneneducatie deel uit van de stuurgroep Word Wijs! De onderwijssector wordt vertegenwoordigd door de verschillende netten en de types scholen/onderwijs waarmee het project samenwerkt. Hierbij werd een combinatie gemaakt van: vrij onderwijs, deeltijdse leersystemen, stedelijk onderwijs, secundair volwassenenonderwijs (TKO), GO!, OKAN, provinciaal onderwijs (TSO en BSO). In de loop van de twee projectjaren is de samenstelling van de stuurgroep licht gewijzigd (zie bijlage 1 stuurgroep 2014). De stuurgroep is verantwoordelijk voor het project, voor de procesmatige benadering en voor het mee opvolgen van de projectdoelstellingen. De leden van de stuurgroep informeren hun netwerk en behartigen zo mee de communicatie over het project. De stuurgroepen vonden plaats op: 5/12/2012, 19/3/2013, 29/05/2013, 13/10/2013, 20/01/2014, 02/06/2014, 23/09/2014. De halfjaarlijkse tussentijdse rapporten (financieel en inhoudelijk verslag) werden ingediend op 31/03/2013 en op 24/03/2014. Op 18 mei 2013 brachten de projectmedewerkers een stand van

8

Eindrapport WW! 2012-2014 zaken over Word Wijs! op de Gsiw beleidsgroep. Eind augustus 2013 diende Word Wijs! de verlengingsaanvraag in. Deze werd op 21 oktober 2013 goedgekeurd door de Gentse gemeenteraad. In december 2013 werd het eerste jaarrapport ingediend. De subsidiemiddelen van Gent, stad in werking (Gsiw) eindigden eind september 2014. Op de beleidsgroep van 14 oktober 2014 kwam de eindevaluatie van de twee projectjaren. Kabinet Werk voorziet een overbruggingsfinanciering voor de periode oktober - december 2014. Vanaf januari 2015 bieden de FLOB-middelen de kans de coaching van nieuwe jongeren verder te zetten en een follow up te voorzien voor eerder gestarte jongeren. Er dient gezocht te worden naar aanvullende financiering om de huidige werking verder te zetten. De ongekwalificeerde uitstroom blijft een relevant beleidsthema in Vlaanderen en is zeker in een centrumstad als Gent een prioritair actiepunt. Word Wijs! streeft naar continuering en structurele inbedding. Vanuit Word Wijs! willen we samen met het lokaal beleid van stad Gent verder nadenken over de noodzakelijke structurele aanpak van deze groep jongeren die ongekwalificeerd uitstromen.  Om de   

Externe bekendmaking en sensibilisatie werking van het project Word Wijs! bekend te maken werd promotiemateriaal gemaakt: PowerPoint presentatie Word Wijs! Flyer Word Wijs! Filmpje: jongeren uit Word Wijs! vertellen over hun coachingstraject

Word Wijs! wordt bekendgemaakt via de Stap zelf, de nieuwsbrief, de website van de Stap, het Dagelijks Bestuur (directies Vrij CLB regio Gent, CLB GO!, ICLB, departement Onderwijs en Opvoeding stad Gent), de Adviesgroep van de Stap (Consortium Wonderwijs, Consortium X, provincie Oost-Vlaanderen, VDAB Oost-Vlaanderen en Syntra Midden-Vlaanderen) en de verschillende platformen waar de Stap actief is. Voor de eerste doelgroep, leerlingen die dreigen ongekwalificeerd uit te stromen uit het secundair onderwijs maakt de leerloopbaancoach gebruik van het netwerk van de Stap om het CLB-netwerk van de Gentse regio te sensibiliseren voor het project. Elk CLB-net is verbonden met diverse scholen met diverse studierichtingen. Via de CLB’s krijgt de leerloopbaancoach toegang tot het volledige scholennetwerk van Gent. De tweede doelgroep zijn de jongvolwassenen die reeds een tijdje afgehaakt zijn, de ‘NEET jongeren’ (Not in Employment, Education or Training). Deze jongeren zijn vaak niet ingeschreven zijn bij de VDAB. De leerloopbaancoaches stellen zelf proactief hun werking voor in de verschillende organisaties. Ze nemen hiervoor contact op met de organisaties en ze laten zich uitgenodigen. Het betreft organisaties en instellingen binnen het domein onderwijs, arbeidsmarkt en welzijn: jongerenorganisaties, VDAB, … (zie bijlage 2). 

Vormingen

De leerloopbaancoaches Word Wijs! hebben in het tweede projectjaar een aantal vormingen georganiseerd voor partners uit het werkveld (zie bijlage 3).

03/04/2014

38e onderwijscafé rond ongekwalificeerde uitstroom vorming Word Wijs! rond behalen diploma aan OTC-OCMW hoofdmaatschappelijk werkers vorming Word Wijs! rond behalen diploma! voor vzw Jong (trajectbegeleiders)

22/05/2014

vorming ongekwalificeerde uitstroom: verschillende invalshoeken

31/01/2014 11/03/2014

Op 22 mei 2014 organiseerde Word Wijs! in samenwerking met enkele onderzoekers een vorming over afhaken in het secundair onderwijs. Word Wijs! legde uit hoe jongeren gecoacht worden in hun zoektocht naar een kwalificatie/diploma. Ward Nouwen en Marjolein Braspenningx gaven de eerste stand van zaken over hun onderzoek naar vroegtijdig schoolverlaten: een eerste verkenning van de leerlingendata (schooljaar 2013-2014, research project, Reducing Early School Leaving in the EU (Resl.eu), Centrum voor Migratie en Interculturele Studie, Universiteit Antwerpen, www.resl-eu.org). Tot slot gaf Kerlijne Chanterie (pedagoog, onderzoeker, coördinatie onderzoeksgroep thema’s en projecten in het onderwijs, Katholieke Hogeschool VIVES - Campus Torhout) haar inzichten over de rol van het onderwijs in de ongekwalificeerde uitstroom. Er waren honderd aanwezigen. De interesse vanuit het werkveld in het thema is groot.

9


Focusgroepen

Op 27 mei 2013 vond een eerste focusgroep plaats met als centraal thema: Welke hulpvragen heb je als jongere bij het behalen van je diploma? Op 17 september 2013 werd een focusgroep gehouden met partners/jongerenbegeleiders uit het werkveld, die deze hamvraag kregen: Hoe bewaak je als begeleider het evenwicht tussen het vrijwillig engagement van de jongere en de aanklampende aanpak van de leerloopbaancoach? Na het eerste projectjaar werden enkele stappen binnen het coachingstraject aangepast:  Uitgebreid bevragen en in kaart brengen van het persoonlijk netwerk van de jongere.  Vragen naar contactgegevens van enkele vertrouwenspersonen. Zo kunnen de jongeren toch bereikt worden indien ze even van de radar verdwijnen (vb. verliezen van gsm nummer).  Jongeren bevragen over wat hen stress bezorgt en of ze weten wat hen doet afhaken.  Bevragen wat de jongere zelf denkt nodig te hebben om te kunnen slagen in zijn of haar opleiding. In het tweede projectjaar 2013-2014 ondertekenen de jongeren een licht gewijzigde trajectovereenkomst:  Jongeren geven toestemming aan de leerloopbaancoaches om hun school, opleidingsinstelling of andere partners (vb. VDAB, OCMW) te contacteren en zo gegevens uit te wisselen in functie van hun leerloopbaan. Het belang van integraal werken staat hier centraal. In het tweede projectjaar gingen de leerloopbaancoaches Word Wijs! in interactie met de verschillende partners die jongeren toeleiden met als thema ‘het behalen diploma secundair, cijfers en signalen, wat werkt er, wat kan beter, hoe verder samenwerken?’ 09/01/2014 17/02/2014 28/04/2014 12/05/2014 23/06/2014 03/06/2014

ICLB Gent CLB GO! Gent OTC OCMW jongerenwerkgroep VCLB regio Gent OTC OCMW werkgroep studenten Via educatie Oost-Vlaanderen

Na deze focusgroepen zetten de projectmedewerkers nog meer in op communicatie, informatie, integrale samenwerking en rondetafelgesprekken. Kennis over elkaars werking en de uitbouw van een persoonlijk professioneel netwerk is essentieel om de jongeren op maat te blijven coachen en opvolgen. 

Partnerschappen

Word Wijs! wil het uitgebouwde netwerk van de partners verstevigen in functie van de in- en uitstroom van de jongeren opdat de samenwerking zich kan verduurzamen.  De Stap – Studieadviespunt Gent Het project is ingebed in de Stap, een breed partnerschap, en kan op deze manier gebruik maken van de bestaande structuren, expertise en het brede netwerk van de Stap.  CLB en secundaire scholen Het project wil de jongere op een zo vroeg mogelijk tijdstip bereiken en zal hiervoor het kanaal van de CLB-medewerkers uit alle netten (CLB GO! Gent, ICLB en VCLB regio Gent) gebruiken. Zo kunnen leerlingen bereikt worden die nog op school ingeschreven zijn en dreigen af te haken. Via de CLB’s krijgt de leerloopbaancoach toegang tot alle secundaire scholen (voltijds en deeltijds onderwijs) in de Gentse regio. CLB-medewerkers en leerlingen begeleiders, vervolgcoaches, trajectbegeleiders, leerkrachten ,… die op hun scholen in contact komen met de doelgroep kunnen de jongeren gericht doorverwijzen naar Word Wijs!  Volwasseneneducatie In functie van de uit te stippelen individuele opleidingstrajecten van de jongeren is er nauw overleg met de studietrajectbegeleiders van verschillende opleidingsinstellingen (centra voor volwassenenonderwijs, Examencommissie secundair onderwijs secundair onderwijs, Syntra, …).

10

Eindrapport WW! 2012-2014  Arbeidsmarkt Word Wijs! werkt samen met Gentse partners die jongeren begeleiden in hun zoektocht naar werk: jongerenconsulenten van VDAB, Jobkot (vzw JONG), vzw Jes en Groep INTRO vzw, Take Off. Tevens is er een wisselwerking tussen Word Wijs! en de werkinlevingstrajecten die aangeboden worden door vzw Jes en Groep INTRO vzw. Jongvolwassenen die reeds een tijdje afgehaakt zijn (en vaak niet ingeschreven zijn bij de VDAB) kunnen via het project Word Wijs! in contact worden gebracht met Take Off/VDAB.  Welzijn Omdat sommige jongeren vaak kampen met meerdere psycho-sociale problematieken die drempelverhogend werken bij het volgen van een opleiding neemt de leerloopbaancoach - indien nodig en met toestemming van de jongere - contact op met hun begeleider(s) (OCMW, CAW-JAC, De Cocon, CAB, De Sleutel, De Kiem …). Het project is ingebed in de Stap en kan op deze manier gebruik maken van de bestaande structuren, expertise en het brede netwerk van de Stap. 

Registratiesysteem

De leerloopbaancoaches ontwikkelden geen nieuw registratiesysteem. Ze gingen op zoek naar een bestaand systeem om een duidelijk zicht te krijgen op gegevens in- en uitstroom en opvolging van de contacten met jongeren. Word Wijs! gebruikt een registratiesysteem dat oorspronkelijk ontwikkeld werd door de Dienst Werk (Stad Gent) en Job & Co vzw. Dit is een bestaand Excelbestand dat gebruikt werd voor gegevensregistratie voor het begeleiden van werkzoekenden in opdracht van VDAB (tenderopdracht). De leerloopbaancoach past deze tabel aan volgens de noden van Word Wijs! om gegevens (onderwijsloopbaan, origine, toeleiding naar, door wie aangemeld, opleiding, informatie, aantal en soort van contacten …) van de ongekwalificeerde jongeren in kaart te brengen. Word Wijs! blijft op zoek naar een gebruiksvriendelijker systeem om gegevens te registreren en vooral om efficiënter de ingebrachte data te verwerken. De registratie belicht diverse aspecten van de ongekwalificeerde jongeren, de onvolledige en/of gehavende schoolloopbaan, de verschillende toeleidingskanalen en de opvolging van het traject. Tijdens de maanden oktober, november december 2014 zal prioritair werk gemaakt worden van een nieuw registratiesysteem. Op 4/04/2014 was er een overleg tussen Word Wijs! en het Steunpunt Leerrecht en Leerplicht. Voor het Steunpunt werd een registratiesysteem ontwikkeld dat mits aanpassingen heel bruikbaar is voor Word Wijs!. Op 18 september 2014 vond het eerste overleg plaats met het Steunpunt voor de opstart van een registratiesysteem Word Wijs! 

Innovatief karakter

Vóór het project Word Wijs! waren er in Gent en Oost-Vlaanderen geen initiatieven die jongeren persoonlijke coaching boden bij het uittekenen van hun leerloopbaan wanneer ze de schoolbanken zonder diploma verlaten hadden. Een vaststelling is dat jongeren die uitvallen in het secundair onderwijs vaak verdwijnen van de radar. De opvolging van deze jongeren behoort niet meer tot het takenpakket van de secundaire school of het begeleidend CLB. Jongeren schrijven zich niet automatisch in bij de VDAB. Een van de doelstellingen van Word Wijs is deze de kloof tussen onderwijs – arbeidsmarkt verkleinen. Het project bouwt verder op aanwezige expertise, reeds bestaande methodieken en uitgewerkte werkmiddelen (brochures, websites, …) en past deze aan aan de doelgroep. Word Wijs! is innovatief en experimenteel omdat het leerloopbaancoaching aanbiedt aan jongeren tussen 18 en 25 jaar die vaak schoolmoe zijn maar niet leermoe. De begeleiding richt zich op het behalen van een kwalificatie of diploma secundair onderwijs. Word Wijs! beantwoordt aan een duidelijk gedetecteerde behoefte. In de eerste twee projectjaren bereikte Word Wijs! 103 jongeren, wat meer is dan de beoogde doelstelling van 80. 

Aanbevelingen vervolgactie Word Wijs!

De ongekwalificeerde uitstroom is een relevant beleidsthema in Vlaanderen. Ook in een centrumstad als Gent is deze problematiek meer dan gemiddeld aanwezig. Recente cijfers geven

11

Eindrapport WW! 2012-2014 aan dat 22% van de Gentse jongeren het secundair onderwijs verlaat zonder diploma. Via verschillende kanalen probeert Word Wijs! aandacht te vestigen op het belang van informatiebemiddeling en leerloopbaancoaching voor deze doelgroep. Vanuit Word Wijs! ervaren de projectmedewerkers dat coaching - vrijwillig, individueel en op maat van de jongere - dé sleutel is tot het motiveren van jongeren. Tijdens het hele opleidingstraject worden de jongeren ondersteund in het behalen van een kwalificatie of diploma secundair onderwijs. Word Wijs! ijvert via verschillende kanalen voor het verder zetten van deze werking: 

De Stap – Studieadviespunt Gent

Vanuit de reguliere werking van de Stap blijven we de aandacht vestigen op de ongekwalificeerde uitstroom en signaleren dit aan ons breed partnerschap onderwijs, arbeidsmarkt en welzijn. 

Lokaal beleid - samenwerking onderwijs/werk

De politieke interesse om ongekwalificeerde uitstroom in Gent terug te dringen is groot. Het bestaande project Word Wijs! (2012-2014) werd mogelijk door de financiële steun van Gent, stad in werking (Gsiw). Word Wijs! zet in op ongekwalificeerde jongeren en werkt zo mee aan het toekomstige Gents actieplan van de schepen van Onderwijs, Opvoeding en Jeugd stad Gent Elke Decruynaere om ongekwalificeerde uitstroom tegen te gaan en om de jeugdwerkloosheid in Gent terug te dringen (schepen Rudy Coddens, voorzitter OCMW Gent, schepen van Seniorenbeleid, Werk, Armoedebestrijding Stad Gent). Word Wijs! wil dit thema blijvend op de agenda plaatsen bij de bevoegde instanties en beleidsverantwoordelijken. 

vzw TOPUNT

In september 2013 werd het netoverstijgend samenwerkingsverband van de drie Gentse CLB’s en stad Gent opgericht om vanuit de drie CLB’s gerichter acties te kunnen ondernemen in verband met school-shoppende leerlingen over de netten heen, jongeren die zich uitschrijven zonder zich elders opnieuw in te schrijven en spijbelproblematieken… Aangezien de doelstellingen van vzw TOPUNT raakvlakken heeft met de doelgroep van Word Wijs! is samenwerking in de toekomst wenselijk.

3. Cijfers In het registratiesysteem worden de gegevens van de 155 jongeren tussen 18 en 25 jaar zonder kwalificatie of diploma die leven, wonen of studeren in Gent bijgehouden. In de projectaanvraag 2012-2014 werd de begeleiding van 80 jongeren vooropgesteld. Sinds 1 oktober 2012 tot op heden werden reeds 103 jongeren gecoacht. Hieronder bespreken we het aantal coachingstrajecten (103), geslacht, origine, onderwijsniveau, statuut, leeftijd, contacten, overzicht twee jaar coaching, opleidingstrajecten, einde coachingstrajecten en behaalde attesten. 

Coachingstrajecten

Word Wijs! 1/10/2012 – 31/8/2014 

aantal toeleidingen naar Word Wijs!

155



gestart in coachingstraject

103

155 jongeren werden toegeleid naar Word Wijs! Dit zijn jongeren die via het CLB, via de Stap of via andere partnerorganisaties een eerste afspraak hadden met een van de leerloopbaancoaches van Word Wijs! 103 jongeren kozen ervoor om intensief begeleid te worden door Word Wijs!

12


Geslacht Geslacht 1/10/2012-31/8/2014

Vrouw 41%

Man 59%

In de twee projectjaren zijn er 59 % mannen en 41 % vrouwen in coaching. Uit cijfers van VDAB blijkt dat schoolverlaters vaker mannen zijn dan vrouwen, ongeacht hun studieniveau. 

Etnisch-culturele achtergrond Origine 1/10/2012 - 31/8/2014

Italië 4 4%

Marokko 8 8%

Turkije 10 10%

Afghanistan 5 5%

Albanië 1 1%

België 51 49%

Andere 10 10%

Afrika 13 12%

Bulgarije 1 1%

49% van onze jongeren heeft een Belgische etnisch-culturele achtergrond, 51% heeft een andere etnisch-culturele achtergrond. In Word Wijs! is 8% van Marokkaanse en 10% van Turkse etnischculturele achtergrond. 

Woonplaats

Word Wijs! wordt gesubsidieerd door Gsiw. De instapvoorwaarde is dat jongeren wonen, werken of studeren in Gent. De meeste jongeren wonen in groot Gent of studeren/werken in Gent. De toeleiding gebeurt via de drie Gentse CLB’s of Gentse partnerorganisaties uit onderwijs, arbeidsmarkt en welzijn.

13


Leeftijd



Leeftijd gestopt in secundair onderwijs Leeftijd gestopt in SO 1/10/2012 - 31/8/2014

9%

niet gestopt 23 jaar

1%

22 jaar

1% 6%

21 jaar

10%

20 jaar

21%

19 jaar

44%

18 jaar 9%

17 jaar 0%

10%

20%

30%

40%

50%

De meerderheid van de jongeren (17- en 18 jarigen samen, 53%) zijn gestopt met school op 18 jaar. Jongeren die het op school beu zijn stoppen van zodra ze 18 worden. Dit betekent niet dat ze leermoe zijn. 31% van de jongeren zijn 19 of 20 jaar. Er is een nauwe samenwerking tussen Word Wijs! en de CLB’s om jongeren preventief op te vissen. 

Leeftijd bij instroom Word Wijs!

Een eerste doelgroep voor Word Wijs! zijn de leerlingen die dreigen ongekwalificeerd uit te stromen uit het secundair onderwijs en momenteel nog ingeschreven zijn in de secundaire scholen. Zij vormen de prioritaire doelgroep. Een tweede doelgroep zijn de jongvolwassenen die reeds afhaakten en niet meer naar een secundaire school gaan. Deze jongeren komen spontaan of via andere diensten (onderwijs, arbeidsmarkt en welzijn) langs bij de Stap. Ook ‘tweedekansers’ die al in een traject zitten en opnieuw dreigen af te haken behoren tot de tweede doelgroep. Leeftijd bij instroom WW! 1/10/2012-31/8/2014

25

2% 4%

24

9%

23

7%

22

10%

21

13%

20

19%

19

29%

18 8%

17 0%

10%

20%

30%

69% van de jongeren die starten in Word Wijs! zijn tussen de 17 en 20 jaar. Jongeren komen in opleidingen terecht waar ze niet thuishoren, door foute schoolkeuze (in functie van nabijheid, vrienden, aanwezigheid van broers of zussen), studiekeuze, clausuleringen (B en C attesten), ‘shoppen’ van scholen en schoolmoeheid. Sommige van die jongeren beseffen nog op de schoolbanken dat ze wél hun diploma willen behalen maar niet meer in de school, de studierichting

14

Eindrapport WW! 2012-2014 of het reguliere secundair onderwijs waar ze momenteel zitten. Via het CLB komen deze jongeren bij Word Wijs! terecht. Het project bereikt de jongeren zo vroeg mogelijk zoals in de projectaanvraag werd vooropgesteld. 

Onderwijsniveau

Onderstaande cijfers gaan over A of B attesten. Hoogst behaalde attest 1/10/2012 – 31/8/2014

6

5

4

3

OKAN 7 BUSO Leren en werken 6 BSO 5 TSO Leren en werken 5 KSO 5 BUSO 5 BSO 5 ASO 4 TSO Leren en werken 4 BUSO 4 BSO 4 ASO 3 TSO Leren en werken 3 KSO 3 BSO 3 ASO 2 BVL 2 A-stroom

5,8% 1,0% 2,9% 2,9% 8,7% 1,9% 1,0% 2,9% 11,7% 1,0% 5,8% 2,9% 2,9% 19,4% 1,9% 6,8% 3,9% 1,9% 6,8% 1,0% 1,9% 4,9%

0,0% 

2,0%

4,0%

6,0%

8,0%

10,0%

12,0%

14,0%

16,0%

18,0%

20,0%

Hoogst behaalde attest: graad

Hoogst behaalde attest: graad 1/10/2012 - 31/8/2014 OKAN 6 6%

1ste graad 7 7%

3de graad 35 34% 2de graad 55 53%

In Word Wijs! behaalde 53% van de jongeren ten hoogste een attest van de tweede graad en nog eens 34% jongeren behaalde ten hoogste het attest van de derde graad secundair onderwijs. Zelfs 7 jongeren behaalden ten hoogste een attest binnen de eerste graad.

15

Eindrapport WW! 2012-2014 Het valt op dat veel jongeren vroeg afhaken, in de tweede graad, vaak op het moment dat ze achttien worden en niet meer leerplichtig zijn. 

Hoogst behaalde attest: onderwijsvorm Hoogst behaalde attest: onderwijsvorm 1/10/2012-31/8/2014 Leren en werken 12 11%

BUSO 7 7%

OKAN 6 6%

BSO 42 41%

KSO 3 3% ASO 4 4% 2 BVL 2 2% 2A-stroom 5 5%

TSO 22 21%

62% van de jongeren kwamen uit TSO en BSO, 21% uit TSO en 41% uit BSO. Opvallend is dat er in Word Wijs! maar 4 jongeren zatendie eindigden in de tweede (3) of derde graad (1) ASO. De leerloopbaancoaches veronderstellen dat de andere jongeren die uitstromen uit ASO zelfredzaam genoeg zijn om zich grondig te informeren en dat ze beschikken over een netwerk dat hen mee ondersteunt. De 7% (5% A-stroom en 2% 2BVL) in bovenstaande grafiek geeft de 7 jongeren weer die een A- of B-attest behaalden in de eerste graad. 

Gehavende schoolloopbaan

Minstens de helft van de jongeren in Word Wijs! heeft minstens een jaar gedubbeld. 1/4de van de jongeren zijn initieel gestart in een OKAN-jaar en zijn dus van andere origine. Veel OKAN-jongeren worden georiënteerd naar een derde jaar BSO op basis van leeftijd. Ze voldoen aan de toelatingsvoorwaarde om in te stappen in 3 BSO (2 jaar secundair onderwijs gevolgd hebben en 15 of 16 jaar oud zijn). Deze jongeren hebben niet alleen taalachterstand maar zijn ook nog eens ouder dan hun leeftijdsgenoten. Zij geven aan dat dit demotiveert om vol te houden. In het Vlaamse VRIND-rapport 2013 staat dat in het tweede jaar van de derde graad secundair onderwijs 1 op 3 leerlingen minstens één jaar schoolse achterstand heeft opgelopen2. 3/4de van de zittenblijvers zijn aanvankelijk gestart in een eerste leerjaar A en kiezen na één of meer mislukkingen voor een makkelijkere, praktischer studie. Dit is een bevestiging van het watervalsysteem dat demotivatie in de hand werkt. Sommige jongeren zijn inderdaad te hoog gestart, anderen konden er de inspanning niet voor opbrengen, anderen haakten af omdat ze in een moeilijke thuissituatie terechtkwamen. Bovendien stelden we vast dat de jongeren een complexe, problematische schoolloopbaan achter de rug hadden. Ze wisselden vaak van school en studierichting. Door clausuleringen, schooleigen kenmerken, familiale context, praktische overwegingen … maakten ze niet altijd logische studiekeuzes. Er wordt te weinig gekozen vanuit de interesses en talenten. Alle jongeren in het project hebben spijt van hun onderbroken schoolloopbaan en hopen toch een kwalificatie of een diploma secundair te behalen.

2

http://www.vlaanderen.be/nl/publicaties/detail/vrind-2013-vlaamse-regionale-indicatoren-1

16


Statuut van de jongeren

Statuut bij instroom 1/10/2012-31/8/2014 3

fulltime werkend

9

deeltijds werkend

16

beroepsinschakelingstijd 6

niet uitkeringsgerechtigd werkzoekende

10

uitkeringsgerechtigd werkzoekende 3

ziekteuitkering

32

OCMW leefloon 2

ten laste echtgenoot

43

ten laste ouders

0

10

20

30

40

50

Bij de start van de begeleiding vroegen we aan de jongere welk statuut ze hadden. Sommige jongeren behoren tot verschillende statuten tegelijkertijd. Vb.jongeren die ten laste staan van hun ouders zijn kunnen ook in de beroepsinschakelingstijd zitten, jongeren die OCMW leefloon krijgen kunnen ook niet uitkeringsgerechtigd werkzoekenden zijn. 







43 jongeren zijn ten laste van hun ouders, dit zijn jongeren die vaak onmiddellijk de overstap maken vanuit het secundair onderwijs. Word Wijs! stimuleert deze jongeren om zich zo snel mogelijk in te schrijven bij VDAB, zo kan de beroepsinschakelingstijd beginnen lopen. Sommige jongeren schrijven zich na enkele maanden uit omdat ze starten met een opleiding. 32 jongeren staan op leefloon van het OCMW. Dit toont aan dat zij te kampen hebben met maatschappelijke problemen of een precaire thuissituatie. Deze jongeren kunnen de extra ondersteuning vanuit Word Wijs! goed gebruiken. Zij kunnen minder rekenen op ouders of familieleden binnen hun eigen netwerk. 32 jongeren zijn ingeschreven bij VDAB o 16 jongeren zitten al in de beroepsinschakelingstijd op het moment dat ze zich bij Word Wijs! aanmelden. Sommige van deze jongeren zitten reeds in een werkinlevingstraject (WIJ). o 10 jongeren zijn uitkeringsgerechtigd werkzoekenden. Zij moeten zich houden aan de voorwaarden van RVA als ze een langdurige opleiding willen aanvatten. o 6 jongeren zijn niet uitkeringsgerechtigd werkzoekend. 12 jongeren zijn aan het werk, voltijds of deeltijds. Deeltijds werk kan je eenvoudiger met studies combineren.

Deze cijfers gaan over het statuut van de jongeren bij instroom in Word Wijs! De leefsituatie van ongekwalificeerde jongeren wijzigt voortdurend. De meerderheid van de jongeren leeft in een complexe thuissituatie. Vb. De jongere is bij aanmelding WW! ten laste van de ouders, schrijft zich in bij VDAB en zit in beroepsinschakelingstijd, wil daarna toch voltijds studeren maar krijgt geen vrijstelling van de RVA, en besluit om terug kinderbijslag aan te vragen en te gaan studeren. Ondertussen is de jongere ook alleen gaan wonen omwille van de moeilijke thuissituatie en staat hij op OCMW-leefloonstudent (recht op maatschappelijke integratie).

17


Contacten

In de projectaanvraag stelden we dat een coachingstraject minimaal bestaat uit drie contacten. Aantal contacten 1/10/2012-31/8/2014

informatief 159 7%

begeleider 233 10%

jongere 1923 83% Het totaal aantal contacten is 2315. Gemiddeld hadden de leerloopbaancoaches met de jongere zelf en met hun begeleiders 23 contacten (persoonlijk, telefonisch, sms, mail). Bij de gemiddeld 23 contacten horen ook contacten met derden om extra informatie te verzamelen over opleidingstrajecten van jongeren. 

Contact met jongeren Wijze van consulteren jongeren schooljaar 1/10/2012-31/8/2014 persoonlijk 279 15%

sms 1007 52%

tel 494 26% mail 143 7%

Met de jongeren hadden de leerloopbaancoaches 279 persoonlijke gesprekken, 494 telefonische contacten, 143 verzonden en beantwoorde mails en 1007 sms’en. Hieruit blijkt dat sms’en dé manier is om met deze jongeren te communiceren. Jongeren reageren snel via sms. Als de jongere het telefoonnummer niet kent, nemen ze niet op. Een sms’je sturen waarin de leerloopbaancoach aankondigt dat hij gaat bellen werkt vaak wél. Jongeren willen via sms of telefonisch in contact blijven. Jongeren zeggen zelf dat ze graag opgevolgd worden, nood hebben aan een luisterend oor voor, tijdens of na examenperiodes. Persoonlijk contact is pas nodig als er echt problemen zijn. Belangrijk is wel dat ze het telefoonnummer van de leerloopbaancoaches opslaan in hun gsm. Zo weten ze wie er hen belt of sms’t. Heel veel trajecten zijn in de eerste fase van het coachingstraject zeer intensief. In de beginfase zijn ze bezig met kiezen, ze hebben dan veel ondersteuning nodig. In een latere fase in het traject bereiken we de jongeren vooral via sms, telefoon of mail. Jongeren sms’en vaak zeer persoonlijke boodschappen.

18

Eindrapport WW! 2012-2014 Na het afronden van een module is het goed om jongeren opnieuw te spreken, een persoonlijk gesprek te hebben. Jongeren heroriënteren zich, zijn weer wat ouder, hebben nieuwe competenties verworven of zijn in een andere levensfase beland waardoor de opleiding die ze initieel kozen niet meer haalbaar is. Net dan is het zinvol hen bij te staan, alternatieven te bieden zodat ze niet definitief stoppen met studeren. Op dergelijke kantelmomenten maken de leerloopbaancoaches het verschil, door in gesprek te gaan, hen andere opties aan te bieden. Zo kiezen ze vaak toch om door te zetten in plaats van volledig af te haken en van de radar te verdwijnen. 

Begeleiders Wie zijn de gecontacteerde begeleiders 1/102012 - 31/8/2014 BZW anderen 3% CAW 14% 7%

CLB 27%

OCMW 10%

VDAB 7%

famillie/ vrienden 27% drugshulpverlening 5%

In veel gevallen zijn de toeleiders en de begeleiders één en dezelfde persoon. Dit is niet zo voor jongeren die begeleid worden door verschillende organisaties. Vooral de jongeren die doorverwezen worden door het CLB komen nadien met een andere begeleider. Verder blijkt ook dat familie, vrienden of lief vaak een begeleidende rol spelen. Jongeren vinden steun in hun eigen netwerk. Ook zijn jongeren vaak in traject bij het OCMW omdat ze leefloon ontvangen. 

Contacten met informatieve diensten

De projectmedewerkers Word Wijs! contacteren heel wat diensten om de jongeren op de best mogelijke wijze te informeren. 3/4de van de contacten is in functie van de studiekeuze van de jongeren (CVO, SO, Defensie, Syntra, Examencommissie secundair onderwijs). Het vaakst worden de CVO’s gecontacteerd om meer gedetailleerde informatie te krijgen over de aangeboden diplomagerichte opleidingen. Daarnaast wordt er vaak gebeld om randvoorwaarden die het studeren belemmeren, te helpen oplossen. Veel jongeren hebben vragen over hun rechten en plichten. Zoals: o Kan ik nog kinderbijslag krijgen? o Moet ik me inschrijven bij VDAB? Wat betekent dit dan concreet voor mij? o Hoe moet ik in orde blijven met al mijn papieren? o Kan ik werken en studeren combineren?

19

Eindrapport WW! 2012-2014 

Toeleiders Wie zijn de toeleiders 2012 - 31/8/2014

BZW 2% de Stap 22%

CLB 30%

anderen 17% CAW 7%

OCMW 7%

VDAB 8%

drugshulpverlening 3% familie/ vrienden 4%

De meeste jongeren worden naar Word Wijs! toegeleid via het CLB en de Stap (52%). Word Wijs! bereikt door de toeleiding van de CLB’s vooral de jongeren die dreigen uit te vallen in het secundair. Dit zijn ook de jongeren die Word Wijs! prioritair wil bereiken. Bij de opstart van Word Wijs! hebben de leerloopbaancoaches zeer intensief alle partnerorganisaties gecontacteerd en informatie gegeven over het project (zie bijlage 2). 

Overzicht 2 jaar Word Wijs!

Word Wijs! 1/10/2012 – 31/8/2014 

aantal toeleidingen naar Word Wijs!

155



informatiebemiddeling

133



gestart in coachingstraject

103



gestart in opleidingstraject

79



nog steeds in coachingstraject

58



155 jongeren werden toegeleid naar Word Wijs! Dit zijn jongeren die via het CLB, via de Stap of via andere partnerorganisaties een eerste afspraak hadden met een van de leerloopbaancoaches Word Wijs!



22 van de 155 jongeren kregen een afspraak maar geraakten niet tot bij de leerloopbaancoaches. Misschien was de drempel te groot, veranderden ze van idee of dachten ze het wel alleen te kunnen.



133 jongeren kregen een uitgebreid informatiebemiddelingsgesprek van ongeveer 1,5 uur.



30 van de 133 jongeren hadden voldoende aan een dit uitgebreid informatiebemiddelingsgesprek.



103 jongeren kozen ervoor om intensief begeleid te worden door Word Wijs!

20


79 van de 103 jongeren zijn gestart in een opleidingstraject.



Opleidingstrajecten

Momenteel (augustus 2014) zijn er nog 58 jongeren die intensief gecoacht worden door Word Wijs. Onderstaande tabel geeft het aantal jongeren (54) weer waarvan we 100% zeker zijn dat ze momenteel (augustus 2014) nog steeds in een opleidingstraject zitten. 4 jongeren zijn zich nog aan het oriënteren. Wellicht starten zij in januari 2015 in een opleidingstraject. Opleidingstrajecten 1/10/2012 – 31/8/2014 

secundair onderwijs (BSO, TSO)

7



leren en werken (Syntra, DBSO)

7



secundair volwassenonderwijs diplomagerichte beroepsopleiding

9



secundair volwassenonderwijs aanvullende algemene vorming (AAV)

3



secundair volwassenonderwijs diplomagerichte beroepsopleiding + AAV



secundair volwassenonderwijs humane wetenschappen

2



Examencommissie secundair onderwijs

3



VDAB-beroepsopleiding

1



VDAB-opleiding OKOT (onderwijskwalificerende onderwijstrajecten) de



NT2 intensief (Nederlands 2



NT2 + diplomagerichte beroepsopleiding Totaal

taal)

18

2 1 1 54

Eén jaar is te vroeg om uitspraken te doen over behaalde kwalificaties of diploma’s. Twee jaar is voor de meeste jongeren een minimum om hun diploma te behalen. 14 jongeren bleven of keerden terug naar het secundair onderwijs omdat dit voor hen de snelste weg naar dat felbegeerde diploma is. Daarvan kozen er 7 voor BSO of TSO. Nog eens 7 jongeren zijn gestart in het systeem Leren en Werken (zowel in het deeltijds beroeps secundair onderwijs als in de leertijd bij Syntra). Meer jongeren zouden voor dit systeem kiezen maar worden soms afgeschrikt omdat ze zelf een werkgever moeten vinden als ze meerderjarig zijn. Indien de jongere niet beschikt over een persoonlijk netwerk om hem/haar hierin te ondersteunen is dit niet evident. Zelf een werkgever vinden veronderstelt dat de jongere over de nodige sollicitatievaardigheden beschikt om zichzelf te verkopen. De meerderheid van de Word Wijs! jongeren kiezen voor het secundair volwassenenonderwijs. 18 van de 54 jongeren kiezen voor een diplomagerichte beroepsopleiding in combinatie met aanvullende algemene vorming. 9 jongeren zijn gestart met een diplomagerichte beroepsopleiding. Daarvan zijn er 6 jongeren die hun attest aanvullende algemene vorming reeds behaalden. 2 jongeren zijn gestart in een ASO traject humane wetenschappen. Drie jongeren kozen ervoor hun diploma te behalen via de Examencommissie secundair onderwijs. Zij behaalden een C-attest in hun laatste jaar secundair onderwijs. Zij kregen vrijstellingen voor alle vakken waarvoor zij geslaagd waren. Dit kan natuurlijk enkel als de studierichting die ze in het voltijds secundair onderwijs volgden overeenkomt met de aangeboden richting bij de Examencommissie secundair onderwijs. Zo kunnen ze op relatief korte tijd hun diploma behalen. 1 jongere koos ervoor te starten met een beroepsgerichte VDAB opleiding en 2 jongeren volgen in een Onderwijs Kwalificerend OpleidingsTraject van VDAB (OKOT). Tot slot zijn er nog twee jongeren die intensief Nederlands volgen, al dan niet gecombineerd met een beroepsspecifiek traject.

21


Einde coachingstrajecten

Word Wijs! biedt op vrijwillige basis coaching aan. Tijdens het coachingstraject volgen de leerloopbaancoaches de jongeren op. Eens het coachingstraject wordt afgesloten, omdat de jongere dit wil of omdat de jongere een andere weg uitgaat (vb. gaat werken), is het niet meer de taak van de leerloopbaancoaches de jongeren op te volgen.

Einde begeleidingstraject 1/10/2012 – 31/8/2014 

diploma

3



opname/ziekte

1



werk



VDAB begeleiding



coaching stopgezet door jongere



contactverlies

16 7 10 8

Totaal

45

45 van de 103 jongeren kozen ervoor niet meer begeleid te worden door Word Wijs! Daarvan behaalden 3 jongeren ondertussen hun diploma, 16 jongeren kozen ervoor te gaan werken en vonden ook werk. 10 jongeren voelden zich sterk genoeg om zelfstandig hun opleiding verder te zetten zonder hulp van de leerloopbaancoaches. Voor 7 jongeren was er een warme overdacht naar VDAB (VDAB consulenten of Werkinlevingstrajecten). Tot slot is er een jongere langdurig ziek en zijn er 8 jongeren waar we elk contact mee verloren. Word Wijs! is geen longitudinaal statistisch onderzoek waarbij gegevens van ongekwalificeerde jongeren geanalyseerd worden. Hiervoor bestaan andere grootschalige onderzoeksprojecten zoals 

 



De studie vroegtijdig schoolverlaten van departement onderwijs en vorming Vlaanderen opgevolgd door C. Lamote,

http://www.ond.vlaanderen.be/secundair/Actieplan_Vroegtijdig_Schoolverlaten_def.pdf of Steunpunt Studie en Schoolloopbanen (SSL), Ides Nicaise, http://steunpuntssl.be/ Research project, Reducing Early School Leaving in the EU (Resl.eu), Centrum voor Migratie en Interculturele Studie, Universiteit Antwerpen (Ward Nouwen en Marjolein Braspenningx), https://www.uantwerpen.be/en/projects/resl-eu/ Behaalde attesten en certificaten

26 van de 103 jongeren hebben tijdens de voorbije twee projectjaren van Word Wijs! reeds attesten, (deel)certificaten of diploma’s behaald. De leerloopbaancoaches vermoeden dat er meer jongeren reeds kwalificaties behaalden, maar het is onmogelijk om per gevolgde module per jongere alles op te lijsten. Bovendien krijgen de coaches niet altijd alle informatie door van de jongere, omdat ze dit vergeten of omdat ze stopten met de begeleiding.

Behaalde attesten/certificaten/diploma’s 1/10/2012 – 31/8/2014 

diploma secundair onderwijs via Leren en werken (DBSO) de



attest BSO 3



getuigschrift BSO 2de graad

2



de

1

attest BSO 5

jaar

1 1

jaar de



getuigschrift BSO 3



leren en werken

graad

1 3



aanvullende algemene vorming

6



diploma secundair onderwijs via Examencommissie sec. ond. onderonderwijs

2

22


VDAB-opleiding

2



attest logistiek assistent

3



basiseducatie (rekenen, spelling, Engels)

2



NT2 2.4 (Nederlands als tweede taal) Totaal

2 26

Momenteel hebben reeds 3 jongeren hun diploma secundair onderwijs behaald, 2 via Examencommissie secundair onderwijs en 1 via leren en werken (DBSO). Examencommissie secundair onderwijs is vaak de kortste weg om een diploma te behalen. De jongere die in het deeltijds beroepssecundair onderwijs zijn diploma behaalde is mogen blijven bij zijn werkgever en werkt nu in een contract van onbepaalde duur. Een andere jongere is verder aan het studeren in het hoger onderwijs. 5 jongeren die in het secundair bleven of terugkeerden slaagden voor het jaar waarvoor ze zich inschreven. Reeds 6 jongeren hebben hun aanvullende algemene vorming achter de rug. Dit zijn jongeren die nu nog bezig zijn met hun diplomagerichte beroepsopleiding. Eenmaal dit afgerond is behalen zij hun diploma secundair onderwijs. 2 jongeren beëindigden een beroepsopleiding bij VDAB. Nog eens drie jongeren behaalden het deelcertificaat logistiek assistent. Hetzij via het voltijds secundair onderwijs, VDAB of CVO. Zij studeren momenteel verder om het certificaat polyvalent verzorgende/zorgkundige te behalen.

23


4. Signalen Het begrip NEET (Not in Education, Employment or Training) is vandaag voor een deel van onze jongeren van toepassing. Binnen deze groep jongeren speelt zich de tendens af dat sommigen zich terug gaan inschrijven in het onderwijs, een traject gaan volgen of werk zoeken. Wat maakt dat ze juist die klik maken om terug op de radar te verschijnen? Dankzij de financiële steun van Gent, stad in werking (GSIW) kon Word Wijs! vanuit de Stap – Studieadviespunt Gent gedurende twee jaar actief inzoomen op ongekwalificeerde jongeren en hen coachen in hun educatief perspectief. Word Wijs! bereikte meer dan het vooropgesteld aantal jongeren en mede dankzij de coaching boekten 26 van de 103 gecoachte jongeren reeds positieve resultaten in hun leerloopbaan: 23 jongeren behaalden een attest of een deelcertificaat en 3 jongeren behaalden hun diploma secundair onderwijs. Word Wijs! wil signalen formuleren naar professionelen in onderwijs, arbeidsmarkt en welzijn, naar lokaal en Vlaams beleid en overheid. We streven ernaar om drempels weg te werken en zo meer jongeren de mogelijkheid te geven om alsnog een kwalificatie of een diploma secundair te behalen. Zo vergroten ze hun kansen op de arbeidsmarkt. 

Neutrale net- en niveauoverstijgende informatiedienst Heel wat jongeren ervaren een groot tekort aan overzichtelijke en correcte informatie over het aanbod van opleiding, onderwijs en vorming. Een groeiend educatief aanbod creëert steeds meer leermogelijkheden en leerfaciliteiten, maar werpt ook drempels op door zijn onoverzichtelijk en versnipperd karakter. Een toekomstgericht leertraject uitstippelen in een steeds evoluerende maatschappij is niet vanzelfsprekend. Jongeren hechten belang aan brede en netoverstijgende informatie over alle opleidingsmogelijkheden om een kwalificatie of diploma te behalen. Het groeiend en versnipperd aanbod aan leermogelijkheden zorgt ervoor dat een brede, netoverstijgende informatiedienst een grote meerwaarde betekent voor deze doelgroep. Jongeren willen coaching op maat om uit de diverse vormen van (volwassenen)educatie een geschikt opleidingstraject uit te stippelen. Bij kwetsbare jongeren is deze ondersteuning extra belangrijk.



Inbedding in de Stap Door inbedding van Word Wijs! in de Stap, kan Word Wijs! gebruik maken van de expertise, het netwerk, de accommodatie en faciliteiten van de Stap die reeds opgebouwd zijn sinds 2003. Er is mogelijkheid tot intervisie, uitwisseling en delen van know how. De Stap fungeert als rechtstreekse doorverwijzer. Word Wijs! krijgt via de Stap gemakkelijk toegang tot een breed netwerk van onderwijs, arbeid en welzijn in het Gentse. Word Wijs! verschilt van de reguliere werking van de Stap. Bij Word Wijs! ligt de klemtoon op coaching van ongekwalificeerde jongeren in het behalen van een diploma secundair onderwijs. Door de expertise opgebouwd in Word Wijs! worden nu ook nieuwe accenten gelegd in de front office dienstverlening van de reguliere werking van de Stap: vanaf september 2014 is er naast vrije consultatie nu ook de mogelijkheid om een afspraak te maken, er wordt aan leerloopbaancoaching gedaan, er is mogelijkheid tot verschillende gesprekken… Op deze manier is er tussen Word Wijs! en de Stap een kruisbestuiving en wordt expertise uitgewisseld.



Diploma secundair onderwijs Jongeren komen zelf langs met de vraag om een diploma te behalen. Vanuit hun persoonlijke omgeving, vanuit de arbeidsmarkt merken ze dat een basiskwalificatie belangrijk is als ze iets willen bereiken in onze maatschappij. Het behalen van een diploma is door tal van omstandigheden echter niet voor iedereen haalbaar. Hoe gaat de coach om met loslaten, met te hoge ambities van de jongere… Wat is een succesvolle coaching? Niet enkel het behalen van het diploma secundair onderwijs is belangrijk. Het proces, de weg ernaartoe is minstens even waardevol. Hoe meten we dit? Hoe vertalen we dit naar resultaten?



Mediawijs Onderwijszoekenden die het meest kwetsbaar zijn en het meest nood hebben aan eenduidige en transparante informatie (laaggeschoolden, kansarmen, …) zijn in hun zoektocht het minst geneigd gebruik te maken van de huidige technologische hulpmiddelen. Ongekwalificeerde jongeren missen of bezitten in mindere mate de vaardigheden om gericht informatie te verzamelen over de verschillende opleidingsmogelijkheden, ze zijn onvoldoende ‘mediawijs’ (www.mediawijs.be). Mediawijsheid hangt duidelijk samen met de arbeidssituatie, het opleidingsniveau en de leeftijd.

24


Indicatoren Ongekwalificeerd uitstromen is een geleidelijk proces. Een jongere beslist niet plots om te stoppen. Interessant is om de mix van factoren in kaart te brengen, zoals schoolkenmerken (schoolse achterstand, onderwijsvorm, school, …), de thuissituatie en de kenmerken van de jongere (attitude, etnisch-culturele achtergrond, m/v). Als al deze indicatoren in kaart gebracht worden kan er een signalenlijst gemaakt worden. Door het opstellen van een matrix kan een knipperlichtenlijst opgesteld worden. Indien jongeren deze kenmerken vertonen kan preventief opgetreden worden. 75 % van de jongeren in het project Word Wijs! zijn gestart in een eerste leerjaar A. Het eerste leerjaar A bereidt niet alleen voor op ASO, ook op TSO en KSO. Slechts de minderheid van jongeren uit WW! zijn effectief geëindigd in derde graad ASO, TSO of KSO. Jongeren komen in het watervalsysteem terecht. Jongeren geven bovendien aan dat dit demotiveert, zeker in combinatie met zittenblijven. De jongeren zijn vaak ouder dan hun leeftijdsgenoten, ze voelen zich niet meer thuis, verliezen voeling met de studierichting, de school, de leerkrachten én de leeftijdsklasgenoten.



Secundair onderwijs Blijkbaar is het secundair onderwijs niet aangepast aan de noden van bepaalde jongeren die daardoor dreigen af te haken. Het demotiverend effect van het watervalsysteem in combinatie met zittenblijven is niet te onderschatten. We moeten er naar streven om de jongeren in het secundair onderwijs te houden tot ze een kwalificatie of diploma hebben behaald. Een hervorming van het secundair onderwijs dringt zich op met aandacht voor modulaire leersystemen, deelattesten verworven competenties, flexibelere aanpak, stimulerende leeromgeving, meer betrokkenheid leerkracht-leerling.



CVO Enkele richtingen binnen de Centra voor Volwassenenonderwijs zijn zeer populair. Vooral de opleiding Aanvullende Algemene Vorming in combinatie met de diplomagerichte beroepsopleidingen zijn erg in trek. Bij de start van de inschrijvingen is het aanschuiven en na korte tijd, soms slechts enkele dagen, is de opleiding volzet. Veel jongeren informeren zich pas eind augustus of zelfs in september en stellen dan vast dat ze zich niet meer voor hun opleiding naar keuze kunnen inschrijven en hierdoor lopen ze opnieuw frustratie en vertraging op.



Flexibele leerwegen Het verdient onderzoek jongeren de mogelijkheid te bieden, indien indicatoren aanwijzen dat ze ‘mentaal’ afhaken, hun weg naar een kwalificatie af te leggen in een meer flexibele setting. Jongeren willen vaak een individueel aangepast traject, waarin ze bijvoorbeeld werken en studeren combineren. Meer flexibele leerwegen zijn nodig. Ook de overdraagbaarheid van reeds behaalde attesten, deelcertificaten in de verschillende onderwijsinstellingen en onderwijsniveaus kan verder bekeken worden. In functie daarvan dringt een nauwe samenwerking tussen leerplichtonderwijs (voltijds/leren en werken), volwassenenonderwijs en Examencommissie secundair onderwijs zich op. Momenteel is er reeds overleg tussen de verschillende systemen.



Sensibiliseren partners onderwijs, arbeidsmarkt en welzijn Word Wijs! investeerde veel tijd en energie in de bekendmaking van de werking. We merken dat er vanuit verschillende professionele organisaties veel vragen zijn over de aanpak van ongekwalificeerde jongeren. Word Wijs! heeft een signaalfunctie naar het professioneel netwerk. Word Wijs! maakt diensten bewust dat er jongeren bestaan die niet of moeilijker meekunnen in de maatschappij, voor wie de verwachtingen en drempels te hoog liggen. Kwetsbare jongeren die laaggeschoold zijn vragen tijd, zorg en ondersteuning. Word Wijs! wil ook benadrukken hoe complex de opleidingstrajecten zijn die jongeren volgen om alsnog hun kwalificatie te behalen.



Innoverend Word Wijs! biedt een complementaire werking binnen de Gentse werk-, welzijns- en onderwijsorganisaties. De focus op het onderwijslandschap is interessant, andere organisaties zijn gericht op psycho-sociale ondersteuning, huisvesting en arbeidsmarkt. Door specialisatie in coaching en onderwijs biedt Word Wijs! een extra dienstverlening. De leerloopbaancoach levert een actieve bijdrage door die taken op te nemen die buiten het mandaat van andere diensten vallen.

25


Prioritaire doelgroep Het project wil de jongere op een zo vroeg mogelijk tijdstip bereiken en gebruikt hiervoor het kanaal van de CLB-medewerkers. Zo kunnen leerlingen bereikt worden die nog op school zitten en net dreigen af te haken. We zien ook dat het merendeel van de jongeren via het CLB en de Stap werden toegeleid. De meeste jongeren die bereikt worden zijn tussen 17 en 19 jaar. Door de netoverstijgende samenwerking kunnen de jongeren relatief snel opgevist worden na hun afhaken. CLB en Word Wijs! is een ‘en-en-verhaal’. Jongeren moeten op een onafhankelijke, neutrale en netoverstijgende plaats terecht kunnen. Het CLB wordt echter door de jongeren niet altijd gepercipieerd als onafhankelijk. Het kan heilzaam zijn info te krijgen los van de schoolcontext. Om nadien toch opnieuw bij het CLB en de school te kunnen aankloppen.



Sociale voorzieningen Jongeren informeren in het volwassenenonderwijs naar dezelfde voorzieningen als in het secundair. Een jongere in het volwassenenonderwijs kan geen studietoelage aanvragen en ook geen studentenarbeid uitvoeren. Een jongere die toch een diploma wil behalen via deze alternatieve weg ondervindt meer financiële drempels dan een leerling in het secundair onderwijs. Het volwassenenonderwijs heeft echter niet de bedoeling het secundair onderwijs te vervangen.



VDAB/RVA Een jongere die stopt met school moet zich zo snel mogelijk inschrijven bij VDAB. De beroepsinschakelingstijd begint te lopen en de kinderbijslag blijft behouden. Volgt de jongere een beroepsopleiding, erkend door VDAB, dan loopt de beroepsinschakelingstijd gewoon door. Volgt de jongere een beroepsopleiding die niet erkend wordt door VDAB, dan loopt de beroepsinschakelingstijd enkel door op voorwaarde dat RVA een vrijstelling geeft. RVA bekijkt of deze opleiding de kansen verhoogt op de arbeidsmarkt. Jongeren in de beroepsinschakelingstijd kunnen vaak enkel voor studies die voorbereiden op knelpuntberoepen vrijstelling krijgen om een voltijdse dagopleiding te volgen in het volwassenenonderwijs. Een jongere die een diploma secundair onderwijs wil behalen via het volwassenenonderwijs in een richting die niet leidt naar een knelpuntberoep komt in een dilemma terecht. Tijdens de beroepsinschakelingstijd moet de jongere beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt en dit lukt niet altijd in combinatie met het volgen van een opleiding. Een jongere die net gestopt is in het secundair onderwijs kan bij VDAB nog geen diplomagerichte opleiding (OKOT – OnderwijsKwalificerend OpleidingsTraject) volgen omdat hij/zij niet voldoet niet aan de specifieke voorwaarden (ingeschreven als werkzoekende, minimum 1 of 2 jaar gestopt met voltijds onderwijs of minimum 22 jaar zijn).



Leerloopbaancoaching Jongeren zijn van bij de start van hun leerloopbaan in het secundair onderwijs (of liefst vroeger) gebaat bij een leerloopbaancoach die hen opvolgt. Vooral maatschappelijk kwetsbare jongeren hebben nood aan trajectbegeleiding op maat. Investeren in persoonlijke en onafhankelijke (leer)loopbaancoaching van jongeren met betrekking tot onderwijs, arbeidsmarkt én met kennis van het volledige onderwijslandschap is een must.



Coaching Tijdens het maken van een juiste studiekeuze hebben sommige jongeren nood aan individuele ondersteuning. Ze kunnen hulp gebruiken bij het bespreken van de verschillende opleidingsmogelijkheden, tot voorbereiden van een intakegesprek van een opleiding, tot op een infosessie of tot op een afspraak te geraken… De meeste jongeren houden in deze fase spontaan contact met de leerloopbaancoach. Eenmaal de keuzes gemaakt zijn en ze gestart zijn in een opleidingstraject wordt het soms moeilijker om de jongere te blijven bereiken en op te volgen. Om tal van redenen (verlies GSM, starten van een opleiding, vinden van een job, …) merken we dat sommige jongeren van de radar verdwijnen.



Jongere is piloot, coach is co-piloot De jongere is verantwoordelijk voor het traject dat hij aflegt. De jongere blijft eigenaar van zijn traject, zijn probleem, zijn oplossingen. De coach gelooft in de kracht en het talent van elke jongere. Hij/zij ondersteunt bij het keuzeproces. Het kiezen zelf, is aan de jongere. De jongere neemt zelf de verantwoordelijkheid voor zijn keuzes. Dit is geen lineair traject, het is een proces van vallen en opstaan. De jongere bepaalt het tempo. Enkel dan kunnen er op termijn duurzame resultaten behaald worden. Na verloop van tijd wordt de coach

26

Eindrapport WW! 2012-2014 overbodig. De jongere vindt zelf zijn weg in zijn persoonlijk en professioneel netwerk: leren bij wie hij waarvoor terecht kan en wat elke hulpverlener/organisatie nu precies doet. 

Aanklampend werken of ‘vriendelijke stalking’ Coaching betekent aanklampend werken, aanwezig zijn, de jongere niet loslaten, hem/haar aansporen en aanmoedigen. Dit helpt om vol te houden. Empowerend werken gericht op zelfredzaamheid staat hier altijd centraal. De coach werkt proactief. Hij/zij toont engagement en betrokkenheid. Het motiveert de jongere, het zet hem aan om net dat stapje vooruit te zetten en niet op te geven. De leerloopbaancoach laat de jongere niet los wanneer de jongere niet meer opdaagt. De coach werkt vraaggericht, op maat en geeft vrijheid. Vrijheid om te proberen, om eventueel te falen en af te haken maar ook om opnieuw te beginnen. Jongeren worden van bij het eerste contact warm ontvangen: de mogelijkheid geven om te surfen op het netwerk, een drankje aanbieden, starten met het gesprek.



Bemiddelen Wanneer de jongere contacten met hulpverleners of met zijn school heeft opgeblazen, probeert de leerloopbaancoach te bemiddelen. Contacten worden hersteld zodat de betrokken dienst of school opnieuw een engagement wil aangaan met de jongere. Het kan een meerwaarde zijn om als trajectbegeleider het gedrag van de jongere te kaderen voor diensten: hoe de jongere in elkaar zit, waar bepaald gedrag vandaan komt en hoe daar het best mee omgegaan wordt. De leerloopbaancoach helpt de hulpvraag van de jongere te verduidelijken of ondersteunt de jongere hierin.



Quick fix Wat is de winst van de coaching voor de jongere? Als coach moet je voor elk gesprek je afvragen: wat kan ik in dit gesprek de jongere bieden? Tijdens de intake is het belangrijk tijd te maken om de jongere als mens te leren kennen, niet als dossier. De enige gegevens die essentieel zijn in het begin zijn de persoonlijke contactgegevens.



Tijdsintensief Coaching is tijdsintensief. Elke stap in een coachingstraject wordt in functie van opvolging en rapportage uitgebreid geregistreerd. Per uur begeleiding rekenen we toch zeker een uur administratieve verwerking/registratie en minimum een half uur voorbereidingstijd. Dit betekent dat we per uur begeleiding een uur en half bezig zijn aan opzoekwerk en registratie. In totaal komt dit op 2.30 uur per gesprek. Gemiddeld zijn er per jongere 23 contacten met de jongere zelf of met het netwerk. Eens de jongere de keuze heeft gemaakt voor een bepaald traject en gestart is in de opleiding, moet met het netwerk van professionelen bekeken worden wie welke taak opneemt. Na een warme overdracht kan de follow up kan verder opgenomen worden door de nieuwe opleidingsinstelling.



Motivatie en vrijwilligheid Intrinsieke motivatie is een conditio sine qua non om vooruit te geraken en vol te houden. Jongeren die starten in een coachingstraject Word Wijs! willen dit zelf. Een tante die haar nicht onder lichte druk meeneemt naar Word Wijs!, een papa die zijn zoon meesleurt... het werkt niet. Word Wijs! is volledig vrijwillig, er is geen verplichting. Deze vrijwilligheid is zowel een valkuil als een troef. De coach werkt vraaggericht en geeft vrijheid. Vrijheid om te proberen, om eventueel te falen en af te haken maar ook om opnieuw te beginnen. Vrijwilligheid is geen vrijblijvendheid. De jongere maakt keuzes maar er wordt wel verwacht dat de jongere voor die keuzes gaat.



Sms Sms is dé manier om jongeren te bereiken: veilig, goedkoop, makkelijk en wanneer het hen past. Jongeren hebben vaak een gsm-abonnement met gratis sms en zonder belwaarde. Hun manier van communicatie gebruiken werkt laagdrempelig. De jongeren kunnen de projectmedewerkers via sms bereiken. Sms’en die niet steeds opleidingsgerelateerd zijn - vragen hoe het met het lief gaat, met de ouders, hen prettige feesten wensen - hebben vaak meer effect. Je krijgt meer input, ook over het opleidingstraject.



Netwerk Bij een eerste contact met een jongere is het wenselijk dat er een vertrouwenspersoon aanwezig is. Dit werkt drempelverlagend. De coach werkt niet enkel met de jongere. Ook het persoonlijk en professioneel netwerk van de jongere wordt - met toestemming van de

27

Eindrapport WW! 2012-2014 jongere - actief geïnformeerd en betrokken bij de coaching. Dit zorgt voor een hogere slaagkans in het opleidingstraject. 

Integrale aanpak Ongekwalificeerde jongeren hebben vaak een multi-problematiek, een complex kluwen van problemen op meerdere levensdomeinen (huisvesting, administratie, financiën, gezondheid, justitie, …) die op elkaar inwerken. De coach bekijkt het geheel. De jongere kan pas een opleiding volgen en slagen indien andere levensdomeinen (huisvesting, inkomen, familiale situatie, fysiek- en psychisch welzijn) geen drempel vormen om te studeren. In dit kader wordt soms ook een rondetafelgesprek voorgesteld met de jongere en alle betrokken diensten.



Gebruiksrelatie Voor sommige jongeren (restgroep) blijkt deze manier van coachen echter weinig effectief of duurzaam. Het gaat om jongeren die de relaties met de coach en anderen uit het netwerk enkel zien als een gebruiksrelatie. Wanneer een relatie niet meer genoeg oplevert of ze hiervoor teveel inspanningen moeten leveren, verbreken ze de relatie.



Registratiesysteem Om zicht te krijgen op gegevens in- en uitstroom en opvolging van de contacten met jongeren werd geen nieuw registratiesysteem ontwikkeld. Word Wijs! gebruikte de voorbije twee jaar een registratiesysteem (Excel bestand) dat oorspronkelijk ontwikkeld werd door de Dienst Werk (Stad Gent) en Job & Co vzw. Word Wijs! blijft op zoek naar een gebruiksvriendelijker systeem om gegevens te registreren en vooral om efficiënter de ingebrachte data te verwerken. Mogelijks wordt dit het registratiesysteem van ’t Steunpunt, dat mits aanpassingen, bruikbaar is voor Word Wijs!



Toekomst Word Wijs! De ongekwalificeerde uitstroom blijft een relevant beleidsthema in Vlaanderen en is zeker in een centrumstad als Gent een prioritair thema. Word Wijs! wil zijn werking continueren. Ongekwalificeerde jongeren hebben duidelijk nood aan coaching bij het uittekenen van hun leerloopbaan naar het behalen van een kwalificatie of een diploma secundair onderwijs om zo hun kansen op werk te verhogen. Er is ook de bezorgdheid dat de reeds gestarte coachingen van de jongeren zouden stoppen door het einde van subsidiemiddelen. Word Wijs! wil de ontwikkelde expertise niet verloren laten gaan. Vanuit Word Wijs! en de Stap willen we samen met het lokaal beleid van stad Gent verder nadenken over de noodzakelijke structurele aanpak van deze groep jongeren door structurele inbedding van Word Wijs!



Financiering Word Wijs Door inbedding van Word Wijs! in de Stap – Studieadviespunt Gent, een netoverstijgende regionale ondersteuningscel van de Gentse Centra voor leerlingenbegeleiding met financiële steun van Stad Gent, provincie Oost-Vlaanderen, VDAB Oost-Vlaanderen en Syntra Midden-Vlaanderen, kan Word Wijs! gebruik maken van de expertise, het netwerk, de accommodatie en faciliteiten van de Stap. Vanaf oktober 2012 tot eind september 2014 was Word Wijs! een project met financiële steun van Gsiw en stad Gent. Voor de maanden oktober, november en december 2014 staat Kabinet Werk van schepen Rudy Coddens in voor een overbrugging. Momenteel is er reeds het akkoord van Kabinet Werk van schepen Rudy Coddens voor een betoelaging van oktober tot december 2014. Vanuit kabinet Onderwijs (FLOB-middelen) van schepen Decruynaere worden FLOBmiddelen voorzien voor 2015, 2016 en 2017. Aangezien er voor 2015 momenteel nog een tekort is, wordt samen met Gsiw, Kabinet Onderwijs, Kabinet Werk en andere betrokken partners zoals VDAB en OCMW Gent actief bekeken op welke manier Word Wijs! kan gecofinancierd worden. We zijn er van overtuigd dat door de jongere te coachen in zijn leerloopbaan, hij meer kansen krijgt een opleiding te volgen en hierin te slagen. Een jongere met een diploma op zak heeft meer mogelijkheden op de arbeidsmarkt. Hierdoor daalt ook de kans dat de jongere beroep moet doen op het OCMW (leefloon).

28


5. Verklarende woordenlijst

AAV

ASO BSO BUSO CAW CAW-BZW CLB CVO CLB GO! GON

Groep Intro vzw Gsiw

GTB HBO5

HvN

iCLB

JAC Jes vzw Job & Co vzw

Jobkot Jong vzw

De opleiding Aanvullende Algemene Vorming bestaat niet in het voltijds secundair onderwijs. Ze biedt de basisvorming aan die met een beroepsgerichte opleiding uit het volwassenenonderwijs leidt tot een diploma secundair onderwijs. Algemeen Secundair Onderwijs Beroeps Secundair Onderwijs Buitengewoon Secundair Onderwijs Centrum Algemeen Welzijnswerk Centrum Algemeen Welzijnswerk - Begeleid Zelfstandig Wonen Centrum voor Leerlingebegeleiding Centrum Voor Volwassenenonderwijs Centrum voor Leerlingen Begeleiding van het Gemeenschapsonderwijs Het “Geïntegreerd Onderwijs” is een vorm van samenwerking tussen het gewoon en het buitengewoon onderwijs. Het is bedoeld voor die leerlingen die zonder extra ondersteuning de overstap zouden moeten maken naar buitengewoon onderwijs. Via ondersteuning door scholen buitengewoon onderwijs wil men een deel van die leerlingen toch extra kansen geven in het gewoon onderwijs. Groep INTRO vzw is een organisatie voor vorming, leerplichtonderwijs, opleiding, trajectbegeleiding, jobcoaching, werkervaring en sociale economie. 'Gent, stad in werking' (Gsiw) is een open partnerschap voor meer en beter werk, ondersteund door Stad Gent. Het partnerschap werkt met actoren op en naast het werkveld die zich engageren om een gemeenschappelijke strategie uit te werken en initiatieven op te zetten. GTB (Gespecialiseerde Traject Begeleiding) is gespecialiseerde dienstverlening voor personen met een arbeidshandicap. Het Hoger beroepsonderwijs organiseert opleidingen op niveau 5 van de Vlaamse kwalificatie-structuur; vandaar HBO5. Het is een studieniveau tussen secundair en hoger onderwijs in. De HBO5opleidingen bereiden voor op het uitoefenen van een beroep. Zij situeren zich qua niveau net onder de professionele bachelor. Het HBO5 omvat de opleidingen van het volwassenenonderwijs, het niveau hoger onderwijs en de opleiding Verpleegkunde in het secundair onderwijs. De Huizen van het Nederlands helpen anderstaligen die Nederlandse taalles willen volgen op weg. Het Huis van het Nederlands organiseert dus zelf geen cursussen, maar beschikt wel over een volledig overzicht van alle cursussen NT2 die worden georganiseerd. Er wordt niet doorverwezen naar één specifieke school, maar de kandidaat-cursist wordt geïnformeerd over alle mogelijkheden die aansluiten bij zijn/haar profiel. Interstedelijk Centrum voor Leerlingen Begeleiding Het iCLB begeleidt alle scholen van het Onderwijs - Stad Gent Leerlingen, ouders en schoolteams kunnen gratis beroep doen op het iCLB voor informatie, hulp en begeleiding. In het Jongeren Advies Centrum (JAC) kunnen jongeren gratis, anoniem en zonder afspraak terecht. De hulp is vrijblijvend. Jeugd en Stad vzw. Jes is een stadslabo voor kinderen, jongeren en jongvolwassenen in Brussel, Antwerpen en Gent. Job & Co is actief in Oost-Vlaanderen als gespecialiseerd centrum voor begeleiding en werkervaring. Via opleiding, coaching, ondersteuning op de werkvloer en werkervaring zet Job & Co zich in om met werkzoekenden en werkenden, stageplaatsen en bedrijven werken op maat van mensen haalbaar te maken. Alle jongeren (tot 30 jaar) kunnen terecht in het Jobkot met vragen rond solliciteren, opleiding, werk zoeken,… Iedereen is welkom: studenten, werkzoekenden en werkenden! Vzw Jong is het Gentse, particuliere jeugdwelzijnswerk met deelwerkingen in verschillende buurten van de negentiende-eeuwse stadsgordel, het stadscentrum en Nieuw Gent.

29

Eindrapport WW! 2012-2014 Leerpunt LOP NT2 OKAN POT

RVA SO Take Off

TKO TSO UCT VCLB VDAB Via Educatie OostVlaanderen Topunt vzw

WIJ (werkinlevingsproject)

Centrum voor Basiseducatie (CBE) Lokaal Onderwijs Platform Nederlands als tweede taal De onthaalklas voor anderstalige nieuwkomers of OKAN werd in 1995 opgericht om anderstalige leerlingen Nederlands te leren en hen te helpen zich aan te passen in het Vlaamse secundair onderwijs. Een Persoonlijk Ontwikkelingstraject (POT), is bedoeld voor die jongeren die omwille van een multi-complexe problematiek moeilijk of niet kunnen deelnemen aan een arbeidsgericht traject binnen een centrum voor ‘leren en werken’. (De Werf vzw, Lejo vzw) Rijksdienst Voor Arbeidsbemiddeling. In het Belgische socialezekerheidsstelsel is de RVA belast met de organisatie van de werkloosheidsverzekering. Secundair onderwijs Take Off is een ESF-project dat intensieve coaching biedt aan kwetsbare en moeilijk bereikbare jongeren. Dit zijn jongeren die geen opleiding volgen, niet begeleid worden en niet aan het werk zijn, met vaak heel wat problemen. De focus van de coaching is werk maar er is veel ruimte om integraal te werken. Tweede Kans Onderwijs Technisch Secundair Onderwijs Universitair Centrum Taalonderwijs Vrij Centrum voor Leerlingen Begeleiding Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling Via Educatie heeft als doel de deelname van volwassen nieuwkomers aan opleiding en onderwijs te optimaliseren en verhogen. Netoverstijgend samenwerkingsverband van de drie Gentse CLB’s en stad Gent werd in september 2013 opgericht om vanuit de drie CLB’s gerichter acties te kunnen ondernemen in verband met schoolshoppende leerlingen over de netten heen, jongeren die zich uitschrijven zonder zich elders opnieuw in te schrijven en spijbelproblematieken. Werkinlevingsprojecten worden opgevolgd door VDAB. Ze moeten jongeren zonder diploma opnieuw voeling laten krijgen met de arbeidsmarkt. Elk project is maatwerk. Het kan om opleiding gaan, maar ook om trainingen of korte stages bij verschillende bedrijven.

30

samenvatting eindrapport 2 projectjaren Word Wijs (1/10/2012-31/08/2014)

6. Project Word Wijs! - samenvatting eindrapport (01/10/201231/08/2014) 1. Aantallen 1.1. Bereik jongeren In de projectaanvraag 2012-2014 werd de begeleiding van 80 jongeren vooropgesteld met minimaal drie contacten (1 face-to-face en 2 andere) per coaching.  155 jongeren werden toegeleid naar Word Wijs! Dit zijn jongeren die via het CLB, via de Stap of via andere partnerorganisaties een eerste afspraak hadden met een van de projectmedewerkers Word Wijs!  133 jongeren kregen een uitgebreid informatiebemiddelingsgesprek van ongeveer 1,5 uur.  30 jongeren hadden voldoende aan een uitgebreid informatiebemiddelingsgesprek.  103 jongeren kozen om intensief gecoacht te worden.  79 jongeren zijn gestart of gaan starten in een opleidingstraject.  58 jongeren worden nu nog actief opgevolgd door de leerloopbaancoaches. #VTE coaches Word Wijs!: 1 VTE, vanaf 1/4/2013: 1,2 VTE 1.2. Einde coachingstraject 45 van de 103 jongeren kozen ervoor om niet meer begeleid te worden door Word Wijs!  3 jongeren behaalden ondertussen hun diploma.  16 jongeren kozen ervoor om te gaan werken en vonden ook werk.  10 jongeren voelden zich sterk genoeg om zelfstandig hun opleiding verder te zetten zonder hulp van de leerloopbaancoaches.  Met 8 jongeren trad er contactverlies op.  1 jongere is langdurig ziek.  Voor 7 jongeren was er een warme overdacht naar VDAB (VDAB-consulenten of Werkinlevingstrajecten). 1.3. Aantal contacten De leerloopbaancoaches hebben gemiddeld met de jongere zelf en met hun begeleiders 23 contacten (face-to-face, telefonisch, sms, mail). Bij deze 23 contacten horen ook contacten met derden om extra informatie te verzamelen over opleidingstrajecten van jongeren. Gemiddeld heeft de leerloopbaancoach met elke jongere:  3 persoonlijke gesprekken  5 telefonische gesprekken  1 mail  10 sms’en → Sms’en is de manier om een jongere blijvend te bereiken eenmaal hij gestart is met zijn opleidingstraject. 2. Eigenschappen bereikte groep  Man-vrouw verdeling: 56-44%  Etnisch-culturele achtergrond jongeren: 49% Belgisch, 51% andere (divers, grootste groepen: 8% Marokkaans, 10% Turks)  Leeftijd gestopt in SO: 9% op 17j., 44% op 18 j., 31% op 19-20 j., 17% 21-25j. → 53% van de jongeren tussen 17 en 18j. stoppen met SO als de leerplicht stopt  69% van de jongeren die startten in Word Wijs! zijn tussen de 17 en 20 jaar.  Leeftijd gestart in Word Wijs!: 69% van de jongeren die startten in Word Wijs! zijn tussen de 17 en 20 jaar  Leefsituatie jongeren bij instroom Word Wijs!: 43 jongeren ten laste van ouders, 32 ingeschreven bij VDAB (waarvan 16 in de beroepsinschakelingstijd, 10 uitkeringsgerechtigde werkzoekenden en 6 jongeren niet uitkeringsgerechtigde werkzoekenden) 32 op OCMW leefloon, 12 jongeren aan het werk, voltijds of deeltijds → meer dan 1/4de jongeren leven in een multiproblemsituatie.  Hoogst behaalde attest per graad: 6% OKAN, 7% eerste graad, 53% tweede graad, 34% derde graad → 60%(grootste groep) haakt af in 1e en 2e graad

31

samenvatting eindrapport 2 projectjaren Word Wijs (1/10/2012-31/08/2014) 

 

Hoogst behaalde attest-onderwijsvorm: 41% BSO, 21% TSO, 7% BUSO, 6% OKAN, 5% Astroom, 11% leren en werken, 2% BVL, 4% ASO, 3% KSO → 7% (5% A-stroom en 2% 2BVL) in bovenstaande grafiek geeft jongeren weer die een Aof B-attest behaalden in de eerste graad. Minstens de helft van de jongeren in Word Wijs! heeft minimum een jaar gedubbeld. 3/4de van de zittenblijvers zijn aanvankelijk gestart in een eerste leerjaar A.

3. In- en uitstroom  Toeleidende organisaties: 30% CLB, 22% De Stap, 48% diverse organisaties (Vb. Werkinleving WIJ, vakbond, Via Educatie, …)  3/4de van de contacten met diensten (CVO, SO, Defensie, Syntra, Examencommissie secundair onderwijs) zijn in functie van de studiekeuze van de jongeren.  Keuze traject: 2/3 kiezen voor diplomagerichte opleidingen (vooral AAV of AAV+DGO). 4. Behaalde attesten of deelcertificaten  3 jongeren behaalden hun diploma secundair onderwijs, 2 via Examencommissie secundair onderwijs en 1 via leren en werken (DBSO).  5 jongeren die in het secundair bleven of terugkeerden slaagden voor het jaar waarvoor ze zich inschreven.  6 jongeren hebben hun Aanvullende Algemene Vorming achter de rug. Dit zijn jongeren die nu nog bezig zijn met hun diplomagerichte beroepsopleiding. Eenmaal dit afgerond is behalen zij hun diploma secundair onderwijs.  2 jongeren beëindigden een beroepsopleiding bij VDAB.  Nog eens drie jongeren behaalden het deelcertificaat logistiek assistent. Hetzij via het voltijds secundair onderwijs, VDAB of CVO. Zij studeren momenteel verder om het certificaat polyvalent verzorgende/zorgkundige te behalen. 5. Signalen  Het groeiend en versnipperd aanbod aan leermogelijkheden zorgt ervoor dat een brede, neutrale net- en niveauoverstijgende informatiedienst een grote meerwaarde betekent. Dit wordt ook expliciet aangegeven door de jongeren. Bij kwetsbare jongeren is ondersteuning in het wegwijs maken in alle keuzemogelijkheden extra belangrijk.  Door inbedding in de Stap maakt Word Wijs! gebruik van de expertise, netwerk, accommodatie en faciliteiten van de Stap. In de dienstverlening van de Stap worden nieuwe accenten gelegd.  Jongeren ervaren dat een basiskwalificatie belangrijk is in de maatschappij. Het behalen van een diploma is niet voor iedereen haalbaar.  Jongeren zijn vaak onvoldoende ‘mediawijs’ en missen de vaardigheden om gericht informatie over de verschillende opleidingsmogelijkheden te hanteren.  Ongekwalificeerd uitstromen is een geleidelijk proces. We merken bij deze jongeren een mix van factoren (watervalsysteem, overzitten, complexe thuissituatie …)  Hervorming van het secundair onderwijs dringt zich op met focus op modulaire trajecten, deelattesten, flexibilisering.  CVO-opleidingen zoals Aanvullende Algemene Vorming (AAV) en AAV in combinatie met diplomagerichte beroepsopleidingen zijn erg populair en snel volzet. Dat ze hier niet steeds terecht kunnen is frustrerend voor jongeren.  Meer flexibele leerwegen zijn nodig. In functie daarvan is nauwe samenwerking tussen leerplichtonderwijs (voltijds/leren en werken), volwassenenonderwijs en Examencommissie secundair onderwijs.  Word Wijs! wil partners sensibiliseren. Kwetsbare jongeren die laaggeschoold zijn vragen tijd, zorg en ondersteuning. Opleidingstrajecten om alsnog een diploma secundair onderwijs te behalen zijn complex.  Word Wijs! is innoverend en biedt een complementaire werking binnen het landschap van werk-, welzijns- en onderwijsorganisaties.  CLB-medewerkers zijn een belangrijk kanaal voor toeleiding van de prioritaire doelgroep. Jongeren worden relatief snel opgevist na hun afhaken. De cijfers over de leeftijd bevestigen dit, de meeste jongeren zijn tussen 17 en 19 jaar.  Jongeren ervaren in het secundair volwassenenonderwijs financiële drempels: ze kunnen geen studietoelage aanvragen of studentenarbeid uitvoeren.  Jongeren in beroepsinschakelingstijd kunnen niet steeds vrijstelling krijgen om dagopleiding te volgen in het volwassenenonderwijs aangezien ze beschikbaar moeten zijn voor de

32

samenvatting eindrapport 2 projectjaren Word Wijs (1/10/2012-31/08/2014)

           

arbeidsmarkt. Ook voldoet hij /zij vaak niet aan de specifieke voorwaarden om een OKOT (OnderwijsKwalificerend OpleidingsTraject) te volgen. Idealiter is er al leerloopbaancoaching van bij de aanvang van het secundair onderwijs. Een vertrouwensfiguur die kan helpen bij studiekeuzes en opvolging is extra nodig bij maatschappelijk kwetsbare jongeren. Jongere is piloot, coach is co-piloot. De jongere blijft eigenaar van zijn traject, zijn probleem, zijn oplossingen. Aanklampend werken of ‘vriendelijke’ stalking is de methodiek om jongeren te coachen. De leerloopbaancoach bemiddelt bij hulpverleners of school. Quick fix. Als leerloopbaancoach moet je je afvragen: Wat is de winst van de coaching voor de jongere? Coaching is tijdsintensief. Ook de opvolging vergt veel tijd (1 uur coaching betekent 1.30 uur extra aan opzoekwerk en registratie). De meeste coaching gebeurt tijdens het keuzeproces, eens de jongere start in zijn opleidingstraject is er follow up. Intrinsieke motivatie is een conditio sine qua non om vol te houden. Vrijwilligheid binnen Word Wijs! is zowel valkuil als troef. Sms is dé manier om jongeren te bereiken: veilig, goedkoop, makkelijk en wanneer het de jongere past. Sms’en die niet opleidingsgerelateerd zijn, hebben vaak meer effect. Ook het persoonlijk en professioneel netwerk van de jongere wordt – met toestemming van de jongere - actief geïnformeerd en betrokken bij de coaching. Word Wijs! pleit voor een integrale aanpak. Een opleiding volgen lukt slechts indien andere levensdomeinen geen drempel vormen. Voor een restgroep blijkt deze manier van coachen weinig duurzaam. Een gebruiksvriendelijk registratiesysteem is noodzakelijk om een duidelijk zicht te geven op de leerloopbaancoaching van ongekwalificeerde jongeren.

6. Toekomst en financiering Word Wijs! De ongekwalificeerde uitstroom blijft een relevant beleidsthema in Vlaanderen en is zeker in een centrumstad als Gent een prioritair thema. Word Wijs! wil zijn werking continueren. Ongekwalificeerde jongeren hebben duidelijk nood aan coaching bij het uittekenen van hun leerloopbaan naar het behalen van een kwalificatie of een diploma secundair onderwijs om zo hun kansen op werk te verhogen. Er is ook de bezorgdheid dat de reeds gestarte coachingen van de jongeren zouden stoppen door het einde van subsidiemiddelen. Word Wijs! wil de ontwikkelde expertise niet verloren laten gaan. Door inbedding van Word Wijs! in de Stap kan Word Wijs! gebruik maken van de expertise, het netwerk, de accommodatie en faciliteiten van de Stap. Vanaf oktober 2012 tot eind september 2014 was Word Wijs! een project met financiële steun van Gsiw en stad Gent. Voor de maanden oktober, november en december 2014 staat Kabinet Werk van schepen Rudy Coddens in voor een overbrugging. Vanuit kabinet Onderwijs (FLOB-middelen) van schepen Decruynaere worden FLOB-middelen voorzien voor 2015, 2016 en 2017. Aangezien er voor 2015 momenteel nog een tekort is, wordt samen met Gsiw, Kabinet Onderwijs, Kabinet Werk en andere betrokken partners zoals VDAB en OCMW Gent actief bekeken op welke manier Word Wijs! kan gecofinancierd worden.

33

Eindrapport Project Word Wijs! Gsiw de Stap - Studieadviespunt Gent oktober september Eindrapport 2 projectjaren Word Wijs!

Recommend Documents