eHealth: Zijn we er klaar voor?
Julia van Weert
3e Nationale Therapietrouwconferentie, 17 november 2011
(Eysenbach & Diepgen, 200 2
Behoeften van de patiënt
need to know and
cognitieve behoefte
affectieve
understand
need to feel known and understood
behoefte
3
Communicatie in het stress-coping model (Bensing & Verhaak, 2005)
patiënt Need to
s t r e s s
zorgverlener patiënt Instrumentele communicatie
know and understand
Need to feel known and understood
probleem georienteerde coping
emotionele Affectieve communicatie
coping
g e z o n d h e i d
4
Problemen, o.a.
Recall van informatie (Jansen et al., 2008, 2009)
Mismatch tussen informatie die men wil en informatie die men krijgt (Maguire, 1999; Van Weert et al., 2009)
Als er wel een match is zijn de gezondheidsuitkomsten beter (Kiesler et al., 2006)
5
Wat is eHealth?
51 definities (Oh et al., 2005)
“eHealth is een opkomend gebied in de kruising tussen de medische informatica, de volksgezondheid en het bedrijfsleven, waarbij gezondheidsdiensten en informatie geleverd of ondersteund worden via het Internet en aanverwante technologieën” (Eysenbach, 2001)
6
Focus in deze presentatie
Gezondheidsinformatie op internet
Advies-op-maat c.q. Voorlichting-op-maat (‘Tailoring’)
e-Consult
e-Therapie 7
Gezondheidsinformatie op Internet
90% van Nederlandse huishoudens heeft Internet (CBS, 2009)
80% van de volwassen Internetgebruikers gebruikt het Internet regelmatig om gezondheidsinformatie op te zoeken (Wobben, 2006; Hu & Sundar, 2010)
Dagelijks worden ruim 12 miljoen gezondheidsgerelateerde sites geraadpleegd (Internet World Stats, 2010)
8
Internet gebruikers, o.a.
Gebruikers gezondheidswebsites actiever t.a.v. eigen gezondheid Kanker: Internet informatie hielp 46% om beter met de ziekte om te gaan Niet-levensbedreigende operatie: Internet informatie hielp 94% om beter met stress en angst om te gaan
(Rice & Katz, 2006)
9
Gevolgen voor communicatie •
69% van Amerikaanse artsen vindt dat patiënten die zelf informatie zoeken beter communiceren met zorgverleners
•
Meer communicatie over informatie van Internet als artsen patiënten aanmoedigen zelf medische informatie te lezen (Rice & Katz, 2006)
10
Probleem 1: Betrouwbaarheid Betrouwbaarheid van de website voorspelt het gebruik van de website
Maar: Moeilijk voor ‘leken’ te bepalen of website betrouwbaarheid is of niet….. 11
1916: geboren
1946-1981: arts 1998: DrKoop.com Nu: healthcentral.c om 12
Hoe weet je of een site betrouwbare informatie geeft? Website van gezondheidszorg aanbieder wordt het meest betrouwbaar gevonden (88%) (van Eenbergen et al., 2005)
± 75% van de patiënten vinden een website betrouwbaarder als een zorgverlener hem aanbeveelt (Gerber & Eiser, 2001) Keurmerk, bijv. Zegel gezond http://www.zegelgezond.nl/
13
Probleem 2: Complexiteit
Slechts 30% vond wat men zocht
83% had problemen om de informatie te begrijpen
33% vond informatie ‘overwhelming’ en te algemeen (Rice & Katz, 2006)
14
Getailorde interventies Theorie: Elaboration Likelihood Model ´Getailorde´ informatie wordt: beter verwerkt beter begrepen en onthouden (Petty & Cacioppo, 1981;1986; Rimer & Kreuter, 2006)
Praktijk: Empirisch onderzoek ´Getailorde´ interventies zijn effectiever (relevantie, reproduceren van informatie, gedragsverandering) (Brug et al., 1999; Kroeze et al., 2006; Van der Meulen et al., 2008, Strecher et al., 1999; Walters et al., 2006)
15
Definitie ‘tailored’ Internet interventies Kreuter, Farrall, Oltevicht and Brennan (2000): “It is assessment-based and as a result the message can be individual-focused”.
16
Diverse soorten ‘getailorde’ websites
Advies-op-maat Gecomputeriseerd advies; werkt met algoritmes
Voorlichting-op-maat (VOM) Persoonlijke website; patiënt krijgt ‘eigen stukje’ website (met inlogcode); zorgverlener selecteert inhoud
17
Advies-op-maat Database: Tekst a vragenlijst patiënt
Kenmerken patiënt
Tekst b Tekst c
Persoonsgerichte informatie
Tekst d (Albada, 18 p.i.)
19
Antoni van Leeuwenhoek Zkh.
20
Persoonlijke website / VOM
Oplossing voor het probleem van betrouwbaarheid (website wordt door ziekenhuis aangeboden, dus betrouwbaar)
Maar….niet automatisch oplossing van probleem van
complexiteit Wel: Helpt te filteren in het enorme aanbod aan websites met algemene informatie Niet: zegt niets over begrijpelijkheid van de informatie
21
“Uses and Gratifications Theory” Entertainment
Internet Informatie Irritation
Attitude
gebruik
t.a.v. Internet TevredenIrritatie
heid
(Xueming Luo, 2002) 22
Verwerking van de boodschap ‘Centrale’ verwerking van informatie: - als betrokkenheid hoog is - als ontvanger cognitief in staat is de informatie te ontvangen
Foto’s, illustraties, animaties, audio- en video aanvullend op tekstuele boodschap
23
Maar wat is nu het effect van eHealth interventies?
24
Effecten van eHealth interventies op therapietrouw
30-50% van de chronische patiënten is niet therapietrouw
Impact van Internet groeit
Literatuurreviews: effecten van Internet-interventies effecten van elektronische reminders
25
Mate van tailoring (Lustria et al., 2009) Assessment & tailored feedback
Tailored content
Online assessment and feedback
Tailored content
Customized health programs
Customized health program
26
Puff City (VOORBEELD)
27
28
29
Resultaten (Linn et al., in press)
Methodologische kwaliteit: - 7 van de 13 High Quality
Mate van tailoring - 9 studies tailored content, 4 studies customized health program
Rol arts/verpleegkundige in de interventie - 10 van de 13 studies arts/verpleegkundige in de interventie 30
Resultaten (Linn et al., in press)
Effectiviteit -5 effectief -6 gematigd effectief -2 geen effect
31
Conclusie •
Internet interventies kunnen therapietrouw bevorderen Alle interventies gebruiken gemiddeld tot hoge mate van tailoring Rol gezondheidsprofessionals nog erg belangrijk
32
Review elektronische reminders (Vervloet et al., submitted)
14 studies
7 effectief (korte-termijn)
1 gematigd effectief
Meer onderzoek nodig
33
Bevorderende factoren
Via apotheek/ziekenhuis/zorgverlener Betrouwbaarheid
Getailored
Betrokkenheid gebruikers
Hoeveelheid informatie?
Begrijpelijkheid van informatie?
Aantrekkelijkheid van informatie?
34
E-consult E-consult (eigen arts) 2% van patiëntbezoek aan huisarts kan door e-consult vervangen worden
In Nederland nog relatief weinig gebruikt
Heeft voor- en nadelen
‘Ask the doctor service’ (anoniem) 35
Twitterspreekuur sportartsen & orthopeden Maxima Medisch Centrum Voorbeeld vragen:
Hoe kan ik een blessure voorkomen?
Wat houdt een sportkeuring in?
Is het verstandig te sporten met een griepje?
36
Spreekuur 2.0 http://tweet.webspreekuur.nl/twitter.asp
Informatie geven
Doorverwijzen
Onrust wegnemen
Verwijzen naar juiste websites met goede kwaliteit
Filmpje (interview Erik Jansen, twitterspreekuur)
http://www.youtube.com/watch?v=dXxLnxGX3Us 37
Digitale IVF-poli
Filmpje UMC St. Radboud: Digitale IVF-poli
http://medischcontact.artsennet.nl/blad/Tijdschriftartikel/ Crohnjuwelen-wint-Communicatieprijs.htm 38
‘E-therapie’ en ‘E-zorg’
E-therapie Meest gebruikt bij psychische problemen
E-zorg Veel toepassingen in Thuiszorg
Tot slot Denk naast internet ook aan andere technologieën, zoals smartphone, weblog etc. 39
Internet therapie
Filmpje NOS journaal
http://www.nos.nl/nosjournaal/artikelen/2009/10/10/1010 09_internettherapie.html
40
Onderzoek M.G. Postel Psycholoog/onderzoeker
41
Website 42
Conclusie (1)
Heel veel nieuwe ontwikkelingen waarbij zorgverleners, beleidsmakers en de industrie een cruciale rol kunnen spelen!
43
Conclusie (2)
eHealth: Zijn we er klaar voor?
44
Meer informatie?
Julia van Weert
[email protected]
45
