Effectief communiceren met mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden Praktijktoepassingen prof. dr. Walter Devillé drs. Hester van Bommel 3 april 2012
Gezondheidsvaardigheden • Vaardigheden om informatie over gezondheid te vinden, te begrijpen en te gebruiken • Laaggeletterden hebben vaak beperkte gezondheidsvaardigheden (moeite met: lezen, schrijven en rekenen). • Laaggeletterdheid gaat vaak samen met laag abstractieniveau – klachten in chronologische volgorde – verbanden leggen – hoofd- en bijzaken onderscheiden is lastig – doelen benoemen en realiseren – etc.
Jaren school Indeling naar jaren school: 0 – 5 jaar school 5 – 10 jaar school > 10 jaar school Vereisen: • Ander tempo • Andere methodiek zorgverlener • Ander voorlichtingsmateriaal
Niveau’s Onder A1
A1
A2
B1
B2
(laaggeletterd) losse woorden
zeer eenvoudige zinnen
korte eenvoudige gesprekken
iets uitgebreidere gesprekken
complexere gesprekken
C1
C2
zorgverlener
zorgverlener
kan vrijwel alles bespreken
vloeiend Nederlands
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Visueel voorlichtingsmateriaal • Vergroot het begrip • pictogrammen, tekeningen en foto’s • mbv visueel materiaal worden medische adviezen langer onthouden • niet elke afbeelding is geschikt
Praktijkvoorbeelden Publieksfolder Erfocentrum & RIVM; Kinderen krijgen? Een goede start begint vóór de zwangerschap
www.strakszwangerworden.nl (Centrum voor bevolkingsonderzoek van het RIVM)
Praktijkvoorbeelden 2 Begrijp je lichaam • Behoefte aan basiskennis over eigen lijf bij laaggeletterden • Behoefte bij zorgprofessionals aan materiaal om uitleg te illustreren
Begrijp je Lichaam
‘Checklist’ begrijpelijk beeldmateriaal • Sluit het beeldmateriaal aan bij de leefwereld van de patiënt? Kan de patiënt zich identificeren met de hoofdpersoon/illustraties? • Is de informatie concreet en verhalend? • Bevatten de tekeningen duidelijk contrast, heldere lijnen? • Zijn afleidende details weggelaten? Is de boodschap eenduidig? • Is het beeldmateriaal voorgelegd aan laaggeschoolden? • Zijn de gebruikte kleuren waarheidsgetrouw?
Ervaringen Begrijp je lichaam • ‘Patiënt blijft nu mee kijken en vragen stellen in plaats van ongeïnteresseerd hangen en maar ja/nee zeggen zonder te weten waarop’ (praktijkondersteuner) • ‘Ik heb gemerkt dat door de afbeeldingen het de uitleg compleet maakt. Ze denken er dan ook verder over na thuis en zoeken soms ook nog extra informatie op het internet’ (huisarts) • ‘De tekeningen zijn bruikbaar omdat ze simpel zijn en een handig hulpmiddel kunnen zijn om aan mensen uit te leggen op welk niveau in hun lijf het probleem speelt. Dit kan helpen bij begrip en daardoor ook behandeling’ (huisarts)
TRANSFYSA Transparante Fysiotherapeutische zorg in Achterstandsgebieden
Ontwikkeling van de Nederlandse Talking Touch Screen
Marlies Welbie
[email protected]
- WAU (IOF) - Lectoraat L&G - Lectoraat Dev. & Eng. - TNO - NIVEL - RGF Midden Nederland
- NIGZ / CBO - Pharos - UvA - AGIS - Mikado - KNGF
Onderwerp: Vraag fysiotherapeuten achterstandswijken Utrecht: - Eisen aan mate van geletterdheid + kennis NL taal en cultuur patiënten
Verhoging kwaliteit fysiotherapeutische zorg > Meten met vragenlijsten > PSK - Zelfredzaamheid patiënten - Patiënt gestuurd werken - Transparantie
Patiënt Specifieke Klachten • Diagnostiek + evaluatie • Functionele status (activiteiten niveau) • Patiënt – kiest en scoort 3 voor hem belangrijke activiteiten – waarbij hinder ondervonden werd – zou willen verbeteren
Resultaten kwantitatief PSK NL (n=25) m/v leeftijd gem. jaren scholing gem. PSK NIET ingevuld PSK incorrect ingevuld PSK volledig correct ingevuld
11/14 66 (33-83) 16 (2-28) 1 19 5
TURKS (n=25) m/v leeftijd gem. jaren scholing gem. PSK NIET ingevuld PSK incorrect ingevuld PSK volledig correct ingevuld
11/14 49 (25-79) 8 (0-19) 9 15 1
Testpopulatie patiënten 121 x PSK
102 x TTS
82%
80% NL patiënten
NL patiënten
18% Turkse patiënten
20% Turkse patiënten
15%
laag opleidingsniveau
16% laag opleidingsniveau
35%
gem. opleidingsniveau
33% gem. opleidingsniveau
50%
hoog opleidingsniveau
51% hoog opleidingsniveau
Laag: Gemiddeld: Hoog:
geen scholing/basisschoolniveau VMBO-/HAVO-/VWO-/MBO-niveau HBO-/WO-/WO+-niveau
Resultaten PSK - TTS
totale populatie PSK
totale populatie TTS
Resultaten PSK - TTS
laag geschoold PSK
laag geschoold TTS
Resultaten PSK - TTS
hoog geschoold PSK
hoog geschoold TTS
Redenen om met het prototype te werken • scheelt veel tijd ten opzichte gebruik van papieren vragenlijsten • output gemakkelijk over te zetten in (elektronisch) patiëntendossier • verbetert communicatie met patiënt, vooral bij taalbarrière • heel eigentijds • bereikt grotere groep patiënten door hoge mate van gebruiksvriendelijkheid
Vragen?
