Midweekstappen.be - voor actieve senioren en vrijetijdsgenieters Appeltje-i, West-Vlaamse Apple-Mac-Gebruikersgroep Garmin praatcafé 23 februari 2013 Begeleider Roland Vansteelandt Wandelen (en fietsen) met Garmin hand-gps Gebruikerservaringen met wandelgps GPS (bron Wikipedia) Het Global Positioning System (GPS) is de commerciële naam voor een wereldwijd satellietplaatsbepalingssysteem dat vanaf 1967 werd ontwikkeld voor gebruik door de Amerikaanse strijdkrachten. Officieel heet het systeem nog steeds NAVigation Satellite Time And Ranging of NAVSTAR. Met GPS werd het voor het eerst mogelijk om vrijwel overal continu te kunnen navigeren en ook nu nog is het het enige volledig operationele satellietplaatsbepalingssysteem. Het incident met de Korean Air-vlucht 007 in 1983, waarbij een Amerikaans senator omkwam, zorgde er voor dat president Ronald Reagan het GPS-systeem vrijgaf voor civiel gebruik. De nauwkeurigheid varieert afhankelijk van het gebruikte systeem en de omstandigheden van enkele tientallen meters tot enkele centimeters. GPS gebruikt 32 (bij opstart 24) verschillende satellieten die elk in een van de zes banen op 20.200 km hoogte cirkelen. Deze banen zijn zodanig samengesteld dat vanaf elke plaats op aarde altijd minstens vier satellieten waarneembaar zijn. Er zijn drie signalen nodig voor een fix. Het belang van GPS is dusdanig gegroeid dat de Europese Unie besloten heeft zijn eigen systeem — Galileo — te lanceren, om niet afhankelijk te zijn van de Verenigde Staten. Nog niet operationeel.
Eerst weten, later doen … Track of spoor/route/gpx/gdb/kml/kmz (gezipte kml) Track of spoor en route worden wel eens verkeerd door mekaar gebruikt. Track/spoor is een opgenomen/getekend kruimelspoor, een lijn van opeenvolgende punten op een onderliggende kaart. Een spoor toont waar je geweest bent/waar je kunt gaan, en kan later weer opgeroepen/uitgewisseld worden om datzelfde parcours te volgen. Een spoor geeft geen aanwijzingen van de te volgen weg. Route is een opeenvolging van navigatiepunten verbonden door aanwijzingen op beschikbare wegen op een routeerbare kaart (oudere kaarten zijn soms niet routeerbaar). Een route geeft aanwijzingen van de te volgen weg van startlocatie naar aankomstlocatie. Als je van een route afwijkt herberekent het toestel een andere route. Een gpx-bestand kan zowel een route als een track als een waypoint (locatiepunt) bevatten. Gpx betekent gps-exchange-formaat, uitwisselbaar bestandsformaat. Gpx vervangt het oudere gdb-bestand dat van Garmin is (was). Er is een wildgroei van gps-bestanden. Daarom werden er gps-vertaal (conversieproramma's) ontwikkeld. (Zoek naar gpx conversie, kijk naar http://www.gpsbabel.org/) KMZ (gezipte KML) en KML zijn de gps-bestanden van/voor Google Earth. Nodig Gps-toestel (met of zonder voorgeïnstalleerde topokaart), Mac of pc, gratis programma Garmin BaseCamp, Garmintopokaarten (of gratis OSM-kaarten)- Garminaccount voor registratie van toestel en unlocken van de Garminkaarten). Surf maar eens naar de Garmin webstek en ook naar www.gps-info.nl/software/garmin/garmin-basecamp/ BaseCamp verzorgt de interactie met de kaartproducten van Garmin en het beheer van geografische gegevens, zoals sporen, routes, waypoints en geocaches. Bovendien is het voorzien van een interface waarmee u aangepaste Garmin-kaarten en BirdsEye-satellietbeelden kunt downloaden en naar compatibele Garmin-toestellen kunt overzetten. BaseCamp opent Google Earth om een spoort te tonen.
De essentie vanuit gebruikerservaring voor wandelen 1. Met een autonome handgps-toestel je exacte positie aangeduid zien via het scherm op een onderliggende kaartdeel. Als toemaatje de marsrichting, kompas en hoogte (barometrisch of via satelliet) kunnen aflezen. 2. Een bewogen omloop vastleggen en bewaren in het intern geheugen via een verzameling locatiepunten in een kruimelspoor, track/spoor geheten, gevisualiseerd op het scherm als een lijn. Het aantal punten wordt automatisch via de tijd of de afstand bepaald. Een wandelomloop van 20-30 km kan volstaan met max. 500 punten. Het toestel slaat er meer op maar bij het inladen in Basecamp kan bepaald worden dat er gefilterd wordt naar max. 500. Op het web haal je ook gpx'en af van max. 500 punten. Om een spoor op te nemen is geen onderliggende kaart vereist. 3. De omloop in een gpx-bestand op je Mac/pc overbrengen en bewaren op Mac/pc om te visualiseren en (te bewerken) via een geëigend programma. Garmin BaseCamp (met de geïnstalleerde kaarten), vervangt het vroegere Mapsource van Garmin, dat niet meer ondersteund wordt. Als je op vakantie gaat en je hebt geen kaart of kaartdeel van die streek, kun je wel het spoor inladen in BaseCamp en visualiseren op een gratis OSM-kaart of op het web via Wikiloc bvb. 4. Een spoor tekenen met BaseCamp op geïnstalleerde kaart. Dat spoor inladen en als een kruimelspoor (kleurlijn) zien. Dat kruimelspoor te velde zo nauwkeurig mogelijk volgen via je positiepijltje. Een spoor geeft geen routeaanwijzingen, zet je niet op de juiste route. (Idem voor een gekregen spoor van anderen.) Zonder onderliggende kaart op je gps is het ook soms wel mogelijk het spoor te volgen en je weg te vinden) 5. Een route tekenen (van locatie naar locatie) met BaseCamp via je een routeerbare kaart. Die route inladen en met navigatieaanwijzingen zien op je onderliggende routeerbare kaart. De software bepaalt de route. Als je te velde afwijkt van de route herberekent de gps de nieuwe route naar de volgende locatie. Soortgelijk als autonavigatie. (Idem voor een gekregen route van anderen.) Een getekend spoor kun je omvormen tot een route en en route kun je omvormen tot een spoor. 6. Je laten navigeren naar een locatie met aanwijzingen- zoals autonavigatie wegenaanduiding, afslagpijlen, geluidssignaal (door de software en de onderliggende routeerbare kaarten bepaald) is voor wandelen niet aangewezen wegens te geringe vorderingssnelheid. Een lichte afwijking (plasbeurt) wordt ervaren als afwijking op de route en er wordt herberekend, herberekend, herberekend … Voor fietsen kan het wel dienst bewijzen. 7. Garmin-toestellen werken uitsluitend met Garmin-compatibele kaarten op CD of DVD of via web of op micro-sd-kaart meegeleverd. Een kaart kan niet op twee toestellen geplaatst worden wegens strenge Garmin vergrendel- en ontgrendelprocedure (lock- en unlockprocedure) via een Garmin-account op de garminwebstek. 8. Garminkaarten kunnen soms wel ontgrendeld op meer dan één Mac/pc gezet worden. Dat wil daarom niet zeggen dat je die kaarten kunt overzetten op je gps-toestel. 9. Een kaart, kaartdeel, overschrijft bij het inladen op je micro-sd-kaartje het vorige ingeladen bestand dat de naam gmapsupp.img krijgt (tenzij je het .img-bestand een andere naam gegeven hebt). Een hele stafkaart BENELUX kan op een 2 gig micro-sdkaartje. Heel Frankrijk niet. Inladen gebeurt via Basecamp. Een kaartlezer kan via een micro-sd-adapter de micro-sd-kaartjes bevatten en op Mac/ pc als een externe schijf gezien worden. (Gebruik geen oudere kaartlezers want die kunnen geen twee Gig adresseren). De formattering van een micro-sd-kaartje is FAT16 of FAT32, zoals usb-stickjes.
Kaarten Garminkaarten en gratis Openstreetmapkaarten (OSM) die Garmincompatibel zijn. Topokaarten gebaseerd op 1/50 000 en wegenkaarten CityNavigator Europe. Topokaarten zijn geen kopie van de papieren topokaarten. Er is een selectie gemaakt van de belangrijkste gegevens en die worden grafisch eenvoudiger weergegeven. Schermpje zou anders vol overbodigheden staan. Gps kan inzoomen en uitzoomen tot: 1 cm op scherm is 80 m in 't veld, zeer duidelijk detail voor wandelen. Ga zoeken op het web bij Garmin of gespecialiseerde web-shops. Kaarten op de gps Afhankelijk van je geheugengrootte kan een kaart of kaartdeel opgeladen worden vanuit Basecamp op je toestel of je micro-sd-kaartje. Verschillende namen kunnen gegeven worden. Een spoor of route kan ingeladen worden met enkel de onderliggende kaartdelen van op je computer. Dat neem wel wat tijd in beslag en was de aangewezen werkwijze ten tijde van kleinere geheugenkaartjes. Nu kun je bvb meer dan één land opladen op een kaartje, of één kaartje voorbehouden voor een land. Grensgevallen: je eigen kaart maken Wandel je veel in grensgebieden, Noord-Frankrijk bvb., dan laad je een kaartdeel van dat B-F-grensgebied op een micro-sd-kaartje (als je die kaarten op je computer hebt). Aanbevolen: OSM-kaarten Free maps for Garmin brand GPS devices from OpenStreetMap http://garmin.openstreetmap.nl/ Je favoriete gebied in kaartdelen genereren via de webstek en downloaden om te installeren in je BaseCamp en je gps-toestel. Keuze maken: Generic Routable (meer voor verkeer) - Routable bicycle (openfietsmap Lite) - experimenteer met een klein kaartgebied in beide soorten om later een groter gebied (land) te downloaden. Let wel: je krijgt een heel pakket bestanden, evengoed voor Mac en pc en toestel. Gps-toestellen 2 AA accu's voor een volle dag gebruik - intern flashgeheugen voor track- en waypuntopslag (locatiepunten) - uitbreidbaar met micro-sd-kaartjes voor opslag Garmin(deel)kaarten - interne antenne met Auto Locate Modus voor snelle fix van de satellieten - mini-usb poort voor overdracht van/naar Mac/pc - poort voor externe antenne (?) - fototoestel om waypunt op te laan - Bluetooth voor onderlinge bestandsoverdracht -beschermhoesje en fietssteun als extra-koop. Met knopbediening GPSmap 60 (ouder toestel) heeft slechts intern geheugen, geen micro-sd-uitbreiding. GPSmap 60 CSX slechts micro-sd-kaartjes van 2 gig adresseerbaar; niet te zien als extern medium op Mac/pc. slechts één kaartbestand op te slaan met extensie .img. GPSmap 62 CSX gebruikt kaartjes groter dan 2 gig - intern en extern geheugen is als externe schijf te zien op pc/Mac. Meerdere kaartbestanden (.img) op te slaan met verschillende naam Met touchscreen Garmin Colorado-/Oregon-/Dakota-reeks met touchscreen ipv knoppenbediening én via Mac/pc als een externe harde schijf zichtbaar op Mac. Garmin Etrex- en Edge-reeks (fietsaanbevolen) mogelijkheid voor analyse sportieve fysieke prestaties.
Garmin - toestellen, hulpsoftware, kaarten en mygarmin (account) http://www.garmin.com/nl-BE Toestellen Rubriek: shop - op stap - handhelds Software BaseCamp, kan overweg met de nieuwere kaarten die zelfs 3D-reliëf weergeven. Basecamp maakt verbinding met Google Earth. Mapinstal, onderliggend gebruikt om kaarten of kaartdelen op je gps te plaatsen met BaseCamp. Garmin Communicator Plugin. Gratis internet browser plugin om je gps met bepaalde webdiensten die tracks of routes maken te laten communiceren. POIlader. Gratis programma dat interessante locaties (Points Of Intrest) naar je gps kan laden. Webupdater. Gratis programma dat je gps verbindt met de Garmin-webstek om je kaartmateriaal en firmware up to date te houden. Geen browser nodig. MyGarmin (account) Op deze webpagina registreer je je toestel en je kaarten. Hier kan ook de updates van je firmware (besturingssoftware van het toestel); uitgevoerd worden. Andere programma's of webdiensten GPSBabel converteert heel wat gps-bestanden naar gpx en andere bestandsformaten. Webdiensten, verzamelplaats voor gpx-bestanden Wikiloc.com (wandelingen van Midweekstappen - en anderen- gratis af te halen mits gratis wikiloc-account ). Zie www.midweekstappen.be > tracks GPSies.com, RouteYou.com, Google Earth toont Wikiloc-tracks op de Galerie-laag. Gebruikerstips Bij de start is een snelle, permanente fix krijgen afhankelijk van de bewolking, bosgebladerte en nauwe straten. Open ruimte is ideaal. Minstens drie van de 32 satellieten moeten 'zichtbaar' zijn. Ik gebruik sporen voor mijn wandelingen, geen routes. Ik moet niet geleid worden naar mijn doel. Ik moet de vrije keuze hebben te velde om af te wijken van het getekende spoor i.f.v. de omstandigheden die zich voordoen. Me laten navigeren via een route kan (wegens de tragere processor) minder vlot verlopen en verbruikt ook meer stroom. Mijn toestel staat met kaartinstelling koers boven, niet koers noord. De kaart draait dan altijd mee in de marsrichting. Ik neem mijn omloop op met een andere kleur dan het te volgen spoor. Je ziet dan goed waar je al gelopen hebt en wat de wandelomloop nog biedt. Een papieren stafkaart of wandelkaart is niet overbodig in vreemd terrein, wegens groter overzicht bij onverwachte hindernissen die een wijziging van de omloop nodig maken. Een waypunt maken, te velde, met de toets MARK is handig als je die locatie wilt
opslaan (de start van je wandeling bijvoorbeeld, of waar je auto staat). Je kunt je gps later laten navigeren naar die locatie met het bevel: GA. Dat kan met de optie volg wegen (routeerbare kaart nodig) of zonder die optie. Dan trekt je gps een rode pijl naar je doellocatie en je kiest zelf de weg. Extra accu's meehebben te velde. Bij langere pauze's mag (moet) de gps uit. Gemeten afstand via de tripteller is niet altijd accuraat. De tripteller registreert zelfs afstand bij langere pauzes. Dat heeft te maken met de miswijzing van de gps. Miswijzing kan 4 tot 10 meter zijn. Elke seconde wordt gemeten. Ervaring leert dat in open veld beter gemeten wordt dan in bebouwde kom. De 60 Cx heeft een werkend kompas als er bewogen wordt, bij de 60Csx en nieuwere werkt het kompas bij stilstand. Op het einde van de tocht moet de functie track opnemen - indien ingesteld - eerst uitgeschakeld worden vooraleer het toestel uitgezet wordt. Anders trekt het toestel een rechte lijn van je eindpunt van de tocht naar de locatie waar je de gps weer aanzet (bijvoorbeed thuis). De opgenomen track zit in de buffer van het flashgegeugen en kan bewaard worden in de trackopslag. Daarna kan het buffergeheugen gewist worden. Als je veel tracks uit dezelfde buurt staan hebt in de trackopslag (tot 20?), dan kies je er best voor alleen die tracks aan te vinken die je nodig hebt op je scherm. Anders is er wel wat verwarring mogelijk, zeker als je geen verschillende kleuren gebruikt hebt. Wat kan het bruikbare minimum zijn van de dure Garmin-software? Een Citynavigator Europa kaart geeft de berijdbare wegen weer. Een wandelomloop daarmee gebruiken kan dus ook wel als je niet in de woestijn stapt en referenties hebt van de berijdbare wegen. Off Road tracks vind je bij veel webdiensten. Die kun je wel op je gps zetten zonder de onderliggende topokaarten. De track zal hier en daar afwijken van de berijdbare wegen op de kaart. Geen nood: als je ter plekke bent zul je het pad/boswegel/landbouwweg zien en kunnen volgen. Navigatie en smartphone (iPhone) of iPad Garmin ontwikkelt voor de Smartphones ook al apps en navigatiesoftware (West Europe). Andere aanbevolen ontwikkelaars voor iPhone via de Appstore: MotionX-gps, Wikiloc, Trails, Geocaching, Mytracks, Google Earth… Aanbevolen www.midweekstappen.be > tracks http://www.gpscenter.be/
Roland Vansteelandt www.midweekstappen.be www.appeltje-i.be 130223
