Eerst nadenken en dan smaakvol genieten
Els Boeynaems diëtiste – diabeteseducator
Uit eten gaan… kan dit als diabeet?
Uit eten gaan… kan dit als diabeet? Ja, want… feest sociaal contact gezellig zelf niet koken / afwassen eens iets anders …
uit eten gaan… kan dit als diabeet? ja, maar… eerder uitzondering dan regel effect op diabetes en gewicht? wegvallen routine wanneer spuiten / tabletten? alcohol? wat zijn goede alternatieven?
Durven praten over je diabetes als je uit eten gaat?
Durven praten over je diabetes mag, moet niet. Niet iedereen voelt zich geroepen om te vertellen dat hij/zij diabeet is + niet elke kok of kelner zal genoeg op de hoogte zijn van diabetes! zal gemakkelijker zijn als je bij vrienden gaat eten.
indien nodig menu laten aanpassen daarbij vermelden dat je dit doet omwille van je diabetes, kans is heel groot dat ze dit zullen respecteren!
weten welke alternatieven er zijn bv; menu, buffet,…
wanneer diabetesmedicatie nemen?
Wanneer diabetes medicatie nemen? als je normaal medicatie neemt deze ook meenemen! dus niet thuis voor je “uit eten” vertrekt niet als je terug thuis komt van “uit eten”
tabletten die je normaal inneemt voor de maaltijd neem je in vlak voor het hoofdgerecht tabletten die je normaal inneemt tijdens de maaltijd neem je in tijdens het hoofdgerecht
Wanneer diabetes medicatie nemen? Insuline: 1 insuline-injectie 2 insuline-injectie 4 insuline-injectie
indien…
1 insuline-injectie en uit eten
meestal in de avond normaal geen maaltijdgebonden insuline best moment van inspuiten stabiel houden, maar kan normaal zonder problemen iets opgeschoven worden (maar niet vergeten!)
2 insuline-injecties en uit eten meestal gemengde insuline (combinatie snelle en trage insuline)
gemengde insuline
gemengde insuline
2 insuline-injectie en uit eten avond uit eten gaan = voor het hoofdgerecht insuline inspuiten. middagmaal uit eten is complexer (vast moment) Voorgerecht met weinig koolhydraten nemen. Kennis koolhydraten!!!!
4 insuline-injectie en uit eten behandeling bestaat uit: bij elke maaltijd een snelwerkende insuline 1x daags een traagwerkende insuline (basis)
4 insuline-injectie en uit eten voordeel: kunnen gemakkelijker bijsturen bij uit eten gaan moment van eten speelt minder een rol
Kennis Koolhydraten!!!!!
4 insuline-injectie en uit eten Snelwerkende insuline inspuiten net voor de schotel met de meeste Koolhydraten bij sommige insulines kan men ook onmiddellijk na de maaltijd spuiten (Novorapid/Humalog/Apidra) traagwerkende insuline op normale moment inspuiten (vaak 22u)
Een avondje uit eten – verloop Aperitief/Drank Voorgerecht – Hoofdgerecht - Dessert Kies max. 2 gangen indien mogelijk: Bij voorkeur voor- en hoofdgerecht omwille van hogere calorie en koolhydraat aanbreng van desserten
Drank/ Aperitief
zie diabetes info jaargang 56 nr2 en jaargang 55 nr 1
Aperitief: vb: cava, champagne, schuimwijn ‘brut’, droge witte wijn, rode wijn, droge sherry, Pastis, Ouzo, tomatensap af te raden: porto, cocktails, fruitsap
Bij de maaltijd: voorkeur: water, light drank ( < 5 kcal/100ml ) Algemene regel: één consumptie per dag voor de vrouwen en twee consumpties voor de mannen.
Dessert: Degustieven in het algemeen af te raden! 17
Drank/ Aperitief Drink max. 2 glazen alcohol Opletten dat je glas niet steeds wordt bijgevuld. Drink een glas water tussen elk glas alcohol. Alcoholvrij bier/ wijn bevat veel suiker Alcoholvrije coctails -> vruchtensap -> veel suiker Neem een koolhydraatrijke snack voor het slapen. Alcohol kans op HYPOGLYCEMIE 18
Voorgerecht Bij voorkeur
Te mijden
Bouillon, consommé, soepen
Roomsoepen, minestrone, gebonden soepen met vermicelli, …
Vis (carpaccio), sushi, sashimi, Schaal en schelpdieren
Garnaalkroketten, kaaskroketten
Rauwkost + vinaigrette
Carpaccio van rundsfilet
Orgaanvlees, paté, ganzenlever
Hoofdgerecht Bij voorkeur
Te mijden
Eerder vis dan vlees
Gepaneerd
Saus apart vragen
Zoetzure saus
Groenten (extra rauwkost vragen)
Opletten met erwten,...
Gekookte aardappelen, rijst, pasta
gefrituurd
Sauzen Bevatten vaak veel vet! Vraag om ze apart te serveren zodat je zelf kan bepalen hoeveel je ervan gebruikt. Tomatensauzen zijn vaak vetarmer dan witte room sauzen. Voorkeur voor groentesauzen! Opletten: hierin kunnen vaak verborgen suikers voorkomen bijv. zoetzure saus, sinaasappelsaus,…
Lijnvriendelijke tips Kies voor mager vlees zoals biefstuk, varkenshaas, wild, gevogelte… Gegrild, gestoomd of in aluminium bereid vlees/vis is beter dan gepaneerd of gefrituurd. Let op de saus! Kies voor een gerecht met veel groenten. Vraag eventueel extra salade bij hoofdgerecht. Aardappel in de schil, gestoomde aardappel, puree, rijst en pasta hebben de voorkeur tegenover aardappelgratin, kroketten,…
Lijnvriendelijke tips Kies voor mager vlees zoals biefstuk, varkenshaas, wild, gevogelte… Gegrild, gestoomd of in aluminium bereid vlees/vis is beter dan gepaneerd of gefrituurd. Let op de saus! Kies voor een gerecht met veel groenten. Vraag eventueel extra salade bij hoofdgerecht. Aardappel in de schil, gestoomde aardappel, puree, rijst en pasta hebben de voorkeur tegenover aardappelgratin, kroketten,…
Nagerecht Bij voorkeur
Te mijden
Fruitsalade
IJs, roomijs
Koffie, cappuccino, verse ( munt ) thee
Chocomousse, tiramisu, taarten, crème brulée
Kazen (vet!)
Sorbet
24
Drankenkaart –
–
–
Bieren Stella artois
Rodenbach
Bolleke
Koninck
Hoegaarden
Jupiler NA
Leffe Blond
Leffe Bruin
Tuborg
Orval
Frisdranken/ waters Vittel
Fanta Orange Stil
Looza Tomaat
Perrier
Verse Sinaasappelsap
Bru
Tonic
Bosvruchtendrank Inza
Cappuccino
Warme melk
Glühwein
1/4 karaf wijn
Kirr Royal
Champagne
Warme dranken Koffie
–
Coca cola zero
Thee
Aperitieven Porto Grand Marnier
Pineau des Charentes
Voorgerechten Salades Salade met knapperige spekjes, rozijntjes en pijnboompitten Salade Niçoise (vers gegrilde tonijn) Salade met geitenkaas op toast met honing en tijm
Soepen Dagverse soep Tomatensoep Minestrone
Supplement brood
Voorgerechten Duo van kaas en garnaalkroketten Zacht gerookte zalm met z’n garnituur Cocktail van grijze garnalen Carpaccio van rundsfilet met parmezaan en groene pesto Vitello Tonato
Hoofdgerechten Visgerechten Paling met verse groene tuingroenten Vispannetje “van het huis” Gegrilde Gamba’s “chef” Gebakken zeetong
Pasta’s Spaghetti bolognaise Huisbereide lasagne Fettucinni met scampi en gerookte zalm
Wokgerechten Roerbak van krokante groentjes met gember en sweet chili Kippenblokjes met gembersiroop en limoen Scampi en zoetzure saus
Hoofdgerechten Vleesgerechten Ossenhaas “natuur” met slaatje Tournedos “natuur” met slaatje Entrecôte met Spare-ribs
champignon-, peperroom-, bearnaise- of archiducsaus
Mosselen Mosselen Mosselen Mosselen Mosselen
natuur met room met witte wijn provençaal
met brood of frietjes
Wildgerechten Hindefilet met boschampignons Everzwijn en warme appel gevuld met veenbesjes Hazenrug met gebakken witloof
Casus Uit eten gaan, feestjes Godelief is 73 jaar Zij wordt behandeld met Glucophage 850mg 1-1-1 en Humuline 30 12E-0E-8E De insuline wordt toegediend door een thuisverpleegkundige. Godelief gaat binnenkort naar het eerste communifeest van haar petekind. Na de mis zal er eerst een ‘uitvoerige’ aperitief volgen. Het feestmaal zal rond 14u beginnen. Menu tomatensoep – Krabcocktail – koninginnehapje met kroketjes – dame blanche – koffie met koekjes Welke goede raad geeft u haar?
Casus feestje Hogere cijfers éénmalig tolereren, vooral op veilig spelen ( cave hypo in de namiddag ) Eventueel lichte reductie van de insulinedosis voor het ontbijt Tussendoortje met Kh rond 12u ( hapje bij aperitief) Opletten met alcohol: bepereken Feestmaal: zo vroeg mogelijk Kh nemen Broodje bij de soep OAD en insuline ‘s avonds Door familielid of TVPK op feest bij het dessert? TVPK thuis laten komen. Afh van de glycemie dan nog een (verlaat ) avondmaal(tje) nemen.
Aankopen van klaargemaakte maaltijden Criteria VDV commissie coeding Kant- en- klare maaltijden < 100kcal / 100g
Kant – en – klare soepen < 25kcal /100ml < 300mg Na / 100ml
Warme sauzen < 3g vet / 100g
Witloofrolletjes met aardappelpuree Gemiddelde voedingswaarde
Per 100g
Per portie van 400 g
Energie
94 kcal/ 392 kJ
374 kcal/ 1567 kJ
Eiwitten
6,7 g
26,8 g
Koolhydraten Waarvan suikers
6,4 g 2,6
25,6 g 10,4 g
Vetstoffen Waarvan verzadigde vetten
4,2 g 2,8 g
16,8 g 11,2 g
Voedingsvezels
1,7 g
6,8 g
Natrium
0,4 g
1,5 g
g
Balletjes in tomatensaus met aardappelpuree Gemiddelde voedingswaarde
Per 100g
Per portie van 375 g
Energie
118 kcal/ 495 kJ
443 kcal/ 1856 kJ
Eiwitten
4g
15 g
Koolhydraten Waarvan suikers
9,9 g 2,8
37,1 g 10,5 g
2,5 g
26,3 g 9,4 g
g Vetstoffen Waarvan verzadigde vetten
7g
Voedingsvezels
1,5 g
5,6 g
Natrium
0,5 g
2g
Kip met currysaus en rijst Gemiddelde voedingswaarde
Per 100g
Per portie van 375 g
Energie
95 kcal/ 401 kJ
356 kcal/ 1504 kJ
Eiwitten
5,2 g
19,5 g
Koolhydraten Waarvan suikers
14,5 g 1,0 g
54,4 g 3,8 g
Vetstoffen Waarvan verzadigde vetten
1,8 g 0,7 g
6,8 g 2,6 g
Voedingsvezels
1g
3,8 g
Natrium
0,4 g
1,4 g
Come a casa: Lasagne vegetariana Gemiddelde voedingswaarde
Per 100g
Per portie van 400g
Energie
118 kcal/ 492 kJ
470 kcal/ 1968 kJ
Eiwitten
4,8 g
19 g
Koolhydraten Waarvan suikers
11,8 g 1,9 g
47 g 7,6 g
Vetstoffen Waarvan verzadigde vetten
5,5 g 3g
22 g
Voedingsvezels
1g
4g
Natrium Hetzij een equivalent aan zout
0,45 g 1,13 g
1,8 g
12,1 g
4,5 g
Informatiekoopkaart met criteria van de VDV Lees goed de ingrediëntenlijst na… Zoet beleg
< 180 kcal/100g
Smeerkaas
< 12g vet/100g
Vaste kaas
< 15g vet/100g
Vleeswaren
< 7g vet/100g
Kant en klare soep
< 25 kcal/100g
Kant en klare maaltijden < 100 kcal/100g Max. 500g / maaltijd Koeken < 15g vet/100g > 3g vezels /100g Dranken ≤ 5 kcal /100ml
Warme sauzen
< 3g vet/100ml
Dressing
< 25g vet/100g
Vinaigrettes / slasauzen
< 25g vet/100g
Melkprodukten
< 50 kcal/100ml
Cornflakes
< 6g vet /100g
Minarine (smeren ) < 40g vet/100g Margarine ( bakken ) +/- 80g vet/100g Vetstoffen: max. 1/3 verzadigd vet
Uit eten gaan in het buitenland Zoek voordien informatie op! Zoek eventueel samen met de cliënt / patiënt info op. Internet! Wat zijn de voedingsgewoonten / koolhydraatbronnen in dat land? Afhankelijk van het insulineschema Na de maaltijd spuiten Extra insuline spuiten Na twee uur glycemie meten en bijcorrigeren Na de maaltijd een extra wandeling doen …
Koolhydraatbronnen Koolhydraten per 100g Couscous ( droog )
77,4g
Bulgur (gemalen tarwekorrels)
80g (droog )
Gedroogde linzen
43g
kikkererwten geroosterd
53,6g
Okra
10g
Turks brood
49,3g
Bakbanaan
32g
zoete aardappel
14,3g
rijst, wilde ongekookt 75g
Quinoa
63g
Fu Fu Fufu of Foufou is een vaste brij verkregen uit de cassave, bakbananen en/of yams. In Ghana en geheel West-Afrika is het een hoofdbestanddeel van of een onderdeel van vele gerechten Yams
22,5g
maniok of cassave
33g
