Eerst en vooral : isoleren ! ENERGIE BESPAREN
De verwarming van woningen met fossiele brandstoffen, is een van de belangrijkste oorzaken, samen met het vervoer, van de stijging van broeikasgassen. Bovendien zijn deze fossiele brandstoffen niet hernieuwbaar. Deze en nog tal van andere redenen moeten ons overtuigen het verbruik ervan te verminderen. Eén van de meest doeltreffende manieren om het energieverbruik voor verwarming te verminderen, bestaat erin onze woningen zo efficiënt mogelijk te isoleren. Een recente beslissing van de regering van het Waalse gewest om de premie, tot dan toegekend voor de installatie van fotovoltaïsche panelen, te schrappen en de beschikbare budgettaire middelen te herschikken met voorrang voor de isolatie van woningen, bewijst
voorzieningen voor hernieuwbare energie als de isolatie van de woning niet in de eerste plaats gegarandeerd is in functie van de huidige normen.
het. Tegenwoordig wordt duidelijk de voorkeur gegeven aan isolatie. Het is zo dat bijna iedereen, zowel uit de politieke als uit de wetenschappelijke wereld, instemt met deze koers. Algemeen gezien heeft het namelijk geen zin om woningen uit te rusten met dure 6
Goede redenen om te isoleren Voor wie nog zou twijfelen, warmte-isolatie heeft nog andere dan louter milieutroeven. Ze maakt het ook mogelijk om het eigen verbruik aan verwarming en dus de energiefactuur te verminderen, een financieel argument dat weinig
mensen onverschillig laat. Dat is niet alles, de isolatie van een woning versterken betekent ook bijdragen tot een verbetering van het levenscomfort, en dit op verschillende manieren. Isolatie beperkt namelijk verliezen via de muren, die zo een barrière tegen de warmte vormen in de zomer. Bovendien zijn slecht geïsoleerde muren koud bij contact en geven ze een oncomfortabel gevoel. Een goede isolatie heft dit “koudewand effect” in de winter op. Op die manier biedt een goed geïsoleerde woning, ook bij eenzelfde binnentemperatuur, meer comfort. Om dat te begrijpen moet men het principe van warmtecomfort kennen. Algemeen bedraagt deze temperatuur ongeveer 20°C, voor zittende activiteiten waarbij men normaal gekleed is. Als men een geïsoleerde muur vergelijkt met een niet-geïsoleerde muur, krijgt men een groot temperatuurverschil aan de binnenwand van deze muren. Bij een buitentemperatuur van – 10°C zal de temperatuur van de binnenwand van een nietgeïsoleerde muur ongeveer 11°C zijn terwijl die van een geïsoleerde muur 18°C zal bedragen. Nu, de comforttemperatuur wordt gedefinieerd als het gemiddelde tussen de temperatuur van de omgevende lucht (in de woning) en de temperatuur van de wandoppervlakken. Om een comforttemperatuur van 20°C te verkrijgen moet men een nietgeïsoleerde woning dus verwarmen tot 29°C (29 + 11: 2 = 20) terwijl het in een goed geïsoleerd huis volstaat de kamertemperatuur op 22°C te brengen (22 + 18: 2 = 20). Het verschil in termen van energieverbruik is dus meteen duidelijk. Nog op het vlak van comfort: een goede isolatie zorgt er ook voor dan men ongemakken kan voorkomen te wijten aan tocht en interne condensatie. Hieruit volgt ook dat een goed geïsoleerde woning beter veroudert en minder onderhoudswerken vraagt. Kortom, warmte-isolatie is interessant op drie vlakken: milieu, comfort en besparingen.
identificeerbaar ter hoogte van de vloer (5 tot 10 %), de muren (20 tot 25 %), het dak (25 tot 30 %) maar ook de ramen (10 tot 15 %) of verluchtingsystemen (20 tot 25 %). Het is ook goed coherent te zijn in uw keuze omdat het geen nut heeft een heel dikke en doeltreffende isolatie te plaatsen onder het dak of op de muren als men de enkele beglazing van de ramen niet vervangt; dit zijn echte warmtezeven. Kortom, men kan de isolatie van een woning zien als een ketting waarvan elke schakel belangrijk is. Trouwens, hoe de isolatiematerialen plaatsen? Welke materialen kiezen? Juist op die vragen zullen we proberen concrete antwoorden te geven. Isolatie van muren aan de buitenzijde:
1.
2 & 3. De bouw van een huis vergt tegenwoordig, een goede knowhow van isolatiematerialen en van de plaatsing ervan. Bij deze laagenergiewoning in houtskeletbouw wordt extra aandacht besteed aan een goede isolatie. Realisatie: Arkana
De ramen zijn een zeer belangrijk element in de isolatie van een woning. Dubbele beglazing en profielen met thermische onderbreking zijn zeker noodzakelijk zoals bij deze ramen in aluminium van Reynaers.
4.
1
Deze bouwstenen (voor binnenmuren) van kalkzandsteen presteren uitstekend qua thermische en akoestische isolatie en dragen bij tot de vochtregulering van het gebouw. Blokken «Silka» van Xella
2 3 4
Isolatietechnieken Om een bevredigend isolatieniveau te bereiken, moet men alle delen van het gebouw in aanmerking nemen, aangezien er tal van energieverliezen zijn. Ze zijn 7
Als men kiest voor isolatie langs buiten, behouden de muren hun capaciteit om de warmte op te slaan in hun massa (via warmteinertie). Dit is energetisch gesproken een doeltreffende oplossing. Maar dit soort buitenisolatie zal niet zonder eventueel negatieve gevolgen zijn. De impact ervan zal min of meer doorwegen in termen van verandering van het geveluitzicht. De buitenisolatie van een mooie stenen gevel bijvoorbeeld lijkt zelfs waanzinnig omdat de originele steen zou verdwijnen onder de isolatiebekleding en het huis haar hele cachet zou verliezen. Het zal ook veel kosten en bovendien moet men rekening houden met eventuele moeilijkheden op het vlak van bepaalde verbindingen (regengoten, waterafvoer, raamwerk…). En dan zijn er nog de administratieve stappen en de mogelijke weigeringen in verband met stedenbouwkunde. Buitenisolatie kan dus niet in alle gevallen worden overwogen, alleen als het uitzicht van de originele gevel weinig voorstelt. De voordelen van buitenisolatie zijn groot: er kunnen heel wat warmtebruggen worden behandeld, de bewoonbare oppervlakken veranderen niet en bovendien worden de muren beschermd tegen slechte weersomstandigheden. Concreet kan de buitenisolatie gebeuren volgens een ruime waaier technische mogelijkheden:
2°. Isolatie achter wandbetimmering: Dit systeem benadert het vorige met het verschil dat de isolatie wordt afgedekt door een houten wandbetimmering. Dit biedt een zekere warmte- en geluidsisolatie maar de plaatsing van een aparte isolatielaag tussen de muur en de wandbetimmering blijft de beste oplossing.
1°. Dunne pleister op isolatiemateriaal: Dit systeem bestaat uit isolatiemateriaal (meestal van polystyreenschuim), gelijmd op de buitenmuur van de woning, bedekt met een specifieke pleister en voorzien van glasvezel en afwerkpleister. 2°. Dunne watergedragen pleister op isolatiemateriaal: Deze techniek benadert de vorige maar de dunne pleister wordt vervangen door een pleisterspecie op waterbasis die meestal wordt gespoten.
3°. Isolatie met composietpanelen: Composietpanelen, ook dubbelbekledingen genoemd, zijn voorgefabriceerde elementen bestaande uit een isolatiepaneel (meestal polystyreenschuim, extrusiepolystyreen, polyeruthaan of mineraalwol) bekleed met een gipswand.
1
3°. Bedekking van het isolatiemateriaal: De isolatielaag wordt hier bevestigd op de muur en vervolgens afgewerkt met natuursteen, bakstenen of een houten gevelbekleding.
Isolatie van muren in hun dikte:
4°. Voorgefabriceerde elementen bestaande uit isolatiemateriaal met bedekleding. Het meest gebruikte isolatiemateriaal is gegoten polystyreenschuim. De bedekleding kan uit verschillende materialen bestaan zoals staalplaat, aluminiumplaat, gewapend polyester of PVC. 5°. Isolerend pleisterwerk: Het gaat hier om mortel waarin deeltjes van isolatiematerialen zijn gemengd (bolletjes piepschuim, geëxfolieerd vermiculiet…). Isolatie van binnenmuren: Deze oplossing is ongetwijfeld de goedkoopste en eenvoudigste, maar de doeltreffendheid ervan zal beperkter zijn omdat de mantel van het huis niet meer zo sterk zal genieten van zijn warmte-inertie. Bovendien zal het moeilijker en zelfs onmogelijk zijn om de aanwezige warmtebruggen op te heffen. Isolatie langs binnen is daarentegen interessant als de gevel in een goede staat is of iets bijzonders inhoudt. Concreet kan de isolatie langs binnen worden uitgevoerd volgens drie verschillende technieken: 1°.Isolatie achter gemetste scheidingswand: Dit systeem is het meest doeltreffend maar ook het moeilijkst te realiseren omdat het aanzienlijke veranderingen vergt. De isolatie (synthetisch of naturel) wordt gelijmd of mechanisch bevestigd tegen de muur en dan afgedekt met een wand van gipsstenen, gipstegels of gipsplaten.
2 1.
om oneffenheden in de muur op te vangen en zo koudebruggen te vermijden. «Easypan» van Isover
Voor de isolatie van dit plat dak koos men isolatiepanelen met een kern van hard polyurethaanschuim, bekleed aan beide zijden met gebitumineerd glasvlies. Verkrijgbaar in diktes van 30 tot 100 mm. «Eurothane Bi-3» van Recticel
4 & 5. Deze composiet isolatiepanelen zijn ontworpen voor de isolatie van zolderkamers. Ze 3
2.
Deze harde panelen bestaan uit een kern van polyisocyanuraat schuim met aan beide zijden een aluminiumfolie, en aan de bovenzijde een waterdichte onderdakfolie. Deze panelen passen in elkaar met tand en groef, en liggen bovenop de spanten waardoor een continu isolatieschild ontstaat. «Powerroof» van Recticel
Deze oplossing maakt het mogelijk te isoleren en te bouwen met één product dat tezelfdertijd drager als isolatie is. Het wordt vooral gebruikt in nieuwbouw, maar het kan ook worden gebruikt bij een zware renovatie (uitbreiding of verhoging). Twee grote families materialen maken het mogelijk om deze techniek toe te passen: metselwerk gemaakt van “monomur blokken” van alveolaire bakstenen of van cellenbeton. Met deze isolatiewijze kan men tijd besparen bij de plaatsing aangezien de draagstructuur en de isolatie in één keer gebeuren met hetzelfde materiaal. Ze maakt het ook mogelijk om de warmtebruggen te verminderen. Deze muren worden aan de buitenzijde vaak afgewerkt met traditioneel pleisterwerk. Isolatie van daken en zolders: De isolatie van daken is het meest rendabel en, in het geval van een renovatie, het eerste dat moet worden overwogen omdat er in dit geval enorm veel energie kan worden bespaard. 1°. Ruimte onder de nok Niet-bewoonbare ruimtes onder de dakhellingen, meestal net onder de nok worden niet verwarmd en moeten dus “geïsoleerd” worden van de verwarmde ruimtes. Hier kan men isolatie overwegen rechtstreeks op de vloer, in een of twee lagen, met mineraalwol op rol, in panelen of zelfs in bulk of met harde panelen (piepschuim, extrusiepolystyreen of
3.
De isolatie in deze spouwmuur bestaat uit halfharde panelen van glaswol met hoge isolatiewaarde. Voldoende soepel 8
schuimplastic) die tegen elkaar worden gelegd op de vloer. Men kan er ook voor kiezen de holle ruimtes tussen de vloerbalken te isoleren. In dit geval worden dezelfde materialen gebruikt en tussen de balken gelegd. Het ideale is, een isolatielaag te plaatsen met dezelfde dikte als de balken en er een tweede laag dwars op te leggen om een goede warmtecontinuïteit te waarborgen.
kunst en absoluut te vermijden. Een originele manier om een plat dak te isoleren, bestaat erin een dak met beplanting of groendak te creëren. Isolatie van vloeren: De isolerende eigenschap van een vloer is gebaseerd op verschillende criteria: het type vloer, de verbindingen tussen de vloer en de aangrenzende verticale wanden, de eventuele aanwezigheid van een
6 dienen als afwerklaag om een isolatiecomplex te verbergen.
4
7
5
bestaan uit een gipsplaat, door lijmen geassembleerd op een isolatie van polyurethaanschuim. Meerdere diktes verkrijgbaar. «Eurothane G» van Recticel
8 & 9. Deze isolatie in bulk bestaat uit rotswol en wordt uitsluitend gebruikt voor de isolatie van niet benutte ruimtes onder de nok. Ze wordt op de vloer verspreid met een mechanische inblaasmethode. De doeltreffendheid hangt af van de regelmatigheid en de dikte van de ingeblazen laag. «Rockair» van Rockwool
6.
2°. Bewoonbare zolders Het gaat hier om grotere ruimtes onder een schuin dak die wel worden gebruikt en dus moeten worden verwarmd. Men kan in dit geval de isolatie rechtstreeks onder het dak aanbrengen, hetzij in één laag tussen de spanten hetzij met nog een tweede laag toegevoegd onder de spanten. Om de nodige verluchting van het dak te garanderen, moet men altijd een luchtstrook van ten minste 3 cm uitsparen tussen de isolatie en de bekleding, over de hele oppervlakte van het dak.
volume lucht onder de vloer. De isolatie van een vloer is complex, te meer men verschillende technieken kan toepassen. Zonder in de details te treden, gebruikt men meestal drie verschillende technieken: vloer van cellulair beton, betonvloer met balken en isolatie onder de zwevende tegel of betonvloer met balken en tussenruimte van polystyreenschuim. Als de vloer op een kruipruimte ligt, kan de isolatie worden afgewerkt met panelen, bevestigd onder de tegel.
3°. Platte daken De isolatie van platte daken is een heel ander probleem. De isolatie moet altijd gebeuren langs buiten. Isolatie langs binnen door bijvoorbeeld een isolatielaag tegen het plafond te bevestigen, is compleet tegen de regels van de
De isolerende eigenschappen van ramen hangen af van de aard van het schrijnwerk maar uiteraard ook van de kwaliteit van de beglazing.
Ook door de vloer te isoleren kan men energieverliezen beperken. Deze isolatieplaten voor vloeren hebben een kern van polyurethaanschuim en zijn aan elke zijde bekleed met een meerlagen complex, bestaande uit Kraft papier en metaalfolies. «Eurofloor» van Recticel 7.
Deze gipsplaten (Knauf) geschroefd op metalen profielen, vormen strikt genomen geen isolatiemateriaal, maar
8 9
Isolatie van glazen wanden:
1°. De kwaliteit van het raam Moderne ramen zijn voorzien van dichtingsgarnituren die hen voortreffelijke prestaties 9
verschaffen op het vlak van isolatie en alleen schrijnwerk met warmtebruggen is doeltreffend. 2°. De kwaliteit van de beglazing Klassieke dubbele beglazing (twee lagen glas met een luchtstrook) levert betere prestaties dan enkelvoudig glas omdat dit het koudewand effect, condensatie en warmteverliezen via de ramen vermindert. Beter nog, dubbele beglazing met versterkte isolatie verbetert deze prestaties nog dankzij de toevoeging van een fijne, weinig reflecterende laag. Deze laag werkt als een onzichtbaar schild en verhindert dat de warmte van binnen naar buiten ontsnapt in de winter. Het heeft een isolatievermogen dat twee tot drie keer groter is dan van gewoon dubbel glas.
traditionele materialen onderscheiden van de zogenaamd “milieuvriendelijke”, die worden verkozen door aanhangers van de bioklimatologische bouw. Algemeen wordt isolatie ingedeeld in vier grote groepen materialen: 1° Synthetische isolatiematerialen: Deze isolatiematerialen zijn gemaakt op basis van koolwaterstoffen en diverse
toevoegingen. Ze vergen complexe transformatieprocessen met veel grijze energie, maar ze zijn wel degelijk doeltreffend. Men onderscheidt twee grote klassen synthetische isolatiematerialen: • Polyurethaanschuim (PUR): een vast schuim dat verkrijgbaar is in de vorm van isolerende sandwichpanelen. Dit materiaal biedt momenteel de beste warmteprestaties maar de
3°. Hoe de isolatie van ramen verbeteren Als het schrijnwerk in een goed staat verkeert, maar nog voorzien is van enkel glas, zijn er twee oplossingen mogelijk: een tweede glasraam en dubbel renovatieglas. In het eerste geval wordt een tweede glasraam op het bestaande raam geplaatst met behulp van specifieke profielen. Het is een goedkope maar relatief doeltreffende oplossing. Dubbele renovatiebeglazing bestaat erin het enkel glas te vervangen door een dubbele beglazing, voorzien van dunne profielen waarmee ze in de bestaande gleuven kunnen worden bevestigd. In het geval uw schrijnwerk niet meer in een goede staat verkeert, moet u de ramen vervangen. Ook hier hebt u twee mogelijkheden: verandering van raam en behoud van het bestaande kozijn of complete verandering van het oude raam. Deze laatste oplossing is economisch de beste.
1 & 2. De bouw van passiefwoningen of laag energiewoningen vereist zeer speciefieke isolatienormen zowel voor de schil van het gebouw als voor de ramen en het schrijnwerk. (Documenten Delta Light) 3.
Dit houten raamprofiel met daarin superisolerende beglazing is zeker geschikt voor passiefwoningen of laag energiewoningen. De extra isolerende
waarde wordt bekomen door een dubbele thermische onderbreking met twee kurklagen. Gamma «Ewitherm» van Thermopane 4.
Dit thermisch onderbroken raamprofiel combineert het comfort en de warmte-efficiëntie van hout (aan de binnenkant) met het onderhoudsgemak en de diversiteit van kleuren van aluminium (aan de buitenkant). Van Thermopane
Isolatiematerialen De belangrijkste eigenschap van isolatiemateriaal is de warmteweerstand ervan, die des te hoger is als de dikte groter is en de warmtegeleidbaarheid coëfficiënt (lambda h) klein. Het is een perfect objectief vergelijkingscriterium. We zullen trouwens elk materiaal of elke familie van materialen bestuderen met betrekking tot de impact op het milieu (recyclage, min of meer propere fabricage…). Op die manier kunnen we de
5.
Drievoudige beglazing (hier van AGC glas) is nog doeltreffender (maar ook duurder) dan dubbel glas. Daarom is het een must qua isolatie voor grote glasoppervlakken van laag energiewoningen en passiefwoningen. 10
milieubalans ervan is rampzalig. Lambda waarde (h) = 0,035 tot 0,023. • Polystyreenschuim en extrusiepolystyreen (PSE et PSX): Polystyreenschuim, beter bekend onder de naam “piepschuim’ is verkrijgbaar in lichte panelen (98% lucht) bestaande uit kleine bolletjes, samengevoegd door compressie. Extrusiepolystyreen heeft een gladder en compacter uitzicht en biedt een grotere mechanische weerstand. Ze zijn heel doeltreffend maar hun milieubalans is ongunstig. Lambda waarde (h) = 0,039 à 0,044 (PSE) et 0,029 à 0,035 (PSX). 2° Isolatiematerialen op minerale basis: Deze isolatiematerialen
waaraan harsen zijn toegevoegd. Verkrijgbaar op gemakkelijk aanpasbare rollen. De voortreffelijke thermische eigenschappen en de flexibiliteit van plaatsing pleiten voor minerale wol. De gezondheidsrisico’s en de ongunstige milieubalans vormen echter minpunten. Lambda waarde (h) = 0 ,032 tot 0,047.
worden gemaakt met grondstoffen die bijna onbeperkt aanwezig zijn op onze planeet (zand, vulkaanrotsen,…). Ze zijn minder vervuilend dan de vorige maar hun belangrijkste vervuilende uitstoten gebeuren tijdens de productie. Ze zijn vezelachtig en het is dus sterk aanbevolen zich te beschermen bij de verwerking ervan (antistof masker, bril en handschoenen) om de vezels niet in te ademen of elke irritatie van ogen en huid te vermijden. Men onderscheidt twee grote klassen minerale isolatiematerialen:
• Cellulair glas: Een materiaal op basis van natuurlijk zand en gerecycleerd glas dat men laat smelten en verwerkt in de vorm van isolatiepanelen. Dit materiaal met voortreffelijke warmteeigenschappen wordt vooral gebruikt als de waterdichtheid een groot voordeel biedt. De milieubalans is middelmatig omdat de impact op het milieu beperkt is
• Rotswol en glaswol: Soepel isolatiemateriaal op basis van gesmolten en gevezelde basaltrots (rotswol) of van een mengeling van zand en gerecycleerd glas (glaswol) 11
3 1 4 2
5
terwijl de grijze energie een probleem blijft. Lambda waarde (h) = 0,035 tot 0,060.
1.
Deze 100 % natuurlijke isolatie (Thermo-Chanvre®), wordt gecommercialiseerd in de vorm van panelen of rollen. Ze bestaat voornamelijk uit hennepvezels en bevat geen schadelijke additieven. Voor isolatie van daken, plafonds, vloeren en muren.
3° Isolatiematerialen op plantaardige basis: Isolatiematerialen op plantaardige basis zijn ook gemakkelijk hernieuwbaar. Gezien hun samenstelling kunnen ze gemakkelijk worden gerecycleerd. Bovendien vormen ze een nieuwe afzetmogelijkheid voor de landbouw ten dienste van de bouw. Op gezondheidsvlak bieden ze een garantie voor degenen die ermee werken op voorwaarde dat er bijzondere aandacht wordt besteed aan de toevoegingen in hun
2 & 3. Deze nieuwe generatie glaswol maakt gebruik van een gepatenteerde, meer milieuvriendelijke technologie. Fabricage op basis van gedeeltelijk gerecycleerde, organische bindmiddelen en met een formaldehydevrije bindtechnologie.
eigenschappen gecombineerd met de water- en brandbestendigheid, mocht de milieubalans niet matig zijn. Door de stijgende vraag vermindert de vernieuwingstijd van de schors, wat de bomen verzwakt. Lambda waarde (h) = 0,045 tot 0,032. 4° Isolatiematerialen op dierlijke basis: Deze isolatiematerialen van dierlijke oorsprong zijn meer verrassend in de context van gebouwenisolatie maar ze worden daarom niet minder gebruikt. Hun milieu- en gezondheidseigenschappen zijn op alle vlakken vergelijkbaar met isolatiematerialen op plantaardige basis. Men onderscheidt twee grote types. • Schapenwol: Schapenwol wordt in Azië al eeuwenlang gebruikt om woningen te isoleren en onlangs werd het in Duitsland (1990) officieel erkend als isolatiemateriaal. Deze wol wordt behandeld tegen mijten en soms warmtegebonden om de stabiliteit qua omvang te garanderen. Het is verkrijgbaar in bulk, op rollen en in panelen. Zijn voortreffelijke warmte-eigenschappen worden niet in vraag gesteld, in tegenstelling tot zijn bestendigheid met de tijd, wat zijn algemene balans kan aantasten. De milieubalans kan matig zijn en variëren van matig tot goed afhankelijk van de zuiverheid van de wol. Lambda waarde (h) = 0,037 tot 0,031.
van houtvezel worden gebonden met hun eigen hars. De natuurlijke isolatiecapaciteit van hout wordt verhoogd door ontvezelen. Deze panelen zijn vooral een aanvulling • Cellulosewatten: Dit materiaal is op een ander isolatiemateriaal, die het resultaat van vermalen zo de isolatieprestaties van de onverkochte kranten, gemengd met wand versterkt en de verschillende toevoegingen (gips, warmtebruggen opheft. De boorzuur en brandwerende stoffen) milieubalans is bovendien heel die ze een grotere bestendigheid positief. Lambda waarde (h) = geven. Dit materiaal is heel 0,060 tot 0,040. waterafstotend en men moet een masker dragen bij inblazing van het • Hennepwol: Hennepwol wordt product in bulk. Het heeft een heel gemaakt op basis van groene hennep en is verkrijgbaar in de gunstige milieubalans en wordt vorm van panelen, soms gemengd beschouwd als het met katoen of een andere bindstof isolatiemateriaal met de beste om de vastheid ervan te milieu/ economieverhouding. verbeteren. Het is volledig Lambda waarde (h) = 0,035 tot recycleerbaar en zelfs 0,040. composteerbaar maar men moet • Houtvezel: gemaakt op basis van opletten bij de samenstelling voor niet behandeld afval van zagerijen eventuele toevoegingen. Lambda en uitdunningbossen, de panelen samenstelling. Er zijn heel wat verschillende isolatiematerialen op plantaardige basis. Dit zijn de belangrijkste:
waarde (h) = 0,060 tot 0,039. • Vlas: Isolatie van vlas gebruikt de korte vezels van deze heel oude plant, juist degene die niet worden gebruikt door de textielindustrie. Na een eerste behandeling met mineraal zout worden de vezels in opeenvolgende lagen gelegd; zo vormen ze een watten die een brandwerende behandeling krijgt. Deze watten wordt vervolgens gedroogd en in verschillende formaten versneden. De balans is bijna gelijk aan die van vlas. Lambda waarde (h) = 0,047 tot 0,037. • Kurk: Kurkeik wordt verbouwd in het Middellandse Zeegebied en levert een schors op met weinig korrels. Die worden met stoom geëxpandeerd of in bulk gebruikt. Kurk zou een buitengewone balans hebben, dankzij de isolatie12
• Eendenveren: Eendenveren als warmte-isolatiemateriaal is een toonvoorbeeld van recyclage en valorisatie van slachtafval. Dit product bestaat meestal uit 70% gewassen en gesteriliseerde eendenveren, gebonden met 10% schapenwol en 20% polyestertextielvezels. Het geheel wordt behandeld en is gegarandeerd antiallergeen. Dit materiaal verdient onze aandacht en mogelijke toepassing, ook al blijft het zeldzaam en zelfs een rariteit. De beschikbaarheid ervan is echter niet rekbaar. Lambda waarde (h) = 0,033. Isolatie en verluchting: het winnende duo De isolatie moet altijd gepaard gaan met een goed gerealiseerde ventilatie. Deze ventilatie van de woning kan natuurlijk zijn of
nieuwe gebouwen te versterken, reglementeringen in te voeren bij renovaties en de opmaak van een energieprestatie certificaat te verplichten (later door Frankrijk diagnose genoemd) bij de verkoop, de verhuur en de bouw. Elk land of elke regio vaardigt zo zijn eigen, min of meer dwingende reglementen uit op het vlak van isolatie van nieuwbouw. We kunnen in het kader van dit artikel onmogelijk alle reglementeringen bespreken, te meer omdat ze variëren naargelang van de landen en zelfs van de regio’s binnen een land (België).
5 & 6. Bij deze houtskeletbouw dragen de structuur van dennenhout en de gevelbekleding van Western Red Cedar op een natuurlijke manier bij aan een
«Ecose Technology®» van Knauf Insulation 4.
Het groendak van dit huis heeft meer dan een louter esthetische bedoeling, het werkt mechanisch geholpen. Het ideale op dit vlak blijft ongetwijfeld de gecontroleerde mechanische verluchting (GMV) met dubbele stromen, maar dit soort complexe installatie kan maar worden overwogen in nieuwbouwwoningen of in het geval van een grondige renovatie van de woning. In het geval van renovatie, kan men zich echter tevreden stellen met een gewone natuurlijke ventilatie, bijvoorbeeld door het raamwerk te vervangen en er ventilatieroosters in te integreren waarmee de toevoer van verse lucht in huis kan worden geregeld. Opgelet, volgens de norm mogen deze roosters enkel in droge ruimtes worden voorzien (salon, eetkamer, bureau, kamer,…) en moeten ze gepaard gaan met een luchtafvoer in de vochtige ruimtes (keuken, WC, badkamer…). De overdracht
ook als een isolatie op de meest natuurlijke manier. Het verbetert inderdaad de warmte-inertie van het dak door de massa die het vertegenwoordigt en door zijn rol van zonnewering. Realisatie: Tecmat van de lucht van de droge ruimte naar de vochtige ruimte gebeurt via een open voeg van een centimeter onder de deur of via een transferrooster, daartoe voorzien in een deur of een buitenmuur. De technische reglementering De landen worden sinds kort, onder impuls van de Europese Unie, aangemoedigd om de verplichting om te zetten in hun wetgeving van een “energieprestatie diagnose” bij elke vastgoedtransactie (verkoop of verhuur). De energieprestatie diagnose voor gebouwen als vastgoeddiagnose is afkomstig uit de Europese richtlijn 2002/91 van 16 december 2002 betreffende de energieprestatie van gebouwen, die de lidstaten vraagt de reglementering van 13
1 2 3
4 5 6
goede isolatie van het gebouw. Concept: AD Constructions
