Eenpersoonskamer steeds moeilijker betaalbaar

Persdossier 12 november 2014 Tiende CM-ziekenhuisbarometer

Eenpersoonskamer steeds moeilijker betaalbaar Voor het tiende jaar op rij publiceert CM de gemiddelde ziekenhuisfactuur voor de patiënt. Deze gegevens zijn gebaseerd op de analyse van zo’n 1,4 miljoen facturen van CM-leden in 2013. Op 1 januari 2013 werden ereloonsupplementen verboden voor alle klassieke opnames in kamers voor twee of meer personen en voor de meeste ingrepen in kamers voor twee of meer personen in het dagziekenhuis. De tiende barometer maakt de balans op van wetsaanpassing voor een betere toegankelijkheid. Deze jaarlijkse studie laat ons toe om de evolutie van de factuur bij ziekenhuisopname op te volgen. Dit brengt ons tot een aantal aanbevelingen voor een betere financiële bescherming van de patiënt. De ziekenhuizen worden elk jaar betrokken bij de analyses. Zij krijgen de kans te reageren op hun resultaten. Op die manier worden fouten in de registratie en de facturatie gedetecteerd en krijgen we een correcter beeld van de realiteit en correctere facturen voor de patiënt. Op de CM-website vindt de surfer voor elk ziekenhuis de gemiddelde factuur terug. Op deze manier kan hij de prijzenpolitiek van de verschillende ziekenhuizen in België met elkaar vergelijken.

Samenvatting van de opvallendste vaststellingen 1. Wat zijn de gevolgen geweest van het verbod op ereloonsupplementen met de uitzondering voor het dagziekenhuis? 



Ondanks de uitzondering voor het dagziekenhuis schaften bijna alle ziekenhuizen (hun ereloonsupplementen in kamers voor twee of meer personen volledig af. Alleen CHIREC, Imelda, Iris Zuid, Heilig Hart in Leuven en Europaziekenhuizen rekenden nog ereloonsupplementen aan in kamers voor twee of meer personen in dagziekenhuis, in 2013. In die ziekenhuizen stegen ze ook sterk (tot +35 procent in Europaziekenhuizen, maar in dit ziekenhuis werden ze dan wel afgeschaft in 2014). Door het verbod inden 16 ziekenhuizen in kamers voor twee of meer personen bij klassieke opnames in 2013 in totaal 16 miljoen euro minder ereloonsupplementen dan in 2012. Deze daling werd niet gecompenseerd met een groei van de ereloonsupplementen in eenpersoonskamers. Deze stegen met 3 procent maar dat is minder dan de stijging van de jaren voordien.

Tiende CM-ziekenhuisbarometer | p. 1



Het aantal opnames in eenpersoonskamers (met kamersupplement) bleef in 2013 nog stabiel. Tot op vandaag gebeurt minder dan één vierde van de klassieke opnames in een éénpersoonskamer en slechts 7 procent van de dagopnames.

2. Een klassieke opname in het ziekenhuis werd in 2013 2 procent duurder in een eenpersoonskamer en 6 procent goedkoper in een kamer voor twee of meer personen. Je betaalde gemiddeld 1.391 euro in een eenpersoonskamer en 281 euro in een kamer voor twee of meer mensen. 3. Een dagopname daarentegen werd duurder. +5 procent (voor chirurgische ingrepen) en +8 procent (voorniet-chirurgische ingrepen), zowel in de eenpersoonskamers als in de kamers voor twee of meer personen. De gemiddelde factuur in het chirurgisch dagziekenhuis bedroeg 660 euro in een eenpersoonskamer en 125 euro in een kamer voor twee of meer. 4. Ook de kost van medisch materiaal is een belangrijke verklaring voor de evoluties in de prijzen. In het klassiek ziekenhuis daalt de kost van materiaal doordat er meer materialen terugbetaald worden. In het chirurgisch dagziekenhuis zien we dan weer een sterke stijging van de materiaalkost voor de patiënt bij kijkoperaties (orthopedische ingrepen). Zo zien we voor meniscusverwijdering bijna een verdubbeling van het remgeld (+170 procent). 5. Per opname betaalt de patiënt gemiddeld 32 euro voor niet-terugbetaalde geneesmiddelen. Dat bedrag is al meer dan tien jaar stabiel en zelfs dalend, maar de variatie tussen de opnames is groot.


CM-achtpuntenplan om klassegeneeskunde te vermijden De globale daling in de factuur in kamers voor twee of meer personen bewijst dat politieke beslissingen hun effect hebben. Kamersupplementen in kamers voor twee of meer personen werden afgeschaft. Medisch materiaal en implantaten worden beter terugbetaald, maar ook veel meer gebruikt. Toch blijven de verschillen tussen de ziekenhuizen groot. Deze verschillen zouden ertoe kunnen leiden dat er zich twee types ziekenhuizen gaan onderscheiden: ziekenhuizen voor de ‘rijken’ en ziekenhuizen voor de minder gegoeden. Deze tendens naar een duale geneeskunde moeten we tegengaan, vindt CM. Deze acht concrete voorstellen van CM dragen daartoe bij.

1.

Een beperking van de ereloonsupplementen in eenpersoonskamers tot 100 procent van het officieel honorarium, zowel bij opnames met overnachting als bij dagopnames De ereloonsupplementen in eenpersoonskamers kennen sinds 2004, het begin van onze metingen, elk jaar een forse stijging. Deze evolutie kan leiden tot een duale geneeskunde, met enerzijds ziekenhuizen met een kwalitatief sterk en goed betaald medisch korps en een aanbod aan luxe-suites. Anderzijds zijn er dan ziekenhuizen die betaalbaar zijn, maar moeten vechten om de artsen te houden, voldoende attractief te blijven voor de meer gegoede patiënten en financieel rond te komen. Ziekenhuizen, die met overheidssubsidies gebouwd worden, die voor de verzorging van de patiënten worden gefinancierd, en waar artsen werkzaam zijn wiens prestaties in grote mate worden terugbetaald door de sociale zekerheid, moeten medische zorg aanbieden die voor iedereen gelijk is en voor iedereen betaalbaar blijft. Een beperking van de ereloonsupplementen in eenpersoonskamers tot maximum 100 procent zou de opwaartse kostenspiraal ten laste van de patiënt tegenhouden en oneerlijke concurrentie vermijden van ziekenhuizen die op meer gegoede patiënten en duurder betaalde artsen mikken. Zeker voor bevallingen, waarbij de ouders meestal voor eenpersoonskamer kiezen, dringt deze beperking zich op. Ereloonsupplementen vormen er in sommige ziekenhuizen een reëel financieel risico voor de jonge ouders.

2.

Een verbod op ereloonsupplementen in kamers voor twee of meer personen bij dagopnames Op 1 januari 2013 werden de ereloonsupplementen bij wet verboden in kamers voor twee of meer personen in het klassiek ziekenhuis. Dit verbod werd echter niet doorgetrokken naar het dagziekenhuis. Er zijn in 2014 nog vier ziekenhuizen waar de artsen ereloonsupplementen mogen aanrekenen voor opnames in kamers voor twee of meer personen. Het is onzinnig om een uitzondering op het verbod in stand houden, ter wille van vier ziekenhuizen. CM is verheugd dat het federaal regeerakkoord van 9 oktober 2014 een verbod aankondigt van de ereloonsupplementen in kamers voor twee of meer personen. We pleiten er dan ook voor om hier zo snel mogelijk werk van te maken. Een volledig verbod op ereloonsupplementen in kamers voor twee of meer personen zou een geruststelling zijn voor de patiënt en transparanter en eerlijker voor de ziekenhuizen.


3.

Garantie van de vrije keuze van arts, ook in een kamer voor twee of meer mensen Als ziekenfonds krijgen wij regelmatig signalen van patiënten dat zij verplicht worden voor een eenpersoonskamer te ‘kiezen’ indien zij door een bepaalde arts willen behandeld worden. Dit is voor CM onaanvaardbaar, want de kamerkeuze mag op geen enkele manier de bereidheid van een arts beïnvloeden om een patiënt te verzorgen. Ook de Orde der Geneesheren - die hier begin dit jaar over bevraagd werd - stelt dat het weigeren van zorg aan een patiënt op basis van de kamerkeuze ingaat tegen de geneeskundige plichtenleer (advies van 22 februari 2014).

4.

Een kostenraming voor patiënten vóór hun ziekenhuisopname De variatie in de facturen voor de patiënt is enorm. Tien procent van de patiënten in het klassiek ziekenhuis betaalt minder dan 50 euro, maar een andere tien procent moet meer dan 1.280 euro neertellen en bij één op de honderd opnames loopt de factuur zelfs op tot meer dan 6.360 euro. Om verrassingen te vermijden is het dus wenselijk dat patiënten voor hun opname een kostenraming zouden krijgen, hetzij op het moment van de afspraak hetzij via een ‘kostprijssimulator’ op de website van het ziekenhuis. Meer dan een ziekenhuis stelt reeds dergelijke simulator online ter beschikking. CM juicht dit toe en moedigt de andere ziekenhuizen aan hier ook werk van te maken.

5.

Medisch materiaal beter terugbetalen door de wettelijke ziekteverzekering Dankzij bijkomende budgetten betaalt de ziekteverzekering implantaten en medisch materiaal beter terug. Maar, voor het materiaal bij kijkoperaties, meestal in dagziekenhuis, werd halfweg 2012 een terugbetaling voorzien met een aandeel ten laste van de patiënt van 55 procent. Hierdoor werd bijvoorbeeld het weghalen van de meniscus op één jaar 37 procent duurder. Deze evolutie waarschuwt ons voor een reëel gevaar. Er komen immers jaarlijks nieuwe materialen en technieken bij. Om te vermijden dat de kost hiervan steeds meer naar de patiënt wordt geschoven, dient hiervoor voldoende budget te worden voorzien.

6.

Solidariseren van de kost van niet-terugbetaalde geneesmiddelen onder de ziekenhuispatiënten, zodat geen enkele patiënt voor een onaangename verrassing komt te staan CM pleit voor het solidariseren van de kost voor niet-terugbetaalde geneesmiddelen. Elke patiënt zou dan per opname 32 euro betalen, ongeacht zijn of haar eigen gebruik van nietterugbetaalde geneesmiddelen. Deze vorm van forfaitarisering zou de onvoorspelbare variatie van de kost van niet terugbetaalde geneesmiddelen doen verdwijnen.

7.

Een patiëntenfactuur van maximaal 200 euro voor een opname met overnachting in een kamer van twee of meer personen Zonder ereloonsupplementen, met goed vergoed medisch materiaal en gesolidariseerde nietterugbetaalde geneesmiddelen moet het mogelijk zijn de factuur voor elke patiënt in een kamer voor twee of meer personen in elk ziekenhuis te beperken tot 200 euro. In 2013 hadden, mede dankzij het beschermingsmechanische van de maximumfactuur (MAF), slechts 10 procent van de opnames in kamers voor twee of meer personen, of zo’n 150.789 opnames, een factuur hoger dan 200 euro). Zo kan elke patiënt er op rekenen dat hij of zij nooit meer dan 200 euro uit eigen zak zal moeten betalen. Tiende CM-ziekenhuisbarometer | p. 4

8.

Een correcte en transparante financiering van de ziekenhuizen die de verpleegkundige zorg en andere personeelskosten beter dekt De stijgende ereloonsupplementen in eenpersoonskamers en de grote variatie tussen de ziekenhuizen en artsen doen vragen rijzen over de mechanismes van de ziekenhuisfinanciering. Welk aandeel van de artsenhonoraria is er werkelijk nodig voor een correcte ziekenhuisfinanciering? De financiële druk op de artsen om mee de werking van het ziekenhuis te financieren, is voor sommige specialisten een reden om zich op een privépraktijk te richten waar zij vrij hun honorarium kunnen bepalen. Een transparantere en correctere financiering van de ziekenhuizen, in combinatie met medische honoraria die in hoofdzaak de intellectuele acte van de arts financieren (en niet de overige werkingskosten van het ziekenhuis), zouden deze verdoken privatisering tegengaan. Als CM scharen we ons achter de verklaringen in het federaal regeerakkoord om te gaan naar een gemengd financieringssysteem met een prospectieve financiering voor standaardiseerbare zorg.


Vijf tips voor de patiënt om onaangename verrassingen te vermijden 1. Kies kostenbewust of u een eenpersoonskamer of een gemeenschappelijke kamer wenst. Informatie over de kost van de verschillende kamertypes vindt u op de opnameverklaring die u wordt voorgelegd ten laatste op het moment van de opname. U kan de opnameverklaring ook vooraf opvragen. Zeker voor een dagopname, waar u maximaal enkele uren gebruik zal maken van uw kamer is dit belangrijk. Het verschil in prijs tussen een eenpersoonskamer en een kamer voor twee of meer personen is er nog groter dan bij een klassieke opname. 2. Vraag uw arts te schatten wat de kost van de ingreep zal zijn (medisch materiaal en ereloon). Bij een heelkundige ingreep bijvoorbeeld, kan de kost van het medisch materiaal (implantaten of hechtmiddelen die in het lichaam blijven) hoog oplopen. De hoogte van het ereloon kan en mag besproken worden. 3. Vergelijk ziekenhuistarieven op www.cm.be/ziekenhuisfactuur en pas uw keuze van ziekenhuis aan voor zover dat mogelijk is. 4. Vraag naar de tarieven van de ‘diverse kosten’ (televisie, telefoon, internet, maaltijd voor de begeleidende partner of ouder… ). 5. Leg uw factuur voor aan uw ziekenfonds vooraleer te betalen. Onze medewerkers kunnen u uitleg geven over de inhoud van uw factuur en nagaan of er geen fouten of onwettige aanrekeningen in staan. In die gevallen kan de dienst ledenverdediging uw factuur betwisten bij het ziekenhuis.


Vergelijkingsmodule voor de ziekenhuistarieven op cm.be CM biedt op haar website een interactieve module aan om de prijzenpolitiek van de ziekenhuizen te vergelijken (www.cm.be/ziekenhuisfactuur). Deze vergelijkingsmodule wordt elk jaar geactualiseerd. Je kiest een kamertype, een type opname (met of zonder overnachting) en een dienst of ingreep, selecteert vervolgens de gewenste ziekenhuizen en je krijgt het detail van de kosten in de gekozen ziekenhuizen. De bedragen zijn opgesplitst in rubrieken zoals honoraria en supplementen voor materiaal. Om de tabel vlotter te kunnen lezen, staan de cijfers in verschillende kleuren. 

Rood: dit ziekenhuis past de tarieven van de 25 procent duurste ziekenhuizen toe.



Oranje: dit ziekenhuis past de tarieven van de 25 procent ziekenhuizen met gemiddelde tarieven toe.



Groen: dit ziekenhuis past de tarieven van de goedkoopste ziekenhuizen toe (onder de mediaan). Ereloonsupplementen van minder dan 1 procent worden automatisch in het groen aangeduid, ongeacht de mediaanwaarde.

De bedragen in deze vergelijking zijn gemiddelden (mediane waarden) op basis van de facturen van 2013. Deze bedragen zijn geen engagement: de werkelijke factuur kan lager of hoger zijn al naargelang de zwaarte van de ingreep, het al dan niet geconventioneerd zijn van de geneesheer, het type materiaal en de verblijfsduur. De gefactureerde bedragen geven ook geen enkele indicatie over de kwaliteit van de zorg. Indien het ziekenhuis ‘rode of oranje cijfers’ vertoont, raden wij de patiënten aan waakzaam te zijn en meer informatie te vragen over de supplementen om verrassingen te vermijden. Wanneer de waarden van de gekozen ziekenhuizen in het groen vermeld staan, kan de factuur toch nog hoog zijn (ze hangt immers onder meer af van de ernst van de gezondheidstoestand en de verblijfsduur), maar ze zal relatief lager zijn dan in ziekenhuizen waarvoor de resultaten in rood of oranje aangeduid zijn voor dezelfde ingreep. In ieder geval kunnen de patiënten die aangesloten zijn bij CM in geval van een overdreven hoge of incorrecte factuur terecht bij CM-medewerkers. Elk jaar worden op deze manier enkele miljoenen euro aan CM-leden terugbetaald.


Inhoud Samenvatting van de opvallendste vaststellingen .............................................................. 1 CM-achtpuntenplan om klassegeneeskunde te vermijden .................................................... 3 Vijf tips voor de patiënt om onaangename verrassingen te vermijden ..................................... 6 Vergelijkingsmodule voor de ziekenhuistarieven op cm.be................................................... 7 Analyse van de ziekenhuisfacturen van 2013 .................................................................... 9 1.

Evolutie van het aantal ziekenhuisopnames ............................................................ 9

2.

Evolutie van het aantal opnames in eenpersoonskamers en regionale verschillen ............. 11 Klassieke opnames ............................................................................................. 11 Dagziekenhuis .................................................................................................. 13

3.

Evolutie van de gemiddelde factuur per kamertype en regionale verschillen .................. 14 Klassieke opnames ............................................................................................. 14 Chirurgisch dagziekenhuis .................................................................................... 15

4.

De ereloonsupplementen ................................................................................. 16 Wat veranderde er op 1 januari 2013? ..................................................................... 16 De maxima volgens de opnameverklaringen .............................................................. 17 Werkelijk aangerekende ereloonsupplementen: klassieke opnames in eenpersoonskamers ..... 18 Als voorbeeld: hoeveel kost een bevalling in het ziekenhuis? ......................................... 21 Chirurgisch dagziekenhuis .................................................................................... 22 Inkomsten van de ziekenhuizen uit patiëntenbetalingen naargelang het kamertype ............. 24

5.

De kamersupplementen voor eenpersoonskamers .................................................... 25 Klassieke opnames ............................................................................................. 25 Dagziekenhuis .................................................................................................. 27

6.

De kost van het materiaal ................................................................................ 27 Chirurgische ingreep met klassieke opname .............................................................. 28 Chirurgisch dagziekenhuis .................................................................................... 29

7.

De niet-vergoede geneesmiddelen ...................................................................... 31 Klassiek .......................................................................................................... 31 Chirurgisch dagziekenhuis .................................................................................... 32

Bijlage 1: Overzichtstabellen van de gemiddelde kost voor de patiënt ................................... 33 Bijlage 2: Methodologie ............................................................................................ 39 Bijlage 3: Ereloonsupplementen, wettelijk toegestaan? ..................................................... 42


Analyse van de ziekenhuisfacturen van 2013 1. Evolutie van het aantal ziekenhuisopnames We tellen in België jaarlijks 3,4 miljoen ziekenhuisopnames. Bijna de helft hiervan (46 procent) zijn dagopnames, en dit aandeel groeit gestaag. Het aantal dagopnames steeg de laatste 10 jaar met gemiddeld 4,5 procent. Niet alleen worden bestaande behandelingen minder ingrijpend door de verbeterde technieken (bijvoorbeeld operaties via kijkbuis), ook komen er nieuwe vormen van behandeling bij waarvoor geen overnachting vereist is (vb. nieuwe geneesmiddelen voor chemotherapie bij kanker). Ook het feit dat we steeds langer leven brengt meer opnames met zich mee. Jaarlijks komen er voor heel het land zo’n 50.000 dagopnames1 bij, zodat we in 2013 uitkwamen bij 1,6 miljoen dagopnames. Dagopnames vervangen deels de klassieke opnames (bijvoorbeeld voor cataract operaties, of voor de behandeling van spataders), maar ook het aantal klassieke opnames stijgt. In 2013 telden we 18.000 klassieke opnames meer dan in 2012 (groei van 1 procent). Dit brengt het totaal op 1,8 miljoen klassieke opnames. Zie figuur 1. Figuur 1: Evolutie van het aantal ziekenhuisopnames in België 2002-2013

Evolutie aantal ziekenhuisopnames 4.000.000 3.500.000 600.946

Aantal opnames

3.000.000 2.500.000 197 000

970.991

2.000.000 706 000 1.500.000 1.000.000

1.843.945

1 664 000

500.000

klassieke opname

niet chirurgisch dagziekh (exclusief ambulante forfaits)

2013

2012

2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

2003

2002

0

chirurgisch dagziekh

We maken onderscheid tussen chirurgisch en niet-chirurgisch dagziekenhuis. In het niet-chirurgisch dagziekenhuis worden heel wat relatief snelle ingrepen gedaan zoals de verwijdering van een tandwortel in het kaakbeen, het wegnemen van goedaardige gezwellen via kijkbuis, het radiologisch in beeld brengen van de kransslagaders, enzovoort. Andere veel voorkomende types behandelingen in niet-chirurgisch dagziekenhuis zijn de kankerbehandeling met geneesmiddelen (chemotherapie), de nierdialyse en de chronische pijnbehandeling. Deze twee laatsten beschouwen we eerder als ambulante prestaties en dus niet als echte ziekenhuisopnames.

1

Bij de dagopnames worden de ambulante forfaits niet meegerekend. Ambulante forfaits zijn de forfaits voor dialyse, chronische pijn, mini-forfait (afgeschaft in 2014) en manipulatie poortkatheter. Deze zijn zeer frequent en hun aantal stijgt fors, maar ze kunnen niet als een echte dagopname worden beschouwd.


De meest voorkomende chirurgische dagingrepen zijn ingrepen in de domeinen oftalmologie (oogheelkunde), orthopedie (heelkunde van het steun- en bewegingsapparaat), stomatologie (mond- en kaakheelkunde), oto-rhino-laryngologie (ingrepen door neus-, keel-, oorartsen, kortweg ORL of NOK), urologie (operatieve behandelingen aan de urinewegen en/of mannelijke geslachtsorganen) en gynaecologie (operatieve behandelingen aan het vrouwelijk voortplantingssysteem). Oftalmologie en orthopedie zijn samen goed voor de helft van de ingrepen in het chirurgisch dagziekenhuis. Figuur 2 geeft een idee van de verdeling van de verschillende pathologieën bij de chirurgische dagopnames. Figuur 2: Aandeel van de verschillende pathologieën in het aantal dagopnames

Chirurgisch dagziekenhuis: aandeel van de pathologieën in het aantal opnames, 2013

15% 23%

4%

orthopedie oftalmo stomato

6%

ORL urologie

8% 26%

gynaeco andere

18%

De klassieke opnames (dus de opnames mét overnachting) in deze studie zijn gegroepeerd volgens de dienst waarbinnen de patiënt verzorgd werd. Volgende vijf diensten werden weerhouden in de analyses: heelkunde, inwendige geneeskunde 2, pediatrie, materniteit en de dienst geriatrie en revalidatie. Figuur 3 geeft de verdeling van de opnames weer overheen deze diensten.

2

Patiënten die een heelkundige ingreep ondergingen en toch op de dienst inwendige geneeskunde verbleven, worden in deze studie toch ondergebracht bij de dienst heelkunde


Figuur 3: Aandeel van de selectie van diensten in de klassieke opnames

Verdeling van de opnames over de geselecteerde diensten , klassieke opnames 2013

6% 8% 9%

Heelkunde

40%

Inwendige geneeskunde Pediatrie Materniteit

37%

Geriatrie en revalidatie

2. Evolutie van het aantal opnames in eenpersoonskamers en regionale verschillen In België hangt de hoogte van de ziekenhuisfactuur in de eerste plaats af van de kamerkeuze van de patiënt. Een patiënt die kiest voor een eenpersoonskamer betaalt een veelvoud van wat een patiënt betaalt die zijn kamer deelt met één of meerdere personen. De hogere prijs heeft niet alleen betrekking op de kamer zelf (kamersupplementen, zie punt 5), maar ook op de prijs die de arts aanrekent (ereloonsupplementen, zie punten 3 en 4). Om de patiëntenfactuur te evalueren is het dus belangrijk te weten in welk kamertype een patiënt terecht komt.

Klassieke opnames Het aandeel van de opnames in eenpersoonskamers (berekend op basis van het aandeel opnames waarbij een kamersupplement werd aangerekend 3) bleef in 2013, net als de laatste 5 jaar, stabiel op gemiddeld 23 procent bij een klassieke opname, 69 procent in de materniteit en 9 procent in de geriatrie en revalidatie. In de pediatrie neemt het aantal eenpersoonskamers wel elk jaar toe en komen we in 2013 uit op 38 procent van de verblijven. Ook was er in 2013 één ziekenhuis dat zijn aantal éénpersoonskamers verdubbelde (CHIREC). Dat is duidelijk te zien op figuur 4: de meeste punten (ziekenhuizen) bevinden zich op de diagonaal, slechts één punt zweeft er ver boven.

3

In een aantal gevallen wordt geen kamersupplement aangerekend terwijl de patiënt toch in een éénpersoonskamer ligt, (bijvoorbeeld om medische redenen). De eenpersoonskamer was dan geen expliciete keuze van de patiënt. In dit geval beschouwen wij dit ook als een opname in een twee- of meerpersoonskamer.


Figuur 4: Kamerkeuzebeleid per ziekenhuis, aantal eenpersoonskamers in 2012 en 2013

Kamerkeuzebeleid per ziekenhuis 2012-2013: klassiek ziekenhuis 60%

% 1-peroonskamers in 2013

50%

40%

30%

20%

10%

0% 0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

% 1-persoonskamers in 2012

De meerderheid van de opnames gebeurt dus in twee- of meerpersoonskamers, maar de materniteit vormt hierop de uitzondering: daar is zowel de vraag naar als het aanbod aan eenpersoonskamers veel groter. Deze cijfers verbergen grote verschillen tussen de ziekenhuizen. In CHIREC (Brussel), CHC Saint Vincent et Sainte Elisabeth (Luik), en het UZA zijn er respectievelijk 57 procent, 53 procent en 50 procent eenpersoonskamers. In het UZ Leuven en het UZ Brussel daarentegen slechts 13 procent en drie ziekenhuizen gaan nog lager met 12 of 11 procent (Grand Hôpital de Charleroi, Centre Hospitalier de Dinant, CH – EpiCURA in Ath). De verschillen op provinciaal niveau zijn af te lezen in figuur 5:


Figuur 5: Proportie kamertype per provincie, klassieke opnames, 2013

Dagziekenhuis In het dagziekenhuis is het aandeel opnames in eenpersoonskamers veel kleiner: 7 procent voor chirurgische ingrepen, 3 procent voor niet-chirurgische. In een deel van de gevallen is er dan ook bijna geen sprake van een kamer en rust je gewoon even uit in een zetel. Ook deze cijfers verbergen grote verschillen tussen ziekenhuizen. In CHIREC en het AZ Heilige Familie in Reet krijgen in meer dan 20 procent van de chirurgische dagopnames de patiënten een eenpersoonskamer. In andere ziekenhuizen worden er nooit eenpersoonskamers aangerekend in het chirurgisch dagziekenhuis. De variatie op niveau van de provincies is zichtbaar op figuur 6.


Figuur 6: proportie kamertype per provincie, chirurgisch dagziekenhuis, 2013

Proportie 1 en 2 of meerpersoonskamers per provincie, chirurgisch dagziekenhuis, 2013 100% 90% 80% 70% 60% 50%

90%

90% 95% 96% 97% 98%

91% 93% 94% 95% 96%

40%

2 of meerpk

30%

1pk

20% 10% 0%

10%

10% 5%

4%

3%

2%

9%

7%

6%

5%

4%

3. Evolutie van de gemiddelde factuur per kamertype en regionale verschillen Klassieke opnames Een klassieke opname in het ziekenhuis werd in 2013 algemeen 1 procent goedkoper. De opnames in eenpersoonskamers werden wel 2 procent duurder maar deze stijging wordt in het globale gemiddelde gecompenseerd door de daling met 6 procent in kamers voor twee of meer personen. We komen in 2013 uit op een gemiddelde van 281 euro ten laste van de patiënt voor een opname in kamers voor twee of meer personen, en een vijfvoud daarvan, namelijk 1 391 euro , voor een opname in een eenpersoonskamer. Het gemiddelde over alle kamertypes heen bedraagt 533 euro. Over de periode van 2004 tot 2013 betekent dit een jaarlijkse reële stijging van 1 procent in eenpersoonskamers en een jaarlijkse reële daling van 3 procent in kamers voor twee of meer personen. De verklaring voor deze evoluties bespreken we in de volgende punten, maar kort samengevat stijgt de factuur in eenpersoonskamers door een stijging van de ereloonsupplementen en daalt de factuur door dalingen in drie rubrieken: de kost voor materiaal (ook in eenpersoonskamers), en de daling van ereloon- en kamersupplementen in kamers voor twee of meer personen (zie figuur 7).


Figuur 7: Evolutie van de gemiddelde kost per opname, per kamertype

Evolutie van de factuur voor de patiënt per rubriek klassieke hospitalisatie per kamertype (prijzen 2013) 1600

1364

1391

Gemiddeld factuurbedrag ( €)

1400 1200 1000

577

582

617

505

500

477

645

658

682

770

444

360

795

805

831

800 600 400

497

448

341

329

330

200 202

204

220

226

219

217

229

228

229

230

19

20

19

18

185

182

150

140

15 124

14 115

14 95

172

174

193

198

193

195

193

298

281

17 83

16 72

2 69

207

210

210

0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 individuele kamer

Remgeld

Materiaal- kamer en andere supplementen

kamer voor 2 of meer

Honorariumsupplementen

Chirurgisch dagziekenhuis De evolutie van de factuur in het dagziekenhuis vertoont gelijkenissen met deze in het klassiek ziekenhuis, maar de recente evolutie is toch is verschillend. Daar waar in het klassieke ziekenhuizen de prijs globaal daalt, stijgt de prijs van een chirurgische dagopname in 2013 met 4 procent (in beide kamertypes). Zo komen we in 2013 uit op een gemiddelde van 125 euro ten laste van de patiënt voor een dagopname in kamers voor twee of meer personen en ook hier een vijfvoud voor de eenpersoonskamers, namelijk 660 euro ten laste van de patiënt. Het gemiddelde over alle kamertypes heen bedraagt 161 euro. Over de periode van 2009 tot 2013 betekent dit een jaarlijkse reële stijging van 3 procent in eenpersoonskamers en van 4 procent in kamers voor twee of meer personen (zie figuur 8). De verklaring voor deze stijging bespreken we in de volgende punten, maar kort samengevat zijn zowel ereloonsupplementen als de materiaalkost hiervoor verantwoordelijk.


Figuur 8: Evolutie van de factuur voor de patiënt in chirurgisch dagziekenhuis, prijzen 2013

Evolutie van de factuur voor de patiënt in chirurgisch dagziekenhuis, prijzen 2013 700

635 600

660

625

500 400

465 478 491

499 516 472 472 475

300 200 30 100 0

110 104 94

88

80

90

84

81

77

27 66

50

38

45

44

52

63

64

59

49

46

121 125 27 52

55

26 37 43

26 29 58

26 34 56

26 34 61

24 34 66

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 eenpersoonskamers remgeld

andere supplementen

twee- of meerpersoonskamers ereloonsupplementen

4. De ereloonsupplementen Wat veranderde er op 1 januari 2013? Op 1 januari 2013 verbood de overheid alle ereloonsupplementen in kamers voor twee of meer personen in het klassiek ziekenhuis. De overheid liet wel de mogelijkheid om ereloonsupplementen aan te rekenen in het dagziekenhuis. Vanaf 1 juli 2014 zou het verbod ook gelden voor oncologische zorg in het dagziekenhuis en werd het verbod voor patiënten met verhoogde tegemoetkoming of met het statuut van ‘chronisch ziek’ terug hersteld zoals dat voorheen ook al bestond4. Behalve voor oncologische zorg, bleven ereloonsupplementen dus toegestaan in kamers voor twee- en meer personen in dagziekenhuis. Er werd gevreesd dat, ter compensatie van het verbod, er een toename zou zijn van het aantal opnames in eenpersoonskamers en van het aantal aanrekeningen van ereloonsupplementen in eenpersoonskamers en in dagziekenhuis. Het bilan bleek in 2013 echter eerder positief: 

Ondanks de uitzondering voor het dagziekenhuis schaften alle ziekenhuizen, uitgenomen vijf (CHIREC, Imelda, Iris Zuid, Heilig Hart in Leuven en Europaziekenhuizen) hun ereloonsupplementen in kamers voor twee of meer personen volledig af. Waar in 2013 wel nog ereloonsupplementen aangerekend werden in kamers voor twee of meer personen in dagziekenhuis stijgen ze ook sterk (tot +35 procent in Europaziekenhuizen).

4

Dit verbod bestond al voor deze patiënten (door de wet op de ‘beschermde patiënten’) maar het verbod van 1 januari 2013 had als onbedoeld neveneffect dat deze bescherming werd opgeheven.






Door het verbod inden 16 ziekenhuizen in kamers voor twee of meer personen bij klassieke opnames in 2013 in totaal 16 miljoen euro minder ereloonsupplementen dan in 2012. Deze daling werd niet gecompenseerd met een groei van de ereloonsupplementen in eenpersoonskamers. Deze stegen met 3 procent maar dat is minder dan de stijging van de jaren voordien. Het aantal eenpersoonskamers bleef in 2013 nog stabiel (uitgenomen in 1 ziekenhuis, zie punt 2). Tot op vandaag gebeurt minder dan één vierde van de klassieke opnames in een éénpersoonskamer en slechts 7 procent van de dagopnames.

De maxima volgens de opnameverklaringen Het maximaal percentage ereloonsupplementen is het maximum dat elk ziekenhuis met zijn artsen afspreekt. Dit maximum (per kamertype) staat in de opnameverklaring die elke patiënt ter ondertekening krijgt voorgelegd ten laatste bij het begin van de opname en is uitgedrukt in procent van het officieel tarief per prestatie5. Op de opnameverklaring duidt de patiënt zijn/haar kamerkeuze aan. Uit deze opnameverklaringen leiden wij af dat in 40 ziekenhuizen de artsen nooit meer dan 100 procent ereloon mogen aanrekenen (figuur 9). Vijf ziekenhuizen trokken hun maxima op in 2013 (van 100, 175 of 200 procent tot 125 of 150, 200 of 275 procent). Anderzijds haalden twee ziekenhuizen hun maxima terug van 300 procent naar 200 procent (Sint Jansziekenhuis in Brussel) en van 400 procent naar 300 procent (CHIREC, Brussel). De twee ziekenhuizen die nog de 400 procent hanteren in 2013 zijn het Hôpital Universitaire Des Enfants Reine Fabiola (HUDERF, Brussel) en Sainte Anne- Saint Rémi (Brussel), maar dit laatste ziekenhuis ging begin 2014 ook naar 300 procent. Figuur 9: Maximaal aanrekenbaar ereloonsupplement in elk ziekenhuis in 2012 en 2013 Maximaal aanrekenbaar ereloonsupplement in eenpersoonskamers volgens opnameverklaring, in 2012 en 2013 450%

400%

350%

300%

250%

2012 200%

2013

150%

100%

50%

710006 710039 710063 710102 710124 710176 710247 710308 710392 710397 710550 710710 710715 710719 710595 710032 710023 710126 710264 710689 710164 710007 710010 710042 710099 710146 710249 710346 710534 710718 710254 710076 710087 710140 710406 710723

0%

De gegevens, geüpdatet voor 2014 zijn gevisualiseerd op de kaart van België in figuur 10.

5

Het officieel tarief is gelijk aan de som van de RIZIV- vergoeding plus het persoonlijk aandeel van de patiënt voor de betreffende prestatie.


Figuur 10: Maximaal aanrekenbaar ereloonsupplement 2014, per ziekenhuis op de kaart van België

Werkelijk aangerekende ereloonsupplementen: klassieke opnames in eenpersoonskamers Naast de maxima is het ook leerrijk te analyseren wat de werkelijk toegepaste ereloonsupplementen waren in 2013. Deze bedroegen gemiddeld 62 procent. Dat dit veel lager ligt dan de maxima komt doordat er op heel wat artsenprestaties geen ereloonsupplementen (mogen) worden aangerekend6. Nominaal ging het in de klassieke opnames over 804 euro (op een totale factuur van 1391 euro). De ereloonsupplementen stegen met 3 procent in 2013. Deze groei is iets lager dan de jaarlijkse groei van 4 procent die we de laatste 10 jaar constateerden. Het Brusselse ziekenhuis CHIREC blijft de hoogste bedragen aanrekenen voor vergelijkbare behandelingen. Dit lees je af van de kolommen ‘gemiddeld procent ereloonsupplement’ in tabel 1. De rangschikking gebeurt op basis van ‘gemiddeld percent ereloonsupplement’, aangezien dit een vergelijkbaar gegeven is. De totale gemiddelde factuur voor de patiënt daarentegen is geen vergelijkbaar gegeven want deze hangt af van de zwaarte van de behandelingen in het ziekenhuis. Zo zal een academisch ziekenhuis typisch gemiddeld een hogere factuur moeten voorleggen ook al rekent het procentueel minder ereloonsupplementen aan.

6

Voorbeelden hiervan zijn forfaitaire honoraria voor medische beeldvorming en klinische biologie.


Bij deze 10de barometer, stellen we vast dat de ‘top 10’ van Tabel 1, elk jaar ongeveer dezelfde blijft. De vier eerste ziekenhuizen uit deze tabel komen sinds 2004 zelfs systematisch elk jaar terug. De kleine groep ziekenhuizen uit tabel 1 overschaduwt de veel grotere groep van ziekenhuizen waar de facturen stabieler blijven van jaar tot jaar. In tabel 2 vind je de top-tien van de minst dure ziekenhuizen in eenpersoonskamers. Tabel 1: Top-tien van de ziekenhuizen met de hoogste ereloonsupplementen (in procent) in eenpersoonskamers voor klassieke opnames Gemeente

Ziekenhuis

Brussel2 Rocourt Brussel Gosselies Brussel Brussel La louvière Ottignies Gilly Brussel

CHIREC CHC St.Vincent Ste.Elisabeth Clin. Univ. Hôpital Erasme Clinique Notre-Dame de Grâce UCL Saint-Luc Europaziekenhuizen CHU Tivoli Clinique Saint Pierre Ottignies Grand Hôpital De Charleroi CHU Brugmann

1 2

maximum1 procent ereloon supplement

gemiddeld procent ereloon supplement

toename ereloon supplement in 2013

300% 275% 300% 250% 300% 300% 300% 200% 200% 300%

180% 161% 149% 148% 140% 130% 127% 123% 122% 115%

-0,3% 7,3% 2,3% 8,6% 4,0% 8,4% -2,7% 1,5% 5,0% 3,7%

gemiddelde totale factuur patiënt

3.160 2.451 3.681 2.470 3.926 2.688 2.213 2.267 2.835 2.433

€ € € € € € € € € €

Percentage zoals vermeld op de opnameverklaring Zes sites verspreid over Brussel en Waals-Brabant

Tabel 2: Top-tien van de ziekenhuizen met de laagste ereloonsupplementen (in procent) in eenpersoonskamers Gemeente

Ziekenhuis

Edegem Torhout Arlon Roeselare Izegem Tongeren Zottegem Hasselt Ieper Dendermonde

UZ Antwerpen Sint-Rembertziekenhuis Vivalia Heilig Hart Roeselare-Menen Sint-Jozefskliniek AZ Vesalius AZ Sint-Elisabeth Jessaziekenhuis Jan Yperman Ziekenhuis AZ Sint-Blasius

1

maximum1 procent ereloon supplement

gemiddeld procent ereloon supplement

toename ereloon supplement in 2013

gemiddelde totale factuur patiënt

150% 100% 200% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%

32% 36% 37% 37% 39% 40% 44% 44% 44% 44%

-13,2% -0,4% -24,0% -4,5% 4,1% 4,6% -2,0% -0,6% 10,5% 24,4%

969 € 747 € 767 € 826 € 861 € 781 € 937 € 1.063 € 940 € 890 €

Percentage zoals vermeld op de opnameverklaring

Het verschil tussen de ziekenhuizen blijkt ook als we deze groeperen per provincie (zie figuur 11). Brussel is een grote uitschieter. Daarna rekenen de artsen de hoogste ereloonsupplementen aan in de provincies Waals-Brabant (Saint Pierre, Ottignies) en Luik (CH Saint Vincent & Ste. Elisabeth). In Vlaanderen zit Vlaams-Brabant het hoogst met twee ziekenhuizen in de Brusselse invloedsfeer (AZ Jan Portaels, Vilvoorde en RZ Sint Maria in Halle).


Figuur 11: Samenstelling van de factuur voor de patiënt per provincie, klassieke opnames 2013 Samenstelling van de factuur voor de patiënt, per provincie, klassieke opnames 2013 3000

2500

2000

1500

1000

500

Remgeld

Limburg

Antwerpen

West-Vlaanderen

Vlaams-Brabant

Oost-Vlaanderen

Liège

Brabant Wallon

Namur

Hainaut

Eenpersoonskamers

Luxembourg

Brussel

Limburg

Oost-Vlaanderen

West-Vlaanderen

Antwerpen

Vlaams-Brabant

Namur

Luxembourg

Liège

Hainaut

Brabant Wallon

Brussel

0

Twee- en meerpersoonskamers

Materiaal en diverse supplementen

Kamersupplementen


De variatie tussen de ziekenhuizen is dus groot, maar ook het soort ingreep bepaalt in sterke mate het bedrag van de ereloonsupplementen. Dit is het gevolg van het feit dat ereloonsupplementen berekend worden als een percent van de officiële tarieven. De ‘duurste’ behandelingen grijpen plaats in de diensten heelkunde en materniteit. Dit is goed zichtbaar in figuur 12. Figuur 12: Evolutie van de ereloonsupplementen in eenpersoonskamers per dienst

Honorariumsupplementen 1-persk. kost per opname in euro

1400

+4%

1200

2006

1000

2007

+3%

800 600 400

2008 +2%

2009 +9% +1%

2010

200

2011

0

2012 2013

Algemeen komt het hierop neer dat supplementen voornamelijk worden aangerekend bij ‘technische ingrepen’ (bijvoorbeeld anesthesie of chirurgische ingrepen). Hierdoor is er sprake van Tiende CM-ziekenhuisbarometer | p. 20

een grote ongelijkheid in de vergoeding van de verschillende artsenspecialismen. De laatste jaren werden er een reeks inspanningen geleverd om deze verschillen weg te werken door de vergoedingen van bijvoorbeeld geriaters en pediaters (die meer ‘intellectuele prestaties’ leveren) op te waarderen, maar deze zogenaamde ‘herijking’ is zeker nog niet ten einde.

Als voorbeeld: hoeveel kost een bevalling in het ziekenhuis? Eenpersoonskamers worden bij uitstek gebruikt in de materniteit. De grote meerderheid van de moeders overnacht na de bevalling in een eenpersoonskamer. In sommige ziekenhuizen wordt deze ‘bijzondere wens’ aangewend om goed door te rekenen met kamer- en ereloonsupplementen. Daardoor is bevallen in het ziekenhuis vaak duur. Voor een normale bevalling (geen keizersnede) betaal je gemiddeld 183 euro in een tweepersoonskamer en 1.291 euro in een eenpersoonskamer. De verschillen tussen de ziekenhuizen zijn groot en voor eenpersoonskamers lijkt elke regio hier een andere trend te volgen (figuur 13). Het grootste aantal eenpersoonskamers komt voor in Vlaanderen. Daar zijn deze goedkoper dan in Wallonië of Brussel. In Vlaanderen betaalde je in 2013 gemiddeld 1.154 euro, in Wallonië 1.605 euro en in Brussel 2.256 euro voor een bevalling in een eenpersoonskamer. Figuur 13: Kost voor de patiënt van een klassieke bevalling: per kamertypes en per regio

Kost voor de patiënt van een natuurlijke bevalling in eenpersoonskamers en twee- of meerpersoonskamers per regio, in prijzen 2013 2.500

kost voor de patiênt in euro

2.000

1.500

1.000

500

0 09 10 11 12 13 09 10 11 12 13 09 10 11 12 13 09 10 11 12 13 09 10 11 12 13 09 10 11 12 13 1 bed

2 of + bedden

1 bed

Vlaanderen Remgeld

2 of + bedden Wallonië

Hono. Sup.

Kamersup.

1 bed

2 of + bedden Brussel

Andere sup.

De Brusselse ziekenhuizen bevinden zich dan ook in de top 10 van duurste ziekenhuizen voor een natuurlijke bevalling: zie tabel 3. Tiende CM-ziekenhuisbarometer | p. 21

Tabel 3: Top-tien duurste ziekenhuizen voor een natuurlijke bevalling in een eenpersoonskamer Gemeente Ziekenhuis Bedrag Bedrag (euro) (euro) ereloonkamersupplem. supplem. Bruxelles CHIREC 2.071 € 764 € Bruxelles Cliniques Universitaires Saint-Luc 1.670 € 793 € Gosselies Clinique Notre-Dame De Grâce 1.879 € 504 € Brussel Europaziekenhuizen 1.567 € 832 € Rocourt CHC St. Vincent & Ste. Elisabeth 1.847 € 389 € Bruxelles Clinique Ste. Anne - St.-Remi 1.558 € 560 € Liege CHC Cliniques Saint-Joseph 1.726 € 382 € Ottignies Clinique Saint Pierre Ottignies 1.540 € 319 € Bruxelles Cliniques Univ. Hopital Erasme 1.100 € 638 € La louviere CHU Tivoli 1.582 € 114 €

Bedrag (euro) totaal patiënt 3.244 € 2.732 € 2.702 € 2.680 € 2.473 € 2.362 € 2.308 € 2.097 € 1.997 € 1.987 €

Toch voeren sommige ziekenhuizen een gematigde prijspolitiek. In tabel 4 staan de tien ziekenhuizen met de laagste gemiddelde factuur voor een bevalling in 2013. Tabel 4: Top-tien goedkoopste ziekenhuizen voor een natuurlijke bevalling in een eenpersoonskamer Gemeente Ziekenhuis Bedrag Bedrag (euro) (euro) ereloonkamersupplem. supplem. Roeselare H.-Hartziekenhuis Roeselare-Menen 462 € 155 € Maaseik Ziekenhuis Maas en Kempen 507 € 162 € Torhout Sint-Rembertziekenhuis 452 € 173 € Aalst Algemeen Stedelijk Ziekenhuis 613 € 139 € Dendermonde AZ Sint-Blasius 537 € 150 € Zottegem AZ Sint-Elisabeth 581 € 131 € Izegem Sint-Jozefskliniek 596 € 137 € Gent AZ Sint-Lucas 612 € 159 € Arlon Vivalia 600 € 163 € Sint-Truiden RZ Sint-Trudo 585 € 188 €

Bedrag (euro) totaal patiënt 882 € 888 € 936 € 940 € 943 € 963 € 968 € 971 € 975 € 985 €

Chirurgisch dagziekenhuis Ook in de eenpersoonskamers in het chirurgisch dagziekenhuis kan de factuur hoog oplopen omwille van de ereloonsupplementen. Deze bedroegen in 2013, gemiddeld 516 euro, of vier vijfden van de totale factuur van 660 euro. Ook deze ereloonsupplementen stegen in 2013 met 3 procent. Tabel 5 geeft voor het voorbeeld van de orthopedische dagingrepen weer, welke in 2013 de duurste ziekenhuizen waren voor opnames in eenpersoonskamers.


Tabel 5: Top 10 duurste ziekenhuizen orthopedie in dagziekenhuis, eenpersoonskamers 2013 maximum1 gemiddeld gemiddeld gemiddeld procent procent bedrag totale Gemeente Ziekenhuis ereloon ereloon ereloon factuur patiënt supplement supplement supplement 2 Brussel CHIREC 300% 210% 854 1.053 Brussel CHU Brugmann 300% 210% 792 866 Rocourt CHC St. Vincent Ste. Elisabeth 275% 198% 897 1.059 Brussel Clin. Univ. Hôpital Erasme 300% 171% 665 751 Liege CHC Cliniques Saint-Joseph 250% 161% 589 676 Seraing CH Bois De L'Abbaye et De 200% 153% 766 919 Hesbaye Liege CHR De La Citadelle 200% 148% 566 644 Brussel Kliniek Sint-Jan 200% 147% 589 764 Brussel UCL Saint-Luc 300% 145% 508 597 Gilly Grand Hôpital De Charleroi 200% 144% 534 651 1 2


In figuur 14 worden de verschillen per provincie duidelijk, waarbij ereloonsupplementen de grootste variatie verklaren. Figuur 14: Patiëntenfactuur in het chirurgisch dagziekenhuis in eenpersoonskamers, per provincie, 2013

Samenstelling van de patiëntenfactuur in het chirurgisch dagziekenhuis in 1-persoonskamers per provincie, 2013 1.400

euro per opname

1.200 1.000

800

materiaal en diverse

600

geneesmiddelen

400 200

kamersupplement honorariumsupplement remgeld

0

Nog interessanter is het na te gaan hoe de ereloonsupplementen evolueerden in kamers voor twee of meer personen. Het verbod op ereloonsupplementen van 1 januari 2013 gold immers niet voor het dagziekenhuis (de uitzondering voor beschermde patiënten en voor kankerbehandeling ging pas in half 2014). Toch schaften, zoals vermeld de meeste ziekenhuizen deze ereloonsupplementen volledig af. De vijf ziekenhuizen die dit niet deden zijn terug te vinden in de tabel 6. Tiende CM-ziekenhuisbarometer | p. 23

Europaziekenhuizen schafte deze ereloonsupplementen uiteindelijk ook af in kamers voor twee of meer personen, maar bevond zich in 2013 in een overgangssituatie. Tabel 6: De vijf ziekenhuizen met ereloonsupplementen in kamers voor twee of meer personen: chirurgische dagopnames maximum1 gemiddeld toename procent procent ereloon Gemeente Ziekenhuis ereloon ereloon supplement supplement supplement in 2013 Brussel2 Brussel Bonheiden Brussel Leuven 1 2

CHIREC Iris Zuid Ziekenhuizen Imelda Ziekenhuis Europaziekenhuizen RZ Heilig Hart Leuven

300% 300% 150% 0% 50%

98% 60% 21% 7% 5%

gemiddeld totale factuur patiënt

+9% +7% +4% +35% +11%

732€ 457 € 163 € 148 € 101 €


Het gevolg van deze situatie dat het ziekenhuis CHIREC per jaar voor 13 miljoen euro aan ereloonsupplementen int in kamers voor twee of meer in dagziekenhuis. De andere ziekenhuizen van tabel 6 (exclusief Europaziekenhuizen) innen samen 8 miljoen euro aan dergelijke ereloonsupplementen, en alle andere ziekenhuizen 0 euro. Inkomsten van de ziekenhuizen uit patiëntenbetalingen naargelang het kamertype Uit figuur 15 blijkt ook dat de inkomsten uit patiëntenbetalingen in eenpersoonskamers in het klassiek ziekenhuis, deze uit de kamers voor twee of meer personen overtreffen, ondanks het sterke numerieke overwicht van het aantal opnames in kamers voor twee of meer personen (zie punt 2). Voor dagziekenhuis (zowel chirurgisch als niet chirurgisch) zijn de totale inkomsten uit patiëntenbetalingen wel groter uit de opnames in kamers voor twee of meer personen dan in eenpersoonskamers, maar dit geldt niet voor de ereloonsupplementen.


Figuur 15: Totaal volume betalingen door patiënten per type hospitalisatie en kamer Totaal volume betalingen door patiënten per type hospitalisatie en kamer, prijzen 2013 700.000.000

600.000.000

500.000.000

400.000.000

300.000.000

andere kosten ereloonsupplementen

200.000.000

remgeld

100.000.000

2008

2009

2010

2011

2012

eenpersoonskamers

2013

klassiek chir dag n.chir dag klassiek chir dag n.chir dag klassiek chir dag n.chir dag klassiek chir dag n.chir dag klassiek chir dag n.chir dag klassiek chir dag n.chir dag

klassiek chir dag n.chir dag klassiek chir dag n.chir dag klassiek chir dag n.chir dag klassiek chir dag n.chir dag klassiek chir dag n.chir dag klassiek chir dag n.chir dag

0

2008

2009

2010

2011

2012

2013

twee- en meerpersoonskamers

Merk op dat supplementen niet worden opgevangen door de maximumfactuur. De opnames in eenpersoonskamers vertegenwoordigen in 2013 slechts 23 procent van alle opnames, maar ze betekenen wel 58 procent van de totale uitgaven van de patiënten voor klassieke opnames. De totale uitgaven voor klassieke opnames door patiënten in eenpersoonskamers was 562 miljoen euro en in kamers voor twee of meer personen 413 miljoen euro.

5. De kamersupplementen voor eenpersoonskamers Klassieke opnames Vandaag spreken we enkel nog van kamersupplementen in eenpersoonskamers. Deze supplementen werden in kamers voor twee of meer personen immers verboden voor ‘beschermde patiënten’ in 2006 en voor iedereen afgeschaft in 2010. Uit de facturen blijkt de variatie in de kamersupplementen enorm. Deze gaan van 19 euro per dag in het UZA tot 157 euro per dag in de Cliniques Universitaires Saint-Luc. De hele range is zichtbaar in figuur 16.


Figuur 16 : Kamersupplement in eenpersoonskamer per ziekenhuis

Kamersupplement per dag in eenpersoonskamers, klassieke opnames 2013 180

euro per dag kamersupplement

160

140 120 100 80 60 40 20

1 4 7 10 13 16 19 22 25 28 31 34 37 40 43 46 49 52 55 58 61 64 67 70 73 76 79 82 85 88 91 94 97 100 103 106 109

0 rangnummer ziekenhuis

Het gemiddelde is 39 euro per dag in klassiek ziekenhuis. Dit betekent een stijging van 5 procent tegenover 2012. Deze stijging is zichtbaar in de volgende figuur (figuur 17).

Figuur 17: Evolutie van de kamersupplementen, klassieke opnames in éénpersoonskamers

Evolutie van de kamersupplementen per dag, klassieke opnames in 1-persoonskamers 2012-2013 180

kamersupplement per dag in 2013

160 140 120 100

80 60 40 20 0 0

50

100

150

kamersupplement per dag in 2012


Het spreekt vanzelf dat opnames met een langere ligduur een hoger aandeel op de factuur van kamersupplementen met zich meebrengen. Terwijl het gemiddelde bedrag aan kamersupplementen 241 euro is, betaal je in de diensten geriatrie en revalidatie, ten gevolge van de langere ligduur, gemiddeld 598 euro aan kamersupplementen.

Dagziekenhuis In dagziekenhuis komen de eenpersoonskamers veel minder voor. De prijs die ervoor aangerekend wordt is echter vergelijkbaar met het klassiek ziekenhuis: 44 euro in chirurgisch dagziekenhuis (een stijging van +4 procent tegenover 2012) en 42 euro in niet-chirurgisch dagziekenhuis (+7 procent).

6. De kost van het materiaal De sector van de implantaten (bijvoorbeeld heup- of knieprothesen, stents, pacemakers, maar ook staafjes en vijsjes, vaatenten,…) en medische materialen (mini-camera’s voor kijkbuisoperaties, katheters, hechtingsnietjes,…) is in volle ontwikkeling. Jaarlijks komen er nieuwe implantaten en materialen bij die de oude vervangen of die nieuwe mogelijkheden introduceren in de geneeskunde. We staan aan de vooravond van de introductie van op maat ontwikkelde en in 3Dgeprinte medische hulpstukken met nog ongekende mogelijkheden. Aan deze technologische vernieuwing hangt uiteraard een prijskaartje. Gelukkig werd in de laatste jaren een substantiële groei toegestaan van het budget voor deze materialen (jaarlijks 4 à 5 procent, zie groene balken in figuur 18). Toch moeten we waakzaam zijn voor de hoge kost die op ons afkomt en in het bijzonder op de patiënt.


Figuur 18: Evolutie van de globale uitgaven voor implantaten en medisch materiaal

Evolutie van de globale uitgaven voor implantaten en medisch materiaal, prijzen 2013 900

800 700

miljoen euro

600

Uitgaven volgens RIZIV

500 400

464

479

508

528

553

573

635

627

Remgelden

300 200

100 0

Supplementen + Niet vergoedbare

65

45

26

17

94

129

137

148

151

2009

2010

2011

2012

2013

105

107

90

72

87

90

93

2006

2007

2008

In de zoektocht naar besparingen werd beslist het budget voor implantaten vanaf 2013 in te krimpen en de index te bevriezen. Dit lijkt in tegenspraak met de bestaande en komende noden, maar anderzijds kan het ook een signaal betekenen aan de industrie om hun prijzen in lijn te houden met de reële productiekost. De evaluatie van de voorgestelde prijzen is de taak van de Prijzencommissie op de FOD Economie. Een producent die een nieuw product op de markt wil brengen moet hiervoor een dossier neerleggen dat zijn prijs motiveert. Deze dossiers zijn echter in de praktijk vaak niet transparant onderbouwd en dus moeilijk te beoordelen. Bovendien moeten slechts enkele categorieën van implantaten7 hun vergoedingsaanvraag via de Prijzencommissie indienen. Daarnaast is er sinds 1 juli 2014 een commissie operationeel waarin universiteiten, ziekenfondsen, zorgverstrekkers en leveranciers van implantaten vertegenwoordigd zijn met als missie nieuwe implantaten en invasieve medische hulpmiddelen te evalueren op hun medische meerwaarde en advies uit te brengen aan de minister over de terugbetaling ervan binnen de vastgestelde termijn van 240 dagen. Het effect van deze commissie zal ten vroegste vanaf 2015 duidelijk worden.

Chirurgische ingreep met klassieke opname In 2011 werd de terugbetaling voor een lange lijst van orthopedische materialen verbeterd (bijvoorbeeld staafjes en vijzen voor het vastzetten van een aantal ruggenwervels). Ook de vaak gebruikte ‘vaatenten’ (artificiële overbruggingen voor grote verstopte bloedvaten) worden beter terugbetaald. Ten slotte werd er in 2012 ook een duidelijkere regeling getroffen voor de vergoeding van hechtingsankers voor zachte weefsels (bijvoorbeeld de kruisbanden), lijmen (voor het kleven van moeilijk te hechten weefsels, bijvoorbeeld bij een urgentie zoals een slagaderbreuk), antiadhesie middelen (om het kleven te vermijden, bijvoorbeeld bij operaties waar zenuwweefsel 7

De 4 categorieën onderhevig aan de prijzencommissie zijn de orthopedisch materialen, oftalmologische materialen, actieve hulpmiddelen (met batterij) en de hartkleppen. Dit zijn de ‘hoog risico’ implantaten (categorie 2 van artikel 35 bis)


wordt blootgelegd) en hemostatica (bloedstelping). Het effect van deze terugbetalingen is duidelijk zichtbaar in figuur 19 (de supplementen verdwijnen, de kost voor niet vergoed materiaal daalt met 24 procent). Figuur 19: Evolutie van de materiaalkost (euro per opname), dienst heelkunde

Materiaalkost per opname - heelkunde prijzen 2013 250

euro per opname

200

-6%

Niet terugbetaalbaar materiaal

-24%

150

Supplement terugbetaalbaar materiaal

100 +0%

Remgeld

50 0 2010

2011

2012

2013

Merk op dat het gebruik van medisch materieel en implantaten veel meer voorkomt in de dienst heelkunde, waar deze rubrieken 23 procent (of 164 euro) van de kost voor de patiënten uitmaken (onafhankelijk van het kamertype). De slotsom? Voor heelkundige ingrepen in het klassiek ziekenhuis is de balans voor de patiënt op dit moment nog positief, maar voor het chirurgisch dagziekenhuis stijgt de factuur voor de patiënt vooral in de orthopedie.

Chirurgisch dagziekenhuis Verschillen tussen facturen in het chirurgisch dagziekenhuis worden voor een groot deel verklaard door het al dan niet gebruik van medische materialen. Dit is zichtbaar in figuur 20 en wordt ook duidelijker aan de hand van een aantal voorbeelden. Voorbeelden van chirurgische dagopnames in de oftalmologie zijn:  ingrepen op de oogleden, bijvoorbeeld omwille van een infectie of gezwel;  een greffe van het hoornvlies, bijvoorbeeld na een beschadiging door Herpes;  een heelkundige behandeling van glaucoom;  de behandeling van cataract door verwijderen van de ooglens, al dan niet gevolgd door inplanten van een kunstlens. Deze laatste ingreep is ook een typisch voorbeeld van een ingreep met een hoge kost voor de patiënt voor materiaal. Het aandeel van de patiënt in de kost van kunstlenzen is groot 8.

8

Het remgeld bij oftalmologie bestond in 2013 uit gemiddeld 29 euro afleveringsmarges (artikel 35 en 35 bis), 53 euro remgelden (10% van het ZIV-gedeelte, artikel 35 bis) en 72 euro veiligheidsmarge. Kunstlenzen (en andere oftalmologische implantaten) hebben namelijk een veiligheidsmarge van 40% tot meer dan 100%.


Figuur 20: Chirurgisch dagziekenhuis: factuur per pathologie

Chirurgisch dagziekenhuis: factuur per pathologie 300

281 279 21

18

68

68

euro per dagopname

250 materiaal: supplementen en nietterugbetaalbaar

200 8 18

184 184

9 21

21

22

ereloonsupplementen kamersupplementen

150 diverse kosten

105 100

3

3 58

56 50 7 13 17

100 102 99 159 156

49

49

31

32

11

12

57

0

9 9 8

85

84

9 8

10 10

55

54

7

7

7 14 35

105

62

10 10 8

58

57

32

31

11 8

geneesmiddelen materiaal remgeld

ereloon remgeld

11 8

2012 2013 2012 2013 2012 2013 2012 2013 2012 2013 2012 2013 Orthopedie Oftalmo

Stomato

ORL

Urologie

Gynaeco

Voorbeelden van chirurgische dagopnames in de orthopedie zijn:  Hechten van ligamenten in de wreef, bijvoorbeeld door omslaan van de voet;  Corrigeren van uitpuilende botten aan de basis van de grote teen (‘papegaaienbek’) door er een pees overheen te hechten;  Fixeren van het sleutelbeen aan de schouder, na ontwrichting;  Verwijderen van de meniscus (kraakbeen in de knie) Bij deze voorbeelden worden materialen gebruikt (ankers en schroeven) die sinds 2012 terugbetaald werden, en in dagziekenhuis worden deze operaties uitgevoerd via kijkbuisoperaties. Het materiaal hiervoor was tot voor kort ten laste van de algemene werkingsmiddelen (het Budget van Financiële Middelen) van het ziekenhuis, maar wordt sinds 1 augustus 2012 per prestatie vergoed, met een aandeel voor de patiënt van 55 procent. We zien dan ook een verdubbeling (+109 procent) van het remgeld voor orthopedische dagingrepen (van 17 naar 35 euro). In dit geval is een herevaluatie op zijn plaats van het aandeel dat de patiënt moet betalen. De plotse stijging is zichtbaar in figuur 20.


Figuur 20: Evolutie van de materiaalkost (euro per opname), orthopedische dagopname

Materiaalkost chirurgisch dagziekenhuis: orthopedie, 2013 40

euro per opname

35

30 25

Niet-terugbetaalbaar materiaal

20

Materiaalsupplementen

15 Remgeld materiaal

10 5 0 2010

2011

2012

2013

Een heel concreet voorbeeld: voor een verwijdering van de meniscus in dagziekenhuis betaalde de patiënt in 2012 gemiddeld 174 euro en in 2013 gemiddeld 239 (+37 procent). De grote stijging is te wijten aan het bijkomend remgeld op het materiaal voor artroscopie (kijkbuis operatiemateriaal) wat het totaal remgeld op materiaal deed stijgen van 34 euro naar 92 euro.

7. De niet-vergoede geneesmiddelen Klassiek De kost voor de patiënt voor niet-terugbetaalde geneesmiddelen (bijvoorbeeld: pijnstillers) blijft gemiddeld genomen stabiel op 32 euro per opname over de jaren heen, maar kent een grote variatie van patiënt tot patiënt. Dit is zeer duidelijk in figuur 21. De helft van de patiënten betaalt minder dan 14 euro voor niet-terugbetaalde geneesmiddelen. Voor 90 procent van de patiënten blijft de factuur voor deze rubriek onder de 70 euro en voor 94 procent onder de 100 euro. Minder dan 1 procent van de patiënten heeft toch een geneesmiddelenfactuur van meer dan 1.000 euro. Dit kan oplopen tot 10.000 euro voor een opname en in extreme gevallen zelfs tot 20.000 euro per patiënt. Deze zware last voor een kleine minderheid geeft aan dat deze kost er zich prima toe leent solidair verdeeld te worden onder alle patiënten.


Figuur 21: Spreiding van de kost van niet-terugbetaalde geneesmiddelen

Variatie in de factuur voor niet terugbetaalde geneesmiddelen opnames 2013 700

Gemiddelde kost (€) per opname

600

500

400

300

94% < 100 euro

200

100

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 53 55 57 59 61 63 65 67 69 71 73 75 77 79 81 83 85 87 89 91 93 95 97 99

0 Percentiel (1%=7327 patiënten)

Niet-terugbetaalde geneesmiddelen komen minder voor in de pediatrie (12 euro tegenover gemiddeld 32 euro) en vaker in de materniteit (41 euro).

Chirurgisch dagziekenhuis Bij chirurgische dagopnames betaal je gemiddeld 12 euro (=15 procent van de factuur) voor nietvergoedbare geneesmiddelen en voor oftalmologische ingrepen is deze kost gemiddeld het hoogst (19 euro).


212

162 286

Totaal variabele kosten

Totaal RG Totaal supplementen

448

109 1,7 15 126

Remgeld op de verpleegdagprijs 0,62€ RG/dag voor terug.geneesmiddelen RG toezichthonoraria Totaal remgeld

Totaal ten laste van de patiënt per opname

81 5 86

De kamersupplementen De supplementen op de toezichtshonoraria Totaal van de supplementen

236

579

178 402

228

104 6,2 15 126

90 12 102

351

20 19 12 52

36 45 299

37 42 200 19 17 0 36

146 0,6 72

2004

82 1 39

1998

Supp.

RG

2. De variabele kosten - die afhangen van de verblijfsduur

Totaal vaste kosten

Remgeld (RG) op de forfaitaire honoraria RG op de honoraria RG op het materiaal Totaal remgeld

Honorariumsupplementen Forfaitaire honorariumsupplementen Materiaalsupplementen terugbetaalbare materialen Niet-terugbetaalbare materialen D-geneesmiddelen Diverse supplementen Totaal van de supplementen

1. De vaste kosten - die niet van de verblijfsduur afhangen

Supplementen

RG

581

181 401

229

105 6,1 16 126

90 12 103

352

20 20 14 54

36 44 298

146 0,39 72

2005

577

199 378

222

103 5,9 16 125

83 14 97

355

20 19 35 74

34 41 281

153 0,40 52

2006

580

202 377

216

104 5,7 16 125

75 15 90

364

20 19 38 77

34 40 287

555

198 357

208

100 5,4 15 121

71 16 87

348

19 19 39 77

33 33 270

561

200 361

209

101 5,3 16 123

68 19 87

352

18 19 40 78

33 37 274

160 160 169 0,03 0,02 0,06 52 44 35

559

212 347

195

98 5,1 16 119

57 19 76

364

18 19 56 93

171 0,04 23 10 33 35 272

2007 2008 2009 2010

(in euro, prijzen 2013)

Gemiddelde bedragen

546

212 335

190

96 4,9 15 116

54 20 74

357

18 17 61 96

174 0,04 8 13 32 34 261

2011

Klassieke opnames in de algemene ziekenhuizen - Gegevens CM - 2013

537

214 323

188

95 4,8 15 115

53 20 73

350

17 17 65 99

173 0,11 3 8 32 34 250

2012

Kosten per opname ten laste van de gehospitaliseerde patiënt

533

215 318

193

96 4,6 15 116

55 22 77

341

17 18 64 99

168 0,15 0 7 32 35 242

2013

100

100 100

100

100 100 100 100

100 100 100

100

100 100 100

100 100 100

100 100 100

119

132 111

91

88 280 102 92

68 418 89

144

271

88 102

87 83 121

205 22 1

1998 2013

Index

-1%

0% -1%

3%

1% -3% 2% 1%

4% 8% 5%

-3%

-2% 1% -1% -1%

-3% 39% -91% -20% 1% 1% -3%

2012-13

Groei

100%

36% 64%

47%

24% 0% 3% 28%

18% 1% 19%

53%

4% 4% 0% 8%

8% 9% 45%

18% 0% 9%

1998

104%

40% 60%

36%

18% 1% 3% 22%

10% 4% 14%

64%

3% 3% 12% 19%

6% 6% 45%

32% 0% 0%

2013

Spreiding

Bijlage 1: Overzichtstabellen van de gemiddelde kost voor de patiënt

KLASSIEK ZIEKENHUIS



46

Diverse supplementen

1.363

Totaal ten laste van de patiënt

229

Totaal RG

1.133

442


Totaal supplementen

120

16

Totaal remgeld

RG toezichthonoraria

4

100

Remgeld op de verpleegdagprijs

0,62€ RG/dag voor terug.geneesmiddelen

322

87

235

Totaal van de supplementen

De supplementen op de toezichtshonoraria

De kamersupplementen


921

Totaal vaste kosten

71

RG op het materiaal 110

18

RG op de honoraria

Totaal remgeld

21

Remgeld (RG) op de forfaitaire honoraria

812

35

9


D-geneesmiddelen

3

0,5

Materiaalsupplementen terugbetaalbaar materiaal

718

Forfaitaire honorariumsupplementen

298

88

210

114

113

15

5

93

1

1

0

184

96

63

17

16

88

31

31

8

3

0,0

16

77% 548.517

23%

2 of meer bedden

166.251

1 bed



2013

1.391

1.161

230

457

121

16

4

101

336

95

241

935

109

70

18

21

826

46

35

9

0

0,7

735

165.991

23%

1 bed

281

70

210

115

115

15

5

95

0

0

0

166

96

63

17

16

70

31

31

6

0

0,0

1

563.958

77%

2 of meer bedden

Gemiddelde bedragen in € per opname

2012

2%

2%

0%

3%

1%

0%

-2%

1%

4%

9%

2%

1%

-1%

-1%

1%

-2%

2%

-2%

1%

-8%

-90%

41%

2%

1 bed

-6%

-20%

0%

1%

1%

2%

-3%

1%

-61%

-79%

47%

-10%

-1%

-1%

1%

-2%

-20%

2%

1%

-24%

-92%

-100%

-91%

2 of meer bedden

Groei 12-13

Klassieke opnamen in de algemene ziekenhuizen - Gegevens 2014 - in euro, prijzen 2013

Kosten ten laste van de patiënt - Per kamertype


Spreiding van opnames

Supplementen

RG

Supp.

RG

100%

83%

17%

32%

9%

1%

0%

7%

24%

6%

17%

68%

8%

5%

1%

2%

60%

3%

3%

1%

0%

0%

53%

1 bed

100%

30%

70%

38%

38%

5%

2%

31%

0%

0%

0%

62%

32%

21%

6%

5%

29%

10%

10%

3%

1%

0%

5%

2 of meer bedden

Spreiding 2012

100%

83%

17%

33%

9%

1%

0%

7%

24%

7%

17%

67%

8%

5%

1%

2%

59%

3%

3%

1%

0%

0%

53%

1 bed

100%

25%

75%

41%

41%

5%

2%

34%

0%

0%

0%

59%

34%

22%

6%

6%

25%

11%

11%

2%

0%

0%

0%

2 of meer bedden

Spreiding 2013


2012

0

0

89

89 0 131 0 0 132 130 262

6 5

0 0 0 268 461 729

5 10

Totaal RG

Totaal supplementen

Totaal patiënt

Kamersupplement per opname

Gemiddelde verblijfsduur


146

Totaal remgeld

8

3 13

3

73

RG toezichthonoraria

78

0

12 42

8 57

30

0

0 49

0

0

0

0

0,62€ RG/dag voor terug.geneesmiddelen

Remgeld op de verpleegdagprijs


De supplementen op de toezichtshonoraria

De kamersupplementen


0 131

0 583

43

179

Totaal remgeld

Totaal vaste kosten

16

RG op het materiaal

11

13 148

RG op de honoraria

16

0 19

Remgeld (RG) op de forfaitaire honoraria

15 88

Diverse supplementen

16

41

36

D-geneesmiddelen

1

0

0

55

232.814

inwendige

404

20


7

Materiaalsupplementen terugbetaalbaar materiaal

300

257.463

heelkunde

0


Kosten ten laste van de patiënt - Per dienst

3 1

260

173

87

0

0

107

0

50

11

2

36

0

57

54

3

0

0

0

153

0

37

9

8

20

0

116

48

12

1

0

0

54

55.688

pediatrie

5 35

966

826

140

0

0

345

0

103

11

3

89

0

242

66

176

0

0

0

621

0

37

0

15

22

0

584

42

40

0

0

0

501

52.607

materniteit

18 3

443

175

268

0

0

289

0

210

34

11

166

0

79

26

53

0

0

0

154

0

58

8

41

10

0

96

34

38

0

0

0

23

39.585

geriatrie

5 11

712

444

268

0

0

148

0

89

8

3

78

0

59

8

51

0

0

0

564

0

179

148

13

18

0

385

40

38

15

1

0

290

254061

heelkunde

2013

Klassieke opnamen in de algemene ziekenhuizen - Gegevens LCM 2013 - in euro, prijzen 2013

Forfaitaire honorariumsupplementen



Aantal opnames

Supplementen

Remgeld

Supplem.

Remgeld

5 5

264

131

133

0

0

133

0

89

13

3

73

0

43

13

30

0

0

0

132

0

44

17

11

16

0

88

16

15

1

0

0

55

235165

inwendige

3 1

270

185

85

0

0

115

0

50

11

2

36

0

65

62

3

0

0

0

155

0

36

8

8

19

0

120

49

12

1

0

0

57

55535

pediatrie

5 37

977

837

140

0

0

351

0

103

11

3

89

0

248

69

179

0

0

0

627

0

37

0

15

21

0

590

44

41

0

0

1

505

51600

materniteit

17 3

448

181

266

0

0

293

0

208

34

10

164

0

85

29

55

0

0

0

155

0

58

7

41

10

0

97

36

36

0

0

0

25

42383

geriatrie

Groei

Totaal ten laste van patiënt 174

175

155

137

144

148

153

161

1% 12% -4% 5% 35% 2% 8 55 3 0 66 8 49 3 0 60 8 44 3 0 55 9 45 3 0 57

9 31 3 0 43

9 38 3 0 50

9 43 3 0 55

8 42 4 0 54

Remgeld op honoraria Remgeld materiaal B en C geneesmiddelen Remgeld op diversen Totaal remgeld

100%

41%

2% -75% -10% 15% 10% -1% 2% 35% 0% 4% 8% 2% 10% 59% 57 0 6 12 3 16 94 56 1 7 11 3 16 93 55 2 7 11 3 15 93

54 3 6 11 3 16 87

55 9 0 12 4 15 95

54 19 0 13 4 14 104

55 29 0 15 4 17 120

51 29 0 15 4 20 120

Honorariumsupplementen Materiaalsupplementen Niet-terugbetaalbaar materiaal D-Geneesmiddelen Kamersupplementen Diverse kosten Totaal supplementen

5%

10%

1%

230.694

229.305

221.516

215.383

214.605

197.063

194.398

2012-2013

186.692

2013

Spreiding 2013

2012

2011

2010

2009

2008

Aantal opnames

Supplementen

RG

Gemiddelde bedragen 2007

2006

Chirurgisch dagziekenhuis

Daghospitalisaties in algemene ziekenhuizen - LCM gegevens 2013 - prijzen 2013

Kosten per ziekenhuisopname ten laste van de patiënt

CHIRURGISCH DAGZIEKENHUIS


Tiende CM-ziekenhuisbarometer | p. 37 598

11 23 5 0 38


Totaal ten laste van patiënt

472 16 0 13 42 17 560

6,4%

106

9 31 3 0 43

26 9 0 12 1 15 63

200.812

597

11 30 4 0 45

472 6 8 12 43 19 551

6,4%

113

9 46 3 0 58

26 3 6 11 0 15 55

201.636

2010 2 bedden

13.747

1 bed

609

10 30 4 0 44

475 5 13 12 43 17 566

6,5%

116

8 45 3 0 56

26 2 6 11 0 15 60

207.140

2011 2 bedden

14.376

1 bed

635

9 39 4 0 52

499 2 12 12 43 15 583

6,3%

121

8 50 3 0 61

26 1 7 11 0 16 60

214.801

2012 2 bedden

14.504

1 bed

660

9 50 4 0 63

516 1 7 14 44 15 597

125

8 56 3 0 66

24 0 6 12 0 16 59

215.393

2013 2 Lits ou

15.301

1 lit

Gemiddelde bedragen in € per opname

Daghospitalisaties in algemene ziekenhuizen - CM gegevens 2013 - prijzen 2013

Kosten per ziekenhuisopname ten laste van de patiënt

2009 2 bedden

13.793

1 bed

Honorariumsupplementen Supplementen op terugbetaalbare materialen Niet-terugbetaalbaar materiaal D-Geneesmiddelen Kamersupplementen Diverse kosten Totaal supplementen

Aantal opnamen


Supplementen

RG

4%

-4% 29% -5% 0% 20%

3% -74% -37% 16% 4% -3% 2%

5%

4%

1% 11% -5% 0% 9%

-6% -75% -7% 15% 0% -1% -2%

0%

2012-2013 1 lit 2 Lits ou

Groei

100%

1% 8% 1% 0% 9%

78% 0% 1% 2% 7% 2% 91%

1 lit

100%

6% 45% 2% 0% 53%

19% 0% 5% 10% 0% 13% 47%

2013 2 Lits ou

Spreiding


Totaal ten laste van patiënt 105

281

5 159 2 0 167


5 17 3 0 25

68 0 20 16 2 8 114

Honorariumsupplementen 56 Supplementen op terugbetaalbare materialen1 Niet-terugbetaalbaar materiaal 3 D Geneesmiddelen 10 Kamer supplementen 3 Diverse kosten 7 Totaal supplementen 79

2012 oftalmo

58.851

2012 orthop

51.711

Aantal opnamen


Supplementen

RG

100

5 0 4 0 9

49 0 1 8 2 31 91

42.926

2012 stomato

99

8 9 2 0 19

57 0 7 7 3 6 80

20.493

2012 NOK

58

8 1 2 0 11

32 0 0 9 2 3 47

13.900

2012 urologie

184

55 8 2 0 65

21 0 3 7 3 85 119

8.140

2012 gyneco

136

9 25 3 0 36

61 4 1 11 4 18 100

33.284

2012 andere chir

126

5 35 3 0 43

58 1 2 11 4 7 83

52.435

2013 orthop

Gemiddelde bedragen

279

5 156 2 0 163

68 0 18 19 2 9 116

60.205

2013 oftalmo

102

6 0 3 0 9

49 0 1 9 2 32 93

41.458

2013 stomato

106

8 10 2 0 20

62 0 7 7 4 6 85

19.433

2013 NOK

Daghospitalisaties in algemene ziek enhuizen - LCM gegevens 2013 - prijzen 2013

Kosten per opname ten laste van de gehospitaliseerde patiënt Alle kamertypes

57

8 1 2 0 11

31 0 0 10 2 3 46

14.293

2013 urologie

184

54 10 2 0 66

22 0 1 8 3 84 118

8.273

2013 gyneco

144

9 37 3 0 48

61 0 1 13 5 16 96

34.597

2013 andere chir

Bijlage 2: Methodologie De negende barometer van de ziekenhuisfacturen werkt met facturatiegegevens van 1,4 miljoen ziekenhuisopnames van CM-leden in 2013. De ziekenhuizen werden geruime tijd vooraf geïnformeerd en kregen de kans om op hun eigen resultaten te reageren. Een groot aantal ziekenhuizen grepen de gelegenheid om een aantal onduidelijkheden in de factuur uit te klaren. Het onderzoek gebeurde op basis van opnames met overnachting (klassieke hospitalisatie) en zonder overnachting (in dagziekenhuis). Uitzonderlijke lange of extreem dure opnames zijn weggefilterd*. Voor het klassiek ziekenhuis weerhouden we bovendien enkel de opnames die in één enkele dienst plaatsvonden. Bij het weergeven van de tarieven maken we onderscheid tussen de verschillende diensten en kamertypes. * De precieze filtering van outliers gebeurt als volgt: Stap 1: Alle facturen (voor de patiënt) voor opnames hoger dan 10 000 euro en met een ligduur langer dan 30 dagen (voor geriatrie langer dan 90 dagen) worden gewist. Stap 2: We analyseren de verdeling van de facturen (voor de patiënt) van elk ziekenhuis apart. Indien het verschil tussen de 1 procent hoogste facturen (percentiel 100) van een ziekenhuis en het 99ste percentiel groter is dan tien keer de Q-range (=verschil tussen 25ste en 75ste percentiel) van dat ziekenhuis worden de facturen uit de p100 (de 1 procent hoogste facturen dus) gewist. Klassieke hospitalisatie  Vijf o o o o o

geselecteerde diensten dienst 21 - heelkunde dienst 22 - inwendige geneeskunde dienst 23 - pediatrie dienst 26 - verloskunde dienst 30 - geriatrie en revalidatie

NB: Opnames in inwendige geneeskunde die duidelijk een (therapeutische) chirurgische ingreep omvatten werden getransfereerd naar de dienst heelkunde. Het betrof 5,3 procent van alle opnames in inwendige geneeskunde. 

2 kamertypes o Gemeenschappelijke kamers (twee of meer personen) o Eenpersoonskamers Om het kamertype te bepalen, baseren wij ons op de magneetbandcodes 761600 (gemeenschappelijke kamer), 761622 (tweepersoonskamer) en 761644 (individuele kamer). We treffen deze codes meestal aan als relatieve code op de lijn van de verpleegdagprijs, maar in tweede instantie ook als prestatiecode met vermelding van het kamersupplement. - Indien wij code 761644 aantreffen, beschouwen wij dit als een verblijf in een 1persoonskamer. - Anders (bij code 761622 of 761600 of bij afwezigheid van codes) beschouwen wij dit als een verblijf in een gemeenschappelijke kamer.

De analyse is dus opgedeeld in 10 strata (5 diensten en 2 kamertypes) Dagziekenhuis  Chirurgisch dagziekenhuis : 6+1 geselecteerde behandelingen o Orthopedische ingreep Tiende CM-ziekenhuisbarometer | p. 39

o o o o o o

Oftalmologische ingreep Stomatologische ingreep Ingreep door neus-keel-oorarts Urologische ingreep Gynaecologische ingreep Heelkundige ingreep in een ander specialisme

 Niet-chirurgisch dagziekenhuis: 3+1 geselecteerde behandelingen. Het niet-chirurgisch dagziekenhuis omvat een reeks ingrepen die onderling sterk van elkaar verschillen. De vergoeding gebeurt ook niet volgens pathologie of prestatie maar volgens de gemiddelde kost met verschillende forfaits. Met de beschikbare informatie konden wij toch volgende behandelingen onderscheiden : o Nierdialyse o Behandeling bij kanker: onco- en chemotherapie o Behandeling voor chronische pijn o Alle andere behandelingen in dagziekenhuis. Hier zitten dus de zogenaamde ‘maxiforfaits’, de oude forfaits A, B, C en D en de nieuwe forfaits 1 tot en met 7. Opgelet, geen enkele opname vergoed als ‘miniforfait’ werd in onze studie opgenomen. De aard van deze opnames is immers veel te heterogeen voor een zinvolle analyse.  Twee kamertypes o Gemeenschappelijke kamers en tweepersoonskamers o Eenpersoonskamers Het kamertype bepalen wij op basis van de magneetbandcodes 761611 (tweepersoonskamer) en 761633 (individuele kamer), als relatieve code op de lijn van de verpleegdagprijs of als prestatiecode met vermelding van het kamersupplement (kan ook 0€ zijn). - Code 761633 beschouwen wij als een verblijf in een 1-persoonskamer. - Zonder code 761633 beschouwen wij de opname als een verblijf in een gemeenschappelijke kamer of tweepersoonskamer. De analyses werden gemaakt voor 14 strata (zeven behandelingen en twee kamertypes) voor de chirurgisch dagziekenhuis en voor 8 strata (vier behandelingen en twee kamertypes) voor de nietchirurgisch dagziekenhuis.

Berekende gegevens 2013 Voor elk stratum berekenden we het gemiddelde voor de verschillende rubrieken van de patiëntenfactuur en voor elk ziekenhuis. Tenminste indien er voor dat stratum en ziekenhuis minstens 10 opnames plaatsvonden. -

Ereloonsupplementen (in procent van het officieel tarief) Materiaalsupplementen (in procent van het officieel tarief voor klassieke hospitalisatie en in euro voor dagziekenhuis) Niet-terugbetaalde geneesmiddelen voor klassieke hospitalisatie en alle geneesmiddelen voor dagziekenhuis (in euro) Diverse kosten MUG-vervoerskosten en codes 960xxx (960083, niet-terugbetaalde prestaties, inbegrepen) behalve 960245, niet-vergoedbare implantaten (in euro) Kamersupplementen per dag (in euro)


En gemiddelde bedragen in euro van: -

Remgeld Supplementen Totale patiëntenfactuur

‘In procent van het officieel tarief’ betekent dat we de verhouding nemen van het gevraagde supplement gedeeld door de som van het terugbetaalde bedrag en het remgeld. Op die manier houden we rekening met de zwaarte van de ingreep, aan de hand van de officiële tarieven, en worden honorarium- en kamersupplementen vergelijkbaar. Bijvoorbeeld: het gevraagde supplement bij een operatie bedraagt 250 euro en het officiële tarief bedraagt ook 250 euro, dan betekent dit een supplement van 100 procent. Eenzelfde supplement bij een ingreep van (officieel) 1000 euro staat voor slechts 25 procent supplement. De andere rubrieken worden weergegeven als gemiddelde kost in euro per opname of per dag. Alle bedragen in deze studie zijn weergegeven in reële termen. De vermelde variatie door groei of daling is dus reëel en niet het gevolg van inflatie. Opgelet : Wat aangerekend wordt aan de patiënt bestaat telkens uit drie delen. Het bedrag ten laste van de ZIV, het remgeld en de supplementen. Het ZIV-bedrag en het remgeld is duidelijk omschreven. Over de supplementen is er meer discussie. De term ‘supplement’ dekt namelijk verschillende ladingen. De supplementen omvatten alle bedragen strikt ten laste van de patiënt, namelijk: - de bedragen die bewust het officiële barema overschrijden - de bedragen voor diensten, materiaal en prestaties die niet in de RIZIV-terugbetaling voorkomen. - de bedragen die ten laste worden gelegd van de patiënt volgens regels opgelegd door de controlerende overheid Wij beseffen dat een deel van deze aanrekeningen niet de keuze zijn van het ziekenhuis. Maar de structuur van de factuur en de leesbaarheid ervan voor de patiënt laten niet toe de gegevens nog meer te gaan opdelen.


Bijlage 3: Ereloonsupplementen, wettelijk toegestaan? Of een arts al dan niet ereloonsupplementen mag aanrekenen, hangt af van zijn statuut en van de kamerkeuze. In universitaire ziekenhuizen is het verbod ruimer. Zij mogen aan patiënten opgenomen in een tweepersoonskamer of gemeenschappelijke kamer nooit ereloonsupplementen aanrekenen.

Algemeen principe Gemeenschappelijke kamer en tweepersoonskamer (Vanaf 1 januari 2013)

Geconventioneerde arts

Niet-geconventioneerde arts

Ereloonsupplementen verboden

Ereloonsupplementen verboden in klassieke opname Ereloonsupplementen toegelaten bij daghospitalisatie, behalve voor:

   Eenpersoonskamer

patiënten met verhoogde tegemoetkoming; patiënten met het statuut chronische aandoening; oncologische zorg.

Ereloonsupplementen toegelaten, behalve:

   

indien de gezondheidstoestand van de patiënt een eenpersoonskamer vereist; bij opname in een eenpersoonskamer omdat er geen ander kamertype beschikbaar is; bij opname op de spoedafdeling of de afdeling intensieve zorg; bij opname van een kind met een begeleidende ouder en indien de ouder geen document ondertekende waarin uitdrukkelijk een eenpersoonskamer wordt gevraagd.

Universitaire ziekenhuizen Universitaire ziekenhuizen krijgen van de overheid een extra budget onder meer voor onderwijs en onderzoek. De voorwaarde voor deze financiering is dat zij de conventietarieven toepassen voor alle artsen. Dit heeft als gevolg dat aan patiënten in een tweepersoonskamer of gemeenschappelijke kamer geen ereloonsupplementen mogen worden gevraagd (ook niet in dagziekenhuis).


Eenpersoonskamer steeds moeilijker betaalbaar

Recommend Documents