, "- I
,
I
, I
\
i
,,
\
I
....
~
een uitga.ve van Vrienden van Blijdorp
"
\
\,
,
\
--.' I
"
\.
\
I
" /
\
/
GROTE GEBEURTENISSEN WERPEN HUN SCHADUW VOORUIT . ... . In 1988.vieren we het 25 - jarig bestaan van de Vereniging Vrienden van BlIJdorp en dat zal zeker niet onopgemerkt voorbijgaan. Om te beginnen treft u als adresdrager van deze Vriendennieuws een acceptgirokaart aan ter voldoening van uw lidmaatschaDsgeld voor het komende jaar . Wellicht ten overvloede wijzen wij' u er op~ dat de minimumcontributie f 25 ,- per jaar bedraagt.Uiteraard ZIJn hogere bedragen meer dan welkom, zeker gezien onze grootschalIge plannen met het dikhuidengebouw voor ons jubileumjaar . Het verenigingsbestuur is er van overtuigd, dat u allen onze vere niging ook in 1988 weer op grootse wijze zult willen steunen. De bijgesloten acceptgirokaart vormt daarin een onmisbare schakel.
~8Ienburge~9 ~17' ..T-eÎ. '01 à: ~ 465 4~ 91
"3039 ~i Ro'"tterdaÓ1
'-
.- " _.-;
;-, ~,-
OE NR I EI"JO .VODR UW ' OGEN ...
Nu we het toch over acceptgirokaarten hebben, de speciale kaarten voor de actie " Maak je dik voor de dikhuiden" zijn door u niet ongebruikt gelaten: er kwam tot op heden ruim f 37 . 000, - binnen ! Om u een idee te geven van de bedragen: in totaal ontvingen we voor de actie 1135 giften van leden en 43 giften van niet-leden. Onder de giften zijn er vier van f 1.0 00 ,-, vier van f 500, -, twee van f 250 ,-, vier van f 15 0 ,- , 49 van f 100,-, enz . enz. Het totaal - resultaat stemt tot grote tevredenheid, maar tegelijkertijd moeten we constateren, dat er nog heel wat meer geld bijeengebracht moet worden, voordat we onze verbouwingsplannen daadwerke lijk kunnen gaan uitvoeren . Daarom gaan we onverdroten door, waarvoor we nog diverse pijlen op onze boog hebben. Zo wordt er (met behulp van sponsors) gewerkt aan het vervaardigen van speciale actie - posters . Vers van de pers zijn tinnen replica's van Irma en Bernhardine. Deze beeldjes zijn ontworpen door Janneke Ros , die ook betrokken is bij de door het Wereld Natuur Fonds verkochte zilveren dierfi guren -r eeks. Zij heeft Irma en Bernhardine in Blijdorp uitvoerig bestudeerd en is ve rv olgens aan de slag gegaan. Het resultaat mag zonder meer verbluffend worden genoemd: de beeldjes geven niet zo maar een olifant met jong weer, maar stellen duidelijk Irma en Bernhardine in detail voor . Zonder ongepast chauvinisme durven we te stellen , dat "ons" beeldje mooier en vooral "echter" is dan de beeldjes uit de W.N.F. -r eeks . In overleg met de fabrikant hebben we twee uitvoeringen laten maken : met tinn en en met marmeren voet . Het beeldje zelf bestaat uit 95 % tin . De geheel tinnen uitvoering kost f 40,-; met marmeren voet f 45,-. De beeldjes zijn per post te beste,len en kosten dan f 5,- per beeldje extra voor de portokosten en zijn n~tuurl~jk ook verkrijgbaar in onze eigen "kiosk" in Blijdorp, WaarbIj u ZIch dus de extra verzenokosten kunt besparen .
po[tretbpdráéfiteiL;. ont'yY~rpef( . .-. .
~~8~ikeê:dá:.aJ~~~·· :~~ 7- __ .~.. '~, T:,~ <~:30-Y5~QJ;~o,fterdä ;n : ;,::>
::~. -!:.t~)OrÖ F 4:J~4-69·~:,,:~ :" ~- .:<.
.-' .
-.'/:_-~~~:
-."
"
.'
~.
'~
.....
.~
!i(.~ ..
"~.Ferdj bá nd S-Îk~en- -
..';: .
.-:~:'> ::J~~G'e;tu~ift:S-;}-''':;-
.
~~ .'
..;SC"t:tltp'E#iJÉrv\ -ÄOUÀR~tLÈN~:~~~éEK" 'KERÀ~'Et(j~, ~
Gedurende de wintermaanden is onze kiosk achter de Blijdorp-ingang te koud voor de (vrijwillige) medewerkers. Omdat we in de aanloop naar ons jubileumjaar ook in de winter voor alle leden en andere belangstellenden "bereikbaar" willen blijven, is na overleg met de Diergaarde een heel toepasselijke "wint erplek " uitgekozen. Gedurende de weekends vindt u ons in het dikhuidengebouw , recht tegenover de neusho ornstal . . Overigens zullen we proberen het tinnen beeldje Vdn Ir~a en Bern hardine ook landelijke bekendheid te geven . Daartoe ZIJn O.m . co~tacten tot stand gebracht met de Tros en het bedrIJfsleven . U ziet het : het verenigingsbestuur stelt In same nwerkIng met ons actieve promotie - team stevig geschut in werking om de actIe "M aak je dik voor de dikhuiden " tot een succes te maken.
ONS 25-JARIG JUBILEUH l\ \,,,,D",,-EF:~T,----,-,-,,-,-,In 1988, dus al over enkele maanden, is het 25 jaar ge: eden, dat de Vereniging Vrienden van Blijdorp door drie Rotterdamse journali sten min of meer als grap werd opgericht. Inmiddels kunnen we vaststellen, dat di e "grap" een heel serieuze aangelegenheid is geworden met bekendheid door hee l Nederland, die voor de Rotterdamse Diergaarde van grote morele en financiële bet ekenis is gebleken. U zult begrijpen, dat het zilveren jubileum van onze vereniging zeker niet onopgemerkt z3l verlopen. Haar daarbij hebben we uw hulp wel nodig. Wat wij bijvoorbeeld graag zouden willen weten is, welke leden vanaf het prille begin (dat wil zeggen vanaf 1963) onafgebroken lid van de Vereniging Vrienden van Blijdorp zijn geweest. Onze secretaris heeft inmiddels een aantal namen van dergelijke oude getrouwen kunnen achterhalen, maar helaas is de verenigingsadministratie uit de beginperiode niet geheel compleet, zodat het niet ondenkbaar is dat nog meer leden op dit lijstje thuishoren. In verband hiermee verzoeken wij al diegenen, die al in 1963 lid van de vereniging zijn geworden, dit te melden bij onze secretaris-penningmeester. Een kort briefje of een simpel briefkaartje aan Vereniging Vrienden van Blijdorp, Schepenstraat 71, 3039 NC Rotterdam is voldoende. Bovendien willen wij graag de geschieaenis van de Vereniging trachten vast te leggen. Ook op dit punt wreekt zich wederom de tamelijk amateuristische start van de vereniging; een echt archief van de diverse gebeurtenissen ontbreekt vrijwel volledig, afgezien van hetgeen de laatste jaren in Vriendennieuws en daarvóór in Blijdorp Geluiden over het reilen en zeilen werd vastgelegd. Ook hier willen wij een beroep doen op met name onze "oudere" leden: indien u beschikt over interessante foto's van verenigingsgebeurtenissen zoals Blijdorpdagen, jaarvergaderingen, excursies, e.d. zouden wij die graag gedurende het jubileumjaar in Vriendennieuws afdrukken. Evenzo zijn wij gelnteresseerd in leuke voorvallen die u zich wellicht herinnert uit de beginjaren van onze Vereniging, bij voorkeur op schrift gesteld aan het secretariaat opsturen. Eventueel kunt u uw herinnereingen ook telefonisch kwijt via de Vriendenfoon, 010 - 4659015. Helpt u ook mee de geschiedschrijving van onze Vereniging aan te vullen ?
LEZINGE N Zoals reeds eerder werd aangekondigd zal op 8 november a.s. de eerste winterlezing van het seizoen voor de Vrienden plaatsvinden, waarna gedurende de wintermaanden op elke tweede zondag van de maand lezingen zullen worden gehouden. Een tipje van de sluier t.a . v. de aan de orde komende onderwerpen (en de sprekers) kunnen wij hierbij alvast oplichten: 8 november 1987
zal de directeur van Blijdorp, Ir. D.van Dam u op de hoogte stellen van de nieuwste ontwikkelingen in en rondom de Rotterdamse Diergaarde. 13 december 1987 tovert Ir. H.Assink u wetenswaardigheden voor uit de vogelwereld. 10 januari 1988 informeert Dr. B.de Boer u over de toenemende internationale samenwerking bij het behoud van bedreigde diersoorten d.m.v. internationale stamboeken en regionale "instandhoudingsprgramma's". Plaats van handeling: Diergaarde Blijdorp te Rotterdam. Tijdstip : 11.00 uur Noteert u deze data gelijk in uw agenda.
EXPOSITlE " 1001 OLIFANTEN " BIJ BUNINGH INTERIEUR BATIG SALDO VOOR ONS J UBILEUHFONDS B1J Bunlngh Interleur aa n de Nieuwe Binnenweg 192 (nabij de 's-Gravendijkwal) wordt de expositie "1001 Olifanten" gehouden. Dit mede ter gelegenheid van de recent gereedgekomen uitbreiding van dit gerenommeerde bedrijf. De handgemaakte slurfdragers, voornamelijk afkomstig uit Birma en Thailand, zijn er in vele variëteiten. Een aantal ervan is behalve kunstvoorwerp ook zeer functioneel. Zo bijvoorbeeld een 'drager' van planten en zelfs een complete tafel. Er bevindt zich een buitengewoon exclusief exemplaar bij, dat is gemaakt van blauwe Chinese potscherlen. Overigens zijn als materialen voornamelijk hout en brons gebruikt. De prijzen lopen nogal uiteen. Voo ' echt niet zo veel geld mag men zich al eigenaar noemen van een olifant. Haar er bevinden zich tevens dikhuiden in de collectie. die een uitga ve van enkele duizenden guldens vergen. Het is zeker alleszins de moeite waard een bezoek aan de tentoonstelling gratis en zond0r enige verplichting - te brengen. Vooral ook als men weet, dat het batig saldo van de verkoop geheel is bestemd voor onze actie "Haak je dik voor de dikhuiden", die onze vereniging voert voor het nieuwe dikhuidengebouw in de Diergaarde. Daartoe heeft de heer F.Buningh besloten omdat hij veel sympathie heeft voor onze doelstelling, het verbeteren van de huisvesting voor de dieren in Blijdorp. Het is de bedoeling, dat rond de kerstdagen onze voorzitter B.Swaep het bedrag in ontvangst neemt. Het overhandigen ervan zal op een ludieke manier geschieden. Wij zijn uiteraard verheugd dat het bedrijfsleven inhaakt op onze jubileumactie.
NAJAARSEXCURSIE NAAR
~E
ZOO VAN ANTWERPEN
INTERVIEW MET EEN BLI .... DORP- MEDEWERKER
Ruim 100 Vrienden bezochten op zaterdag 19 september de Zoo van, voluit geheten, de Koninklijke Maatschappij voor Dierkunde van Antwerpen. Hoofdreden van deze vervroegde hernieuwde kennismaking met deze fameuze dierentuin was de tijdelijke aanwezigheid van 2 Reuzenpanda's in de a l ti j d gezellige Schelde-stad. Twee weken later immers zouden we in Nederland weer op de verder weg gelegen dierentuinen van Parijs, Londen, West-Berlijn en Madrid aangewezen zijn om deze mysterieuze publiekstre kkers te kunnen bewonderen (De Beekse Bergen had al eerder afscheid genomen van Chuan-Chuan en Rong-Rong). Op 28 mei 1987 waren Wan-Wan (mannetje van 11 jaar) en Xi-Xi (vrouwtje van 7 jaar) - normaal vertoevend in de dierentuin van Xian - in België gearriveerd V00r een verblijf van 4 maanden, tot 28 september, op het omgebouwde leeuwenterras in de Antwerpse Zoo. Zoals bekend heeft de Chinese Wildlife Conse rvation Association in samenwerking met het \v. W. F., de betrokken dierentuinen en vele andere iustanties, organisaties en sponsors ook dit jaar weer enige panda's op toernee gestuurd naar dierentuinen in dit deel van de wereld (Antwerpen, Hilvarenbeek en New York Bronx Zoo en San Diego). Deze fotogenieke, innemende "amassadeurs" dienen als fondsenwervers voor de bekostiging van een ambitieuze reddingso~eratie voor de Reuzenpanda en zijn leefgebied. Wan-Wan en Xi-Xi zelf zijn van een zekere dood gered en in een reservaat-station opgeknapt. De ontvangst in Antwerpen is, als altijd, erg hartelijk en "royaal". Een groep van 5 uiterst sympathieke en, naar later zou blijken, deskundige en boeiend vertellende rondleiders/sters stond ons al op te wachten bij de ingang aan het Koningin Astridplein. Nadat tijdens de koffie de voor z itter van de Vereniging de excursiedeelnemers een prettige dag heeft toegewenst en de Zoo en de rondleiders bij voorbaat heeft bedankt, kan de rondgang door de nog fraai in bloei staande tuin beginnen. In hun eerste welkomst-woorden tegen hun respectievelijke groepen "plooien" de rondleiders zich naar de wensen van de Rotterdamse bezoekers. Grote drommen mensen op één bepaalde plek, pal onder aan de voet van het Antwerpse station, de daar constant te horen Chinese stern en mu z iek en de bamboe-entourage wijzen ons d" weg naar de "panda - cultus", naar het fraai aangepaste leeuwenverblijf. Daar is een van de beide panda's - heel actief in de weer - goed te zien. In tegenstelling tot de panda' s in de Beekse Bergen verdragen Wan-Ivan en Xi-Xi elkaar slechts in de 2 - 3 dagen tijdens de paartijd. In Antwerpen zat dat er niet in ! De andere panda is zichtbaar achter de tralies van het binnenverblijf. De rituelen bij het panda-verblijf verschillen niet veel van die welke men in de Beekse Bergen kon waarnemen: eindeloos geklik van camera's en vriendelijk gedrang door een te lang, gefascineerd kijken. Op de een of andere manier hadden vele excursie-deelnemers zich een andere voorstelling omtrent de Reuzenpanda gemaakt dan de realiteit hun toonde: deze panda was ni e t wit, wat klein en, heel opmerkelijk, lang-gerekter dan de gebruikelijk afgebeelJe "bolvormige kluwen wol~ Daarna was het uiteraard de hoogste tijd om de prachtige "normale" collectie aan dieren in Antwerpen alle aandacht te geven."Back to reality", dat was het motto! De panda moet ons immers door zijn "massieve" en indringende (publiciteits-) persoonlijkheid niet het zicht ontnemen op de vele andere, min of meer bedreigde diersoorten, vaak ook in Antwerpen te bewonderen. Een uitgebreide opsomming van alle interessante dieren in de Zoo is op deze plaats niet nodig. Dat is al eens gebeurd. Toch een kleine, willekeurige keuze: de Kongopauwen, de Zeeberen, de goed fokkende Hertezwijnen, de altijd imposante runderen als Oeros, Banteng, Gayal en Kafferbuffel, de Gorill a 's, Bonobo's en Orang oetans, etc. etc. etc .... Onder de v ~ le dierentuinen, die de Vereniging Vrienden van Blijdorp heeft bezocht neemt de Antwerpse Zoo toch altijd een bijzondere plaats in. Een woord van dank nogmaals aan de Directie van de Zoo, de Opvoedkundige Dienst en aan de leden van het Promotieteam van de Vrienden van Blijdorp, vorml het besluit van dit verslag. D.A. van Herwijnen
VRAAGGESPREK MET DR. ANGELA GLATSTON, GEDRAGSBIOLOGE IN BLIJDORP (VERVOLG) In het vorige nummer van Vriendennieuws kwam Angela Glatston aan het woord over haar werk in Blijdorp en over de jonge ijsbeert jes. Nu praat zij verder met Daan van Herwijnen over dierentuinen en internationale stamboeken. DIERENTUINEN Hoe staat u tegenover het verschijnsel "dierentuin"? "In the best of all possible worlds" zouden er geen dierentuinen zijn. Maar er leven nu eenmaal dieren in gevangenschap ... . . Dan moet je er voor zorgen, dat ze zo optimaal mogeli~k gehouden worden en je moet proberen met de dieren te werken in de richting van "conservation"-beleid (instandhouding). Toch heb ik wel begrip voor mensen en instanties die tegen het bestaan van dierentuinen zijn. Die mensen hebben slechte dingen gezien. Vaak zijn ze echter niet op de hvogte van de goede dingen die achter de schermen gebeuren. Maar het is een feit, dat er slechte dierentuinen zijn. Men moet wel bedenken, dat dierentuinen zich nog in ee·n ontwikkelingsstadium bevinden. Wij moeten nàg meer doep . ... . . De problemen die zich op mijn vakgebied voordoen zlJn een uitdaging voor mij om, wat betreft gedrag en voortpl&nting, betere condities in de dierentuin te scheppen. Dierentuinen vinden vaak een alibi voor hun bestaansrecht in het feit dat ze zeggen te fokken met diersoorten om uiteindelijk te komen tot hun her-introductie in het wild. Wat denkt u van die redenering? Je kunt je voorstellen dat in de verre toekomst her-introductie op grotere schaal technisch tot de mogelijkheden behoort. Het grootste probleem is natuurlijk de plaats. Waar moet het gebeuren? Plaats is er immers niet meer. Mel tijd (geduld), geld en training kunnen ook roofdieren als leeuwen en tijgers met succes in de natuur teruggebracht worden. Met leeuwen zal dat moeilijker gaan dan met bijvoorbeeld tijgers: leeuwen zijn "coöperatieve" jagers, dat wil zeggen dat ze in groepsverband jagen. Aan de andere kant: een dier leert ontzettend veel en gauw. Het heeft zich toch ook leren aanpassen aan de mensen in de dierentuin? HET STAMBOEK EN DE KLEINE PANDA (Ailurus fulgens) In het wild, in China en Nepal mogen de Kleine panda's niet meer gevangen worden. Men heeft de Kleine of Rode panda (2 ondersoorten) eerder ontdekt dan de Grote panda, omstreeks 1850. De discussie over een eventuele (nauwe) verwantschap tussen beide soorten is nog steeds gaande. Het is ontegenzeggelijk waar, dat de Grote panda bij het grote publiek veel populairder is. De Kleine panda leeft altijd in de schaduw van zijn grotere naamgenoot, die meer "charisma" (uitstraling) heeft. De dierentuin-populatie van de Kleine panda is verspreid over enkele tientallen tuinen. Jaarlijks worden er zo'n 20 jongen geboren; er sterven echter even zo veel panda's. Blijdorp is vele jaren reeds een belangrijke fokker van de Kleine panda. U bent stamboekhouder voor de Kleine panda. Heeft u een speciale voorkeur voor dat dier of had het ook een andere diersoort kunnen zijn? Het zou best een andere diersoort kunnen zijn. Toen ik in Blijdorp kwam, ben ik begonnen om de Kleine panda's te observeren omdat de verblijven een redelijk gemakkelijke observatie van het natuurlijk gedrag mogelijk maakten.
Wat ZlJn de belangrijkste elementen uit uw observaties van het voortplantingsen moeder-jong-gedrag bij de panda?
Bovendien was er weinig bekend over de Kleine panda. En ..... ze zijn natuurlijk ontzettend lief! Als je een dier observeert moet je er ook een beetje van houd en. Je moet geen dier nemen waarvoor je geen enkel gevoel hebt. Langzamerhand is bij mij het idee ontstaan, dat er een stamboek moest komen.
PH Co 'U
,...,
'r--]
M,j...
ÇQ
H cO
C.c ,..., U) cO
Er zijn twee beslissende factoren die het gedrag van panda's beinvloeden: temperatullr en gAluid, Als zich gedragsstoringen voordoen moet je de oorzaak daarvan in de richting van (één van) beide factoren zoeken. Nest.hokken moeten niet te warm, goed geisoleerd zijn. Panda's zijn beter bestand tegen kou dan tegen hitte. De hokken moeten daarom op schaduwrijke plekjes staan. Als de temperatuur te hoog is zien we vaak een gestoord gedragspatroon bij de moeder: zij is minder lang bij haar jongen. Net zo belangrijk is de plaats van een panda-verblijf. Een goed verblijf moet, zich in een niet te druk gedeelte van de dierentuin bevinden. Er is een relatle tussen veel bezoekers, dat wil zeggen veel lawaai, en storingen in het gedrag van de moeder. Een moeder die veel met haar jongen heen en weer zeult, heeft het duidelijk u~et naar haar zin. , ,. Op het eerste gezicht lijkt het verblijf in Blijdorp tegenover de Rlvlerahal misschien minder goed gekozen vanwege de constante drukte daar. Maar er is veel ruimte omheen , dus valt de schade mee. In Europa doen de Kleine panda's het trouwens niet zo goed als elders. De verblijven zijn vaak te klein en zijn bovendien omgeven door lawaai en drukte.
o
H
~CJ
C cOZ p...
Onder dankzegging aan Dr. A.Glatston.
D.A. van Herwijnen
r++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++~
HET POSTORDERBEDRIJF VAN DE VRIENDEN VAN BLIJDORP Vóór u er erg in heb t zitten we weer midden in de feestdagen van de maand december. Als u op zoek bent naar een geschikt cadea u voor familieleden, vrienden op bekenden moet u de volgende lijst maar eenS doornemen; u vindt er vast wel iets van uw (of zijn/haar) gading bij. Het houden van het stamboek moet een behoorlijk omvangrijk en arbeidsintensief werk zijn, Het werk voor het stamboek kent zlJn pieken in een jaar. Ik moet natuurlijk veel naar dierentuinen schrijven. Het verzamelen van de jaar-gegevens over de panda-populatie in de tientallen dierentuinen is een groot deel van het werk, maar niet het allerbelangrijkste. Essentieel is het regelen van de algehele coördinatie tussen de vier regionale fokprogramma's (Engeland, rest van Europa, Australië en Noord-Amerika) die pas nu echt op gang gekomen zijn. In het begin van het bestaan van het stamboek adviseerde ik alleen maar. Echt goed opgezette regionale fokprogramma's waren er nog niet. Wat zijn zo de problemen die zich voordoen bij het op elkaar afstemmen van de fokprogramma's? Je krijgt als stamboekhoude r niet alles wat je graag zou willen: de stamboekhouder stelt in overleg met andere deskundigen adviezen op. Ook zijn dierentuinen meer geneigd om samen te werken als ze een dier willen hebben dan wanneer ze het (vaak gratis) moe ten afstaan. Het komt ook wel voor, dat je een panda tegen je elg~n zin en inzichten ,an dierentuin moet laten veranderen. Je weet dat bijvoorbeeld het verblijf voor de panda's in die tuin niet optimaal is. Toch kan het dier daar meer kansen hebben om tot voortplanting te komen en zo zijn bijdrage leveren aan het fokprogramma. Het grootste probleem is het winnen van dierentuinen voor de ideeën en opvattingen die ik heb over het houden van Kleine panda's in de dierentuin.
Geheel tinnen (95 %) olifant met jong Tinnen olifant met jong op marmeren voet Handdoek (Jorzolino) in de kleuren blauw, groen, rose, bruin (s.v.p. kleur vermelden) Kaars met eigen embleem Kaars met dierfiguur (6 verschillende) Verenigingsstickers (5 stuks) Actiestickers (5 stuks in verschillende kleuren) Grote actiesticker (doorsnede 15 cm) Kerstkaarten (set van 3 stuks met enveloppen) Serie kaarten van Bernhardine (6 stuks) Notitieblokje en ballpoint, beide met embleem Safariauto met embleem Bakwagen met embleem Oplegger met Irma en Bernhardine Boekje over de "oude" Rotterdamsche Diergaarde Boek over Blijdorp-architectuur (Van Ravesteyn)
f 45,-f 50,-f f f f f f f f f f f f f f
22,-10,-10,-2,50 3,50 2,75 3,-5,-6,-6,50 8,50 10,-15,-22,50
Alle vermelde prijzen gelden bij verzending per post: franko thuis bezorgd. U kunt de artikelen natuurlijk ook gedurende de winterweekends kopen in onze eigen Vriendenkiosk tegenover de neushoornbinnenstal. Daarmee bespaart u de verzendkosten en betaalt dus wat lagere prijzen dan hierboven staan vermeld . U kunt uw bestellingen plaatsen via overschrijving of storting van het verschuldigde bedrag op girorekening 1357803 t.n.v. Vereniging Vrienden van Blijdorp, Schepenstraat 71 te Rotterdam. Vermeldt u S.v.p. wel zo nauwkeurig mogelijk welke artikelen u wenst te ontvangen.
DIER IN DE
o0
HET VIZIER
o
Üoor: H.Hagen
o
N
I E VAAR
.-I
o
De ooievaar neemt in oude Hollandse verhalen een niet onbelangrijke plaats in. Hij staat symbool voor "trouw tot in den dood" en brengt ons, zo werd er vroeger verteld, de kleine kinderen. In tal van (vooral teken-) films doet hij dat nog steeds! Dat het met die "trouw" van de ooievaar ook wel eens anders kan lopen, is dit jaar in Blijdorp bewezen. Al heel lang wordt Blijdorp vrijwel jaarlijks door ooievaars uitgezocht als "kraamkamer" en dat levert dan een boeiend schouwspel op voor het publiek! Verwijzingen naar wáár het ooievaarsnest zich bevindt,en en masse opgeheven hoofden in de richting van het ooievaarspaar. Het bruidsritueel, daarover straks meer, is inderdaad een uitgebreide en indrukwekkende ceremonie en ook met jongen in het nest geeft een "bezig" paar een aardige voorstelling. Dit jaar echter heeft een ooievaar-man zich van alle verhalen over trouw niets aangetrokken en zich als een bigamist van het zuiverste water ontpopt. Hij hield er dus t wee dames op na! De wilde , maar wel geringde ooievaarman liet zijn oog vallen op een geleewiekte dame uit het Blijdorp-gezelschap. Deze op haar beurt, begon een nest van jewelste te maken! Maar één was voor deze heer klaarblijkelijk niet genoeg . Al snel maakte hij ook een vrouwtje uit eigen (wilde) gelederen het hof. Hun nest verscheen op de schoorsteen van het roofdierengebouw. De "eerste dame" probeerde van alles om manlief terug te krijgen, maar helaas, het onvermogen om te vliegen brak haar lelijk op. Omdat zij zich tussen de vele toeschouwers door een weg wilde banen naar de verblijfplaats van rivale en echtgenoot, besloot men haar naar elders in de tuin te verplaatsen. Maar zie, de ooievaarman met ringnummer 733 zette zijn dubieuze praktijken voort en gaf zijn liefde aan zowel de aan de grond gekluisterde, als de op de schoorsteen verblijvende vrouw . Blijdorp liet het een en ander oogluikend toe, want nageslacht is natuurlijk altijd welkom! Helaas bleken de eieren van de geleewiekte ooievaarsvrouw niets te bevatten. De wilde vrouw heeft twee ooievaarskuikens opgevoed en dat is een verheugend feit, aangezien de ooievaars het landelijk gezien dit jaar niet zo best doen. De ooievaar behoort tot de orde van de reigerachtigen en de familie van de ooievaars (Ciconiidae). Snavel,hals en poten zijn lang. De totale lengte van de gewone ooievaar is meer dan een meter en de spanwijdte van de vleugels kan ruim twee meter bedragen . Zoals uit de Blijdorp-story al gebleken is broedt de ooievaar vaak midden in dorpen of steden. Hierdoor komt hij ook zo veel in volksverhalen voor. Tegenwoordig is echter het aantal ooevaars zo sterk gedaald, dat vroeger veelvuldig "bezochte" steden en dorpen geen ooievaar meer te zien krijgen. Waar ze nog wèl voorkomen doet men er alle moeite voor ze te behouden en hun aantal te vergroten, bijvoorbeeld door het goed onderhouden en zelfs inrichten van nesten. Aan de andere kant kost de in de buurt aanwezige stad ook vaak een ooievaarleven. Vooral jonge vogels vallen in een schoorsteen, vliegen tegen telegraaflijnen en komen in botsing met auto's e.d. Ondanks het feit, dat we deze vogels vaak in de stad aantreffen, is hij qua lichaamsbouw aangepast aan het leven in ondiep water en moerassig land. Hij heeft tussen de tenen kleine vliezen . De meeste ooievaarsoorten leven in een vrij natte omgeving en vinden hier ook hun voedsel, bestaand uit kleine waterdieren en insekten. Enkele soorten , waaronder de in Afrika levende Maraboe, zijn aaseters. Ooievaars zijn zeer goede vliegers . Ook maken zij gebruik van de warme luchc om te kunnen zweefvliegen. De dieren leven over het algemeen in vrij grote groepen. Ze zijn nagenoeg stom, op een klepperend geluid na, dat met de snavel gemaakt wordt. De hals en kop worden tijdens dit klepperen zo ver naar achteren gebogen, dat zij de rug raken . Meestal klinkt dit alles erg hard, alleen tijdens het bruidsritueel is het geklepper veel zachter. Deze ceremonie begint met het samen lopen van kringetjes, gevolgd door een liefhebbend gekoos van het manne-
+J CIJ
...., H
1=0
....,C CIJ +J
H H
Cil CO Cil.c: ;> CIJ (]) 0
. ..., H 00
o
tje met zijn snavel en een zacht slaan met zijn vleugels, waarna hij het vrouwtje bespringt. De grote witte eieren worden niet lang daarna gelegd. Na ruim een maand broeden komen de jongen naakt op de wereld, waar zij zowel door moeder als vader verzorgd worden . Omdat in Europa de Witte ooievaar het meest gezien wordt en deze vogel niet schuw is, lenen ze zich heel goed voor populatie-studies, waaruit helaas alleen maar te concluderen valt, dat hun aantal nog steeds afneemt. De ooievaar is een trekvogel. Omdat de dieren veel geringd zijn,zijn de trekgewoontes heel goed te volgen . De Europese populaties trekken vóór de winter naar Afrika, zuidelijk van de Sahara, waar ze de "zomer" doorbrengen . Zelfs tot in Zuid-Afrika zijn in Europa geringde dieren teruggevonden! Groepen Ult Oost-Europa trekken ook wel naar zuidelijk Azië. Beslist geen geringe onderneming! Als we het over ooi.evaars hebben, spreken we over een legendarische vogelsoort. Het is te hopen dat deze dieren niet ècht een "legende" worden. Wat mij betreft mag ooievaarman nummer 733 dan ook zijn dubbele verhoudingen voortzetten om een zo groot mogelijk nageslacht te "veroorzaken"! Misschien dat de ooievaars dan zelfs weer terugkeren naar plaatsen waar ze sinds lang niet meer te zien waren en weer bezit zullen nemen van een of andere schoorsteen om met hun verschijning die oude Hollandse verhalen weer nieuw leven in te blazen!
ADVERTEREN IN VRIENDENNIEUW5 Door middel van uw bedrijfsadvertentie in Vriendennieuws.b:reikt u.minimaal vier maal per jaar bijna 3 . 000 dierenvrienden en hun fa~lllele~en ln en om Rotterdam en u helpt de vereniging de drukkosten va~ Vrlendennleuws te drukken. Voor meer informatie over mogelijkheden en tarleven:telefoon 4659015.
DE VIJFDAAGSE REIS NAAR ENGELAND
o
o
Een groep van ruim dertig Vrienden va n Blijdorp rei sde van 15 tot en met 19 juli 1987 door het Verenigd Koninkrijk om daar vier totaal verschillende zoölogische instellingen te bezoeken en vergelijken.
N
c
o
-0
C
Twee deelnemers aan deze reis zetten hun ervaringen op papier. Als eerste laten we mevrouw Greet Gerritse aan het woord over het wel en wee van de reis zelf:
o
....:l
Vertrek 6.00 uur ' s morgens vanaf de Conradstraat. mis .....• de bus start helaas niet. Er blijkt een relais kapot te zijn . Chauffeur Antoon van Yzendoorn belt De Jong Tours: er komt een nieuwe bus en een reparatiewagen . Na het overpakken van alle koffers en tassen plus een hele werkkast aan emmers en bezems gaan we uiteindelijk toch om ongeveer 7.15 uur vertrekken richting Nazareth in België. Bij het wegrestaurant daar zou mevrouw Marree uit Helmond om 7.30 uur " worden opgepikt. Doordat we ruim een uur later zijn dan gepland. zi jn we benieuwd of zij er nog is. maar gelukkig staat ze opgelucht te zwaaien; het had voor haar ook lang geduurd. Na een korte koffiestop en na getankt te hebben willen we weer snel vertrekken om de boot in Calais te halen. dus snel instappen . Mis ... de bus blijkt veel olie te lekken. Een woedende Antoon belt zijn baas in Nederland en na anderhalf uur arriveert er weer een nieuwe bus uit Nederland . Om de tijd t e doden biedt Firma De Jong ons een consumptie en een koffietafel aan en de chauffeur zorgt er voor dat de bootreis geregeld wordt en dat de op het programma voor de middag staande dierentuin van Howletts wordt gewaarschuwd dat de Vrienden die dag niet meer zullen verschijnen . Uiteindelijk vertrekken we weer om ongeveer 12 . 00 uur. maar nu r ichti ng Oostende waar vandaan we om 14.15 wegvar en om vier uur later om 17.30 uur Engelse tijd in Dover aan te komen. De overtocht verloopt letterlijk gladjes en de beroemde "White eliffs of Dover" blijken grijs te zijn. De douane levert nog eens drie kwartier vertraging op. maar eindelijk rijden we dan door het unieke engelse landschap via Canterbury naar Londen. Chauffeu r Antoon heeft bij elke bocht in de weg wel iets interessants te vertellen . Na aankomst in Londen gaan we eerst eten in een echte engelse pub. een belevenis op zich met z'n zessen rondom een tafeltje van circa 50 cm. doorsnede' Om 10.00 uur zijn we dan eindelijk versleten in ons hotel aangeland.dat volgens deskundigen drie sterren zou moeten hehben ... Nou ja. het is tenslotte alleen maar om te slapen en alles was aam:ezig: bed. bad. w. c .• t. \'. en een telefoon die 's morgens om 7.30 uur rinkelt voor een bezoek aan London Zoo.
o o
N
.~,
C
.,""
cu
.,""
.c
U
CO
.,""
.c
U
CO -0
C
CU
Çl..
's Avonds bezoeken we een winkelstraat bij het hotel en vrijdagavo~d verrast Antoon ons met een lichttour door Londen: de licht jes van Tower Brldge branden niet, maar daar kan Antoon ook niets aan do~n. . " Zaterdagavond verzorgt Antoon voor ons een Caledonlan evenlng plus dinner" , fantastisch: helemaal foutloos en oergezellig. Zondag vroeg op voor de terugreis via Howletts Zoo. Na de overtocht van Dover naar Calais rijden we terug naar Nazareth. waar we een perfect afscheidsdiner gebruiken . . Langs deze weg wil ik de reisleiders (lijders) bedanken voor de geweldlge dagen die ze ons hebben bezorgd, ondanks de kleine ongemakken. Wat ons betreft volgend jaar weer. en las het kan met Antoon van Yzendoorn als chauffeur. Daan van Herwi j nen doet vervolgens verslag van de bezochte dierentuinen in Engeland: Iedereen was het er na afloop van een "kletsnat" bezoek aan Howletts Zoo Park (de laatste dierentuin op het programma) wel over eens , dat elk van de tUlnen zijn eigen specifieke charme (s) en kwaliteiten bezlt. Qua algehele opzet kunnen de vier dierentuinen in twee soorten worden onderschelde n. Enerzijds de meer traditionele "verzamel"-dierentuinen van de grote steden Bristol en Londen; anderzijds de moderne , ruim opgezette. experlmentele parktuinen van Whipsnade Park Zoo en Howletts. In de beide laatste tuinen speelt het dier echt de hoofdrol. Bezoekers zijn er natuurlijk "meege nomen", maar voor de fok-activiteiten (het hoofddoel van dat soort Zoos) niet van wezenlijk belang . Zo zijn de verblijven er voor de dieren: het al dan niet goed zichtbaar zijn van de dieren voor de bezoekers speelt in die "buiten-tuinen" een ondergeschikte rol. Bij een vluchtige peiling onder de excursie-deelnemers naar de hoogst-scorende Zoo kwam, zeer :,eslist, als "outsider", de 5 ha . "grote" dierentuin van Bristol steeds weer naar vor e n . Deze knusse, charmante Zoo viel wel heel erg in de smaak! Eerlijkheidshalve moet wel vermeld worden, dat het uitgerekend op de dag van ons bezoek aan Bristol Zoo schitterend weer was. De weelderig met bloemen en planten opgesmukte dierentuin werd er alleen nog maar mooier door . Ondanks het abominabele weer tijdens het bezoek aan Howletts lijkt John Aspinall met zijn dierentuin bij Bekesbourne een zeer goede tweede te zijn geworden bij de " zoo-freaks " uit Rotterdam. Ondergetekende zou als de twee meest opvallende items van deze reis willen noemen: de he el indrukwekkende collectie Gorilla's van Howletts (30plus?) en de al genoemde combinatie bloemen-dieren in 8ristol.
Na een zeer moeilijk~ adnloop op de eerste dag, waarov e r hiervoor al uitvoerjg melding is gemaakt, zou deze excursie ZOO verlopen! Een prima bezochte foto-/ dia-reünie die inmiddels heeft plaatsgevonden, onderstree pte het succes van deze reis nog eens. In het onderstaande zullen. in het kort. per dierent ui n nog enkele bijzonderheden/opvallend heden in de herinnering worden geroepen. Een. uiteraard. persoonlijke keus. London Zoo (16 juli 1987): op bezoek bij de "eerbiedwaa rdige" Zoological Society of London in Regent's Park. Chia-Chia natuurlijk; helaas. alweer een alleen achtergebleven Reuzenpanda-man. Een collectie Bongo's die er wezen mag en olifanten die tussen de bezoekers "gelucht" worden. Opmerkelijke gebouwen; het oude giraffenhuis. de markante huizen voor vogels en insecten. een apart-gevormd gebouw voor apen (buiten gebruik) en. natuurlijk, de Snwdon Aviary. de fraai gevormde super-volière. Het erg fors uitgevallen dikhuidencomplex heeft wèl een veel gebruikt bad voor de oiofanten en neushoorns. De originele katten-verblijven zouden toch een wat meer opvallende. minder "gewone" collectie katachtigen moeten (kunnen) herbergen. Uw rapporteur heeft (te?) veel tijd doorgebracht in het schitterende gebouw voor Small mammals annex Moonlight World. De hoofdverzorger (curator) zelf van deze sectie leidde ons uitvoerig rond tijdens een fascinerende ontdekkingstocht langs de meest zeldzame dieren. De manier waarop daar de Naked mole-rats (Heterocephalus glaber) gehuisvest zijn en aan het publiek worden getoond, is zeer bijzonder te noemen. Bristol Zoo (17 juli 1987): zie boven! De zeer fraaie gevel van de ingang alleen al noodt tot een bezoek! De dierentuin. waar de ontvangst en begeleiding "af" was .
Bengaalse tijger in Bristol Zoo
i'*********************~~
* * Door: * G.Gerritse en * :* D.A. van Herwijnen :* * Foto's: *ol:· il*ol~ G. N. Groshart * ol~ ** ** ***********************J~
De witte tijgers, - tot voor kort nog het "handelsmerk" van de Bristol Zoo bleken nog niet zo lang geleden gestorven te zijn. In de toekomst zullen er ook gee n witte tijgers meer in Bristol gehouden worden. Opmerkelijke katachtigen in de bijzondere verblijven (half tralies. half glas) waren de Perzi sche luipaa rden. Een uit Rotterdam afkomstige. nog kleine gorilla "Alfred" is , lang geleden. van uitzonderlijk belang geweest voor de latere beroemde Bristol-gorillafok. Hij wordt in ere gehouden middels een gedenksteen (en portret) in het moderne mensapengebouw. Daar huist een mooie groep gorilla's. In dezelfde hoek van de tuin: een klein, maar erg leuk opgezet reptielen gebouw en natuurlijk, het magnifieke. zeer originele aquarium . Dit kleine hel-verlichte bijna transparante complex is als het ware te "doorwaden". De grote collectie lagere apen (o.a. lemuren en langoeren) viel ook op door de mooie, functionele verblijven. Leuke. oude gebouwen: dat voor de dwergnijlpaarden en het giraffen/olifantenhuis. Het gebouw van de kantoren annex "ballroom"zalen is vooral aan de buitenkant een juweel. Oudste verblijf is een soort oosters tempeltje op een strakke beton-rots. De okapi's. waar Bristol ook bekend om is , vielen nogal tegen: er was slechts één exemplaar te zien. En ..... boven. onder. op. naast, tussen, over en in dat alles bloemen, bloemen en nog eens bloemen. Bij de bespreking van de laatste twee tuinen moet de lezer ernstig rekening houden met de door een niet aflatende stroom regen vertroebelde blik van ondergetekende. Soms waren de dieren in het geheel niet meer te zien onder deze barre weersomstandigheden (vooral in Howletts). Het kwam er op neer, dat de dieren in hun binnenverblijven het aanmerkelijk beter hadden dan de steeds natter wordende Rotterdammers, soms de enige bezoekers! En zo hoort dat ook in dat type dierentuinen! "Door de regendruppels heen " als het ware toch een poging tot "geschiedschrijving". Whipsnade Park Zoo (18 juli 1987): Hoofddoel van deze in 1931 geopende "buiten tuin" van Londen: de dieren in staat stellen zo natuuurlijk mogelijk te leven door' hun veel ruimte te geven. Welnu. groot is Whip snade ; zeker als het regent en men dus in tijdnood is! Bij uitzondering mocht ook de bus het terrein op . Een fiets lijkt het meest ideale vervoermiddel in Whipsnade! Puntsgewijs de volgende bijzonderheden: - de enorme aantallen cheetahs en de grote kudde Witte neushoorns. - het zeer natuurlijke Bruine beren-verblijf . - het een beetje "Emmen-achtige" Discovery Centre en de prima Gift Shop. - de zeer vele in het park loslopende kangoeroes en pauwen. - de indrukwekkende, veelsoortige verzameling van hoefdieren (o.a. Arabische oryxen) . Howletts Zoo Park (19 juli 1987): Zondagochtend. Een waar Eldorado voor de in katachtigen en gorilla's gein teress ee rde dierentuinbezoeker. Enorme verblijven voor prachtige tijgers in twee ondersoorten: Siberische en Bengaalse "Panthera tigri s ". In Bekesbourne ligt de nadruk op de Bengaalse tijger. Verder. niet of nauwelijks zichtbaar. Sneeuwpanters. Nevelpanters en Amur panters; ook zouden er hier Manoeis gehouden worden. Kortom, een schitterende verzameling Felidae. Zo mogelijk nog meer bewondering was er voor de prachtige groep gorilla's met de indrukwekkende leider "Djoum". Tijdens ons bezoek waren er enkele vrouwtjes nog in afwachting van nakomelingen; die zullen het aantal Howletts-gorilla's over de vijfendertig "hee ntillen". Tenslotte natuurlijk een aparte vermelding voor "sa bi" , een in 1982 in Howletts geboren Afrikaanse olifant en de uitgebreide collectie apen in het "stille" gedeelte van de tuin. speciaal voor fok-doeleinden aangelegd.
Dr. Helen Byrt. staflid van de dierentuin. was daar in hoge mate verantwoordelijk voor. Op charmante wijze en met een innemende hartelijkheid gidste zij ons langs de pas gereedgekomen lokaliteiten voor de educatieve dienst en het zalencomplex voor representatieve doeleinden. Een bezoek aan de medische afdeling (operatie-"theater"!) besloot de rondleiding.
Whipsnade en Howletts moeten - hoe dan ook - zeker in de toekomst nog eens "overgedaan " worden. ~Iet bijvoorbeeld Chester Zoo en MarweIl op het programma?
STAND BURGELI"'KE De belangrijkste wijzigingen in Blijdorps levende have over de maanden juni en j ul i 1987 zijn : GEBOREN
Zandwallaby - 3 Pinché' s - 1 Mantelbaviaan - 2 Mara ' s - \,ïlde cavia ' s - 3 Kleine panda's - Kleinklauwotters - 1 Californische zeeleeuw - 1 Pater Davidshert - 1 Poedoe Damherten - 1 Grote koedoe - 1 Elandantiloop - Addax - 1 Chapman zebra - 1 Przewalskipaard _ I Onager - 1 Kameel - Guanaco's - Himalaya thars - 1 Javabanteng - Tupaja - Kongopauw - Salvadori fazanten - Koklassfazant Wallichfazanten - Roodhalsganzen - Ringnektalingen - Marmertalingen Carolinaeenden - Ruddy duck - Bergeenden - Mantsjoerijse kraanvogels _ 2 Witnekkraanvogels - 2 Mandarijneenden - Balispreeuwen Bartlettdolksteekduif - Kerkuilen - Kookaburra - Ooievaars - Ibis Roodbuikschildpadden - Australische slangehalsschildpad - Reuzeaardschildpad - Luipaardgecko ' s - Parelskink - Krokodilstaarthagedissen - 11 Anaconda's - Reuzenwaterslang - Grijze rattenslangen .
ONTVANGEN: Slingeraap - Margay - Afrikaanse grondeekhoorns - 2 Bontebokken 1 Witte pelikaan - Jaarvogels - 3 Steppehoenders - Geeloorkakatoe Geelvoorhoofdamazone - 1 Boomvalk - 2 Moorse landschildpadden Vierteenschildpad - 1 Ambonese doosschildpad - Matamata's - Arrauschil padden - Mississippi zaagrugschildpad - Griekse landschildpad 3 Halsbandleguanen - Woestijnleguanen - 3 Nachthagedissen - Lintslang - Boa constrictor.
DOOR
A.NOORDERMEER
o0
DEEL
5
S T - D U lTS L A N D ( D . D . R . )
De,jongste Europese staat, de,D(eutsche) D(emokratische) R(epublik) ofwel Oostop dlerentulngebied geducht zijn partijtje mee: 9 officiële m~~e~g~:~hel~ar~en en rUlm h~nderd Tierparken verspreid ov~r het gehele land e e urger mogellJk om regelmatig bij de dieren op bezoek te aan Het overgrote deel,van al die dierentuinen en -parken is na de Tweede We;e1d~ oorlog ~ntstaan: elgenllJk bezaten alleen Leipzig, Halle en Dresden al vóór dle perl0de beroemde dierentuinen. ~ul~sland, bl~ast
VERZONDEN: 3 Vissende katten - 1 Zwartvoetkat - Genetkatten - Manenwolf 1 Manenrob _ Negenbandgordeldier - Suikereekhoorn - 2 Giraffen 2 Gemsbokken - Jaarvogel - Naaktoogkakatoe - Groenwangamazone Luipaardgecko's - Breedvoorhoofdkrokodil - diverse schildpadden en slangen, waaronder 2 Boa's . Boomkangoeroe - Grijze reuzenkangoeroe - 1 jonge Zandwallaby 1 Plompe lori - Muismaki - Witbuikegel - Acouchy - 1 Grote koedoe 1 Onager - 1 Kameel - Strohalsibis - 1 Grijze pauwfazant - Keizerfazant _ Salvadorifazant - Wallichfazant - Kongopauw - Middelbeo Bartlettdolksteekduif - Sumatraanse patrijs - Balispreeuw - Wekaral _ Indische nimmerzat - Koningsglansspreeuw - Muskuslori Molukkenkakatoe - Aalscholver - Gilamonster - Neushoornleguaan Nijlvaraan - Boomskink - Tomaatkikker - Dwergkoraalduivel. Het fokken van reptielen in dierentuinen is nog altijd bepaald geen sineCllre. In het algemeen zijn de fokresultaten in dierentuinen beneden de maat en een aantal jaren geleden werden ook in Blijdorp maar zelden reptielen gefokt. En als er dan zo af en toe eens met slangen of hagedissen gekweekt werd, betrof het meestal incidenten, die de jaren erna niet herhaald werden. Die situatie is inmiddels grondig gewijzigd: stelselmatig is over een reeks van jaren getracht fokgroepen van diverse reptielensoorten op te bouwen en de huisvesting te verbeteren. De resultaten liegen er dan ook niet om. Elk jaar worden er meer jonge reptielen van meer soorten in de Rotterdamse Diergaarde gefokt, waarbij 1987 opnieuw een record-jaar is. Tot op heden zagen al meer dan twee honderd schildpadjes, hagedisjes en slangetjes in Blijdorp het levenslicht van niet minder dan 22 soorten, waaronder zulke bijzonderheden als Krokodilstaarthagedissen en Panterschildpadden. Voor het eerst sinds veertien jaar kwam er ook weer eens een Groene leguaan uit het ei . Jammer genoeg leefde dit jong maar één week, maar hopelijk vormt dit wel het begin van een succesvolle fok in de komende jaren.
VERLOREN
In hel centraal geleide socialistische svsteem van de D.D.R . wordt het belang VHn de diverse ,dierentuinfuncties volledig erkend: door enorme Subsldies wordt ~e t~eg~ngspnJs gedrukt tot maXlmaal één ~!ark per persoon, zodat iedereen in el an zlch een dlerentulnbezoek financieel kan veroorloven. ' he bb en alle één of meer specia1De negen grote, ofiiciëel erkende dje "ren t ulne~, ismes vastgelegd; voor Magdeburg ZlJn dat blJvoorbeeld de kleine katachtigen voor Erfurt apen en huisdieren en voor Dresden ' economische svsteem van de DDR ook de ct mensapen . Hoewel het hUldige k' 1 ( " . . . lerentulnen van het land veel beperlngen op eggen blJvoorbeeld ten aanzien van het bouwen van dierenverbllJven 0, d f he t aa,nsc ha fi en van nieuwe dieren) is het zeker de moeite waard om deze ,l erentul~en te bezoeken, zoals de schrijve.r van deze regels in Nei van dit Jaar (opnleuw) Ult elgen ervaring kon constateren . De grootste dierentuin van het land is het Tierpark Berl' ' 1953 d ln het 00 t I' 'k d d 1 ln, ln geopen B I' ~ e lJ, sta s ee van BERLIJN als tegenhanger van de oude en beroemde er lner 00, dle na de sector-indeling van Berlijn in de westelijke zone gesltueerd bleek te zijn . ,Als gevolg van het politieke gebeuren in en om Berli J'n endde ~a-oOrlOgse prestlgestrijd tussen de beide Duitslanden konden zowel de ou e ~ ,s de nleUWe Berlijnse dierentuin profiteren van een scala van extra mogel1Jkheden op organlsatorisch en financiëel gebied. ~e Zoo ,van (West)Berlijn kon zich daardoor eigenlijk vrij vlot herstellen van e vrlJwel volledlg~ vernietiging in 1945 en bezet al weer vele jaren de eerste ~laats op de rangllJst van de soortenrijkste dierelltuinen van de wereld .0 ver lS het (Oost)Berlijnse Tierpark nog niet bij afwezigheid van een ' root a quarlumgebouw, maar qua soortenrijkdom plaatst ook deze dierentuin zich gin de t op tlen van de wereld .
• GUSTROW
Apenhuis in de Zoo Leipzig Foto: A.Noordermeer
MAGDEBURG
•
•
LEIPZIG .
Op één gebied wint Oost het ruimschoots van West: het Tierpark Berli n is ongeveer vijf keer zo groot als de Zoo Berlin. In Vriendennieuws zijn beide Berlijnse dierentuinen al vrij uitvoerig beschreven naar aanleiding van de vijfdaagse reis naar Berlijn in 1986 ( zie Vriendennieuws van Oktober 1986), zodat we de beschikbare ruimte nu beter kunnen gebruiken voor de andere dierentuinen in de D. D.R. Als belangrijke aanvulling dient tenslotte nog wel ~emeld te worden , dat men in uost-Berlijn thans druk bezig is een zeer groot olifanten verblijf met bijbehorende sta l te bouwen. Qua dierencollectie is na Oost-Berlijn de dierentuin van LEIPZrG de g,ootste e n belangrijkste dierentuin van het land . De grote katachtigen zijn een specialisme van de Zoologischer Garten Leipzig, hetgeen het internationale stamboekhouderschap voo r de bedreigde tijger-ondersoorten verklaart. De dierentuin van Leipzig opende in 1878 zijn poorten en ontwikkelde zich al snel tot een internationaal meetellende tuin. Vele bouwwerken, zoals het in 1926 gebouwde rlikhuidenhuis en de uit 1929 stammende herenburcht , nemen een belangrijke plaats in de dierentuinarchtectuur-geschiedenis in, ondanks het feit, dat ook deze dierentuin gedurende de Tweede Wereldoorlog grotende( werd vernietigd door de bomaanvallen op de stad . Na de oorlog werden ~e ~c ~ste gebouwen gerestaureerd en kon de dierentuin uitgebreid worden tot ca . 221 ha . en nu bezoeken jaarlijks ongeveer anderhalf miljoen bezoekers de Zoo . De Lei.pziger Zoo werd internationaal bekend als de "leeuwenfabriek" ; tegen"oordig richt men er zich vooral op de fok van zeldzame panter-ondersoorten. Beroemde fok resultaten werden hier ook bereikt met drie soorten hyena's en enkele "moeilijke" berensoorten, zoals Lippenberen, Ijsberen en Brilberen. e De Leipziger Zoo ademt duidelijk de sfeer uit van een grote 1g eeuwse dierentuin. Het grote roofdierenhuis en het apenhuis zijn nu zeldzame vertegenwoordigers van ee n voorbije dierentuinarchitectuur : interessante gebouwen voor de liefhebber, Re vuld met een zeer rijke collectie dieren, die echter volg e ns de huidige normen a c hterhaalde huisvestingsmogelijkheden aan diezelfde dier e n bieden.
Het oude aquariumgebouw wordt momenteel e d ' afde l ing uitgebreid Nieuw is ook h t ~ mo ernlseerd en met een nieuwe zeewaterla ng geleden de all~reerste gorillaeac~~e~r~e me~sapengebou~~ waarin nog niet zo In Leipzig zijn voo r de kenners veel b ' . et l]Zeren gordl]n geboren werd. Anoa's, Babiroessa's, Bontebokken Man~~~ondere en zeld~ame diersoorten te zien: panters en Przwalskipaarden zijn beke d ~~ven, Amur-lulpaarden, Brilberen, Nevelbij~oorbeeld Bosbizons, Sneeuwgeiten nL~er~ersoorten voor Rotterdammers, maar Brulne hyena's zijn thans ' niet , N ct I derte~, Musk~sherten, DalI schapen en ln e er an se dlerentulnen te bewonderen. Ook dierentuin n DRESDEN het de grond geb ied vanva de DDR) ( kg eo Pend in ',~ 8 61 en daarmee de oudste dierentuin op . .. ent een rlJke gesc hiede i d' d ereldoo rlog wreed werd verstoord I , n s, le oor de Tweede W a ll e vernielde gebouwen verva ngen'd n tegdenstellln g tot Leipzig zijn in Dresden e . oor mo erne nleuwbouw wa d h 1g s f ee rt]e ontbreekt. Op het 13 hecta re ro . , ' ar oor et eeuwse dierenco llectie bijeengebracht zonder g te t~rreln lS een aardige doorsneecollectie ligt op de primater.: in het ~~ote ultschlete~s. Het zwaartepunt van de onder meer fokgr oepe n Guereza's S' 1967 10 gebrulk genomen apenhuis zijn Meerkat ten ondergebracht. ,lamangs, Lemuren, Wanderoes en diverse soorten De beroemde fokgroep Sumatraanse orang oetan . ' . gebouw ondergebracht . Tot de meest 0 vallend: lS sl~ds 1986 1n een afzonderlijk ach ti ge roofvogel-vliegkooi waari ~ d verbl~Jven behoort zeker de reus, n e aren en en gleren echt rond kunnen vliegen.
Sumatraanse Orang Oetans in Dresden Foto: A.Noordermeer
Naast de reeds genoemde apen bewonderen j aa rlijks circa 1,2 miljoen be zoekers bijzonderheden als Nyala's, Woudbuffels, Chinese alli ga tor, Stralenschildpad , Chinese panter, Manenwolven, Maleise tapirs en Gorilla 's, naast standaarddiere n als Giraffen, Olifanten, Witte neushoorn, beren en t ijgers.
00 I-< ;:I
..Cl
Q) -0 00
~ o o
N
e
·M
00 I-< ;:I
..Cl
e Q) 1-<-0 o 00
Kruising tussen schaap en geit in Zoo Halle
o
Foto: A.Noordermeer
In 1901 werd de dierentuin van HALLE geopend. Het 10 ha . grote terrein is grotendeels gelegen op de Reilsberg, waardoor de dierentuin bekend werd als Bergzoo. Dat is des te opvallender, omdat het gebied r ondom de stad Halle bijna zo vlak is als een Hollands polderlandschap. De Reilsberg is de enige 'bult' in de wijde omgeving en uitgerekend op zo'n lastige plek werd de dierentuin aangelegd. Dat lastige slaat dan voornamelijk op de problemen die de ligging veroorzaakt bij het aanleggen van dierenverblijven, want de dierentuinbezoekers kunnen genieten van schitterende uitzichten over de omgeving en van de parkaanleg op het dierentuinterrein; veel zeldzame bomen en planten zijn een lu st voor het oog, vooral de massaal aangeplante vlieren die in het voorjaar uitbundig bloeien. Het houden en fokken van wilde schapen en geiten is van oudsher de specialiteit van de Zoo Halle, waar men beschikt over grote fok groepen Siberische steenbokken, Turs, Westcaucasische steenbokken en Himalaya thars in min of meer natuurlijke verblijven op de steile berghellingen. Het grote roofdierhuis stamt uit 1927 en huist een interessante verzameling katachtigen, hondachtigen, kleinberen en hyena' s. Wellicht het fraaiste verblijf vormt de in 1963 gebouwde, 24 meter ho ge vliegkooi. Internationaal staat Halle ook bekend om de kruisingspogingen di e hier werden verricht. Zo lukte hier in 1957 een kruising tussen een Manenschaap en een tamme huisgeit, waaruit voor het eerst wetenschappelijk kon worden vastgesteld dat Manenschapen eigenlijk beter Manengeiten genoemd zouden kunnen worden. Op dit moment leeft in de dierentuin van Halle een kruisingsprodukt tu ssen een schaap en een geit! Het dier in kwestie is een vrouwelijk dier, dat met enkele schapen tezamen wordt gehouden en duidelijk de kenmerken van beide ouderdieren vertoont. Tot de meer in het oog springende diersoorten van deze Zoo behoren o.m. Manenwolven, Vietnamese panters, Grote egeltenrec, Dwerggordeldier en Reuzenrniereneter. De stad MAGDEBURG beschikt sinds 1950 over een Heimattiergarten, die in 1959 werd aangewezen als een van de negen officiële dierentuinen van de D.D.R. Jaarlijks bezichtigen zo'n 500.000 bezoekers meer dan duizend dieren in ca. 300 diersoorten. Als specialiteit heeft de Magdeburger Zoo gekozen voor kleine katachtigen. Naast vrij algemene soorten zijn hier o.m. Zwartvoetkatten, Amurkatten, Karpatenlynx en Geoffroy's katten te zien. Een ander zwaartepunt van de dierentuin wordt gevormd door het dikhuidengebouw, waarin 4 Afrikaanse (vrouwtjes)olifanten, een vrouwelijke Indische olifant, een paartje Nijlpaarden en twee paren Zwarte neushoorns zijn ondergebrac ht.
(iJ
..c:::s f/J ;:I
0
Q)
0
eN
Met name de neushoorns vormen een bijzonder en uiterst dIk besta d Ot waar evo wartet d h an eGu~o een oorspronkelijkofokstel en hun in Magdeburg geboren zoo~ en oc te~. ez~en de u~terst preca~re positie van deze diersoort in het wild en de ger1nge aantallen Zwarte neushoor ns in de dierentuinen van de wereld ( de magere fokresultaten in gevangenschap) d dO en voor het behoud van de soort. z~Jn eze 1eren van groot belang Opvallende diersoorten die in Magdeburg te bewonderen b h Roodmanteltamarins,Grevy_zebra's, Lierherten, Markhors~1g~ot: ~::~o~anderoes, Anoa genoemd te worden. Heel opmerkelijk in de vogel verzameling ware~ ~~ ~:~ van d1~ Jaar een Blauwborst, een Klauwier, een Zwarte specht en een Koekoek aangez~en deze 1nheemse vogelsoorten zelden of nooit in dierentuinen geh d worden. ou en 0
0
0
0
De dierentuin van ROSTOCK is ontstaan uit de in 1910 geope d To in de Tweede Wereldoorlog sterk werd beschadigd In de ; ofntOe ~~rgarten. d~e t h . V.J ~ger Jaren werd de U1n eropend en omge bouwd tot "exotentuin". Sinds 1975 behoort de inrichting 0
0
..!G U
o
.j...J f/J
o
0::::
o o
N
e
·M ..!G 4-4 U .r-, 0 ·M .j...J r l f/J ..Cl 0 1-<0:::: Q)
>
e
0
0
Q)N I-< Q) ..Cl 0 f/J.j...J
....., 0
H~
tot de grote negen van het land. Specialiteit van deze Zoo vormt de dierenwereld van de poolstreken en de zee. Wereldberoemd is de Rostocker Zor . ~ z!.jn bloeiende fok met IJsberen, waarbij ook de afgelopen winte r een ijsbl _je wenl grootgebracht. Het oorpronkelijke terrein van de dier ent uin is inmiddels uitgebreid met een uitgestrekt Erweiterungsgel~nde, waarop enkele zeer ruime hoefdierverblijven zijn aangelegd, nieuwe robbenverblijven zijn gebouwd en thans wo~dt gewerkt aan een zeer grote voge l-doorloopvolière . Het ouderwetse mensapenhuis he rbergt desondanks twee gorilla's, 3 chimpansees en een fokgroep van acht orang oetans.
~:r~~~~~ I d~e~:n l~:~~~: ~~~~t~e~~~/ombi nat~t' blijkt wel tot" ,derzijds voordeel speelse oei ten en bokken e t ' edve neus oorns worden regel ,natig door de ö g ac lveer waarbij' dwerggeit Ik plaatsen in het verbli 'f t ' " , en te ens op andere .J gro e grlJze kllmrotsen aantreffen! De dierentuinen van C011BUS en ERFURT make h t " , vol. Het Tierpark Cottbus werd -:---1954 n e rlJtJe van negen dierentuinen , • ln geopend op een terre' 3 h lS inmiddels tot 26 hectare uit geb r 1'd D d ' ln van ectare en en telt weinig bijzonderheden' het : . e lerencollectie is niet erg groot H Th" , zwaartepunt llgt op de wat 1 et uringer Zoopark in Erfurt beslaat cir ca 25 ervoge s . dlersoorten. Een groo t deel daarvan betreft e hectare en herbergt rond 200 dlerentuin: met uit sterven bedreigde" d, belde speclalltelten van de halfapen. Internationaal is de diere ~n~ en ultheemse huisdieren en de apen en door het houden' van zeldzame bladet nduln van ElrfGurt vooral bekend geworden en e apen a s uereza's Nil ' 'I eusape n en Douc langoeren De be'd 1 ' glr l angoere n, N 'd' . ~ e aatste soorte n zijn i 'dd 1 ' ln eze dlerentuin aanwezig, evenmin als de b nml e s nlet meer hler ooit werd gefokt en grootgebracht. astaard Neusaap/Doucla ngoer die
Andere interessante zoogdiersoorten die in Rostock te zien zlJn vormen Zilvergibbons, Wanderoes, Roans, Leche waterbokken en een schitterende fokgroep Elanden. Een bekend wapenfeit vormt ook de geslaagde fok met Dubbelneushoornvogels enkele jaren geleden, die na verschillende succesloze jaren dit voorjaar opnieuw in een jonge Dubbelneushoornvogel resulteerde. Dit laatste jong werd met de hand grootgebracht. Ook de dierentuin in SCHWERIN was oorspronkelijk een zogenaamd Heimattierpark, dat langzaam werd uitgebreid met exotische diersoorten, hetgeen in 1974 resulteerde in de officiële aanwijzing als Zoologischer Garten. De Zoo omvat nu 15 hectare, waarop cir ~a 750 dieren in 150 soorten bij een zijn gebracht. De Schweriner Zoo heeft zich naast het houden en fokken van met uitsterven bedreigde diersoorten vooral gespecialiseerd op aan en in het zoete water levende diersoorten. Ondanks het feit, dat hier per jaar zo'n 700.000 bezoekers word en ontvangen is deze dierentuin in de dierentuinwereld (nog) vrij onbekend . Gezien de voortvarendheid waarmee hier (zeker voor D.D . R.-begrippen) de zaken worden aangepakt, zal dat in de nab ije toekomst wel veranderen. De dierencollectie is nog vrij bescheiden maar omvat wel opvallende diersoorten als Zilvergibbon, Indische leeuwen, Przwalskipaard, Sitatunga's, Elbe-bever en Capibara's. Een uitgestrekt deel van de dierentuin bestaat uit een waterrijk, moerasachtig gebied, waar allerlei eenden, ganzen, zwanen, kraanvogels, flam ingo 's en pelikanen ideale leefomstandigheden worden geboden. Opvallende combinaties van diersoorten in één verblijf worden gevormd door de grote fokgroep Capibara's die hun verblijf delen met een stel Zuidamerikaanse tapirs, terwijl het paartje Breedlipneushoorns in het onwaarschijnlijke gezelschap van een troep Dwerggeiten
Onder de honderd kleinere Tierparken in de DDR ' , dle de moeite van een bezoek niet lonen zuais' . bevlnden,zlch vele parkjes daarentegen, zoals ASCHERSLEBEN en BERNBURG moehet parkje ln GUSTROW . Andere D~ Tlergarten Bernburg telt enkele fraaie "Fr ,ten hog~r worden aangeslagen. dlerentuin jaloers op zou mogen zijn. elanlagen , waar menlge grote
co lo-t ;:J
.0
C lo-t QJ
C
ÇQ
·rl
E
lo-t QJ ~
lo-t QJ
CU "0 Cl.lo-t lo-t 0
.c U
Cf)
Q)
·rl
CO
C
+-'
CO+-'
'rl QJ CO COlo-t lo-t QJ QJ QJ
C 0 HI't..
E lo-t QJ
C"O CIJ C
lo-t
o o
z lo-t o < o .cCIJ 0 ;:::!
. ,
QJ
<
C .. CU 0
QJ
QJ
0
~Z;
C
~ "0
lo-t QJ QJ
+-'
0
Zl't..
Tenslotte moeten ter completering no twee e " , genoemd worden. In KARL-MARX-STADT bg 'd g, speclallseerde dlerenver/:amelingen park in het Museum fur Natur' eVln t zlch naast het 12 ha. grote Tiernaast een Tierpark in het Mekunde een Insektarlum, t~rwijl evenzo in STRALSUND dieren ui t de Noord- en Oost~::s;~~~~~/~~k~~~anum ~s ingt' ht. Naast 13 met tropische en subtropische zeevissen in ericht zlJn ler ook 12 aquarla voor de grootste verzameling koraalvissen i~ de D D' wRaakrmee Stral sund tot op heden . . . an tonen .
I
GEVRAAGD : NIEUWE LEDEN Van jaar tot jaar groeit het ledental van onze veren~glng, waarbij we de magische grens van 3.000 leden inmiddels in zicht hebben gekregen. Met het oog op ons 25-jarig jubileum in 1988 zou het extra feestelijk zijn, om uitgerekend in het jubileumjaar deze mijlpaal te bereiken. ~let dat doel voor ogen is het promotie- team op volle oorlogssterkte gebracht en inmiddels al volop aan de slag met het werven van nieuwe leden via onze eigen kiosk in Diergaarde Blijdorp en ook daarbuiten . Maar ook u willen we vragen om familieleden , collega's, vrienden en kennissen in te lichten over de Vereniging Vrienden van 81ijdorp en de vele voo r delen van het lidmaatschap . En om het lidmaatschap tijdelijk nóg aantrekkelijker te maken en het voor u nóg eenvoudiger te maken om familieleden en vrienden Vrienden van Blijdorp te maken, hebben we het volgende actie-plan bedacht :
VAN •••••• ~~***********************I *************************************~*~*~~~**~**~*~ . : ! T IJ D S C H RIF T BES PRE KIN G ; : * ! * ! ! !
1::
:
1::•
! ! !
t ~
•
**.*
**
* * *ll: ~
I
*
i1l: ,,}
*
======================================== .. Z" riemende ogen z~Jn ondermij ~en H~~P~~ea~:~la~J~a~ het gelijknamige tijd-
Ve nijn ig staar t de el va n een kl euren o~~ . ~e d . eren verzorging . schrift s ie r t. De Harp~J lS een vakb l ad v~~: ~oofden van dienst, De ar tike le n word en geleverd.door verz~rgdie~entuinen kontaktpersonen. et c . Hie r toe heeft het blad ln de mees e . Ook de Zoo va n An t werpe n is van de part ~ J . In het ee r s t e nummer van 1987 staan bijvoo~~eeld de volgen d e artikelen : Kun stmati ge voortplanting (De B~er, Bl~Jdorp ) ) Reis l angs Amerikaanse dierentulnen (Ant~erpen He t f okken van watervogels in Artis (Artls) Het houden en kweken van mieren (Emmen) Het kweken met ooievaars (Blijdorp) Kort nieuws
. B l ' t an te bevelen voor de leden Ee n breed ska l a van art1kel~nd' he~b lS ~e inhoud word t opgefleurd die ee n breed lnteresse-geb~e een . . door diverse zwar t-wit foto's en teken~ngen . k t f 3 -4 . Losse nummers os en , . Het blad verschijnt x pe~ Jaar... (iets duurder der hal ve door de Een abon neme nt k~st f 17,5 per Jaar ontakt 0 nemen met portokos t en) . Geinteresseerden ku nnen k ~ 0 10 _ 4328228. C. T . M. Peters , Meiland 8, 3075 SJ Rotterdam, te . G. N.Groshart
~
!
***
Zo lang de voorraad strekt krijgt ieder nieuw lid gratis een insigne met het embleem van de vereniging;
***
Maar ook de "aanbrenger" van elk nieuw lid wordt beloond door een bonus in de vorm van een lepeltje, uiteraard ook voorzien van ons verenigings embleem. U krijgt het lepeltje gratis toegezonden indien u een nieuw lid aanmeldt door middel van de onderstaande aanmeldingskaart (s . v.p . wel de kaart volledig invullen!);
***
80vendien maakt elke "aanbrenger " van een nieuw lid, mits door middel van onderstaande aanmeldingskaart , kans op een extra- bonus: ell€ 5e "aanbrenger " ontvangt bovendien gratis het boekje over de oude "Rotterdamsche Diergaarde"
En nu is het woord, of liever: de daad , aan u'
- - - - -- --------- ------ --------------------------------------------_. V4/87
i
* ij:
~ ~ ~
~
~~
Vereniging Vrienden van Blijdorp
Rotterdam
Ondergetekende,
*
naam: ________________________________ voorletters: ________
~
adres: ___ _ _______ ________ giro/banknr.: _ _________
i~
postcode: --_______ woonplaats: _ _ _ _ _ geb.dat.: _______
:
~
ij:
*~
1,~.'
~
ondersteunt de doelstellingen van de Vereniging Vrienden van Blijdorp en geeft , zich hierbij op als lid van deze vereniging.
i.'. _
1:. ~
* t
*tt* ~
f:",*~>:**,}::****}~*******~r:***~~*****~:*;'r***~~~,::**#*;':::**jf******:::~:*::::::;':::*******}}::***}::::::'**}:::***~"
(datum)
(handtekening)
: Aangemeld door: )(naam: _______________________________________________________ adres:
ADRESSE.
_~
1LLcruUNNUMMERS
Verenigingssecretariaat en ledenadministratie
Schepenstraa t 71 3039 Ne Rotterdam VRIENDENFOON . ... . .... . ...... ... ... . 010 .- 4659015 Redactie-adres Vriendennieuws
A. Noordermeer Roemer Viss c herstrai1t 3132 EV Vlaardingen tel. 010 - 4347746
Afdeling Reizen
mevr . C.Berger-Kindt Kortedreef 48 3075 GR Ro tterdaw. tel. 0 10 - 4191863
Promotieteam
fam. H. l;err H se a Cleybur c hstra a t 5 3039 DA Rotterdam tel. 010 - 4ó63682
j I~
- --------------------------- ----- - - --- - -- ------- - - - ------ ---- ------~
I
Postzegel hoeft niet. Mag wel.
Vereniging Vrienden van Blijdorp Antwoordnummer 30555 3030 WB ROTTERDAM
adressenbureau direct mail postale verwerking
verwerking/beheer adresbestanden drukwerk service
KIPSTRAAT35-37-3011 RS ROTTERDAM- TELEX: 25555- TELEFAX:010-4124178
