DE VERENIGING VRIENDEN VAN BLIJDORP
16e jaargang, nummer 4,
16e jaargang nummer 4 VERENIGING VRIENDEN VAN BLIJDORP Sonoystraat 6-a, 3039 ZT Rotterdam Vrienden nieuws is een uitgave van de \éreniging Vrienden van Blijdorp en verschijnt 4 maal per Jaar Oplage: 5.000 De vereniging Vrienden van Blijdorp stelt zich ten doel:"fiet o'pwekken van belangstelling voor de Diergaarde BhJdorp, het steunen daarvan door het oJjeenbrengen van gelden en het doen van giften in geld oT natura, voorts het geven van bekendheId aan het doel en streven van culturele zoölogische tuinen". Dejaarlijkse contributie bedraagt (minimaal) f 35,-, waarvoor de leden 4 keer per jaar het verenigingsorgaan Vriendennieuws ontvangen, alsmede 2 gratis toegangsbew!izen voor Diergaarde B1ijcforp. in Rotterdam of Artis in Amsterdam. Bovendien worden de leden in staat gesteld om deel te nemen aan excursies naar binnen- en buitenlandse dierentuinen, sReciale lezingen gedurende het winterseizoen bij te wonen en worden z!i uitgenodigd voor de Jaarlijkse Blijdorp-dag annex Algemene ledenvergadering. VERENIGINGSSECRETARIAAT: JTh .A. van Leeuwen, Sonoystraat 6-a, 3039 ZT Rotterdam. VRIENDENFOON: 010 - 467 66 37 GIRO: 13 57 803 BANK: \8.B. bank nr: 98.55.33 .099 AFDELING REIZEN: mevr e. Berger-Kindt Kortedreef 48,3075 GR Rotterdam Telefoon: 010 - 419 1863 Giro: 20 71 059
Inhoudsopgave Van de redactie
3
Opening kuifherten verblijf
4
Secretariteiten
7
Nieuws uit Blijdorp
9
Uit de promotiehoek
12
GiftenGorilla-actie
13
Verslag excursie Burgers' Zoo
16
Geschenk-lidmaatschap
18
Een stukje nostalgie (13)
19 20
De Afrikaanse dierenwereld
23
Verslag Berlijn-reis
25
T.V. Tip
30
REDACTIE-ADRES VRIENDENNIEUWS: D.A. van Herwijnen MarshalIlaan 11 3223 TJ Hellevoetsluis Tel: 01883-17161 Redactie-medewerker: Marc Damen Tekstverwerking: Marion Does
FOTO VOORmGINA: "Gevederd" sfeerbeeld uit de San Diego Zoo. (H.JM. van Leeuwen) ~NDENNIEIJWS '. 2
Telefoon VVvB (Vriendenfoon): 010-4676637
Wmneer u dit Vriendennieuws leest, loopt het jaar 1994 al weer ten einde. In dit laatste nummer van een turbulent, maar zeer bevredigend jaaJ; treft u o.m. een letterlijke weergave aan van de woorden door de nieuwe voorzitteJ; Tineke Groenhorst, gesproken bij de opening van het Kuifhertenverblijf Haar toespraak geeft de essentie van het bestaan van onze \èreniging nog eens pakkend weer en zet de toon voor het beleid en de plannen van de VVvB voor 1995 en latere jaren. \an de heer \an Zwieten leest u weer
een u vertrouwd "stukje nostalgie". De verslagen van de reizen naar Arnhem en Berlijn verhalen in woord en beeld over buitengewoon interessante ervaringen, in 1994, in andere dierentuinen opgedaan. Blijdorp zelf staat weer centraal in een speciaal voor de Vrienden, door de heer Ouweneel geschreven artikel. Rest mij nog u allen, namens het bestuur van de \èreniging, Prettige Kerstdagen en een \borspoedig 1995 te wensen. Daan van Herwijnen
Laatste nieuws: Douanita mag in Rotterdam blijven !IJ
Herinneringen van een kritisch dierentuinbezoeker (1)
PROMOTIETEAM: fam. H . Gerritse Sourystraat 1d, 3039 SR Rotterdam Telefoon: 010 - 466 36 82 Giro: 6217 917
SAMENSTELLING VERENIGINGSBESTUUR: \borzitter C.M. Groenhorst Vice-voorzitter mevr e. Bet:ger-Kindt Secretaris JTh.A van Leeuwen Penningmeester A.M. Bos H. Gerritse Leden D.A. van Herwijnen T Slijkoort F OTO'S EN ILLUSTRATIES: Diergaarde Blijdorp, R. Doolaard (4x), e.M. Groenhorst (1x). C. de Grijp (lx), e. Koppenol (2x) H.JM. van Leeuwen (lx), G.L. Uuweneel (2x), T Slijkoort (lx), PS tolk (2x). AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE: A.J Balk, A.M. Bos, R.J Bruin,.., M. Damen, M. Does, H. en G. Gerritse"Ç.M. LTroenhorst, D.A. van Herwijnen, J 1\.laI?wijk, JTh.A van Leeuwen G.L. Uuweneel, M. en J Schilfarth, T Slijkoort, K. van Zwieten.
an de redactie
Opening van het Kuifhertenverblijf Toespraak ter gelegenheid van de opening van het Kuifhertenverblijf door Tineke Groenhorst.
Het is mij, als voorzitter van de \èreniging Vrienden van Blijdorp, een genoegen om vandaag, 29 oktober 1994, nog geen half jaar na opening van het mede door ons gesponsorde project - Taman Indah - de opening te mogen verrichten van weer één van onze nieuwe projecten, namelijk het nieuwe kuifhertenverblijf. De kuifherten hebben, zoals u wellicht bekend is, tijdelijk hun verblijf gehad bij de casuarissen achter de bavianenrots. Nu wordt dit verruild voor een meer toepasselijke plaats aan de rand van de Chinese sfeertuin. Het paartje kuifhertjes is in 1992 uit Shanghai gearriveerd. In april j.l. werd het eerste jong, helaas dood, geboren. Ondanks het feit dat dit natuurlijk een teleurstelling was, betekent het wel dat beide kuifhertjes een fokstel vormen en dat opent perspectieven naar de toekomst. Enige tijd geleden was er op de t.V een natuurfilm van de BBC over China, met name over de "Berg van de slar1/1I;NDEN1iJElII\1.S ' \ ": 4
<
pende draak", waarin o.a. te zien waren de reuzenpanda, de kleine panda alsmede enkele in het wild levende kuifherten. Kuifherten zijn niet zo bekend, maar minstens net zo zeldzaam als bijvoorbeeld de takin. De bekendheid van de kuifherten zal, zeker door de huidige nieuwe lokatie van hun onderkomen, ongetwijfeld toenemen. Er is mij verzocht de openingshandeling te verrichten door middel van de onthulling van het sponsor-bord van de \èreniging Vrienden van Blijdorp, alsmede door het hijsen van onze verenigingsvlag bij het nieuwe verblijf. Om te voorkomen dat de kuifhertjes zich een ongeluk schrikken van het onverwachte gewapper voor hun ogen en hun - voor deze gelegenheid speciaal geborstelde kuifjes - in de war geraken, dient deze handeling met de grootst mogelijke omzichtigheid verricht te worden. Dat zal geen moeite kosten; techniek is niet mijn sterkste zijde! Refererend aan de reeds
eerder genoemde "mijlpalen" memoreer ik nog even de opening van het Amoerpanterverblijf in april 1993. Een nieuw sponsor-project, namelijk nieuwe behuizing voor de stokstaartjes, is thans onderwerp van studie en zal in 1995 gestalte krijgen. U ziet dat wij aardig op weg zijn om de helpende hand te bieden bij het stap voor stap realiseren van het masterplan. Uit deze opsomming moge blijken tot welke resultaten onze vereniging in staat is. Dit succes wordt bereikt door de belangeloze inzet van onze organisatie die bestaat uit vrijwilligers, waardoor de kosten op een minimaal niveau gehouden kunnen worden. Immers, personeelskosten drukken heden ten dage zwaar op het budget van een onderneming. Positieve aspecten van een lidmaatschap van onze vereniging zijn - naast steun aan Diergaarde Blijdorp - o.a. deelname aan ééndaagse en meerdaagse excursies naar binnen- en buitenlandse dierentuinen. Enkele weken geleden hebben wij een bezoek gebracht aan de beide dierentuinen van de stad Berlijn. Ik weet niet of de deelnemers hun lengte na terugkeer gemeten hebben, maar ik had het gevoel na terugkomst een paar centimeter gesleten te zijn vanwege het afleggen van enorme afstanden in de genoemde dierentuinen. Alle deelnemers waren echter unaniem van mening dat zij ontzettend veel gezien hadden en een fijne reis achter de rug hadden. Binnenkort ontvangt iedereen een uitnodiging voor de reünie. Op zondag 13 november a.s. gaan de maandelijkse lezingen, die gedurende het winterseizoen voor de Vrienden gehouden worden, weer
van start. Deze lezingen zijn voor de Vrienden gratis, op vertoon van hun lidmaatschapskaart. Het voert te ver om hier alle voordelen van een lidmaatschap van de Vrienden van Blijdorp op te sommen. Nadelen zijn er eigenlijk niet, behalve dan het feit dat een jaarlijkse contributie verschuldigd is. Het moge echter duidelijk zijn dat het gewoon leuk is om ' lid te zijn. Alle aanwezige Vrienden vertel ik hiermee natuurlijk niets nieuws. \bor diegenen onder u die nog geen lid zijn, hebben wij de mogelijkheid geschapen om u vandaag alsnog aan te melden. Onze secretaris heeft daartoe een aantal exemplaren van ons Vriendennieuws met aanmeldingsformulier meegebracht. Na afloop van deze officiële handeling wordt de aanwezige Vrienden door Diergaarde Blijdorp een drankje aangeboden in de Sterrenzaal. Hoewel het een echt "Vriendenfeestje" is, denk ik niet dat het bezwaarlijk is als aspirant-leden die zich aanmelden als lid ook een drankje met ons meedrinken. Het is mij een genoegen om dan nu het nieuwe kuifhertenverblijf officieel over te dragen aan Diergaarde Blijdorp in de persoon van de heer Dorresteyn, directeur van Diergaarde Blijdorp (of tewel Rotterdam Zoo zoals de naam officieel tegenwoordig luidt) . Ik spreek hierbij de wens uit dat het de kuifherten in het bijzonder en Blijdorp in het algemeen goed moge gaan in de toekomst. \bor wat betreft het laatste aspect geven o.a. de bezoekersaantallen van Blijdorp daar gelukkig alle reden toe.
De specialist voor uw touringcarreis, zoals:
• Dagtochten • Bruiloften • Personeelsreizen • Schoolreizen • Excursies • Meerdaagse reizen
01883·31220 Rijksstraatweg 36 - Hellevoetsluis - Telex 29610 - Fax 01883 - 12368
Secretariteiten Einddatum voor het bestellen van de film "Blijdorp in beweging" :
Beste Vrienden,
DE GROOTSTE KEUS
31 december 1994. Bestellen is mogelijk door overmaking van f 25,- onder vermelding van: "Blijdorp in beweging" op postgironummer 5503532, of banknummer 894831399 ,
SCHRIJFMACHINlS REKENMACHINES KOPIEERMACHINES KASREGISTERS TEKSTVERWERKERS
FAXAPPARATEN
COMPUTERS KANTOORMEUBELEN SUPPUES EIGEN TECHNISCHE DIENST
Nu de verhuizing van het secretariaat achter de rug is en ik een beetje ingewerkt ben , zie ik eindelijk kans eens achter de tekstverwerker plaats te nemen, om een stukje te typen voor het Vriendennieuws. Er is nogal wat voor komen kijken voordat de verhuizing een feit was: Adreswijzigingen, een nieuw telefoonnummer voor de 'Vriendenfoon', het overbrengen van briefpapie.r; acceptgiro's, enveloppen en dergelijke. Maar ook het archief van de vereniging staat thans bij mij thuis. (Wat trouwens bijzonder leuk was om in te kijken, al die oude nummers van Vriendennieuws, maar daarover een andere keer). Waar ik het nu even over wilde hebben is : de Vriendenfoon. Zoals velen van u reeds gemerkt hebben is het oude nummer van de 'kreniging vervallen en hebben we een nieuw nummer:
t.n.v, A.V.T., von Suttnerstraat 48, 2806 HE Gouda.
M
010 - 467.66.37
lifffffIffw~ AUOIOVlSueEL BEDRIJF Von~at4Q
2808 HE Gouda
ROTTERDAM: Schieweg 45 - 51 OUD-BEIJERLAND: Ad m de Ruyterst r. HELLEVOETSLUIS: Rijksstraatweg 286
Tel: <31820·26784
Fu:: 01820·17181
DEN HAAG
tel : 010 - 466 33 99 58
tel :
01860· 15799
tel:
01883 - 13237
Ln . v. Nieuw Oost IndlÉi 88 tel: 070 - 347 47 27
H. van Dongen steigerbouw groep
MONTAGE EN DEMONTAGE VERHUUR VERKOOP ADVIES
-
U kunt dit nummer draaien, toetsen of wat dan ook en dan ..... is de kans groot dat u een antwoordapparaat krijgt! Waarom? W!lnu, zoals u misschien (niet) weet zijn alle medewerkers van de Vriendenvereniging vrijwilligers en doen dit werk naast hun 'gewone' werkzaamheden. Ik dus ook, en ik ben veel van huis. Om u toch van dienst te zijn staat er dus dat antwoordapparaat. 'krvelend misschien, maar wel handig. Nu gebeurt het helaas dagelijks dat mensen bellen, maar niets inspreken, en dat vind ik jammer Aarzelt u dus niet en noem alstublieft even uw naam en telefoonnummer; ik bel u zeker terug! \bor hen die echt een hekel hebben aan een antwoordapparaat, is er ook nog de mogelijkheid om te schrijven naar ons antwoordnummer (postzegel graag, maar hoeft niet!):
Vrienden van Blijdorp Antwoordnummer 30555 3030 WB Rotterdam. Als laatste wil ik u nog iets vragen over de contributie-betaling. Bij dit nummer van 'Vriendennieuws' treft u de acceptgiro voor uw jaarlijkse bijdrage. Wilt u a.u.b. alleen gebruik maken van deze acceptgiro en niet op enige andere wijze betalen! Alle betalingen worden verwerkt in de computer waarbij gebruik wordt gemaakt van de door u ingezonden acceptgiro 's. Betalingen op andere manieren kunnen over het hoofd gezien worden met alle gevolgen van dien ... W! hebben andere mogelijkheden van betalen overwogen, maar voor ons is deze manier de beste gebleken. Met Vriendelijke groeten, Koos van Leeuwen.
Ohmweg 6 - Spijkenisse - Tel. 01880-18133 - Fax 01880-18873
Nieuws uit Diergaarde Blijdorp .
~.
•~.I.I ••
KRAANVERHUUR
vlaardingweg 22 3044 CK rotterdam tel. 010 • 437 57 77* fax 010·4621295
Verhuur van mobiele kranen tlm 200 ton
Hoogwerkers • Vorkheftrucks
TRANSPORT
••
vlaardingweg 22 3044 CK rotterdam tel. 010 • 437 57 77* fax 010·4621295
De belangrijkste wijzigingen in het dierenbestand van Diergaarde Blijdorp in augustus en september 1994 waren de volgende: Ontvangen: 1 Chileense vogelspin, 1 wolkrab, 1 harnasmeerval, 1 koraalduivel, 4 roodbuikvuurpadden, 1 boomkikkey; 1 reuzenpad, 1 adderringslang, 4 Californische lintslangen, 6 Terekayschildpadden, 2 Nieuwguinese slangehalsschildpadden, 2 Fiji leguanen, 1 tokkeh, 1 nandoe, 4 purperkoeten, 1 kroonpleviey; 1 Papoea beo, 2 driekleurglansspreeuwen, 1 rode reuzenkangoeroe, 1 Chapman zebra, 1 addax. Ge boren: 2 wandelende bladeren, 1 miljoenpoot, paardekopcichliden, muilbroedende betta's, zebravisjes, 7 vieroogvissen, 2 gladrandklepschildpadden, 6 chuckwalla's, 2 zwartvoetpinguins, 1 Europese flamingo, 5 zwarte zwanen, 2 witte spechten, 4 roelroeis, 3 Javaanse patrijzen, 1 zwartnekvruchtendui~ 1 Bartlett dolksteekdui~ 1 manendui~ 2 kerkuilen, 1 Stella lori, 1 viooltjeslori, 1 groenhelmtoerako, 1 Molonettispreeu~ 1 grondkoeskoes, 1 kwaststaartratkangoeroe, 1 zandwallaby 1 doodshoofdaapje (doodgeb.), 2 mantelbavianen, 2 Egyptische stekelmuizen, 1 Afrikaanse dwergrelmuis, 2 vissende katten, 4 Aziatische kleinklauwotters, 1 driekleureekhoorn, 2 onagers, 1 Damagazelle. Gestorven: 5 bruine grondhaaien, 1 steenvis, 4 vieroogvissen, 2 Californische lintslangen, 1 Cubaanse slang, 6 pauwoogsierschildpadden, 1 Fiji leguaan, 3 zwartvoetpinguins, 2 Europese flamingo's, 1 kluut, 1 Wallich fazant, 1 Germain pauwfazant, 1 prachtfazantdui~ 1 Mauritiusdui~ 1 kerkuil, 1 reuzen toekan, 1 borstelkoppapegaai, 2 Balispreeuwen, 1 rode reuzenkangoeroe, 2 kwaststaartratkangoeroes, 1 toepaja, 1 mantelbaviaan, 2 Geoffroy's katten, 1 Afrikaanse relmuis, 1 onagey; 1 wapiti, 1 grote koedoe, 1 Indische antilope. \erzonden: 1 Europese schorpioen, 2 bruine grondhaaien, 1 roodstaartmeerval, 1 reuzenpad, 3 Cubaanse boa's, 3 donkere tijgerpythons, 4 Griekse landschildpadden, 3 vierteenschildpad, 6 Nieuwguinese slangehalsschildpadden, 1 Filipijnse zeilhagedis, 6
Afrikaanse doornstaartagames, 2 wondergecko's, 1 skink, 2 nandoes, 10 zwarte zwanen, 6 manenganzen, 10 Baikaltalingen, 4 Carolina-eenden, 1 witnekkraanvogel, 1 paradijskraanvogel, 4 Himalaya sneeuwhoenders, 3 blauwe oorfazanten, 2 witkopgoeans, 1 mesbekhokko, 1 rosé kaketoe, 1 edelpapegaai, 2 kowari's, 2 kwaststaartratkangoeroes, 1 potto, 1 ijsbeey; 1 jagoearundi, 2 kleine panda's, 3 Afrikaanse relmuizen, 8 stekelmuizen, 1 Przewalskipaard, 1 Arabische oryx. De eerste succesvolle geboorte in Taman Indah is op naam gekomen van de driekleureekhoorns. Vier maanden na de opening kaapten zij deze primeur voor de neus van aanstaande moeder Irma en de andere bewoners weg. In februari zorgde het paartje driekleureekhoorns al voor nageslacht, maar dat was nog in het Henri Martinhuis. Overigens kregen de kantjils en de mutslangoeren eerder al in Taman Indah een miskraam. \bor het vierde achtereenvolgende jaar zijn er in Blijdorp chuckwalla's geboren. Hoewel de fok met deze bijzondere leguanensoort hier goed verloopt, zijn deze dieren (voor zover bekend) nog niet eerder in andere Europese dierentuinen gekweekt. Op 11 augustus kropen er zeven chuckwalla's uit het ei. Drie maanden eerder had het vrouwtje veertien eieren gelegd en onder het zand verstopt. De verzorgers verzamelden de eieren in de broedmachine waar zij onder verschillende temperaturen werden bebroed. De jongen zijn voorlopig te vinden in de broedruimte van de Rivièrahal. Ook het fokken van Europese otters begint in Diergaarde Blijdorp een gewoonte te worden. Deze dieren, te zien tegenover het leeuwenterras, hebben dit jaar voor de derde keer jongen gekregen, twee stuks dit keer Blijdorp heeft van deze soort het enige fokstel in Nederland dat elk jaar jongen heeft. Sommige van deze jongen gaan naar het otterproject Aqua Lutra in Leeuwarden. Op 21 juni zagen de 2 kleine ottertjes het levenslicht en na een dag of vijf gingen de oogjes open. Na 2 maanyR1ENDE: IEIJWS
den begonnen de jongen met de ouders mee te eten. Leuk om te vermelden is nog dat de moeder de twee jongen tijdens de vreselijke hitte in juli versleept heeft naar een koelere plek: onder de waterval lagen de twee heerlijk te slapen. Overigens kregen op 21 augustus de kleinklauwotters in het Aziatische deel, tegenover de Java-apen, liefst 4 jongen. Een nieuwe fok man bij de zeldzame kwaststaartratkangoeroes, of buidelkonijnen, zorgde dit jaar voor een uitzonderlijk resultaat: 3 jongen bij verschillende vrouwtjes! De jongen werden in mei, juni en augustus geboren. \brig jaar waren er voor het eerst sinds lange tijd weer jonge kwaststaartratkangoeroes in Blijdorp te zien. Om een ongewenste zwangerschap van zijn vorig jaar geboren dochter te voorkomen, is het mannetje tijdelijk apart gezet. Inmiddels heeft de universiteit in Erlangen (D), die het stamboek van de kwaststaartratkangoeroe coördineert, het mannetje geruild voor een onverwante soortgenoot. Net als vorig jaar verwelkomde de kleine kudde onagers 2 veulens. Op 23 augustus werd merrie Jay-K geboren en op 3 september volgde hengstje Zar De vader van beide jongen is echter niet meer in leven, omdat merrie Damira hem tijdens zijn pogingen haar het hof te maken tegen de omheining aanwerkte. Daarbij beschadigde hij zowel ribben als ruggewervels. Overigens zijn de beide hengsten van vorig jaar naar een dierentuin in Duitsland verhuisd. Iets wat (nog) niet direct merkbaar is, maar zeker niet minder belangrijk, is het verhaal van Douanita. Zoals wellicht bekend is, werd Douanita 6 jaar geleden in de haven van Rotterdam in beslag genomen omdat zij niet over de juiste papieren beschikte. Ze was zwaar ondervoed omdat ze de hele reis alleen suikerriet te eten had gekregen. In afwachting van het vonnis werd de olifant in Blijdorp ondergebracht, waar de olifant er met veel moeite weer bovenop geholpen is. Ook werd zij daar geïntroduceerd in de kudde. Maar nu, 6 jaar later; op 23 september heeft de rechtbank in Den Haag het vonnis inzake Douanita vernietigd. Dit betekent, dat de eigendomsrechten van deze olifant nu formeel aan de dierentuin van Usti nad Labem (Tsjechië) zijn toegekend. Hoewel Blijdorp niet betrokken was bij deze juridische stappen, valt het niet te ontkennen dat Douanita in die zes jaar een belangrijke plaats in de olifantenkudde heeft ver~ENNlElI/{S , 10
worven. Bovendien wordt zij langzamerhand geslachtsrijp en een verhuizing naar Usti nad Labem, waar men geen geslachtsrijpe olifantenbul heeft, lijkt in het kader van het Europese fokprogramma (EEP) niet de beste oplossing. De directie van de Diergaarde probeert nu in gezamenlijk overleg met de dierentuin van Usti nad Labem een oplossing te vinden, waarbij de belangen van beide dierentuinen, het EEP en niet te vergeten Douanita gediend worden. Laten we hopen dat deze olifant in Blijdorp mag blijven! (zie laatste nieuws op pagina 3) Nog meer olifantennieuws: sinds kort wordt ook olifantenbul Ramon onderworpen aan een licht trainingsprogramma. Natuurlijk niet zo intensief als bij de rest van de kudde; er blijft nog steeds een hek staan tussen Ramon en zijn verzorgers. Hij moet leren zijn poot tussen de tralies door naar buiten te steken, zodat de verzorgers aan de andere kant van het hek zijn nagels kunnen manicuren. Ook de drachtige Irma houdt de gemoederen bezig. Staf en verzorgers hebben besloten dat Irma dit keer op een meer natuurlijke manier mag gaan bevallen. Irma mag dit keer haar kind in de groep gaan werpen! Als het kind 's nachts geboren wordt, staat zij dus gewoon samen met Sonn)( Bernhardine, Douanita en 'ilsmin los op het binnen perk van Taman Indah. Als Irma besluit dit keer haar kind overdag en misschien zelfs buiten ter wereld te brengen, zullen de verzorgers ook niet ingrijpen. De verzorgers zijn overigens meer bezorgd om de reacties van de andere olifanten; die hebben immers nog nooit van zo dichtbij een geboorte meegemaakt. Het idee achter deze groepsbevalling is eigenlijk om de andere jonge vrouwtjes te demonstreren dat er niets ergs aan de hand is. Tenslotte moeten zij dit allemaal later ook kunnen. De geboorte wordt in februari of maart verwacht. \érder mag natuurlijk de opening van het nieuwe verblijf voor kuifhertjes niet onvermeld blijven. Hierover leest u elders in Vriendennieuws meer De gazen kooien tegenover de pelikanenvijver zijn verplaatst naar elders in de tuin, achter de schermen. Dit geldt ook voor de oude kooien van de boomkangoeroes uit de Kiboko kinderjungle. Blijdorp gaat hier proberen te fokken met de ernstig bedreigde Europese nerts. In het wild is deze soort zo goed als uitgestorven en ook in dierentuinen zijn slechts enkele dieren aanwezig. Daarbij is bekend dat de fok alles behalve gemakkelijk is. Het wordt dus eigenlijk alles of niets. Vm-
daar dat deze dieren een rustig plekje hebben gekregen, ongestoord door het publiek. In oktober en november was er in de Rivièrahal de tentoonstelling "Groeit kwik daar aan de bomen?" te zien. Het ging hierbij om het verlies van medicinale planten en de meer directe gezondheidsbedreiging .van de bosbewoners door ziekten, zoals malaria, kwikverontreiniging, ontheemding en ongevallen bij de houtkap. Deze tentoonstelling sloot goed aan op de boodschap van Taman Indah. Ook wordt er op dit moment in de Rivièrahal een nieuwe vogelbroed- en opfokruimte gebouwd. Het publiek kan de dagelijkse werkzaamheden in de broedruimte door grote ruiten volgen. En men wordt geïnformeerd over allerlei aspecten van de vogelvoortplanting. Overigens komt er volgend jaar weer een grote publiekstrekker Nadat eerst dinosaurussen en mammoeten de Diergaarde veroverden, mogen vanaf volgend jaar mei de walvissen hun opwachting in de Rivièrahal maken. De basis van de tentoonstelling wordt gevormd door ongeveer 80 schilderijen van Rob
van Assen en natuurlijk weer door enkele modellen van de inmiddels bekende firma Dinamation. Tenslotte nog even dit: jaren lang lag er een sleutelbos in de halve plastic bol bij de zeeleeuwen; dit als voorbeeld voor wat de bezoekers zoal in het bassin gooien of laten vallen en wat de verschrikkelijke gevolgen daarvan zijn voor de dieren. Kort geleden bezocht een schoolklas de Diergaarde en aangekomen bij de zeeleeuwen herkende de begeleidende leerkracht de bewuste sleutelbos als zijn verloren gewaande eigendom .... ! Sleutels en eigenaar zijn inmiddels herenigd en slechts een lege plek in de bol herinnert aan deze moderne versie van "Het vrouwtje van Stavoren". Marc Damen
Bronnen: "Interne mededelingen" en "De Nieuwsbrief'.
Kuifhert yRIENDENNlElI/{S
11
Uit de promotiehoek Beste Vrienden en Vriendinnen, Het valt niet mee om in zo'n kort tijdsbestek weer een stukje voor het clubblad te schrijven, maar ja ... , het zal wel weer lukken. Allereerst vertel ik u dat de Femina weer een groot succes is geworden. ~ hebben er 29 betalende leden gemaakt en een aardige omzet gedraaid. De Femina is altijd iets aparts. \borheen bouwden we in 4 dagen de stand op, tegenwoordig is dat in 2 dagen gepiept. Er worden dan 3 à 4 mensen gevraagd en een busje gehuurd. Eén dag stand bouwen, een 1/2 dag voor het inrichten; 's avonds lekker thuis, klaar! U ziet, je krijgt overal handigheid in. Het afbreken is helemaal zo iets ... Er stonden die dag 2 heren van ons team klaar die mee zouden helpen met het afbreken. Wij kwamen om 16.15 uur binnen om daar een begin mee te maken. Ik had een lijst bij me om de overgebleven artikelen te tellen en daarna in te pakken. Toen dat gebeurd was, kon het eigenlijke afbreken beginnen. \erlichting weghalen en inpakken, stand neer halen en schroef- en spijkervrij maken, vloerbedekking schoonmaken en oprollen, tenslotte alles naar de parkeerplaats brengen en in het busje laden. Toen volgden alle planten die de Botanische afdeling ons elk jaar leent; waarvoor onze hartelijke dank! ~ stonden startklaar om te vertrekken! De Femina sluit de laatste dag om 17.00 uur Om 17.30 uur reden wij de poort uit richting Diergaarde. ~ hebben daar een plekje gekregen om de stand
op te slaan. Bij elkaar zijn het toch altijd 10 zeer drukke dagen , maar aan alles komt een eind. De herfstvakantie is inmiddels ook weer achter de rug. Het was in de Diergaarde een ontzettend drukke week, ook dankzij het zeer mooie najaarsweer Het is ook wel eens anders ... Ach, en zo gaan we maar weer naar de winter toe, die ook zijn bekoring heeft. Op 20 november staan wij nog een keer op de Rotterdam-dag, die dit jaar gehouden wordt in het zalencomplex "Engels", gevestigd in het Groothandelsgebouw aan het Stationsplein. Kom eens langs; het is er altijd gezellig! Over de winkel kan ik u vertellen dat we gedurende de maanden december en januari sluiten, maar .. als u per se een sweatel; puzzel of een ander kadootje wilt kopen, kunt u altijd bellen naar de Fàm. Gerritse (010-4 66 3682). De sweaters (blau", grijs en navy) met opgeborduurd embleem gaan voor f 45,- over de toonbank. Ze zijn lekker warm, blijven mooi in de was en krimpen niet. U ziet dus, eigenlijk geen excuus om er niet een aantal aan te schaffen. Het is natuurlijk ook goed voor uw Vrienden-gevoel om er een te dragen. Tot slot wensen wij (het Promotie-team) u een Prettige Jaarwisseling en een heel goed begin van 1995. Vrienden-lijke groeten, Henk en Greet Gerritse.
Adverteren in Vriendennieuws Vriendennieuws heeft zich ontwikkeld van een eenvoudig stenciltje tot een blad dat zeker gezien mag worden. Op dit moment verschijnt het blad vier maal per jaar in een oplage van 5000 stuks, waardoor de aantrekkelijkheid voor adverteerders aanzienlijk gestegen is. Om u een idee te geven van de gehanteerde tarieven: voor f 950,- heeft u een heel jaar de beschikking over een hele pagina in Vriendennieuws, terwijl een eenmalige verschijning op een achtste pagina al voor f 70,- geregeld kan worden. \bor nadere informatie kunt u bellen: 010-4676637.
Kerstlunch \án Mevr A. Geerts (Hoofd Horeca) ontvingen we de volgende mededeling: "Dit jaar vindt er geen kerstlunch plaats. Wij hebben ervoor gekozen om de bezoekers van het zelfbedieningsrestaurant extra service, speciale gerechten en de extra zitplaatsen in de Sterrenzaal te kunnen bieden".
Giften voor "de gorilla's in . decor, ..... " een nleuw van 1 mei 1994 tot en met 31 oktober 1994 Tot f 10,-: Botbijl, v Dam, Gerven-Gale, Mourik, Smits, \erhagen-v ~zel, de \bs, vd Zee D. en M.L.M., allen te Rotterdam; \erhoeff te Capelle ad Yssel; v Hensbergen te Gouda; Eijs te Heenvliet; Koolmees-v Erkel te Krimpen ad Yssel; de Groot te Leiden; Hasper te Oostvoorne; Nugteren te Ridderkerk; Rontberg en \eenbrink te Vlaardingen; vd Ster te ~st maas en Putman te Zoetermeer
Bijdragen van f 10,-: v Duin, Buys, v Rymenam, Horburgel; v Vliet, \erhoef, Bogaarts, Mullel; Hoogendam, de Man, Bressel; Jansen, Ale, Bonthond, Linke, vd Want, Ruben, Peperkamp-Vissel; Zevenbergen, Moerkerken, Willebrand, Zaanen, v Gooi, Kinkel, Ewald, vd Schalk, Kalshoven-v Zijl, Waning, Meysen, ~rkman, Wierda, ~eraat v Donk, Kievit, Groot-Koops, v Zwieten, Groenendaal-vd Akkel; \erhoeven, Rosbergen, v Dijk, Blok, Bruins, Mekes-Steffen, Schuil-Parie, Roggeveen-\erhoog, Hoeneveld, ~enink, Frenkel, v Proosdij-Hage, Mulckhuyse, Boswinkel, vd Haak, vd SchOOI; Pruis-Luteyn, v Klaveren, Rootering-\erwey Boonstra, vd Plas, Roelse, vd Boogaard, v Opijnen, Schimmel, Onderdelinden, v Bekkum, Cranendonk, Sheermahomed, v Efferen, v Engeldorp Gastelaars, Muldel; Reitsma, vd Waal-Barendregt, de Goede, Hoogstraaten, Schoppers, Slothouwel; v Beek, vd Zijde, v Donzel, v Wordragen, Scheffel; Hoogenboom, allen te Rotterdam; Eijhuisen te Alphen ad Ryn; v Wijngaarden te Arnemuiden; Schoehuizen, Koenis-Burger te Barendrecht; Dchippers en Hartman te Berkel-Rodenrys; Pijnappels te Bleiswyk; Hubel; Stam te Brielle; v Vliet, Hoogwerf-Meijering, Coli, Olivier-Onink, Poth te Capelle ad Yssel; Steenweg, Barkhuijsen te Delft; v Waas, ~r ner te Dordrecht; Querido-Been te EttenLeur; Dogterom te Gouda; Letsch, Jutte-Melman, de Leeu", \echtmann, Hille Ris Lambers, Struycken te s Gravenhage; Monshouwer-v Leening te Heerjansdam; vd Hoek, v Leeuwen-Aardoom te H I Ambacht; Bronmans-Meijer te H v Holland; Johannes, \erhoeven, Dhont, Ham-Hoes, v Dusschoten,
v Dusschoten-vd Jagt, Leel; de Graaff, v Staaijeren, de Blok te Hoogvliet; vd Bent te Katwyk; v Krugten-Roest te Klaaswaal; Borsboom te Kortenhoef; \erheezen te Krimpen ad Yssel; Lagerwaard te Lekkerkerk; vd Schoor te Maasdam; Pieterse te Maasland; Krommenhoek, v Dalum te Maassluis; Boogaard te Nw Beyerland; Schuyleman te Nieuwerkerk ad Yssel; Wieffering-Schuilenga te Oegstgeest; v Steensel-de Bes te Oud Beyerland; de Ruyter te Papendrecht; Brand te Pynacker; v Bennekom, v Duijvenbode, \bogd-Bos, Kamp te Ridderkerk; Holdermans te Ryswyk; Dijkstra, Kriek, Nyssen,v Katwijk, Nieuwland-Hammann, vd Wi den te Schiedam; vd Meij de Bie-Kooy te Sliedrecht; \álken, de Graaf, \érbeek, Huyer te Spykenisse; de Heer t e \eIsen; vd ~ll, vd Most, Oskam, Lodder-Pors, Robbe, \erwaard, Barendregt, vd Meel; Hoppzak te Vlaardingen; Smit, Mens-vd Meel; Kragt-~lsink, Suyderhoud te \borburg; Berkhout te ~stmaas; Neuteboom, Kleinee-Brons te Zoetermeer; de Bruyn, Bruins-Sas te Zwyndrecht.
Tot f 25,-: Tobe, Schelterna, v Nieuwengiessen, Barm, Breedveld, de Jong, Scholten, Heusdans, Baks-Basoski, Eind, de Ruijter-Janze, vd Berg, v Trierum, vd Vlerk, Lemaire, \érschoor-vd Bosch, den Ouden, Pleysiel; vd Berg, Vrijmoet, Burky Builtjes, Baker-v Herk, Konings, Eilering, Sjouken, Bijl, MaasLagendijk, Hagendoorn, Landman -Noordijk, Borst, v Es, v Gulik, Schuddebeurs-v Dongen, Dussenbroek, Ziere, Tirion-Beyerinck, Schoolenberg, v Toorn, Hirschhorn, allen te Rotterdam; Hylkema te Brielle; Hol, Broekhuijsen, de Graaf, v Daalen-vd Meyden te Capelle ad Yssel; Eijgenraam te Delft; v Soest te Dodewaard; de \bs, Fbkkink-Miener te Dordrecht; v Keulen te Drunen; v Vliet te EttenLeur; Krijgsman te Gouda; Jansen, Camman te s Gravenhage; Agema te s Gravenzande; Scheele te Halsteren; Monshouwen te Heerjansdam; Kastelein te Hellevoetsluis; v ~zel te H I Ambacht; \érschool; v Deventel; den Tuinder-Drenth te Hoogvliet; de Groot te Klaaswaal; vd Brink, Barendregt te Krimpen ad Yssel; Ponte te Langeweg; Hazelebach te Lelystad; Storm-Berkhout te Maassluis; Michiels te Mierlo; Gerdes te Oudenbosch; Frenay-Schikker te Ouderkerk ad Yssel; HonsyRlENDENNlEli'I;S 13
beek te Papendrecht; Noordermeer te Puttershoek; Kerkhoven te Pynacker; v Aggelen te Rhoon; Spruyt te Ridderkerk; ~rton te Roosendaal; Solleveld te Rozenburg; vd Neut, Coenraads, Eyleelhofte Ryswyk; Lankamp te Scherpenzeel; Meeuws, vd \én te Schiedam; Schoenmaker te Sommelsdyk; Noordermeer te Spykenisse; HoogenboomHooijdonk te Tilburg; Klok te Vierpolders; de Wit vd Noll, Bravenboe:r; \érsnel, ~rheezen, Walter-vd ~e:r; \érheezen, Niemantsverdriet te Vlaardingen; Schipper te \borburg; v Andel te \\erkendam; Schenk te Zuidland; Slijper Moors, Robberegt te Zwyndrecht.
Bijdragen van f 25,-: Dorst, Teeuwen, Roeme:r; Bollerman, Sven, Jutte, Schrijvers, Kaak, de Bruin, Driehuizen-Lakwijk, Bruinaars, Bout, Bout-Dazle:r; Reyken, Boot, Schoufour-de Graaf, Garcia, Dekke:r; Bakke:r; Rijnierse, Devilee, Vink-Jansen, Zuidema, v Es-vd Ree, de Knegt, Bouma, Joseph, v Yzendoorn, vd Houwen, UIenberg, v Meenen, v Wageningen, Egete:r; Klomps v Hirtum, de Wit, Schoonens, Vreeswijk, Poelma, Stel, Lorwa, Peters, Zweistra-Kagi, Schuch, v Santen, Kleiborn, Streefkerk-vd Berg, Smael, Boertjes, Tienhoven-Stahl, Booij, Blonde, Hogendoorn, v Pelt, Lefel, vd ~n, vd Stelt-Nieuwbuurt, Woittiez, de Groot, de Kievit, Hadders-vd Eng, Rust-Ripken, Krijgsman, Tuinhout, Schonk, v Gaans, Huig, Kemmers, Simonis, Engelberts, de Kruyff, Keesmaat, Klop, Telder-vd Most, vd \én, Hooijdonk, Sewing, v Gorcum, Harders, Waalwijk-Franken, Rompes, LindbergSchuurmans, Lems, Mathol, DriehuizenLakwijk, Merkelbach-de Nooij, Luiten, Kolb, Koelewaard, Mol, v Noot, Gaarkeuken, Huijsman-Engelberts, vd Bent, Roedolf, Karremans, Stierman, Bruin, Vrolijk-Boezeman, v Nieuwenhuizen, Jansen-Pera, Bruring-Holste:r; Reuder-Vles, Merckens, Swaep, de Boe:r; Moonen, Bueninck-Hendrikse, Masereeu~ ~lthuyzen, het Jong, ~rrijp, v Viegen, Kruidenie:r; Hoegen, Delhaye, Hordijk, den Ouden, Doorgeest, Freriks-Kool, \\ezenaa:r; Bebelaa:r; Krabbendam, Ezenga, Brinkhaus, CoomansKroesbeek, Ruoff, Klapwyk-\élthoven, v Lent, Saris, Huyskes, Broeders, v Uden, v Vliet, Kruidenie:r; vd Burg, ~rmeulen, Mulck-huyse-de Jonge, Boute, Keijse:r; Cobelens, DorstHulstkamp, Kortleve:r; Bout, allen te Rotterdam; Tops te Alkmaar; Rosbergen, v Amerongen, v Sermond te Alphen ad Ryn; Nijenhuis te Amsterdam; v Noord, v Noord, Opmeer te Barendrecht; Musters te Bavel; De Leede te Beekbergen; v \\ezel te Bergschenhoek; Joppe, Steenvoort, vd Kruijs,
Eekhoudt, Heinsbroek, Iburg te Berkel-Rodenrys; Pronk te Best; Tan te Bleiswyk; Bosch-Jonker te Brielle; Eijkenboom te Bussum; Eerland, v \\erven, Holleman, Stolk, de Klerk, de Hoog-v Hattem, vErkeI, vd Berg, Tillema, Knegten Speelman, v Proosdij, Vliegenthart-Huigen, v Mullem-vd Marel, v Dorssen, Benard-Maaskant, Fàse te Capelle ad Yssel; Schrode:r; \asbinde:r; Hoogenhout, Hoogenhout-Koome te Delft; Kesting te Dokkum; vd Poel, de Gids Brand, Giltay te Dordrecht; v Leeuwen te Driehuis; Rombach te Eefde; Klapwijk te Etten-Leur; Tegel, Tysseling, Bakker te Gouda; v Oversteeg, v Drooge-Dreesman, Hage, Sandbergen, Sandbergen-Tieman, Uilenbroek-Vierling, Vroom te s Gravenhage; Been, Boeve, Roose, Janssen te Haarlem; Belder-~rschoor te Hardinxv Giessend; v Herwijnen te Hellevoetsluis; Loeve te H I Ambacht; Kooij te Hoogerheide; Rietveld, vd Heuvel, \érmee:r; de Blok te Hoogvliet; ~r meulen te Ittervoort; UIenberg te Krimpen ad Yssel; Heinsbroek te Leerdam; Jage:r; Borst-\érmey vd Ham te Leidschendam; de Wit-Blok te Lopik; Dorre-steijn te Maarssen; Hirst te Maasdyk; v Bergen-\\Wraven, Meede:r; Vletter te Maassluis; ~rsluis te Maastricht; Kempen te Middelharnis; DoorduijnDijksterhuis, v Herwijnen te Mynsheerenland; t Hart te Nieuwegein; Rosbergen te Nieuwerkerk ad Yssel; Orth te Nymegen; Barendregt te Oostburg; Kuiper te Oosterbeek; Nieuwland te Oostvoorne; Kouwenhoven-v Gent, t Jong, ~rkerk, Noorlande:r; Heijboer te Oud Beyerland; de Swart te Oudenbosch; Buining, Groshart te Papendrecht; Brunne:r; Hendrikse te Poortugaal; de Vries te Puttershoek; Slootweg te Pynacker; Warnaar te Reeuwyk; ~rschoo:r; vd Hoeven, ~ste:r; Jakeman-Tessers, Kooiman, v Hal-v Dorst, \bogd te Ridderkerk; ~rschoor-Wageveld te Rockanje; Tabak te Rozenburg; Bunte-Janssen, Wildeboer-Schut, Krame:r; Scholten, v Stokkem, de Vries, Penning, Grootenhuijs, Vis, v Latenstein, Niemantsverdriet, \érmaat-Steen, Kleiss te Schiedam; Aleman, Meijer-Ketting, v Egmond, vd Lee, v Leeuwen, v Dijk, Wouda, Doornheim, Tettero, v Hout te Spykenisse; Peters te Utrecht; \érstegen-Kettbitz te ~ere; vd Jagt, Hul, Bothof, Lamers, Dik, ~rheij, ~rkroost, Molie:r; v Wasbeek, vd Windt, Robbe, Groeneveld, de Bruyn,Hoogewerff te Vlaardingen; Boogaard te \borburg; Talboom te \borhout; de Visser te VUght; Wink te St Willebrord; Berg te Ymuiden; Bussieweke te Ysselstein; Notebome:r; vd Laan, de Reede te Zoetermeer; Hommerin, Schriel, v Alphen te Zwyndrecht; de Ronde-~rsteeg.
Tot f 50,-: de Ruite:r; Driehuizen-Lakwijk, ~rschoo:r; Jezuit, Stenfert Kroese, Vlietstra-v Driel, vd Bulk, Kamps-v Onselen, Maaskant, de Barse, Visse:r; Kuipe:r; de Wit, v Bommel, Dut, Lagendaal, Spee allen te Rotterdam; Michiels v Kessenich te Aerdenhout; v Adrichem te Breda; Hugenholtz, Meije:r; Schallenberg te Capelle ad Yssel; Groenestijn te Dordrecht; Sluis te Etten-Leur; Rijshouwer te Gouda; Jongen te Heerlen; Engberts-Unger te Heiloo; vd Ende te Honselersdyk; Blaak-KohIer te Klaaswaal; Biesta te Krimpen ad Yssel; Kleijwegt te Maasland; Pantekoek te Noordeloos; Heezen te Rhoon; Burky v Collenburg te Ridderkerk; vd Hammen te Vlaardingen; Keijmel te Vlissingen; Terlingen te Ymuiden; Hubregtse te Zuidhorn.
erland; Blansjaa:r; Wijn, Hazenbroek, Aarens te Nieuwerkerk ad Yssel; Postma, Oudkerk te Oostvoorne; Stoel te Oud Beyerland; Kalis te Papendrecht; v VUgt \érrijp te Rhoon; Nugteren, Martens te Ridderkerk; v Brederode te Rozenburg; Jongkind-Jelie:r; Gulay te Ryswyk; \bs, la Lau, Boers, Aarssen, Buysrogge, Mijnste:r; Noevers, Starrenburg te Schiedam; v Leeuwen-de Groot te Spykenisse; Pfaff te Uden; vd Linde te \éenendaal; Wijtema te ~lp; Schneiders, Markusse, Gast, Boskamp, de Kok te Vlaardingen; Boeren, Andriesse, Plagman te \borburg; de Bos te Vrouwenpolder; vd ~en, Schiphorst te Witmarsum; Elskamp te Wmdenberg; de Jong, v Dam te Zoetermeer; vd Hammen te Zwolle; vd \\eydenStadens en Korff-\érberk.
Bijdragen boven de f 50,-:
Bijdragen van f 50,-:
de Grijp en vd Berg te Rotterdam.
Tetterode, Klootwijk, Kooyman, Posthumus, Walbeek, Belde:r; v Hoorn, v Ast, Borsboom, Kriste, v Raalte, Postma, v Hylckema Vlieg, Keu:r; Kooijman, de Kruijk, v Toorn, Luhrman-Goossens, Bouwens, UIenberg, Frederiks, Groenhuijzen, Pera, la Rocca-den Hartog, Kinwel, v Eysden, v Zwieten, de Goede, La Mark, Feis, Tilman, Landman-Molle:r; \borhorst, vd Sanden, de Zwart, GroenesteinTieman, Dutilh, Sparreboom, vd Vlugt, Biesheuvel, Winterberg, Roedolf, v Dijk, Baljon, Duurvoort, Doorn-Rila, v Harten, v Dalen, Mooiman, de Pijpe:r; Schildt-Houben, Huizinga, Waning, Boes, alen te Rotterdam; Hermsen te Alkmaar; vd Ley te Amersfoort; Noordijk, Giel te Barendrecht; Middeldorp-Peperkamp, Breusers te Bergschenhoek; de Bakker te Bleiswyk; v Kaam te Bolnes; Orfanoudakis te Bosschehoofd; Gildevoet, v Lienden-Koppenberg, Nieuwenhuis, ~rheijen, Kamps, Visse:r; Claus-Lievense te Capelle ad Yssel; Kila, Luitse te Delft; Klapwijk te Etten-Leur; de Wilde te Fynaart; Koning, Droppert-Stout, Amorison, v \éelen te s Gravenhage; \érheij te Heenvliet; Jongen te Heerlen; Fàber te Hillegom; Schwaiger te H v Holland; de Blinde te Hoogeveen; de Roodt, Oosthout, Bonnie:r; \érschoor-Meye:r; Tijssen-Kok te Hoogvliet; Drost-Kuipe:r; Los te Krimpen ad Yssel; Noordermeer te Leiden; Roek te Leidschendam; Barendregt, \bordendag te Maassluis; Vijverberg te Naaldwyk; Visscher te Nw Bey-
Bijdragen van f 75,-: Huizen, Laaij en Smits-Korten te Rotterdam en BeIder-Hoogvliet te Barendrecht.
Bijdragen van f 100,-: Buchli, Buize:r; Coster-Daniels, Dudink, Fieret, den Heldt, Hoekwate:r; den Haring, Huizen, Kats, Kroes, v Lent, Mees, Rosbergen, Scheltens, \érlinde, v Vliet, Slob allen te Rotterdam; Swarttouw te Berchem-Antwerpen; Ortt en Reimers te Capelle ad Yssel; Schouten te Eindhoven; v Daalen-vd Schuur te Gouda; Cox te Mynsheerenland; Nederveen te Ouderkerk ad Yssel; de Monchy-\\entholt te Rhoon; Brobbel te Vlaardingen; v Hollandv VUure te Wassenaar; Schiphorst te Witmarsumo
EN VERDER: f 125,- van Ramack te Rotterdam; f 150,- van v Erk te Schiedam en Kluit te Rotterdam; f 200,- van Meertens te Rotterdam, ten Hoope te Zoetermeer en Hille te Hamburg; f 250,van v Belle, Man in t ~ld, Netten-Steirman en Smael-de Haas, allen te Rotterdam; f 300,van Bolhuis te Rotterdam en f 2.500,- van Koninklijke/SHELL te Rotterdam.
Alle gevers ook ditmaal weer hartelijk dank. Hiermee zijn we op de goede weg naar een nieuw decor voor onze gorilla's !!
Weerzien met Najaarsexcursie Vrienden van Blijdorp, zaterdag 17 september j.l.
en diverse kleinere vogelsoorten kunnen in "vrijheid" door de hal bewegen. Groots is het zich over verschillende niveaus uitstrekkende verblijf voor woestijn-dikhoornschapen. Als "buitenstaander" vinden wij het jammer dat het bij een dergelijk grootschalig miljoenenproject kennelijk niet mogelijk is gebleken de dakconstructie en een deel van de wanden beter te camoufleren. Een kwestie van tijd? Het overige parkgedeelte wordt ingenomen door de oude tuin, hetgeen niet wil zeggen dat de tijd hier is blijven stilstaan. Deels zagen we omstelling naar "geo-verblijven" (lama's / nandoe's / mara's) of verbetering van bestaande verblijven (nijlpaardenbassins gerenoveerd voor zeehonden en bergeenden). Ook de bongo's (zie foto) beschikken over een prima onderkomen in het vroegere giraffenverblijf Nieuw is het ruim beboste terrein voor de Indische olifanten, gelegen tegen de Deserthal. \bor het eventueel houden van een olifantenstier konden wij op het buitenterrein geen speciale faciliteiten ontdekken. De stokstaartjes beschikken binnenkort over een buitengewoon ruim leefgebied. Via o.a. Ceylonpanters met jongen, boshonden, kuifmangabey's en tamelijk grote kuddes yaks, rendieren en kamelen kwamen we in het sfeervolle gedeelte achter de vroegere hoofdingang (zie foto) . \bor de liefhebbers een vogelpark op zich, met zijn vele gevederde vertegenwoordigers uit het dierenrijk. Tegenover de Fazanterie (welke na 17.00 uur
Bijna gelijktijdig met de laag overkomende vrachtvliegtuigen uit de W!reldoorlog II, (Herdenking Slag Bij Arnhem), kwamen de 3 autobussen met Vrienden om ca. 10.30 uur bij de ZOO aan. \bor ons een weerzien met vele bekenden. Het bleek helaas niet mogelijk voor zo een grote groep mensen rondleidingen te verzorgen, zodat na de koffie een ieder zijn eigen weg diende te gaan. W! zullen proberen een aantal aspecten van dit dierenpark te belichten. Bij ons eerste bezoek aan dit park, meer dan 35 jaar geleden, maakten de reusachtige "Hagenbeck-stijl" - rotsen met ijsberen- en tijgervalleien en leeuwenterrassen een enorme indruk op mij, als aankomende "Zoohunter". De afgelopen jaren heeft ook dit gedeelte van het Arnhemse park een metamorfose ondergaan; een voorbeeld hoe het houden van dieren zich in de loop der jaren heeft gewijzigd. \hn een willekeurige verzameling dieren naar de zogenaamde "Eco-displays"! Inmiddels wereldberoemd is de "Bush", waar sedert ons laatste bezoek in 1989 een flinke aanwas van begroeiing heeft plaatsgevonden. Het volgens de brochure rijk aanwezige dierenbestand ging bij een oppervlakkige rondgang deels aan ons voorbij. Toch gaven bij v het Zuid- en MiddenAmerika gedeelte met de kaaimannen en het Zuidoost-Azië gedeelte met de kleinklauwotters tegen de schemering een schitterende indruk van hun leefomgeving. De meeste aandacht ging vanzelfsprekend uit naar de dit voorjaar geopende "Desert". Via een oude mijngang gaan de bezoekers ondergronds vanuit de "Bush" naar de grote hal waarin de "Desert" is aangelegd. Onder een betrekkelijk laaghangende dakconstructie vinden we rotsplateau's en woestijngedeelten met de karakteristieke, schaarse plantengroei. De dieren zijn hier naar hun aard ondergebracht in open verblijven, zoals de halsband-pecari's, reptielen in nissen achter glas en achter subtiel aangebrachte gaas- of net-afscheidingen o.a. kuifcaracara's, rode lynxen, kalkoengieren
yRIEND:NIEUlvS
Bongo in Burgers '
helaas gesloten was) een fraai verblijf voor Aldabra (Seychellen) -reuzenschildpadden. Naast ruime buitenverblijven beschikken chimpansees en gorilla's over binnenhallen, welke naar de huidige inzichten wat steriel zijn ingericht. Deze ruimtes bieden de mensapen weinig mogelijkheden om zich terug te trekken en / of flinke klimgelegenheid. \erspreid in het park zijn ook herinneringen aan vroeger dagen bewaard gebleven: Roodkapje en Grootmoeder's huisje (wolven), mantelbavianenrots, oude hoofdingang, wisselkooi tegenover bongo's (nu jonge siamangs), sedert half juni het lege berenterras, eerste tralieloze Roofdierenverblijf in Nederland (1923 1994). Een nieuwe bestemming is nog niet bekend, doch het zou jammer zijn als dit monument verdwijnt. Opvallende bewoner in het Nachtdierenhuis is een bergpaca, terwijl de Mangrove-hal beslist niet dient te worden overgeslagen. \ele van de aanwezige Vrienden hebben zich een rit door het Safaripark niet laten ontgaan. Cheetah's, leeuwen en kuddes giraffen, zebra's, grote koedoes, Defassa-waterbokken, gnoes en witte neushoorns geven een indruk van de Afrikaanse Savanne. Zoals u uit bovenstaand verhaal hebt begrepen, was het ondanks het donkere weel; een interessante dag voor de Vrienden. Wij hebben ons voorgenomen niet weer 5 jaar te wachten met een volgend bezoek aan BURGERS' ZOO! Arnold Balk - Sneek
Geschenk-lidmaatschap, een goed idee! In 1991 introduceerden wij het geschenk-lidmaatschap: de mogelijkheid om familie, vrienden en kennissen een lidmaatschap van de \éreniging kado te doen. De speciaal daarvoor meegezonden kaart werd met het oog op de naderende feestdagen door velen van u benut en leverde de \éreniging zodoende veel nieuwe leden op. Ook de daaropvolgende jaren stuurden we een kado-kaart mee en telkens opnieuw werden velen hiermee verrast. Het zal u duidelijk zijn dat we u ook dit jaar weer zo'n fraaie kaart toesturen die u kunt gebruiken voor de aanmelding van een geschenk-lidmaatschap. \\é hopen dat deze kaarten weer goed benut zullen worden. Onze actie "Gorilla's in een nieuw decOI; daar zorgen de vrienden voor" zal er wel bij varen ! Als u iemand een jaar lang lid van onze \éreniging wilt maken, hoeft u niets anders te doen dan deze kaart volledig in te vullen en de aanmeldingskaart naar het secretariaat te zenden. (een postzegel plakken mag wel, 't hoeft niet!) U ontvangt dan zo spoedig mogelijk een acceptgirokaart voor de betaling van (minimaal) fl 40,-. Na ontvangst van uw betaling krijgt de gelukkige van uw keuze zijn of haar lidmaatschapskaart 1995 toegezonden met daarbij uiteraard de twee toegangsbewijzen voor Blijdorp of Artis, alsmede verdere informatie over de \éreniging. De fraaie
geschenkkaart overhandigt u persoonlijk aan de ontvang(st)er Bovendien ontvangt hij of zij gedurende 1995 natuurlijk ook vier maal 'Vriendennieuws' in de bus, waarbij uw geste even zo vele malen in herinnering wordt gebracht. In feite geeft u zo in de loop van een jaar voor maar (minimaal) fl. 40,- tenminste vijf maal een kadootje ! Overigens zitten er aan het geschenk-lidmaatschap voor u geen verdere verplichtingen voor de komende jaren vast: voor het verenigingsjaar 1996 ontvangt de gelukkige te zijner tijd zelf een acceptgirokaart voor de betaling van de contributie. \\é zijn ervan overtuigd, dat wanneer iemand eenmaal op zo'n plezierige wijze kennis heeft gemaakt met de \éreniging Vrienden van Blijdorp, hij of zij zeker in de toekomst lid zal willen blijven! \\é kunnen ons voorstellen dat u wellicht aan meerdere vrienden of familie-leden een lidmaatschap wilt schenken. Dat is natuurlijk geen enkel probleem: een simpel telefoontje (010-4676637) of een korte notitie aan ons secretariaat (Sonoystraat 6 A, 3039 Z'Ç Rotterdam) en u ontvangt het gevraagde aantal extra kaarten per omgaande in uw brievenbus.
Een stukje nostalgie (13) Met dit artikel had ik eigenlijk deze serie moeten beginnen: namelijk met mijn eerste kennismaking bij de Diergaarde in februari 1952. Het was, althans naar mijn gevoel, een bijzondere, want mijn sollicitatiebezoek aan de toenmalige directem; de heer F Siewertsz van Reesema liep niet bepaald gladjes. Nadat ik mij had gemeld, werd ik door de secretaresse bij de directeur binnen gelaten en bij de eerste stap in zijn kantoor struikelde ik prompt over een op de grond liggend vel van een tijger Languit vallen is niet het juiste woord, maar ik plofte, zonder de directeur de hand te hebben geschud, in een stoel. Misschien geschrokken door het tumult, schreeuwde tot tweemaal toe iemand een paar uitdrukkingen naar mijn hoofd waarvan de Bond tegen het Vloeken geen brood zou lusten. Deze niet voor herhaling vatbare woorden waren afkomstig van een Rode Ara, gezeten in een prachtige kooi. Zeer charmant, de heer van Reesema eigen, werd ik gerustgesteld met de mededeling dat hij zich onze kennismaking wel iets anders had voorgesteld, maal; zei hij, in een dierentuin kan men van alles meemaken. Hij vertelde dat de betreffende Ara bestemd was voor een lid van het Koninklijk Huis, maar door het gebruik van niet alledaagse woorden kon deze Ara onmogelijk naar Soestdijk. Het dier zat in de kamer in afwachting van een ander exemplaal; dat inmiddels was besteld. \érder verliep het gesprek zeer aangenaam en zakelijk, met als gevolg dat ik een maand late!; op zaterdagmorgen 1 maart 1952 officieel in dienst kwam. Er werd toen overal normaal op zaterdag tot 12.30 uur gewerkt. De nieuwe afdeling Propaganda, zoals deze werd genoemd, werd ondergebracht in het gebouw waar nu de flamingo's zijn gehuisvest. In dit gebouw was ook nog een kleuterklas, later een atelier-ruimte en weer later de personeelskantine. Tevens was er een grote toiletruimte, later omgebouwd tot operatiekamer voor de veearts. Niet onvermeld mag worden gelaten dat in de eerste jaren na de opening van Diergaarde Blijdorp de ruimte die nu de flamingo-weide is, een speeltuin was en het gebouw daarbij ingericht als een soort restaurant; vandaar ook die grote toiletruimte. Maar terug naar het kantoor van de nieuwe afdeling. Er stonden 2 houten bureaus, 2 stoelen, 1 tafeltje met 1 stoel, een schoenendoos met foto 's, een schrijfmachine, geheel
nieuV'l' van het merk "HaIda", een kast waarin twee films lagen en wat folders en, tenslotte, een telefoontoestel 37. Als assistent van deze nieuwe afdeling werd ik voorgesteld aan de heer FKlein en dat was het dan. Was de kennismaking al een bijzondere, ook de bewuste eerste werkdag zal ik nooit vergeten. Rond negen uur werd ik, na kennisgemaakt te hebben met de employés op het kantoo!; door de heer A. Jansen, adj . 'ld. dir, naar het kantoor van de afdeling gebracht; de heer Klein was daar reeds aanwezig. Hij was al langer in dienst van de Diergaarde en heeft mij veel over het reilen en zeilen in Blijdorp kunnen vertellen. Om half twaalf ging de telefoon; de heer van Reesema aan de lijn, met de uitnodiging of ik om 12.00 uur in het restaurant aanwezig wilde zijn om voorgesteld te worden aan de stafleden. Naast de directeur waren dit de heren IrEI Appelman, ond.-dir (in 1957 benoemd tot directeur); A. Jansen, adj. 'ld. dir; A. Okkerse, hoofdboekhouder (in 1972 benoemd tot ond.-dir); e. van Doorn, diereninspecteur; I.L. Mark, hortulanus; G. 'ld. Lee, chef technische dienst en L.H.B. 'ld. Berg, chef-gerant van de Rivièra-Hal. Ook de dierenarts Drs. Je. Peters, hoewel niet in vaste dienst, was aanwezig. Het voorstellen bestond uit het tot zich nemen van enige spiritualiën, met aansluitend een overvloedige lunch overgoten met een goed glas wijn. De heer van Reesema, een goed spreke!; hield een speech waarbij uiteraard ook het kennismakingsverhaal ter sprake werd gebracht. Het was een bijzonder geanimeerde kennismaking met de overige stafleden en ver in de namiddag zag ik nog kans om een doos bonbons en bloemen voor mijn echtgenote te kopen. Dit laatste niet alleen om goed te maken dat ik zo laat thuis kwam ... Ook de stemming waarin ik verkeerde was wel zeer plezierig. Er zullen maar weinig werknemers zijn, of misschien wel helemaal geen, die bij hun indiensttreding als het ware zo feestelijk zijn ingehaald. MaaJ; en dat mag ik wel zeggen, er zullen ook weinigen zijn die na 34 jaar met een koninklijke - in 1982 -, en een gemeentelijke onderscheiding, alsmede als Lid van \érdienste van de Vrienden van Blijdorp, in 1986, op grootse wijze afscheid hebben kunnen nemen van hun werkkring. K. van Zwieten ~DENNIEIJ\\IS 19
Herinneringen van een kritisch dierentuinbezoeker (1) De eerste Blijdorp-herinneringen stammen uit de Tweede \\èreldoorlog of kort daarna. Op het netvlies zweeft een beeld van arenden in de hoge traliekooien aan weerszijden van het roofdierengebouw Lang zullen ze er niet hebben gezeten, want veel scherper zijn de beelden van poema's, jagouars en panters. Jaren, tot ze verhuisden naar de er tegenover gebouwde roofdierenrotonde, waren deze grote roofdieren gehuisvest in die kooien die, gelet op hun hoogte, waarschijnlijk toch oorspronkelijk waren bestemd om er grote roof-
Sneeuwpanter in de "rotonde". vogels te houden. Nadat de panters, jagouars en poema's naar de overzijde waren gegaan, werd de bevolking van die onderkomens gevarieerder; in één zat zelfs nog eens een schitterende mandril. Een tweede, maar heel vaag netvliesbeeld toont een dierenverzorger op het leeuwenterras, bezig met het voederen van de bewoners, die hiervoor kunstjes ten beste moesten geven. Gebeurde dat in de beginjaren van Blijdorp? Maar goed, het feit dat schrijver vanaf ruwweg 1946, tien jaar lang, veelvuldig Blijdorp bezocht, kwam door de RET en door een jeugdwedstrijd georganiseerd door Rotterdamse boekverkopers. Dat vereist uitleg! Wij woonden in Vreewijk, via tramlijn 3 rechtstreeks verbonden met Blijdorp. \hn eindpunt tot eindpunt, dus veel kan er niet fout gaan, zo moeten mijn ouders hebben gedacht. Dat zagen ze goed. Met de Diergaarde als doel kwam het niet bij me op om onderweg van bestemming te veranderen, maar bovendien was e:r; na het uitstapje van de Luftwaffe in mei 1940, halverwege toch niets te beleven. \bor een kinderkaartje rekende de RET 6 cent en zo kon het dat ik, ~:ONIEUWS
op prille leeftijd, woensdag- en zaterdagmiddag naar Blijdorp toog. Dat werd nog aantrekkelijker door een vrijkaart, overgehouden aan die wedstrijd. De Rotterdamse boekverkopers goten een natuurhistorisch sausje over hun etalages, waarvoor Blijdorp materiaalleverde. In die uitstalling was een dierenvraag verwerkt. Achterop de fiets van m'n vader gingen we die etalages langs en de beantwoording leverde een jaar lang vrij bezoek op. Dat, wegens succes, via een abonnement werd geprolongeerd. Of ik alle vragen op eigen kracht tot een goed einde heb gebracht, betwijfel ik sterk! Vlak na de oorlog moet het Blijdorp moeite hebben gekost alle perken en hokken te bevolken. Men zat net op de nieuwe locatie en een oorlogstijd is niet de meest geschikte toestand om dieren te verwerven. Trouwens, er ligt me bij dat de Duitsers wat van onze dieren naar hun "Heimat" zonden. Op de vijf grote weiden waren ondergebracht: Afrikaanse savannedieren, yaks, wapiti's en lama's, bizons en damherten en op de vijfde zeboes; de kleine weide waarop nu het verblijf van de Amoerpanters is gebouwd, herbergde eens bij een bezoek waterbuffels. Op de zandperken tegenover het olifantenterras waren rendieren en watoessirunderen gehuisvest. De Afrikakudde bestond uit zebra's (Grant en Chapman), blauwe gnoes en een eland-antiloop, door haar verzorger Meta genoemd. En, natuurlijk, struisvogels! De zeboes kregen al spoedig gezelschap van nijlgaus, prachtige antilopen uit India die ik daa:r; veel late:r; al niet ver buiten Delhi aantrof \èrder had men Indische antilopen en verwierf de tuin al spoedig koedoes. Maar toch bezat men weinig soorten antilopen en dat betreurde ik. Geïnspireerd door het \èrkade-album "Apen en hoefdieren" van Portielje, een thuis vaak bekeken boekwerk waarin vele antilopensoorten stonden, was de verwachting gewekt dat Artis een antilopenparadijs moest zijn. Ik was net tien toen er een schoolreisje naar Artis ging, maar de opgeklopte verlangens naar sabelantilopen, gemsbokken, hartebeesten en blesbokken werden niet gehonoreerd. Kennelijk had Portielje in "Apen en hoefdieren" vele jaren Artis-historie bijeengebracht. De (her)bevolking van Blijdorp kreeg in de Rotterdamse kranten veel aandacht. De toen nog hechte con-
Een Kongoni-hartebeest of koe-antiloop uit de met zorg samengestelde collectie antilopen. necties met Indië zorgden voor dier-transporten waaraan Blijdorp waarschijnlijk nu nog zijn stam Sumatraanse tijgers, bantengs en orang-oetans dankt. Ook arriveerden in de Rotterdamse haven transporten uit OostAfrika, waarbij het vooral om giraffen ging. Want daarmee hadden ze aan de \hn Aerssenlaan aanvankelijk weinig geluk! En giraffen waren nog wel het embleem van de tuin! In zo'n "giraffeloos-tijdperk" hebben de koedoes nog het perk bezet gehouden, het perk dus waarop, in 1957, de okapi's werden ondergebracht. Bij één van de Afrika-transporten bevond zich een gezelschap Gelada-bavianen uit Ethiopië, een strak gedisciplineerde en militante samenleving. De groep ging naar de apenrots. Dáár zag ik eens gebeuren hoe een in de rotonde terechtgekomen pau~ binnen enkele minuten door het zeer in agitatie geraakte gezelschap werd geliquideerd. De komst van wisenten, Pater-Davidsherten, onagers, zwarte neushoorns en Hawaïganzen
was krantennieuws; gorilladame Sophie en het paartje okapi's zelfs nieuws van de eerste orde. Ook de succesvolle "gynaecologische" kunstgrepen met mensapen van Chris Baris werden op de voet gevolgd. \èel soorten kwamen en verdwenen weer Ik zag in Blijdorp voor het eerst elanden, saiga-antilopen, hyenahonden, een zeeolifant en schitterende Thaminherten. Om zijn volledigheid was de verzameling katachtigen befaamd. De toevloed van nieuwe en interessante dieren was niet probleemloos. Het gebrek aan ruimte leidde er toe, dat de filosofie die bij de aanleg van Blijdorp voorop stond (n.l. om het dier zoveel mogelijk ruimte en groen ter beschikking te stellen - davh), niet geheel overeind kon blijven. Elders in Europa was te zien hoe dieren en vogels op erbarmelijke wijze waren gehuisvest. Mede hierdoor kwamen de eerste "dierentuintwijfels" binnensluipen.
(wordt vervolgd)
yR1ENDFIlN~
,
21
Vereniging vrienden van Bliidorp
Van Hoorn BYe BOUW- EN AANNEMINGSBEDRIJF
Groenedijk 12 2903 LZ Capelle aan den Ijssel Tel.: 010 - 450 33 33 Telefax 010 - 450 1586
De roodsnaveltok (wetenschappelijke narun: Tockus erythrorhynchus) De roodsnaveltok behoort tot de neushoornvogels. De neushoornvogels komen voor in een groot gebied: n.l. in Mrika, ten zuiden van de Sahara, en verder naar het oosten van India tot Nieuw-Guinea toe. Alleen al in Mrika leven er 23 soorten. De roodsnaveltok is een niet al te grote vogel, maar bereikt toch nog een lengte van zo'n 45 cm. Hij is bruinzwart van boven en als hij zit zijn de zijkanten van de vleugels witgevlekt. De onderzijde van het dier is wit, terwijl de snavel, waaraan hij zijn naam dankt, matrood, slank en naar beneden gebogen is. Waar de roodsnaveltok voorkomt heeft hij een duidelijke voorkeur voor droog bebost gebied, maar wel met een open struktuur Ook is hij te vinden in de rivierbossen; de smalle stroken bos langs de rivieren in droge gebieden. In Kenia is het een zeer algemene vogel, waarvan de roep zeer karakteristiek is. De vogel begint met eerst een aantal keren "wak,wak,wak" te roepen en wanneer hij opgewarmd is, gaat dit over in een regelmatig "kawak,kawak,kawak". De roodsnaveltok is een vogel die makkelijk aan mensen went. Het is daarom geen wonder dat het dier veel voorkomt bij hotels en lodges, zeker als er voor de fotograferende toeristen voedertafeis zijn opgesteld. De grote neushoornvogels, die vooral in Azië leven, zijn hoofdzakelijk vruchteneters. De tokken, een typisch Mrikaanse soort, eten daarentegen voornamelijk dierlijk voedsel, bestaande uit insekten, schorpioenen, kleine reptielen en eieren van bijv wevervogels. Het voedsel zoeken gebeurt dus voor het grootste deel op de grond, waarbij met de snavel de aarde wordt omgewoeld. Ook wordt in de uitwerpselen van olifanten gezocht naar insekten en ander eetbaar ma-
teriaal. De roodsnaveltok is monogaam, d.wz. dat een paar elkaar heel lang trouw blijft. Een gevolg hiervan is natuurlijk dat men meestal een stel bij elkaar ziet. Alleen na de broedtijd kan men familiegroepjes zien. De dieren bewonen een vast territorium, waarvan het oppervlak gemiddeld zo'n 10 hectare bedraagt. Dit territoroim wordt alleen verlaten wanneer er in heel droge jaren geen voedsel meer te vinden is. Het nest wordt, zoals het de gewoonte is bij neushoornvogels, in een holle boom gemaakt, waarbij de nestholte vaak een bekleding krijgt van groene bladeren. Als het nest in orde is, wordt de opening dichtgemetseld en begint, na het leggen van de eieren, het broeden. De jonge vogels komen na gemiddeld 24 dagen uit het ei. Zij blijven zo'n 45 dagen in de nestholte, maar na een dag of 23 verlaat het vrouwtje het nest waarna de jongen de nestholte weer dichtmetselen. Dit gedrag is te verklaren door het feit dat het mannetje alleen niet genoeg voedsel kan aanslepen voor vrouwen kinderen, en dus hulp nodig heeft. De tokken verzamelen n.l. geen voedsel in de krop om dit bij het nest weer op te braken, maar brengen elke gevangen prooi afzonderlijk naar het nest. Al met al is de roodsnaveltok een interessante vogel, die jammer genoeg in Blijdorp wat weggestopt zit in een van de fazanterieën en daar geen ideaal onderkomen heeft.
T Slijkoort
O~~
, Berlijn en Berlijn is twee
pl'l CARMEN HALL€lVS
-Q
l.~~
Speciaal slagerij in ISC gekeurd Runder-, varkens- en kipscharrelvlees Tevens scharrelv\eeswaren
Wo~
~4-
het: voor U geen t:ijd Oln voor (h)eerlijk scharrelvlees t:e kiezen?
\erslag van de meerdaagse reis van de \ereniging Vrienden van Blijdorp naar de beide dierentuinen van Berlijn.
NL.S.221
Scharrelslagerij Dolf en Carmen Hallensleben Burg. Baumannlaan 142a - 3042 AG Overschie - Tel.: 010-415 76 83
NobElsTRAAT
112
,m9 SP ROTIERdAM TElEfOON
010 ' 466 ,1 80
GEREEdscliAPPEN • IJZERWAREN ElEkTRA • SANiTAiR • VERf • SlEUTElsERviCE
~ - H. Mourik en Zn
~ Specialist in Aardappelen, groente en fruit.
Vers gesneden rauwkost, vruchtensalade en stamppotten. Statensingel127 3039 LJ Rotterdam 'B' 010 - 466 16 71
De Vriend voor U"W ogen en oren.
I
IJ~li
Op zaterdag 14 oktober om 07.00 uur vertrokken ruim 40 Vrienden van de Conradstraat in Rotterdam richting Berlijn. \bor de aanvang van de reis zal menig deelnemer aan deze excursie met spanning de weerberichten hebben beluisterd, want het was inmiddels flink herfst in Nederland, regenachtig en koud. \bor alle zekerheid maar een extra trui meegenomen, en natuurlijk paraplu of regenjas niet vergeten. Een jaar of negen geleden bezochten de Vrienden deze metropool ook al eens, maar in de beide dierenparken die de stad rijk is, is enorm veel veranderd. Hoe beide dierentuinen er globaal uitzien, kunt u nalezen in de serie "Dierentuinen van de \\éreld" van Lex Noordermeer Het is de bedoeling dat u in onderstaand artikel een indruk krijgt, van al het moois dat wij gezien hebben. Daarbij zal ik met name de recentere ontwikkelingen in beide tuinen beschrijven. Na een voorspoedige reis van toch nog zo'n 750 kilomete.r; kwamen de Vrienden tegen zeven uur 's avonds in Berlijn aan. Het hotel,
waar we de drie nachten zouden doorbrengen, telt liefst zevenendertig verdiepingen. Het ligt midden op de Alexanderplatz in voormalig Oost-Berlijn. Een omvangrijke renovatie was bijna afgerond, zodat de kamers er zeer luxueus uitzagen. Doordat het hotel eigenlijk hartje stad ligt, konden we na het diner nog lekker een eindje gaan wandelen, bijvoorbeeld naar de Brandenburger To.r; waar ook nog een klein stukje van de oude muur staat. Hoewel het natuurlijk heel interessant was om nog restanten te zien van die periode, die gelukkig achter ons ligt, was dat natuurlijk niet het uiteindelijke doel van de reis. Dus niet te laat gaan slapen, want op zaterdag stond Zoo Berlin op het programma. Zaterdagmorgen om tien uur werden we opgewacht door Dr Peter Rahn, een van de dierenartsen van de dierentuin. Uiteraard werd er eerst voor de beroemde "Elefantentor" een groepsfoto gemaakt. Daarna leidde Dr Rahn ons zeer vakkundig langs enkele highlights van de Zoo. Precies 150 jaar geleden, in 1844,
~~C~!O~E!1
[ St a. te,we g lQ Jl . ll, <> , te rd. :m ." Ó ~ Q - 4666 "0 52 1
_basilo n I .AK 010-4354407
Waalstraat 45 3131 CS Vlaardingen Voor informatie:
'B'
Fax: 010 - 435 21 17
BEDEKKING RENOVATIE ISOLATIE REPARATIE ONDERHOUD alle soorten zinkwerken! .
o
DE MEEST ALLROUND DAKBEDEKKER UIT DE REGIO!!! • rlIlENDENNIEU\\IS V '~
24
.0
.rlI . 1F..ND . ENNIEU\\IS v·~ 25 '
werd deze dierentuin geopend. Ter gelegenheid daarvan zijn er het hele jaar allerlei feestelijkheden en activiteiten geweest. Zo stonden er op diverse plaatsen in de tuin grote borden met foto 's, waarop te zien was, hoe die plaats er in de vorige eeuw uitzag. De Vrienden kregen een kijkje in de neushoornstal, waar een zwarte neushoorn met haar in mei geboren kalf stond. Als hoogtepunt haalde Dr Rahn een jonge orang-oetan uit een verblijf. Dit dieJ; dat met de hand grootgebracht werd, vond een goede tweede moeder in onze voorzitteJ; die de jonge bosmens vast mocht houden. Daarna had eenieder nog de middag om op eigen houtje de dierentuin te bezoeken. Zoo Berlin is uitzonderlijk groot voor een stadsdierentuin; ruim 34 ha, dus ruim 2 keer zo groot als Blijdorp. Daarbij komt, dat Zoo Berlin een van de soortenrijkste dierentuinen ter wereld is, dus was het onmogelijk om alles te zien. Wat opvalt in de dierentuin, is dat alle soorten er keurig netjes bij zitten, in mooie, natuurlijk ogende verblijven. Ook de tuin zelf maakt een zeer verzorgde indruk, met scho-
ne, verharde wegen en mooie bloemperken en kunstwerken. Een van de hoogtepunten voor het publiek is reuzenpanda Bao Bao. Dit die!; een mannetje, is nu nog alleen, maar de Zoo heeft goede hoop om binnen niet al te lange tijd een partner voor hem uit China te krijgen. Het zou mooi zijn als hier een of meerdere jongen geboren werden: het is misschien de laatste kans om ook in de toekomst nog reuzenpanda's in Europa te zien. Een aantal jaren geleden, heeft de Zoo er een paar hectare grond bij gekregen, waar onder andere de zeldzame Japanse serau's te zien zijn. Men heeft nogal wat pech gehad met deze soort; het koppel dat men ontving, kreeg al snel een jong, maar kort daarop overleed het vrouwtje als gevolg van stress tijdens het afsteken van vuurwerk in de buurt van de dierentuin. Er is echter goede hoop op 2 nieuwe vrouwtjes. Het grote vogelhuis was pas gerenoveerd en biedt plaats aan vele soorten neushoornvogels (enkele met jongen), papegaaien en ook de vroeger in Blijdorp gehouden kiwi's. In dezelfde hoek van de tuin waren nog veel meer
vogels te zien, zoals de Australische kraanvogel (of brolga), James- en Andesflamingo's en groene pauwen. In de buurt daarvan bewonen de hyenahonden een pas nieu'l{ reusachtig verblijf. Deze zeldzame dieren worden, vanwege hun complexe groepsstructuuJ; nog maar weinig gefokt in dierentuinen. Ze staan als zeer bloeddorstig bekend, maar hier worden ze slechts door een smal water van het publiek gescheiden. Ook het aquarium- annex terrariumgebouw mag eigenlijk niet overgeslagen worden. Als een van de weinige dierentuinen ter wereld is hier een volwassen koppel Komodovaranen te bewonderen. Helaas zijn beide dieren tot op de dag van vandaag kinderloos gebleven, zodat een levenspartner voor het in Blijdorp gehouden mannetje uit Amerika moet komen. In de dierentuin van Washington zijn inmiddels meer dan 50 jongen geboren. \bor velen vormden de aquaria met kwallen een absoluut hoogtepunt. Een van de deelnemende Vrienden, mevrouw Wil Storsbergen, beschreef het als volgt: "Het mooist in het aquarium waren de kwallen, die in een bak met heel mooi gericht licht rondzweefden. Het houden van kwallen in een aquarium is nogal een probleem, omdat het water constant moet circuleren en er in de bak geen dode hoeken voor mogen komen. Een kwal beweegt zich namelijk voort door zich met de stroom mee te laten drijven. Ook het plankton, het voedsel van de kwallen, moet steeds in beweging zijn, anders kan de kwal het niet vangen met zijn netelcellen. Daarom wagen maar heel weinig dieren tui-
nen en aquaria zich aan het houden van deze intrigerende diersoort". Natuurlijk heeft de Zoo Berlin ook nog de "normale" dierentuindieren. Zo beschikt de tuin over een flinke kudde Indische olifanten, met een enorme bul, die naar de naam "Benjamin Blümchen" (I!) luistert. \érder liefst 3 soorten neushoorns, nijlpaarden, giraffen, 4 soorten zebra's, koningspinguïns, bijna alle berensoorten en een enorme collectie herten. Daaronder bevinden zich ook Birma lierherten, maar als absolute klapper toch de Prins Alfredherten, afkomstig van de Filipijnen. De dierentuin van Mulhouse (F) bezit een klein roedel van deze uiterst zeldzame hertensoort, en heeft daaruit een koppel in fokleen aan Berlijn afgestaan. Tenslotte nog het vermelden waard is het grote roofdierengebou'l{ met ook weer talloze zeldzaamheden als zandkatten en in de kelder een enorm nachtdierenhuis. Een gigantisch complex voor apen, met onder andere 2 gorillagroepen, completeert deze droom van een dierentuin. Om alles in deze dierentuin goed te bekijken, heb je minstens 2 dagen nodig. Ook deze avond hadden er weinigen zin om zich actief in het Berlijnse nachtleven te storten, want op zondag werden we alom half 10 bij de ingang van Tierpark Berlin-Friedrichsfelde opgewacht door Dr RUk Dathe, de curator van de reptielen en zoon van de voormalige directeur van het Tierpark. Dr Dathe vertelde, dat Tierpark Berlin-Friedrichsfelde, de dierentuin van voormalig Oost-Berlijn, was overgenomen door Zoo Ber-
~ENDENNJtlill",
27
"
lin, de dierentuin van voormalig \\est-Berlijn. Dit heeft tot gevolg, dat de tuinen geen concurrenten meer zijn. Daarom kunnen beide dierenparken zich gaan specialiseren. Zo zullen er veel kuddedieren die geen dure accommodaties nodig hebben, naar het Tierpark gaan, terwijl de moeilijkere kostgangers in de Zoo veel beter in de gaten gehouden kunnen worden. De rondleiding bracht ons onder andere naar het Alfred Brehmhaus, een complex voor voornamelijk roofdieren en wat vogels, zoals uilnachtzwaluwen. \bor ons werd er een jonge jagouar uit de kooi gehaald. Midden in dit gebouw heeft men een enorme tropische kas geconstrueerd, waarin ook talloze vogels vrij rondvliegen. Ook een kolonie kalongs huist hier Het meest opvallende in het Brehmhaus zijn absoluut de twee "Frei-anlagen" voor leeuwen en tijgers die in het gebouw aangelegd zijn. Dr Dathe leidde ons ook nog naar het in 1989 geopende dikhuidengebouw Dit gebouw heeft enorme afmetingen en biedt plaats aan 5
zeer grote, maar weinig origineel vormgegeven bak kijken. \an de ene zijde kijk je op het water en aan de andere kant krijgt de bezoekeI; door middel van grote ramen, een beeld van het dier onder water De filterinstallatie , die het water zuivert, is goed te zien voor het publiek. Op deze manier ervaart de bezoekel; dat een dierentuin ook een technisch staaltje vernuft is. Dr Dathe nam hier afscheid van de Vrienden; de middag kon naar eigen inzicht in de tuin besteed worden. Uiteraard moest er een bezoek gebracht worden aan de trots van Tierpark Berlin-Friedrichsfelde: de takins. Op het moment dat wij er waren, waren er liefst 9 takins te zien, waarvan 3 jongen van dit jaar Het is erg jammer dat bijna alle takins in Europa afstammen van de dieren hier in Berlijn. Op deze manier is de genetische variatie heel erg klein en de kans op inteeltverschijnselen levensgroot aanwezig. Sommige jongen hadden al een witte bles op de neus, een van de eerste verschijnselen van inteelt! Maar er zijn in het Tierpark nog meer zeld-
Nieuwe
bank nodig? VSB-BANK Daar kom je verder mee.
~Ji8 UITVAARTVERZORGING e.M. Bouwman Albert Verweystraat 2a 3061 SB Rotterdam Tel. 010 - 414 53 43 Bgg . 010 - 414 55 64
Mrikaanse en 5 Indische olifanten, verder breedlip- en Indische neushoorns, dwergnijlpaarden en ook nog diverse tamarins. Enige maanden geleden heeft men, midden in het geboU\1( een bassin voor zeekoeien gebouwd. Het publiek kan op twee manieren in deze
~i:lElJ~S
zaamheden die ook in Blijdorp te zien zij n. Zoals witlipherten (met 2 jongen van 1994!) en blauwschapen. De verblijven in het Tierpark zien er in het algemeen aanzienlijk minder mooi uit dan in de Zoo, maar dat komt natuurlijk omdat het heel erg moeilijk is om
Stijlvolle uitvoering van begrafenissen en crematies. Informatie over: Het O.R.V. depositofonds (=verzorgingslonds) De kostenbegroting voor een uitvaart, met betrekking tot een af te sluiten verzekering. Inschrijving wilsbeschikking met vrij lidmaatschap. ~DENNIEUWS
,
29
160 hectare (!) net zo goed te onderhouden als de 34 ha van de Zoo. Daarbij komt nog, dat deze dierentuin vroeger in de voormalige DDR lag, waar het geld en bouwmaterialen wat minder ruim voorhanden waren. Desondanks een geweldig dierenpark met een sublieme collectie, zoals sneeuwgeiten, kiangs, bosbizons, muskusossen en Mhorrgazelles. Dit jaar waren er 2 koala's uit de dierentuin van San Diego (USA) te gast, maar daarvoor waren de Vrienden helaas net een maand te laat. Op het moment was men bezig met de bouw van een gigantisch verblijf voor giraf~ fen en een enorme steppe voor zebra's en een aantal soorten antilopen. Ook hier was het helaas gezien de tijd niet mogelijk het hele dierenpark te bezoeken, en bijvoorbeeld mevrouw Wil Storsbergen zag weer heel andere dingen, zoals blijkt uit het onderstaande: "Een van de mooiste dieren die ik gezien heb, waren de Poitou-ezels, heel aparte dieren, met die lange haren. De fazanten- en hoendercollectie was heel groot en de dieren hadden mooie ruime volières, die mooi beplant waren. Ook waren hier 2 sneeuwkraanvogels te zien. Het reptielenhuis was eigenlijk meer een postzegelverzameling, met ontzettend veel soorten vlak naast elkaar Eigenlijk niet leuk om te bezoeken. Het Tierpark gaat samen met de Zoo kijken welke tuin welke soorten gaat houden. Wat ik miste waren de mensapen, maar die hadden we gisteren al gezien, en er was hier toch zoveel te zien".
T.V. Tip "Abenteuer Zoo", 23 januari 1995 (20.15uur(?)), Duitslandl. Dit keer wordt de "Zolli"van Basel belicht
Hiermee kwam ook deze dag tot een einde. In de avond zijn de meeste mensen nog gezellig wat gaan drinken in de stad en werd er natuurlijk volop nagepraat over deze twee geweldige dierentuinen, want daarover was iedereen het eens. Ook werd beloofd om met een volgende reis naar Berlijn niet weer een jaar of negen te wachten. En daarbij was één dag per tuin veel te kort. Op maandag leidde de chauffeur het gezelschap nog even langs enkele markante plaatsen van Berlijn. Zoals naar Checkpoint Charlie, de plaats waar je "vroeger" van Oost- naar Vkst-Berlijn kon komen, tenminste, als dat mocht. Daarna aanvaardde de groep de terugreis. Helaas werden er die dag een paar mensen ziek, maar dat zal wel gekomen zijn door de overvloed aan indrukken die er in zo'n korte tijd opgedaan zijn. Het is absoluut niet teveel gezegd, dat deze korte meerdaagse reis fysiek heel wat heeft gevergd van de deelnemers, maar dat alle inspanningen ruimschoots werden beloond door het gebodene in de beide dierentuinen, de toeristische ritten per bus door Berlijn, door de meewerkende weergoden en niet in het minst door de uitstekende onderlinge sfeer tussen de deelnemers. Tenslotte wil ik mijn complimenten maken voor de perfecte organisatie van de reis, met name aan de heren van Herwijnen en Slijkoort. Marc Damen
NIGH1 Het ideale arrangement voor partijen personeelsfeestjes en gezelschappen Diner met avondrondleiding
Voor meer informatie :
Diergaarde Blijdorp Van Aerssenlaan 49 3039 KE Rotterdam Telefoon 010 - 4 43 14 16
yRiENDENNiEl1\\IS 31
Een kleurtje kan natuurlijk ook bij Multi Mail. Nee, gek zijn wij niet geworden en ook hebben wij geen mijter opgezet. Het is gewoon tijd dat u kennis maakt met Multi Mail, het bedrijf waar de prijzen altijd prettig zijn. Drukwerk met een beste kwaliteit en vliegensvlug geleverd. Het hele trajekt -vanaf ontwerp tot inpakken· hebben wij onder 1 dak; een goede, snelle voorbereiding en vakmanschap dragen ertoe bij dat korte levertijden gewaarborgd zijn. Heeft u geen kant en klaar model? De Mu~i Mail ontwerpers staan voor u klaar! Met een ruime ervaring in werk voor diverse branches voelen zij direkt aan wat u bedoelt en werken dit vakkundig uit tot een perfekt ontwerp. De drukkerij is een full·speed kleinoffset drukkeri) met vele mogelijkheden. Voor de kleinere oplagen hebben wij 2 kanjers van kopieermachines staan, die prachtig zwarV~ werk afleveren. Maar interessanter is het drukken, met een break-even-point voor A4 op 800 stuks en voor A·3 op 350 stuks t.o.v. kopieerwerk. Enveloppen, visitekaartjes, briefpapier, fakturen(sets), posters, dik of dun, gekleurd, met of zonder persing, enz., enz., wij maken het graag voor u. Kortom, wacht niet langer en stop met teveel geld betalen,
uw opdracht naar Multi Mail Drukwerkservice!
Multi Mail BV adressenbureau • grafische afwerking drukwerkservice • direct mail LID DMIN·GVR
Kipstraat 35-37· 3011 RS Rotterdam Telefoon 010 - 414 69 77 Telefax 010 - 412 34 11
Prilzen liJn exkl. BTW · november 1994
