DE VERENIGING VRIENDEN VAN BLijDORP
GotiJIa1$ Iït
een
4eeon daar.,...... Vriead.e Yöèt!
v. ..... BtijdoJp
en~
d.iereotublea
VerslCwn de EagëI8ad-reis
~e Daal' Aatwerpen
Zondagochtendlezingen Een stukje nostalgie
15e jaargang nummer 3 VERENIGING VRIENDEN VAN BLIJDORP Schepenstraat 71, 3039 NC Rotterdam Vriendennieuws is een uitgave van de Vereniging Vrienden van Blijdorp en verschijnt 4 maal per Jaar. Oplage: 5.000 De vereniging Vrienden van Blijdorp stelt zich ten doel:"net op'wekken van belangst elling voor de Diergaarde Bhjdorp, het steunen daarvan door het DIj eenbrengen van gelden en het doen van giften in geld ol natura, voorts het geven van oekendheld aan het doel en streven van culturele zoölogische tuinen ". Dejaarlijkse contributie bedraagt (minimaal) f 05,-, waarvoor de leden 4 keer per jaar het verenigingsorgaan Vriendennieu ws ontvaIlgen, alsmede 2 gratis toegangsbewijzen voor Diergaarde Blijdorp in Rot1erdam ofArtis in Amsterdam . Bovendien worden de leden in staat gesteld om deel te nemen aan excursies naar binnen- en buitenl andse dierentuinen, sp.eciale lezingen gedurende het winterseizoen bij te wonen en worden zij uitgenodigd voor de Jaarlijkse Blijdor p-dag annex Algemene leden vergadering.
Inhoudsopgave Van de redactie
3
Convocatie najaarsexcursie
4
Nieuwe actie voor de gorilla's
7
Een stukje nostalgie (9)
8
Nieuws uit andere dierentuinen
13
Zondagochtendlezingen
13
Nieuws uit Blijdorp
14
Verslag Engeland-reis
21
Verslag reis AD-prijswinnaars
28
VERENIGINGSSECRETARIAAT: A. M .B'p~ Sç~enstraat 71,3039 NC Rotterda m. VRIE1'UJENJ!'OON: 010 - 465 90 15 GIRO: 13 57 803 BANK: Ver . Spaarbank nr: 98.55.33.099 AFDELING REIZEN: mevr . C. Berger-Kindt Kortedreef 48,3075 GR Rotterdam Telefoon : 010 - 419 18 63 Giro: 20 71 059 PROMOTIETEAM: fam. H . Gerritse Sourystraat 1d, 3039 SR Rotterdam Telefoon: 010 - 466 36 82 Giro: 62179 17 REDACTIE-ADRES VRIENDENNIEUWS: A. Noordermeer Roemer Visscher straat 118 3132 EV Vlaardingen Telefoon: 010 - 434 77 46 SAMENSTELLING VERENIGINGSBESTUUR: Voorzitter A. Noordermeer Vice-voorzi tter mevr. C. Berger -Kindt Secr.-penningm eester A.M. Bos 2e Secreta ris C.M. Groenhorst Leden H. Gerritse D.A. van Her wij nen T. Slijkoort
Foto's en illustraties: Chester Zoo Colchester Zoo, Rob Doolaard (31, Alice va n Erkelens (6), I.van Es (2), C.Koppeno , Twycross Zoo Aan dit nummer werkten mee: KJ.Bruin , D.A.van Herwijnen, A.Noordermeer , K. van Zwieten Foto voorpagina: Koala te gast m de Antwerpse Zoo (foto Rob Doolaardl
Van de redactie
VERENIGINGSAGENDA najaarsexcursie naar Antwerpen: 18 september 1993 zondagochtendlezingen: 14 november 1993 12 december 1993 9 januari 1994 13 februari 1994 13 maart 1994
Met de start van een grote nieuwe actie ten bate van de Gorilla's in Blijdorp, een u itgebreid verslag van de bijzonder geslaagde meerdaagse reis naar Engeland, veel nieuws uit Blijdorp en andere dierentuinen, een (inmiddels vertrouwd) stukje nostalgie, enkele schitterende foto's gemaakt door de prijswinnaars van de AD-actie van vorig jaar en convocaties voor de najaarsexcursie naar Antwerpen en de zondagochtendlezingen voor het winterseizoen 1993/94 ligt er weer een lekker gevuld Vriendennieuws voor u. We wensen u veel leesplezier toe!
De gorilla's behoren in Blijdorp tot de favo riete dieren van de bezoekers en hoewel de huidige huisvesting zeker niet slecht is, bieden nieuwe technieken en meer ruimte de mogelijkheid om deze imposante mensapen in een veel natuurlijker verblijf en daardoor op nog veel aantrekkelijker wijze onder te brengen, passend in de biotoop-opzet van het nieuwe Blijdorp. Als Vrienden hebben we voor dit project gekozen, omdat enerzijds gorilla's bij een groot publiek aanspreken en anderzijds de verbouwing van de hu idige dikhuidenvleugel wel planmatig maar niet financieel is opgenomen in de Masterplan-uitvoering van de Diergaarde. Met andere woorden: de financiering van het project moet gevonden worden in aanvullende bronnen. En daarvoor is de Vereniging Vrienden van Blijdorp bij uitstek geschikt! Bovendien is nu al duidelijk dat de totale verbouwing tot een gebruiksklaar gorilla-verblijf een kostbare aangelegenheid is; het zal zeker gaan om een bedrag met zeven cijfers en aangezien onze jaarlijkse winst gemiddeld ligt tussen de 2 1/2 en 3 ton hebben we dan ook enkele jaren de tijd om een zevencijferig saldo bij een te krijgen. Gedurende diezelfde periode heeft de Diergaarde dan tijd om de plannen uit te werken en een realistische inschatting te maken van de financiële consequenties. Het spreekt vanzelf, dat we u via Vriendennieuws nauwgezet op de hoogte zullen houden van alle ontwikkelingen. In elk geval rekenen we op uw medewerking aan on-
ze nieuwe actie Gorilla's in een nieuw d e c or: d a a r zorge n d e Vrienden voor! Zoals eerder gezegd vult het uitgebreide verslag van onze dierentuinreis naar Engeland een belangrijk deel van deze u itgave . We hopen dat de thuisblijvers daardoor het enthousiasme van de Engeland-gangers een beetje kunnen delen en er wellicht aanleiding in vinden om zelf eens een bezoekje aan de besproken dierentuinen te brengen. In elk geval willen we u de najaarsexcursie naar Antwerpen op zater dag 18 september a.s. van harte in uw belangstelling aanbevelen. We hebben de afgelopen decennia al diverse excursies naar de Antwerpse Zoo gemaakt en voor zover u deze Zoo nog niet eerder bezocht: de fraaie dierentuin van Antwerpen staat garant voor een interessante en leerzame dag. Op pagina 4 vindt u alle nadere gegevens over deze excursie, waarvoor we grote belangstelling verwachten. Tenslotte kunnen we u nog melden dat de bouw van Taman Indah volgens plan vordert en als u dit Vriendennieuws onder ogen krijgt zal het dak met behulp van de grootste bouwkraan van ons land op het kolossale bouwwerk zijn getild. Na de zomervakantie wordt begonnen met de werkzaamheden voor het nieuwe kuifhertjes-verblijf. In het laatste nummer van Vriendennieuws van dit jaar hopen we u daarover volledig te kunnen informeren.
het algemeen met Nederlands geld terecht, maar de gehanteerde wisselkoers is dan gewoonlijk ruim in uw nadeel. Aan de grens wordt niet gestopt om geld te wisselen!
Op verjaarsvisite naar de Antwerpse Zoo Op zaterdag 18 september a.s. organiseert de Vereniging Vrienden van Blijdorp een excursie naar de jarige Antwerpse Zoo. Het is dit jaar maar liefst 150 jaar geleden, dat in de Sinjorenstad een dierentuin geopend werd en ter gelegenheid van dit jubileum zijn onder meer twee Koala's uit San Diego naar Antwerpen gekomen. Dit is dus uw kans om deze Australische "teddyberen" eens in het echt te zien te krijgen, zonder eerst een reis naar de andere kant van de wereld te moeten maken (de dichstbijzijnde levende koala's bevinden zich op dit moment in Lissabon en anders zult u toch tenminste naar Amerika moeten vliegen ..... ). We vertrekken op zaterdag 18 september a.s. om 9.00 uur vanaf de Conradstraat bij het Centraal Station in Rotterdam en hopen dan tegen 11.00 uur in Antwerpen te arriveren. Om 16.30 uur vertrekken we weer uit Antwerpen en zullen dan tegen 18.00 uur weer terug zijn in Rotterdam. Voor onze leden, die beschikken over een Blijdorp-jaarkaart, bedragen de excursiekosten f 25,- per persoon. Vrienden van Blijdorp, die géén Blijdorpjaarkaart hebben, dienen f 42,50 per persoon te betalen, behalve 65+ers, die f 35,p.p. verschuldigd zijn. Voor introducé es gelden bovengenoemde bedragen, vermeerderd met f 5,- p.p. (dus f 30,- p.p. voor Blijdorp-abonnementhouders, f 47,50 voor niet-abonnementhouders en f 40,- voor 65+ers)! Bij deze respectievelijke bedragen zijn inbegrepen: • de busreis Rotterdam - Antwerpen en terug de fooi voor de buschauffeur • een kopje koffie bij aankomst in de Antwerpse Zoo • toegang tot de Zoo
"In 1993 zijn we 150 jaar" hoorde ik hier. Ik kwam er speciaal VOOI naar Zoo Antwerpen vanuit San Diego! (voorjaar - naj;lar 1993)
Knllillgin Astrldplcin 26 - 201& Antwerpen
Indien u wilt deelnemen aan deze excursie dient u het verschuldigde bedrag over te maken naar girorekening 20 71 059 ten name van Vereniging Vrienden van Blijdorp, Afdeling Excursies, Kortedreef 48 te Rotterdam onder vermelding van "Antwerpen 1993". Wilt u tevens op uw overschrijving vermelden hoeveel van de door u aangemelde deelnemers beschikken over een geldig Blijdorp-abonnement? De giro-overschrijvingen dienen uiterlijk op 10 september 1993 te zijn ontvangen.
Belangrijke punten: 1.
Indien u een lunch in de Zoo wilt gebruiken of eventueel souvenirs wilt kopen, adviseren wij u zelf van te voren voorBelgisch geld te zorgen. Weliswaar kunt u in Antwerpen in
2.
Voor deze reis moet u officiëel beschikken over een geldig paspoort of een geldige toeristenkaart.
3.
In verband met de toegangsbetaling verzoeken wij u (voor zover van toepassing) uw Blijdorp-jaarkaart op 18 september a.s. mee te nemen.
4.
Door de scherpe prijscalculatie is het helaas niet mogelijk het verschuldigde .. excursiebedrag te restitueren voor afmeldingen, die later dan 15 september a .s. ZIJn ontvangen. Eventuele restituties vinden plaats onder aftrek van gemaakte kosten.
5.
Mocht het in verband met de beschikbare plaatsen in de bussen noodzakelijk blijken, dan zullen de aanmeldingen in volgorde van ontvangst worden behandeld. Indien u zich dus wenst te verzekeren van de mogelijkheid tot deelname aan deze excursie is snelle overmaking van het verschuldigde bedrag dus aan te bevelen.
6.
Uw giro-overschrijving is uw bewijs van deelname aan de excursie. Bijzondere omstandigheden daargelaten ontvangt u dus geen nader bericht.
7.
In de bussen geldt een algeheel rookverbod.
De Antwerpse Zoo heeft zijn bezoekers heel wat meer te bieden dan de hierboven reeds genoemde Koala's. Hoewel de Zoo eigenlijk maar een zeer geringe oppervlakte heeft van slechts 10 hectare, lijkt het park door een uitgekiende inrichting veel groter: de grote gebouwen liggen aan de rand van de tuin (o.m. het grote jubileum complex - met daarin bijvoorbeeld het uitgestrekte nachtdierenhuis -, het apenhuis, reptielenhuis en het aquarium), de tussenliggende gazons en bloemenperken zijn uiterst nauwgezet onderhouden en een dierencollectie om van te watertanden. Zo krijgt u onder meer de enige Oostelijke laaglandgorilla's (Gorilla gorilla graueriJ buiten Afrika te zien. Andere zeldzame primaten zijn o.m. Uilekopapen, Mutslangoeren en Goudkopleeuwaapjes . Tot de bijzondere hoefdieren behoren Babiroessa's, Witlippecari's, Okapi's, Bongo's en Woudbuffels. Het aquarium en reptielenhuis zijn een bezoek zeker waard en onder de vele soorten vogels in Antwerpen bevinden zich veel soorten die u elders niet of nauwelijks te zien krijgt. De genoemde soorten vormen slechts een willekeurige greep uit hetgeen de Antwerpse Zoo zijn bezoekers te bieden heeft. U moet het echt zelf in deze jubilerende dierentuin (her)beleven!
yrRiENDENNIEUWS
5
BlijdofP IJ . OyNIght Het ideale arrangement voor partijen personeelsfeestjes en gezelschappen Diner met avondrondleiding Voor meer informati e:
Diergaarde Blijdorp Van Aerssenlaan 49 3039 KE Rotterdam Te lefoon 010 - 443 14 16
Gorilla's in een nieuw decor: daar zorgen de Vrienden voor! In de vorige Vriendennieuws-uitgave kondigden we al aan een nieuwe grote actie te willen starten: ditmaal voor de gorilla's in Diergaarde Blijdorp. Vandaag maken we daarmee een begin. Als adresdrager van dit Vriendennieuws fu ngeert een brief met daaraan vastgehecht een acceptgirokaart, waarvan we hopen dat u gretig gebruik zult maken voor het doen van een extra gorilla-gift! Even ter herinnering: eind dit jaar of begin 1994 verhuizen de Pantserneushoorns (in juni arriveerde eindelijk een vrouwelijke partner voor onze neushoorn-man!) en Ramon, Irma, Bernhardine, Yasrnin en de overige olifanten naar Taman Indah. Doordat ook de Maleise tapirs dan naar Taman Indah vertrekken kunnen de Dwergnijlpaarden hun oude accommodatie tegenover de Takin en de Anoa's overnemen. Het resultaat van al die verhuizingen is een volledig onbewoond huidig dikhuidencomplex: een groot gebouw, dat een flink deel van het door Ir.Ravensteyn vorm gegeven en als gemeentelijk monument aangewezen RivierahaJcomplex in het hart van Diergaarde Blijdorp. Na het vertrek van de dikhuiden naar hun nieuwe paleis zal de oude "bouwval" worden ingericht als okapi-verblijf. Dit is zonder ingrijpende en kostbare verbouwingen mogelijk en biedt tegelijkertijd de mogelijkheid om de huidige buitenverblijven van neushoorns, dwergnijlpaarden en olifanten in te richten en te beplanten met het oog op het toekomstig gebruik door de gorilla's. Na de tijdelijke onderbrenging van de waardevolle Okapi's op deze locatie zal hier over enkele jaren de even waardevolle als spectaculaire fokgroep Gorilla's en wellicht ook een fokgroep Dwergchimpansees een definitief verblijf vinden. De huidige binnenverblijven van de mensapen voldoen uitstekend; de buitenverblijven daarentegen bevallen bezoekers noch mensapen. Zo is geleidelijk het idee ontstaan om het grootste deel van de huidige mensapenvleugel te bestemmen voor een grotere fokgroep Orang oetans, de huidige olifanten vleugel zowel binnen als buiten te bestemmen voor de Gorilla's en daar tussenin voor de Bonobo's een modern onderkomen te bouwen. Uiteraard passen deze plannen in de Masterplan-opzet van Diergaarde Blijdorp en vormen een schitterende aanvulling op de overige Masterplan-onderdelen. Inmiddels zijn in enkele Noord-Amerikaanse en Australische dierentuinen al voorbeelden te vinden van gorilla-verblijven waarbij de dieren temidden van overvloedige beplanting een schijnbaar natuurlijk stukje Afrikaans regenwoud bewonen en daarop is voor de mensapen in Blijdorp ook het streven gericht. Op dit moment zijn het nog slechts plannen en niet meer dan dat: niemand kan nog voorzien welke kosten met de uitvoering van de plannen gepaard gaan. Wel is duidelijk dat het een zeer kostbaar project zal worden en daarom willen we nu al starten met het bijeenbrengen van fondsen onder het motto:
Gorilla's in een nieuw decor: daar zorgen de Vrienden voor! Net als bij onze vorige acties (voor de Dikhuiden en de Amoerpanters) doen we een beroep op uw vrijgevigheid en vertrouwen er op, dat u ons ook dit keer weer helpt bij het leggen van een stevige financiële basis onder de start van de nieuwe actie. De eerste giften zijn al binnen en we hopen u in het volgende Vriendennieuws veel positieve berichten omtrent onze nieuwe actie te kunnen melden.
Een stukje nostalgie (9) Zoals in het artikel "film"al werd gememoreerd, werden de reisburo's en autobus-ondernemingen vooral in de winterperiode frequent bezocht. Anderzijds werd er een lijst bijgehouden hoeveel malen een autobus-onderneming in één jaar de Diergaarde aandeed en wat natuurlijk heel belangrijk was, hoeveel personen zij naar de Diergaarde vervoerden. Dit kon weer worden afgelezen aan het bedrag dat werd uitgekeerd aan de buschauffeur. Zij ontvingen namelijk 8% van het entreegeld. Dit ging als volgt in het werk: er werd een gezelschapsbiljet uitgeschreven in drievoud, 1 exemplaar was het toegangsbewijs voor de reisleider, 1 exemplaar kwam later de chauffeur van de bus halen en hierbij kreeg hij zijn provisie en 1 exemplaar bleef in het boekje zitten. Eind jaren '70 is deze provisieregeling veranderd en kreeg de buschauffeur op vertoon van zo'n bon f 10,-, ongeacht het aantal personen wat hij met de bus had gebracht. Hiermee was een jarenlange omslachtige regeling afgeschaft. Later is er nog wel naast het tientje een koffiebon aan toegevoegd. Naast de busondernemingen werd ook jaarlijks een bezoek gebracht aan de bijkantoren van de Nederlandse Spoorwegen, één in elke provincie, en speciaal belast met extra vervoer, hetgeen resulteerde in de zogenaamde trein-schoolreisjes. Zo'n "kindertrein" met ongeveer duizend kinderen kwam zo rond 10.30 uur in Rotterdam aan. De ene helft ging vanaf het station met de tram naar de Spido, de andere helft ging vanaf uitgang Blijdorp wandelen naar de Diergaarde. Rond 13.00 uur kwam de tram vanaf de Spido naar Blijdorp en gingen de kinderen die in de ochtend de wandeling naar de Diergaarde hadden gemaakt met de tram naar de Spido. Alle kinderen kregen in de Diergaarde limonade en in het Paviljoen bij de speeltuin was "Tante Marie" van Gent al voor dag en dauw bezig om zo rond de 800 tot 1.000 of meer glazen te vullen met een laagje ranja. Daarna ging ze met met de waterslang er over om de glazen geheel te vullen. ,----=---, In het hoogseizoen, zo net voor de grote vakantie, het hoogtepunt van de schoolreisjes, kwamen daar ook nog de glazen bij van de kinderen die met de autobus naar de Diergaarde waren gekomen. Achteraf is het jammer, dat er nooit een foto is gemaakt van die stapels bladen met limonade. de dierenwereld een onvergetelijke
om niet te vergeten
blijdorp
in zijn natuurlijke omgeving
• 1 spido
rondvaart door de havens
De reis buro-bezoeken werden in 1954 uitgebreid om als Blijdorp acte de presence te geven bij toerist- en reisburo's in Duitsland en België. Ook de Amerikaanse bases in Keulen, Frankfurt etc. werden bezocht met als doel de aldaar gelegerde soldaten naar Rotterdam te krijgen. Overigens, de Belgische autobus-ondernemingen werden bezocht met instemming van de Antwerpense dierentuin. Nu gebeurde het nogal eens dat bij een bezoek aan ondernemingen in Duitsland er net een representant van de Spido was geweest, of, als eerste Blijdorp binnen kwam en dan de Spido. Bij de Spoorwegen in Keulen kwamen wij gelijk binnen en zo zaten de heer Savert van de Spido en schrijver dezes samen op het kantoor van de Bundesbahn. Deze ontmoeting had eind 1954 tot gevolg, dat er een samenwerking tot stand kwam onder het motto "2 x Rotterdam". Van de Bundesbahn kregen we de toezegging, dat er drie treinen zouden rijden naar Rotterdam met ieder zo rond de 700 personen. Dit met een tussenperiode van twee weken. Zij zorgden voor de clientèle en wij zouden ze verzorgen in Rotterdam. Vertrek rond 7.00 uur uit Keulen en 10.45 uur aankomst in Rotterdam. Hierbij zou hetzelfde systeem worden toegepast als verwoord bij de
N.S.-kindertreinen, dus de ene helft naar de Spido, de andere naar Blijdorp en dan wisselen. De eerste trein ging prima, alles liep op rolletjes, maar bij de aankomst van de tweede trein viel de regen met bakken uit de hemel. In overleg met de Bundesbahn en de N.S. werd besloten de trein door te laten rijden naar Hoek van Holland en de Spido zou het gezelschap aldaar ophalen en terug varen naar Rotterdam. Dit was voor de Duitsers het einde .... de zee zien en varen op het einde van Vadertje Rijn. Dit had tot gevolg dat de laatste trein, plus nog een extra trein rechtstreeks naar Hoek van Holland gingen en Blijdorp in zekere zin het nakijken had. De samenwerking met de Spido heeft daar zeker niet onder geleden, want onder het motto "2 x Rotterdam" werd er niet alleen in alle reisgidsen van de autobusondernemingen, maar ook in de regionale dagbladen gezamenlijk geadverteerd. Verder zou in het vervolg de Spido de Duitse reisburo's bezoeken en namen zij Blijdorp-folders mee; Blijdorp deed dit in eigen land met materiaal van de Spido. In 1956 kwam er op uitnodiging van het Bouwcentrum, naast Spido en Blijdorp een samenwerking tot stand met het Bouwcentrum en Museum Boymans. Dit resulteerde in de uitgifte van een fraaie folder in vier talen, in kleur en in een oplage van 200.000 exemplaren, namelijk 100.000 in de Nederlandse taal en de rest in het Frans, Duits en Engels. Deze samenwerking heeft niet lang geduurd. De reden was dat er bij het Bouwcentrum en Museum Boymans te veel, het klinkt vreemd, maar te veel bezoekers kwamen. Ook de entree-prijzen lagen te veel uit elkaar. Zo was bijvoorbeeld het Museum Boymans gratis toegankelijk en het Bouwcentrum rekende een luttel bedrag. Ook waren er problemen met de buschauffeurs inzake de provisie, maar een troost is wel dat deze reclame-aktiviteit goed had gewerkt. In 1961 na de Floriade kwam de Euromast de 2 versterken en onder het motto "3 x Rotterdam" is er jarenlang zeer goed samengewerkt, ondanks het feit, dat we als het ware concurrenten waren op het gebied van de horeca, dit gezien in vooral grote partijen. Er waren uitgebreide "3 x Rotterdam"-folders in de diverse talen, er was een "stand" waarmee we gezamenlijk op diverse beurzen stonden, zoals bijvoorbeeld de Nederlandse Onderwijstentoonstelling in Utrecht, een soortgelijke tentoonstelling in Brussel, de Grüne Woche in Berlijn, de Femina, kortom op vele manifestaties waar veel publiek kwam. Er werd gezamenlijk niet alleen regionaal, maar ook nationaal en zelfs in enkele bladen in het buitenland geadverteerd. Eind jaren zeventig in samenwerking met Kodak onder het motto "3 x Rotterdam" met "Kodak uit het gele doosje". En niet te vergeten met de RE.T. middels een speciale strippenkaart. Zeker mag de 3 x Rotterdam toeristische tram in deze samenwerking niet onvermeld worden gelaten. Deze RE.T.-tram, helder geel geschilderd met aan beide zijden een grote groen-witte rand (de stadskleuren) en daar over heen een Spido-rondvaartboot, een Giraffe (dus de Diergaarde) en een bovenaanzicht van de Euromast. Drie aspecten van Rotterdam die zich op deze wijze heel duidelijk in onze stad presenteerden. Meer dan tien jaar heeft de 3 x Rotterdam-tram op alle lijnen door de stad gereden. De tram is inmiddels gesloopt, maar het voorstuk met de groen-wit-groene band staat nog tegen de muur van het RE .T.-kantoor aan de Kleiweg. Overigens: de Diergaarde~tram, geschilderd ter gelegenheid van het 125-jarig bestaan doet ook nog steeds dienst. Dit is nu vanaf heden al weer tien jaar geleden. De reisburo's werden uiteraard niet
vergeten. De rayons waren als volgt verdeeld: Blijdorp de binnenlandse markt, Spido de Duitse en Franse en de Eurornast de AngloAmerikaanse markt. In die periode kwam ongeveer 7% van onze bezoekers uit het buitenland. Eveneens werd er in de jaren zeventig radio- en TV-reklame gemaakt voor de "3 x Rotterdam". Aardig is te melden dat uit de "3 x Rotterdam" TV-spot de "Rotterdam TV-spot" i.s geboren. Hierin waren niet alleen de "3 x Rotterdam" maar daarnaast nog een aantal andere instellingen vertegenwoordigd, waaronder de Lijnbaan , Beursplein met V & D, Ahoy en De Doelen. Er kwamen er steeds meer bij en dat ging goed totdat iedere deelnemer in de "Rotterdam-spot" zijn eigen of meer seconde wilde hebben. Daarnaast kwamen ook de bezuinigingen om de hoek kijken en zo werd de "Rotterdam TV-spot" op een gegeven moment afgeblazen.
&'l1!J UITVAARTVERZORGING e.M. Bouwman Albert Verweystraat 2a 3061 SB Rotterdam Tel. 010 - 414 53 43 Bgg. 010 - 414 55 64
Stijlvolle uitvoering van begrafenissen en crematies. Informatie over: - Het O.R.V. depositofonds (=verzorgingsfonds) - De kostenbegroting voor een uitvaart, met betrekking tot een af te sluiten verzekering. - Inschrijving wilsbeschikking met vrij lidmaatschap.
Na een directie-wisseling bij de Eurornast in het begin van de jaren tachtig is de "3 x Rotterdam" wat afgezwakt en daar komt ook nog bij, dat Rotterdam een aantal attracties rijker werd. We denken hierbij aan bijvoorbeeld Tropicana, het Imax-theater, Waterstad en de musea in Rotterdam, die zich anders zijn gaan profileren, en uiteraard wat te denken van de stad zelf. Gelukkig heeft een aantal daarvan elkaar weer gevonden, want het grote punt blijft: hoe krijgen we de massa aan de kassa!
H. VAN DONGEN
K. van Zwieten
STALENSTEIGERBOUW BV
MONTAGE EN DEMONTAGE VERHUUR VERKOOP ADVIES
De specialist voor uw touringcarreis, zoals:
• Dagtochten • Bruiloften • Personeelsreizen • Schoolreizen • Excursies • Meerdaagse reizen
01883 - 31220 Ohmweg 6
Spijkenisse
Tel.
01880
18133
Rijksstraatweg 36 • Hellevoetsluis· Telex 29610 . Fax 01883 . 12368 yR1ENDENNIEUWS 11
Nieuws uit andere dierentuinen IV
KRAANVERHUUR
vlaardingweg 22 3044 CK rotterdam tel. 010 - 437 57 77* fax 010 - 4621295
In de dierentuin van ST.LOUIS werd een Aziatische olifant (Elephas maximus) geboren. De moeder werd door de Dickerson Park Zoo in Springfield, Missouri voor fokdoeleinden naar St.Louis gestuurd. Het mannelijke kalfje werd na de geboorte niet door zijn moeder geaccepteerd. Door de moeder elke drie uur te melken en haar geleidelijk aan de baby te wennen, slaagde men er na vijf dagen in om de kleine olifant alsnog door zijn moeder geaccepteerd te krijgen, waardoor een natuurlijke opfok mogelijk werd. De dierentuin van CINCINNATI, altijd goed voor een of meer bijzondere fokresultaten, meldt geboortes bij de Okapi's (Okapia johnstoni) en de Zebraduikers (Cephalophus zebra). De vrouwelijke okapi is een jong van "Asengu", een wildvang vrouwtje, zodat het kalfje genetisch van groot belang is voor het kleine okapi-bestand in gevangenschap (thans ongeveer 75 dieren ). De twee Zebraduikers zijn beide mannetjes en brengen het aantal geboortes van deze uitzonderlijke antiloopjes binnen één jaar in de Cincinnati Zoo op drie. Volgens een recent overzicht van de diverse soorten duikers leven er op dit moment van de ernstig in zijn voortbestaan bedreigde Zebraduiker in totaal slechts acht dieren in gevangenschap! In het juni-nummer van Vriendennieuws stelden wij de kwallen aan u voor. Kwallen zijn bijzonder moeilijk in aquaria in leven te houden of te fokken en slechts enkele publieksaquaria (o.m. Düsseldorf en West-Berlijn) kunnen het zich veroorloven om uitzonderlijk veel tijd en moeite te investeren om de bezoekers levende kwallen te tonen. In het beroemde MONTEREY BAY AQUARIUM houdt men maar liefst 17 (!) verschillende soorten kwallen, waarvan men er inmiddels allO tot voortplanting heeft weten t e brengen, waaronder nooit eerder in gevangenschap gefokte soorten als Pelagia colorata, Chrysaora fuseeseens en Phacellophora camtschatica.
Verhuur van mobiele kranen tlm 200 ton
Hoogwerkers • Vorkheftrucks
De zondagochtendlezingen komen er weer aan De winterperiode lijkt nog ver weg, maar we willen u hierbij alvast opmerkzaam maken op de data, waarop u het komende winterseizoen de speciaal voor onze leden georganiseerde zondagochtendlezingen kunt bijwonen. Bij het ter perse gaan is helaas nog niet bekend, wie welke lezing zal verzorgen, maar zoals gebruikelijk zal tijdens de lezingen zo veel mogelijk op de actualiteit vanuit de betrokken afdeling van Diergaarde Blijdorp worden ingegaan . Reserveert u nu al de volgende data in uw agenda: 14 november 1993 12 december 1993 9 januari 1994 13 februari 1994 13 maart 1994
IV
TRANSPORT yRIENDENNlE l1'I.IS 12
vlaardingweg 22 3044 CK rotterdam tel. 010 - 437 57 77* fax 010 - 4621295
Deze lezingen vinden in principe plaats in het Educatief Centrum van Diergaarde Blijdorp en de aanvang is 11.00 uur. De mogelijkheid bestaat, dat bij zeer grote belangstelling voor een of meer van de lezingen wordt uitgeweken naar het Kiboko Jungle-café of (een deel van ) het zelfbedieningsrestaurant. Elke lezing duurt ongeveer één uur en op vertoon van uw lidmaatschapskaart van de Vereniging Vrienden van Blijdorp voor het lopende jaar heeft u gratis toegang. yRIENDENNIEUWS
13
Nieuws uit Blijdorp De belangrijkste wijzigingen in de Burgerlijke Stand van Diergaarde Blijdorp gedurende de maanden maart, april en mei 1993:
GEBOREN 12 Bruine grondhaaien, 16 Panamese harnasmeervallen, veel Barton's cichliden, 28 Gele ana.conda's, 4 Pauwoogsierschildpadden, 2 Gladrandklepschildpadden, 3 RoodbuikspitskopsC~Ildpadden, 3 Spaanse muurhagedissen, 10 Philippijnse zeilhagedissen, 2 Zwartvoetpingums, 4 Kluten, 3 Zwarte zwanen, 2 Coscoroba's, 5 Krooneenden, 2 Witnekkraanvogels, 2 Jufferkraanvogels, 3 Ooievaars, Australische griel, Zwartkopvruchtenduif, Prachtfazantduif, 2 Manenduiven, Scheepmaker's kroonduif, 2 Kea's, 7 Rosé kakatoes, Inca kakatoe, 2 Langsnavelkakatoes, Geelkuifkakatoe, 2 Oehoes, 2 Smid's plevieren, 8 Java hoenders, Salvadori fazant, 4 Kongopauwen, 11 Roulrouls, Javaanse patrijs, 3 Kookaburra's, Blauwvleugelkookaburra, 6 Vor~staartscharrelaars , 2 Roodkuifkardinalen, Driekleurglansspreeuw, 2 ZandwallabIes, 5 GrIjze reuzenkangoeroes, Rode reuzenkangoeroe, 3 Kowari's, 1 Grondkoeskoes 3 Muismaki's, 2 Slanke lori's, 1 Mutslangoer, 1 Java-aap, Bengaalse kat, 2 Moeraskatten, vissende kat, 5 Stokstaartjes, 4 Gambia hamsterratten, 2 Afrikaanse relmuizen, veel Nijlroezetten, 1 Aziatische olifant, 1 Przewalskipaard, 2 Pater Davidsherten, Poedoe, 2 Indische antilopen, 1 Addax, 1 Bizon, Anoa, 3 Schotse hooglanders, 3 Kameroenschapen ONTVANGEN Levend steen, Koralen, 2 Zeeanemonen, 27 Doopvontschelpen, 4 Pyamahaaien, 4 Pofaddershaaien, 20 Sl~jkspring.ers, Vuursalamander, Modderschildpad, 2 Ambonese doosschildpadden, 2 Chmese dnekIelschIldpadden, 2 Woud schildpadden, Ringslang, 4 Anaconda's, Gele rattenslang, 2 Bonte gordelstaarten, 2 Denappelskinks, Anolis, Tokkeh, 1 Bennett casuaris, Arfak boshoen, 4 Strepenganzen, Manengans, 3 Zwarte zwanen, 2 Grote zaagbekken, 2 Kraaghoenders, 2 Stekelstaarthoenders, Zwartkaplori, 6 Bulbuis, 1 Senegal galago, 2 Siberische lynxen, Kleine panda, 2 Viscacha's, Agoeti, 2 Arabische oryxen, Bongo, Poedoe, 4 Rendieren GESTORVEN Doopvontschelp, 2 Zeesterren, 2 Zeeëgels, 3 Bruine grondhaaien, 2 Pyamahaaien, 6 Pofadderhaaien, Blauwe pijlgifkikker, Hondskopboa, Grijze rattenslang, Russische rattenslang, Slakkenskink, Neushoornleguaan, Bonte gordelstaart, Driehoornkameleon, Panterschildpad, Bennett casuaris, Molukkenibis, 3 Manenganzen, Brilduiker, Temminck's tragopan, Salvadori fazant, Geelvleugelara, Edelpapegaai, 2 Langsnavelkakatoes, Blauwoogkakatoe, Rosé kakatoe, 4 Viooltjeslori's, 2 Muskuslori's, Hooded parkiet, 2 Scheepmaker's kroonduiven, Wigstaartvruchtenduif, 2 Roulrouls, Kraaghoen, Muisvogel, 2 Vorkstaartscharrelaars, Roodkuifkardinaal, .~alispreeuw, Driekleurglansspreeuw, Grondkoeskoes, Kowari, 2 Zandwallabies, 2 Slanke Ion s, Mutslangoer, Java aap, VIssende kat, 2 Moeraskatten, Caracal, Stokstaartje, Acouchy, 2 Hamsterratten, 1 Aziatische olifant, Addax, Arabische oryx, 1 Anoa VERZONDEN Doopvontschelp, 25 Bruine grondhaaien, Pofadderhaai, 5 Philippijnse zeilhagedissen, 2 Macklot's waterpythons, 2 Children's pythons, 6 Gele anaconda's, 2 Helena klimslangen, 8 Roodbuikspitskopschildpadjes, 2 Gladrandklepschildpadden, 6 Nieuwguinese slangehalsschildpadjes, 2 Landkaartschildpadden, 2 Afrikaanse doosschildpadden, Modderschildpad, Arfak boshoen, 2 Bergeenden, Zwarte zwaan, Trompetzwaan, Manengans, Kroonkraanvogel, 2 Meyerpapegaaien, Hyacinthara, Edelpapegaai, Rosé kakatoe, 2 Salvadori fazanten, Roulroul, 3 Witte spechten, 2 Zandwallabies, Rode reuzenkangoeroe, Grondkoeskoes, Kowari, 2 Slanke lori:s, 3 Dwergoeistiti's, 3 Pinché's, 2 Roloway meerkatten, Mutslangoer, Withandgibbon, Sibensche lynx, Jaguarundi, 1 IJsbeer, 3 Kleine panda's, Europese otter, 9 Stekelmuizen, 4 Rendieren, Java kantjil, 2 Zwarte paardantilopen, Nijlghau, Bizon yRIENDENNIEUWS
14
Blijdorp is een paartje Bongo's rijker geworden, een opvallend getekende antilopensoort die nauw verwant is aan de Elandantilope. "Sasja" en "Marengo" kwamen al in 1992 naar Blijdorp, maar hebben tot dusverre voornamelijk "achter de schermen" vertoefd. Vorral het mannetje met de opvallend witte tekening tussen de ogen en het witte strepenpatroon in de roodbruine vacht is een imposante verschijning, waartoe ook de grote hoorns bijdragen. Het vrouwtje is in 1992 in Antwerpen geboren en het mannetje komt uit Frankfurt, waar hij in 1990 werd geboren. De dieren bewonen een nieuw ingericht verblijf met heuveltjes en bosjes. Vooral in het struikgewas houden ze zich graag op, want de Bongo is een typische bosantilope die :-rerscholen en in kleine groepjes leeft in de tropische oerwoudgordel van Afrika. Blijdorp wIl ~~ag verder fokken met het stel en het is te hopen dat de familie aardig gegroeid is tegen de tIJd dat het "continent Afrika" in Blijdorp wordt geopend. Mogelijk zullen nog twee vrouwelijke Bongo's het nu in Blijdorp aanwezige stel komen versterken. Voor de ogen van het geboeide publiek werden op 12 mei j.l. in het mangrove-deel van de Rivièrahal maar liefst 28 Gele anaconda's geboren. Het ca. 3 meter lange moederdier is eierlevendbarend en de jongen werden onder water ter wereld gebracht. Door ruimtegebrek zijn helaas maar twee jonge anaconda's (ca. 40 cm. lang) zichtbaar voor het publiek in de opfokruimte in de Rivièrahal; de overige slangen zijn achter de schermen ondergebracht. De wolvenvallei werd tot voor kort alleen bewoond door twee Spaanse wolven. Hoewel de zorgvuldig aangebrachte beplanting zich redelijk teweerstelt tegen de aanvallen van het tweetal en de vallei van maand tot maand fraaier wordt, zal het nog wel even duren voordat in de vallei jonge wolven te zien zullen zijn. Toch bevinden zich sinds enkele weken 15 nieuwe bewoners in de vallei. Het gaat om Spaanse muurhagedissen, een ondersoort die alleen voorkomt in de buurt van Barcelona. Het zijn dieren die tot een hoogte van 2.500 meter voorkomen en dus "koubestendig" zijn. Dat koubestendig is echter relatief, want is de temperatuur van de plek waar ze zich bevinden lager dan 16 C., dan worden ze inaktief. De hagedissen zijn daarom op de meest zonnige plek in de vallei uitgezet. Dat is de heuvel met de uitstekende rots tegenover het lesgebouw. Als de temperatuur het toelaat kunt u ze daar zien lopen. Wel goed kijken, want erg groot zijn ze niet: zo'n 15 centimeter. Twee maal per week worden ze gevoerd, als het tenminste warm genoeg is, want inaktieve hagedissen eten niet. Ze krijgen krekels en meelwormen en zelf kunnen ze ook wel wat insekten bemachtigen. De omheining van de wo~venvallei is in principe geen belemmering voor de muurhagedissen, maar de temperatuur bUIten hun zonheuvel houdt ze op hun plek: een echt natuurlijke barrière. In de toekomst zal de vallei nog meer bewoners krijgen, zoals schildpadden. Het zullen in elk geval dieren moeten zijn die geen eetlustopwekkende gevoelens teweeg brengen bij de wolven. De gigantische bouwplaats van Taman Indah groeit steeds verder de hoogte in. Op bijgaande foto (in de tweede helft van juni gemaakt door Rob Doolaard) is goed te zien, dat het interieur al vorm begint te krijgen. De pilaren, waarop het dak komt te rusten, zijn al op hoogte: de meest linkse pila.ar staat in het toekomstige binnenbad voor de olifanten, dat al duidelijk herkenbaar IS. De pIlaar op de voorgrond zal door de Amerikaanse firma Larson worden omgetoverd in een levensechte oerwoudreus, die eveneens in het water staat; in deze poel komen o.m. de door Blijdorp in grote aantallen gekweekte Roodbuikspitskopschildpadjes. Schuin daarachter valt (met enige fantasie) het toekomstige palludarium voor slangekopvissen te herkennen (bij die andere pilaar). In het midden van de foto ziet u de contouren van de educatieve hoek, het grote terrarium voor pythons en de 9 meter hoge kooi voor tropische eekhoor~s. Niet ~? goed zichtbaar op de foto zijn de verblijven voor de Maleise tapirs, het reusachtIge verbhJfvoor de Mutslangoeren en de olifantenstallen. Op het moment van schrijven wordt het dak van Taman Indah op het toekomstige olifantenbuitenterras in elkaar gezet en zal medio juli door de grootste in Nederland beschikbare bouwkraan boven op het gebouw worden gehesen. Op het moment, dat u deze regels leest, is het gebouw dus waarschijnyIDENDENNIEUWS
15
.. -
_
..
--
Hobby
---~----~
CENTRUM
MAGAZijN BLïdoRp NobElSTRAAT I I 2 3039 SP ROTTERdAM TElEfooN 010 , 466 31 THEeRIE- EN PRAKTIJKLESSEN H<X>G S L AGINGSPERCENTAGE.
Vàn ~Otlel f
'TE GROOTS
SCHRIJFMACHINES REKENMACHINES KOPIEERMA CHINES KASREGISTERS TEKSTVERWERKERS FAXAPPARA TEN COMPUTERS KANTOORMEUBELEN SUPPl.IES EIGEN TECHNISCHE DIENST
00·
De ""end voo, uw ogen en oren.
Statenweg 108e - Tel 010 - 466 60 52 Walenburgerweg 77 - Tel. 010 - 465 49 91 Rotterdam
Jaf
Ik word ook "Vriend" VJn Bli/dorp en ontvJng bIJ miJll lidlllJJtschJp twee grJtls bartjes voor Bli/dorp ot Artls en vier IllJJI per /JJr "Vnendennieuws".
D hr./mevr: . . . ... .. . . . . ........ . .. . ........ . .. .. . . Ad res: .. . ...... . .... . .... . ........ . .. ... . .. .. . . . . .. ... . ... . .
~ H. Mourik en Zn
Postcode/ plaats: ... . . ..... .. . .... ... . . . .. . . . .. . . . . .. ..... . Geboorte datum: .. .. .. ... ..... . ...... . " . ....... .
I").)\ll'"
t~~s
Sp ecia li st in Aardappelen , g r oen te en fruit. Ve r s g esn eden rau w kost , vruchte n salade e n stamppotten.
CAVEHA\l'~'~F=l~ OFFICE PRODUCTS B.V.
ROTTERDAM: Sch,eweg 45 51 OUD-BEIJERLAND:Adm de Ruy.e"., HELLEVOETSLUIS: Rijkss."a.weg 286 DEN HAAG
58
.e', 010 • 466 33 99 'e" 01860·15799 .el, 01883· 13237
Staten singel 127 3039 LJ Rotterdam "B' 010 - 466 16 71
&8 "
-.
I.
•
•
Gi ro/bankrekening: Telefoon: . . . .. .................. .. ......... . .. . .. Ik betaa l na ontvangst van een acceptgiro.
Bij ons vindt U al les voo r een geslaagde maalt ijd zoals; Vers Hollands RUND - VARKENS en KALFSVLEES
.D us V09r lekker ,e t en ,~n ,ef!..n g ,o ed advies kom naar
Aangem eld door het lid: D hr./Illevr.: ...... ... ............. . .. . . .. . ... . . . .. .. .. .. . . .
DOLF EN CARMEN HAUENSLEBEN
Burg. Baumannlaan 142-a, Overschie
Telefoon: .
Tel: 010·4157683 Sc hepPlbtraal ïl • lOl<J
yRlENDENNIEUWS
16
an worden aan de ver-
~(
t sinds februari van dit s uit het ei gekropen , nest is het wel en wee de rvo gels zijn ervaren : ;al jongen da t j aarlijks uitk omen. Als het veel
let h uisde, is n aar een derde paar broedt als nners is dit een van de let gaat om het aantal 9.r Ouwehands Dierengedekt , maar zijn nog atie: ze hebben de be[Jsbeer ongeveer in de,or deze vertraagde im,nger sch ap. Gedurende ; en figuurlijk rond. In ebrokken, 1 rodi-worst en een paar worteltj es 1 keer per week krij gen
f(o"PrClalll. Tpl: OIO - 4(,') 'JO I')
yRlENDENNlElJlMS
17
Hobby ( MAGAZijN NobElSTRAAT I I 2
303 9 SP ROnERdft TElEfooN 0 I 0 ' 46 CmEEdscHAp~
ElEkTRA • SANiTAiR « Q. Jo.
o
"'C ..-
-c
CO
r=
;>
cQJ "'C C
lijk al "bedekt", zodat na de bouwvakperiode keihard gewerkt kan gaan worden aan de verdere afwerking en inrichting van Taman Indah.
QJ
In een groot grondnest in het waterlandschap van de flamingo's nestelt sinds februari van dit jaar een paartje Ooievaars. Half mei zijn er drie ooievaarskuikens uit het ei gekropen, waarvan er nog twee (gezond) in leven zijn. Door de ligging van het nest is het wel en wee van het ooievaarshuishouden voor de bezoekers goed te volgen. De oudervogels zijn ervaren: ze broeden nu al voor het vijfde jaar met wisselend succes. Het aantal jongen dat jaarlijks uitvliegt hangt mede af van het weer tijdens de eerste dagen na het uitkomen. Als het veel regent en koud is sterven er veel door onderkoeling. Het andere paartje ooievaars, dat voorheen boven het spoorwegviaduct huisde, is naar een rustiger locatie vertrokken, namelijk boven op de Giraffenstal. Een derde paar broedt als vanouds weer op de schoorsteen van het roofdierengebouw. Volgens kenners is dit een van de meest succesvolle vrij vliegende ooievaar-paren van Nederland, als het gaat om het aantal nakomelingen. IJsbeer-man "Ivan" heeft zijn taak volbracht en is teruggekeerd naar Ouwehands Dierenpark in Rhenen. Beide vrouwtjes "Mien" en "Katrien" zijn door Ivan gedekt, maar zijn nog niet zwanger. IJsberinnen hebben namelijk een vertraagde implantatie: ze hebben de bevruchte eicellen opgeslagen in de eileider. De innesteling begint bij de IJsbeer ongeveer in dezelfde tijd, dat de aanstaande moeder een sneeuwhol gaat bouwen. Door deze vertraagde implantatie kunnen de IJsberinnen zich goed voorbereiden op hun zwangerschap. Gedurende de maanden juli, augustus en september eten ze hun buikje letterlijk en figuurlijk rond. In Blijdorp krijgen ze in die periode 5 kilo vis, 4 kilo vlees, 1 kilo hondebrokken, 1 rodi-worst (bevat een hoog vetgehalte), 1 liter levertraan, een krop sla, 3 appels en een paar worteltjes per dag te eten. Dat is twee keer zo veel als hun normale maaltijd. Een keer per week krijgen ze dan ook nog een heel bruin brood met extra vitamine A toegediend.
yRlENDENNIElJ\oi" 17 .~
Vereniging vrienden van Blijdorp
Rond half oktober, wanneer hun eisprong dus plaatsvindt, willen de berinnen rust hebben. Ze worden dan naar binnen gehaald, de kraamkamer in. Hun lichaam is er dan ook klaar voor om vier maanden zonder eten te kunnen doorbrengen, want Mien en Katrien hebben absolute rust nodig en mogen tussendoor ook niet worden gevoederd. Ongeveer zes weken na de daadwerkelijke bevruchting worden de jongen geboren (als alles goed is gegaan, natuurlijk). Ze zijn dan nog klein, hebben een roze kleur en maar een heel klein beetje haar. Verwacht wordt dat dit heugelijke feit tussen Sinterklaas en Kerst van dit jaar zal plaatsvinden. In de tweede of derde week van februari worden de opgesloten berinnen meestal onrustig en beginnen ze aan de buitendeuren te rammelen, ten teken dat ze eerdaags wel weer eens naar buiten zouden willen. Vier weken later zullen ze dan voor het eerst met hun jong(en) op het buitenperk komen. Katrien, die normaal erg nerveus is, een lelijke vacht heeft en heel slecht eet, fleurt altijd helemaal op als ze jongen heeft. Mien daarentegen is altijd erg gemakkelijk. Als alles goed gaat wordt Mien voor de vierde keer moeder: ze heeft eerder al drie jongen gekregen. Katrien zal voor de derde keer moeder worden, maar ook zij heeft al drie jongen gekregen. Hoewel het de bedoeling was dat Ivan pas in september naar huis zou gaan, heeft hij Blijdorp al op 26 april verlaten. Reden hiervoor is, dat het drie maanden oude jong in Rhenen door nog onbekende oorzaak is overleden. Ivan moest daarom met spoed naar huis om daar zijn eigen berin opnieuw te dekken. Tegenwoordig mogen de Leeuwen in Blijdorp 's nachts buiten spelen. Het was al jaren een doorn in het oog van de verzorgers dat de leeuwen tegen hun natuur in 's nachts binnengesloten zaten. Leeuwen zijn het meest aktief in de schemerperioden en dat waren nu juist de tijden dat ze altijd binnen zaten. Over de hele dag genomen mochten ze krap acht uur naar buiten: veel te weinig vond men. De wat behoudende gedachte, dat het te gevaarlijk zou zijn om de roofdieren 's nachts buiten te laten, lag hieraan ten grondslag. Dat is nu veranderd: het enige probleem zou mogelijk de verzekering geven, omdat er 's nachts slechts een beperkte bewaking in de tuin is. Maar ook dat probleem is opgelost, dus konden de schuiven open en de leeuwen op het terras. De eerste keer wisten de dieren niet wat hun overkwam, maar de tweede keer was de schroom al weggevallen. Ze zijn dolblij met de nieuwe regeling. Nu is het niet zo, dat ze helemaal niet meer naar binnen gaan. Elke dag worden de leeuwen even naar binnen gestuurd om ze aan deze handeling gewend te houden, voor het geval het noodzakelijk is met bijvoorbeeld te slecht weer of ziekte. In de tijd dat ze binnen zijn wordt ook het terras schoongemaakt. Dat is echt noodzakelijk, nu ze ook meestal buiten hun eten krijgen. Voor de tijgers zal het zover niet komen, want zij moeten hun terras al sinds tijden 's nachts afstaan aan de Siberische lynxen.
Bronnen: De Nieuwsbrief (maandelijkse uitgave van de rondleiders in Diergaarde Blijdorp), de Interne Mededelingen (maandelijkse nieuwsbrief voor (oud}personeelsleden van Diergaarde Blijdorp) en diverse Persberichten van Diergaarde Blijdorp
Van Hoorn BY. BOUW- EN AANNEMINGSBEDRIJF
*~b=a=s=il=D~n I AK VAN HOGENDORPLAAN 109-A 3135 BJ VLAARDINGEN
.
.
Voor informatie:
1J'
010-4705620
B.g.g. 010-471 24 74 Groenedijk 12 2903 LZ Capelle aan den Ijssel Tel.: 010 - 450 33 33 Telefax 010 - 450 1586
BEDEKKING RENOVATIE ISOLATIE REPARATIE ONDERHOUD
alle soorten zinkwerken!
DE MEEST ALLROUND DAKBEDEKKER UIT DE REGIO!!! yRIENDENNIEUWS
19
Maak zelf een catalogus... ... van ... van ... van ... van
uw uw uw uw
boeken kast videofilms platen en/of cd's diaverzameling
met behulp van uw PC!
-'-L ,-"", -,- I, t' I C,..CII ", lCD. I' .
telecommunicatie
Telefoon: 010 . 412 83 59 Telefax: 010·4049262 Showroom: "Slaakhuys" Slaak 34 B, 3061 CS Rotterdam
W ij leveren het programma, u brengt de gegevens in, wij printen en binden uw uitgave.
BEIVOOR'RUS05'OGA7'~ 01806 - 1
c.s.s.
SPECIALISTEN IN DBASE TOEPASSINGEN
Nieuwe
bank nodig? -
VSB-BANK Daar kom ie verder mee.
Vijf Engelse dierentuinen zonder één spatje regen! Bij de voorbereidingen voor de meerdaagse excursie van onze Vereniging voor dit jaar bekroop de schrijver van deze regels regelmatig het angstige gevoel, dat het organiseren van een zevendaagse reis naar Engeland eigenlijk vragen was om problemen. In de eerste plaats was de reissom (door een langere reis, een overtocht per boot en een niet als goedkoop bekend staand reisdoel) hoger dan tot dusverre gebruikelijk. In de tweede plaats is het bezoeken van dierentuinen een uitgesproken weersgevoelige bezigheid en wat dat betreft is Engeland beslist niet de meest aangewezen bestemming. En tenslotte: zouden de Engelse dierentuinen (die zwaar te lijden hebben onder de recessie en geen enkele overheidsubsidie ontvangen) wel voldoende interessants te bieden hebben om met een tevreden gevoel huiswaarts te keren? Na de verzending van het maart-nummer van Vriendennieuws met daarin opgenomen de convocatie voor de meerdaagse excursie naar Engeland, kwamen al snel de eerste twintig aanmeldingen binnen en toen hield het op! Zou het dan toch ....? Druppelsgewijs volgden er successievelijk toch nog wat overschrijvingen en net op het moment, dat we in de bestuursvergadering al overlegden, wat ons te doen stond als er niet nog wat meer deelnemers bijkwamen, bereikten we de kritieke grens van dertig reislustigen: de reis kon alsnog doorgang vinden! Door nog enkele late aanmeldingen en het door omstandigheden weer afvallen van anderen waren het uiteindelijk 32 deelnemers (grotendeels "ervaren" Vrienden-reizigers, maar gelukkig ook een paar "nieuwelingen"), die op 2 juni om 9.00 uur in de gloednieuwe bus van Europa-express stapten voor het eerste reisonderdeel: de korte rit van Rotterdam naar Hoek van Holland. De overtocht naar Harwich verliep letterlijk en figuurlijk gladjes (de door sommigen zo gevreesde zeeziekte bleef gelukkig uit) en om 18.30 uur plaatselijke tijd reed de bus in Harwich van de boot. Na een korte rit en veel heen en weer gerijd in de eenrichtingstraten van het aardige stadje Colchester vonden we uiteindelijk het besproken George Hotel (eeuwenoud, maar voorzien van alle comfort). De volgende dag arriveerden we na een gedegen Engels ontbijt om 9.10 uur (20 minuten vóór de officiële openingstijd! ) bij de poorten van de dierentuin van Colchester. Deze dierentuin opende zijn poorten in 1963 en werd door de huidige eigenaren, Mr. en Mrs. Tropeano, in 1983 overgenomen. Sindsdien is er in Colchester Zoo heel veel gebeurd: er werd en wordt voortdurend ge- en verbouwd ten behoeve van de dieren. Hoewel de gebruikte materialen (veel hout) tamelijk eenvoudig zijn, oogt het geheel vriendelijk en is het duidelijk, dat yIDENDENNIEUIIh 21~
het welzijn van de dieren voorop staat. Door het veelvuldig gebruik van glas als sepa~atie tussen dieren en bezoekers (Colchester zou wel eens de dierentuin met de grootste glasdIchtheid kunnen zijn!) wordt de beschikbare oppervlakte maximaal benut en veel bijzonder aantrekkelijke verblijven in een heel eigen "huisstijl" huisvesten een aanzienlijk~ dierencollecti.e met de nodige bijzonderheden. De eerlijkheid gebiedt te vermelden, dat er hier ook (n~g) dIverse ondermaatse verblijven in gebruik zijn, zoals voor het stel Orang oetans. Het meuwe verblijf voor de Chimpansees daarentegen kan elke vergelijking met mensapenverblijven in de Europese top-dierentuinen met glans doorstaan. De twee Afr~kaanse olifanten en .h~t stel Witte neushoorns hebben nog niet geprofiteerd van de verrneuwmgsdrang van de hUIdIge dIrectie maar vooral de kleine zoogdieren (Binturongs, Moerasmongooses, Geoffroy's katten, Visse~de katten, Roestkatten), grote katten (Sneeuwluipaarden, Cheetahs, Siberische tijgers, Leeuwen, Panters en Jaguars). en ~pen (o.m. Di~na en L'Hoest meerk~tte~, Huz~a~ apen, Wanderoes, Zilverlangoeren, Pinche s, Zwarte kUIfmangabeys, Guereza s, ZIlveroelstIti's, Leeuwaapjes en Goeldi's tamarins) hebben over hun behuizing in Col~hester zeker geen klagen. Zonder meer slecht gehuisvest zijn bijvoorbeeld de Andes-condors m hun veel te kleIne en vooral te lage kooi. Mits er voldoende bezoekers in de dierentuin blijven komen en de huidige directie daardoor ook financieel in staat gesteld wordt om ook de resterende "zere plekken" aan te pakken lijkt het vertrouwen gewettigd, dat Colchester Zoo zeker ee~ van de betere Engelse dierentuinen zal blijven en een bezoek in elk gevaar meer dan waard IS. Een kleine rondleiding door cat-overseeer Clive Barwick voerde ons achter de schermen naar o.m. naar de piepkleine behandelkamer van de dierenarts, die ons eens te meer deed beseffen met wat een goede voorzieningen Blijdorp op dit gebied gezegend is. Veel te snel naderde de klok van twee uur, waarop de reis zou worden voortgezet richting de Midlands. Via de buitenste ringweg om Londen passeerden we op de MI afslagen voor Woburn Abbey (dat we op de terugreis zouden bezoeken) en Whipsnade (dat al tijdens de Vriendenreis van 1987 was bezocht) en omstreeks 18.00 uur reden we het stadje Stafford bmnen. Net als in Colchester zorgden de eenrichtingstraten ervoor, dat we aanvankelijk ons middenin het centrum gelegen hotel maar moeilijk met de bus konden bereiken, maar uiteindelijk vonden we een route die leidde naar de achter hotel The Swan gelegen parkeerplaats. Buschauffeur Jan Peters moest hier al zijn rijvaardigheden uit de kast halen om de grote bus vanuit een vrij smalle straat achteruit door de nauwe doorgang naar de parkeerplaats te loodsen. Het lukte hem iedere avond weer met glans! Ook The Swan bleek zeer oud hotel, maar gelukkig voor ons goed aangepast aan de reizigerswensen van deze tijd. Mede door de uitstekende keuken zouden we hier vier plezierige nachten doorbrengen.
ley Zoo weerspiegelt. De dierentuin moet zijn bezoekers het gevoel geven, dat ze er welkome gasten zijn: het personeel dient zich bezoekersvriendelijk(er) op te stellen en het publiek moet geïnformeerd worden over het hoe en waarom van alle goede en minder goede zaken in de tuin. Alleen door betrokkenheid van het publiek met de dierentuin is er in de zware concurrentiestrijd met talloze andere attractieparken in deze recessie een financieel gezonde basis onder de toekomst van Dudley Zoo te leggen. Een gedachtengang die de Blijdorp-directie zeker niet onbekend in de oren zal klinken! Na het buffet kon iedereen op eigen gelegenheid nog een paar uur door deze bijzondere dierentuin dwalen. Door de ligging rondom een flinke berg met op de top de al genoemde ruïne van Dudley Castle betekent een bezoek veel klimmen en klauteren. Om het de bezoekers zo licht mogelijk te maken zijn er twee (gratis te gebruiken) hulpmiddelen om het hoogteverschil te overwinnen: het treintje, dat in grote slingers zijn weg naar boven zoekt en de net achter de ingang gebouwde stoeltjeslift waarmee de bezoekers in rechte lijn omhoog gebracht worden. Eenmaal boven is het betrekkelijk simpel om de verschillende dierenverblijven langs te gaan. Net als Blijdorp worstelt Dudley Zoo met een handicap in de vorm van een beroemde architect, die bij de bouw zijn stempel op de dierentuin heeft gedrukt. In Dudley was het de beroemde architect Lubetkin, wiens creaties (o.m. de ingangs-partij en de beren-verblijven) onder monumentenzorg zijn geplaatst en (net als in Rotterdam) uit dierkundig en bouwtechnisch oogpunt inmiddels volledig verouderd zijn maar tegelijkertijd wel handenvol geld kosten om ze enigermate in stand te houden. En dat geld zou voor de dieren zo veel beter besteed kunnen worden! Overigens heeft men voor dit probleem in Dudley bij de berenverblijven een zeer bevredigende oplossing gevonden: het betonnerige ijsberenverblijf heeft een doorgang met het naastgelegen (veel natuurlijker en zeer ruime) perk en het geheel is thans in gebruik bij een grote groep van zeven Kraagberen. Dat de goede bedoelingen van dierentuinmensen door hun beschermelingen niet altijd worden begrepen moge blijken uit het feit, dat de kraagberen zich volgens de hoofddierenverzorger gewoonlijk liever ophouden in het betonnen gedeelte, dan in het naar menselijke maatstaven veel "betere" hoofdperk! "Geluk-
Op vrijdag 4 juni stond de dierentuin van Dudley op het programma. Dudl.ey ligt even westelijk van de grote stad Birmingham, maar dankzij de goede w~gen. ~anUIt Staf!ord en de duidelijke bewegwijzering arriveerden we klokslag 10 uur (openmgstIJd van de dlerentum!) bij de markante entree. De ontvangst die Chief Executive Peter Suddock hier voor onze groep' had voorbereid overtrof alles wat we tot dusverre op enige excursie hebben meegemaakt: bIJ de ingang van de Zoo ontvingen alle Blijdorp-Vrienden een plastic tas ~e~ daarin zo'~ beetje alles wat er in de dierentuin aan souvenirs te koop was, zoals een fraaI UItgevoerde gIds, enkele kaarten, puzzle, pen, zonnepet, notitieblokje en button. Vervolgens stond het dierentuintreintje klaar om ons bergopwaarts naar het restaurant te brengen, waar we werden voorzien van een kop koffie. Na de koffie stonden vier hoofddierenverzorgers ter beschikking voor een wandeling met deskundig commentaar langs de belangrijkste dierenverblijven en om half één werden we afgeleverd in een historisch zaaltje van de boven op de berg gelegen Dudley Castle-ruïne waar een uitstekend koud buffet gereed stond! Dit alles, tesamen met de gratis entree tot de Zoo (trouwens, ook in Colchester, Chester en Twycross hoefden WIJ als Blijdorp-Vrienden geen toegang te betalen!) maakte ons enigsins verlegen, te meer toen we hoorden dat de Zoo door financiële problemen drie jaar geleden bijna definitief was gesloten. Mr. Suddock is ruim een half jaar geleden aangesteld om "orde op zaken te stellen" en legde ons uit, dat deze voor ons overweldigende ontvangst zijn filosofie voor de toekomst van DudyroENDENNIEUWS
23
kig" bevonden de meeste beren zich tijdens ons bezoek in het "juiste" deel van hun ruime verblijf1 De dieren collectie van Dudley Zoo is tamelijk "standaard" zonder uitschieters: echt opvallende bijzonderheden zijn hier nauwelijks te vinden en hetzelfde geldt min of meer voor de verblijven. Een zeer positieve uitzondering vormt het schitterende otterverblijf, dat in 1991 een prijs kreeg als meest diervriendelijke verblijf in Groot-Brittannië. Het mensapenhuis was ten tijde van de bouw een modem gebouw, maar volgens de huidige maatstaven verdienen de orangs, chimpansees en eenzame gorilla beter. Tot de minder gebruikelijke diersoorten die we in Dudley te zien kregen behoren Sneeuwluipaarden (ondergebracht in een ouderwetse kooi in afWachting van een speciaal voor deze schitterende katten in aanbouw zijnd verblijD, Manenwolven, Gevlekte hyena's, Arabische gazelles, Moormaki's, Rode vari's en in het reptielenhuis twee albino slangen (Python molurus bivittatus en Californische kingsnake). Een (niet erg geslaagde) poging om het Biochron in Emmen na te maken heeft geresulteerd in het Geochrom, waarin de bezoeker eerst wordt geconfronteerd met de "Dudley bug", een trilobiet-achtig fossiel, dat alleen in Dudley gevonden is. Beter geslaagd is de aansluitende tropenhal, waar in een uitbundige tropische beplanting veel verschillende vogelsoorten vrij rondlopen en -vliegen. Tenslotte zagen we nog twee opvallende zaken: ten eerste een complete kermis met draaimolen, botsauto's e.d. en de bijbehorende harde muziek, die ook doordringt in andere delen van de dierentuin. De dierentuin-leiding is hier ook niet erg gelukkig mee, maar de jaarlijkse opbrengst van deze kermis (ongeveer 100.000 gulden) kan niet gemist worden! Ten tweede werd er gewerkt aan het verstevigen van de groeve in de berg, waarop de Zoo en Dudley Castle zijn gelegen: door het jarenlange uitgraven van kalksteen is er langzamerhand op diverse plekken instortingsgevaar ontstaan, dat nu door versterkingsmaatregelen in de groeve tegengegaan moet worden! Op zaterdag 5 juni vertrokken we al vroeg richting Chester, waar we langs een mooie route om 9.40 uur arriveerden op het parkeerterrein van de Zoo. Nog vóór de officiële openingstijd van de dierentuin mochten we naar binnen en werden er eerst een paar groepsfoto's gemaakt. In deze grote dierentuin (ongeveer 3 maal de oppervlakte van Blijdorp) werd geen of-
ficiële rondleiding verzorgd, zodat alle Vrienden aan de hand van de gids met plattegrond tot vijf uur hun eigen tempo en interesses konden volgen. Met opnieuw prachtig, zonnig weer zagen we in Chester Zoo veel opvallende zaken: mooie, maar ook heel lelijke dingen. De oude fabriekshallen, waarmee de stichter van Chester Zoo, George Mottershead, kans zag om met zeer beperkte middelen een grote dierencollectie te huisvesten, vertonen duidelijk sporen van verval. Bijzonder goed daarentegen zijn de informatieve panelen in o.m. het papegaaienhuis, het orang oetan-huis, het nieuwe chimpanseehuis en de verschillende dikhuidengebouwen. Het niet zo grote aquarium is gemoderniseerd en heeft nu een thematische indeling gekregen: ieder afzonderlijk aquarium behandelt een specifiek biologisch onderwerp (ook hier zéér informatieve en aantrekkelijk vormgegeven tekstborden) en met een interessante collectie vissen (o.m. lepelsteuren, longvissen en fraaie koraalvissen) en andere dieren voldoet dit aquarium zeker als interessante aanvulling op de bij de gemiddelde bezoeker meer belangstelling genietende (grotere) zoogdieren. De uitgestrektheid van de dierentuin (er zijn in totaal zo'n 16 kilometer verharde wegen in de Zoo! ) kan ten dele worden "bedwongen" door gebruik te maken van de in 1991 in gebruik genomen monorail, of de al veel langer varende waterbus. In tegenstelling tot in Dudley Zoo moet hier voor beide attracties extra (f 0.80 voor volwassenen) worden betaald. Beide vervoermiddelen bieden wel de mogelijkheid om diverse dierenverblijven vanuit een ander perspectief te bekijken. In het in 1988 in gebruik genomen Chimpansee-verblijf huist een grote groep van 25 van deze interessante mensapen. Het neushoorngebouw huisvest een jonge mannelijke Pantserneushoorn en een fokstel Zwarte neushoorns met hun in 1991 geboren dochter. Daarnaast houdt Chester Zoo nóg een jong paartje Zwarte neushoorns , een van de meest bedreigde diersoorten, waarmee men hier zo goed mogelijk tracht te fokken. Net als in Dudley stond in Chester het nijlpaardenverblijf leeg: in beide dierentuinen zijn de imposante nijlpaarden uit de collectie verdwenen, een trend die in de dierentuinwereld helaas meer en meer te bespeuren valt. Aziatische olifanten daarentegen staan bijzonder in de belangstelling: in Chester houdt men een grote groep met twee bullen, de in 1977 in Chester geboren "Jubilee" en een uit Kopenhagen stammende bul "Chang", (halDbroer van onze eigen "Irma". Het karakteristieke ijsberenverblijf wordt thans omgebouwd tot een reusachtige volière voor bedreigde Europese vogels, waaronder Monniksgieren en in een rustige hoek van de dierentuin is een volière gebouwd, waarin ondergetekende zijn allereerste Maritius valk zag. Een grote collectie vogels, waaronder veel soorten papegaai-achtigen, een aanzienlijke verzameling reptielen in het Tropical house en flinke aantallen primaten en katachtigen vallen op in deze uitgestrekte dierentuin. Voor mij persoonlijk waren de zeven ter beschikking staande uren maar net voldoende om de hele dierentuin te bekijken en een "tweede rondje" zat er hier beslist niet in. Op zondag stond de apendierentuin van Twycross op het programma. Omstreeks 10.15 uur werd onze bus bij de ingang van de dierentuin opgewacht door een ware delegatie : Dr. Malcolm Whitehead (Director of education), enkele vertegenwoordigers van de Twycross Zoo Association en Fred Huygens, jarenlang verzorger van de Giraffen en Okapi's in Blijdorp, die met zijn vrouw op vakantie in Engeland in Twycross verbleef en gehoord had dat de Vrienden van Blijdorp deze dag in de Zoo zouden doorbrengen. Tijdens een welkom kopje koffie voegde ook de oprichtster en directrice van deze wereldberoemde dierentuin, Miss Molly Badham,
yRiliNDENNlEU\\IS 24
~ENNlEU\\IS
25
zich bij onze groep. Na een korte introductie door Dr. Whitehead gingen we onder zijn leiding de hoogtepunten van Twycross Zoo langs. En dat zijn er nogal wat! Naast de apen, waarover later meer, heeft de dierentuin ook nog het nodige aan andere dieren te bieden: in een kraakhelder, zij het enigszins fantasieloos, bassin zwemmen zes Baikal zeehonden (Phoca sibirica) rond, het ruime pinguinverblijf met Humboldtpinguins biedt de mogelijkheid om de vogels onder water te zien "vliegen", de drie Aziatische olifanten beschikken over een ruime stal met een even ruim buitenverblijf. Daarnaast ziet u hier Giraffen, Maleise en Zuidamerikaanse tapirs, een eenzame Doria boomkangoeroe, een grote groep van de merkwaardige Boshonden, Cheetahs, Leeuwen, Sumatraanse tijgers, Prairiehondjes, Nijlroesetjes, Mara's, Capibara's, Kamelen en Alpaca's. Onder de vogels vallen Helmcasuarissen en de uiterst zeldzame Roze duiven op. De reptielen zijn ondergebracht in het Tropical House, waarvoor een extra toegangsprijs (f 0.20 voor volwassenen) verschuldigd is: voor de op reptielengebied niet erg verwende Engelse dierentuinbezoeker wellicht aardig, maar in onze ogen een tamelijk teleurstellende expositie. Waar het in Twycross echter in de allereerste plaats om draait zijn de halfapen, apen en mensapen en die zijn er in overvloed (ca. 45 soorten en ondersoorten) te bekijken! Een speciaal gibbon-huis en een gibbon-nursery herbergen de grootste collectie gibbons ter wereld, waaronder de enige Kloss-gibbon (Hylobates klossi) buiten Azië. Merkwaardigerwijs zijn bepaalde groepen apen, zoals bavianen en makaken niet of nauwelijks in Twycross vertegenwoordigd; men richt zich hier voornamelijk op de "moeilijkere" soorten: bladetende apen en diverse Zuidamerikaanse apensoorten. Zo zagen we hier een Rode oeakari, Witgezichtsaki's, diverse fokgroepen Zwarte brulapen, een bijzonder imposante fokgroep Rode brulapen (zie foto), schitterende Guereza's, Hoelmans, Brillangoeren, Mutslangoeren, Zilverlangoeren en de zelden in dierentuinen gehouden Phayre's lango eren (Presbytis phayrei). Uiteraard ontbreken Gorilla's, Orang oetans, Chimpansees (waaronder een merkwaardig chocoladekleurig exemplaar; drie dagen vóór ons bezoek was in Twycross de allereerste chocoladekleurige chimpansee geboren) en sinds kort ook de Bonobo's of Dwergchimpansees (de allereerste Bonobo's die ooit in GrootBrittannië te zien waren) niet. Katta's, Moerasmeerkatten, Dianameerkatten, grote aantallen Zwart-witte vari's , diverse (onder)soorten Slingerapen en uiteraard verschillende soorten klauwaapjes, waaronder Leeuwaapjes, bewonen simpele maar ruime en blijkbaar zeer naar de zin van de bewoners zijnde verblijven. Alle binnenverblijven voor de apen zijn eenvoudig maar superschoon en te allen tijde toegankelijk voor het publiek, zodat de apen altijd voor de bezoekers zichtbaar zijn. Hoewel Twycross Zoo met zijn 10 hectare niet zo uitgestrekt is, was ook hier de beschikbare tijd tot het moment van vertrek (16.00 uur) eigenlijk maar krap voldoende om alle verblijven en bewoners goed te kunnen bekijken. De volgende dag (maandag 7 juni) vertrokken we met alle bagage uit Stafford naar Woburn. Netjes op tijd arriveerden we bij de ingang van het Woburn Wild Animal Kingdom. De olifantenverzorger werd vrijgemaakt om op onze tocht door het safaripark het commentaar te verzorgen en zo reed de bus de eerste sectie binnen. Woburn Safari Park is 142 hectare groot en werd in 1970 voor bezoekers geopend. Het park heeft gigantische afinetingen (de te volgen
weg door het park is ongeveer 8 kilometer lang) en bestaat uit schitterend golvend landschap, waarin op weinig storende wijze een aantal secties van royale afmetingen is geconstrueerd. Leeuwen, Siberische tijgers, Zwarte beren gecombineerd met Rhesusapen, Steppezebra's met Elandantilopen en Watoessirunderen, Witte neushoorns, Nijlpaarden en een afgezonderd terrein voor een Aziatische olifant en twee Mrikaanse olifanten. Bij de uitgang van het safaripark is tenslotte nog een perk met de verreweg zeldzaamste dieren van het park: een grote fokgroep Bongo's, de fraaie Mrikaanse antilopen, waarvan we uiteindelijk acht exemplaren op hun uitgestrekte weide konden ontdekken. Bongo's zijn hier sinds 1972 aanwezig en deze groep vormt de basis voor meerdere bongo-fokgroepen elders in Engeland en daarbuiten. Een kinderdierentuin, een mini-kermis en een gebouwtje met een (voormalig dolfijnen-)bassin, waarin shows met papegaaien en Californische en Patagonische zeeleeuwen worden gepresenteerd. De grote kabelbaan is al geruime tijd buiten gebruik. Tenslotte worden er nog demonstraties gegeven met de drie olifanten. Na het bezoek aan het safaripark reden we naar Woburn Abbey en het beroemde hertenpark, de plaats waar de toenmalige Hertog van Bedford het Pater Davidshert voor uitsterven behoedde. Na het eenvoudige toegangshuisje voert een bochtige weg dwars door het uitgestrekte landgoed met links en rechts roedels herten van verschillende soorten naar de naast het landhuis gelegen parkeerplaats. Sommigen gebruikten de resterende tijd voor een bezoek aan Woburn Abbey, anderen wandelden door de tuinen, naar de antiekboerderij of maakten een wandeling temidden van de schijnbaar in het wild levende Edelherten, Pater Davidsherten, Damherten, Chinese waterhertjes, Muntjaks of andere geweidragers. Weer anderen bleken in de zon op het gras liggend een verkwikkend uiltje te hebben geknapt! Omstreeks half zes vertrok de bus naar het BeU Inn Hotel in het plaatsje Woburn voor de laatste overnachting in Engeland. Ook dit hotel bleek ruimschoots aan de verwachtingen te voldoen: goede kamers en een uitstekend diner vormden een waardige afsluiting van onze reis. Op dinsdag moesten we al vroeg uit de veren om op tijd in Harwich te zijn. Ondanks enige filevorming op de motorway lukte dat voortreffelijk: net als op de heenreis verliep de overtocht rimpelloos. Om 7 uur 's avonds zetten we voet aan wal in Hoek van Holland en precies een uur later stopte de bus bij het Centraal Station in Rotterdam. De herinnering blijft aan vijf interessante dierentuinen, prima hotels (en enigszins tegen de verwachting in ook uitstekende maaltijden!), een gezellige groep Vrienden en vooral: ongekend fraai weer. Zo willen we beslist nog wel eens een meerdaagse reis naar Engeland maken! Lex Noordermeer yroENDENNlEtJlMS
27
Op safari in Afrika Op 1 januari 1993 vertrokken Cees van Kempen en Alice van Erkelens uit Rockanje voor een maand naar Zuid-Afrika. Ze hadden de hoofdprijs gewonnen in een door het Algemeen Dagblad in samenwerking met South Mrican Airways, Impala Tours en de Vereniging Vrienden van Blijdorp georganiseerde prijsvraag. De prijs bestond uit een 5-daagse luxe arrangement Krugerpark. Cees, werkzaam in de chemische industrie, en Alice, medewerkster in een fotostudio in Spijkenisse, hebben aan die kleine week "gratis" nog drie weken "vastgeplakt". Beiden zijn zéér geïnteresseerd in dieren en planten. Hun eerste reis naar het Afrikaanse continent voerde hen in 1990 naar Kenya. Alice is een eminent fotografe met veel gevoel voor de juiste compositie en een precieze timing. Bijgaand treft u enige prachtige foto's uit haar reis-albums en een kort verslag over de "prijsvraag-dagen" aan. Misschien zal de Vereniging Vrienden van Blijdorp aan haar werk (en de door Cees gemaakte videofilm) in de nabije toekomst nog eens wat meer aandacht besteden! We h adden er lang n aar uitgekeken en 1 j anu ari was de da g van vertrek aangebroken. Het was moeilijk voor te stellen dat we 12 uur later in zomerkleren zouden lopen . Onderweg zagen we overal men sen schaatsen; h et h ad namelijk ha rd gevroren de afgelopen dagen .
De vlucht verliep voorspoedig. Om 8 u ur zijn we geland op Jan Smuts, de lucht h aven van Johannesburg. Na een overnachting in Pretoria begonnen we aan onze rondreis door Zu id-Afri ka .
yRlENDENNIEUWS
29
Sabie was ons eerste doel, via Middelburg en Belfast zijn we naar de Schoenmanskloof gereden, waar je kan genieten van prachtige n atuur, Wat ons opvalt is, dat je in Zuid-Afrika uren kan rijden zonder iemand tegen te komen. We vervolgen onze weg en bezoeken God's window, de drie rondaveis, Bourke's luck en een cheetah project, waar men met veel succes cheetahs fokt. Ze zijn erg trots op de twee Koningscheetahs die ze huisvesten. Een Koningscheetah is een cheetah met een afwijkende tekening: de stippen zijn groter en op de rug loopt een zwarte streep. De koningscheetah kan overigens twee normale ouders hebben. Na ons bezoek aan de cheetahs rijden we de Krugerwildtuin in. De eerste wilde dieren die we zien zijn Impala's en Zebra's. Ook de vogels zijn ruim vertegenwoordigd. Een krokodil had ons waarschijnlijk eerder in de gaten dan wij hem. Heel stil lag hij op een prooi te wachten in een een modderig riviertje. De volgende ochtend stonden we om 4 uur op, want de poort gaat om 5.00 uur open. Na een kwartier stonden we plotseling oog in oog met een Gevlekte hyena, Hij bekeek ons als een lekker hapje, maar besloot toch z'n geluk er-
gens anders te proberen, En overal weer Zebra's en Impala's, H et is erg groen in het Krugerpark, zodat het wat moeilijker is om de dieren te ontdekken. Maar langzaam wordt ons lij stje langer : Giraffen , Ba vianen , Gnoe's, Jakhals, Nyala's, Olifanten , Neushoorns, Nijlpaarden, Zwijnen , Waterbokken, Koedoe's, Schildpadden en een Kameleon die ruim de tijd nam om de weg over te st eken. Het is onvoorstelbaar zo veel dieren er lopen. We genieten met volle t euge n. Na vier dagen verlaten we het Krugerpark en ook Zuid-Afr ika om naar het kleine koninkrijk Swaziland te gaan ,
Pinguins In het juni-nummer van Vriendennieuws maakten we in woord en beeld melding van de jonge Zwartvoetpinguin die in Blijdorp door de verzorgers moest worden grootgebracht. Daarbij schreven we letterlijk dat het in dierentuinen niet altijd gemakkelijk is om de jongen via de natuurlijke weg groot te brengen. Deze passage was voor mevrouw L.Koning van Artis aanleiding om de redactie van uw onvolprezen blad er fijntjes op t e wijzen, dat er gedurende de afgelopen tien j aar in Artis welget eld 401 Zwartvoetpinguins werden grootgebracht, zonder uitzondering door de ouders! De laatste keer dat in Amsterdam een jonge pinguin met de hand opgroeide was in 1978, toen er een ziekte bij de volwassen vogels heerst e. Waarvan acte! VJllfNDEN~lEliII'S
30
yRlENDENNIEUWr. 31
'~
Bij MultiMaii aan 't juiste adres Met onze desk top publishing computer (OW) maken wij de mooiste ontwerpen voor uw druk- of kopieer werk. Rond zetten, rasters, kortom: onbeperkte mogelijkheden (dus ook uw zetwerk).
MultiMail drukwerkservice is een vliegensvlugge drukkerij waar bijna alles mogelijk is. Briefpapier, enveloppen, visitekaartjes, stickers, (kleur-) kopieën, enz. enz .. Kleine of grote oplage: ze worden met dezelfde zorg behandeld.
In onze afdeling afwerking beschikken wij over verschillende vouW-, inbind-, brocheer-, papierboor-, nummer-, ril-, perforatieen snijmachines die uw drukwerk de beste nabewerking garanderen.
Daar schrikken wij niet van! Doordat MultiMail alles onder 1 dak heeft kunnen wij het hele traject met vliegensvlugge snelheid doorkruisen zonder dat dit ten koste gaat van kwaliteit of prijs. Een vrijblijvende offerte of bestelling: Bij MultiMail aan 't juiste adres.
P.S. Heeft u al eens uw kopieerprijs vergeleken met onze drukprijs? Oe uitkomst zal u verrassen! MultiMail B.V. Kipstraat 35-37 3011 RS Rotterdam Telefoon 010-4146977 Telefax 010-414 29 98
