Een situatieschets van Wuustwezel Jan MORTIER
Algemene privatiseringsbeweging ◦ Vrije markt – neoliberalisme ◦ Besparingsdrang en besparingsijver ◦ Past in het ontmantelingsproces van de staat die op alle niveaus bezig is
Woonzorgcentra worden hierbij sterk geviseerd – waarom ? ◦ Door de overnemer ?
WZC zijn niet onbelangrijke economische entiteiten WZC hebben bewezen dat ze kunnen winstgevend zijn WZC zijn (momenteel) niet conjunctuurgevoelig gezien de toenemende graad van vergrijzing De vraag is veel groter dan het aanbod • De staat is medefinancier De overheid heeft commerciële ouderenzorg toegelaten
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
2
Woonzorgcentra worden sterk geviseerd ◦ Waarom ? Door de overdrager (de politiek/het bestuur) ?
Zijn verlieslatend Politiek niet zo interessant (beperkte groep) Negatief imago van residentiële ouderenzorg (ook bij verpleegkundigen) Mogelijkheden zijn expliciet voorzien in het decreet, dus waarom niet? Overregulering – te veel regels, kwaliteitsnormen Minder personeel, minder werk en minder druk
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
3
Rol en belang van openbare zorg: ◦ Openbare initiatieven niet ‘vanzelf’ gekomen maar vanuit een noodzaak ◦ Beschikbaar, bereikbaar en toegankelijk voor iedereen ◦ Zorg is nog steeds voor bepaalde personen een drempel Openbare instellingen verlagen deze drempel ◦ Lokale besturen kunnen op de lokale zorgnoden best zelf een gepast antwoord geven
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
4
◦ Openbare zorg is pluralistisch ◦ Woonzorgcentra zijn sociale ondernemingen die de kwaliteit van arbeid hoog in het vaandel dragen ◦ Openbare zorg is betaalbaar ◦ Openbare zorg werkt marktregulerend ◦ …
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
5
Wat is onze rol ?
Verdedigen van individuele belangen van onze leden? Verdedigen van collectieve belangen? Verdedigen van de instelling? Verdedigen van de “openbare zorg” op alle niveaus? Uittekenen van een globale visie op openbare zorg? Actief vertalen van deze visie op het lokale vlak?
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
6
Hoe onze rol vervullen ? ◦ Louter individueel: informeren en verdedigen van “onze” leden ? ◦ Collectief optreden ? ◦ Meedenken en alternatieven aanreiken ? ◦ Actief meewerken aan alternatieven ? ◦ Actief tegenwerken door gebruik van vertragingsmanoeuvres ? “roet in het eten gooien” politiek trachten tussen te komen bij mandatarissen toezicht inschakelen, zorginspectie … actie voeren, staken …
Hoe ver willen we gaan ?
Opkomen voor een openbare voorziening ook als er geen ACV- leden zijn ?
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
7
Gemeente in de provincie Antwerpen
Aantal inwoners op 1 januari 2013: 19.744 (bevolking neemt toe)
Woonkernen: Braken, Gooreind, Loenhout, Sterbos, Wuustwezel
Oppervlakte: 8.942 ha
Aantal 80-plussers (2012): 685 of 3,7 % van de bevolking
Aantal 65-plussers (2012): 2.814 of 14,4 % van de bevolking
Afhankelijkheidsratio: 62,35 (lager dan het Vlaams gewest)
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
8
RESIDENTIELE OUDERENZORG ◦ WOONZORGCENTRUM SINT-JOZEF OCMW Renovatiewerken in 2004-2005 Prachtig woonzorgcentrum 90 woongelegenheden (56 RVT-bedden en 34 ROB-bedden) Personeel: 112 personen of 68,46 VTE waarvan 35,86 statutairen
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
9
◦ VZW AMATE Opgericht op 7 november 2007 Fusie van 4 woonzorgcentra (gelegen in Antwerpen, Lier en Zandhoven: totale capaciteit is 410 bedden waarvan 216 RVT) Bouwheer van de CAMPUS AMANDINA op het voormalig kloosterdomein te Gooreind werkzaamheden volop bezig klaar midden 2014 realisatie van 97 rusthuisbedden en 60 serviceflats
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
10
De gemeente is blijkbaar nu heel fier op dit privaat initiatief: staat op de homepage van hun website
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
11
Vroeger was het bestuur fier op haar eigen WZC, zo blijkt uit het beleidsplan 2007-2012: “Ons rusthuis telt na de uitbreiding 90 woongelegenheden voor zorgbehoevende ouderen. Door de opsplitsing in drie afdelingen wordt op maat hulp geboden. We zijn fier op ons mooi rusthuis dat bekend staat omwille van de goede zorg voor de bewoners (…). Een mogelijke uitbreiding wordt voorbereid.”
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
12
Jaar
Werkingsopbrengsten
WerkingsKosten
Werkingsresultaat
Resultaat boekjaar
Bijdrage gemeente
2006
3.442.141,45
4.232.682,69
-790.541,24
-796.807,87
654.867,26
2007
3.686.304,29
4.485.902,18
-799.597,89
-794.035,01
650.386,30
2008
4.034.798,73
4.722.247,90
-687.449,17
-678.581,50
539.065,05
2009
3.882.382,04
4.848.556,58
-966.174,54
-953.230,39
849.042,76
2010
4.035.538,15
5.028.463,18
-992.925,03
-972.821,74
883.648,36
2011
4.358.366,93
5.170.935,03
-812.568,10
-777.897,04
698.141,00
2012
4.531.892,91
5.212.740,06
-680.847,15
-631.963,59
530.281,24
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
13
Kostprijs per jaar per inwoner: 26,51 EUR voor: ◦ Verpleging, verzorging en huisvesting van 90 ouderen van de eigen gemeente voor één jaar ◦ Tewerkstelling van 69 VTE (112 personen) ◦ Economische waarde (leveranciers, middenstand …) ◦ Lokale verankering ◦ Controle op residentiële ouderenzorg
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
14
Is 26,51 EUR per jaar per inwoner veel?
Vergelijkingspunten? ◦ Toelage aan OCMW (dotatie + deel gemeentefonds): (2011) 2.578.666 EUR of 133,10 EUR per inwoner per jaar In Vlaanderen: gemiddelde voor 2011 is 144,90 EUR per inwoner Dus: ongeveer 1/5de van de dotatie gaat naar residentiële ouderenzorg. Is dat veel? ◦ Toelage aan de politiezone: (2013) 1.774.255,98 EUR of 89,86 EUR per inwoner per jaar ◦ Ontvangsten uit belastingen in de gemeente Wuustwezel in 2011: 526 EUR per inwoner Dus: ongeveer 1/20ste van de belastinggelden wordt besteed aan residentiële ouderenzorg. Is dat veel?
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
15
Gaat het financieel slecht in Wuustwezel ? ◦ Schuld is gedaald van 169,90 EUR per persoon in 2000 tot 64,70 EUR in 2011 (ligt onder het Vlaams gemiddelde van 93,10 euro per inwoner) ◦ Bevolking neemt verder toe -> inkomsten uit belastingen stijgen ◦ Zoals bij elke gemeente: minder ontvangsten uit ristorno’s, beleggingen …
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
16
Gaat het financieel slecht in Wuustwezel ? Resultaat begrotingsrekeningen 2011-2013 eigen dienstjaar Ontvangsten
Uitgaven
Saldo
2011 (REK.)
19.394.638
17.325.169
+2.069.469
2012 (BEGR.)
19.087.942
19.756.047
-668.105
2013 (BEGR.)
20.073.785
19.917.332
+156.453
Gegevens zonder overboekingen. Wij stellen vast dat er belangrijke bedragen van de gewone dienst (uit vroegere reserves) worden overgeboekt naar de buitengewone dienst (bijv. 2.000.000 EUR in 2012 - financiering met eigen middelen van investeringen)
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
17
Het bestuur van het OCMW doet volgende vaststellingen: ◦ Hoge anciënniteit van het personeel -> duur ◦ Geen optimalisatie mogelijk van de mix verpleegkundigen, zorgkundigen, verzorgenden, logistieke, administratieve personeelsleden mogelijk (te kleine schaal) ◦ Maximale RIZIV-betoelaging is reeds gerealiseerd en hieruit kunnen niet meer middelen worden geput
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
18
Samenwerking op basis van volgende principes: ◦ Een uniform woonzorgbeleid in de regio Wuustwezel realiseren ◦ Optimalisatie van de schaalvoordelen ◦ Kostenbesparend functioneren gepaard gaande met structurele maatregelen
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
19
2 april 2013 : raad voor maatschappelijk welzijn neemt een princiepsbeslissing tot verzelfstandiging
22 april 2013: conceptnota verzelfstandiging
16 mei 2013: brief van de VZW AMATE aan de OCMW-raad om de onderhandelingen op te starten (afstemming en samenwerking)
6 juni 2013: haalbaarheidsstudie door GD&A advocaten
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
20
Hoe realiseren ? Het OCMW-decreet biedt mogelijkheden (Titel VIII): ◦ Hoofdstuk 1: oprichting van een publiekrechtelijke vereniging (geen partners nodig) ◦ Hoofdstuk 2: exploitatie van ziekenhuis (niet van toepassing) ◦ Hoofdstuk 3: nieuwe dienstverlening ◦ Hoofdstuk 4: woonzorgcentra – privaatrechtelijke VZW met drie partners
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
21
Opdracht tot haalbaarheidsstudie wordt gegeven: ◦ Het administratief verzelfstandigingskader ◦ Overheidsopdrachten en verzelfstandiging ◦ BTW-aspecten ◦ Sociaalrechtelijke aspecten
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
22
Uit de haalbaarheidsstudie blijkt heel duidelijk het ware gelaat van het OCMW-bestuur:
◦ Zij willen geen interne verzelfstandiging ◦ Een advocatenbureau moet hen hierin steunen en duidelijk kiezen voor privatisering
“Aangezien de verlieslatende werking van het WZC hoofdzakelijk ligt in de hoge personeelskost te wijten aan het relatief hoog aantal statutair tewerkgestelden en men bijgevolg zoekt naar een verzelfstandigde vorm die toelaat marktconforme contractuele krachten aan te trekken in het kader van een privaatrechtelijke cao behoort deze vorm van vereniging (interne verzelfstandiging) zowel voor het OCMW Wuustwezel en voor de VZW AMATE niet tot de te overwegen mogelijkheden.” ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
23
Haalbaarheidsstudie = ondersteuning van de visie van het bestuur
Hoe zal de nieuw op te richten VZW eruitzien ? ◦ Partners: OCMW WUUSTWEZEL: 60 % GEMEENTE WUUSTWEZEL: 10 % VZW AMATE: 30 %
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
24
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
25
De inbreng van de partners in de nieuwe VZW ◦ Duidelijk wie het meest moet inbrengen: Partner
Inbreng
OCMW
Infrastructuur WZC Medewerkers WZC Expertise
GEMEENTE
Ouderenbeleid Netwerk en knowhow
VZW AMATE
Knowhow in uitbating Commercieel rendement
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
26
◦ Minder duidelijk wie het voor het zeggen zal hebben: Partner OCMW
Algemene Vergadering
Raad van bestuur
4 raadsleden
2 raadsleden
2 deskundigen*
2 deskundigen*
GEMEENTE
Burgemeester of schepen
VZW AMATE
3
2
* Met of zonder stemrecht ?
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
27
Wat met het personeel ? ◦ Statutaire personeelsleden worden ter beschikking gesteld (OCMW blijft juridische werkgever) ◦ Contractuelen worden overgedragen naar de VZW Woonzorgbedrijf met belofte van “behoud van rechten” ◦ Nieuwe personeelsleden worden aangeworven door de nieuwe VZW en vallen onder het PC 330 (minder goede loon- en arbeidsvoorwaarden dan de openbare sector) ◦ Eigenaardig ? Artikel in de krant van 14 oktober 2013: OCMW zoekt hoofdverpleegkundige voor het RVT-Sint-Jozef
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
28
Helemaal niet ! ◦ De mogelijke meerwaarde die door het bestuur wordt opgeworpen m.b.t. zorgvisie, opnamebeleid, wachtlijstbeheer, aankoopbeleid … kan perfect worden gerealiseerd binnen de eigen structuur of door het opzetten van samenwerkingsverbanden ◦ Wat met de infrastructuur? Er wordt gesproken van inbrengen! Fiscale gevolgen? ◦ Het overbrengen van personeel levert alvast op korte termijn geen besparing op. Contractueel personeel in private instellingen is daarenboven duurder dan in een openbare dienst (brochure blz. 22), het barema buiten beschouwing gelaten
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
29
◦ Betere resultaten zullen slechts kunnen gerealiseerd worden door de kwaliteit van de zorg te verminderen ◦ In tegenstelling met wat wordt gedacht, zal de nieuwe VZW wel de wet op de overheidsopdrachten moeten volgen (nieuwe regelgeving wet op de overheidsopdrachten ook van toepassing op een door de overheid gesubsidieerde VZW) ◦ De eigenheid van het RVT Sint-Jozef verdwijnt en ook zijn voortrekkersrol en voorbeeldfunctie
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
30
◦ Geen rechtszekerheid ◦ Het OCMW kan niet meer regulerend gaan werken ◦ Wat met de wachtlijsten? ◦ Zullen minder betaalkrachtige bewoners er nog terecht kunnen ? ◦ OCMW dient hoe dan ook bij te passen voor personen die over onvoldoende middelen beschikken ◦ Transparantie is weg ◦ Onafhankelijkheid is weg en op termijn de jarenlang opgebouwde knowhow
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
31
◦ Er blijven veel vragen die de rechtszekerheid aantasten: Wat met de subsidies die via het VIPA werden bekomen? Twee woonzorgcentra -> twee directeurs? Invloed op de middelen van de sociale Maribel ? De kostprijs op termijn ?
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
32
Wat is er gebeurd ? ◦ Zeer veel om te trachten het bestuur op andere ideeën te brengen: Vele uren formeel en informeel overleg met voorzitter, secretaris, burgemeester, schepenen en andere politiek verantwoordelijken Acties op de raad voor maatschappelijk welzijn Acties in de gebouwen van het RVT Sint-Jozef Spandoekenactie Bijeenkomsten militanten, leden en personeel …
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
33
Spelen er misschien andere belangen ? ◦ Het bestuur blijft volledig doof voor onze argumenten ◦ Kost wat kost moet de nieuwe structuur worden opgericht ◦ Zijn er misschien reeds lang nauwe banden met de VZW AMATE ? ◦ Is de samenwerking niet op een ander (verdoken) niveau opgezet en kan het OCMW niet anders dan volgen ? ◦ Waarom gaat het bestuur niet ernstig om met het cijfermateriaal en wenst men hierover geen globaler debat ? ◦ Waarom is er zoveel haast ?
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
34
Zijn we moegestreden ? ◦ Misschien wel een beetje maar zeker niet “uitgestreden”: Verder blijven onderhandelen om het onderste uit de kan te halen voor het personeel Juridisch blijven aanvechten van beslissingen (raad, schepencollege …) via toezichthoudende overheid ? Zorginspectie inschakelen ? Controle op de sociale Maribel ? Onderzoek naar de gevolgen van de subsidies van het VIPA bij een overheveling van de infrastructuur ? Onderzoek naar de fiscale gevolgen van de verzelfstandiging ?
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
35
Is onze strijd gestreden ? NEEN Welke actiemiddelen gebruiken ? AAN DE MILITANTEN EN DE LEDEN OM TE BESLISSEN IN IEDER GEVAL: ALLE KRACHTEN BUNDELEN
IEDERE ACTIE TEGEN PRIVATISERING KAN REKENEN OP DE STEUN VAN ACV-OPENBARE DIENSTEN ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
36
Het bestuur deinst er niet voor terug de verzelfstandiging via de pers te promoten met een gratis advertentie voor een nieuwe OCMWaanwerving ?
ACV-Openbare Diensten
25-10-2013
37