Een selectie uit de blogs van: 2005 en 2006

Een selectie uit de blogs van: 2005 en 2006 Willemijn Lindeboom

Zonsondergang Umbrie

Leven in Umbrie 2005 en 2006, pagina: 1

www.villainumbria.com

Inhoudsopgave Inleiding 5 Rare jongens en meisjes die Umbri 6 Vrije hond 8 Elk begin is lastig? 9 Zomertijd? 10 Lokale weersvoorspel technologie 11 Verantwoordelijkheid 12 Muziek uit het niets 13 Handrem 14 Sassi - Stenen 15 Beppone 16 Oud Vrouwtje 17 Eten 18 Vin Santo 20 Koffiezetapparaat 21 Carnevalsnacks 22 Lam Gods 23 Aspergepolitie 24 Koffie 25 Rauwe Tuinbonen 26 IJskoffie 27 Cocomero 28 Aperitivo 29 Ruzie bij de slager 30 Funghi - paddestoelen 31 Vijgen en water 32 Wild zwijn 33 De jagershut van binnen 34 Geplukt! 36 Olijfplukmethodes 37 Kaki 38 Olijven inmaken 39 Wonen in de natuur van Umbrie 40



Sprokkelvrouwtje 42 Spezzare 43 Uitstekende service 44 Wilde asperge tijd 45 Rucola 46 Uiltjes 47 Insecten? 48 Honden testen 49 Bosje bloemen? 50 Mooi verhaal 51 De echte jacht 52 Gewonde 53 Blaadjes 54 Vuurtje 55 In de rij … en bureaucratie 56 L’Ufficio Postale 58 Bollo auto 59 Postkantoor stampij 60 Voordringen 62 Italiaanse gewoontes en gebruiken of gebreken 63 Nieuwjaarsrecepties (die hebben we hier niet) 65 Een moetje 66 Vertrouwend parkeren 67 Vrouwendag 68 Zegeningen van de priester 69 Paasregen 70 Italië verliest haar vader 71 4 april 72 Dorpskapper 73 Mis 74 Bellen tijdens de film 75 La mamma 76 Elegant? 77 Straf van God? 78 Winkeltje 79 Mond vol tanden 80 Dametjes 81 Afspraak nakomen 82 Rood 83



Italiaans oud & nieuw 84 Italiaanse Taal 85 Betekenissen in de war 87 Girasoli 88 Verboden 89 Sexy shops 90



Inleiding Dit boekje bestaat uit een selectie van de blogs die ik schreef in 2005 en 2006. De blog schrijf ik nog altijd en is te vinden op: www.villainumbria.com/nl/umbrieblog De blogs bestaan veelal uit korte observaties. Cultuurverschillen, mijn (voor de lokale bevolking) domme vragen, het eten, het wonen in de natuur … het zijn allemaal korte stukjes die een idee geven van het echte Italië en dan vooral het platteland van Italië (heuvelachtig in mijn geval). Laat ik mij eerst even heel kort voorstellen. Ik woon sinds 2001 in Italië en ben hier bij toeval terecht gekomen. Was onderweg van Zambia (in Afrika), waar ik vijf jaar heb gewoond, naar Nederland en ben eerst in Umbrie op vakantie gegaan. Dat was zo leuk dat ik besloot hier te blijven. Ik ben afgestudeerd als bedrijfskundig ingenieur (Universiteit Twente). Ik hield mezelf de eerste jaren in Italië in leven door allerhande klussen voor buitenlandse huizenbezitters op te lossen, zogenaamd ’house management’. Toen vroegen kennissen of ik hen kon helpen hun vakantiehuisje te verhuren. Dat wilde ik wel proberen en binnen de kortste tijd had ik een heel aantal vakantiehuisjes in Umbrie. Zo is Villa in Umbria (www.villainumbria.com) ontstaan. Ik woon ideaal, in een originele verbouwde varkensstal, eigendom van Amerikanen die hier op een heuvel meerdere huisjes bij elkaar hebben. Ik ben hun oppasser, tuinier en klusjes-uhm-‘man’. Veel plezier met deze blogs en … wellicht tot ziens in Umbrie! Willemijn, Perugia, maart 2013



Rare jongens en meisjes die Umbri Vrij naar 'Rare jongens die Romeinen' van Asterix en Obelix. Een paar blogs over typische voorvallen met mensen uit de buurt (dat wil zeggen Umbrie).



Foto van wat oudjes in Bevagna



Vrije hond Een paar dagen geleden reed ik met de gepensioneerde man met wie ik vaak samenwerk, door het dorpje beneden mij. Ik zette hem thuis af. Er loopt altijd een hond door het dorp, die niet echt bij iemand hoort, maar wel door een familie gevoed wordt. Dat gebeurt wel vaker in Italië. De hond strompelt de laatste weken nogal en is volgens mij lichtjes aangereden geweest, of heeft een ander ongelukje gehad. Misschien heeft ie gewoon een doorn in z’n poot? Ik zei dus geheel spontaan: ’dat arme beestje, kijk hem strompelen en niemand die kijkt wat er met hem is’. Mijn bijna bejaarde werk-vriend keek me aan alsof ik een echte idioot was. Gebeurt wel vaker overigens. Hij zei geheel serieus en met grote frustratie: ”Arme hond? Arme hond? Ben je gek! Dit is de meest gelukkige hond in de verre omstreken. Hij is loopt vrij rond en gaat alle wijfjes af, een voor een. Dat is pas leven!”



Elk begin is lastig? Een mistige ochtend, maar de twee gepensioneerde mannetjes die deze week een terras af kwamen maken zijn gelukkig toch op komen dagen. We hadden het werk begin november half af en zouden nu alleen nog even de stenen moeten leggen die ik in de tussentijd had besteld, samen met een lading zand en cement. Op de een of andere manier bleken de maanden die voorbij zijn gegaan het hele terras veranderd te hebben. Niet letterlijk uiteraard, maar het leek wel zo. Waar in november alles prima was, was het vanochtend een zuchten en steunen en veel gevloek, want er bleek niets te kloppen. Daar sta je dan met die twee mannen die op alle manieren weten te beredeneren waarom het niet kan zoals jij het zou willen. Gelukkig weet ik inmiddels dat het werk altijd op deze manier begint. Alsof ze zichzelf moed in staan te spreken alvorens te gaan beginnen, maar tegelijk wel duidelijk willen maken dat het natuurlijk heel lastig is allemaal. Heeeeel erg lastig. Na anderhalf uur passen en meten en tien keer op en neer lopen met extra materiaal dat nog nodig was, ging ik even weg. Kwam een kwartier later terug en een hoek van het terras was al zo goed als klaar ... zo gaat dat zo vaak hier. Eerst krijg je te horen dat het niet kan en moet er uitgebreid moeilijk gedaan worden. Even later is het af.



Zomertijd? Gebukt over de haag van lavendel waar, tussen de planten in, een irritant grote hoeveelheid diepgeworteld onkruid bleek te zijn gaan wonen, hoorde ik ineens het gekakel van twee oude vrouwtjes die hun asperge rondje deden. We kennen elkaar inmiddels, zij lopen altijd licht gekromd naar eetbare natuur te zoeken terwijl ik met mijn hond voorbij jog, even stoppend voor een praatje. Andere keren ben ik in de tuin bezig, zoals vandaag, en sta nog meer gekromd dan zij te wieden. Ik gooi het onkruid weg waarin deze vrouwen de heerlijkste groentes zien. Inmiddels weet ik dat ook, maar aangezien ik niet weet hoe heerlijke groente te verkrijgen uit dat onkruid, ben ik opgehouden mij er zorgen over te maken. Alles dat ik eet blijkt een afgrijselijk bittere smaak te hebben. Goed, daar stond ik dus met zere rug, de complimenten aanhorende van deze vrouwen die eruit zien alsof ze al een eeuw meegaan en energie hebben voor nog een eeuw. Na de stand van de asperges uitgebreid besproken te hebben, vroeg ik hen hoe laat het was. Ze hadden allebei een horloge en de een zei dat ze het niet op de minuut wist, maar het moest rond half drie zijn. De andere zei dat het veertig over twee was. Ik was blij met de antwoorden, bleek toch nog meer tijd te hebben dan ik had geschat. Ik ging even later naar huis om me om te kleden voor een afspraak die ik om vier uur had. Bleek het inmiddels vier uur te zijn. De vrouwtjes hadden unaniem de tijd op hun horloge nog niet naar zomertijd veranderd. Ik heb nu zelfs het vermoeden dat ze heel die zomertijd aan hun laars lappen. Ga de volgende keer als ik ze weer ’ns tegenkom, nogmaals de tijd te vragen.



Lokale weersvoorspel technologie Het weerbericht had gezegd dat het vandaag zou gaan regenen. Ik ben bij een huis met wat gepensioneerde werklui bezig een terras aan te leggen (dwz, ik ga een paar keer per dag kijken en help beslissingen nemen en bestel materiaal en zo). De vraag rees of ze vandaag zouden komen werken, gezien de grimmige weersverwachting. De muratore (metselaar) zei dat hij altijd wist wanneer het ging regenen, want dan droomde hij over de Tiber rivier vol modderig water en over witte dieren. De andere zei dat hij het in zijn lichaam voelde als het zou gaan regenen, dan deed een bepaalde plek pijn (anderen zeggen dat ze het in hun botten voelen!). Ik wacht nu af of deze lokale en zeer persoonlijke weersvoorspellingen waar zullen zijn of niet. De lucht dreigt, met haar donkere wolken en gurige wind, maar tot nu toe is er geen spatje regen gevallen. Aangezien ik niet zo geloof in de dromen- of botten-weersvoorspelmethode, ben ik toch maar de moestuin gaan spitten. Ik heb een derde van de moestuin gedaan en twee kruiwagens vol stenen eruit gehaald. Mijn rug voelt gebroken. Ik wou dat het ging regenen, dan had ik tenminste een goede smoes ermee op te kunnen houden.



Verantwoordelijkheid Het gebeurt wel regelmatig dat ik niet helemaal begrijp waar een bepaald type gedrag nou toch weer vandaan komt. Zo ook vandaag. Ik wacht al twee weken op iemand die me goede grond voor de moestuin zou brengen. Die laat het duidelijk afweten. De man die hier regelmatig de ’weilanden’ komt maaien (met een bosmaaier) bood me geheel spontaan aan dat hij het wel zou regelen. Erg vriendelijk, nietwaar? Vandaag was ik onderweg en ging de telefoon. Was de weilandmaaier. Hij zei zoiets als: ’de grond is gearriveerd’. Ikke: ’hartstikke fijn, ik had je toch laten zien waar ze het moesten kiepen?’ Hij weer: ’het is niet zo’n goede grond, wat zullen we ermee doen?’ Ikke: ’hoezo niet zo’n goede grond?’ Hij weer: ’de grond is nat en niet zo’n goede kwaliteit’ Ikke: ’gooi dan maar alleen een klein beetje op de moestuin en de rest achter bij het nieuwe terras waar we alles nog op moesten hogen’. Ik kwam een uur later thuis en vond een behoorlijk hoop grond op de moestuin, keihard met hele dikke klonten erin. Niet zo’n goede grond inderdaad. Na de lunch sprak ik de weilandmaaier en hij zei helemaal bozig dat HIJ de grond toch ECHT teruggestuurd zou hebben en dat hij me daarom even had gebeld! Ik was even stil en vroeg me af waar de hele communicatie mis was gelopen. Kon hij me dat niet gewoon even vertellen? Ik had gen idee dat terugsturen ook een optie was! Nu komt het er weer ’ns op neer dat alles mijn fout is, terwijl ik helemaal niets heb gedaan noch heb gezien. Dit gebeurt toch wel zo vaak, met allerlei personen hier. Het lijkt me dat velen graag de complimenten ontvangen van de dingen die ’ze even regelen’ maar gaat het dan mis, dan is het allemaal de fout van een ander. Van mij dus, in deze gevallen.



Muziek uit het niets Het was een donkere nacht, met vele vallende sterren achter de dikke bewolking. Ik zag het sikkeltje maan nog net door een dunnere laag wolken langzaam achter de heuvel tegenover mij verdwijnen. Het was nat maar niet koud. ik zat buiten op mijn overdekte terras een glas wijn te drinken, toen ineens vanaf de heuvel waarachter net de maan was verdwenen, iemand muziek begon te maken. Na een aarzelend begin, werd na korte tijd ingezet met het prachtige lied van I Nomadi, getiteld ‘Vagabondo’. Net niet zuiver gezongen en met veel fouten op het begeleidende elektrische orgeltje. Dat maakte het prachtig. Intens. Het ging ook door merg en been (deels vanwege de valsheid). Na dit ene lied hield het op. Dat was ook wel weer fijn.



Handrem Vanochtend kwam de ’muratore’ (metselaar) die mij vaker helpt bij het opknappen van wat klusjes. Ik moet dit anders formuleren, ik help hem bij het werk, hij doet alles en weet hoe de boel aan te pakken. Ik weet alleen wat er gedaan moet worden. In organisatorische termen is dit een niet te beschrijven werkrelatie, want ik ben zowel ’de baas’ als ook ’het hulpje’. We kunnen het prima vinden, dus bedrijfskunde komt er gelukkig niet aan te pas. De muratore, ver in zijn pensioen, komt altijd een half uur te vroeg, werkt als een bezetene zonder ook maar een moment te verliezen in niets doen, en vindt het achteraf altijd jammer dat ie er niet iets ’beters’ van heeft kunnen brouwen. Maar dat is valse bescheidenheid, hij is namelijk zo trots als je maar trots zijn kunt. Een pauw verbleekt erbij. Vandaag zette hij zijn autootje, na de lunch, dwars over de weg voor mijn huis, toeterde om mij naar buiten te roepen en ging weer keihard aan de slag. De auto bleef dwars over de weg staan, maar er komt toch zelden iemand langs. Ik hoorde na een tijdje een zachte bonk, maar lette er verder niet op. Een kwartiertje later ging ik naar buiten en zag dat de auto twee meter naar beneden was gerold. Ze was heel kalm tegen een muur aangereden. Geen schade (behalve aan twee planten waar de auto overheen was gegaan). Wat een geluk, was de auto net iets anders ’geparkeerd’ geweest, dan was ie onder de muur langs gegaan en daarna steil naar beneden de olijfboomgaard in ... Ik zei tegen de muratore dat ie zijn auto strategisch had geparkeerd, maar hij deed er niets op uit. Zal wel hebben gedacht dat ik, vrouw zijnde, ook maar wat uit mijn nek klets. Wat weet zij nou van parkeren? Een uur later liep hij langs zijn auto, keek er ’ns naar, keek naar mij met vragende blik, keek weer naar de auto, liep naar de voorkant om de schade op te nemen en brak in een geweldige glimlach uit: ’Volgens mij heb ik de handrem vergeten aan te trekken’ was alles dat hij zei, geheel tevreden met de uitkomst en niet getreurd om de twee vernielde planten.



Sassi - Stenen Een maand of twee geleden vroeg ik aan de man die met zijn graafmachine wel ’ns werk komt doen (ik kwam hem tegen bij een ander huis waar hij een zwembad aan het uitgraven was) of hij niet een aantal grote stenen kon brengen. Hij haalt vaak van die enorme stenen uit de grond, waar zwembad, oprijlaan, hek of wat dan ook moet worden gebouwd. Die stenen wilde ik op een paar plekken in de tuin leggen. De graafmachineman zou het regelen. We hebben wel een half uur staan filosoferen over het type steen (sommige steensoorten breken in kleine stukjes na een koude winter), de vormen, de grootte, hoe we die stenen bij mij zouden kunnen krijgen en wat ik hem zou betalen voor de moeite. Het leek alsof alles geregeld was. Vervolgens gebeurde er echter helemaal niets. Gisteren vroeg ik aan het maatje van de graafmachineman wat er toch met die stenen was gebeurd. Bleek dat het onmogelijk zou zijn die stenen te regelen, want ze konden nergens goede stenen vinden en de plek waar ze ze hadden gevonden was gesloten, dus ze konden er niet meer bij. Een paar uur later kwam er een zware truck heel langzaam het steile weggetje naar mijn huis omhoog rijden. Vol met enorme stenen. Het stel stoere mannen voorin met grijnzen groter dan de stenen. Ik weet niet waar deze stenen vandaan komen, maar weet wel dat ze waarschijnlijk gewoon even waren vergeten aan de stenen voor mij te denken.



Beppone Al jaren komt Beppone af en toe met zijn Apecar (de typisch Italiaanse driewieler) omhoog zetten, naar de oude begraafplaats die boven mijn huis ligt. Hij is een van de weinigen die hier nog overleden familie heeft liggen, of in elk geval, die ze met enige regelmaat op komt zoeken. Beppone is een prachtig Italiaans mannetje, over de 80 en fragiel, maar met pretoogjes van een jochie van 7. Hij heeft vaak een glas wijn bij mij gedronken en over een aantal van zijn avontuurtjes verteld (met andere vrouwen), trots op zijn huwelijk en hoe goed hem alles is afgegaan. Hij praat vol uit de borst, declameert meer dan dat hij praat. Zijn viezige petje wordt altijd met een grote hoffelijke zwaai van zijn hoofd gehaald bij een normale groet, af en toe gepaard met een kleine buiging. Deze Beppone kan van het leven geen genoeg krijgen. Waar haalt hij de energie vandaan, tussen zijn rokershoestbuien door. Ik vraag het me vaak af als ik hem bezig zie. Ik vond hem een tijdje geleden op de weg die ik vaak loop, ingespannen zijn Ape aan het omdraaien om hem daarna te parkeren. Na de groet die me een prinses deed voelen (jammer dat ik trainingsbroek en modderschoenen aan had ...), vroeg ik Beppone wat ie ging doen. Hij ging even controleren of er ook olijven hingen aan de bomen van de verlaten olijfboomgaard boven de weg. Zijn borst zwol op toen hij er direct achteraan declareerde, met bulderende stem, dat hij daar een vergunning voor had. Inmiddels ken ik Beppone een beetje en heb gemerkt dat ie, waar ik hem ook maar tref of waar we het ook maar over hebben, altijd een vergunning heeft. Niet bestaande vergunningen. Maar Beppone gelooft erin, of doet alsof, en iedereen laat hem maar. Hij doet geen vlieg kwaad, rijdt bekwaam zijn Apecar over de bochtige weggetjes en houdt zichzelf ’van de straat’. Hij weet dat zijn vrouw nog altijd trots op hem is (of doet alsof) als hij thuiskomt en declareert hoe nuttig hij zichzelf heeft gemaakt die ochtend. Zijn leven in evenwicht.



Oud vrouwtje en de weg Vanochtend belde ik de muratore (metselaar). Ik heb het al vaker over hem gehad. De man die mij regelmatig zeer vakkundig en met onstuitbare energie, helpt dingen te bouwen hier op de heuvel. Ik was hem nog geld schuldig en was vanochtend in de buurt van waar hij woont. De vrouw van de muratore nam op en zei dat haar man er niet was helaas. Ik vroeg of ik toch even de cheque af mocht geven en dat kon uiteraard. Ze was thuis en zou op mij wachten. Ik vroeg waar ze precies woonden, want was er nooit eerder geweest en wist alleen de wijk. Ze slaakte op d’r grootste gemak een heel moeizame zucht die mij deed vermoeden dat er een probleem was. Ik wachtte geduldig af wat er zou komen. Ze begon te zeggen dat er zoveel wegen waren. Dat kon ik gelukkig beamen, blij dat we nog altijd aan het communiceren waren. Nou zei ze toen, we zijn op het industrieterrein. Ik zei dat ik dat wist, maar of ze uit kon leggen waar precies. Deze vrouwen hebben zelden een rijbewijs en gaan nooit zelfstandig het huis uit. Fietsen doen ze niet en wandelen nauwelijks, ze schuifelen wat rond hun huis, op en neer naar de kippen en konijnen, gebukt over de groentetuin. Dat is hun leven. Vraag deze mensen niet hoe je bij ze moet komen, dat is een dimensie van het leven die hen volkomen vreemd is. Toch wilde ik graag voorkomen nogmaals op en neer te moeten en hield dus stug vol. Ik begon vriendelijk een duidelijk herkenbaar punt te noemen, hopend dat ze vandaar een aanwijzing kon geven. Het lukte en zo kwam ik stukje bij beetje erachter waar ze woont. Echt op de manier ’dan heb je daar zo’n fabriek met meel, die moet je voorbij en dan is daar ergens een weg en daar moet je in’. Fenomeen links en rechts hebben we gewoon overgeslagen, het was in termen van ’richting Perugia, of richting Castello’. Het was een interessante ervaring en uiteindelijk reed ik het erf op en kwam het dametje met een enorme glimlach naar buiten. Ik werd verwelkomd als een oude bekende, kreeg een plek bij de kachel en werd uitgenodigd koffie te drinken, op haar man te wachten die het toch zo fijn zou vinden als ik ook bleef lunchen ... Geheel vanzelfsprekend allemaal.



Eten Eten is een belangrijk onderwerp in Umbrie. Het staat centraal in de meeste discussies, naast voetbal uiteraard. Hier staan wat blogs bij elkaar over eten in Umbrie. De zoektocht naar eten in de natuur, olijfolie, wilde zwijnen en lokale gebruiken ‘a tavola’.



Foto van een vrouw die torta al testo maakt bij een sagra



Vin Santo Vin Santo is een traditie in midden Italië (misschien ook in het noorden en zuiden van Italië, maar dat weet ik niet zeker). Vin Santo is een zoete wijn die is gemaakt uit druiven die pas worden geplukt als ze overrijp zijn (dus vol suiker), vervolgens worden ze heel lang gegist en zo ontstaat een natuurlijk zoete wijn. Zalig als je een goede hebt. Er is tegenwoordig ook veel vin santo die gewoon met suiker is gezoet en met alcohol is versterkt - dat is iets heel anders). Gisteren hoorde ik toevallig op de radio een interview met een wijnproducent die gespecialiseerd is in vin santo, uit Cortona. Hij legde liefdevol uit hoe de vin santo wordt gemaakt en verloor zich gepassioneerd in beschrijvingen van processen, smaken en door zon overgoten kwaliteitsdruiven. Aan het eind vroeg de interviewer of de producent ook zo genoot van een glas vin santo aan het eind van een maaltijd, waar dan traditioneel amandelkoekjes in worden gedoopt. Dit is een echte traditie in deze streken en bij het noemen van vin santo denkt iedereen direct aan tozzetti (die keiharde amandelkoekjes waar je, ongedoopt, je gebit op breekt). De producent was opmerkelijk lang stil en zei toen vol afschuw dat dit het meest walgelijke is dat iemand met een mooie wijn die met zorg is gemaakt en jaren heeft gerijpt, kon doen: “er zijn koekje in dopen alsof het de capuccino van het ontbijt is”. Prachtig, zo’n toewijding. Ik zal er de volgende keer ook bij stilstaan en de tozzetti gewoon in de koffie dopen, de vin santo drink ik zo wel op.



Koffiezetapparaat Wie wel ’ns in Italië komt, weet dat er geen Nederlandse koffie wordt geschonken noch gedronken. Inmiddels is het in een supermarkt in Umbertide wel mogelijk om niet-dubbel-gebrande koffie te kopen (er is geen keus, ze hebben maar 1 soort) en filters, maar in weinig andere plekken is dit beschikbaar. Groot was dus ook mijn verbazing toen ik in een van de ongewenst thuisgeleverde reclamefolders een waar Nederlands koffiezetapparaat zag staan. Afgeprijsd. Ik las de advertentie meerdere keren, maar het woord ‘koffie’ kwam er niet in voor. Deze apparaten, zo werd de lezer verteld, waren uitstekend geschikt voor ’tisana’, kruidenthee. U doet de kruiden in de filter en het water druppelt er langzaam doorheen. Wat een fantastische uitvinding!



Carnevalsnacks Rond Perugia wordt in de periode rond carnaval een vreemde zoete snack gegeten, waar ik de smaak maar niet van te pakken krijg. De winkels liggen er vol mee en de zogenaamde ’fritelle’ zijn niet aan te slepen. Neem wat meel en water, maak er stevig deeg van en rol het uit tot heel dunne plakken. Snij deze in rechthoeken van 10 bij 5 cm en frituur ze in olie. Ze zwellen als het goed is een beetje op. Zodra ze licht bruin zijn moet je ze uit laten lekken en opeten met warme honing of jam. De heerlijke Italiaanse keuken kennende, is dit nou echt geen super gerecht. Vrij smakeloos en ongeraffineerd. Toch doet iedereen rond Perugia alsof ze een heerlijk en uniek taartje te pakken hebben. Het doet mij weer ’ns beseffen hoe belangrijk cultuur is. De fritelle horen bij deze tijd van het jaar en ’dus’ is het lekker. Of zie ik het verkeerd?



Lam Gods Raad ’ns wat men in Italië eet met Pasen? Lam. Bij bosjes worden de lammetjes afgemaakt, al weken lang nu. Iedereen moet lam hebben voor de Paas lunch. Ik begrijp die run op de lammetjes niet, maar van de mensen uit het dorp beneden mij, krijg ik nooit antwoord op mijn ’waarom’ vragen. (Ze weten het namelijk niet en vragen zich nooit af waarom dingen zijn zoals ze zijn. Ze vinden het ook erg irritant dat ik het me wel afvraag aangezien je de dingen moet nemen zoals ze komen (of zijn). Wellicht vandaar dat ze op zondagochtend naar de kerk gaan in de hoop dat ze dan de kans verhogen goede dingen op hun pad te vinden). Ik zal er dus via anderen achter moeten komen en zodra ik een plausibel antwoord heb, zal ik het laten weten. Op het internet zag ik dat in het evangelie Christus vaak met Lam Gods werd aangeduid. Dat verklaart direct alles, maar de zin in een vers lammetje neemt er niet door toe. Het idee dat ik een heerlijk geroosterd stukje Christus zit te verorberen (die zich heeft opgeofferd om ons te verlossen - dat staat er, ik verzin het uiteraard niet!) verhoogt het eetplezier nou eenmaal niet. Uiteraard moet ik het gewoon symbolisch zien. Maar ik blijf het sneu vinden voor de lammetjes, en hun moeders.



Aspergepolitie Ik zag een politie auto langskomen, een witte auto, van de ’Polizia di Stato’. Ik verwachtte dat ze na een tijdje bij mij aan zouden kloppen, maar ik hoorde niets meer. Ik ben de enige bewoner hier bovenop de heuvel, vandaar dat ik dacht dat ze voor mij waren gekomen. Zeker een uur later moest ik weg. Was de politie geheel vergeten. Op weg naar mijn auto zag ik een man in mijn tuin, op de plek met de wilde asperges. Ik riep dus, zoals altijd, dat het privé terrein was en of hij de tuin direct wilde verlaten. Het bleek een politie agent, met pistool aan zijn broekriem en stoer gespierde armen. In zijn fijne gemanicuurde handen hield hij een smakelijk bosje asperges. Hij kwam direct mijn kant uit en ging heel dicht bij mij staan. Ik dacht aan zijn pistool en verhalen van agenten die een beetje gek worden en beginnen te schieten. Gelukkig herinnerde ik me dat ze altijd gaan schieten op hun (ex) vrouw of baas, dus de opkomende angst ebde direct weer weg. De agent bood zijn excuses aan en zei dat hij niet dacht dat het privé was. Ik zei dat hij toch door een hek was geklommen, dat zo’n hek toch iets zou moeten zeggen. Hij zei dat het hek zo makkelijk over te klimmen was, dat hij er niet bij stil had gestaan dat het bedoeld was om mensen buiten te houden. Hij keek naar zijn verzorgde handen gevuld met een bos asperges en zei ’ik was even asperges aan het plukken’. Ik keek ook naar de asperges en zei, met een grote glimlach in de hoop er een grapje van te maken maar toch te zeggen wat ik wilde zeggen: ’u heeft eigenlijk mijn asperges gestolen’. De agent haalde zijn schouders op en zei: ’er staan er wel meer’.



Koffie Sprak net de (gepensioneerde) man die de tuin onderhoudt van een prachtig huis van buitenlanders dat veelal aan andere buitenlanders wordt verhuurd. Er waren mensen uit Australië en ondanks het grote probleem zich in het Italiaans verstaanbaar te maken, wilden ze per se deze vriendelijke oudere tuinman iets aanbieden. Coffee en caffè lijkt wel wat op elkaar, hij begreep het en wilde dat dus wel aannemen. Hij had liever een glaasje grappa gehad, maar vraag dat maar ’ns zonder als alcoholist te worden bestempeld door meer ascetische buitenlanders. Zo wijs was deze man inmiddels wel, na jaren ervaring met die vreemde toeristen. Daarnaast, leg dàt maar ’ns uit in een taal die je niet beheerst. Hij kreeg dus koffie, dacht een sterke espresso, die hij in een halve minuut weggewerkt zou kunnen hebben. Tot zijn grote verbazing en paniek, kreeg hij echter iets wat hij ’een emmer’ slappe koffie noemde. Zijn gezicht vertrok terwijl hij me heel serieus vroeg of ik ook op die manier koffie dronk. Che schifo! (wat vies) zei hij voordat ik antwoord kon geven. Het was niet alleen erg vies, het was ook een groot probleem geweest die kokendhete emmer bruin water met vaag koffiesmaakje naar binnen te werken. Het duurde erg lang en hij had het een uur later nog warm.



Rauwe tuinbonen Dit is de periode van het jaar (juni) waarin hier, in Umbrie, onstuimig rauwe tuinbonen worden gegeten. De eerste keer dat ik ze kreeg voorgezet keek ik werkelijk met grote ogen naar de berg ongepelde tuinbonen, te midden van een enorm bord met pecorino en rauwe ham. Een grap? Nee, een lekkernij die maar een paar weken per jaar verkrijgbaar is. Inmiddels kijk ik zelf uit naar het moment van de eerste ’fave’. Heerlijk met vers brood, olijfolie en zout. De bekendste variant is echter met pecorino (geitenkaas). Een makkelijker voorafje bestaat niet!



IJskoffie Een nieuwe wereld voor mij, want ben niet erg bekend met alle drankjes en laatste mode hierin. Tot een vriend van mij laatst bij hem thuis een caffè freddo voorzette. Heerlijk was dat, op zijn terras met mooi uitzicht. IJskoffe op z’n aller eenvoudigst. (espresso)koffie zetten, veel ijs erbij. Erg veel ijs, anders is het niets. Even roeren en klaar is de ijskoffie. Toen ik dus even op Elba was, vroeg ik om een ’caffè freddo’. Dat was niet de bedoeling. Ik kreeg een lege blik terug van de serveerster, hetgeen mij duidelijk maakte dat er iets niet helemaal klopte. Het blijkt namelijk niet gewoon caffè freddo te heten (koude koffie - ze hebben misschien wel gelijk, het klinkt gewoon niet zo lekker), maar ’caffè shakerato’. De koffie met ijsklonten wordt in een shaker gedaan (vandaar de caffè ’shakerato’ prachtige veritaliaansing van een engels woord!) en heftig geschud. Een soort cocktail lijkt het vervolgens, en daar betaal je dan uiteraard ook aanzienlijk meer voor... Uitspraak van shakerato is: sjakerato.



Cocomero Een makkelijke taalval: cocomero betekent niet komkommer, maar watermeloen. In juli en augustus staan overal in Italië langs de weg kleine vrachtwagentjes cocomero e meloni te verkopen. Het is onder Italianen dan ook niet meer dan normaal een paar stukken watermeloen of meloen per dag te eten. Het lijkt een ware wedstrijd om bij vrienden of familie aan te komen met een lekkere zoete cocomero. Daarmee ’fai bella figura’ (maak je een goede indruk). Met een komkommer (cetriolo) valt geen eer te behalen, met cocomero wel!



Aperitivo Vanochtend was ik bij een van de vakantiehuizen die ik verhuur. Het was net twaalf uur geweest, maandagochtend. De eigenaar bracht me naar een tafel met twee kleine flesjes witte wijn en wat chipjes en zei: ”facciamo l’aperitivo”. Ik sputterde wat tegen, om twaalf uur op lege maag aan de witte wijn is nou eenmaal niet de allerbeste tactiek om een productieve rest van de dag te hebben. Ik bedankte dus hartelijk en zei dat ik liever geen alcohol op de lege maag dronk. De, overigens bijzonder vriendelijke en hartelijke man, keek me aan en zei terwijl hij een flesje pakte en van dichtbij bestudeerde: ”Alcohol? Ma ... in questa roba qui non c’è alcohol” (met andere woorden, er zit geen alcohol in dit spul). Ik liet mij dus, ondanks lichte twijfel, een glas inschenken. Na een paar slokken was ik toch wel overtuigd dat er alcohol in zat en merkte dat ook nog even op toen mijn glas werd bijgevuld. Ach, zei de man, ”solo 9 gradi, che vuoi che sia” (slechts 9 procent, dat is toch niets).



Ruzie bij de slager Er komen vanavond mensen eten. Ik had een stel uitgenodigd, maar typisch Italiaans komen ze nu met twee stellen. Dat gebeurt erg vaak en ik vind het nogal irritant elke keer de mensen die ik zelf niet uitnodig toch aan mijn eigen tafel te hebben als gast ... het schijnt hier heel gebruikelijk te zijn, dus ik hou m’n mond maar dicht. Ik dacht een barbecue te gaan doen, dat is handiger, hoef ik zelf minder te koken. Op naar de slager dus. Het was tegen twaalf uur en erg druk want de vrouwen moesten allemaal nog snel wat hebben voor de lunch, pranzo is op het Italiaanse platteland de belangrijkste maaltijd van de dag. Ik kom niet vaak bij de slager en keek weer ’ns mijn ogen uit naar al deze vrouwen die kilo’s vlees naar huis sjouwen en precies weten welk stukje ze willen hebben. In Italiaanse slagerijen ligt niets voorgesneden en je moet dus zelf beslissen wat je wil en hoe dik gesneden. De dames staan te kijken en wikken en wegen en krijgen na enige gedoe precies dat wat ze hebben moeten. Het is fantastisch. Mijn slager is een kleine familiezaak, met vader (Babbo), moeder (Ma) en dochter. Vandaag was er ruzie, het was druk en Babbo was verdwenen. Hij was even weggelopen en liet de dochter in d’r eentje. Babbo begint wat oud te worden en is derhalve soms wat afgeleid. Hij maakt ook vaak fouten met de rekening en mag dat nu niet meer doen. Hij mag alleen snijden. De vrouwen in de winkel hadden allemaal haast want de pranzo moest op tafel en deze stress deed een van de klanten boos weglopen. Hierop probeerde de dochter deze dame met alle macht binnen te houden en begon luid gillend haar vader te bevelen direct weer tevoorschijn te komen. Hij kwam hierop ook letterlijk subitissimo de winkel weer binnen en hielp de vrouw die weg wilde lopen. Hierop begon een andere klant die eigenlijk eerder aan de beurt was ook te protesteren en zodoende besloot de dochter om deze vrouw te helpen tegelijk met de klant waarmee ze nog bezig was. Het werd een chaos, maar dit scheen alleen mij maar op te vallen.



Funghi - paddestoelen Andere jaren werden de Italianen wild ergens vanaf mid september tot vaak ver daarna. Door de grote hoeveelheid regen in augustus, komen de paddestoelen nu al overal uit de grond zetten. Daar gaat iedereen dan fanatiek naar zoeken. Eten, vooral lekker eten, zit de Italiaan in het bloed. Het is prachtig om te zien hoeveel men hier om wilde paddestoelen geeft. Er zijn vele eetbare soorten, maar ik durf me er zelf niet aan te wagen, want er is ook een ruim aantal giftige soorten. De Italianen om mij heen zijn met paddestoelen zoeken grootgebracht en weten precies welke de goede zijn. Hoewel ... er zijn soms wel mensen ziek en uiteraard doen de verhalen over de gruwelijke dood na zware maagkrampen veroorzaakt door het eten van een giftige paddestoel hier volop de ronde. Ik ken zelf deze gevallen niet. Vorige week hoorde ik wat mensen zeggen dat ze op de Montecorona, de berg naast die waar ik woon, heerlijke funghi porcini (eekhoorntjesbrood) hadden gevonden. Blijkbaar was ik niet de enige die dit had gehoord, want een paar dagen daarna reed ik onderlangs de Montecorona. Het normaal verlaten weggetje was voor de gelegenheid volledig volgeparkeerd. Op de Montecorona zijn nu zeker geen paddestoelen meer te vinden. Wie weet waar al die paddestoelzoekers nu naartoe zijn?



Vijgen en water Het is vijgentijd. Al een aantal weken. Vele potten jam verder en na dagenlang ’prosciuto e fichi’ als voorgerecht gegeten te hebben (rauwe ham met vijgen, een heerlijke combinatie), kreeg ik last van buikpijn. Ik besloot geen vijgen meer te eten, vermoedend dat de buikpijn wel ’ns van deze zoete vruchten zou kunnen komen. Ik had iemand uit het dorp op bezoek die de vijgen kwam plukken, na heel vriendelijk gevraagd te hebben of dit mogelijk zou zijn. Ik legde uit dat hij zoveel mocht plukken als hij wilde omdat ik echt geen vijgen meer at omdat ik er last van had. De man keek me aan en zei ’je hebt zeker vijgen gegeten en er water bij gedronken’. Het klonk als een ernstige beschuldiging dus ik ontkende automatisch direct. De man legde uit, onderwijl een heel pijnlijk gezicht trekkend, alsof hij zelf acuut enorme buikpijn had gekregen, half gebogen en met hand op zijn buik, dat je nooit, ECHT NOOIT!, direct na het eten van een vijg water moest drinken. Hij wist ook niet waarom.



Wild zwijn Het zat er natuurlijk dik in, maar desondanks kwam de uitnodiging vroeger dan ik had verwacht. De wild zwijn jagers hebben afgelopen zondag een berg zwijnen te pakken genomen, zo werd mij trots medegedeeld door een van de jagers. Ik zei heel gepast dat mij dat speet. Daar ging de jager niet op in. Hij vroeg me of ik een stuk zwijn wilde hebben, maar ik zei heel eerlijk dat ik niet wist hoe dat klaar te maken. STOM natuurlijk, want vervolgens zit ik nu vast aan een avondje zwijn eten met de jagers (overdag worden de zwijnen in stukken gesneden en verwerkt in worsten, lang vlees en weet ik wat ze er allemaal mee doen). Vorig jaar waren de jagers na veel overlast, een been van een zwijn komen brengen, met vel en schattig hoefje er nog aan. De Amerikanen waar ik voor werk (zij zijn de eigenaren van het huisje waar ik woon) waren er en we hebben gezamenlijk geprobeerd van deze poot een heerlijk gerecht te maken. De dames uit het dorp hadden mij precies verteld hoe het moest. Na een middag werk, heel gezellig samen in de keuken, aten we ’s avonds dus de kliekjes van de dagen ervoor. Het zwijntje was niet te eten. Geen idee wat er verkeerd is gegaan. Mijn status als Nederlandse die DUS niet kan koken was wel voorgoed bevestigd. Nu dus een etentje ... Wordt vervolgd…



De jagershut van binnen Jawel, ik heb het overleefd. Wild zwijn eten met de jagers, op de dag dat ze de berg zwijnen die afgelopen zondag waren geschoten, in stukken hadden gesneden en over de jagers aan het verdelen waren (iedereen kreeg een plastic zak met 3 kilo vlees erin). Gelukkig waren er maar 6 jagers bij het eten (waarvan de gemiddelde leeftijd rond de 70 lag, schat ik zo). De jagershut is een heel lelijk gebouwtje dat uit een grote keuken en een zaaltje bestaat, met een heel klein WCtje (waar ik de nodige afstand van heb gehouden). Er is een zelfgemaakte open haard die nogal veel rook produceert en de (witte!) tegels op de vloer zijn door de jagers zelf gelegd. Blijkbaar is geen van hen bouwvakker, je moest je voeten goed optillen om je niet-struikelend door de ruimte te kunnen begeven. Er staan twee lange ’tafels’ met banken, waar de hele groep (ze hebben 24 jagers aangesloten bij hun squadra) kan eten. De Hoofdjager, die mij had uitgenodigd, was apetrots op zijn initiatief. Een slager met maar een hand die een aantal tanden mist, maar daar klein gebitje voor in de plaats heeft waar hij luidruchtig en enthousiast mee speelt. Ik ontmoette deze man in een bar waar hij keurig op mij wachtte en had na 3 minuten, toen hij een handje pinda’s behendig (zonder hand) toch naar binnen wist te werken en eenmaal flink kauwend, mij vertelde dat we eerst pasta zouden eten en daarna de cinghiale, onderwijl glibberige stukjes pinda mijn kant op spuwend, enorme spijt de hele uitnodiging geaccepteerd te hebben. In de jagershut zag ik door de rook heen een oud mannetje met bloeddoorlopen ogen en een vuil, veel te groot schort om, bij het vuur zitten, over een 25 liter pan gebogen. Dit bleek de kok te zijn, die, terwijl de ’echte’ mannen jagen, als een vlotte huisvrouw in de hut bezig is de maaltijd voor na de jacht te bereiden. Het type man die niet praat, maar zich enkel in woeste vloeken uit (en waarvan je direct vermoedt dat hij, ondanks het ruige imago, een klein hartje van goud heeft). Op een plastic bordje werd de pasta geschept. Het was heerlijk. Helaas zag het er niet zo lekker uit, met veel kleine stukjes vet vlees (die me deden denken aan de glibberige onbedoelde stukjes die de Hoofdjager sproeit), maar daar heb ik me overheen gezet. Er werd een speciale wijn opengemaakt, Rosso di Montefalco. (Het plastic bekertje zal zich ongemakkelijk gevoeld hebben met zo’n mooie wijn erin). Na de pasta, die vrijwel in stilte (gelukkig voor de man die tegenover de Hoofdjager zat) en in rap tempo naar binnen werd gewerkt, kwam het wilde zwijn. Er werden mij geheel tegen mijn zin, twee enorme lepels langzaam gestoofd vlees opgedaan. ’Mangia mangia che e’ buona’ (eet, eet want het is lekker). Ik



haalde eerst maar even de lange haar die op twee plekken uit de zwijnenragout stak, uit mijn bord. Blijkbaar was er toch een vrouw in het spel geweest om dit klaar te maken. Knorrend zaten de mannen over hun bord gebogen een soort wedstrijd te houden wie er het eerst klaar was. Dat gaf de akelige situatie dat ik pas twee stukjes op had en vervolgens de rest moest eten onder de priemende blikken van de jagers. Drink je een slokje wijn, dan vloekt de een tegen de ander dat ie me meer wijn moet geven, ontdoe je een stukje wild zwijn van zijn vet, dan gebiedt de ene jager de andere om voor mij alleen mager vlees uit de pan te pikken. Na korte tijd zat ik dus letterlijk aan tafel met twee borden zwijn en twee plastic bekertjes wijn. Ik probeerde gewoon ontspannen te eten, maar eenvoudig was het niet. Wat een tafereel! Uiteraard was er koffie en grappa na en de kok (zie je wel dat ie een klein hartje heeft) kwam mij een glazen pot met de pasta saus brengen. Dat was voor de komende paar dagen en hij adviseerde mij er gnocchi bij te maken. Al grappa afslaand ben ik tegen een uur of tien weggegaan. Twee van de jagers zaten knikkebollend aan tafel en de Hoofdjager probeerde op alle mogelijke manieren indruk te maken. Gelukkig liet hij mij, zijn gehoopte prooi voor de avond, zonder morren vertrekken. Ze hebben me op het hart gedrukt nog een keertje te komen, na een dag jagen, als alle 24 jagers aanwezig zouden zijn. Ik heb beleefd geprobeerd uit te leggen dat dat voor mij wat veel is, na een hele dag tussen het jagersgeweld te hebben gezeten het dan ’s avonds nog ’ns op te zoeken. Ik denk niet dat de jagers dat begrijpen. Ze denken dat ik eenzaam ben daar bovenop die heuvel en dus behoefte heb aan wat leven in de brouwerij.



Geplukt! De grote dag van de olijfpluk was dan toch ineens zover. Somber weer kon niemand uit het veld slaan en de olijven zijn nu allemaal geplukt. Heb de hele dag boven in de bomen aan takken lopen trekken en op wankele laddertjes groene en zwarte olijven van hun ’moeder’ gescheiden. Wat krijg je daar ook weer een zere armen van, merk ik nu. Morgen gaan de olijven naar de frantoio, de olijvenpers. Daar moeten we een akkoord bereiken over de opbrengst. Dat gaat nl een beetje vaag allemaal. De eigenaar kijkt ’ns in de kisten met olijven, krabt aan z’n kinnetje en bedenkt dan of je 11, 13 of zelfs 17 kilo olijven in moet leveren voor een liter olie (en allerlei tussenliggende getallen). Een heel spannend moment. Hier gaat het om de trost van de olijfplukkers. De kwaliteit van je oogst wordt beoordeeld. Het is duidelijk dat het niet helpt dat we daar met Amerikaans en anders buitenlands accent, onderling in het engels commentaar leverend, de olijven komen brengen. Iedereen weet dat wij buitenlanders niets weten van dit soort zaken. We zijn super enthousiast de molen te kunnen zien en lopen als kleine kinderen trots op onze oogst rond. De Italiaan doet dat niet, die houdt streng zijn olijven in de gaten en laat merken dat de routine van het persen van de olie hem danig de keel uithangt. Vorig jaar kregen we heel weinig olie voor de olijven natuurlijk. Ben benieuwd hoe dat dit jaar zal zijn.



Olijfplukmethodes Hoe gaat dat in z’n werk hier in Umbrie, olijven plukken. De oudste methode is met een half ronde mand om de nek, op een wankel, eigengemaakt laddertje tegen de olijfboom te gaan staan en de olijven tak voor tak af te ritsen dusdanig dat ze in de mand terecht komen. Dit is langzaam, maar werkt verder uitstekend. Toen nylon goedkoop werd, bedacht men dat netten op de grond wel zo handig waren. Met een net rond de boom sta je dus op dat wankele laddertje (of ook een stevige aluminium keukentrap - naar keuze) lukraak de olijven van de takken af te ritsen. Is de boom leeg dan til je het net op en verzamel je de olijven. Ideaal voor bomen die vol olijven zitten (en niet tegen een steile heuvel aan staan). Tegenwoordig zijn er ook machientjes in de handel die het olijfplukken helpen. Het zijn snel heen en weer halfrond-draaiende grijpers op een lange steel. Vanaf de grond ga je met dit ding langs de takken en de olijven springen alle kanten uit. Uiteraard werkt dit alleen met een groot net op de grond.



Kaki Dit is het moment van de kaki (november en december). Oorspronkelijk afkomstig uit China, groeit deze boom zeer goed in Umbrie en vele andere delen van Italië. De bladeren vallen, terwijl de boom al haar energie gebruikt om het oranje rode fruit vast te houden in de herfstwind. Het fruit, zodra rijp, ziet er een beetje uit als een rotte tomaat. Het heeft een zeer zoete smaak als je het fruit maar genoeg rijp laat worden. Doe je dit niet dan zijn ze vruchten letterlijk niet te eten. Je hele mond trekt samen van de tannines. De kale boom met haar vaal rode bolletjes erin is prachtig in deze tijd van het jaar. Daar kan geen kerstversiering tegenop.



Olijven inmaken Je hebt, om olijven eetbaar te maken, een aantal maanden tijd nodig. Olijven zijn, direct van de boom, heel bitter en niet lekker. Er zijn vele verschillende olijf-inmaak-tradities in Italië. Over het algemeen moet je (groene) olijven hebben die niet al te zacht zijn geworden, dus niet overrijp. Laat ze tussen de 5 dagen en twee weken in water staan dat je elke dag verwisselt. Maak daarna apart een ’salamoia’ klaar (dat is een zout oplossing waar de olijven vervolgens in bewaard worden, die de bittere smaak van olijven verder weg neemt). Salamoia maak je door, als je 5 kilo olijven hebt, bijvoorbeeld drie liter water met 300 gram zeezout te laten koken, je kunt er verse kruiden als tijm, laurier en rode pepertjes in mee laten koken. Als de zoutoplossing helemaal is afgekoeld, kun je de olijven in een goed afsluitbare weckfles in de salamoia leggen en een maand of zelfs twee hierin houden. Daarna maak je een nieuwe salamoia, laat de olijven goed uitlekken van de oude salamoia en herhaalt het proces, maar nu zijn de olijven na een maand eetbaar, als alles goed is. Olijven zijn eetbaar zodra de bittere smaak eraf is. Dit kun je dus gewoon proeven. Zijn ze nog bitter, dan kun je nogmaals het proces herhalen, eventueel met een minder sterke salamoia, met minder zout.



Wonen in de natuur van Umbrie Een selectie van de blogs die gaan over het leven bovenop een heuvel, in een klein huisje te midden van jagers, mensen die zoeken naar paddestoelen en wilde groentes. Wat locale tradities komen voorbij en andere voorvalletjes in de natuur.



Foto van geplukte wilde asperges



Sprokkelvrouwtje Ging net een stukje hardlopen. De honden liepen een eindje voor mij en schoten ineens luid blaffend de berm van het weggetje in. Daar zag ik een van de vrouwtjes uit het dorp gebukt aan een dode tak staan trekken. Ze kent de honden gelukkig en schrok nergens van. Dat kon je van mij niet zeggen! Je verwacht een andere hond of een beest, maar geen oud vrouwtje, driftig in de weer met een dode tak. Ik kwam haar een aantal dagen geleden ook tegen en we maken altijd een klein kletspraatje. Ze vertelde me toen dat ze al in de tachtig was, heel oud zei ze. Uiteraard maakte ik het voor de hand liggende compliment dat je dat toch echt niet aan haar zag. Ze ging er niet op in. Vandaag vroeg ik aan haar of ik misschien kon helpen met de tak, maar op het moment dat de vraag mijn mond uit was, brak de tak af, tuimelde het vrouwtje bijna zijwaarts de heuvel af, maar wist zich heftig met de tak zwaaiend in evenwicht te houden. De honden waren als de dood voor haar en stoven weg. Ik zei dat ze echt jonger leek dan ze was en ze stond een beetje trots en beschaamd tegelijk, als een jong meisje te giechelen.



Spezzare De maanden december en januari zijn sombere dagen voor al dat varken heet en door de Umbri gedurende het jaar is vetgemest met etensrestjes, eikels, erba medica en speciaal varkensvoer. De mensen slachten thuis, dat mag hier nog als je je aan vrij strenge regels houdt. Zo mag het varken alleen door bepaalde mensen worden doodgeschoten en die mensen hebben hiervoor een cursus gedaan (geloof ik). Dag 1 wordt het varken gedood en helemaal opengeklapt, alle ingewanden schoongemaakt (bijvoorbeeld de darmen voor de worstjes). Dag 2 blijft het varken ergens hangen Dag 3 is de dag waarop het varken in stukjes wordt gesneden en in allerhande lekkernijen wordt verwerkt (salami, capocollo, rauwe ham, worstjes ...). Dit heet ’ spezzare il maiale’ en het is heel normaal dat de umbri een dag vrij nemen om hieraan mee te helpen. De families staan met schorten voor en grote messen de hele dag te snijden en mengen, gehakt te draaien en worsten te vullen. Ik vind het prachtig, een varken dat een normaal leven heeft gehad, met o.a. veel aandacht, wordt liefdevol en met zorg in uitmuntende kwaliteit vleeswaar verwerkt. Als je eenmaal salami waaraan je zelf hebt meegewerkt hebt gegeten, dan koop je nooit meer de industriële salami. Daar zit smaak nog kraak aan vergeleken met het echte werk. Hetzelfde geldt voor de rauwe ham.



Uitstekende service De olijfbomen, in elk geval een aantal ervan, hebben last van een ziekte die ’la rogna’ heet. Ook wel ’kanker van de olijfboom’. Er komen op vele plekken grote dode uitstulpingen te zitten die uiteindelijk de boom vernielt. Op de cursus olijfboom snoeien hoorde ik dat er een biologisch medicijn voor is en kreeg de naam van de importeur. Ik belde en kreeg het mobiele nummer van de dame die midden Italië vertegenwoordigt. Ze zou langs komen. Twee dagen voor ze langs zou komen, werd het weer echt afschuwelijk en ze belde dus af. Dat was een aantal weken geleden. Vandaag belde ze weer of ik er was, want dan zou ze even komen. Ze kwam met een agronoom en we hebben een half uur naar olijfboomblaadjes staan kijken, de grond, de ruimte eromheen. Conclusie, alles is oplosbaar, de rogna is niet zo erg als ik dacht en de bomen doen het wel goed. Ik kreeg een soort van recept, waar de twee experts lang over aan het dubben waren. Ik vroeg waar ik de producten kon kopen, dat werd keurig uitgelegd en vervolgens gingen ze geheel tevreden mij te hebben geholpen, weer weg. Gratis.



Wilde asperge tijd Vandaag, een paar dagen voor Pasen, om zes uur wakker geworden. Het is lente sinds bijna twee weken, na een lange witte winter. Heerlijk. De zon schijnt en de wereld ziet er anders uit. Dit is de periode van de wilde asperges. Gisteren heb ik de eerste al gezien, vroeg dit jaar. Wilde asperges zijn een beetje bitter, maar als je daar eenmaal aan gewend bent, een ware traktatie. Het is dan ook geen wonder dat de wilde asperges heftige emoties onder de Italianen oproepen. Eten is hier erg belangrijk. Goed eten vooral. Hele volksstammen rukken de komende weken uit op zoek naar de felbegeerde asperges. Zonder schaamte worden de wilde asperges zelfs uit ’mijn’ tuin geplukt. Het zijn absurde taferelen. Al die mensen die plots overal opduiken en vinden dat ze recht hebben op de wilde asperges die groeien op het goed onderhouden terrein rond de huizen waar ik op pas (waar de wilde asperges uiteraard ook uitbundiger groeien omdat ze de ruimte hebben). In het begin hier vond ik de asperges niet lekker, want ik wist ook niet hoe ze klaar te maken. Inmiddels weet ik dat wel en ben nu dol op de asperges en de rust die van het zoeken ervan uitgaat. Ik moet erg mijn best doen om niet in mijn eigen tuin onder de voet te worden gelopen door volkomen vreemden die ook aan aspergekoorts lijden. Het valt niet altijd mee het hoofd koel te houden en te bedenken dat het slechts om wat asperges gaat. Wilde asperges zijn groen en heel dun. Je trekt ze uit de grond en eet alleen het gedeelte dat eenvoudig met de vingers afgebroken kan worden, aan de top. De harde steel die overblijft kan eventueel voor bouillon gebruikt worden. De eenvoudigste bereidingswijze is om de asperge stukjes in wat olijfolie te bakken, een ei los te kloppen en over de asperges te gieten zodat het een omelet wordt. Dit heet een ’frittata’. Verder zijn de asperges heerlijk over de pasta en kun je er risotto mee maken. Het water loopt mij in de mond. Ik ga zometeen direct op zoek naar de eerste exemplaren.



Rucola De rucola (heerlijk met wat geroosterde pijnboompitten en grana) groeit hier overal uit zichzelf. Heerlijk frisse blaadjes tussen het gras in de berm. In deze tijd van het jaar heeft de plant vrolijk witte bloemetjes. In bepaalde olijfboomgaarden en onder de druivenranken (die nu uit beginnen te lopen met de eerste super zachte gekrulde blaadjes) ziet het wit van de rucola boemen. Het is een fantastisch onkruid. Een van de weinige soorten die zelfs ik kan herkennen. Vorig jaar was ik met een Amerikaans stel aan het wandelen en ik liet hen de rucola zien. Ze vertrouwden het niet en kochten voor het avondeten gewassen rucola uit een zakje. Het gekke is dat de rucola die in het wild groeit, niet de variant ’wilde rucola’ is. Dit is de normale rucola, die toevallig erg graag hier groeit en geen mensenhand nodig heeft om dat te laten zien. De wilde rucola heeft smallere blaadjes en een nog sterkere smaak, is lastiger in de natuur te vinden en wordt door bepaalde liefhebbers daarom in de moestuin gekweekt. Hoe verwarrend kan het allemaal zijn!



Uiltjes Vorig jaar in mei ben ik twee weken de moeder geweest van twee kleine uiltjes. Ze waren uit de muur gevallen van een van de huizen waar ik op pas. Mijn hond vond deze hulpeloze beestjes. Ze wist ook niet wat ze ermee moest gelukkig en besloot dus hysterisch te gaan jank-blaffen. De uiltjes maakten een heel vreemd geluid, een soort klak klak klak maar keihard en agressief. Eentje had een ernstig ontstoken oog. Moeder van twee piepjonge uiltjes. Niet echt iets waar ik op zat te wachten. Geen enkele ervaring met vogeltjes en dan al helemaal niet van dit grote soort. Ik heb ze op wat gedroogd gras gezet in een plantenpot en gezorgd dat geen andere dieren erbij konden komen. Internet bood een beetje uitkomst. Er was een Amerikaanse website waarop stond dat ik de uiltjes met rust moest laten omdat de moeder het wel op zou lossen. Goed. Daarvoor was het inmiddels te laat en daarnaast was hun oorspronkelijk nest door een zwerm bijen ingenomen, vandaar dat de uiltjes op de grond waren beland. Verder stond er dat ik, als ik de uiltjes toch niet met rust kon laten, ze op een stuk rots of steen moest zetten, zodat de moeder ze kon vinden. Geen stro of gras, gewoon kale steen. Zo belandden de uiltjes in de deuropening op de eerste verdieping van het leegstaande huis. Ik gaf ze water en stukjes rauw vlees, drie keer per dag. Kwam er al doende achter dat het beter was ze lauw spul te geven want nadat ik ze water op normale temperatuur gaf zaten ze elk een tijdje te rillen. Logisch natuurlijk, maar had er niet aan gedacht. Uiteraard brengt moeder uil alles mee in haar lichaam en krijgen de jonkies dus voorverwarmd voer. Na een paar dagen heb ik op verschillende plekken meel gestrooid om te zien of ma uil toevallig bij haar jongen kwam. De ochtend daarna waren er sporen en heb ik afscheid van mijn vogeltjes genomen. Twee maanden later ben ik pas weer gaan kijken, bang twee uitgedroogde vogel lijkjes te treffen. Echter, ik vond niets. Helemaal niets. Er zijn veel uilen rond de huizen waar ik op pas. Soms zitten ze vrij dichtbij als het schemert, soms vliegen ze luid krijsend rond de huizen. Prachtige krachtige dieren die volgens de Italianen om mij heen ongeluk brengen. De weinigen aan wie ik vertelde een weekje moeder van twee jonge uiltjes te zijn geweest, vinden het ongelooflijk dat mij nog niets vreselijks is overkomen.



Insecten? Er zijn nogal wat insecten in het verder zo vredige Umbrische buiten. Er zijn dan ook heel veel hagedissen die die insecten eten. Op zijn beurt zijn er dan ook weer slangen die de hagedissen eten. En met al deze diertjes hebben we een leuk aantal verrassingen zo her en der en af en toe. Gisteren deed ik de deur open van een van de huizen waar ik op pas, een deur die al een maand niet meer open was geweest. Ik stapte direct naar binnen en PLOF ... er viel iets hevig spartelend kouds in mijn nek. Ik boog gevaarlijk snel voorover al schuddend en een prachtig grijs groenig hagedisje ploefte op de grond en ging er ‘als een haas’ vandoor. Mijn hartslag was maximaal en pas na een tijdje begon mijn ademhaling weer. Ik zal niet snel meer direct naar binnen lopen bij huisjes die leeg staan!



Honden testen Vanochtend, net voor de hitte echt begon, liep ik mijn gebruikelijke rondje. Op drie verschillende plekken kwam ik steeds hetzelfde mannetje tegen. De derde keer (drie keer is scheepsrecht, dat is wel geen Italiaans gezegde, maar toch) vroeg hij me of ik dacht dat hij met zijn pandaatje de weg zou kunnen vervolgen. Dat kon zei ik, maar alleen nu het droog is. Ah, zei het mannetje (zo’n wit - nou ja, wat heet wit? - hemd met viezige vlekken erop hing over zijn schouder en gaf mij breed uitzicht op een behoorlijk vlezige buik), dan kom ik hier mijn honden testen voor de jacht, want hier loopt aardig wat rond aan klein wild. Hij graaide in zijn broekzak en haalde een handje hazenkeutels tevoorschijn. Het leken wel salmiak dropjes. Voorzichtig trots stopte het mannetje de keutels weer in zijn zak en ging voldaan achter het stuur zitten. Begin augustus komt ie z’n honden dus bij mij om de hoek trainen. Ik denk dat hij de keutels nu alvast bij de honden in het hok legt om ze lekker te maken. Het mannetje was weg voordat ik hem kon vragen wat ie met de keutels ging doen.



Bosje bloemen? Gisteren was ik ’s ochtends vroeg een stukje gaan hardlopen. Ik kwam een mannetje uit het dorp tegen in zijn zeer oude Renaultje. Hij stopte even en we maakten het zo gebruikelijke korte kletspraatje. Het ging vooral over het gebrek aan regen en hoe ellendig dit is. Achterin de auto lag een enorme bos prachtig blauwe bloemen. Ik weet de naam niet, zal het ’ns opzoeken. Deze bloemen groeien overal in het wild en laten de bloemen in de ochtenduren zien, daarna gaan ze dicht en je ziet ze pas de volgende ochtend weer. Een prachtige kleur blauw. Ik had beter kunnen weten, maar vergat even mijn gezonde verstand te gebruiken. Ik vroeg dus heel belangstellend (en erg dom) aan de man of hij bloemen voor zijn moeder had geplukt. Zijn ogen gingen wijd open van verbazing en na korte tijd ontblootte een grote grijns zijn bijzonder slechte gebit. ’Fiori per la mamma’ stotterde hij, nog altijd niet zeker of ik hem in de maling probeerde te nemen. Het bleek ’erba’ voor de konijnen te zijn. ’Erba’ is het woord voor alles dat groen is en gegeten wordt door mens of dier.



Mooi verhaal Dit weekend vertelde een vriend, die vroeger als loodgieter vaak ouderen in Umbrie van warm water systemen voorzag, een grappig verhaal dat typisch is voor veel ouderen in Umbrie. Deze oudjes hadden een moderne verwarming aan laten leggen, die zowel op hout als ook op diesel kon werken. Uiteraard deden de oudjes de verwarming nooit aan, want ze zaten altijd in de keuken bij de betrouwbare oude houtkachel waar ze hier ook vaak op koken nog. Eens per jaar wilden ze echter, met Kerst, voor de familie, de officiële kamer verwarmen en dus ging de verwarming aan. Elk jaar opnieuw wisten ze niet meer hoe alles werkte en kreeg mijn vriend standaard een telefoontje dat er iets niet goed ging. Een keertje belden ze dat het horloge (zo noemen ze hier alles met een wijzer en cijfers erop) op 120 stond en of dat een probleem was. Dat was de temperatuur. Ze hebben alles gelukkig kunnen redden omdat er beveiliging op het systeem zat. Ze hadden zowel op hout als op diesel gestookt, tegelijkertijd. Een ander jaar zijn alle radiatoren met de vorst gebarsten. Dit was een heel koud jaar waarin ook veel olijfbomen het niet hebben gered. Deze oudjes leefden gewoon met 10 graden vorst in huis en hadden de verwarming niet aangedaan ... Met als resultaat een enorme schade. Aandoenlijk zijn deze voorbeelden van mensen die wel willen, maar die echt er niet in slagen met de tijd mee te gaan. Ze begrijpen het niet en willen ergens alle luxe ook niet. Ze wennen er maar niet aan en houden vast aan de oude vertrouwde gewoontes. Ecologisch en eenvoudig. We kunnen wellicht iets van ze leren.



De echte jacht Zonder erbij na te denken, vroeg ik donderdag aan een jager die op fazanten, wilde duiven en hazen jaagt, wanneer de Echte Jacht zou beginnen. Dat werd niet gewaardeerd en ik kreeg dan ook direct een veeg uit de pan en stond een kwartier later nog naar tekst en uitleg te luisteren. De Echte Jacht, zo blijkt, is namelijk de jacht op de kleine beestjes. De wilde zwijnen jacht is een drijfjacht en is pas de laatste twintig jaar in Umbrie aanwezig, want, zo beweerde deze jager, er waren geen wilde zwijnen in Umbrie. Ik kreeg, van deze Echte jager, uiteindelijk ook geen antwoord op mijn vraag. Vrijdag kwam er een wilde zwijnen jager een praatje maken. Hij weet hoe vervelend ik de jacht vind en begon zijn praatje dus letterlijk door te zeggen dat zondag de jacht weer ging beginnen en hoe vervelend die jagers toch waren. Gelukkig herkende ik de beste man en trapte niet in de val. Ik zei dus maar dat de jagers vriendelijke mensen zijn, maar dat de jacht inderdaad vervelend is. Dat was het juiste antwoord en een half uur later stond deze vriendelijke jager nog steeds uitgebreid te kletsen over de jacht. Heel gezellig, vriendelijke man ook (dit jaar word ik uitgenodigd om een avond na de jacht wild zwijn te komen eten met alle jagers ... hoe kom ik daar nou weer fatsoenlijk onder uit?) maar helaas valt er niet goed over de negatieve gevolgen van de drijfjacht te praten, zelfs niet met deze heer. Argumenten als: ”de natuur is voor iedereen, maar 3 maanden per jaar domineren de zwijnenjagers alles en is het levensgevaarlijk in de buurt te komen, laat staan te wonen” worden afgedaan met grote onzin, je kunt gewoon over de weg lopen en er is geen enkel gevaar, er wordt nooit op mensen of honden geschoten ... (hoe kan het dan dat er rond de 90 mensen per jaar aan de zwijnenjacht overlijden door kogels?). Ik zei verder dat ik middenin het slagveld woon en dat dat geen lolletje is. Ook onzin, er wordt nooit bij de huizen geschoten, ze gooien alleen rotjes rond mijn huis om de zwijnen terug het slagveld in te drijven. Ik zie ze echter om mij heen schieten, zelfs richting de huizen zo af en toe en dat fantaseer ik niet. Hoop een fototoestel bij de hand te hebben dit jaar, dan heb ik daarna bewijs. Ik begon over de geluidsoverlast, de honderden honden die blaffend en jankend achter de zwijnen aangaan, de tientallen mannen die een hele dag lang schreeuwen naar de honden en elkaar en het vele schieten ... niet echt plezierig natuurgeluid. Volgens de jager zou ik juist blij moeten zijn dat ik ’ns wat leven in de brouwerij had, zo’n meisje alleen boven op een heuvel, dat is toch ook niets? Het was een lang en vriendelijke debat, waar de zwijnenjager op geen enkele van mijn serieuze argumenten in is gegaan en waarvan hij aan het eind dacht mij volledig tot de jacht bekeerd te hebben.



Gewonde Gisteren was er een grote jacht gaande. Toen ik aan het eind van de dag het idee had dat de jagers klaar waren met schieten, ben ik even gaan hardlopen. De jagers waren in een slecht humeur, ze riepen honden terug die onvindbaar bleken, ze hadden weer niets geschoten (ze zochten wild zwijn) en het lange stilstaan in de kou was niet goed bevallen. Zo leek mij. Een heel eind van de grote groep jagers trof ik zeven prachtige honden aan. Dat gebeurt zelden, de jachthonden zijn normaal in erbarmelijke staat, mager en uitgeput. Deze honden hadden een glanzende vacht en zaten boordevol energie, na een dag achter hun neus aan te hebben gelopen. Ik maakte de eigenaar van de honden een compliment en hij vertelde trots dat zijn honden allemaal familie van elkaar waren en veel prijzen hadden gewonnen. Ik vroeg dus waarom hij met zulke mooie en kostbare honden de zwijnen opjoeg. Zwijnen hebben de neiging zich te verdedigen en veel jachthonden worden opengereten, of op andere manier uitgeschakeld, vaak met de dood tot gevolg. De jager keek zorgelijk en wees naar hond nummer 8, die, zag ik nu, aan de kant van de weg lag met een zwaar bloedend been. De jager zei ’wilde zwijnen zijn echt rotzakken’, toen ik weg jogde. Ik keek nog even om en vroeg of hij het normaal zou vinden dat een wild zwijn, na uren opgejaagd te zijn, zich beleefd zou laten doodschieten? Hij lachte wat verlegen.



Blaadjes Vanochtend was de wereld rijp wit hier in Umbrie. Prachtig. Wel erg koud. Ik ben een stukje gaan lopen en afgezien van oogstrelende tafereel, werden ook mijn oren blij verrast door heel zacht getik uit de bossen, bosjes en alleenstaande bomen. De blaadjes die nog veelal aan de bomen zitten omdat het tot kort zo warm was, vallen nu allemaal met een lieflijk tikje van de bomen. Alsof er een heel delicaat diertje naast me liep in de ijskoude prachtige wereld. Door de kou waren er geen andere dieren actief, totale stilte dus, hetgeen het lieflijk tikken nog vreemder maakte. De blaadjes zijn geloof ik aan de boom vastgevroren vannacht en nu het begon te dooien, vielen ze direct van de boom, zwaar van de bevroren mist. Tik, tik, tik.



Vuurtje Gisteravond liep ik vlak voor donker nog een stukje met de honden. De wildzwijn jagers waren bezig hun honden terug te roepen. Mijn honden vlogen als gekken achter de magere en angstig uitgeputte jachthonden aan (die arme beesten hadden al de hele dag wild opgejaagd) en het hele eerste deel van de wandeling werd dus ernstig verstoord door gillende honden, toeters van de jagers en mijn totaal nutteloze orders richting mijn hondjes om hun onaangepaste gedrag te corrigeren. Op de terugweg waren de jagershonden grotendeels in hun kooien opgesloten en liep ik te genieten van de adembenemend schitterende natuur. Een nattig rood en geel tegen heuvels aan die onderaan bij het dal in de mist verdwenen. Je kijkt en ziet, maar ziet ook niet, door de subtiele mist die alles verbloemt. Te mooi voor woorden, dus laat ik ophouden het in woorden te proberen te vangen. Aan het eind van het pad met de pijnbomen, hadden de 4 overgebleven jagers een vuurtje aangelegd en ik hield er even stil. Ze waren twee honden kwijt, of ik ze kon bellen als ik ze toevallig zou zien die nacht. Tuurlijk zou ik bellen. Of ik de laatste tijd nog wilde zwijnen had gezien. Nee, niets gezien, wel de gebruikelijke sporen van vernieling. Waarom ik niet gewoon even ’s nachts een wild zwijn neerschoot, dat zou zo makkelijk zijn (ze begonnen smakelijk om hun vraag te lachen). Omdat ik wild zwijn supporter ben, wisten ze dat niet meer? Een van de jagers zei dat ik het geweer ook beter tegen ander ’opgeschoten wild’ zou kunnen gebruiken. Wederom een lachsalvo van het groepje rond het vuur. Ik moest er zelf ook om lachen. Ze hebben dit jaar al 101 wilde zwijnen geschoten. Ik vroeg waarom ze niets op het vuurtje aan het roosteren waren, maar ze zeiden dat ze op een lekker kippetje wachten. Wederom een woest lachsalvo. Een kletspraatje bij ondergaande zon en open vuurtje. De schoonheid van de natuur gerelativeerd. De romantiek van de mistige dalen en gedoofde kleuren stond in schril contrast met de botte jagers rond het vuur en hun vunzige praatjes. Al met al een prachtig geheel: echt met de beide benen op de grond.



In de rij … en bureaucratie Dit is een kort hoofdstukje met maar 4 blogs. Ik heb er veel meer over geschreven uit pure frustratie, maar die blogs hebben de eindselectie niet gehaald omdat ze niet meer relevant zijn en vaak langdradig en ingewikkeld. Overgebleven zijn een aantal voorvallen in het lokale postkantoor en iets over de auto belasting en voordringen.



Foto van een regenboog



L’Ufficio Postale Er werken twee vrouwen in het lokale postkantoortje. Toen ik er af en toe kwam om postzegels te kopen en rekeningen te betalen, waren de dames vriendelijk, maar zeker niets meer. De dag dat ik ze vroeg of ik een rekening kon openen, veranderde dat op slag. Ze vertelden mij dat ze een andere buitenlander hadden die ook een rekening had en die was er enorm over te spreken. Ik vroeg naar de kosten en de mogelijkheden en die bleken zo mee te vallen dat ik geen moment aarzelde, andere buitenlanders of niet. Dit was ongeveer een jaar geleden en de dames en ik kennen elkaar inmiddels een stuk beter. Vaak heb ik vragen waarop ze geen antwoord weten en dan zeggen ze dat het niet bestaat of niet mogelijk is wat ik wil. Thuis ga ik dan op internet de website van de posta bekijken en lees exact hoe ik te werk moet gaan. Terug bij het postkantoor leg ik vervolgens aan de dames uit hoe het werkt. Ze zullen best een buitenlander als klant hebben, maar die persoon heeft blijkbaar nog nooit geprobeerd transacties met het buitenland te doen (want er is die persoon verteld dat dat niet mogelijk is, zoals ze ook tegen mij zeiden!). Inmiddels word ik vaak achter de loketten uitgenodigd door de dames, vooral als ik weer iets nieuws heb. ’Signorina, signorina, venga venga qui dietro’. Ik ga door de twee veiligheidsdeuren en stap over dozen met brieven en pakjes. Er wordt een gammele stoel voor mij vrijgemaakt en altijd wordt mij koffie aangeboden. Vervolgens zie ik mensen komen en gaan, rekeningen betalend, pakjes versturend of geld op hun spaarboekje zettend. Het is best saai daarachter, maar aan de andere kant ook een mooi gebaar. En uiteindelijk komen we altijd waar we zijn moeten. Pian piano.



Bollo auto Het is weer de tijd van het jaar dat ik de bollo van de auto moet betalen. Dat dacht ik in elk geval. De bollo is de belasting. De mijne loopt af eind april. Ik heb een dun papiertje, met de hand geschreven, van het postkantoor, met stempel erop. De bollo wordt wel ’ns door de politie gevraagd als ze je stoppen om papieren te controleren. Gezien de bollo over een paar dagen vernieuwd moet worden, ging ik keurig op tijd naar het postkantoor, tevreden met mezelf dat ik mij herinnerde dat ik weer moest betalen (de overheid stuurt voor geen enkele belasting een herinnering of een rekening, je moet hier alles goed in de gaten houden en uit jezelf betalen - vandaar dat bijna iedereen een commercialista nodig heeft die al deze dingen (het scala aan belastingen) in de gaten kan houden, want de regels veranderen ook vaak en voor leken is het bijna niet mogelijk van al deze dingen op de hoogte te blijven). Ik vulde het papiertje in en schoof het onder het loket door. De dame keek ernaar en zei dat ik te vroeg was, dat de geldigheid van de bollo nog niet was verstreken. Hoezo? Ik wil nu gewoon alvast betalen, dan heb ik dat alweer gehad. Ik stond klaar om mijn (achterlijke) standpunt te verdedigen (je betaalt hier namelijk nooit iets van tevoren, zelden iets op tijd en over het algemeen pas een paar maanden later). Nou blijk je dus helemaal niet een nieuwe bollo te kunnen krijgen voordat de geldigheid datum van de oude is verstreken. Uiteraard blijft de oude bollo dan ook een maand langer geldig dan de datum die erop staat aangegeven. Logisch toch?



Postkantoor stampij Vanochtend dacht ik even naar het postkantoor te gaan. Er stond al een behoorlijke rij toen ik binnenstapte, maar vaak lost dat zich onverwachts snel op. Deze keer leek dat ook zo te zijn en met vol vertrouwen in de Italiaanse posta, bleef ik wachten. Ik bleef steeds dezelfde gedachte hebben, hetgeen nogal saai was eerlijk gezegd, namelijk wat het voor zin heeft een gele streep door het kantoortje te trekken en ervoor een bordje - met de vraag de privacy van andere klanten te bewaren door voor deze streep te blijven - te plaatsen. Ik kreeg er maar geen antwoord op, want kon zo ver achter de streep als mogelijk is (de streep loopt namelijk net voorbij de deur, we hebben het hier over een echt postkantoorTJE) letterlijk alles verstaan dat werd gezegd zowel voor als achter de balie. Maar goed, het zullen wel de standaardregels zijn waar een postkantoor aan moet voldoen. Zelden houdt iemand zich hier aan gelukkig, we hoeven niet te doen alsof we niet hebben gehoord dat het oude dametje 2000 euro in contanten opneemt om een nieuwe scooter voor de kleinzoon te kopen. We vragen haar gewoon of het voor de verjaardag van kleinzoon is, of zomaar, waar ze dat geld heen gaat brengen en vervolgens ook nog dat ze misschien beter een andere verkoper kan nemen! Een bescheiden jongen die driftig formuliertjes had staan invullen aan de zijkant van de kamer cq het postkantoor, was aan de beurt. Hij verontschuldigde zich al aan hen achter hem dat hij echt aan de beurt was en daar niets aan kon doen. Iedereen spitste de oren (niet nodig, maar bij wijze van spreken), maar helaas kwamen er geen interessante transacties tot stand. Wat de jongen wilde, kon namelijk niet. Dat wil zeggen, hij wist dat het kon, maar de dame van het postkantoor kreeg het niet voor elkaar. Waar je dacht dat ze het na een kwartiertje wel op zouden hebben gegeven, bleken ze na dit kwartiertje extra overtuigd dat ze het voor elkaar zouden brengen. ’Het’ is iets als geld contant aan de postkantoor dame overhandigen, die het naar een virtuele bankrekening ging sturen, waarna de jongen met z’n pin-pas ging pinnen, maar ipv dat er geld werd afgeschreven, zou het dan worden bijgeschreven. Het ging steeds mis dat zodra de jongen zijn pin-pas door de pinner haalde, hij betaalde ipv ontving. Zoals dat in Italië gaat, bemoeiden alle mensen in het postkantoortje zich er na enige tijd mee. Iedereen gaf door elkaar advies aan de dame, alsof ze beter weten dan de dame achter het loket hoe alles werkt en wat kan en niet. Ik stond tussen het gekakel, heel stilletjes te observeren en stiekem te genieten. Bij mijn weten kon de operatie die de jongen had bedacht niet en had hij waarschijnlijk iets verkeerd begrepen. Gek genoeg bedacht niemand dat, iedereen



gaf af op de moderne apparatuur en hoe lastig nu een transactie was, terwijl vroeger je gewoon pen en papier had en iedereen precies wist hoe alles werkte... Uiteindelijk droop de jongen teleurgesteld af, onder de meelevende blikken van de mensen die inmiddels het overvolle kamertje bewoonden. De jongen was de deur nog maar uit, of iedereen had ineens reuze sympathie voor de postkantoor dame, die hardop in zichzelf (dus voor iedereen hoorbaar) bleef herhalen hoe vreselijk computers toch waren, dat ze dit akkefietje met pen en papier zo af had kunnen handelen, maar dat de moderne technologie alles moeilijk had gemaakt ...



Voordringen Heel in het algemeen hebben Italianen er een handje van ... voordringen. Ik sta met verbazing te kijken hoe keurige mensen zonder enige schaamte gewoon voor mij in de rij gaan staan. Ik kan er slecht tegen, want voel me dan een tweedehands burger. Laat het dus meestal niet toe, of zeg er op z’n minst iets van. Zaterdag was ik bij de dierenarts, de honden moesten de nodige prikken. Nadat ik hond nummer 1 had laten prikken, liep ik even naar buiten om hond nummer 2 op te halen. In de wachtkamer zat een keurige dame zonder huisdier. Ze vroeg of ik klaar was en ik zei dus duidelijk van niet. Ze zei dat ze maar een heel simpele vraag had en tegen de tijd dat ik mijn tweede hond had gehaald wel klaar zou zijn, of ze dus even ’tussendoor’ mocht. Natuurlijk mocht de keurige dame ’even tussendoor’. Ik zat vervolgens twintig minuten in de koude wachtkamer met hond nummer 2 die doodsangsten uitstond want die kent de dierenarts inmiddels goed en vindt het zeker geen lolletje deze vriendelijk prikkende man een bezoekje te brengen. De dame kwam eindelijk tevoorschijn en bood niet eens haar verontschuldigingen aan dat het zo lang had geduurd. Ik zei niets, maar besloot keurige Italiaanse dames NOOIT meer voorrang te geven tenzij ze er recht op hadden. De dierenarts gaf me geweldig op mijn kop. Hij zei dat ik NOOIT mensen voorrang moest geven in Italië want iedereen maakt er misbruik van. Hij ging wel tien minuten door over de trucjes die worden toegepast. Ik voelde me weer ’ns een klein meisje, er werd mij een goedbedoeld lesje geleerd over hoe ik mij in Italië behoor te gedragen om te voorkomen dat keurige dametjes over mij heen lopen. De hond kreeg haar prik, ik mijn lesje.



Italiaanse gewoontes en gebruiken of gebreken Hoe anders zijn de dingen hier in Umbrie, vergeleken met dat wat ik mij uit Nederland herinner … dat staat hier in een aantal blogs. Het zijn kleine voorvallen die een beeld geven van het rurale Italie, wat de mensen hier vinden en geloven.



Foto van drie oudere vrouwtjes die wel 'ns bij mij langs lopen



Nieuwjaarsrecepties (die hebben we hier niet) In Italië doet men over het algemeen niet aan nieuwjaarsrecepties op het werk. Alle feestelijkheden worden voor de kerstdagen afgehandeld. Bedrijven gaan met alle werknemers uit eten, lunch of ook diner. Uiteraard wordt er uitgebreid gegeten, want daar draait het in Italië allemaal om, eten. Met nieuw jaar gebeurt er niets, hoewel veel bedrijven dicht blijven tot na de 6e januari. 6 januari is Befana (heks), een officiële feestdag waar van oudsher cadeautjes worden gegeven, in een oude sok. Het lijkt een beetje op sinterklaas, maar ipv een oude wijze man hebben de Italianen een enge oude heks.



Een moetje Was net even in de winkel van het dorpje waar ik boven woon. Er waren, naast de winkeleigenaar, twee klanten. Dat houdt in, een wachttijd van ongeveer een half uur. De winkel is niet verwarmd en ik stond met groente in mijn handen geduldig mijn handen eraf te laten vriezen, van been op been huppelend in de hoop niet ook mijn voeten te verliezen aan de vorst. Onderwijl hoorde ik het gesprek tussen de winkeleigenaar en de klanten aan. Het ging over een feest omdat iemand ging trouwen, iemand uit een ander dorpje in de buurt. Er was enige onduidelijkheid hoe dat toch kon, want de dame in kwestie had net haar relatie (fidanzamento) een paar maand geleden uitgemaakt. Ineens werd er op fluistertoon voor intimi gezegd dat ze wel moet trouwen, want ze is zwanger. Soms denk ik echt dat we in Umbrie nog in de middeleeuwen leven. Gelukkig werd mijn mening niet gevraagd.



Vertrouwend parkeren Gisteravond was ik met een vriendin in Perugia. Zij kent Perugia op haar duimpje en woont er niet ver vandaan. Ze rijdt dus trefzeker naar de parkeergarage onder de overdekte markt, precies in het centrum (ik parkeer altijd op 5 minuten lopen van het centrum). Ik was er eerder geweest. Een prachtige ervaring. Hier worden de auto’s namelijk standaard driedubbel geparkeerd en MOET je de sleutels in de auto laten zitten, want de parkeerwachten manoeuvreren continu auto’s om anderen eruit te laten. Iedereen vertrouwt deze jongens. Nonchalant stappen ze in zelfs de meest dure auto’s, starten de motor en rijden met een rotvaart achteruit zonder schijnbaar een momentje te twijfelen of het wel goed gaat in die nauwe ruimte. Ze doen de hele dag en nacht niet anders, maar ik vroeg me toch af of er niet soms, heel per ongeluk, een klein deukje ontstaat ...



Vrouwendag Italië laat geen gelegenheid voorbij gaan om iets uitgebreid te vieren. Vrouwendag staat in het teken van mimosa, alle vrouwen krijgen mimosa takjes. Soms ook een roos. Restaurants nodigen al weken uit om vrouwendag bij hen te vieren, er zijn speciale menu’s. Sommige restaurant bieden een ‘mager’ menu, anderen een menu met mannelijke striptease. De mannen feliciteren de vrouwen met vrouwendag. Het lijkt dat ze het menen ook.



Zegeningen van de priester De paasdagen zijn vandaag officieel begonnen. Ik ben niet gelovig opgevoed en weet dus niets van alle rituelen, maar hier is elk uur op het nieuws te horen over de festiviteiten en de arme zieke paus die voor het eerst niet mee kan doen aan deze belangrijke katholieke gebeurtenis. Het welzijn van de paus, il papa, is al weken een van de belangrijkste nieuwsonderdelen, de laatste dagen zo’n beetje gelijk op met de Amerikaanse coma patiente Schiavo. Verwarrend, omdat schiavo in het Italiaans slaaf betekent, dus het duurde een halve dag voordat ik het nieuwsbericht goed had begrepen. Ik dacht eerst dat het een poëtisch dramatische woordkeus van de nieuwslezers was om te zeggen dat deze vrouw ’slaaf was van de apparatuur die haar in leven hield’. Terug naar de paasdagen met bijbehorende rituelen. Een heel belangrijk ritueel, waar de kerk flink geld mee binnenhaalt, is dat de ’Prete’ (priester) bij mensen thuis het huis komt ’benedire’ (zegenen). In praktijk worden de huizen van top tot teen schoongemaakt (de voorjaarsschoonmaak), worden speciale Paasgerechten bereidt en komt de priester even langs en sprenkelt wat heilig water door kamers en over de gerechten. Het is vervolgens met de gerechten wel oppassen, want geen kruimeltje van het gezegende mag weggegooid worden. Bijvoorbeeld de schillen van de gekookte eieren moeten bij elkaar geraapt worden en mogen niet bij de compost. Wat er precies wel mee gebeurt dat weet ik niet …



Paasregen Vorig jaar hadden ze voor de paasdagen heel slecht weer voorspeld. Het gevolg was dat een groot aantal Italianen hun reserveringen voor het weekendje weg afzegden en gewoon thuis lammetjes bleven eten. Het bleek vervolgens bijna overal heerlijk weer te zijn geweest. De toeristenindustrie is dus heel boos geworden en eiste van de weersvoorspellers geld. Sindsdien heeft met het hier vaak over het fenomeen ’microklimaat’. Kleine klimaatjes in bepaalde gebiedjes die niet het standaard weerpatroon volgen ... Dat werd namelijk als reden opgegeven voor de dramatisch verkeerde voorspellingen. Dit jaar is het pokkeweer. Regen. Zullen de Italianen nu boos op de weersvoorspellers zijn omdat ze niet duidelijk genoeg hebben gezegd dat het echt naar weer zou zijn met pasen?



Italië verliest haar vader De paus is overleden ... Al weken gaat een groot deel van het nieuws over il papa en sinds vrijdag zijn op de radio alle vrolijke programma’s afgelast en hoorde je slechts nog programma’s in mineur stemming, waarbij luisteraars kunnen bellen om hun gedachten over de zieke paus te ventileren. Ik heb met groeiende verbazing naar vele verhalen geluisterd. Diep geroerde mensen die het ’uitdoven’ van de paus als een groot verlies ervaren. Il papa si sta spegnendo en Italië verliest haar vader. De voetbalwedstrijden zijn afgelast, dat wil veel zeggen. De provinciale verkiezingen gaan wel door, maar er wordt al een paar dagen geen campagne meer gevoerd. In mijn kleine wereldje hier boven op de berg merk ik weinig van de dood van Paolo Giovanni II, afgezien van vlagen zware kerkkloktonen. Geluid draagt ver, ik hoor de klokken van zeker drie verschillende dorpen, in totale harmonie met de zingende vogels. Het is een prachtige zon-dag.



4 april Na de lunch kwam de gepensioneerde man (die hier wel ’ns helpt) even langs. Hij kwam natuurlijk asperges plukken, maar deed alsof het daar niet om ging. Hij kwam behoorlijk aangeschoten (leek mij) binnen wandelen. Ik vroeg of hij ook zo van het prachtige weer genoot. Nou, hij vond het wel erg warm. Enorme grijns, onstabiel tegen mijn muur geleund, voorspelde hij dat we de komende 40 dagen prachtig weer zullen hebben. Dat is het geloof hier, het weer op 4 april blijft vervolgens 40 dagen min of meer hetzelfde. Ik heb wel ’ns slechter nieuws ontvangen.



Dorpskapper Gisteren, vrijdag, ging ik even naar de kapper. Sinds ik niet langer lang haar heb (een schande vinden de Italianen, zo zonde de blonde lokken eraf te knippen), moet ik elke twee maanden naar de kapper. Daar had ik geen rekening mee gehouden toen ik besloot tot kortwieken. Ik woon boven een piepklein dorpje waar een kapper is, maar dat is een gepensioneerde vrouw die in de schuur een hoekje heeft waar ze andere oudere vrouwen in de krul zet, de kleuren wat bijwerkt en de dameshoofden een gedegen wasbeurt geeft. Het is geen echte kapper. Mijn kapper is in een volgend dorp, een stapje hoger op de ontwikkeling van kapsalons. Ze is officieel erkend en heeft een echte kapsalon. Als ze geen klanten heeft is deze dicht. ’s Middags spelen haar kinderen tussen de draaistoelen en worden de klanten geacht een oogje in het zeil te houden en in te grijpen als ze met dure producten beginnen te smeren. Er zaten twee vrouwen toen ik binnenkwam. De kapster zelf was uitgebreid aan het vertellen over haar bezoek aan de opgebaarde paus, hoe lang ze in de rij had gestaan en hoe ze niet eens stil mocht staan toen ze eindelijk de dode paus in het oog kreeg. De dames hingen aan haar lippen bij de verdere beschrijving van het avontuurlijke bezoek aan Rome, met oplichters die een flesje water voor 4 euro per stuk verkochten aan dorstige gelovigen, terwijl de ’protezione civile’ miljoenen flessen water gratis distribueerden. De kapster was bezig het haar van een grote vrouw met een agressieve blik in d’r ogen te föhnen. Daarnaast zat een mollige kleine vrouw met schelle stem en grote spleten tussen haar tanden. De vrouw die werd geföhnd legde uit dat ze ook zo graag naar de paus had willen gaan, maar ze had geen tijd gehad want volgend weekend trouwde ... (tja, wie trouwde dat kreeg ik niet mee). Ze was bozig en dat werd er niet beter op toen de kapster haar mededeelde dat het grijs weer begon door te komen en ze volgende week echt bijgekleurd diende te worden. De paus werd met rust gelaten en er steeg een gekakel op over geschikte haarkleuren, prijsstijgingen sinds de euro en op de een of andere manier kwam het vervolgens uit op het laatste nieuws dat de zoon van die en die met 8 gram wiet was betrapt en schande, paniek en nog meer schande. De kapster en haar twee klanten waren in hun sas, het was geen moment stil en er viel zalig veel te roddelen. De derde klant was ik. Ongemakkelijk en hopend dat mijn stilte niemand op zou vallen, bleef ik me afvragen wat voor roddels er over mij de ronde doen. Destructief de oordelen van deze vrouwen, die leven zoals het hoort. Misschien niet. In elk geval doen ze alsof ze leven zoals het hoort. Ik niet.



Mis De kerk. In Italië is de katholieke kerk van enorme invloed op het dagelijkse leven, het denken, het doen, de symboliek en ook het geloof zelf (hoewel ik sterk de indruk heb dat het geloof zelf eigenlijk het minste telt!). Ik hoor vanuit mijn huisje de kerkklokken in de verte. Het is zo normaal geworden, dat ik er nauwelijks meer op let. Ik hoor de klokken van het dorpje onder mij en ook van de twee dorpen die langs de Tiber liggen, een ten noorden en de ander ten zuiden van mij. Afhankelijk van de windrichting, hoor ik de ene of de andere beter. Laatst waren er gasten die vroegen naar het klokkengelui. Dat deed me beseffen dat het inderdaad vreemd is dat er dinsdagochtend om elf uur vrolijk kerkklokgeschal over de heuvels trekt. Hoewel, zo vrolijk is dat misschien niet eens. Ik deed ’ns navraag in het dorp. Jawel, hoe dom om zoiets te vragen! Ongeloof dat mij echt dit soort basis kennis ontbreekt. Je kunt in Italië, tegen betaling uiteraard, een mis(je) vragen en de oudjes doen niet anders. Een mis(je) voor de overleden vader, moeder, oom, ’marito’, grootouders en ga zo maar door. De Prete draagt een kleine mis op voor deze lang geleden gestorven mensen, vaak zitten er twee of drie oudjes in de kerk en dat is het. Ik heb nog niet durven vragen hoe duur het is.



Bellen tijdens de film Eergisteren ging ik naar de film. Niets bijzonders, ik bezoek de cinema regelmatig en met groot plezier. Ik zat te genieten van ’anche libero va bene’, een prachtige film vond ik het, toen de vader van de Italiaanse familie die iets verderop zat, zijn telefoontje te voorschijn haalde. Hij werd gebeld, zijn scherm was fel verlicht en dat zie je in een donkere bioscoop natuurlijk goed. Ik verwachtte dat ie de telefoon keurig uit zou doen, maar dat had ik mis. Hij nam op. ”Pronto” schalde het door de bioscoop (gelukkig voor deze man was het niet erg vol). Hij bleef leuk een tijdje babbelen alsof ie thuis naar een video zat te kijken, tot mensen achter hem vroegen of ie weg kon gaan. Dat deed ie, samen met z’n vrouw, voor anderen langs, half struikelend over benen en tassen op de vloer. Even later kwam het stel terug, weer onhandig voor de anderen langs en eenmaal op hun plek moesten uiteraard de kinders even (hard fluisterend) worden ingelicht over het zo ongepast uitgewisselde nieuws. Er rest je in dit soort gevallen niets anders dan gewoon je nergens aan ergeren, want je doet er toch niets aan. Ik had van mijn stoel kunnen vallen van verbazing, ware het niet dat dat in een cinema letterlijk onmogelijk is.



La mamma Het is bekend. De mamma is in Italië belangrijk. Italiaanse mannen zijn veelal ’mammone’. Dit is niets om je voor te schamen, het is zelfs iets om trots op te zijn. In elk geval begint mij dat steeds meer op te vallen, maar ik kan het uiteraard mis hebben. Mijn ijzige blik van ’nordica’ begrijpt die waanzinnige verering van ’la mamma’ nog altijd niet zo. De levenslange innige verstrengeling tussen moeder en zoonlief, waarbij ’la mamma’ totdat het echt niet meer gaat, voor haar zoontje blijft zorgen. Mannen van 50 die zelf kinderen hebben worden door la mamma vereerd en vertroeteld als ware het een baby van anderhalf. Goed, dat is typisch Italië. Niets om te veroordelen of te waarderen, het is gewoon zo en je verandert er niets aan. Gisteren dronk ik even iets met een kennis in het centrum van Perugia, op de Corso. Een prachtige avond, lekker warm dus fijn om buiten te zitten en de stroom mensen langs te zien komen. Na een uurtje kletsen ging ik weer richting huis. Mijn kennis had een aantal keren terwijl ik zat te praten, gewoon heel onbeleefd een sms-je zitten sturen. Ik heb geleerd dit niet persoonlijk op te vatten, zo doen veel Italianen dat, het telefoontje is gewoon belangrijker dan wie je in het echt tegenover je hebt zitten. Je moet leren het niet persoonlijk op te vatten dat ze weinig aandacht voor jouw verhaal hebben. Niet eenvoudig en als ik iemand beter ken, zeker niet acceptabel. Ik stond op om weg te gaan toen de telefoon van deze kennis, een volwassen man, goede baan en twee grote kinderen, overging. Hij klapte trots zijn telefoontje open in mijn richting en zei blij als een kindje: ’la mamma, mi chiama la mamma’. Ik zag een foto van een oud vrouwtje, prachtig gekapt en gekleed, op het schermpje van zijn dure telefoontje.



Elegant? Afgelopen weekend was een lang weekend in Italië. Mijn hardlooprondje voert langs het huis van een ’belangrijk’ echtpaar uit Rome. Hij architect en zij psychoanaliste. Ik heb drie en een half jaar geleden een keertje bij ze gegeten en daarna groet ik ze altijd beleefd, maar daar houdt het mee op. Ze wilden namelijk dat ik van alles voor hen ging doen, gratis. Als goede ’buur’ zeg maar. Dat ging ik liever uit de weg. Een tuin onderhouden is nou eenmaal meer werk dan je als goede buur gratis aan kunt bieden. Hoe dan ook, gezien het feit dat het een lang weekend was, was het Rome echtpaar zoals gebruikelijk in Umbrie. Ik kwam de architect in zijn prachtige auto tegen op de zandweg die langs z’n huis voert. Hij stopte en het raampje aan de passagierskant ging langzaam open. Hij kauwde luid smakkend op kauwgum en keek naar mij (neem ik aan?) door zijn spiegelende zonnebril. We wisselden de gebruikelijke beleefdheden uit. De architect kauwde alsof zijn leven er vanaf hing, zeer intensief, en tijdens het korte gesprek vormde zich een witte schuimlaag in zijn mondhoek. Ik kon nergens anders meer naar kijken en wachtte een beetje af tot er spontaan beweging in het schuim zou komen. Daarvoor bleek het gesprek (gelukkig) te kort. Elegant hoor, die architect. Je moet er blijkbaar toch iets voor over hebben om fris uit je mond te ruiken.



Straf van God? Gisteren kwam ik langs het postkantoortje en zag geen enkele klant, dus ging ik snel naar binnen om een aantal dingen te regelen die al langer moesten, maar waarvoor ik niet in de rij wilde staan. Nadat ik alles had gedaan, vroeg ik aan de dame achter het loket, die deze keer in haar eentje was omdat haar collega vakantie heeft, wanneer zij op vakantie zou gaan. Ze keek me aan, zette haar bril af en haalde haar schouders zwaar op om ze zo diep te laten zakken dat ze even op een ingezakte pudding leek. Met tranen in haar ogen keek ze me weer aan en begon over haar zus te vertellen. Ze is zo vreselijk ziek en ze kunnen haar niet beter maken en nu is ze dus na 7 jaar aan het sterven, dus ... geen vakantie. Vreselijk om te horen natuurlijk en het postkantoorvrouwtje zo in tranen te zien. Ze is erg gelovig en bleef mij vragen hoe het toch mogelijk was dat haar zus zo werd gestraft. Ze was duidelijk in ernstige twijfel over de waarheid van het geloof en de logica erachter. Ze vroeg tot mijn grote schrik naar mijn mening. Ik zei maar heel eerlijk dat ik geen geloof heb en er dus helemaal niets over kon zeggen. Dat accepteerde ze, ’beata lei’ zei ze (zoiets als: ”u hebt geluk”).



Winkeltje Gisteren was ik in Sansepolcro, een mooi stadje net boven Umbrie, in Toscane. Ik moest mezelf hier een uurtje vermaken, wachtend op een vriend van me. Ik doolde wat rond en kwam voor een ferramenta uit (dat was oorspronkelijk een ’ijzerwinkel’, inmiddels hebben ze er vaak alles van schroeven tot keukenbladen, van tuingereedschap tot houten meubeltjes). Dit winkeltje was twee meter breed, 10 meter diep en 4 meter hoog, bomvol met ’spulletjes’ en ’dingetjes’. Zo’n echt Italiaanse winkel die bijna niet meer bestaan. Ik liep naar binnen en vroeg aan het mannetje achter de toonbank of ie misschien ook een klein pedaalemmertje voor mijn groenteafval had. Ik verontschuldigde me erbij, zeggend dat dit waarschijnlijk de verkeerde winkel was voor zoiets. Hij brak uit in een brede grijns en zei: ”mevrouwtje, ik heb in deze winkel meer dan ik mij vaak zelf weet te herinneren, maar aan zo’n klein emmertje kan ik u wel helpen”. Hij had een flinke slok wijn bij de lunch genoten, leek ik te ruiken, maar met een grote zwier pakte hij zijn ladder en klom erop om helemaal bovenaan, hij moest ernaar reiken en ik hield mijn hart vast dat de ladder niet om zou kieperen, een doosje tevoorschijn te toveren. Met doosje en al kwam hij heelhuids weer naar beneden, alwaar hij mij de pedaalemmer liet zien. Precies wat ik zocht.



Mond vol tanden Grappig en waar gebeurd: Vrienden van mij zijn homo en wonen al jaren in Umbrie. De meeste mensen zeggen dat het ’broers’ zijn (”ja, ze LIJKEN ook zo op elkaar” zeggen ze dan, in een wanhopige poging homoseksualiteit uit hun leven te bannen). Een van hen ging naar de dokter. Hij had het heel keurig over zijn partner. Zijn Italiaans is niet helemaal vloeiend, maar hij redt zich aardig. Na een aantal keren het woord ’partner’ gebruikt te hebben, pakte de dokter heel indringend vriendelijk de arm van deze vriend van mij, keek hem van dichtbij heel geduldig aan en zei: ”in Italië zeggen wij ’mia moglie’ en niet ’partner’” (mia moglie betekent mijn vrouw). Het behoeft geen uitleg dat de arts grote afstand hield nadat die vriend vervolgens zei, “maar het is een man”.



Dametjes Gisteren bevond ik mij, met een uur tijd te doden, in het industriegebied van Bastia Umbra. Ik liep naar een buurtje in de hoop een barretje te vinden, waar ze over het algemeen wel een krant hebben en dan gaat de tijd, met een espresso, al snel voorbij. Ik kwam twee dametjes tegen, keurig gekleed en opgemaakt, op hoge hakken ondanks de gevorderde leeftijd. Ik vroeg ze waar ik een bar zou kunnen vinden. Ze gingen uitgebreid met elkaar in overleg, alsof ik niet stond te wachten op een antwoord op een mijns inziens vrij eenvoudige vraag. Na dit beraad zonder eenduidige uitslag, besloten ze mij te begeleiden. We schuifelden door de lelijke nieuwe wijk, terwijl de dametjes nog altijd kibbelden over welke bar nou beter zou zijn voor mij en welke weg de kortste. Ze kwamen er echt niet uit en toen zei de ene, in een knallend knalrood gekleed, met gevaarlijk hoge rode hakken en rode lippenstift, dat ze mij van harte bij haar thuis uit zou nodigen, maar dat dat helaas niet ging want ze had geen koffie in huis. Ik voelde me onvriendelijk, maar echt opgelucht. Uiteindelijk kwamen we bij een winkelcentrum. Ik had inmiddels nog maar een half uur tijd te doden. Er was een bar aan beide kanten van de straat. De rode dame vond rechts echt beter, de andere links. Ik bedankte ze hartelijk en voelde me enorm bezwaard ofwel rechts ofwel links te kiezen onder de blikken van de dametjes, en zei dus dat ik eerst wat winkels ging kijken. Was het toeval dat ik ze tien minuten later weer voorbij zag schuifelen terwijl ik buiten in de rechtse bar de krant las op het terras?



Afspraak nakomen Na twee maanden elk week de falegname (timmerman) gebeld te hebben, een afspraak gemaakt te hebben voor de week erna en vervolgens meestal voor niets te hebben zitten wachten (gelukkig valt dat in de praktijk mee, want ik heb veel andere dingen te doen), af en toe belde hij heel keurig af dat ie niet kwam, maar meestal kwam hij gewoon niet. Vandaag stond hij ineens voor de deur. Hoera! Ik bedankte hem uitvoerig voor z’n komst, zeer overdreven, zodat hij de hint wellicht zou snappen. Dat bleek niet het geval. Hij deed een uurtje wat ie moest doen maakte daarna aanstalten om weer weg te gaan. Ik vroeg dus wanneer hij de hele keuken opnieuw zou schuren (het was nl niet goed gegaan en is nu lelijk - hij zou dat al maanden eerder hebben gedaan!) en of hij eigenlijk wel echt van plan was dat te doen. Hij keek me vragend aan. Nou legde ik uit, de eigenaren vragen mij dingen te regelen, dat doe ik dan ook, maar vervolgens gebeurt er niets. De eigenaren denken dan helaas dat IK niets doe, terwijl U niets doet. Ja zei de timmerman, daar hebben ze gelijk in. Jij bent verantwoordelijk voor alles hier, dus als de dingen niet gebeuren, rekenen ze met jou af. Daar ben ik het helemaal mee eens. Ik was even stil, serieus kwam dit antwoord uit een onverwachtse hoek. Ik antwoordde dus maar dat de falegname blij mocht zijn dat ik nog nooit boos op hem was geworden, want aangezien hij mij in een kwaad daglicht stelt, afgezien van dat hij mij veel tijd laat verliezen, heb ik het recht om heel kwaad op hem te worden. Met een brede grijns keek hij mij als een ondeugend jongetje, die weet dat ie iets fout heeft gedaan, aan en zei: ’maar jij wordt niet boos op mij en daarvoor wilde ik je bij deze hartelijk bedanken’. Weg was de timmerman ... wie weet wanneer ik hem weer zie.



Rood De kleur van kerst is rood. Dat is overal zo, geloof ik. Echter, in Italië is het gebruikelijk om met kerst en oud-en-nieuw rood ondergoed aan te hebben, dat brengt namelijk geluk. De meest keurige winkels hebben dus rond de kerstdagen super sexy lingerie in fel rood in de etalage hangen. Schokkend als je niet weet wat er aan de hand is. Overal staart miniscuul uitdagend sexy rood ondergoed je aan. Vlak na oud en nieuw is dat allemaal weer voorbij en worden keurige winkels weer keurige winkels, met keurige spulletjes in de etalage.



Italiaans oud & nieuw Dol als de Italianen op eten zijn, zal het niemand verbazen dat oud en nieuw in Italië in het teken staat van een enorm diner, cenone genaamd. Al maanden kun je bij veel restaurants de cenone boeken, maar uiteraard doen velen thuis hun best. De cenone bestaat uit vele visgerechten en duurt normaal van een uur of negen, tot twaalf uur. Daarna worden er linzen gegeten, met zampone. Zampone is oorspronkelijk een gevulde varkenspoot. Onverwacht lekker, als je even vergeet wat je eet. Oud en Nieuw heet ’San Silvestro’ in Italië. Afgezien van eten, staat de avond in het teken van ’geluk’. Rood ondergoed brengt geluk, maar daarmee zijn we er niet. Het is belangrijk om de linzen te eten, druiven, ananas en zo nog een hele serie dingen. Ik ben er klaar voor!



Italiaanse Taal Tot slot een paar heel korte blogs over de Italiaanse taal. Een prachtige taal!



Foto van Italiaanse handgebaren



Betekenissen in de war Jonge kinderen gaan in Italië naar het ’asilo nido’. Nest asiel zou dat letterlijk vertaald in het Nederlands zijn. Honden verblijven daarentegen in een ’canile’. Wie weet wanneer deze betekenissen zijn verdraaid tussen het Italiaans en Nederlands? Dan het Engels nog: ’asylum’ betekent gekkenhuis.



Girasoli Girasoli, de beroemde zonnebloemen. Er staan hele velden in bloei en sommige velden hebben de felgele bloeikleur alweer achter zich gelaten. De zonnebloemen staan daar nu vrij treurig met de hoofden naar de grond, langzaam uit te drogen. Girasoli betekent letterlijk ’draaizonnen’ in het Italiaans. Ik was er dus ook van overtuigd dat de girasoli met of tegen de zon indraaiden. De meeste mensen aan wie ik dit vroeg, weten dit ook zeker. Toch is dat echt niet zo. Ik heb erop gelet en zie de zonnebloemen op elk moment van de dag altijd dezelfde kant opkijken ...



Verboden In Italië wordt vaak gebruikt: ”è severamente proibito” Bijvoorbeeld in de trein staat dat het ’ernstig verboden is je hoofd uit het raam te steken’. Wat is het verschil tussen ernstig verboden en gewoon verboden?



Sexy shops Hele discussies in het land, Italië, over het nieuwe voorstel om artikelen die je normaal in een seks shop koopt, bij de apotheek op de plank te zetten. Voors-entegens, katholieke meningen en vrijgevochten opinies. Erg grappig. Maar het mooiste vind ik elke keer dat het winkeltype ten sprake komt, heel vaak de laatste dagen: ‘sexy shop’. Een sexy winkel dus ... Al weer jaren geleden had ik een heel gesprek over de naam ‘sexy shop’ met een Italiaan die goed engels spreekt. Hij hield vol dat de naam niet verkeerd was. Nee! Ik kreeg als trotse uitleg dat de naam namelijk niet uit het Engels kwam, maar dat het de origineel Italiaanse naam voor sekswinkel is ... Hmmmm ik was niet helemaal overtuigd.



Een aantal links: Kijk op www.villainumbria.com/nl voor onze vakantiewoningen in Umbrie Volg de Umbrie blog op: www.villainumbria.com/nl/umbrie-blog Volg ons op Facebook voor mooie foto’s van Umbrie: www.facebook.com/villainumbria.holidays



Een selectie uit de blogs van: 2005 en 2006

Recommend Documents