Een prachtig resultaat

PersoneelsBLAD VAN HET UNIVERSITAIR MEDISCH CENTRUM ST RADBOUD JAARGANG 38 NUMMER 8 6 juni 2013

Een prachtig resultaat Een positief saldo van dertien miljoen euro, door in te zetten op doelmatiger, effectiever werken en terugdringen van kosten. Raad van Bestuur-lid Cees Buren is blij met het financiële resultaat voor 2012. ‘Complimenten aan de organisatie. Iedereen heeft meegedacht en zijn verantwoordelijkheid genomen.’ Marjan Wassenaar

euro te realiseren. Daarmee stijgen we in het lijstje van financieel gezonde UMC’s, van de laatste plaats naar een mooie plek in de middenmoot. Ook de solvabiliteit van het Radboud (eigen vermogen gedeeld door de totale omzet, red.) is gestegen, van 9 naar 17,4 procent. Een belangrijk resultaat volgens Cees Buren. ‘Banken schatten op basis van de solvabiliteit de risico’s van een organisatie in. Is er nog een appeltje voor de dorst? Bij een betere solvabiliteit, dus meer eigen vermogen, kan het Radboud een betere lening afsluiten tegen een lagere rente. Vergelijk het maar met het kopen van een huis. De bank verstrekt alleen een hypotheek als je financiën op orde zijn. Het is belangrijk dat banken vertrouwen houden in het Radboud, omdat we nog nieuwbouwplannen willen realiseren. Ook zorgverzekeraars kijken naar onze solvabiliteit. Zij gaan voor langere tijd een relatie met ons aan en willen zeker weten dat we onze zaken financieel op orde hebben.’

Verantwoordelijk voelen 2012 was een spannend jaar voor iedereen in het UMC St Radboud. De overheid bezuinigde op onderwijs en onderzoek. Zorgverzekeraars stelden grenzen aan het aantal verrichtingen. Elke afdeling binnen het Radboud kreeg de opdracht om kosten te besparen. Een speciale Taskforce ondersteunde hen om doelmatiger te werken. Samen, Slimmer, Beter was het adagium: kwalitatief hoogwaardige zorg, onderwijs en onderzoek blijven leveren, maar dan wel met minder middelen.

De Taskforce Samen, Slimmer, Beter, onder leiding van Cees Buren, heeft er in 2012 bewust voor gekozen om open te communiceren over de financiële positie van het Radboud. Buren: ‘Het gevoel van urgentie leeft daardoor in de hele organisatie. Elke medewerker ziet nu het belang van doelmatigheid en voelt zich medeverantwoordelijk voor een goed financieel resultaat. We hebben dat in de Taskforce gemerkt. Mensen kwamen met goede ideeën, zelfs met besparingen op voor hen leuke dingen zoals de barbecue. Dat mensen zo hebben meegedacht, daar zijn we als Raad van Bestuur heel blij mee.’

Het resultaat mag er zijn. Het is ons gelukt een jaarresultaat van 13 miljoen

Lees verder op pagina 3

Pagina 3 Crisis of calamiteit: élke medewerker heeft een belangrijke rol

Pagina 5 Ambitieuze vrouwen aan slag met strategisch netwerken

Pagina 6 Radboud Kids: geslaagde kennismaking met onze professoren

Pagina 11 Betoog: Heeft medisch beroepsgeheim nog toekomst?

r a db o d e 8 - 2 0 1 3

IN BEELD

En verder... In bedrijf Vidi-subsidies Panama, Wetenswaardig Mensen, IM, Ingezonden Het moment Rondvraag: wat doe jij voor een veilig UMC St Radboud?, Ethiek

Colofon Radbode is het personeelsblad van het UMC St Radboud. Oplage: 13.000 Redactie: Nelleke Dinnissen, Jannie Meussen, Gijs Munnichs en Marjan Wassenaar. Aan dit nummer werkten mee: Dick van Aalst, Marian van Bakel, Femke van den Berg, Jos Dute, Frank Muller, Dave van Opstal, Marc van Teeffelen. E-mail: [email protected], telefoon: (024) 81 866 82 Correspondentie: vragen over bezorging en abonnementen via e-mail: [email protected] Redactieraad: Peter van Dijk, prof.dr. Louis Kollee, dr. Erik de Laat. Vormgeving en lay-out: Puntkomma Nijmegen Druk: Wegener Nieuwsdrukkerij Gelderland Advertenties: Bureau van Vliet, 023- 5714745, e-mail: [email protected] Abonnement: 13,60 euro, informatie Hans Fleurkens, 024-3619084. De volgende Radbode verschijnt donderdag 27 juni 2013.

Kinderen krijgen anatomische les op Radboud City, het lustrumfestival op 2 juni in de stad. Radboud Universiteit en UMC St Radboud organiseerden diverse workshops, debatten en presentaties voor het algemene publiek.  Foto: Dick van Aalst

131.523 Zoveel instrumentensets steriliseert de afdeling Centrale Sterilisatie (CSA) jaarlijks. Tel daar nog eens 188.632 losse instrumenten bij op, dan kom je op een totaal van 320.155 instrumenten(sets) die jaarlijks schoongemaakt worden, door 33 fte. Alle medische instrumenten worden naar de CSA gebracht: pincetten, scharen, naaldvoerders en wondspreiders, maar ook de meer complexe instrumenten zoals de armen van de Da Vinci Robot. Tevens verwerken ze hier instrumenten als de beademingsballonnen, laryngoscoopbladen en labhulpmiddelen. Wanneer deze instrumenten ‘vuil’ zijn worden zij apart gelegd, en opgehaald door de transportdienst. Eenmaal aangekomen op de CSA wordt alles opengelegd en afgespoeld voordat het de wasmachine ingaat. Nadat de wasmachine de instrumenten gedesinfecteerd heeft, worden de sets samengesteld. Iedere klant heeft namelijk zijn eigen wensen wat betreft de samenstelling. Als de sets klaar zijn, worden ze ingepakt in twee lagen van een speciaal non-woven ‘inpakpapier’. Nu zijn ze klaar voor de stoomsterilisator, die gedurende anderhalf uur hete stoom van 134°C langs de instrumenten blaast. Hierdoor worden bacteriën en schimmels gedood en de instrumentaria gesteriliseerd. Hier zijn uiteraard ook kosten aan verbonden. Het reinigen van instrumentensets varieert van 5,03 euro voor de kleine, simpele sets tot 75,44 euro voor de grote en complexe sets, waarbij ook nog een speciale reinigingsprocedure gehanteerd moet worden. Dit kan dus behoorlijk in de kosten oplopen. Hier volgen wat tips van de CSA: • trek niet zomaar een andere set open om er een instrument uit te halen; • let goed op alle losse instrumentarium, er verdwijnt heel veel onbewust en; • ga altijd bewust om met steriele sets. Wanneer er een gaatje of scheurtje in de verpakking zit heeft dit gevolgen voor een patiënt, maar ook voor de kosten. Dat moet namelijk opnieuw gesteriliseerd worden.  DvO

getweet redactie @debatop2  27 May Artsen willen wens om te sterven bij dementie-patienten niet altijd uitvoeren.Wie bepaalt wanneer je mag sterven in zo’n situatie? #debatop2

Gitte vd Eertwegh @Rob_hero  29 May Ook bij euthanasie geldt. . Luister naar mantelzorger of verzorger. Zij observeren heel veel. #debatop2

Tim van Iersel @TvanIersel  30 May Centrale vraag bij @debatop2 over #euthanasie bij #dementie: Kun je je toekomstig lijden inschatten?Angst=slechte raadgever. @LevensvragenOud

malou van hintum @malouvh  29 May Goed. Het is dus een kwestie van tijdig en regelmatig praten, vooral met je huisarts. En dan duidelijk zijn, heel duidelijk #debatop2

AGENDA Algemeen 12 juni: Congres ‘Palliatieve zorg in en om het ziekenhuis op orde?’ Initiatief van Rijnstate ziekenhuis en UMC St Radboud. Dagvoorzitter: prof. dr. Kris Vissers, hoogleraar Pijn en Palliatieve Geneeskunde. Locatie: Hotel en Congrescentrum Papendal, Arnhem, 9.00-16.45 uur. Programma en inschrijving via www.rijnstate.nl. 19 juni: Publiekslezing en discussie DSM-5. Gaan we wel goed om met psychiatrische diagnoses? Lezing over de nieuwe psychiatrische classificatie DSM-5, het toenemende aantal psychiatrische diagnoses en ons diagnostisch taalgebruik. Spreker: prof. Trudy Dehue (RUG). Locatie: collegezalencomplex 2 RU. 20.00-22.00 uur. Gratis deelname, info op www.ru.nl/cve/dehue. 20 juni: Masterclass Onderscheidende Patiëntveiligheid: ‘Kwetsbare ouderen en preventie van risico’s’. Aandacht voor preventie van risico’s middels de Prospectieve Risico Inventarisatie (PRI). Een patiënt vertelt over eigen ervaringen. Locatie: Studiecentrum, 16.00-18.00 uur. Programma en inschrijving via www.paoheyendael.nl.

Oecumenische vieringen Mona Keijzer @MonaKeijzer  29 May Aleid Truijens over euthanasie ‘Het is niet aan anderen te beslissen of jouw leven nog de moeite waard is’ http://bit.ly/16DNCLW #debatop2

Gonny ten Haaft @gonnytenhaaft  30 May Onderzoek naar taalgebruik arts en patiënt bij verzoek #euthanasie helpt #communicatie verbeteren, via kris_vissers

Rutger Jan vd Gaag @rjgaag  25 May KNMG keurt euthanasie bij dementie niet af, maar wil verduidelijking wetgeving. Voor-ons-artsen-is-deeuthanasiewet-te-vaag

2

Iedere zondag om 10.00 uur in het Personeelsrestaurant. 9 juni, voorganger: pastor Hans Hamers, koor: Gemengd koor Horssen; 16 juni, voorganger: pastor Ans Bertens, koor: New Spirit; 23 juni, voorganger: pastor Richart Huijzer, koor: Parochiekoor Velp; 30 juni, voorganger: pastor Wim Smeets, koor: Gemengd koor Groenestraat

PAO H e y e n d a e l Voor programma en info: www.paoheyendael.nl

Radboud Zorgacademie Sectie Bijscholing van de Radboud Zorgacademie verzorgt bijscholing voor medewerkers en voor externe klanten. Meer informatie: Radboudzorgacademie.nl ➞ bijscholing.

4 8 9 10 11 12

b eleid

radbode 8 - 2013

Crisis of calamiteit: élke medewerker heeft een belangrijke rol Stel er ontploft een gasfles met giftige stoffen op een operatiekamer. Of er is een aanvaring op de Waal met een passagiersschip waarbij veel slachtoffers naar het Radboud komen. De kans hierop is klein, maar altijd aanwezig. Het is daarom belangrijk dat iedereen in huis op zo’n moment weet wat hem te doen staat. Het vernieuwde Crisis- en Calamiteitenplan biedt duidelijkheid. Jannie Meussen

Welk nummer moet je bellen als er een agressief persoon op de afdeling loopt? Hoe handel je als er brand uitbreekt op een patiëntenkamer? Stel er waren veel gewonden bij de ontploffing eind vorig jaar bij Electrabel. Hoe is de slachtofferopvang dan geregeld? Wie moeten er in actie komen op de Spoedeisende Hulp, OK’s en IC’s? Hoe verloopt de communicatie intern en richting de media? Dit jaar is het crisis- en calamiteitenplan vernieuwd. Belangrijkste boodschap is: we moeten goed voorbereid zijn op een calamiteit en élke medewerker heeft hierbij een belangrijke rol. Iedereen moet op z’n minst weten waar brandblussers op de werkplek hangen en dat 55555 het alarmnummer is. En uiteraard wat er moet gebeuren als een incident uitgroeit tot een crisis. Afdelingshoofden hebben een spilfunctie. Zij zijn ervoor verantwoordelijk dat hun afdelingscalamiteitenplan op orde is en dat hun medewerkers goed op een calamiteit zijn voorbereid.

Procesverantwoordelijk In het nieuwe plan zijn voor vier afdelingsoverstijgende onderdelen procesverantwoordelijken aangewezen. Eric van Leeuwen (afdelingshoofd Spoedeisende Hulp) is verantwoordelijk voor alles rondom de slachtofferopvang in de acute zorgketen. Judith Prins (afdelingshoofd Medische Psychologie) heeft de familieopvang en -registratie onder haar hoede. Viola Peulen (hoofd Corporate Communicatie) richt zich op de crisiscommunicatie en Marco Schuringa (manager Vastgoed en Infrastructuur) is verantwoordelijk voor de ontruiming

Afdelingshoofden hebben een spilfunctie. Zij zijn ervoor verantwoordelijk dat hun afdelingscalamiteitenplan op orde is en dat medewerkers goed op een calamiteit zijn voorbereid. Ruim tweehonderd medewerkers van de Operatiekamers oefenden donderdag 30 mei onder meer hun praktische vaardigheden. Foto: Marc van Teeffelen

van een zorggebouw als het zover zou komen. Nieuw is de flexibele opschaling. In de oude situatie kwam bij een melding de hele crisisorganisatie in actie. Voortaan zijn dat alleen de teams en functionarissen die op dat moment nodig zijn. De voorzitter van het Crisisbeleidsteam (CBT) bepaalt wie nodig zijn.

Centrale ondersteuning Ook is de ondersteuning verbeterd. Zo is er voor alle mensen met een rol in de crisis- en calamiteitenorganisatie een teamsite ingericht. Hierop vinden zij alle uitwerkingen en hulpmiddelen, zoals dienstroosters en bijvoorbeeld instructiekaarten. Voor álle medewerkers is de informatie op intranet onder de speciale button Calamiteiten vernieuwd. Met informatie als: Wat moet ik doen bij een intern incident? Wat moet ik doen als de calamiteitenorganisatie in werking treedt bij een ramp?

Daarnaast kunnen medewerkers onder ‘Services’ per crisis/calamiteit snel opzoeken hoe te handelen bij bijvoorbeeld een verdacht pakje, brandlucht of een stroomstoring. Bovendien is er voor leidinggevenden een presentatie gemaakt, voor de informatieoverdracht aan hun medewerkers. Zij kunnen ook ondersteuning krijgen van de afdeling Calamiteiten van het Servicebedrijf. Goede communicatie en een goede voorbereiding van elke medewerker is heel belangrijk, want iedereen moet weten hoe te handelen in geval van nood! n Meer informatie: zie op intranet onder de button calamiteiten. Lees verder op pagina 12: diverse medewerkers over de rol die zij vervullen.

Een prachtig resultaat Vervolg van de voorpagina

Transparantie Met dertien afdelingsoverstijgende projecten heeft de Taskforce gekeken naar het slimmer en efficiënter organiseren van werkprocessen. En dan blijken afdelingen veel van elkaar te kunnen leren. ‘Zo verschilde de verpleegkundige bezetting per afdeling behoorlijk’, blikt Buren terug. ‘Heb je als afdeling zoveel mensen nodig, of kun je processen anders inrichten? Dit soort lastige besluiten zijn makkelijker te nemen als je ze kunt onderbouwen met informatie en kunt vergelijken met andere afdelingen. Transparantie tussen afdelingen is dus heel belangrijk en de Quickscan heeft daar zeker toe bijgedragen.’

component, bedoeld om meerkosten voor topzorg, ontwikkeling en innovatie te dekken, ligt onder vuur. Dat is een substantieel bedrag dat we jaarlijks van de overheid ontvangen, en dat rechtstreeks naar de afdelingen gaat. We moeten nu aantonen welke meerwaarde we daarmee bieden. Zorgverzekeraars houden de hand op de knip. De productie mag jaarlijks nog maar 2,5 procent stijgen. In voorgaande jaren was dat 8 tot 9 procent.’

'We doen het goed en kunnen dat steeds beter aantonen'

Toekomst Hoewel het Radboud het tij goed heeft weten te keren, is het volgens Buren geen tijd om achterover te leunen. ‘Volgend jaar hebben we wederom te maken met een taakstellende begroting. De overheid stelt steeds minder geld voor de zorg beschikbaar. De academische

Buren benadrukt de noodzaak om aantoonbaar onderscheidend te blijven. ‘Onze zorgkosten moeten naar beneden, de kwaliteit nog verder omhoog. Dat is ook onze maatschappelijke plicht. In 2013 gaat Epic ons helpen een doelmatigheidsslag te maken. In 2014 rich-

3

ten we ons op het verder verbeteren van de kwaliteit van onze zorg.’

Innovatieve voorbeelden Ondanks alle besparingen heeft het Radboud in 2012 zijn ambities kunnen realiseren. Buren: ‘We hebben belangrijke onderzoekssubsidies binnengehaald en we scoren goed op kwaliteit en veiligheid. We doen het dus goed en kunnen dat steeds beter aantonen. Het was een goed jaar, maar ook een zwaar jaar, omdat we ook afscheid hebben moeten nemen van een aantal medewerkers.’ De Raad van Bestuur heeft de afgelopen periode de missie en strategie van het Radboud gedeeld met de medewerkers: maak een “significant impact on healthcare” met onderscheidende kwaliteit, persoonsgerichte zorg, duurzame netwerken en doelmatigheid. ‘Zorg dat je aansluit bij deze ambities, bepaal je plek daarin’, roept Buren alle medewerkers op. ‘Vertel het verhaal van jouw afdeling. Hoe geven jullie vorm aan de Radboudvisie? We zijn op zoek naar innovatieve voorbeelden, waarmee we kunnen aantonen dat we het goed doen.’ n

i n b e d r i j f

radbode 8 - 2013

Kwaliteit getoetst

HKZ-certificaat voor Radboud Apotheek De Radboud Apotheek heeft op woensdag 15 mei het HKZ-certificaat ontvangen. Hiermee is aangetoond dat de kwaliteit van de dienstverlening van de Radboud Apotheek uitstekend is en dat de medewerkers voortdurend werken aan de verbetering van zorg- en dienstverlening aan onze patiënten.

Patiënten sneller op de been

Niet ziek maar geblesseerd Patiënten op verpleegafdeling Orthopedie die een nieuwe heup of knie krijgen, zijn niet ziek maar geblesseerd. Zo benaderen de zorgverleners hen. Ze stimuleren hen om de dag na de operatie weer gewoon hun kleren aan te doen en het bed uit te gaan. ‘Door het niet-ziek-zijn bij hen te benadrukken, zijn ze veel sneller weer op de been’, vertelt verpleegkundige Silvia van Tienen. De patiënten brengen na de verzorging, de meeste tijd door in de huiskamer. Daardoor bewegen ze meer en zijn ze sneller mobiel. Bovendien neemt het risico op complicaties zoals een trombosebeen of longontsteking met wel 30 procent af.  De patiënten kunnen bijvoorbeeld ook samen in de huiskamer gaan lunchen. Dit bevordert de eetlust want ‘zien eten doet eten’. Beweging en een  goede voedingstoestand  bevorderen het herstel. Door deze werkwijze is dus sneller herstel mogelijk en kunnen ze sneller naar huis.

Eerste succes behaald De afdeling wil het niet-ziek-zijn-principe verder gaan uitbouwen. Ook de meeste patiënten zijn enthousiast, zoals over het samen eten laatst. Van Tienen: ’Aan een goedgevulde tafel wisselden ze ervaringen uit en werd er gezellig gekletst. Iedereen wilde een foto van deze, nu nog unieke, gebeurtenis. Ze vroegen of we dit niet iedere week kunnen organiseren. Eén patiënt zei zelfs: “Ik denk dat ik mijn andere heup ook maar laat doen, het is zo gezellig hier.”’ De afdeling overweegt om er een dagelijks ritueel van te maken.  DvO

Rookvrij UMC St Radboud

Weer een belangrijke stap gezet Het UMC St Radboud is een gezondheidsinstelling waar gezondheidsbevordering en preventie hoog in het vaandel staan. Iedereen in en om ons huis moet kunnen genieten van een gezonde leef- en werkomgeving. Roken hoort daar niet bij. Op 28 mei is weer een belangrijke stap gezet op weg naar een rookvrij Radboud. Op die dag zijn de peukendovers bij elk gebouw verwijderd en zijn de speciaal voor elk gebouw ingerichte rookzones in gebruik genomen.  Voor medewerkers is het alleen nog toegestaan om daar te roken in deze rookzones. Alle medewerkers hebben per mail en op intranet een overzicht gekregen van alle rookzones per gebouw.

Toezicht op naleving Collega’s die buiten een officiële rookzone roken, kunnen hierop worden aangesproken door de Dienst Beveiliging. Zij zullen u vragen naar naam en z-nummer.  Bij een tweede signalering wordt de afdelingsleiding geïnformeerd.

Help mee Ook jij als medewerker wordt van harte uitgenodigd om collega’s, patiënten en bezoekers die buiten de rookzones roken aan te spreken. Hiervoor zijn speciale kaartjes gemaakt die op diverse plaatsen verkrijgbaar zijn (zie het nieuwsbericht op intranet). Alleen samen kunnen we het UMC St Radboud rookvrij maken.

de toepasbaarheid van het idee in de zorgpraktijk. Het kost veel tijd en moeite om het kaf van het koren te scheiden. HIP helpt deze partijen om de ‘rijpheid’ van de zorgvernieuwing aan het licht te brengen.  DvO

CAO

Onderhandelingen op 10 juni hervat De Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU) en de werknemersorganisaties hervatten hun onderhandelingen over een nieuwe CAO op 10 juni. De NFU heeft er vertrouwen in een CAO te kunnen afsluiten die recht doet aan de prestaties van de ruim 67.000 medewerkers. En die ervoor zorgt dat de acht umc’s hun belangrijke taak in de Nederlandse gezondheidszorg goed kunnen blijven vervullen. Eind maart werden de onderhandelingen voor een nieuwe CAO umc na drie rondes tijdelijk opgeschort. Het was toen onduidelijk welke sociale afspraken voor de zorg op landelijk niveau gemaakt zouden worden en wat hiervan de betekenis zou zijn voor de umc’s.

Zorgakkoord

Cathy van Beek, lid van de Raad van Bestuur, reikte in Huize Heyendael het certificaat uit aan Dré van Bekkum, operationeel manager van de Radboud Apotheek. De auditoren hadden met name waardering voor de manier waarop er vanuit de Radboud Apotheek farmaceutische zorg van zeer hoge kwaliteit wordt geleverd. Ook het kwaliteitsmanagementsysteem werd benoemd als sterk punt. Met dit systeem is inzichtelijk gemaakt welke processen er binnen de apotheek nodig zijn om goede patiëntenzorg te kunnen leveren. Tenslotte werden de betrokkenheid en deskundigheid van de medewerkers, de receptafhandeling in combinatie met medicatiebewaking en de 24/7 dienstverlening als zeer positief ervaren. Onderdeel van de certificering is het continu verbeteren. De Radboud Apotheek blijft werken aan het verbeteren van de dienstverlening zoals bijvoorbeeld het verkorten van de wachttijden. Hiertoe komt er dit jaar nog een dependance van de apotheek op een andere locatie in het UMC St Radboud. DvO

Het Zorgakkoord dat de minister en staatssecretaris van VWS, de NFU, andere werkgeversorganisaties in de zorg en de meeste werknemersorganisaties (alleen Abvakabo-FNV tekende het akkoord niet) op woensdag 24 april afsloten, heeft nu duidelijkheid gegeven over de financiële kaders waarbinnen cao-afspraken kunnen worden gemaakt, zodat de onderhandelingen hervat kunnen worden. De dreigende nullijn in de zorg is van tafel. Daarvoor in de plaats zijn afspraken over een gematigde loonstijging gekomen.

Vragen Heeft u als medewerker vragen over de cao-onderhandelingen, dan kunt u een e-mail sturen naar caoumc@ nfu.nl.

Handdesinfectie

Test je techniek!

Healthcare Innovation Portal

Slimme tool maakt vernieuwende ideeën ‘praktijk proof’ Het REshape & Innovation Center van het UMC St Radboud is mede initiatiefnemer voor de oprichting van de Healthcare Innovation Portal (HIP). Deze portal werd op 8 april tijdens TEDxNijmegen gelanceerd. HIP is een initiatief van CbusineZ, Healthcare Innovations, Oost NV, Implementation IQ en het Reshape & Innovation Center. Een interactief programma op internet, in combinatie met een ondersteunende HIPconsultant, helpt mensen om hun zorgvernieuwende ideeën ‘praktijk proof’ te maken. Ideeën worden daardoor niet alleen aantrekkelijker voor de zorgmarkt, maar ook voor zorgverzekeraars en investeerders. HIP bestaat uit de HIP Quick Scan en de HIP Analyse. De HIP Quick Scan is een vragenlijst met meerkeuzevragen die betrekking hebben op de ingebruikname. De antwoorden leveren een profiel op van de zorgvernieuwing. De HIP Analyse is een webomgeving, waarin de zorgvernieuwing gedurende zes maanden door de ogen van patiënten bekeken kan worden. HIP geeft daardoor meer kans op een breed en duurzaam succes in de praktijk. De portal is bedoeld voor mensen die hun idee om de zorg te verbeteren, op de markt willen brengen. Zij kunnen de zorgvernieuwing al tijdens het ontwikkelingsproces zoveel mogelijk implementatiekracht geven. Ook kunnen zij een showcase inrichten voor zakelijke relaties, zoals investeerders en samenwerkingspartners. HIP biedt daarnaast voor zorgpartijen, zoals zorgverzekeraars en zorginstellingen, toegevoegde waarde. Vaak schort het bij nieuwe ideeën vooral aan

4

Handdesinfectie op de juiste momenten is van levensbelang. Ken jij de vijf momenten waarop je je handen moet desinfecteren? En heb je de juiste techniek? Kom op maandag 10 en dinsdag 11 juni rond lunchtijd naar het personeelsrestaurant en test je techniek. Medewerkers van de Hygiëne en Infectiepreventie staan klaar met fluorescerende handdesinfectans en de blauwe lamp. De aanspreekcultuur bevorderen is ook een belangrijk aspect van de interventie. Spreek jij je collega’s wel eens aan – en sta jij ervoor open om aangesproken te worden? Handhygiëne is de belangrijkste manier om ziekenhuisinfecties bij onze patiënten te voorkomen. Het is cruciaal dat alle professionals de UMC-brede aandacht voor dit thema ondersteunen. Op enkele afdelingen wordt al met de nieuwe regels gewerkt. Op 7 juni gaat de vierde afdeling van start met het afdelingsspecifieke traject inclusief team- en leiderschapsinterventie. Hierin gaat het niet alleen om hoe goed men de voorschriften rond handdesinfectie volgt, maar ook om versterking van de aanspreekcultuur. In de loop van 2013 en 2014 volgen alle afdelingen die met patiëntenzorg te maken hebben. MvB



radbode 8 - 2013

nieuwsladder Jaarverslag 2012 Hulpfonds Het Jaarverslag 2012 Hulpfonds Personeel ligt tot 18 juli 2013 ter inzage voor donateurs van het Hulpfonds Personeel op het bureau van het Hulpfonds aan de Rene Descartesweg 21.

Studenten kiezen beste coschap

Deelnemers kregen tijdens de bijeenkomst Strategisch Netwerken veel tips: benut kansen, toon zelfvertrouwen, werk vanuit je hart… Foto: Marc van Teeffelen

Aan de slag met je ambitie Donderdagavond 23 mei organiseerde vrouwennetwerk X2 een bijeenkomst Strategisch Netwerken in Huize Heyendael. Zo’n 40 vrouwen deden mee aan rondetafelsessies, gingen op speeddate en borrelden na afloop. ‘Ik heb echt de ervaring dat je netwerk je verder kan brengen.’ F e mk e v a n d e n b e r g

Wat is zichtbaarheid? Hoe profileer je jezelf op een goede manier? Hoe brengt dit je verder in je carrière? Tafeldame Dagmar Eleveld-Trancikova (beleidsadviseur onderzoek) vraagt het de vrouwen die deelnemen aan de rondetafelsessie over ‘zichtbaarheid’. Zelf geeft ze een voorzet. Ze vertelt hoe ze, puur door haar enthousiasme, opviel en gevraagd werd voor een landelijk platform voor postdocs. ‘Enthousiasme is inderdaad belangrijk’, bevestigt Ria Nijhuis-van der Sanden (hoogleraar Paramedische Wetenschappen). ‘Daarnaast is het essentieel dat leidinggevenden en teamleden in je omgeving je op het juiste moment een duwtje geven om verder te komen.’ ‘Het helpt ook als je binnen je vakgebied een niche vindt, waarbinnen je kunt excelleren’, denkt hematoloog Petra Muus. ‘Jaren geleden kwam ik tijdens een buitenlands congres terecht bij een sessie over de zeldzame ziekte PNH. Ik werd erdoor gegrepen. Nu ben ik internationaal expert.’ Terwijl de vrouwen bevlogen verder praten, noteert Eleveld-Trancikova tips die ze elkaar geven op een tafelkleed: benut kansen, toon zelfvertrouwen, werk vanuit

X2: samengaan Focus en Divas Het Radboud kent twee vrouwennetwerken: Divas (medisch specialisten) en Focus (wetenschappers en managers). Ze zetten zich in voor het vergroten van de zichtbaarheid van vrouwelijk talent, verbeteren van de doorstroming, evenredige vertegenwoordiging van vrouwen in topstafposities en meer gender awareness. In 2012 bundelden Focus en Divas de krachten in X2. ‘Het blijkt bijzonder inspirerend om samen op te trekken’, aldus Focus-voorzitter Roos Masereeuw (Farmacologie/Toxicologie). Aanmelden voor X2 kan via www.mijnzorgnet.nl/xkwadraat/info.aspx

je hart. Ook interessante bronnen (websites, literatuur) en netwerken (commissies, personen) schrijft ze op. Foto’s van het tafellaken zullen later verspreid worden onder de deelnemers.

Speerpunt Aan vijf andere thematafels worden intussen kleden volgepend over persoonlijk leiderschap, betekenisvol werk, invloed uitoefenen, keuzes maken en netwerken/ social media. ‘Deze gespreksonderwerpen vloeien voort uit de workshop Stratego voor Vrouwen, die de afgelopen jaren door meer dan honderd ambitieuze vrouwelijke hogeropgeleiden uit ons ziekenhuis is gevolgd’, vertelt Machteld Dronkers, adviseur management development en Stratego-trainster. ‘Deze vrouwen, allemaal op weg naar een andere positie of rol, brachten het krachtenveld waarin ze werken in kaart en leerden meer invloed uitoefenen. Als vervolg op de workshop heb ik samen met een groep enthousiaste deelnemers het initiatief genomen voor deze verdiepende netwerkbijeenkomst. We hopen dat het deze vrouwen prikkelt met hun eigen ambities aan de slag te gaan en te investeren in netwerken.’ Strategisch netwerken draait om de vraag: wat wil ik bereiken en met wie kan ik allianties sluiten om daar te komen? In een filmpje herinnert Cathy van Beek, lid van de Raad van Bestuur, eraan dat netwerken een van de speerpunten is van het Radboud. Ze vertelt hoe belangrijk zij het vindt dat mensen hun talenten benutten en ontwikkelen en met hoeveel plezier de Raad van Bestuur hen daarbij ondersteunt.

Rolmodellen Het volgende programmaonderdeel is ‘speeddaten met rolmodellen’: vrouwen op hoge posities binnen het Radboud. Zij stellen zich voor, vertellen over hun ambities en over hoe zij netwerken. Daarna mogen deelnemers vragen op hen afvuren. Velen willen weten hoe de rolmodellen erin slaagden hun ambities waar te maken. ‘Jong weten wat je wil en ervoor gaan’, antwoorden onder meer prof. dr. Iris Nagtegaal (Gastrointestinale Pathologie) en Ilze Hendriks (Anesthesiologie). Verder worden genoemd: ambities uitspreken, keuzes maken, een coach nemen. En vooral: je netwerk inschakelen als je denkt dat dit je verder kan helpen. ‘Natuurlijk is dat eng. De eerste keer trilde ik als een rietje’, vertelt Shirley Zwakkenberg (bedrijfsleider KNO). ‘Inmiddels heb ik echter ervaren dat de meeste mensen het alleen maar leuk vinden om te helpen.’ Rianne Gerritsen (Dermatologie): ‘Netwerken brengt je verder. Ik ben dan ook blij dat we elkaar dankzij X2 steeds beter leren kennen.’ n

5

Vrijdag 24 mei vond de jaarlijkse Coschap van het Jaar verkiezing plaats, een initiatief van studenten Geneeskunde van onze medische faculteit. Zij kiezen elk jaar het beste voorbereidende onderwijsblok, de beste huisartsopleider en het beste coschap van het jaar. Studenten kozen als beste coschap voor Heelkunde in het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch. Als beste voorbereidend CKO-blok kozen de studenten CKO3 Heelkunde. Het voorbereidend Centraal Klinisch Onderwijs (CKO) is erop gericht de student zo goed mogelijk theoretisch en praktisch voor te bereiden op de coschappen van een specialisme. Als beste huisartsopleider kozen de studenten voor de opleiders van Huisartsenpraktijk Fussenich/Dral in Groesbeek.

H a n B r u n n e r : n i e u w l i d K NA W Prof.dr. Han Brunner, hoofd afdeling Genetica, is gekozen als nieuw lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). Leden van de KNAW, vooraanstaande wetenschappers uit alle disciplines, worden gekozen op grond van voordrachten van ‘peers’ binnen en buiten de Akademie. De KNAW telt circa vijfhonderd leden. Een lidmaatschap is voor het leven. Brunner speelt een leidende rol in de klinische genetica. Hij doet onderzoek naar de oorzaken van verstandelijke handicaps en aangeboren afwijkingen.

Valkhofleerstoel prof. Kay Dickersin De Raad van Bestuur heeft professor Kay Dickersin (Johns Hopkins Universiteit in Baltimore, VS), aangewezen voor de Valkhofleerstoel 2013. Deze is ingesteld om elk jaar internationaal toonaangevende, bij voorkeur vrouwelijke wetenschappers, tijdelijk naar het UMC St Radboud te halen. Dickersin zal op 20 juni een lezing geven over zelfstandigheid en verantwoordelijkheid van de patiënt. Hierbij zal ze vertellen over de invloed van het betrekken van patiënten bij hun eigen behandeling. Dit sluit mooi aan op het onderwerp persoonsgerichte zorg, een thema dat een van de speerpunten is van het UMC St Radboud. Ook geeft ze tijdens haar verblijf in Nederland op maandag 17 juni een lezing bij de Radboud Grand Round. Zie voor meer informatie: agenda intranet.

Footgolf voor Energy4all Van 17 tot en met 22 juni vindt de derde editie van het Footgolf-Nijmegen Event plaats op Sportpark De Dennen in Nijmegen. Het evenement bestaat uit compleet verzorgde golfactiviteit waarbij je voetballende wijs in teams van vijf personen het parcours doorloopt. Het parcours bestaat uit 9 erg leuke en uitdagende holes. Iedere deelnemer kan zich individueel plaatsen voor de grote finale van het evenement op zat. 22 juni. In deze finale strijd je samen/tegen BN’ers & (ex) Profvoetballers om mooie prijzen. De opbrengst van Footgolf-Nijmegen gaat naar de Stichting Energy4all, die zich inzet voor kinderen met een stofwisselingsziekte. Inschrijven kan tot 8 juni. Kosten: 15 euro per persoon. Meer informatie op www.footgolf-nijmegen.nl.

r  eportage

Kids ontmoeten onze professor Maar liefst 32 UMC-professoren deden op 28 mei mee aan Radboud Kids: Meet the professor. Op de fiets, in toga, bezochten ze diverse basisscholen. Voor veel kinderen hun eerste échte kennismaking met de wetenschap. Radbode fietst mee met hoogleraar Maroeska Rovers. ‘Ik ben geen professor Barabas.’

Hoogleraar Maroeska Rovers bedacht een interactieve quiz (‘OK-mutsje op/af’), waarin leerlingen antwoord moesten geve

Gijs Munnichs

Hoogleraren gingen op de fiets naar basisscholen in de buurt, waar ze scholieren lieten kennis maken met wetenschap. 32 UMC-hoogleraren deden hier aan mee. Foto: Frank Muller

Het is eigenlijk veel te warm om in toga door de stad te fietsen. Maar het is een vermakelijk gezicht: als soort Sinterklazen verlevendigen de fietsende professoren op 28 mei het straatbeeld in Nijmegen. Bij basisschool De Klokkenberg in Nijmegen-Oost is zojuist de pauze begonnen. Leerlingen rennen naar buiten om lekker te spelen. Maroeska Rovers, hoogleraar evidence-based surgery in het UMC St Radboud, arriveert in toga bij de schoolpoort. ‘Hé professor Einstein!’, roept een jongetje als hij Maroeska Rovers in toga in de aula van de school ziet staan. Rovers is bezig met de laatste voorbereiding van haar ‘colleges’ aan groep 5 en 6 en aan groep 7 en 8. Of ze gespannen is? ‘Nee, ik voel geen zenuwen. Al zijn er collega’s die dit spannender vinden dan spreken

voor een volle congreszaal’, weet ze. ‘Ik hoop vooral dat mijn verhaal aanslaat bij de kinderen en dat ik ze kan enthousiasmeren.’ Maar liefst 90 Radboud-hoogleraren doen deze dag de Nijmeegse scholen aan. Onder hen 32 professoren van het UMC. ‘Radboud Kids: Meet the professor’ is een van de lustrumactiviteiten in het kader van 90 jaar Radboud Universiteit. Met als doel 8- tot 12-jarigen kennis te laten maken met de wereld van de wetenschap. En ze te enthousiasmeren, zodat ze, wie weet, in het latere leven ook een carrière in de wetenschap najagen.

Bent u verstrooid? Welk beeld hebben kinderen van een professor? Bas Bloem, hoogleraar Neurologie, twittert: “Kreeg vooraf al prachtige vragen vd kids. Leukste: “Meeste professoren zijn verstrooid, bent U dat ook?” Nu proberen helder over te komen :-)”.

Spetterend, sportief, inspirerend De universiteit en het UMC hebben er een prachtig feestje op zitten: 90 jaar Radboud Universiteit. Met een verregend, maar sportief Radboud Sports, een spetterend Radboud Rocks, een inspirerend TEDxRadboudU en een heuse oproep tot een Radboud Revolutie. Een terugblik in beelden.

De aftrap van de lustrumfestiviteiten op 16 mei: Radboud Sports. Het UMC doet met twee teams mee met de sportmiddag. Het team van de medische faculteit kwam als ‘overall’ winnaar uit de bus en sleept de bokaal binnen. Foto: Dick van Aalst

6

Studenten en medewerkers genieten van Radboud Rocks, een spetterend festival met optredens van onder meer Fresku, Racoon en Ilse DeLange. Foto: Dick van Aalst

r a db o d e 8 - 2 0 1 3

ren die houden? Ja? Jeujj!!’ – waarbij ze steeds de juiste kleur muts moeten opzetten om aan te geven welk antwoord ze kiezen. Met deze quiz leren de kinderen

‘Voor sommige hoogleraren is dit spannender dan spreken op een congres’ dat je onderzoek bijvoorbeeld doet via de microscoop, proefjes en vragenlijsten. En dat onderzoekers vooral op de universiteit, maar ook in bedrijven werken.

10.000 iPods Maroeska Rovers vertelt de kinderen over haar onderzoek naar de operatierobot. Deze robot helpt de arts bij het verrichten van operaties. Waarin zal een robot beter zijn dan een dokter, vraagt Rovers aan de leerlin-

en op vragen over onderzoek.

gen. ‘Een robot is heel precies en trilt niet’, antwoordt een meisje. En wat kan een echte dokter wel, maar een robot niet? ‘Voelen’, zegt een jongetje, ‘bijvoorbeeld als je verdrietig bent.’ Op de vraag door wie ze zelf het liefst geopereerd worden, antwoorden de meeste leerlingen: door de échte dokter. Het begrijpen van emoties is voor de kinderen dus belangrijker dan een technisch criterium, zoals precies werken. De hamvraag is natuurlijk: wie kan er beter opereren: mens of robot? Uit onderzoek blijkt, zo vertelt Rovers de leerlingen, dat de operatierobot even goed is als de mens. Maar de robot is wel heel duur: 2 miljoen euro, dat zijn wel 10.000 iPods. Dat is drie keer zo duur als een operatie door een gewone dokter. ‘We moeten doorgaan met onderzoek naar de robots om ze nog beter te maken’, vertelt Rovers. ‘En daar kunnen jullie me bij helpen.’ Het is een oproep aan de scholieren om later ook te kiezen voor de techniek en/of wetenschap. Dat komt vast goed, gezien het enthousiasme en de interactie met de leerlingen. Hun operatievaardigheid kunnen de scholieren die middag meteen testen met simulatie-OK-apparatuur, waarbij ze in de ene hand een camera bedienen en in de andere hand een grijper om kraaltjes op een schijfje te leggen. “Al met al een onvergetelijke ervaring”, twittert Maroeska Rovers na afloop, “Zouden we vaker moet doen #wetenschapindeklas, hier zit ons potentieel!” n

Foto: Frank Muller

Maroeska Rovers begint haar presentatie in toga. Maar doet deze al snel uit om te benadrukken dat professoren ook maar gewone mensen zijn. Ze vraagt aan de scholieren wat ze denken dat een professor allemaal doet. ‘Proefjes’,‘Drankjes maken’,‘Dingen uitvinden’, roepen de leerlingen. In haar presentatie staat een plaatje van professor Barabas, de welbekende stripfiguur uit de Suske en Wiske-reeks, altijd in de weer met proefjes en nieuwe uitvindingen. Rovers: ‘Vroeger als onderzoeker heb ik wel zelf experimenten gedaan, maar als hoogleraar vertel je vooral welke experimenten andere mensen moeten doen. Daarbij moet je ook veel vergaderen. Het beeld van professor Barabas klopt dus niet helemaal met de werkelijkheid.’ Ontnuchterend of niet, de kinderen reageren enthousiast op het ‘college’ van Rovers, een interactieve les met daarin een heuse quiz. De kinderen krijgen allemaal drie OK-mutsjes in verschillende kleuren – ‘Mogen we

Ilse DeLange zorgt voor sfeer op Radboud Rocks. Foto: Dick van Aalst

De scholieren oefenen samen met postdoc Jan-Maarten Luursema hun vaardigheid in het opereren.

Op TEDxRadboudU, 23 mei in De Vereeniging, belichten (inter)nationale sprekers het thema vertrouwen. Ook enkele UMC-sprekers doen vanaf de rode stip hun verhaal: Gabriëlle van Geffen, onderzoeksassistent Cognitive Neuroscience (foto), Jan Lavrijsen, specialist ouderengeneeskunde en Roshan Cools, hoogleraar Cognitieve Neuropsychiatrie. Bekijk de video’s van hun presentatie via het nieuwsbericht op intranet van 24 mei.  Foto: TEDxRadboudU

7

Foto: Frank Muller

Bij Radboud Ceremony op 24 mei houdt Bas Bloem, hoogleraar Neurologie, de lustrumrede. Hij roept op tot een Radboud Revolutie. Voorkom dat mensen het vertrouwen in de medische wetenschap verliezen. Zorgverleners, wetenschappers, patiënten en bedrijfsleven moeten een nieuw soort partnership aangaan. Waarbij patiënten mede de onderzoek­ agenda bepalen en zelf onderzoeksgelden verwerven. Foto: Gerard Verschooten Op intranet staan diverse nieuwsberichten over de lustrumviering. Bekijk nog meer foto’s van het lustrum via www.ru.nl/lustrum.



radbode 8 - 2013

Vidi-subsidies

Vijf wetenschappers krijgen elk 800.000 euro Vijf wetenschappers van het UMC St Radboud krijgen elk een subsidie van 800.000 euro om een eigen onderzoeksgroep te bouwen. Zij ontvangen een Vidi uit de Vernieuwingsimpuls van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). In totaal kende NWO aan 86 onderzoekers deze subsidie toe.

VENI VIDI VICI

De personen en hun onderzoek Dr. Leonie Kamminga, Nijmegen Centre for Molecular Life Sciences, Moleculaire Biologie Hoe behouden cellen hun identiteit? In een meercellig organisme hebben alle cellen een eigen functie en identiteit. Dit is noodzakelijk voor het juist functioneren van het organisme. In deze studie wordt onderzocht hoe de identiteit van cellen te behouden. Dr. ir. Hendrik Marks, Nijmegen Centre for Molecular Life Sciences,  Moleculaire Biologie De kern van embryonale stamcellen Embryonale stamcellen kunnen zich ontwikkelen tot gespecialiseerde celtypes, maar ze kunnen ook blijven delen zonder te specialiseren. De onderzoekers gaan de celkern van muizenstamcellen integraal in kaart brengen om deze unieke eigenschappen te begrijpen.

Dr. Dirk Lefeber, Neurologie Unieke suikers in de spier In onze spieren zit een unieke suikerlaag, die cruciaal is voor een normale spierfunctie. Als deze versuikering niet goed gaat, leidt dit bij patiënten tot een ernstige spierdystrofie. Dit onderzoek gaat de moleculaire routes ontrafelen voor inbouw van suikers in de spier. Dr. ir. Rinke Stienstra, Interne geneeskunde, Wageningen University & Research Center – Humane Voeding Opruimen van oude cellen in het vetweefsel Overgewicht veroorzaakt vaak een ontsteking in het vetweefsel. Deze ontsteking bevordert het ontstaan van suikerziekte bij mensen met overgewicht. De onderzoekers proberen te ontrafelen of een probleem in het opruimen van oude vetcellen de bron van deze ontsteking vormt.  Ook vier medewerkers van de Radbouduniversiteit hebben een Vidi-subsidie ontvangen. n

Dr. Klaas Mulder, Nijmegen Centre for Molecular Life Sciences , Moleculaire Biologie Samenwerkende genen Uiterlijke kenmerken zoals onze lengte, maar ook onze gevoeligheid voor ziekten worden bepaald door samenwerkende erfelijke factoren (genen). De onderzoekers bestuderen welke genen samenwerken tijdens het maandelijks vernieuwen van de opperhuid en wat er hierin mis gaat bij het ontstaan van ziekten.

Voor de persoonlijke aanpak

KAAIJ ADVOCATEN 1E CONSULT (20 MIN.) GRATIS

Huidtherapie o.a. acne- en oedeemtherapie

Duurzaam ontharen alle erkende methodes; elos, diodelaser, IPL, elektrisch

FRANSESTRAAT 12 6524 JA NIJMEGEN

Mr. Michaëla B.M. Kaaij, gecertificeerd NMI mediator Mr. Drs. H.A.M. Schouten TEL : (024) 324 59 37

Anti-Aging behandelingen

Strafrecht, mediation, echtscheiding, alimentatie, omgangsregeling en andere familiezaken, huur, arbeid en ontslag, uitkering, consument en incasso.

Microdermabrasie, peeling

Naamloos-4 1

oudere huid, rimpels, verkleuringen met o.a. fractional laser en eMatrix,.

HET VONDER 2, BEERS (NBr.) Op een van de mooiste plekjes aan de rand van Beers (gemeente Cuijk), vrij gelegen, perfect onderhouden, jong luxe vrijstaand landhuis (bwjr. 2006) met een inpandige garage, een royale kelder, totaal 5 kamers en een onder architectuur aangelegde tuin rondom (perceelgr. 1.121 m²). Inhoud 830 m³. Deze woning moet u echt gezien hebben!! 20 Autominuten vanaf Universiteit en ziekenhuis.

28-02-13 15:04

Informatie: Makelaardij Twan Poels tel.: 0485 – 319220 www.twanpoels.nl Vraagprijs: € 549.000,-- k.k.

Pompweg 11 te Beek-Ubbergen

onregelmatigheden als comedonen, (acne)littekens, vergrote poriën

Lichaamsbehandelingen cellulite, slappe huid, vetophopingen o.a; VelaShape, LipoMassage, LPG

PRAKTIJK VOOR HUIDBEHANDELINGEN

Kijk op www.mediderm.nl of bel 0318 505065 voor een gratis consult Hoogwaardige huidbehandelingen en huidtherapie. Nijmegen - Arnhem - Ede - Veenendaal

Milsbeek, Verloren Land 77 PRACHTIGE VILLA met fraai aangelegde tuin en dubbele carport. FANTASTISCHE LIGGING op één van de mooiste plekken in de regio met blijvend vrij uitzicht richting het Reichswald. De woning is prima onderhouden, volledig geïsoleerd en voorzien van diverse extra’s. Nijmegen is goed bereikbaar op ca. 20 autominuten. Bouwjaar: 1980; inhoud: ± 1.116 m³; woonopp.: ± 277 m²; perc.: 930 m².

Schitterende villa met veel wooncomfort ! Woning inruil mogelijk! Deze fantastische villa is gelegen aan de heuvelrug van Ubbergen Hoog, waardoor u een schitterend uitzicht heeft over het natuurlijke landschap! Villa Montana is in 2003 geheel en zeer grondig gerenoveerd. Op slechts 2 km van het centrum van Nijmegen.

SOUTERRAIN: ruime wijnkelder. BEGANE GROND: entree; grote hal met vide; luxe toilet; garderobe; masterbedroom met kastenwand en eigen badkamer (ligbad, douche, bidet, dubbele wastafel); royale living met vide en gashaard en fraai uitzicht; sfeervolle eethoek; dichte keuken met mooie inrichting inclusief apparatuur; ruime speel-/hobbykamer met gashaard en eigen toilet; bergkamer; berging met zolder. VERDIEPING: overloop; 5 ruime slaapkamers; badkamer met o.a. douche en toilet; bergzolder.

• Perceel: 3.230 m²; • Inhoud: 1.150 m³; • Woonoppervlakte: ruim 300 m².

Aanvaarding: in overleg

Vraagprijs: € 1.125.000,-- k.k. Kijk voor meer informatie www.kd-makelaars.nl of bel 024-6487654

8

Vraagprijs € 635.000,-- k.k.

o nderzoek

radbode 8 - 2013

Panama verenigt twee werelden Hou houd je bij wetenschappelijk onderzoek grip op de financiën? En hoe zie je welke vorderingen je hebt gemaakt in het onderzoek zelf? Eén nieuw systeem verenigt dit: Panama. In juni gaat het systeem ‘live’ en is het voor alle afdelingen beschikbaar.

Gijs Munnichs

Als onderzoeksleider wil je precies weten hoe je ervoor staat met je onderzoek. Zijn er al voldoende proefpersonen voor je onderzoek geworven? Is alle officiële documentatie rond het mensgebonden onderzoek ingediend? Tegelijk wil je weten hoe de vlag er financieel bij hangt: hoeveel onderzoekssubsidie is er (nog) en hoeveel kosten zijn er al gemaakt voor bijvoorbeeld medicatiebereiding, personeel en proefpersonen? In die zin verenigt Panama twee werelden: die van de onderzoeker en die van de controller. Vroeger hielden onderzoekers via Excel-bestanden en zelf ontworpen systemen informatie bij rond een onderzoeksproject. Vanuit de Onderzoeksraad is, in

De bedrijfsleider krijgt via Panama een totaalplaatje van alle onderzoeksprojecten en ziet in één oogopslag welke projecten financieel in de pas lopen en welke niet. ‘Dat is natuurlijk prachtig, maar de primaire winst van Panama is dat de onderzoeksleider beter wordt ondersteund gedurende het gehéle onderzoeksproces, zowel in het onderzoeksmanagement als het financiële projectmanagement’, aldus Fons Verstralen, bedrijfsleider Algemeen Interne Geneeskunde. ‘In Panama zie je bijvoorbeeld of er nog subsidie over is, maar ook of alle documenten voor de medisch-ethische toetsing ingediend zijn. Alle belangrijke gegevens zijn voorhanden in één systeem. Zo kan de onderzoeksleider op basis van de juiste informatie sturing geven aan het onderzoek. Dit zal de kwaliteit van ons onderzoek zeker ten goede komen.’ Het afgelopen jaar hebben afdelingen in een pilotfase al met Panama kunnen werken. Binnenkort gaat Panama écht ‘live’, eerst voor het mensgebonden onderzoek (onderzoek met proefpersonen). Later dit jaar wordt bekeken hoe het ook voor het overige onderzoek (bijvoorbeeld met proefdieren) in te zetten is.

Warme jas Panama wordt gebruikt door de onderzoeksleider die het overzicht moet bewaken rond het onderzoek. Het invoeren van de gegevens gebeurt vaak door onderzoekers, researchverpleegkundigen en onderzoeksmedewerkers. Tijn Bouw, manager research unit IC, is

Panama integreert alle gegevens rond onderzoek plus de financiën hierbij. Eerst komt het beschikbaar voor al het mensgebonden onderzoek. Foto: Paul Lagro

samenspraak met Beter 2.0 en het CRCN, gekozen om één geïntegreerd systeem te hebben dat gegevens rond onderzoek plus de financiën hierbij combineert. ‘Panama is voor onderzoekers hét hulpmiddel om snel inzicht te krijgen in het gehele onderzoeksproces’, vertelt projectleider Michel van Kempen. ‘Onderzoekers kunnen hierin informatie over projecten centraal opslaan en voor de juiste personen beschikbaar stellen. Je ziet precies welke documentatie je allemaal op orde moet hebben. Dit zorgt ervoor dat de planning en sturing van je onderzoek geheel volgens de normen verloopt.’

Compleet beeld van je onderzoek Panama gaat binnenkort ‘live’. Alle relevante informatie voor het onderzoek wordt samengebracht in Panama: de looptijd van het onderzoek, alle onderzoeksdocumentatie, zoals bijvoorbeeld de stukken voor de medisch-ethische commissie, informatie over deelnemende proefpersonen en de planning van de uitvoering van het onderzoek, maar ook de begroting van de studie en de gemaakte kosten. Het doel: de onderzoeksleider een compleet plaatje geven van de vorderingen in het onderzoek en de financiële stand van zaken hierbij.

enthousiast over Panama: ‘Vroeger moest je vanuit verschillende bestanden zoeken, nu staat alles in Panama bij elkaar. Het is verder gekoppeld aan de financiële administratie van Oracle, zodat de financiële informatie ook echt up-to-date is. Daarbij is Panama ontwikkeld en getest dóór onze eigen researchprofessionals, vóór het Radboud. Het is gemakkelijk en overzichtelijk in het gebruik. Het past echt als een warme jas.’

Betere onderzoekspartner Carla van Herpen, internist-oncoloog bij Medische Oncologie. Als onderzoeksleider coördineert ze 40 tot 60 onderzoeksprojecten en studies. ‘Panama is een mooi systeem, eerlijk gezegd óók best bewerkelijk omdat je veel informatie moet invoeren, máár het levert je veel op: goed overzicht over je onderzoek’, vertelt Van Herpen. ‘Je kunt daardoor ook betrouwbaar en transparant zijn naar externe onderzoekspartners. Plus: door goed zicht te hebben op je begroting, leer je ook toekomstige studies beter te begroten. Dat helpt om beter te concurreren met andere UMC’s, dan wel om een betere onderzoekspartner van een andere UMC te zijn. De winst van Panama kan dus verder reiken dan alleen binnen de muren van het Radboud.’  n Voor vragen over Panama bel Michel van Kempen, tel. (024-36) 19033. Of mail: [email protected].

9

wetenswaardig ZonMW Parel voor Joris Veltman Joris Veltman, hoogleraar genetica, heeft een ZonMw Parel ontvangen voor zijn genetisch onderzoek. Veltman heeft nieuwe manieren onderzocht om snel de oorzaak van een spontane erfelijke afwijking op te sporen. Nieuws intranet, 30 mei.

Promoties, oraties, afscheidsredes* • Promotie Wouter van Dijk, donderdag 6 juni, 13.00 uur. Titel: Cardiovascular disease due to the combination of cigarette smoking and bronchodilation in patients with chronic obstructive pulmonary disease • Promotie Nynke Scherpbier-de Haan, vrijdag 7 juni, 11.00 uur. Titel: Optimising chronic kidney disease management in primary care. Is shared care the answer? • PromotieEric de Mulder, maandag 10 juni, 13.30 uur. Titel: Meniscus tissue engineering • Promotie Ivo Ploemen, maandag 10 juni, 15.30 uur. Titel: Development and demise of plasmodium liver stage parasites.The hunt for a genetically attenuated malaria vaccine • Promotie Patricia van Deurzen, dinsdag 11 juni, 13.30 uur. Titel: Information processing and depressive symptoms in healthy adolescents • Promotie Frank Hermens, vrijdag 14 juni, 12.00 uur. Titel: Transbronchial needle aspiration in mediastinal lymph node enlargement • Promotie ir. Jessica Nouws, maandag 17 juni, 15.30 uur. Titel: Human mitochondrial complex I biogenesis. Connections between mitochondrial translation, fatty acid oxidation and complex I assembly • Promotie Nicholas Chua, woensdag 19 juni, 12.00 uur. Titel: QST observations in chronic neck pain. Towards a mechanism-orientated approach to cervicogenic headache • Promotie dhr. E.P. Klein Woolthuis, woensdag 19 juni, 13.30 uur, plaats: Auditorium. Titel: Opportunistic targeted screening for type 2 diabetes in primary care. The Diabscreen study • Promotie Leilei Tang, woensdag 19 juni, 15.30 uur. Titel: ABC transporters in normal and malignant hematopoiesis • Promotie Monique Balemans, donderdag 20 juni, 13.00 uur. Titel: Phenotyping the Ehmt1+/mouse. A model for Kleefstra syndrome • Oratie prof. dr. Michael Edwards, hoogleraar Heelkunde, in het bijzonder Traumachirurgie, donderdag 20 juni, 15.45 uur. Titel: ‘All hands on deck’ • Promotie Maaike Luesink, maandag 24 juni, 13.30 uur. Titel: Gene expression deregulation in acute myeloid leukemia. • Promotie dhr. C.W. Wouters, dinsdag 25 juni, 13.00 uur. Titel: Assessment of ischaemia and reperfusion injury • Promotie Fawzy Farag, woensdag 26 juni, 10.30 uur. Titel: New diagnostic techniques for functional lower urinary tract disorders • Promotie Patrick Jansen, woensdag 26 juni, 13.30 uur. Titel: Analysis of keratinocyte gene expression: a tale of molecules, markers, models and medicines • Promotie Carlijn van Gaal, donderdag 27 juni, 13.00 uur. Titel: Pathways and crossroads in adolescent and young adult (“AYA”) cancer, with emphasis on rhabdomyosarcoma • Afscheidscollege prof. dr. Mark Vierhout, hoogleraar Algemene Gynaecologie, in het bijzonder Bekkenbodemproblematiek, vrijdag 28 juni, 15.45 uur. Titel rede: Het werd, het was, het wordt * Locatie: RU, Academiezaal Aula, Comeniuslaan 2. Meer info: www.umcn.nl, Research, Science Agenda.

m e n s e n

radbode 8 - 2013

ingezonden

In memoriam Ria te Winkel-Slotboom

‘I quit e-mail’

Met verslagenheid hebben wij kennis genomen van het overlijden van onze collega Ria te Winkel-Slotboom, psychologisch medewerker bij de afdeling Medische Psychologie. Ria is 32 jaar verbonden geweest aan onze afdeling. Zij heeft in die jaren niet stilgestaan, integendeel, zij is zich blijven vernieuwen. De afgelopen twintig jaar heeft zij zich in toenemende mate ontwikkeld van een psychodiagnostisch medewerker in de patiëntenzorg tot een onderzoeksmedewerker met zeer veel expertise op het gebied van ICT , datamanagement en kwaliteitsbewaking van wetenschappelijk onderzoek. Zij heeft aan de wieg gestaan van geautomatiseerd psychodiagnostisch onderzoek. Vele promovendi van binnen en buiten de afdeling heeft zij wegwijs gemaakt in de onderzoeksmethoden van de Medische Psychologie en zij heeft hen proactief ondersteund in het opzetten en uitvoeren van projecten. In vele wetenschappelijke artikelen en proefschriften staat zij vermeld in de acknowledgements en het dankwoord, vanwege haar actieve bijdrage aan deze wetenschappelijke producten. Dankzij haar uitstekende kwaliteiten op het gebied van design en lay-out waren presentaties van mede-

mensen Bijdragen voor de rubriek Mensen (maximaal 150 woorden) kunt u tot uiterlijk donderdag 09.00 uur in de week vóór verschijnen mailen naar [email protected], separaat voorzien van een scherpe digitale foto met een hoge resolutie.

Hans Wijnen

Op 1 april is Hans Wijnen, na een dienstverband van bijna 47 jaar bij het UMC St Radboud, uit dienst getreden. Hans trad op 5 september 1966 als jongste bediende in dienst bij de Labafdeling van Psychiatrie en Neurologie. Al snel werd hij adjunct-laborant en op 1 januari 1976 werd Hans benoemd tot medisch fotograaf. Hans oefende dit beroep tot begin jaren negentig uit. Na een reorganisatie liet Hans zich omscholen tot voedingsassistent, een vak dat hij uitmuntend wist in te vullen. Hans vervulde deze functie voornamelijk op de afdeling Neurologie, waar hij door zowel patiënten als door collega’s op handen werd gedragen. Hij was ‘de keukenprins’ van de afdeling, uitermate zorgzaam voor de patiënt en zeer hoffelijk. Wij zijn Hans dan ook zeer erkentelijk voor alle jaren die hij bij ons heeft gewerkt! Op 28 mei hebben wij op passende wijze afscheid van Hans genomen in de hal van zijn geliefde Neurologiegebouw. Wij wensen Hans en zijn vrouw Andy nog vele gelukkige, gezonde en mooie jaren toe! Maaike van Beek, Operationeel Manager Voedingsassistenten

Marga van Bommel-Schaap

Op 1 mei 2013 was Marga van Bommel-Schaap 25 jaar in dienst van de Apotheek. Ze heeft met veel enthousiasme en inzet gewerkt als apothekersassistente binnen de afdeling Bereidingen. Onlangs heeft ze de overstap gemaakt naar de Clinical Trials Unit. Door haar gedrevenheid en interesse in nieuwe ontwikkelingen heeft ze in korte tijd veel kennis opgedaan binnen haar nieuwe werkterrein. Ze is een gewaardeerde collega geworden binnen het hechte team van trial-assistenten. Marga zal haar 25-jarig jubileum vieren samen met haar collega’s. Namens de hele afdeling wil ik Marga feliciteren en haar nog fijne jaren binnen onze afdeling toe wensen. Marieke Welzen, Hoofd Clinical Trials Unit

Mieke Arends

Op 1 mei was Mieke Arends 25 jaar in dienst bij het UMC St Radboud. Zij begon op de afdeling Radiotherapie na haar afgeronde studie fysiotherapie. Samen met twee anderen startte zij het omscholingstraject tot radiotherapeutisch laborant. De andere twee haakten snel af, maar Mieke hield gelukkig vol. Mieke begon op de bestralingstoestellen, waarna ook de Moulage in beeld kwam. Hier heeft zij haar creatieve kant verder ontwikkeld. Daarna wekte ook de Brachytherapie haar belangstelling, waar ze nu ook werkzaam in is. Haar achtergrond als fysiotherapeut komt goed van pas bij haar nevenfunctie als preventiemedewerker Arbo en Milieu. Tevens speelt ze een rol bij het inwerken van nieuwe medewerkers betreffende veiligheid en calamiteiten. De ochtend is niet haar favoriete deel van de dag maar daarentegen is Mieke niet te beroerd om ‘s avonds over te werken. Mieke is een prettige collega. Haar inzet en enthousiasme worden zeer gewaardeerd. Zo ook

werkers visitekaartjes voor onze afdeling. Zij streefde naar hoge kwaliteit, was zeer zelfstandig en erg nauwkeurig. Bij al deze kwaliteiten bleef zij erg bescheiden en had zij voorkeur voor een positie op de achtergrond. Haar grote betrokkenheid en loyaliteit voor de afdeling en mensen die daar werken was haar voornaamste drijfveer. Zij verleende haar diensten aan collegae van alle secties binnen de afdeling. Clinici ondersteunde zij in de patiëntenzorg en docenten bij het gebruik van Blackboard, waarmee haar werk zich uitstrekte tot alle drie de kerntaken patiëntenzorg, onderzoek en onderwijs. Zij was van alle markten thuis en stond bekend als de vraagbaak op het gebied van ICT binnen de afdeling. Zij heeft zich altijd met hart en ziel ingezet voor de patiëntenzorg, het wetenschappelijk onderzoek en het onderwijs van de afdeling Medische Psychologie. Wij wensen Jan-Willem, Bas en Eveline, Koen en Daphne veel sterkte bij het verwerken van dit verlies. Prof.dr. Judith Prins, afdelingshoofd Prof.dr. Andrea Evers, sectieleider V&O Drs. Hans Mulder, bedrijfsleider

de deelname aan allerlei activiteiten waarbij ook haar sportiviteit tot uiting komt. In juni viert Mieke haar jubileum tijdens een barbecue samen met collega’s bij haar thuis. Nico-Jan Wouters, Hoofdlaborant afdeling Radiotherapie

Francien Peters-Rokers

Na een dienstverband van in totaal 45 jaren neemt Francien Peters-Rokers op 19 juni afscheid van het UMC St Radboud. In 1963 begon zij als glasverzorgster binnen het laboratorium Gezondheidsleer. Na een onderbreking van vijf jaren begon Francien in 1976 weer bij de Apotheek om vervolgens in 1979 te gaan werken in de monsterontvangst van lab Kindergeneeskunde. Na de reorganisatie van de labs heeft zij van 1988 tot 1997 op het CKCL gewerkt om vervolgens weer terug te keren naar het lab Kindergeneeskunde, het huidige LGEM. In al die jaren heeft Francien een belangrijke rol gespeeld binnen de monsterontvangst. Tijdens hectische momenten in deze turbulente werkomgeving was zij degene die rust en overzicht behield. Zij wist zaken objectief te belichten en had de instelling van “niet praten, maar doen”. Zij zal met een drankje en een hapje afscheid nemen van haar naaste collega’s. We wensen Francien en haar man Martien nog vele goede jaren toe! Joop Göertz, hoofdanalist LGEM Dr. Leo Kluijtmans, staflid Basisdiagnostiek LGEM Prof. dr. Ron Wevers, hoofd LGEM

Els Seegers-Willems

Op 27 juni neemt Els Seegers-Willems, vanwege het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd, afscheid van het UMC St Radboud. In 1984 begon zij als balieassistent bij Tandheelkunde. Vanaf 1986 was zij als amanuensis verantwoordelijk voor de ondersteuning van het onderwijs, eerst binnen de opleiding Tandheelkunde, daarna in de Prekliniek. Zij heeft de functie van amanuensis al die jaren met verve vervuld. Els heeft zich altijd met hart en ziel ingezet voor het onderwijs. Zij benadert iedereen op een prettige en klantvriendelijke manier. Zoals ze zelf zegt: Een tevreden klant is het halve werk. Els heeft met veel plezier gewerkt en stond altijd klaar voor een vriendelijk praatje met docent, student of collega. Namens alle collega’s bedanken wij haar voor haar inzet en betrokkenheid. Els viert haar afscheid op informele wijze met koffie en taart op donderdag 27 juni van 10.00 tot 12.00 uur en van 14.00 tot 16.00 uur op de kamer van de amanuensisdienst, route 92/93, 1e verdieping Prekliniek/Studiecentrum. Hiervoor nodigen wij u graag uit. Wij wensen Els een mooi afscheid en samen met haar man Ben, kinderen en kleinkinderen nog vele gelukkige en gezonde jaren. Esther Jeuken, hoofd Ondersteuning & Assistentie, IWOO

Bernadette van Marissing-Spierings

Na een dienstverband van meer dan 41 jaar heeft Bernadette van Marissing-Spierings per 1 juni het UMC verlaten. In 1972 startte Bernadette haar verpleegkundige carrière via de Inservice opleiding, waarna ze haar eerste werkplek vond op de afdeling A31 Chirurgie voor heren. Haar hele loopbaan in het UMC is ze trouw gebleven aan Heelkunde. Zo ging ze van A31 naar A40 vaat- en traumachirurgie om in januari 2011 de overstap te maken naar de Short Stay Unit voor volwassenen. Ze heeft alle ontwikkelingen van ‘zuster’ naar verpleegkundige meegemaakt. Hierbij stond voor haar de zorg voor de patiënt,

10

In Radbode 7 stond het betoog ‘I quit e-mail’ van Lucien Engelen, over hoe hij e-mail vaarwel gezegd heeft. Interessant thema, bijzonder actueel. Zeker met zijn oproep aan elke medewerker om goed na te denken voor je weer op de ‘send’knop drukt, ben ik het van harte eens. Echter, de rest van zijn betoog kan mij minder overtuigen. Zijn voorstel om   andere ‘communication tools’ te gebruiken, zoals Yammer, Twitter, LinkedIn en Facebook vind ik inconsequent om twee redenen: je verlegt de communicatie naar een ander medium en bovendien verplicht dat mij om van sociale media gebruik te maken. Maar dat wil ik helemaal niet en ik sta hierin niet alleen. In de NRC van 18 mei verklaarde hoogleraar Jeugd en Media, Patti Valkenburg, geen twitteraar of facebooker te zijn. Zelf moet ik niet denken aan de openheid en oppervlakkigheid van de sociale media. Als ik mij tot iemand wil richten, dan probeer ik zakelijk te communiceren. De sociale media bezorgen veel te veel afleiding, met nietszeggende berichten, foto’s en afleidende links. Bovendien gaat deze vluchtigheid hand in hand met een ander, zorgelijk verschijnsel: de mobiele telefooncultuur, die snel, oppervlakkig, storend en vaak unverfroren onbeleefd is. Ik heb Lucien een e-mail gezonden en inderdaad: zijn afwezigheidmelder stond aan. Ik zou hem slechts kunnen bereiken via media die ik niet wil gebruiken, of via de omweg van zijn secretaresse. Voor mij een extra tijdsbelasting en dus   geen goed voorbeeld van snelle communicatie. Voor hem zal de beslissing om e-mail te verlaten goed werken, maar de vraag is of dat voor iedere werkomgeving geldt? Het is wel een feit dat wij per dag (te) veel e-mails te verstouwen krijgen. De oplossing zit enerzijds in een verbeterde e-mailetiquette, maar toch vooral door er slimmer mee omgaan: snel afwerken, veel weggooien en belangrijke zaken opslaan in relevante submappen. Voor het maken van afspraken gebruik maken van datumprikker (of vergelijkbare hulpmiddelen). Documenten waar je samen aan werkt kun je delen op Dropbox. En, last but not least, alleen cc als het nodig is en bcc als een grote groep bereikt moet worden. E-mail is als democratie: het is het  slechtste communicatiemedium, met uitzondering van alle andere middelen van communicatie. Bernard Fikkers, intensivist

met handen aan het bed, centraal. Op 23 mei hebben we met het huidige team en oud-collega’s tijdens een gezellige borrel haar afscheid gevierd. Namens alle collega’s bedanken we Bernadette voor haar inzet en wensen we haar en haar man Frits veel geluk en gezondheid toe in deze nieuwe levensfase. Luc Knap, zorgmanager SSU Margreth Hulswit-Hendriks, teamleider SSU

Dorite Claassen

Dorite Claassen is met ingang van 1 juni hier 40  jaar in dienst. De afgelopen 40 jaar heeft zij als secretaresse voor verschillende organisatieonderdelen gewerkt, onder andere voor het voormalig cluster ZZO, staf P&O en de laatste 4,5 jaar als managementassistent voor de adviesgroep Procesverbetering & Innovatie (PVI). Wij maken Dorite elke dag mee als een betrouwbare, vrolijke collega met ruime ervaring die zij vanuit haar dienstjaren in het Radboud heeft verzameld. Zij is daarmee een voorbeeld voor alle collega’s die ook graag gemotiveerd en fris hun gehele werkzame leven aan de slag willen zijn en blijven. Erik Booden, manager Adviesgroep Procesverbetering & Innovatie



radbode 8 - 2013

het moment In deze rubriek vertellen medewerkers over een bijzondere ervaring tijdens hun werk in het UMC St Radboud. Dit keer een verhaal van fysiotherapeut Peter-Paul Mazure. ‘Op de IC werd een vrouw opgenomen met een ernstige longontsteking. Haar longen gingen snel achteruit en we moesten haar ademhaling kunstmatig ondersteunen. De situatie werd gecompliceerd door de ontstekingsremmers die ze moest gebruiken. Op de IC was vroeg mobiliseren toen al het gebruikelijke beleid. Ik ging dan ook meteen met haar aan de slag. Maar omdat haar weerstand zo was verslechterd, kon ze niet veel meer. Haar spieren waren ontzettend in omvang afgenomen. Ik oefende dagelijks met haar met de Motomed, een bedfiets waarmee je fietsbewegingen kunt maken. Meestal werd ze niet eens wakker en lag ze passief in bed. Haar armen als dode ledematen langs haar lichaam. Als ze al wakker was, probeerde ik haar aan te vuren. “Kom op! Probeer mee te fietsen!” Maar meer dan een voorzichtig knikje kwam er niet. In die tijd werd het oefenbad op de IC in gebruik genomen. Zij was de eerste patiënt die er gebruik van ging maken. We legden haar op de brancard en reden haar het bad in. Langzaam lieten we de bodem zakken, totdat het water rondom haar armen kwam. En toen gebeurde het: ineens zag ik haar bewegen! De wateromgeving werkte als een katalysator. Haar gezicht was, totdat ze te water ging, zo vervlakt. Nu zag je opeens weer mimiek, er was weer activiteit.

‘Ineens zag ik haar bewegen!’ Voor mij voelde het als een soort Lourdes. Natuurlijk is het geen wonder en kun je dat wat er gebeurt, goed beredeneren. Maar het contrast van totaal stil liggen naar weer kunnen bewegen, puur door de opwaartse kracht van het water, dat was voor mij op dat moment een wonder. Voor haar man was het heel emotioneel. Hij had haar ziekte van nabij meegemaakt en kon nu dat geweldige moment vastleggen op film. Het water betekende voor deze vrouw een keerpunt. Een week later zat ze voor het eerst op de rand van haar bed. Weer een week later zat ze in een stoel en de week daarna ging ze voor het eerst weer staan. Na een ligduur van bijna zestig dagen, waarvan ze er dertig niet bewogen had, kon ze weer terug naar haar eigen streekziekenhuis. Bewegen is zo’n belangrijk onderdeel van het herstel. Een ontsteking bestrijd je met medicatie, maar de patiënt moet uiteindelijk weer kunnen bewegen om te kunnen herstellen. Eigenlijk zou ik zelf wel eens een dag niet willen bewegen, gewoon om te voelen hoe dat voor een patiënt moet zijn. Inmiddels zijn al veel meer IC-patiënten te water gegaan. Ik voel me als fysiotherapeut gelukkig dat ik patiënten het vermogen om te bewegen kan aanbieden. Niet alleen in het horizontale vlak, maar alle kanten op. Zonder dat de zwaartekracht ze tegenhoudt. Het is een voorrecht om mensen weer te kunnen laten functioneren.’ Marjan Wassenaar

Jos Dute: ‘Steeds moet de afweging worden gemaakt of in de concrete situatie het beslist noodzakelijk is dat het medisch beroepsgeheim voor het zwaarwegende belang wijkt.’ Foto: Frank Muller

Heeft beroepsgeheim nog toekomst? Heeft het medisch beroepsgeheim nog toekomst? Daarover organiseerde de faculteit Rechtsgeleerdheid van de RU woensdag 29 mei een symposium. Radbode vroeg hoogleraar Gezondheidsrecht prof. mr. Jos Dute er een betoog over te schrijven. Een maatschappelijk thema, dat alle zorgverleners aangaat.

HET BETOOG Precies honderd jaar geleden deed de Hoge Raad een voor de medische praktijk belangrijke uitspraak. Ons hoogste rechtscollege oordeelde namelijk dat de zwijgplicht van de arts voortvloeit uit de aard van zijn beroep. Daarmee bevestigde de rechter in feite wat elke arts intuïtief weet: de arts is gebonden aan zijn beroepsgeheim. Niet omdat de wet dat voorschrijft of vanwege de eed die hij aflegt, maar omdat de zwijgplicht onlosmakelijk verbonden is met een goede beroepsuitoefening. Als de patiënt zich niet vrij voelt om tegen de dokter alles te zeggen wat hij van belang acht, in het vertrouwen dat deze hierover zal zwijgen, is optimale hulpverlening niet mogelijk. Juist ook om die reden is het beroepsgeheim intussen stevig wettelijk verankerd. Schending van het beroepsgeheim is een strafbaar feit, kan tot een schadevergoedingsplicht leiden en ook tot een tuchtrechtelijke veroordeling. Zelfs tegenover politie, justitie en de rechter mag de arts zwijgen (verschoningsrecht). Geen vuiltje aan de lucht dus, zo lijkt het.

Werkelijkheid is anders De werkelijkheid is anders. De druk op het medisch beroepsgeheim neemt alsmaar toe. Steeds vaker klinkt maatschappelijk en politiek de roep om (wettelijke) beperkingen te stellen aan het beroepsgeheim. Na de schietpartij van Tristan van der V. kregen hulpverleners het verwijt dat zij zich achter het beroepsgeheim zouden hebben verscholen. Om fraude in de zorg en de sociale zekerheid te voorkomen heeft de minister van volksgezondheid onlangs aangekondigd het medisch beroepsgeheim verder aan banden te leggen. Om huiselijk geweld en kindermishandeling eerder te signaleren zijn zorgaanbieders verplicht een meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling te hanteren.

Geen rustig bezit Het medisch beroepsgeheim is bepaald geen rustig bezit. Bij verdachten van ernstige delicten die weigeren

11

mee te werken aan forensisch psychiatrisch onderzoek (om een eventuele TBS te ontlopen), kunnen oudere behandelgegevens na fiat van een multidisciplinaire commissie zonder toestemming van de betrokkene worden opgevraagd. De Inspectie voor de Gezondheidszorg is sinds kort wettelijk bevoegd om in het kader van haar toezichthoudende taak zonder toestemming van de patiënt diens dossier in te zien. Justitie mag van de rechter het medisch dossier alleen in beslag nemen als zich ‘uitzonderlijke omstandigheden’ voordoen, maar in de praktijk wordt steeds sneller aangenomen dat dit het geval is. Deze lijst kan moeiteloos worden uitgebreid. Dat er grenzen zijn aan het beroepsgeheim zal niemand ontkennen. In de afgelopen decennia is de gezondheidszorg enorm uitgedijd en een sector van grote maatschappelijke betekenis geworden. Dan is het ook niet vreemd dat voor de aanpak van maatschappelijke vraagstukken steeds vaker naar de gezondheidszorg wordt gekeken.

Waar liggen de grenzen? De vraag is echter waar de grenzen van het medisch beroepsgeheim liggen. Het verlangen naar veiligheid, het tegengaan van fraude, de aanpak van kindermishandeling en ander huiselijk geweld, het goed functioneren van de forensische zorg, de bewaking en bevordering van de kwaliteit van de zorg, de waarheidsvinding bij opsporing en vervolging van strafbare feiten zijn zonder twijfel zwaarwegende belangen. Elke inbreuk op het medisch beroepsgeheim moet echter worden getoetst aan de beginselen van noodzaak, proportionaliteit en subsidiariteit: steeds moet de afweging worden gemaakt of in de concrete situatie het beslist noodzakelijk is dat het medisch beroepsgeheim voor het zwaarwegende belang wijkt, of de schending in redelijke verhouding staat tot het te beschermen belang en of er werkelijk geen andere mogelijkheden zijn om dat belang te beschermen. Daarbij moet tevens in het oog worden gehouden dat elke nieuwe mogelijkheid tot het maken van een inbreuk op het beroepsgeheim er weer één extra is – door steeds nieuwe beperkingsmogelijkheden te creëren wordt het beroepsgeheim uiteindelijk zo lek als een mandje. Daardoor wordt de privacy van de patiënt te kort gedaan, komen artsen onder druk te staan en loopt de toegankelijkheid van de zorg gevaar. Heeft het medisch beroepsgeheim nog toekomst? Dat zal wel moeten. Met een onttakeld beroepsgeheim staat immers de hele gezondheidszorg op de helling. Prof. mr. Jos Dute lid College voor de Rechten van de Mens en hoogleraar Gezondheidsrecht, Radboud Universiteit

a c t u e e l

radbode 8 - 2013

Wat doe jij voor een veilig Radboud? Onlangs is het crisis- en calamiteitenplan vernieuwd (zie artikel op pagina 3). Belangrijkste boodschap is: we moeten goed voorbereid zijn op een calamiteit. Veel partijen zijn, in diverse rollen, bij de calamiteitenorganisatie betrokken. We legden een aantal medewerkers de vraag voor: Wat doe jij voor een veilig UMC St Radboud? Jannie Meussen

Rob de Haardt, Beveiliging Bij ons, de meldkamer bij de hoofdingang, komen de meldingen van 55555 binnen. Deze is 24 uur per dag bezet. Wij werken altijd met z’n tweeën. We vangen de telefoontjes in de meldkamer op: melding van agressie of van een verdacht chemisch luchtje op een afdeling, van een tosti-apparaat dat in brand staat, tot iemand die ingesloten zit in de lift… Wij geven dat direct door aan onze twee collega’s die op dat moment de Snelle Interventie Ploeg (SIP) bemannen. Zij surveilleren op het terrein en gaan ter plekke polshoogte nemen. Is er meer hulp nodig, dan schalen we volgens vaste protocollen op. Piepen bijvoorbeeld bedrijfshulpverleners op, dit alles in overleg met de calamiteitencoördinator. Bij ons komen ook de meldingen voor reanimaties binnen. Wij roepen het reanimatieteam op en wie op dat moment snelle interventiedienst heeft, spoedt zich naar de plek des onheils met een AED-tas, zodat we zonodig al kunnen beginnen met reanimeren. Ook als er een heli komt, gaat een SIP-medewerker het dak op, om de landing in goede banen te leiden. Trudy van den Oosten, manager productgroep Communicatie Wat ik doe voor een veilig Radboud? Sowieso mijn ogen open houden natuurlijk en als ik iets verdachts zie, dat signaal doorgeven. Ook hebben we met de afdeling een instructie gehad over ontruiming en ‘wat te doen als’. Verder voel ik me er verantwoordelijk voor dat het Operationeel team crisiscommunicatie goed is voorbereid op wat komen kan. In een crisissituatie zorgen wij, in opdracht van het

ethiek Deregulering? Kent u nog het woord ‘Deregulering’? Een deftige term die in de jaren negentig is overgewaaid uit het neoliberale klimaat in Washington. Deregu­ lering zou de economie weer uit het slop kunnen trekken zo was de idee. Subsidies moesten worden omgevormd tot overheidsinvesteringen in bijvoor­ beeld de gezondheidszorg. Achter het begrip van deregulering school een bepaald mensbeeld: als je mensen vrij laat beslissen dan gebruiken zij vanzelf hun gezonde verstand en komt alles vanzelf goed, althans wanneer er voldoende concurrentie is om mensen scherp te houden. Marktwerking is het woord dat dan veelal ten onrechte wordt gebruikt. Overbodige regels zouden zonder deregulering de burger doen verslappen en de energie uit de zorg halen.

Crisisbeleidsteam (CBT), voor berichten op internet, intranet en Twitter, patiëntenvoorlichting en de (social) mediawatching en we informeren en adviseren onze collega in het CBT. We hebben instructiekaarten en bellijsten gemaakt en een voorkeursbezetting. We werken mee aan een crisiscommunicatieplan en we willen ieder jaar oefenen en zonodig trainen. Op die manier willen we alles wat we van tevoren kunnen bedenken en voorbereiden, gedaan hebben. Een basis die je nodig hebt als het er écht om gaat. Want dan gebeurt er nog genoeg onvoorspelbaars waar je al je tijd en energie voor nodig hebt! Hans Mulder, bedrijfsleider Medische Psychologie Als manager familieopvang heb ik een rol bij een calamiteit. Wanneer er na een ramp slachtoffers te betreuren zijn, gaan familie en bekenden op zoek naar hun dierbaren. Familie wordt opgevangen door medisch psychologen, medisch maatschappelijk werkers en pastoraal werkers, omdat die vanuit hun vak weten hoe hiermee om te gaan. Ik ben namens de afdeling Medische Psychologie verantwoordelijk voor een goede organisatie van de familieopvang. Ik voorzie het opvangteam periodiek van de laatste relevante informatie rond de ramp, zorg ervoor dat

'Iedereen kan bijdragen aan een veilig UMC' ondersteunende zaken geregeld worden en probeer af te stemmen met familieopvang bij de andere Nijmeegse ziekenhuizen. Als bedrijfsleider streef ik naar een veilige werkomgeving voor patiënten en onze medewerkers door veiligheidsvoorschriften na te leven, en door medewerkers bewust te maken van eventuele risico’s. Bijvoorbeeld aandacht voor de kamerinrichting in geval van een

Zoals elke ideologie bevat ook die deregulering iets dat aanspreekt en na te volgen lijkt, maar roept het begrip ook argwaan op met betrekking tot de uitwerking. Dat laatste is gebleken. Nog steeds is de zorg in hoge mate gereguleerd en de beperkte deregulering heeft niet het gezond verstand maatgevend gemaakt, maar de idee dat er sprake kon zijn van winstmaximalisatie. In plaats van het gezond verstand kwam een structuur die zorgvragen vertaalt in termen van vraag en aanbod.

Dat heeft weer geleid tot het debat over grootscheepse fraude in de zorg. Zo kan één begrip een heel zorgstel­ sel doen veranderen wanneer er maar genoeg mensen in geloven. Wat is nu de kern van het probleem? Niet dat de gezond­

12

agressieve patiënt. Of door afspraken te maken voor het beveiligd opslaan van patiënten- of onderzoeksgegevens. Daarmee heb ik een rol wat meer op de achtergrond. Marina Holtkamp, coördinator bij- en nascholing Operatiekamers Ik coördineer de bij- en nascholing voor het personeel van de Operatiekamers. Wij plannen in mei altijd twee scholingsdagen, als de chirurgen en anesthesisten een landelijk overleg hebben. Dan draaien er namelijk  alleen maar acute OK’s. Vorige week hebben we met circa 220 medewerkers, van anesthesiemedewerkers, OK-assistenten, verpleegkundigen, medewerkers van logistiek tot de secretariaten, onder begeleiding van Servicebedrijf Calamiteiten een hele dag gewijd aan calamiteitentraining. Met naast theorie verschillende oefeningen: waaronder brand blussen met koolzuursneeuw en bij een patiënt met een brandblusdeken. En medewerkers konden ervaren hoe het is om je te bewegen in een ruimte vol rook. Onze afdeling organiseert ook ontruimingsoefeningen op verschillende OK’s. Eerst op kleine schaal per OK-team met de chirurgen en anesthesiologen en later als gehele afdeling. Patiënten liggen gefixeerd op de OK-tafels en aangesloten aan de beademing en bewakingsapparatuur.  Bij een hartchirurgische ingreep liggen ze vaak ook nog aan een hartlongmachine. Hoe kun je hen in geval van nood zo snel mogelijk verplaatsen? Bep Kersjes, schoonmaakster Ik weet waar de brandslangen op de afdeling hangen, en waar de nooduitgangen zijn. En dat ik bij een calamiteit 55555 moet bellen. We krijgen ook één keer per jaar een training. Hoe je bijvoorbeeld moet handelen bij brand. Wij kunnen ook ingezet worden bij een ontruiming van de afdeling, als er extra handen nodig zijn. Dan krijgen wij opdracht van de coördinator om patiënten naar de hal te brengen. Ik let tijdens mijn werk ook altijd op onveilige situaties voor patiënten. Ik meld het bijvoorbeeld als er tegeltjes loszitten of kapot zijn, want daar kunnen patiënten over struikelen. Zo heb ik ook doorgegeven dat de chromen kranen in de douche heel erg gingen krullen, met gevaarlijke scherpe kanten. Want daar kunnen patiënten hun huid aan openhalen. Deze zijn inmiddels vervangen. Zo kan iedereen binnen zijn eigen werkveld bijdragen aan een veilig UMC!  n

heidszorg een economische sector van groot belang is. Ook niet dat de kosten zichtbaar worden gemaakt. Wel dat er een eenzijdige nadruk ligt op die kosten. Die eenzijdige nadruk leidt tot een verlies aan het zicht op de waarden die de zorg juist zo belangrijk maken voor mensen die het nodig hebben. Wij zijn er dan niet meer trots op dat wij mensen in hun laatste levensfase zorg kunnen bieden, maar er wordt eerst gekeken naar wat dat allemaal wel niet kost. Wat is een leven dan nog waard, in termen van de economie? Die vraag is verkeerd gesteld. De vraag zou kunnen zijn: hoe maken wij het econo­ misch mogelijk dat mensen op hun eigen wijze een goed levenseinde kunnen hebben in ons rijke land? Dat keert de vraag om: niet de vraag-aanbodstructuur domineert dan het gesprek, maar de zingeving van de mogelijke hulp die kan worden geboden. Mensen mogen hun hoop, vrees en verwachting uitspreken, het goede voor hun levenseinde beleven. Kan dat wel zonder economi­ sche regulering? Ach als wij onze begrippen maar wat beter verstonden, dan zou het gezonde verstand weer tot leven kunnen komen. Evert van Leeuwen