Iedereen is een prachtig verhaal

Iedereen is een prachtig verhaal. Een verzameling vragen, inspiraties en uitdagingen. Om jezelf op papier zichtbaar te maken voor jezelf, je kinderen, je kleinkinderen en andere geliefden…..

©Saskia de Bruin Iedereen is een prachtig verhaal. © Saskia de Bruin. www.saskiadebruin.nl

1

Inhoud Inleiding Hoe werkt dit schrijven Gebruiksaanwijzing Schrijven is meegaan op de stroom Inspiratie op volgorde van je levensloop Het begin: je vroege jeugd Het vervolg: je tienerjaren Een tweede begin: je wordt volwassen en leert een vak Het midden: Je bent volwassen Het laatste deel: Je komt op leeftijd en bent rijp Vragen over speciale onderwerpen

Inleiding Iedereen is een prachtig verhaal. Sommige delen van het verhaal dat je bent zijn zichtbaar voor de mensen om je heen. Maar grote delen van al het schitterende dat je bent, blijven ook verborgen, in je hart, in je verleden, je herinneringen en het leven dat je ooit leidde. Toch is er een schat aan schoonheid, wijsheid, geleerde en vergeten lessen, plezier, inspiratie en ontwikkeling die verloren zouden gaan wanneer je verhaal niet aan papier zou toevertrouwen. Je kinderen hebben je alleen meegemaakt vanaf hun eigen bestaan, alles dat je daarvoor beleefde wordt enkel nog zichtbaar in wie je nu bent en de keuzen die je nu maakt. De kleinkinderen en achterkleinkinderen die je mogelijk ooit krijgt, ontdekken nog minder van het verhaal dat jij bent. Wat zouden ze graag weten, hoe jouw leven er uitzag en nu uitziet! Voor jezelf kan het een heerlijke, helende en verhelderende ervaring zijn, om verhalen en ervaringen op papier te zetten. Ik heb dit boek geschreven om het je gemakkelijk te maken. Vragen toveren het antwoordt te voorschijn, daarom is dit boek gevuld met vragen. Misschien heb je er nooit meer aan gedacht…. Maar als ik je nu vraag wat vroeger je lievelingssnoep was…….wat je fijnste speelgoed was…..wie je eerste grote liefde was….hoe je eerste zoen smaakte…….wanneer je voor het laatst iets voor het eerst deed…….dan komt er een antwoord in je op. Misschien komt er een anekdote, een verhaal, een lied, een beeld bij je op. Dat is het zoete sap van de vrucht van jouw leven. Dat verdient het om gehoord en gezien te worden. Dit boek vullen is geen prestatie. Het gaat vooral om de reis, niet enkel om het doel. Probeer het boek dus niet zo snel mogelijk te vullen. Geniet ervan. Werk er in etappes aan en maak van het boek een schatkist, waar je al je zoete en bittere vruchten in kunt bewaren. Samen vormen ze het schitterende verhaal dat jij bent!

Iedereen is een prachtig verhaal. © Saskia de Bruin. www.saskiadebruin.nl

2

Hoe werkt dit schrijven?

Dit is een stapel papier dat je uitnodigt om je verhalen te vertellen. Leeg papier is de beste luisteraar die bestaat. Papier is geduldig, papier draagt alles, hoe hartverscheurend prachtig of lelijk het ook is. Het enige dat je hoeft te doen is de uitnodiging aannemen en jezelf vertrouwen. Jij bent de moeite waard. Alles wat je ooit meemaakte, voelde, ontdekte, leerde, liefhad, haatte, koesterde kun je de ruimte geven. Het gebeurde met een reden, het had een doel, een zin en een diepe betekenis. Soms ga je nieuwe zin ontdekte wanneer je alles opschrijft. Je hoeft dat niet ordelijk of gestructureerd te doen. Kriskras door het boek werken werkt net zo goed. Laat je leiden door je voorkeur, je weerstand en je gevoel. Doe het vooral op jouw manier. Laat daarbij het idee los dat het iets moois moet worden. Je pijn, je fouten, je mislukkingen, je donkere kanten zijn net zo oogverblindend schitterend als je triomfen en je successen. Geef alles de ruimte. Ieder verhaal heeft schoonheid en licht in zich, maar ook duisternis, verwarring, schaamte en pijn. Juist dat allemaal bij elkaar maakt een verhaal zo mooi. De contrasten, het sappige en het droge, het zure en het zoete alles hoort thuis in het gerecht dat het leven je bereidde. Het kan zijn dat je oude vreugdes en oude pijn (her)ontdekt bij het schrijven. Dat is goed. Als het je overrompeld betekent dat waarschijnlijk dat je het te diep had weggestopt. Schrijf door en laat je steunen door iemand die je vertrouwd als dat nodig is. Sommige ervaringen kun je eindelijk voor het eerst vertellen door ze eerst te schrijven en dan voor te lezen. Spreek voor dat je voorleest (of laat lezen) af aan welke manier van reageren je behoefte hebt. Wees voorzichtig met het vragen om oordelingen, conclusies, analyses, bijval of meningen. Vraag liever om enkel gehoord te worden. Wees terughoudend met het teveel praten over je verhaal. Soms praat je het dan stuk. Maar soms kan een voorgelezen stuk tekst een opening zijn van een gesprek waar je al jaren naar verlangd. Luister vooral naar je eigen hart, dat is het beste kompas dat bestaat. Voel je je goed en veilig, dan vaar je op koers. Voel je je onveilig of akelig, dan drijf je af. Luister maar, dan weet je het! Iedereen verliest in zijn of haar leven delen van wie je oorspronkelijk was. Eigenschappen, gaven, gevoelens en behoeftes, worden omgebogen, afgekeurd, bijgeschaafd, veroordeeld, verboden of verzwegen. Mogelijk kom je oorspronkelijke delen van jezelf tegen door te schrijven. Dat zijn kleine stukjes goud, die het verdienen om gekoesterd te worden. Versier die stukken tekst, markeer ze en beloof je zelf er weer ruimte voor te maken in je leven. Je kwam met die aspecten in dit leven om ze te beleven en te koesteren. Net als een wilde roos ben je helemaal perfect geboren, met doornen en al. Juist door het cultiveren, snoeien, opbinden, afplukken, verdorren of het gebrek aan voeding raak je af van hoe je eigenlijk bedoeld was. Schrijven vind ik één van de mooiste manieren om weer echt, heel, oorspronkelijk en ongecultiveerd te worden. Dus begin aan die spannende reis en schrijf je helemaal levend!


3

Gebruiksaanwijzing 1. Stop deze vellen in een grote multomap. Dat is erg handig omdat je er dan van alles tussen kunt stoppen en je je verhaal zo uitgebreid kunt maken als je wilt. Je kunt er ook dichtgeplakte enveloppen bij steken waar je geheimen in bewaard. Je kunt foto’s of andere dingen toevoegen, je kunt tekeningen, schilderingen of collages maken als illustratie van je verhaal. 2. Wil je je verhaal nu nog niet laten zien, berg je map dan goed op. 3. Schrijf overal datums bij. Het verhaal wordt mooier als je het in een tijdslijn zet. Schrijf bij een stuk tekst wanneer het is gebeurd, maar ook wanneer je het hebt geschreven. 4. Scheur niets uit je boek, hoewel die verleiding erg groot kan zijn in een map. Uit je leven kun je ook geen bladzijden scheuren. Alles hoort erbij. Alles mag er zijn. Je kunt er desnoods wel een mening of een gevoel bijzetten. Of één enkele kras door zetten met daar een reden of een mening bij. 5. Er is geen enige juiste manier om dit boek te maken en de vragen te beantwoorden. De vragen zijn er eigenlijk niet om ze te beantwoorden. De vragen zijn bedoeld om verhalen in je te doen opborrelen. Volg je verhalen. Dwaal je af, dwaal dan juist door! Dat gebeurt niet voor niets. Kom je door een vraag op een heel andere vraag, laat dat dan gebeuren en schrijf daar dan over. Zo vertel je het verhaal dat jij bent. Die route kan ik niet exact uitstippelen. Ik kan je alleen stimuleren. Dit boek is meer een landkaart, dan een uitgestippelde route. Jij bepaalt je eigen reis.

Schrijven is meegaan met de stroom Er zijn een aantal helpende richtlijnen die het schrijven gemakkelijker en effectiever kunnen maken. Je kunt deze richtlijnen het beste zelf eens uitproberen. De tips helpen je sneller bij je waarheid te komen en zorgen ervoor dat je gaat opschrijven wat er in jezelf om naar aandacht vraagt. •

•

Zorg voor fijn materiaal. Zoek pen en papier dat je bevalt. Experimenteer eens met verschillende soorten papier. Houd je van glad of juist van ruw papier? Schrijf ook met verschillende pennen en ga op zoek naar je absolute favoriet. Maak het schrijven tot een plezierige bezigheid. Met de hand schrijven werkt over het algemeen het beste. Niemand is gelijk, sommige mensen komen snel bij hun gevoel en verhalen achter de pc, anderen juist niet. Experimenteer ermee en doe wat voor jou het beste werkt. Zorg dat schrijven veilig is. Maak goede afspraken met eventuele huisgenoten en bescherm je privacy als je daar behoefte aan hebt. Berg je werk goed weg als je bang bent dat het gelezen wordt. Liever een slot erop dan dat je je door angst laat weerhouden van het schrijven. (Eventueel kun je in je boek een bericht voor eventuele lezers schrijven: lezen op eigen risico, verboden te lezen, na mijn dood bewaren, verbranden, anders…..) Als je merkt dat je bang bent om te schrijven, schrijf daar dan over. Benoem wat er zou kunnen gebeuren als het gelezen wordt door anderen. Schrijf over je angsten en de consequenties. Vraag je af of je geheimen hebt. Geheimen kun je


4

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

eventueel in dichtgeplakte enveloppen in je dagboek stoppen. Onderzoek schrijvend waarom sommige dingen geheim voor je zijn. Maak je geen zorgen over spelling en grammatica. In een dagboek gaat het erom dat je een plek maakt waar je helemaal je zelf kunt zijn en niets op hoeft te houden. Dat heeft helemaal niets met foutloos schrijven te maken. Bovendien kan een “foute” zin soms de enige perfecte manier zijn om je gevoel uit te drukken. Wanneer je gaat schrijven kun je met jezelf de tijd of het aantal bladzijden van tevoren afspreken. Tien minuten schrijven werkt prima. Een tijd afspreken met jezelf helpt om het schrijven veilig en gemakkelijk te maken. Iedere dag tien of twintig minuten schrijven is voldoende om je leven te veranderen. Houd je pen steeds in beweging tijdens het schrijven. Schrijf in één beweging door. Niet stoppen, niet denken, niet lezen, niet controleren, niet verbeteren. Schrijven. De kunst van schrijven is één ding tegelijk te doen. Laat het denken even los zodat je sneller bij je gevoel komt. Als je teveel gaat denken komt datgene dat aandacht wil in je onderbewuste moeilijk aan de oppervlakte. Wanneer je niets meer weet te schrijven, en je tijd is nog niet om, schrijf dan over dat je het niet meer weet, dat dit een rotoefening of vraag is, dat je het niet kunt, etc. Als je gewoon doorgaat met schrijven komt er vanzelf weer een nieuw gevoel of een nieuwe associatie die op papier wil verschijnen. De je laatste zin blijven herhalen tot er iets nieuws komt werkt ook erg goed. Laat de teugels vieren. Zeg wat je wilt zeggen. Maak je niet druk over wat mag of hoort, over wat acceptabel is of netjes. Als er iets op papier verschijnt waar je van schrikt, of dat je bij de keel grijpt, ga daar dan schrijvend op af. Schrijf wat het je doet, dat je er van schrikt en wat je ervan vindt. In die richting zijn de antwoorden te vinden die je zoekt of waarvan je niet eens wist dat je ze zocht. Schrijf gedetailleerd. Hoe meer details je opschrijft, hoe meer kom je in de herinnering, de ervaring of in het gevoel. Denk aan wat je ziet, voelt, ruikt, proeft, hoort enz. Gedetailleerde verhalen zijn ook veel leuker om terug te lezen. Het is sappiger en minder rationeel. Meer details maakt dat je sensitief en wakker word, het laat je tintelen en geeft je een levend en sprankelend gevoel. Geef jezelf toestemming om troep te schrijven. Als je niet mag falen, kun je niet slagen. Zo simpel is het. Om te doen is dit echter niet simpel. Het is moeilijk om maar wat aan te rommelen. Probeer het maar eens. Heb je geen zin, geen tijd, geen inspiratie, weerstand, schrijf daar dan over. Gebruik je weerstand als brandstof voor het schrijven. Meestal heb je iets belangrijks te vertellen als je geen zin hebt om te schrijven. Door geen zin te hebben bescherm je je soms tegen je eigen waarheid. Schrijf overal. Plekken hebben invloed op je manier van schrijven. Je kunt overal schrijven. Probeer eens: wc, café, restaurant, een parkje, met vrienden, in bed, in je tent, in de auto, enz… Kies een: vraag, zin, gevoel, foto, geur, ervaring, geluid, muziekstuk, onderwerp, situatie, voorwerp, situatie die je tegenstaat, onderwerp dat je bezighoudt, als opening om te schrijven. Laat het een deur zijn en doe die al schrijvend open en onderzoek wat er achter zit. Ga het doen. Gewoon schrijven. Schrijven is een keuze maken en je eraan houden.


5

En nu…..aan de slag!

Inspiratie op volgorde van je levensloop

Het begin: je vroege jeugd Geboorte Hoe is je volledige naam? Weet je waarom je deze namen gekregen hebt? Wanneer en waar ben je geboren? Ken je het verhaal van je geboorte? Wie was er bij je geboorte? Ben je gedoopt? Ken je het verhaal daarvan? Welk sterrenbeeld heb je? Geloof je in astrologie?


6

Familie Heb je wel eens een stamboom gemaakt? Maak een stamboom van je familie. Ga op zoek naar namen, geboorte data, beroepen en eventueel foto’s. Alleen een stamboom maken is al een avontuur op zich. Sla eventuele stief-familieleden hierbij niet over. Deze kunnen net zo belangrijk zijn als je eigen familie. Met wie voel je je erg verwant in je familie? Nu en vroeger? Had je lievelings ooms, tantes, grootouders, neefjes, nichtjes, anderen? Schrijf over je grootouders. Wie waren ze, wat was hun achtergrond, welk beroep hadden ze, welke hobby’s en kwaliteiten bezaten ze en welke rol speelden ze in jouw leven. Schrijf over je vader, moeder, adoptieouders, pleegouders of stiefouder(s). Wat vond je fijn aan ze, wat moeilijk? Welke herinneringen komen er bij je op als je aan ze denkt. Wat was het allermooiste dat ze je gaven of leerde? Wat was het meest pijnlijke of afschuwelijke dat je met ze hebt meegemaakt? Welk gevoel gaven ze je over jezelf?


7

Wonen Weet je nog waar je woonde als klein kind? Vertel over het huis, de buurt, en de mensen die er woonde. Schrijf over het landschap waarin je je jeugd doorbracht. Ben je wel eens verhuisd? Hoe vond je dat? Had je liever in een ander land(schap) gewoond?


8

Herinneringen Schrijf over herinneringen uit je vroegste kindertijd? Wat is je vroegste herinnering? Wat heeft veel indruk op je gemaakt als klein kind? Ben je als kind wel eens erg ziek geweest? Of is er iemand uit jullie gezin erg ziek geweest? Heb je wel eens in het ziekenhuis gelegen? Wat herinner je je daar nog van? Wat was als klein kind je meest geliefde speelgoed? Van wie kreeg je het? Heb je het nog? Waar is het gebleven? Welk speelgoed had je graag willen hebben, maar heb je nooit gekregen? Hoe zou het zijn dat alsnog aan jezelf te geven? Waarom had je het zo graag willen hebben? Waarom kreeg je het niet? Vertel verhalen over je broers, zussen, vriendjes en vriendinnetjes. Was er iemand die vaak op je paste toen je klein was?


9

School Schrijf over je tijd op de lagere school / basisschool. Vertel een verhaal of herinnering uit ieder schooljaar. Meesters, juffen, klasgenootjes, bijzondere gebeurtenissen, het schoolgebouw, hoe je naar school ging, je kleding, wat je het liefste deed op school. Schrijf ook namen van scholen op, namen van meester en klasgenoten die je je herinnert. Zoek eventueel je oude schoolfoto’s en schoolrapporten erbij. Welke meesters of juffen maakte speciaal indruk op je? Waarom? Wat voor soort leerling was je? Waar was je goed in op school? Waar was je slecht in? Waar zag je tegenop? Waar was je bang voor? Had je huiswerk? Hoe vond je dat? Weet je nog iets over schoolreisjes, schoolkamp of andere schooluitjes? Ben je wel eens gepest? Of heb je gepest? Welke (school)vriendjes en vriendinnetjes had je? Welke waren speciaal voor je? Welke klasgenootjes kun je je nog speciaal herinneren? Welke bewonderde je en waarom? Welke vreesde je en waarom? Was je wel of niet populair op school? Hoe kwam dat? Wat deed je het liefste buiten schooltijd? Kun je je een bijzonder uitstapje herinneren uit je vroege jeugd? Weet je nog waar je voorkeur en afkeur voor had? Welke diploma’s heb je als kind gehaald?


10

Herinneringen Wat was je eerste confrontatie met verlies, gemis, rouw, de dood, afscheid? Vertel iets over vakanties en weekeinden bij jullie thuis? Wat was leuk, wat was vervelend?


11

Cultuur Schrijf over de rol die muziek, radio, tv, film, theater, boeken en tijdschriften speelde in je jeugd. Heb je muziekles gehad? Leerde je een instrument bespelen? Wat was je favoriete muziek in je vroege jeugd? Welke verhalen werden je verteld of voorgelezen? Kun je je nog een geliefd boek herinneren? Welke boeken waren je favoriet? Welke radio of tv programma’s waren je favoriet?


12

Dagelijkse dingen Wat was je lievelingseten? Wat was je lievelingssnoep? Welk eten vond je juist niet lekker? Hoe ging een maaltijd bij jullie thuis? Welke relatie had je in je vroege jeugd met dieren? Hadden jullie huisdieren? Schrijf eens over het dagelijkse leven door de week: Vaste routines, maaltijden, bedtijden, gewoonten, enz) Hoe ging het vieren van verjaardagen en andere feestdagen bij jullie? Had je als kind een poëziealbum? Heb je het nog? Kun je je nog mensen herinneren die erin schreven? Heb je nog contact met sommige van die mensen? Hoe zou het zijn om eens iemand op te zoeken uit je vroege jeugd? Welke dingen deed je als jong kind stiekem? Vertel over stiekeme en geheime activiteiten, fantasieën, kattenkwaad en streken. Wat waren je hobby’s en verzamelingen in je vroege jeugd? Was je lid van clubs of verenigingen? Heb je daar nog herinneringen aan? Moest je meehelpen in het gezin? Welke klusjes deed je? Hoe vond je dat?


13

Thuis Vertel iets over een gebeurtenis in je leven (positief of negatief) waarbij je je geliefd en gesteund voelde door je ouders. Vertel iets over een gebeurtenis in je leven (positief of negatief) waarbij je je niet geliefd en gesteund voelde door je ouders. Hoe was de sfeer bij jou thuis? Streng, soepel, vrij, bekrompen, gelovig…? Aan welke regels moest je je houden? Met wie had je thuis de meeste ruzie? Schrijf over de rollen van de andere gezinsleden: rebel, vredestichter, bemiddelaar, aandachttrekker, clown, andere rollen? Wat voor soort kind was je thuis?


14

Herinneringen Heb je wel eens ergens flink over gelogen? Is dat uitgekomen? Wat waren de gevolgen? Heb je wel eens iets gestolen. Vertel dat verhaal. Ben je wel eens (ten onrechte) niet geloofd of niet begrepen? In welke winkels kwam je graag?


15

Gevoelens Heb je seksuele voorlichting gehad? Hoe ging dat? Waar was je als kind bang voor? Waarvoor schaamde je je? Waar was je als kind trots op? Kun je je nog speciale dromen uit je jeugd herinneren? Had je wel eens nachtmerries? Waren er dieren die je liefhad of vreesde? Was je ooit verliefd? Wat waren de belangrijkste uitdagingen, lessen, dieptepunten en piekervaringen wanneer je terugkijkt op je jeugd? Had je liever een jongen of een meisje willen zijn? Had je al seksuele gevoelens?

De regels


16

Kreeg je zakgeld? Hoeveel en wat deed je ermee? Schrijf over straf en beloning. Schrijf over schuld en boete doen.


17

Helden Welke mensen maakte een speciale indruk op je? Wie waren je helden? Mensen uit de buurt, van school, familieleden, muziek of filmhelden en heldinnen? Voor welke uitdagingen kwam je in je jonge leven te staan? Wie was je favoriete familielid in je jonge jeugdjaren? Wie je minst favoriete?


18

Geloof, politiek en ontwikkelingen Wat heb je geleerd over wat heilig is? Geloof, religie, spiritualiteit, toeval, hemel, hel, wat goed is? Weet je welke politieke voorkeuren je ouders hadden? Herinner je je nog belangrijke veranderingen in je vroege jeugdjaren? Thuis of in de buitenwereld? Welke technische ontwikkelingen heb je meegemaakt die indruk op je maakte? Speelde natuur en milieu een rol in je leven? Hoe? Welke ouder was het meest verbonden met de natuur?


19

Wensen Wat wilde je worden als je groot was? Ben je dat geworden? Waarom wel of niet? Wat leek je er aantrekkelijk aan? Wat was je grootste wens voor je volwassen leven? Is die wens uitgekomen? Wat had je willen bespreken, vragen doen, ontdekken, meemaken dat je nooit hebt gedurfd of gedaan? Op wie wilde je als kind lijken? Waarom?

Heb je je ooit anders dan anderen gevoeld?


20

Het vervolg: je tienerjaren School en vrienden Naar welke school ging je na de basisschool? Welke middelbare school deed je? Schrijf over je tijd op de middelbare school. Vertel een verhaal of herinnering uit ieder schooljaar. Docenten, klasgenootjes, bijzondere gebeurtenissen, het schoolgebouw, hoe je naar school ging, je kleding, wat je het liefste deed op school. Schrijf ook namen van scholen op, namen van meester en klasgenoten die je je herinnert. Zoek eventueel je oude schoolfoto’s en schoolrapporten erbij. Wat gebeurde er wel eens onderweg naar school? Spijbelde je wel eens? Hoe vond je het op de middelbare school? Welke docenten maakte speciaal indruk op je? Waarom? Wat voor soort leerling was je toen? Waar was je goed in? Waar was je slecht in? Waar zag je tegenop? Waar was je bang voor? Welke vakken vond je wel en niet leuk, en zinnig? Had je huiswerk? Hoe vond je dat? Weet je nog iets over schoolreisjes, schoolkamp of andere schooluitjes?


21

Meer school en vrienden Ben je wel eens gepest? Of heb je gepest? Welke (school)vriendjes en vriendinnetjes had je? Welke waren speciaal voor je? Welke klasgenootjes kun je je nog speciaal herinneren? Welke bewonderde je en waarom? Welke vreesde je en waarom? Was je wel of niet populair op school? Hoe kwam dat? Wat deed je het liefste buiten schooltijd? Kun je je een bijzonder uitstapje herinneren uit deze tijd? Schrijf over herinneringen aan je leeftijdsgenoten. Herinner je je nog speciale gebeurtenissen, stages, opdrachten, projecten of uitdagingen uit je middelbare schooltijd? Ging je wel eens uit? Hoe ging dat? Wat deed je graag in je vrije tijd? Wie waren in deze tijd je beste vrienden en vriendinnen? Zie je nu nog vrienden uit deze tijd? Welke diploma’s heb je gehaald in je middelbare schooltijd? Hoeveel brood nam je mee naar school? Wat vond je lekker als beleg? Welke herinneringen horen bij lunchpauzes en overblijven?


22

Toekomst Welke ideeën kreeg je over je toekomst? Wat wilde je in deze tijd worden?


23

Veranderingen Veranderde je erg in je tienerjaren? Hoe? Hoorde je erbij? Deed je daar je best voor? Hoe? Welke trends, modes, rages herinner je je nog uit die tijd? Waar hoorde jij bij? Waar wilde je bijhoren? Dronk of rookte je wel eens? Hoe kwam je daarmee in aanraking?


24

De liefde en je uiterlijk Schrijf alles dat je nog weet over verliefdheden, verkering en liefdesverdriet. Wie was je grote liefde, geheime liefde, stille liefde, onmogelijke liefde? Was waren je seksuele ervaringen in je tienerjaren? Was je erg verlegen en onzeker? Wat vond je mooi en lelijk aan innerlijk en uiterlijk? Hoe droeg je je haar? Had je veel jeugdpuistjes?


25

Geloof en politiek Wat heb je in je tienerjaren geleerd over wat heilig is? Geloof, religie, spiritualiteit, toeval, hemel, hel, wat goed is? Hoe ging je daar zelf over denken? Weet je welke politieke voorkeuren je zelf ging ontwikkelen?


26

Thuis Hoe dacht je in deze jaren over jullie gezin en familie? Hoe ging het in deze tijd met je zakgeld en/of kleedgeld? Welk vervoersmiddel had je of had je willen hebben? Welk vervoermiddel had jullie gezin? Hoe voelde je je over je ouders? Veranderde je relatie met hun? Welke vrijheid kreeg je thuis wel en niet?


27

Ontdekken wie je bent Wat was je eerste baantje of bijbaantje? Wat deed je, wat verdiende je, hoe ervoer je het? Wat was je echt goed in? Waar was je slecht in? Deed je aan sport, hobby’s? Vertel over je relatie in je tienerjaren met: muziek, musea, bioscopen, theater, dans, cultuur, boeken, etc.


28

Invloeden en belevenissen Wie waren je helden? Mensen uit de buurt, van school, familieleden, muziek of filmhelden en heldinnen? Waarom? Wie is van grote invloed geweest op je tienerjaren? Wat was een moeilijke periode? Van wie kreeg je vooral steun? Vertel over vakanties en wat was je eerste zelfstandige reis? Wat had je in je tienerjaren graag willen doen dat niet mocht of dat je niet durfde?


29

Gevoelens Waar heb je verdriet of spijt over gehad? Wat ontdekte je over je seksuele voorkeur? Was je tevreden met je eigen sekse? Wie dacht je toen dat een beter leven zou hebben; jongens of meisjes? Waarom? Hoe denk je daar nu over? Weet je nog iets over je eerste menstruatie, je eerste keer je baard scheren, je eerste seksuele experimenten?


30

Herinneringen Welke spelletjes deed je graag? Vakanties uit deze jaren? Welk beroep hadden je ouders nu? Wanneer ben je voor het eerst in het buitenland geweest?


31

Thuis Hoe zag je kamer eruit? Zou je? Hoe zag het huis eruit? Kun je daar nog een plattegrond van tekenen? Wat at je graag? Wie kookte er meestal? Wie deed welke taken en klussen? Hoe heb je leren zwemmen en schaatsen? Wat was het mooiste cadeau dat je in je tienerjaren kreeg? Bespeelde je in deze jaren een instrument? Heb je dansles gehad? Hoe vond je dat?


32

Vervolg opleiding Heb je na de middelbare school nog doorgeleerd? Welk vak wilde je leren? Wie waren je mede studenten op je vakopleiding? Heb je nog speciale herinneringen aan die tijd, opleiding en leeftijdsgenoten? Wat deed je in de tijd tussen je vakopleiding en het ontstaan van het nieuwe patroon van je volwassen leven? Volgde je nog speciale cursussen of stages? Hoe werd je studie bekostigd?


33

Identiteit Ben je in deze periode van zoeken naar je vak en identiteit wel eens van koers veranderd? Waarom? Hoe ging dat in zijn werk? Werd je daarin gesteund of tegengewerkt? Door wie? Welke veranderingen in jezelf herken je nu als je aan die tijd terug denkt? Wat herinner je je uit deze tijd over je politieke, religieuze of levensbeschouwelijke ideeën? Welke idealen had je? Welke wensen had je voor je eigen leven en de wereld?


34

Vriendschappen en relaties Zijn er vriendschappen blijven bestaan uit die tijd? Heb je in die jaren wel eens iemand verloren? Wie waren in die tussenperiode belangrijke mannen en vrouwen in je leven? Welke relaties en verliefdheden speelde een grote rol in deze tijd? Is je huwelijk hier ontsprongen? Hoe raakte je dan verliefd, verloofd, getrouwd? Hoe was je relatie met je ouders en je familie in deze periode? Hoe was je relatie in deze tijd met vrienden, familie, broers, zussen, ouders, anderen?


35

Dienstplicht? Ben je in dienst geweest? Of heb je de dienstplicht ontlopen? Hoe heb je dat ervaren?


36

Toekomst Wat waren je toekomstdromen en ambities? Heb je nog speciale reizen gemaakt in deze jaren? Welke wensen had je toen? Waren er plannen die je maakte en uitvoerde? Waren er ook plannen die je wel maakte, maar niet uitvoerde? Hoe veranderde je toen je steeds meer een zelfstandig leven ging leiden? Was je lid van een club, vereniging, politieke partij, geloofsgemeenschap, enz? Wat waren je hobby’s, wat deed je in je vrije tijd? Waar ging je uit? Deed je iets aan sport? Hoe ontspande je je? Waar en hoe vierde je de feestdagen: verjaardagen, Pasen, carnaval, sinterklaas, kerst, nieuwjaar? Welke andere feestdagen vierde je nog meer?


37

Wonen en werk Waar woonde en werkte je? Wanneer ben je zelfstandig gaan wonen? Wanneer kreeg je je eerste echte baan? En hoeveel verdiende je toen? Was dat voldoende? Heb je je ooit anders dan anderen gevoeld?

Tot slot Wat is nog belangrijk om te beschrijven over deze tijd?


38

Een tweede begin: je wordt volwassen en begint een vak uit te oefenen Het midden: Je bent volwassen Verliefdheid / Relaties / Huwelijk Is je huwelijk hier ontsprongen? Hoe raakte je dan verliefd, verloofd, getrouwd? Of gebeurde er heel andere dingen op het gebied van relaties? Heb je nog belangrijke herinneringen aan je verkeringstijd, verloving of je bruiloft? Was het ook wel eens anders dan rozengeur & maneschijn? Ben je ooit misbruikt, mishandeld, verkracht of onderdrukt? Binnen je relatie of op een andere manier? Ben je ooit vreemd gegaan? Wil je daar iets over schrijven? Ben je wel eens verliefd geweest buiten je relatie, waar je niets mee hebt gedaan? Ben je veranderd door het samenleven met je partner? Schrijf over je seksuele leven? Ben je seksueel gelukkig? Welke verlangens worden wel en niet vervuld?


39

Woonplaatsen, wonen, buren en verhuizingen Waar woonde je voor je huwelijk en waar daarna? Heb je herinneringen aan die buurt en buren? Heb je veel verhuizingen meegemaakt in je leven? Hoe was dat in deze tijd? Wat was je fijnste huis?

Verbouwingen en projecten Heb je ooit een flinke verbouwing ondernomen of deelgenomen aan een speciaal project? Hoe ontstond dat en ging dat?


40

Kinderen en opvoeden Hoe dacht je vroeger over het krijgen van kinderen? Hoe dacht je erover toen je een partner had? Heb je te maken gehad met (ongewenste) kinderloosheid? Heb je ervaringen met gestorven kinderen, abortus of een miskraam? Raakte je (als vrouw) bewust zwanger? Of ging het vanzelf, ondoordacht of per ongeluk? Schrijf over je herinneringen aan zwangerschap(pen) en geboorte(s). Was je eerste zwangerschap en bevalling anders dan de volgende(n)? Hoe veranderde je leven oen je vader of moeder werd? Schrijf over fijne en minder fijne herinneringen aan de baby en kindertijd van je kind(eren). Wie paste er wel eens op de kinderen? Wat vind je het belangrijkste dat je kinderen wilt leren? Is dat tot zover gelukt? Wat had je anders willen doen? Welke fouten heb je in de opvoeding gemaakt? Waar ben je tekort geschoten? Waar heb je spijt van ten aanzien van de opvoeding?


41

Meer kinderen en opvoeden Hoe heb je je kinderen vooral gesteund? Waar ben je trots op van je kinderen / je opvoeding / je eigen leven als volwassene? Wat vond je het moeilijkste aan je rol als ouder? Schrijf over conflicten binnen je familie en/of gezin. Welke misverstanden ontstonden er? Welke rol speelde grootouders in het leven van je kinderen? Hoe werden je kinderen volwassen? Hoe ervaarde je dat? Vond je het moeilijk ze los te laten? Hoe heb je je kinderen anders opgevoed dan je ouders jou hebben opgevoed? Wat wilde je hetzelfde doen? Wat wilde je per se anders doen? Heb je een kind geadopteerd of op een andere manier in je gezin opgenomen? Ben je stiefouder geweest? Ben je kinderen uit het oog verloren?


42

Thuis en dagelijks leven Hoe was de rol verdeling thuis? Wie deed welke taken? Was je daar tevreden mee? Hoe had je het liever anders gezien? Welke verantwoordelijkheden, taken of plichten lagen je wel en niet goed? Heb je ooit schokkende gebeurtenissen meegemaakt? Vertel over vervoer. Welke vervoersmiddelen had je, miste je? Welke technische vooruitgang vond plaats in deze periode? Hoe waren de maaltijden? Wie kookte er? Wat zijn je herinneringen aan maaltijden en recepten? Wat was een geliefde uitdrukking van je? Waar maakte je je vaak zorgen om?


43

Scheiding Ben je ooit gescheiden in je leven? Hoe heb je dat ervaren? Wat heb je geleerd van die scheiding?


44

Gezondheid en ziektes Vertel over je fysieke gezondheid. Welke gezondheidsproblemen heb je ervaren? Ben je ooit opgenomen geweest in een ziekenhuis of ander soort kliniek? Ben je wel eens (stiekem) verslaafd geweest aan iets? Wat? Vertel over je ervaringen en gevoelens. Heb je wel eens te maken gehad met angsten? Hoe? Ben je wel eens in therapie geweest? Waarom? Hoe verliep dat? Heb je wel eens te maken gehad met ongelukken?


45

Werk Hoe heb je werk gevonden? Hoe heeft dat geleid tot je huidige werkkring? Welke problemen heb je ervaren tav je carrière? Hoe was je relatie met collega’s en werkgevers? Heb je wel eens erg moeilijke periodes of conflicten gehad op je werk? Ben je wel eens overspannen, opgebrand, overwerkt of oververmoeid geweest? Hoe ging je daarmee om? Hoe is dat van invloed geweest op je leven? Hoe verdeelde je je aandacht tussen je werk en je gezin / relatie? Heb je wel eens vrijwilligers werk gedaan? Hoe stond je er financieel voor? Vertel over je financiële leven.


46

Vriendschappen en familie Wat betekende vrienden voor je in je volwassen leven? Wie aren je beste vrienden en vriendinnen? Welke eigenschappen waardeerde je het meest in vrienden? Wie zijn je meest en minst favoriete familie leden? Waarom? Wat was bijzonder aan je familie? Hoe waren de familie relaties? Zijn er familieleden die je nooit meer ziet? Hoe is dat ontstaan? Door wie ben je in moeilijke tijden het meest geholpen? Hoe was je relatie in deze tijd, met vrienden, familie, broers, zussen, ouders en anderen? Had je huisdieren?


47

Geloof en politiek Hoe dacht je in deze periode over geloof, politiek, het koningshuis, spiritualiteit, waarden en normen? Hoe waren je materiele omstandigheden? Welke materiele zaken vond je belangrijk? Hoe zag je jezelf in deze periode als mens? Hoe dachten je gezinsleden over je? Was je wel eens bezorgd om maatschappelijke problemen in binnen- en buitenland? Hebben er in de wereld grote veranderingen plaatsgevonden? Hoe dacht je daarover?


48

Vakanties en reizen Welke reizen kun je je herinneren? Wat was je favoriete vakantie bestemming? Wat is je meest speciale vakantie herinnering?


49

Misdaad, oorlog en rampen Heb je ooit met misdaad te maken gehad? Heb je een oorlog meegemaakt? In eigen land of elders? Heb je ooit honger geleden? Ben je ooit heel arm geweest? Heb je wel eens een (natuur) ramp meegemaakt?


50

Hobby’s en uiterlijk Welke hobby’s had je in je volwassen leven? Vertel over kleding, uiterlijk, trends…. Welke films, boeken, muziek, dans, theater of kunst herinner je je uit deze tijd? Schrijf over verzamelingen.


51

Verjaardagen en feesten Welke herinneringen heb je uit deze tijd aan verjaardagen en feesten?


52

Dood en begrafenissen Op welke manieren kreeg je met door en afscheid te maken? Heb je herinneringen aan begrafenissen en crematies? Wat was het moeilijkste verlies dat je in deze periode leed?

Ruzies en problemen Welke indrukwekkende ruzies of problemen herinner je je uit deze tijd?


53

Het weer Heb je speciale herinneringen aan het weer?

Speciale gebeurtenissen Vertel over: uitvindingen voor in huis, computers, communicatie, ruimtevaart, ontdekkingen, onthullingen, tv, etc.


54

Nog wat vragen Welke vijf dingen vond je belangrijk in je leven? Wat was voor jou de meest speciale dag van het jaar en waarom? Wat was je levensmotto? Wat zou een jongere generatie van jou generatie kunnen leren? Wat betekende geluk voor jou? Is dat ooit veranderd? Geloof je in wonderen? Heb je er wel eens één meegemaakt/ Is je zelfvertrouwen ooit afgenomen of gegroeid/ Welke rituelen waren belangrijk voor je? Welke dromen waren in deze tijd belangrijk voor je? Welke veranderingen aan/in jezelf zijn cruciaal geweest in je leven? Wat is het meest ontroerende dat je ooit hebt meegemaakt? Welke daad van liefde heeft je betoverd? Waar was je vooral verlegen mee? Waar schaamde je je voor? Ben je geworden wat je had willen zijn? Wanneer voelde je je mooi? Wanneer voelde je je bekwaam? Hoe vind je het om ouder te worden?

Heb je je ooit anders dan anderen gevoeld?


55

Het laatste deel: Je komt op leeftijd en bent rijp

Ervaringen Waar woon je tegenwoordig? Hoe bevalt dat? Welke verliezen leed je in je leven? Welke vruchten kun je nu plukken? Welke vriendschappen en relaties ontstonden later in je leven? Welke liefhebberijen heb je nu? Hoe en waarmee ontspan je je het liefst? Hoe ziet een gewone dagelijkse dag er nu uit? Welke gewoontes heb je aan en af geleerd?


56

Relaties Welke relaties zijn nu belangrijk in je leven? Ben je wel eens een partner of een kind verloren? Heb je wel eens te maken gehad met een partner die patiënt werd? Hoe heb je dat ervaren? Ben je wel eens eenzaam? Hoe? Hoe is nu je relatie met vrienden, familie, broers en zussen? Wordt je nog genoeg geknuffeld, geliefkoosd en aangeraakt? Heb je een geliefd huisdier?


57

Grootouder zijn Hoe hoorde je voor het eerst dat je grootouder zou worden? Hoe heb je dat ervaren? Hoe noemen je kleinkinderen je? Wat vind je wel en niet leuk aan grootouder zijn? Welke 7 raadgevingen zou je aan je (klein) kinderen mee willen geven? 1 2 3 4 5 6 7

Welke toekomst voorspellingen zou je kunnen doen voor je (klein)kinderen?


58

Terugkijken In welke opzichten vind je het leven in je land nu beter dan vroeger? In welk opzicht slechter? Wat vind je van de wereld zoals die nu is? Waarover maak je je zorgen? Wat denk je over de huidige politieke situatie? Wat is de meest gedenkwaardige dag uit je leven tot nu toe? Wat wil je nooit meer doen of meemaken? Wat was de fijnste periode uit je leven? Wat was de slechtste periode uit je leven? Wat heb je bereikt waar je trots op bent? Wat had je graag willen bereiken of veranderen? Wat zou je nog graag willen doen, beleven, ervaren, leren of ondernemen? Welke plannen en dromen heb je nog? Als je in dit boek werkt en er in terug kijkt en leest wat ontdek je dan over je leven? Is je leven geworden wat je ervan gehoopt hebt?


59

Gezondheid en ouderdom Hoe zorg je voor je gezondheid? Schrijf over je gezondheid. Lichamelijk, emotioneel, spiritueel, seksueel? Hoe denk je over oud worden en sterven? Hoe zou je het liefst willen sterven? Waar ben je bang voor? Wat wil je niet dat er met je gebeurt ten aanzien van ziekte en sterven? Hoe denk je over je begrafenis of crematie? Zou je een soort scenario kunnen schrijven over je eigen einde? Heb je je ooit anders dan anderen gevoeld?

Schrijf vooral ook over de gewone dagelijkse dingen! Welke titel zou je je biografie kunnen geven? Waarom?


60

Tot slot Uitgeven?? Meestal schrijf je een biografie enkel voor jezelf. Het schrijven en ordenen kan heel verhelderend en zelfs helend zijn. Ook kan je biografie een groot geschenk zijn voor de mensen om je heen. Soms echter groeit er iets op papier dat de moeite van het uitgeven waard is. Er moet dan wel een wat meer universele boodschap in zitten dan enkel je eigen verhaal. Het is een heel proces het uitgeven van een boek. Uitgevers kijken natuurlijk vooral naar het commerciële aspect, zij moeten er immers geld in stoppen. Dus je werk moet goed geschreven zijn, maar ook de moeite waard zijn voor mensen om geld aan uit te geven. Belangrijke tips die ik je kan geven: • • • • • • • • • • • •

Zorg dat je werk af is goed gecorrigeerd en er netjes uitziet Zoek een uitgever met een fonds waar jou werk goed bij past Kijk op hun site of bel ze voor de criteria waaraan een manuscript moet voldoen Zorg dat je werk er zo kant-en-klaar mogelijk uitziet Schrijf er iets bij over je doelgroep, lezersgroep, voor wie je denkt dat het interessant is en waarom Maak eventueel een samenvatting Maak van je pakket iets persoonlijks zodat het opvalt tussen alle zakelijke post Stuur altijd retour porto mee Heb geduld Houd moed Geniet van het proces En schrijf verder

Lukt het allemaal niet zoek dat eens op Internet naar uitgeverijen waar je in eigen beheer je boek kunt uitgeven. Er zijn er verschillende: Ik ken ze niet allemaal, maar bv: Publiceer je boek www.publiceerjeboek.nl Gopher publishers http://www.gopher.nl/


61

Literatuur Saskia de Bruin: • Schrijvend tot jezelf komen, Uitg. De Zaak • Het schrijfhandboek, Uitg De Zaak • De magische cirkel, over communicatie in een cirkel en echt contact, Uitg Akasha • Inspiratiekaartjes, Uitg. De Zaak • Verwenkaartjes, Uitg. De Zaak • Dagboekschrijven, Uit Actuele onderwerpen. www.actuele onderwerpen.nl • Onkruidleergang spiritueel schrijven, www.onkruid.nl • Waterkaartjes, Uitg. De Zaak • Schrijvend openbloeien in het schrijfpaleis, De helende kracht van creatief schrijven en de diepe zin van plezier, Uitg. De Zaak Kijk ook eens op www.saskiadebruin.nl www.geluksonderneming.nl Mail: [email protected]

Andere auteurs: • Onder redactie, Mijn eigen leven, Suggesties en adviezen, Uitg. Elmar • Onder redactie, Grootouder album, een dierbare herinnering, Uitg. Van Holkema & Warendorf / Unieboek • Susan Piver, Alle vragen die je zou moeten stellen, Uitg. Bruna • Alyss Thomas, De 1000 belangrijkste vragen van je leven, Uitg.Thema • Noor van Wassenaer, Over mij! Een handleiding voor het schrijven van een persoonlijk document, Uitg. Spectrum • Elma van Vliet, Mam (pap, opa, oma) vertel eens, Omdat je bijzonder bent, Uitg. Spectrum • Sarah Ban Breatnach, The illustrated Discovery Journal, Creating a visual autobiography of your authentic Self, Uitg. Warner books • H. Povée, de geschiedenis van mijn familie, doe het zelf stamboom, Uitg.Thoth • Annick de Witt, Vlinders, het boek dat zich nog moet ontpoppen, Uitg. (W)aarde • Reina Crispijn, Hoe schrijf ik mijn levensverhaal? Een praktische handleiding. Uitg. Cantecleer


62

Iedereen is een prachtig verhaal

Recommend Documents