Een operatie? Let op uw voeding!
Belangrijk
Om een operatie en uw herstel zo goed mogelijk te laten verlopen is het belangrijk dat u lichamelijk in een zo goed mogelijke conditie bent. Een goede voedingstoestand kunt u zelf positief beïnvloeden door de komende periode voor de geplande operatie extra aandacht te besteden aan uw voeding. Hierdoor heeft u minder kans op complicaties na de operatie.
Hoe?
Voor een goede voedingstoestand is het van belang om voldoende voedingsstoffen (vetten, koolhydraten, eiwitten, vitamines, mineralen en vocht) met uw voeding binnen te krijgen. Op de volgende pagina vindt u een overzicht van de basisvoeding: gemiddelde aanbevolen hoeveelheden voedingsmiddelen per dag. Deze basisvoeding kan worden gezien als het fundament voor een gezonde voeding. Daarbij is uiteraard de nodige speelruimte. Door uw eigen voeding te vergelijken met de basisvoeding kunt u zien welke voedingsmiddelen u eventueel meer zou moeten gebruiken.
Basisvoeding
De hoeveelheden zijn opgesteld voor verschillende leeftijdsgroepen. Per leeftijdsgroep gelden de kleinste hoeveelheden voor de vrouwen en de grootste hoeveelheden voor de mannen. Bij alle genoemde hoeveelheden gaat het om het gewicht van producten zoals ze worden gegeten.
1
Aanbevolen hoeveelheden Brood Aardappelen (of rijst, pasta, peulvruchten) Groente Fruit Zuivel
Vlees(waren), vis, kip, ei of vleesvervangers Halvarine, margarine, bak- en braadproducten Vocht
20-50 jaar 5-7 sneetjes (175-245 gram) 150-250 gram (3-5 aardappels of opscheplepels rijst / pasta) 200 gram (4 groentelepels) 2 vruchten (200 gram) 400 ml melk (producten) en 20 gram kaas (1 plak) 100-120 gram (gaar product)*
50-70 jaar 4-6 sneetjes (140-210 gram) 150-200 gram (3-4 aardappels of opscheplepels rijst / pasta) 200 gram (4 groentelepels) 2 vruchten (200 gram) 500 ml melk (producten) en 20 gram kaas (1 plak) 100-120 gram (gaar product)*
70+ ers 3-4 sneetjes (105-140 gram) 100-150 gram (2-3 aardappels of opscheplepels rijst / pasta) 150 gram (3 groentelepels) 2 vruchten (200 gram) 550 ml melk (producten) en 20 gram kaas (1 plak) 100-120 gram (gaar product)*
20-35 gram
20-35 gram
25-35 gram
1,5 liter
1,5 liter
1,7 liter
© Voedingscentrum -eerlijk over eten * Het gaat hier om het gewicht in grammen van gare producten, dus bijvoorbeeld vleeswaren en bereid vlees samen
2
Tips om uw voeding energie-rijker te maken Algemene tips De volgende tips kunnen u helpen wat meer te gaan eten. gebruik 3 hoofdmaaltijden sla geen maaltijden over gebruik tussendoortjes eet iets in de loop van de avond / voor het slapen gaan varieer in product keuze, smaak, temperatuur en kleur neem de tijd om iets te eten of te drinken eet in een rustige omgeving
• • • • • • •
Voedingstips
Broodmaaltijd
• • • • •
varieer met verschillende broodsoorten. Denk hierbij aan beschuit, crackers, roggebrood, notenbrood, worstenbroodje, saucijzenbroodje, krentenbrood, volkorenbrood, witbrood, geroosterd brood een bord pap kan een variatie zijn voor brood, bijvoorbeeld brinta, havermout. rijstepap besmeer uw brood royaal met (dieet)margarine of roomboter beleg uw brood royaal, bijvoorbeeld door een extra plak kaas of vleeswaren te gebruiken gebruik zoveel mogelijk volle melk en melkproducten. Melkproducten gezoet met zoetstof (light dranken) zijn een minder goede keuze omdat deze producten minder energie bevatten
Warme maaltijd
• • •
soep kan een vol gevoel geven. Daarom kunt u de soep beter een half uur voor de maaltijd gebruiken of weglaten vlees, vis of kip kunt u vervangen door ei, kaas, tahoe of een andere vegetarische vleesvervanger neem eens koud vlees, kip of vleeswaren in plaats van warm vlees
3
• • • • •
gekookte aardappelen kunt u vervangen door aardappelpuree, frites, gebakken of gefrituurde aardappelen, pasta, rijst of bruine en witte bonen, linzen en kapucijners. ter afwisseling kunt u ook samengestelde maaltijden; zoals stamppot, bami, pasta met saus, ovenschotels en hartige taarten gebruiken. diepvries, blik en glasgroenten kunnen prima ter afwisseling van verse groenten. maak gekookte groenten af met een klontje (dieet)margarine, roomboter of een groentesaus gebruik het nagerecht een half uur na de warme maaltijd. Kies voor volle producten zoals; volle yoghurt, vla, kwark, pap, roomijs (nagerechten gezoet met zoetstof zijn voor u minder geschikt omdat deze produkten minder energie bevatten)
Tussendoor
• • • •
neem tussen de maaltijden door iets extra’s in de vorm van dranken, een kleine versnapering of een broodmaaltijd voorbeelden van hartige versnaperingen zijn; blokjes kaas en worst ‘uit het vuistje’, mini saucijzen en worstenbroodjes, toast met kant en klare salades, franse kaas, ragout of paté, handje pinda’s of noten voorbeelden van zoete versnaperingen zijn; plak ontbijtkoek of kruidkoek met roomboter of (dieet) margarine, fruitsalade of compote, mini krentenbol of mueslibol voorbeelden van dranken zijn koffie met suiker en ongeklopte slagroom, frisdrank, vruchtensap of tweedrank, groentesap, volle melk dranken, milkshake.
Gewicht
Het gewicht is een graadmeter voor een goede voedingstoestand. Het is het goed om wekelijks te wegen, zodat u uw gewicht kunt volgen en bij ongewenst gewichtsverlies tijdig kunt ingrijpen. Voor een operatie is het beter niet af te vallen, omdat hierdoor uw voedingstoestand verslechtert. Bij de intake voor uw operatie bent u in het ziekenhuis gewogen. Het gewicht kan op verschillende weegschalen echter afwijken.
4
Om uw gewicht thuis te volgen, kunt u zich wekelijks thuis wegen op het zelfde moment van de dag met lichte kleding. Indien u binnen vier weken meer dan drie kilo gewicht bent verloren, kunt u telefonisch contact opnemen met de afdeling Diëtetiek, telefoonnummer 024 - 361 91 90 (maandag tot en met vrijdag van 08.00 tot 17.30 uur). Het gewicht kunt u noteren in de onderstaande tabel. Week 1 2 3 4 5
Dag
Datum
Gewicht …..… kg …..… kg …..… kg …..… kg …..… kg
5
Totaal gewichtsverlies …..… kg …..… kg …..… kg …..… kg …..… kg
Noteer hier uw vragen
03-2013-6020
Radboud universitair medisch centrum
