Een nieuwe interventie voor het stimuleren van zelfcontrolevaardigheden bij obese kinderen: executieve functietraining met spelelementen Sandra Verbeken, Caroline Braet en Saskia van der Oord (2013) Executive function training with game elements for obese children: A novel treatment to enhance self-regulatory abilities for weight-control, Behaviour Research and Therapy, 51, 290-299.
Kinderobesitas •
Drastische stijging met ingrijpende negatieve
gevolgen •
Gewichtsverlies in therapie is beperkt én
gewichtsverlies-behoud op lange termijn zeldzaam => kennis van instandhoudende
mechanismen voor effectieve therapie
Etiologie - Energiebalans • Genetische factoren • Omgevingsfactoren: ‘toxische obesogene omgeving’ overvloed aan smakelijk calorie-rijk voedsel én sedentaire levenswijze • Kindfactoren
Waarom kunnen sommige kinderen weerstaan aan de constante verleiding terwijl anderen bezwijken en overgewicht ontwikkelen?
Weerstaan aan verleidingen veronderstelt zelfregulatie <-> impulsiviteit Lange termijn doel : Controle processen: « cold systeem »
Top down
Of Onmiddellijke beloning:
Bottom up Beloningsprocessen: « hot systeem »
Duaal process model (o.a. Appelhans, 2009)
Delay of Gratification Paradigma Marshmallow Taak (Mischel,1974)
.
H2: Controle processen: Inhibitiecontrole: Stop Taak
Rechts drukken
.
links drukken
.
Stop signaal = NIET drukken
H2: Stop Taak N = 82 Leeftijd: 10 – 14 jaar (M = 12.0) -Stop reactie tijd (SSRT): tijd nodig om te stoppen, om niet te drukken
Lange SSRT is een indicatie van een zwak vermogen om gedrag te onderdrukken / reguleren
Behaviour Change, published
Controlevariabele: leeftijd
Algemeen besluit: Zwakke zelfregulatie bij kinderen met overgewicht Controle processen: « cold systeem »
Top down
Lange termijn doel of onmiddellijke beloning
Bottom up Beloningsprocessen: « hot systeem »
Duaal process model (o.a. Appelhans, 2009)
Klinische implicatie
Huidige behandelprogramma’s: • Gericht op impulscontrole door aanleren van zelfcontrolevaardigheden • Moeilijk te implementeren in dagelijks leven • Niet effectief op lange termijn Versterken van onderliggende cognitieve controleprocessen of executieve functies nodig om te voorzien in voldoende vermogen
Top down: Executieve functies Reguleren van gedrag, gedachten en emoties zelfcontrole • Gedragsinhibitie: afremmen en stoppen overdenken • Werkgeheugen: vasthouden van relevante informatie en manipuleren/organiseren plannen, probleem oplossen, monitoring, doelgerichtgedrag
• Evidentie voor trainbaarheid van inhibitiecontrole en werkgeheugen.
Bottom up: Beloningsprocessen • Hoe impulsieve kinderen motiveren voor saaie trainingstaken? • Gaming
Braingame Brian Een Executieve Functietraining met Game Elementen
De training Braingame Brian • • • • • • •
Training in cognitieve vaardigheden 8 – 13 jaar 25 trainingsessies, 4 à 5 sessies / week Computerspel Extern beloningsysteem Twee executieve functie taken: 2 X 20’ + spelwereld: sessie duur 40’
De training Braingame Brian • • • • •
Trainingstaken onderdeel van 1 spelwereld Brian en robot Trainingsarbeid Uitbreiding van spelwereld Individuele aanpassing van trainingsniveau
Werkgeheugen training
Hoe meer trials goed: speelt plaatje vrij, meer rechten in game Tegels lichten op in bepaalde volgorde
Inhibitie training
Braingame Brian N = 42 Leeftijd: 9 – 14 jaar (M = 11.50)
Onderzoeksgroep RCT:
Einde residentiele behandeling – terug in de thuisomgeving = belasting van de
zelfregulatie capaciteit (EFs). kinderen die de training volgden zijn beter
in staat hun gewicht onder controle te houden tot 8 weken follow up. p<.01
Behaviour Research and Therapy, 2013
Controlevariabelen: leeftijd en IQ
Klinische implicaties en verder onderzoek •
Huidige resultaten: nog voorlopig – replicatie noodzakelijk
•
Nieuwe behandelvorm: aanvullend therapeutisch zinvol
•
Verder verbeteren van behandelprogramma’s –
Aanpassen aan individuele kwetsbaarheden van elk kind
–
Impulsieve kinderen: ook aandacht voor het versterken van het vermogen tot zelfregulatie
.
Dank u voor de aandacht
