Een korte kennismaking met de Geografie en Historie van het land van de Tango. (Paz 2009)

Argentinië Een korte kennismaking met de Geografie en Historie van het land van de Tango.

(Paz 2009)

Inleiding: De Tango als muziek en later als dans rijst rond 1877 op uit een smeltkroes van culturen in het mondings gebied van de Rio de la Plata (=zilver). Muziek en Dans is van alle tijd en ruimte; http://www.youtube.com/watch?v=zlfKdbWwruY ( te bekijken in HD met muziek aan) De Tango kent echter haar eigen, meer dan honderd jaar oude, geschiedenis. In dit stuk , gemaakt voor de leerlingen van de module Argentijnse Tango van HR, verkennen wij online eerst de fysische geografische- hoofdlijnen van het gebied waarin de tango ontstond; d.w.z. het gebied rond de Rio de la Plata .Daarna bezien wij het gebied vanuit een meer historische en sociaal perspectief. Tenslotte zoomen wij dan in op de ontwikkeling van de Tango zelf!

Oriëntatie: eerste kennismaking in beeld: http://www.youtube.com/watch?v=s8oXEe0kcwg&feature=related http://www.youtube.com/watch?v=JqpwKQKnxvE

fig. 1a

Omringd door vijf landen is Argentinië het op één na grootste land van Zuid Amerika en naar grootte het achtste land van de wereld. Argentinië ligt ten Zuiden van de evenaar, dus op Zuiderbreedte en tevens op het Westelijk halfrond ( Westerlengte)( Nederland; Noorderbreedte en Oosterlengte !). Het meest Noordelijke deel van Arg. ligt ongeveer op 22 graden zuiderbreedte en het meest zuidelijke punt op ongeveer 55 Zuiderbreedte. Noord en Zuid liggen zo’n 3700 km uit elkaar en van oost naar west is het zo’n 1400 km. Argentinië is ongeveer 5x groter dan Frankrijk. Overigens maakt Argentinië aanspraak op de Falkland eilanden(GB) ( voor Arg.; Malvinas) en een “taartpunt” van Antartica. Maak nu de volgende opdrachten: En verstuur de antwoorden met je naam naar [email protected] Opdracht 1. In bovenstaande tekst was sprake van vijf landen omringende landen, neem de nummers van de kaart ( zie fig 1) over en zet achter ieder nummer de namen van de betreffende landen erachter plus de namen van hun hoofdsteden. Opdracht 2. Je zou ook kunnen zeggen vijf landen plus twee speciale gebieden; Welke zijn deze speciale gebieden denk je ? Opdracht 3. Om een betere indruk van de grootte van Argentinië te krijgen zetten wij Argentinië eens op haar kop en doen alsof het op het noordelijk halfond ligt dus tussen: 55Nbr en 22 Nbr. Om te bepalen waar het punt 55 Nbr. en zeg 12 graden OL zou komen te liggen, kun je van de volgende link gebruik maken: http://www.explorermagazin.de/gequick.htm Voer nu met behulp van bovenstaande link eens het punt 55 Nbr (breite) en 12 OL in via de volgende link; ( let op of Nord en Ost al goed staan) en vergeet niet op zeigen te drukken.( Schrijf de naam van het betreffende land op) Vraag 3b; doe nu hetzelfde met het andere punt dat nu 22 Nbr is geworden en 12 ol waar kom je dan uit ? ( Begrijp je nu beter hoe groot argentinië is ? ) Opdracht 4 Geef in; 22,56855 SÜD ! en 66,88353 WEST ! vrijwel tegen Bolivia, zitten wij hier zo’n beetje aan de noordelijke rand van Arg. in het gebergte zien wij hier afvoerloze bekkens waar het water door breedte ligging meer verdampt dan dat er neerslag valt aldus ontstaan de grote witte zoutmeren of salars. Voor de zuidelijke rand geven wij 54,81588 Zuid en 68,23406 West in http://www.explorermagazin.de/gequick.htm Je bent hier bij de meest zuidelijke stad van Zuid amerika: http://www.panoramio.com/photo/2154439 ; Hoe heet deze stad ?

Fig 1b Landen indeling naar oppv. Vraag 5 Wat is het grootste land in Zuid Amerika dat nog eens 3* zo groot is dan Arg( arg is naar oppv het 8e land van de wereld, 1e is rusland>canada>vs>China>brazilië>austr>India>arg) ? Argentinië heeft nu bijna 41 miljoen inwoners ( Ned. 16,5 milj., Braz. 198 milj. Inw. ) Als je weet dat de gemiddelde bevolkingsdichtheid ( het gem. aantal inw./ km2 ) in Nederland nu zo’n 397 inw per km2 is, dan vertel ik je nu dat dit cijfer voor Argentinië slechts 14,7 inw/km2 is, verwacht je nu dat de gem. bevolkingsdichtheid in Arg groter of kleiner is dan die in Brazilië ? ( Extra vrg: Als je weet dat Brazilië 3 keer groter is dan Arg op welk gem. dichtheid voor Brazilië kom je dan uit ?) Vraag 6 zet breite op 34,60369 Süd en geef in 58,3816 op WEST voor de lengte druk op zeigen en zoom in en out met de plus min lineaal > Wat zie je ? Waar kijk je naar ? Vraag 6 b als je weet dat deze opname overdag is genomen hoe kun je dan zien dat je op het zuidelijk halfrond moet zitten ? Vraag 6 c zoom wat uit en in en sleep je beeld naar de oost kant, aldus kom je bij de rio de la Plata uit, wat is de kleur van het waterin het begin en hoe komt dat ? Vraag 6d Welke miljoenen stad vinden wij op de andere oever meer naar open zee ?

Nu wij een globale indruk van het gebied hebben gaan wij wat meer op het natuur landschap of de Fysisch-geografische bestaans-basis in. De Geologische hoofdlijn van het gebied bestaat uit een Zuid-Amerikaanse plaat die vanuit de midatlantische rug naar het westen aangroeit, De Nazcaplaat groeit in oostelijke richting aan ( zie fig 2). Bij de Atacama-trog voor de westkust van Zuid-amerika duikt de Nazca plaat onder de continentale plaat met daarop oa. Chili en argentinië. Door deze plaatbewegingen ontstaat niet alleen een diepe trog maar ook het Andesgebergte met tot bijna 7000m hoge toppen en vulkanen en door het schoksgewijs verschuiven van de platen ; aardbevingen!

Fig. 2 Op het boven zeeniveau liggende deel van de Zuid -Amerikaanse plaat zijn zowel naar hoogte ligging als naar ouderdom van het gesteente naast de jonge hoge Andes keten, drie oude lager liggende kernen of schilden te herkennen( zie fig.3); het Guyana schild, het Braziliaanse schild en het Patagonische schild .

Fig 3 Tussen deze schilden liggen met sediment opgevulde bekkens ; het Orinoco bekken, het Amazone bekken en het la Plata-Paranabekken. Voor Argentinië letten wij vooral op de Andes, het plateau van Patagonië en het la Plata Paranabekken. Vraag 7 Heeft Buenos Aires veel last van aardbevingen ? (Antwoord verklaren ). Hoofdlijnen reliëf; Zie figuur 4 In het la Plata Parana-bekken overwegend vlak laagland ( Chaco, Santa fe, Entre Rios, prov Buenos Aires) (0-200m) (hierin liggen de regio’s Chaco, Mesopotamia, Pampa, zie fig ) Naar het Westen en Zuiden gaat het bekken via heuvelland over naar hoog (>1500m) en middel gebergte (500 -1500m). De Aconcagua nabij mendoza, is met 6962 de hoogste berg van zuid amerika http://nl.wikipedia.org/wiki/Aconcagua. De kust van Arg. heeft weinig natuurlijke havens ! Speciale vermelding verdient nog de Perito Moreno gletsjer in Patagonië ( iets ten Zuiden van de Fitz Roy in fig 4) http://www.youtube.com/watch?v=d6Y6V4yfhdU&feature=related

Fig. 4 Reliëf van Argentinië

Hydrologie: In het la Plata- Paranabekken vormt de Parana en de Urugay het grootse zichtbare water afvoer systeem van dit bekken. In de benedenloop gaan de twee rivieren op in de rio de la Plata en neemt de stroom geleidelijk in breedte van 48 km tot 220 km. toe. Het stroomgebied Parana-Urugay-la Plata beslaat 1/5 deel van het landoppervlak van Zuid amerika (N-Arg, ZO-bolivia, zuid/midden Brazilië, alsmede grote delen van Urugay en Paraguay. Het is het op één na grootste stroomgebied van Zuid-Amerika en hoewel zwaar beladen met slib,

Fig. 5 kan er met behulp van baggeren en betonning nog door grotere zeeschepen zo’n 350 km tot iets voorbij de derde stad van Argeninië; Rossario , worden gevaren. http://en.wikipedia.org/wiki/File:Rosario1.PNG http://en.wikipedia.org/wiki/Port_of_Rosario ), Met platbodems en duwbakken komt men echter verder nog verder varen. Vraag 8 Wat voor soort rivieren zouden de genoemde rivieren zijn ? Vraag 9 Ooit van de watervallen van Iguazu gehoord, klik hier http://www.kilroytravels.nl/Bestemmingen/Zuid-Amerika/Argentini%EB/iguazu.htm (Vrg. 9) Lees de tekst van deze link en bekijk de video,h ebben wij het hier over hetzelfde stroomgebied ? Vraag 10a Iets verderop ligt de Itaipu dam http://nl.wikipedia.org/wiki/Itaipúdam, welke landen namen in dit project deel ? Vrg 10b Wat zou een damdoorbraak voor Arg betekenen ?

Klimaat: In het uiterste noorden van Argentinië heerst een subtropisch klimaat, in de bergen een bergklimaat en in het zuiden een woestijnklimaat. Vuurland heeft weer een zeeklimaat. De oostkust staat onder invloed van de koude Falklandzeestroom.

fig 6 klimaat

Temperatuur en Neerslag nader uitgewerkt; Met de breedte ligging neemt de invalshoek van het zonlicht af. De hoogste temp. komen dus aan de noordgrens voor. De neerslag neemt echter westwaarts/ landinwaarts af omdat het steeds meer in de regenschaduw van de Andes komt te liggen.

Fig. 6-2 Jaarlijks hh. neerslag in cm ( tussen haakjes) en inches. Vrg. 11 Waarom valt er zoveel neerslag in de ZW punt van Z-Amerika ( in Chili ) ? Op basis van temperatuur, de hh. neerslag en haar verdeling kan naar Köppen de volgende klimaat indeling worden gemaakt ( zie fig 6-3 ):

Fig 6-3 C=Gematigd maritiem, humide, f= voldoende neerslag in alle mnd. B=aride, BS= steppe BW=woestijn, H=Bergklimaat. s=droge tijd bij max temp. w= droge tijd bij min temp

Vrg. 12 welk Köppen klimaat (zie fig 6-3) heeft BA ( twee letters is genoeg) Vrg. 13 als je naar het westen gaat welke klimaatgordel kom je dan vervolgens tegen ?

Posadas (fig 7) in het NO nabij Brazilië is zeer vochtig, er valt jaarlijks 1727 millimeter regen (ongeveer 2,5 * Ned). Dit gebied kent geen droge tijd en elke maand valt wel ruim honderd millimeter regen.( vrijwel Af ).Subtropisch zonder een droge tijd ( zie fig en fig )

Fig. 7

Fig. 8

Naar het westen toe heeft het noorden wel een droge tijd de temperaturen blijven hoog. Zie voorbeeld Formosa fig. 8; In de wintermaanden juli en augustus valt er weinig regen. Aan de grens met Paraguay wordt het gemiddeld 22,5 graden. In de zomer stijgt de temperatuur dagelijks tot 33 graden, maar vaker is het warmer. De grens met Bolivia is zelfs een van de warmste plaatsen van heel Zuid-Amerika. De temperaturen stijgen vaak tot boven de veertig graden Celsius. In de winter daalt de nachttemperatuur aan deze noordgrens tot gemiddeld 11 graden.Langs de grens bij Paraguay groeien tropische planten en zijn er grote Savannevlaktes, die worden afgewisseld door ondoordringbaar struikgewas. Nog meer naar het westen neemt de hoogteligging toe, de minimum temperaturen dalen en de droge tijd neemt toe; zie voorbeeld Salta fig 9

Fig. 9

De bergen hebben een hooggebergteklimaat of H klimaat met op de hoogste toppen eeuwige sneeuw EH. Vorst komt ook vaak voor in het zuiden op de hoogvlaktes die op enkele honderden meters boven zeespiegel liggen.

De pampa in het hart van Argentinië heeft hete zomers. De dagtemperatuur loopt in zomer (jan.) op tot 31 graden C. In de winter (juli) is het op deze laagvlakte fris. 's Nachts is het +3 graden en een kouaanval uit het zuiden kan heel Argentinië bedekken.

Fig.10 In de hoofdstad Buenos Aires (humide pampa) (fig 10) varieert de temperatuur in de zomer tussen de 27 tot 35 graden Celsius. In de wintermaanden is het overdag een graad of 15. De temperatuur daalt 's nachts soms tot rond het vriespunt. Soms is er sprake van abrupte temperatuurschommelingen, die in 24 uur tijd een verschil van meer dan 20° Celsius bedragen. In Buenos Aires schijnt de zon 2520 uur. BA heeft een Cf klimaat, en ligt in het humide deel van de pampa met het gezicht naar zee, naar het westen toe; Rosario (fig 11) > San Louis (fig 12)> Mendoza (fig 13), neemt de neerslag steeds verder af de “natte pampa” gaat over in de “droge pampa” (< 70cm neerslag) en BS klimaat. Vrg 14 Valt er in BA meer neerslag dan in Nederland ? ( In Nederland valt ongeveer zo’n 800 mm per jaar, bij een temp. van gem. max 18 graden C en gem min. Van +2 Celsius ) ( tip: tel de neerslag staven op !)

Vrg 15: Wat is het verschil in neerslag hoeveelheid en verdeling tussen Buenos Aires en Mendoza ?

Fig. 11

Fig.12

Fig 13 Naar het Zuiden (wat onder Bahia Blanca) wordt het op de Pampa snel droger en begint de regio Patagonia. Hier valt jaarlijks 200 tot 250 millimeter regen. Het westen van Argentinië heeft een B-klimaat zie (fig 15 en (fig 13 Mendoza in de Cuyo. Door de ligging aan de lijzijde van de Andes valt er in de winter weinig neerslag.

Fig. 14

Fig 15

Pas in Vuurland (Tierra del Fuego)(fig 17) en het uiterste zuidwesten van Argentinië valt bij afnemende gem. temperatuur ( minder verdamping !) voldoende neerslag . Jaarlijks valt op Vuurland 530 millimeter regen. Vaak regent het er 's zomers ook en waait er een harde straffe wind. In de winter is het in de bergen bitterkoud en zijn de passen bedekt met een dikke laag sneeuw. 's Winters komen sneeuwstormen voor. Vuurland is gemiddeld genomen het koudste plekje van Argentinië (Uitgezonderd dan het geclaimde deel op Antarctica). Op Vuurland is het 's zomers 22,7 graden en 's winters 5,7 graden. Op Vuurland heerst een zeeklimaat. Het zuiden (vuurland) heeft jaarlijks zo’n 1500 zon uren, dus veel minder dan op de Pampa.

Fig. 16

Fig. 17

Vrg 16 Opdracht; Maak een weer voorspelling (temp, neerslag,wind) voor Salta en voor Buenos Aires en voor Ushuaia (fig 17) en kijk of het klopt ( bedenk dat wanneer wij de winter in gaan Argentinië de zomer ingaat en omgekeerd), Gebruik daarbij de volgende link (Het weer nu in Argentinië: http://www.wunderground.com/global/AG.html ) ( tijdverschil tijdens onze zomertijd is het in Arg. Vijf uur vroeger ! )

BODEMS; Op basis van oa. het aanwezige gesteente, het klimaat en de natuurlijke vegetatie en de ligging ontstaan er bepaalde bodems. Fig geeft een beeld van de bodem (= de bovenste bewortelde laag van de grond) van de punt van Z-amerika. Rond BA treffen wij de eenheden 8= Prairie en Chernozem of zwarte aarde en 10= de iets drogere rode prairie bodems, 11 en 12 zijn woestijn bodems 18-20 zijn gebergte bodems. De allerbeste Bodem voor de akkerbouw en grasland zijn de Prairie-bodem.

Als je weet dat graan van nature een gras is dan begrijp je nu misschien waarom dit gebied( 8+10) rond 1900 de graan schuur van de wereld kon worden genoemd, (veevoer ,oliehoudende zaden). Ook was het een belangrijk weide gebied ( huiden en vlees). De haven van BA ligt als een spin in dit web. Eenheid 9 is eerder voor extensieve veeteelt geschikt.

Fig. 18 Bodemgroepen

Vraag 17. Wat zou de groep 1 in fig. 18 voor bodem zijn ?

Regionale indeling; Argentinië kan op grond van bovenstaande fysische factoren nu worden onderverdeeld in de volgende regio’s;

Fig. 19 1)Het NW 2) De Chaco (rivier afz, bosachtig doch ook gedeeltelijk woestijnachtige laagvlakten in het noorden). 3) Cuyo (wijngebied, cenrtraal west arg, bergachtig, droge rode bodems) 4) Mesopotamia ( gebied tussen de rivieren Parana en Uruguay). 5) De Pampa, een uitgestrekte vruchtbare vlakte, gras, welke zich in een straal van 500 tot 750 km rondom Buenos Aires uitstrekt. In het gebied woont circa tweederde van de Argentijnse bevolking. Het omvat de provincies Buenos Aires, Entre Rios en gedeelten van de provincies Córdoba, Santa Fé en La Pampa. Het is het voornaamste landbouw- en veeteeltgebied en herbergt ongeveer 3/4 van de Argentijnse industrie (vnl Agro – Industrie).6)Patagonië en Vuurland (terra Fuego), zeer dun bevolkte kale plateau ten zuiden van de Rio Colorado Vrg 18 Naar welke regio zouden tussen 1850 en begin 1900 miljoenen europese migranten trekken ?

Vrg 19 In welke regio treffen wij veel wijnbouw ?

Vrg 20 Wat is het gebied van de schapenhouderij ?

Sociaal-Historische Paragraaf Dit verhaal gaat over hoe in loop van de tijd, de zojuist geschetste natuurruimte, door de mens werd ingericht: Na de ontdekking van Amerika door Columbus (1492), ontdekt Cabral in 1501 Brazilië. Spanje en Portugal verdeelden, met het verdrag van Tordesillas (1494) in de hand, de nieuwe wereld. http://en.wikipedia.org/wiki/Treaty_of_Tordesillas Vanuit klein Spanje (Española) (zie fig 1)richten de spanjaarden zich op midden Amerika met Mexico als centrum en maken zuidwaarts in Peru, waar Cuzco het centrum van het Inca rijk in de Andes was, Lima tot het andere bestuurscentrum. Op zoek naar kostbaarheden werden Maya’s, Azteken en Inca’s onderworpen en goud en zilver verdween naar Spanje. De eerste Europeanen waren niet gekomen om het land te gaan bewerken. Pas in tweede instantie gaat men koloniseren, waartoe men slaven nodig heeft.( ook in de naamgeving is dit terug te vinden la Plata= Zilver).

Fig 20

In het spoor van de zuidwaartse zeereizen van Vespucci (1502), gaat Diaz de Solis als eerste Europeaan in 1515 in het estuarium van wat later Rio de la Plata zou gaan heten aan land. In 1536 werd de Spaanse kolonisten- nederzetting “Santa Maria del Buen Aire”( goede lucht=goede wind/reis voor de zeelieden> immers havenstad) in een toen door indianen bevolkt gebied gesticht en hersticht. http://en.wikipedia.org/wiki/Obelisk_of_Buenos_Aires Het gebied werd voorlopig vanuit het onderkoninkrijk Lima/Peru bestuurd ( Virreinato de Peru). De kolonisten kwamen om in het land te blijven. Slavernij leverde de benodigde arbeidskrachten ( in Brazilië waren dat vooral veel zwarten uit Afrika). In NW Argentinië werd het gebied vanuit Lima > Potosi onder controle gebracht. Langzaam maar zeker ontstond in het gebied wat nu Argentinië heet een Spaanse toplaag van grootgrondbezitters, Criollo’s (= aldaar geboren Spanjaarden), mestiezen ( halfbloed indianen), indianen en helemaal onderaan de sociale ladder de negerslaven. De wereld handel verliep steeds meer in een soort driehoeks ruil naar het model zoals geschetst is in fig 21

In 1776 valt BA niet langer onder Lima en hoeven goederen van bijvoorbeeld Potosi niet meer via Lima verscheept te worden . Het is gepromoveerd tot Virreinato del Rio de la plata. Strijd van de criollo’s tegen de engelsen die BA hadden bezet in een poging het te veroveren maar weer werden verdreven alsmede problemen in Spanje zelf doen het zelfbewustzijn in het gebied toenemen.

Fig 22 Voor lieden als Belgrano, Rivadavia en Moreno was het als criollo’s op basis van de franse verlichting en fr-revolutie (1789) en de ontwikkelingen in de VS van 1776 en 1783, tijd om ook hun streven naar onafhankelijkheid in daden om te zetten; in mei 1810 grijpen zij de macht (plaza de mayo) . Na een interne strijd en een reeks van veldslagen met de Spanjaarden (hist veldslagen http://www.clarin.com/diario/especiales/9julio/mapas/mapa.htm)verslaat San Martin het oude Spanje en roept men op 9 juli 1816 de onafhankelijkheid van Argentinië uit. Een reeks van andere Zuid Amerikaanse landen zal nog volgen , San Martin (fig 23) en Simon Bolivar worden de bevrijdende helden van Zuid Amerika.

Fig 23 Met de nu niet langer afgeremde handel en de toegenomen uitgestrektheid van het vergrootte Argentinë (http://es.wikipedia.org/wiki/Archivo:Mapa_ARGENTINA_1881.png onder ROCA http://en.wikipedia.org/wiki/Conquest_of_the_Desert )( verovering Patagonië) zwelt vanaf 1853 ( zie fig. 24 ) de migranten stroom enorm aan. ( en daarmee de bevolking van Arg. Die van 800.000 in 1851 tot 8.000.000 in 1910 opliep). Deze toename is mede te verklaren uit de gevoerde migrantvriendelijke politiek(1853) in het ontvangstgebied bij ongunstige omstandigheden in de vertrekgebieden alsmede verbeterde transport middelen(denk aan stoomschip en trein). Naar herkomstgebied gerekend vormen Italianen en Spanjaarden de grootste groep migranten.

Fig 24 Bevolkingsomvang van Buenos Aires vanaf 1740

Kwamen in 1860 160.000 migranten het land binnen in 1880 waren dat er al 841000, vooral de periode tussen 1890 en 1930 waren top. In die tijd bestond de bevolking in BA voor een groot deel uit migranten. BA was booming. Hier wil ik voorlopig stoppen. In deel twee zullen wij verder gaan met onze verkenning. Vragen als wat de herkomstgebieden van deze mensen waren en welke push en pull factoren er zoal speelden. Hoe verdeelden zij zich over Argentinië ? zullen dan aan de orde komen. Via hun culturele bijdragen gaan wij dan op de Tango in die toen tussen 1850- 1900 werd geboren.

Fig 26

Vraag 21 Wat tracht de schilder van fig 26 te verbeelden ? Wil je weten hoe je de tango danst lees en luister dan naar: http://www.planet-tango.com/lyrics/asisebai.htm Naam + Antwoorden per vraagnummer nu mailen naar [email protected]

Hasta la Vista.