EEN JAAR ZONDER AUTO. Nic balthazar, de sukkelaar. SPECIAL behandelingskosten vluchtmisdrijf een vader vertelt WERD JIJ AL EENS GEPEST?

Het magazine dat deugd doet • zomer 2014

www.facebook.com/magazinecava

SPECIAL behandelingskosten · vluchtmisdrijf een vader vertelt v

+

ENQ

WER UÊTE AL D JIJ GEPEENS EST DOE ? M EE!

een uitgave van CM mechelen-turnhouT • editie 8

EEN JAAR ZONDER AUTO Nic balthazar, de ‘sukkelaar’ die op de fiets ging rijden

Oogzorgpartner CM - regio Mechelen - Turnhout

et o n s e k l e Voor ! l i r b e st i de ju nze o n a v r ee Profit s! e i t c a e h c s fantasti Kortingen Volksoptiek

Terugbetalingen CM

-€40 -€100 -€40 op brilglazen

op multifocale glazen

op brilmontuur

Niet cummuleerbaar met andere acties. Enkel op optische glazen (geen zonnebrillen). 1 bon per aankoop. Bij aankoop glazen + montuur kunnen de 2 bonnen gebruikt worden. Enkel voor leden CM.

Turnhout

Patersstraat 85 2300 Turnhout tel.: 014/47.36.05 ma-vr 9-13u en 13u30-17u30 za 9u-13u [email protected]

Westerlo

Sint-Lambertusstraat 33D 2260 Westerlo tel.: 014/54.12.20 di-vr 9-13u en 13u30-17u30 za 9u-13u [email protected]

€50

€40

terug op glazen, montuur of lenzen.

terug op glazen, montuur of lenzen.

Voor CM leden regio Kempen, tot 18jaar.

Voor CM leden regio Kempen, vanaf 19jaar.

Geel

Stationsstraat 162 2440 Geel tel.: 014/58.81.10 di-vr 9-13u en 13u30-17u30 za 9u-13u [email protected]

Mol

Corbiestraat 3 2400 Mol tel.: 014/31.19.00 di-vr 9-13u en 13u30-17u30 za 9u-13u [email protected]

Kwaliteit voor het leven. Vrij bewegen...

Kijk snel op pagina 63!

EDITO

EVEN IN HERSTELLING

W

e hechten veel belang aan de mening van onze lezers. Van u dus. Want met çava? willen we de vinger aan de pols houden, voelen hoe de samenleving draait. Vandaar dat we in elke editie naar uw mening vragen, willen weten wat er scheelt. En kan het beter? Natuurlijk, maar niet alles moet beter, ook al zou je het tegendeel geloven zo net voor verkiezingstijd. Dit nummer is een ode aan het vertrouwen. Dat lijkt soms helemaal zoek te zijn, maar schijn (en de krantenkop) bedriegt. Want uit onze laatste enquête blijkt dat het met dat vertrouwen wel snor zit. ‘Vertrouwen is de bouwsteen van een relatie’ lees ik in de resultaten van ons grote lezersonderzoek. En ook dat ‘vertrouwen zich altijd herstelt’. Dat vind ik hoopvol. Jammer genoeg zijn er nog altijd mensen die overdreven veel vertrouwen hebben. En bijvoorbeeld in een auto stappen als ze te veel gedronken hebben. Vraag maar aan Jef die zijn zoon Nick verloor na een tragisch accident met vluchtmisdrijf. Hoe moet hij het vertrouwen herstellen? Ik vind dat we daar moeten helpen. Niet altijd als ‘de samenleving’, want dat klinkt soms zo abstract. Volgens mij kan een individu ook wonderen verrichten. Denk er eens over na tijdens het lezen. JIM JANSEN bladmanager

Inhoud 04,27,41

30

GESPOT Cijfers & weetjes

say cheese Tweelingen

06

36

helpende hand Reporter doet de test: is behulpzaamheid verleden tijd?

10

STELLING Roken moet verboden worden in ruimtes waar kinderen aanwezig zijn

12

special Behandelingskosten in de gezondheidszorg

19

vraag aan de straat Welk boek zit in jouw koffer?

20

mijn gedacht Rob Vanoudenhoven

22

DE AUTO Het mobiliteitsplan van Nic Balthazar

29

zeg eens aaa Word jij misselijk in de wagen?

verhaal Luc en Johan zochten een opvangplaats voor hun broer

42

vluchtmisdrijf Een vader vertelt over zijn verongelukte zoon

47

Hallo! CM-medewerker in de kijker

48

Neuromarketing Verborgen verleiders in de supermarkt

52

cm-deals Korting voor CM-leden & çava?-lezers!

54

RESULTATEN VERTROUWENSENQUÊTE Heb jij een blind vertrouwen?

60

cm-agenda Plan je activiteiten!

+

Enquête blz. 59 WERD JIJ AL EENS GEPEST?

Benieuwd naar de ‘making of’ van onze covershoot met Nic Balthazar? Ga dan snel naar www.facebook.com/magazinecava

Verantwoordelijke uitgever Tonnie Steeman, Korte Begijnenstraat 22, 2300 Turnhout • Bladmanagement Jim Jansen • Redactie Peter Lambert, Jeroen Bruggeman, Katelijne Duerinck, Paul Van Roy, Annelies Vervoort, Dirk Ceulemans, Het Salon • Concept, fotografie en vormgeving Het Salon • Advertenties Publicarto 053 82 60 80, [email protected] • Contact CM regio MechelenTurnhout, Korte Begijnenstraat 22, 2300 Turnhout, 014 40 31 11, [email protected] • çava? is een uitgave van CM regio Mechelen-Turnhout en verschijnt in een oplage van 305 000 ex. huis aan huis in de arrondissementen Mechelen en Turnhout. De CM-diensten en -voordelen die in çava? vermeld worden zijn informatief. Bij twijfel of betwisting gelden enkel de statuten en de huishoudelijke reglementen. CM Mechelen-Turnhout is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de çava?-advertenties.

GESPOT

4

TENTOONSTELLING

Oorlog in de kinderkamer De Eerste Wereldoorlog wordt dit jaar uitgebreid herdacht. En ze blijft, ook na 100 jaar, nog heel wat mensen enorm fascineren. Hebben we niet allemaal ooit eens ‘oorlogje’ gespeeld met poppetjes in onze speelhoek? Het Speelgoedmuseum wijdt daarom deze zomer een volledige tentoonstelling aan speelgoed dat te maken heeft met de oorlog. Ondanks de vreugde die het speelgoed al miljoenen mensen bezorgd heeft, zal je ook mer-

ken dat het speelgoed ook het donkere van de oorlog met zich meedraagt. ‘Oorlog in de Kinderkamer’ loopt nog tot 2 november 2014 in het Speelgoedmuseum in Mechelen. Meer info vind je op speelgoedmuseum.be. Dankzij çava? kan jij de tentoonstelling gratis bezoeken! Stuur een mailtje naar [email protected] en maak kans op een van de 10 gezinstickets, geldig voor 2 volwassenen en 2 kinderen. Veel succes!

wetenschap

Ons lichaam houdt ons al eens graag voor de gek. Zelfs de reisziekte is daar een voorbeeld van (Lees er meer over op p. 29). Onze hersenen slaan ook tilt als we naar een foto van de zon kijken. Onze pupillen verkleinen normaal gezien enkel als er meer licht in onze ogen schijnt. Nu blijkt dat ze dat ook doen als we naar een foto van de zon kijken, terwijl onze pupillen dan helemaal niet kleiner moeten worden. Wetenschappers noemen het een belangrijke doorbraak. Deze bevindingen zouden kunnen helpen met het opsporen van Alzheimer in een vroeg stadium!

fop je lichaam KIJK HIER!

Lentekriebels?

80 CIJFER

Groot feest in Duckstad. Op 9 juni wordt Donald Duck 80 jaar. Hij zag in 1934, samen met zijn tweelingzus Dumbella – geen nood, wij kenden ze ook niet – het levenslicht in de Walt Disney studio’s.

Kriebelt de lente en heb je zin om regelmatig de beentjes eens uit te slaan? In heel wat gemeenten in de Kempen, en ook in Lier en Mechelen, organiseert CM elke week op een vaste dag een korte, gezellige wandeling van een uurtje. Vooraf inschrijven is niet nodig, kom gewoon langs. Rolstoelgebruikers en mensen met kinderwagens kunnen probleemloos meedoen. De hond is ook welkom! En je bent gratis verzekerd mocht je een ongelukje hebben. ➝ Meer info: www.cm.be – gebruik de zoekterm ‘gezondheidswandelingen’ (let op: niet vergeten eerst ziekenfonds Mechelen-Turnhout te kiezen).

Vayamundo De Kinkhoorn - Ravelingen en Ol Fosse d’Outh

We hebben voor elk wat happiness! PLOPSA ARRANGEMENT

AKTIVA MIDWEEK OF WEEK

in Vayamundo De Kinkhoorn-Ravelingen

in Vayamundo Ol Fosse d’Outh

INBEGREPEN • 5 dagen/4 nachten Een leuke • Logement op een appartement of studio, midweek aan lakens inbegrepen zee boordevol • Halfpension (ontbijt en middagmaal) kinder• Uitstap naar Plopsaland op woensdag activiteiten (ticket + vervoer inbegrepen) • Ontdek ons spiksplinternieuw speeldorp! • Di 1/7: Clown Rocky • Di 8/7: Papa Chico • Di 26/8: Clown Rocky • Kidsclub • Onbeperkte toegang tot het zwembad en het fitnesscenter BESCHIKBAARHEID Maandag 30 juni tot vrijdag 4 juli Maandag 7 tot vrijdag 11 juli Maandag 25 tot vrijdag 29 augustus prijs per Volwassene persoon per of kind vanaf midweek 12 jaar

€ 233

• • • • • • • • •

INBEGREPEN Schenk een 5 dagen/4 nachten of 8 dagen/7 nachten origineel cadeau Ontbijt Lunch in self-service (enkel in volpension) aan de liefste Avondmaal in self-service grootmoeder/ Drank inbegrepen tijdens de maaltijden grootvader ter (water, soft, pils, wijn van het vat) wereld! Welkomstdrink maandagavond Daguitstap naar Maastricht op donderdag - busvervoer & lunch inbegrepen** - vrij bezoek aan de stad, geen gids Onbeperkte toegang tot het fitnesscenter en het waterparadijs Aqua l’O - badmuts verplicht Animatieprogramma: Nordic walking, workshop rond gezondheid, ochtendgymnastiek, natuurwandelingen, biodanza (nieuw in 2014) … BESCHIKBAARHEID

Midweek (4 nachten): 2-6 juni, 9-13 juni*, 16-20 juni, 23-27 juni*, 1-5 september, 8-12 september*, 15-19 september,22-26 september*, 29 september-3 oktober, 20-24 oktober, 3-7 november et 10-14 november 2014

vanaf 3e volw*

Kind van 6 t.e.m. 11 jaar

Kind van 3 t.e.m. 5 jaar

Kind jonger dan 3 jaar

€ 125

€ 95

€ 70

gratis

* op hetzelfde logement. Supplement single € 60/midweek

Week (7 nachten): 2-9 juni*, 9-16 juni, 16-23 juni*, 23-30 juni, 1-8 september*, 8-15 september, 15-22 september,22-29 september*, 29 september-6 oktober, 20-27 oktober, 3-10 november et 10-17 november 2014 prijs per persoon

Volwassene of kind* vanaf 12 jaar

Midweek- Halfpension

€ 244

RESERVEREN

Midweek - Volpension

€ 296

Vayamundo De Kinkhoorn-Ravelingen Zeedijk 290-330, 8400 Oostende 059 70 16 97 en 059 55 27 55 [email protected] www.vayamundoclubs.be

Week- Halfpension

€ 369

Week - Volpension

€ 462,50

* Single toeslag: € 15,00/nacht. Geen single toeslag voor 25 kamers. ** Lunch enkel inbegrepen bij volpension (1 schotel en 1 drankje)

BUSVERVOER NAAR Ol Fosse d’Outh Busvervoer mogelijk met professionele begeleiding gedurende de periodes aangeduid met een sterretje.

Vayamundo is het nieuwe platform met interessante aanbiedingen van reizen in binnen- en buitenland, daguitstappen, evenementen en koopvoordelen. Bezoek ons en schrijf je in op

www.vayamundo.be

Nieuw uurrooster in 2014!

HOUFFA EXPRESS: Oostende Ravelingen - Oostkamp Van der Valk - Gent Ikea Groot Bijgaarden parking E40 - Leuven kruising terbankstraat / parking ziekenhuis - Lummen café afrit 26 - Hasselt zuid benzine station Oeral - Luik Station Guillemins (kiss & ride) • Min. 15 deelnemers per traject • Heen en terug € 50 Aankomst in Houffalize omstreeks 13u00 en vertrek vanuit Houffalize om 14u00. RESERVEREN Vayamundo Ol Fosse d’Outh, Ol Fosse d’Outh 1, 6660 Houffalize, 061 28 88 01, [email protected], www.vayamundoclubs.be. De werken zijn begonnen tot en met juni 2015. Ga naar onze website voor meer informatie!

6

REPORTER DOET DE TEST

Wie reikt mij een helpende hand? Onlangs zag ik een reportage op tv waarin een oudere man testte wie er voor hem op een volle bus een plaats afstond. Dat bleek serieus tegen te vallen! Is behulpzaamheid definitief verleden tijd geworden? Ik trok ook op onderzoek uit, op zoek naar de goedheid in de medemens. Tekst: Lies Vermeesch fotografie: Studio 37

T

ijdens het weekend krijg ik al een eerste kans in de schoot geworpen. Ik ben een echte sloddervos en liet mijn gsm-oplader op het werk liggen. Gevolg: onoplettend de stad ingegaan om te shoppen met een vriendin en nu kan ik haar niet bereiken om onze ontmoetingsplaats af te spreken. Ik haal mijn beste sociale vaardigheden naar boven en klamp de dichtstbijzijnde voorbijganger aan met de vraag of ik – ‘alstubliéééft’ – even naar mijn vriendin mag bellen. Een vrouw van middelbare leeftijd kijkt even op van haar gsm, argwanend. Ik zie ze denken: ‘en dan met mijn smartphone gaan lopen zeker …’. Zie ik er dan zo onbetrouwbaar uit?

Stalen ros Enkele dagen later heb ik alweer prijs. Na een interview voor het werk spring ik op mijn fiets en vertrek ik in alle haast. Te laat besef ik dat mijn fietsslot nog rond mijn wiel zit, met als gevolg dat het flexibele slot volledig in mijn achterwiel draait. Verdorie, dat wordt puzzelen, wringen, sleuren en binnensmonds vloeken! Terwijl al prutsend het zweet op mijn voorhoofd parelt, zie ik vanuit mijn ooghoek tientallen voorbijgangers passeren. Is er dan niemand die een kwetsbare jonkvrouw wil helpen om haar stalen ros uit de knoop te halen? Verschillende passanten kijken me verontschuldigend aan tot mijn redder zich uiteindelijk aanmeldt. Na tien minuten! Hij keert de fiets om en met enkele simpele manoeuvres haalt hij het slot uit de knoop. Hoewel ik mij even hulpeloos voelde, is mijn vertrouwen in de mensheid nu toch hersteld door de komst van Mathieu. Dank je wel om je handen vuil te maken voor een wildvreemde journaliste. Stoepwachten Dankzij dit artikel schieten me nog herinneringen te binnen van goede daden. Op mijn twaalfde kreeg ik van mijn ouders voor het eerst een huissleutel. Aangezien ik toen al een sloddervos was, duurde het niet lang voor ik mijn sleutel kwijt was. En de volgende sleutel, en de volgende ... Dat betekende telkens anderhalf uur op de stoep wachten tot mijn ouders thuiskwamen. Tijdens een van mijn eerste ‘wachtsessies’ bood Martha, de buurvrouw, me aan om bij haar thuis te wachten. Met ➤

Onze reporter op zoek naar het goede in de mens. Maar eerst even de tanden (laten) poetsen.

8

REPORTER DOET DE TEST

Met een positieve ingesteldheid kunnen we allemaal onze vrees laten varen en elkaar van dienst zijn als iemand een helpende hand kan gebruiken.

ken, want anders zou ik zeker van beroep veranderen. Er zijn gelukkig ook mensen die op een beleefde manier weigeren of meewerken. Via deze weg wil ik die laatste twee groepen vriendelijk bedanken voor het respect. De eerste groep raad ik een cursus agressiebeheersing aan.

➤

een koekje erbij. Nadien kon ik altijd bij haar terecht wanneer ik mijn sleutel vergat. Voor mij een levend bewijs dat een goede daad ook tot onverwachte gevolgen als een nieuwe kennis kan leiden. Bijten ze? Voor mijn werk neem ik regelmatig straatinterviews af van willekeurige voorbijgangers. Ik ben onderweg naar een centrumstad waar ik verhalen moet zoeken en vraag me af hoe de mensen die dag zullen reageren. Terwijl ik het landschap voorbij zie flitsen vanuit de trein, denk ik aan wat mijn

nonkel – een hobbyvisser – elk zaterdagochtend zegt: “hopelijk bijten ze vandaag.” Maar ervaring leert dat je daar niet te veel op mag hopen, want soms bijten ze ook echt! Ik sta nog maar goed en wel strategisch opgesteld of uitspraken als “mevrouw, ik heb hier verdomme geen tijd voor” en “ik heb een hekel aan straatverkopers” vliegen me om de oren. En dan heb ik nog wat gecensureerd om ze voor publicatie vatbaar te maken. Voor alle duidelijkheid: dat is niet de normale gang van za-

Vooroordelen doorprikken Voor ik een finaal oordeel vel over de mens, besluit ik om op pad te gaan en een scenario uit te testen. Ik wil te weten komen hoe snel mensen iemand helpen wiens portefeuille gestolen is. Ik probeer geld los te peuteren voor een buskaartje dat me naar huis kan brengen. Met een beetje mensenkennis kan je er zo de personen uitpikken die bereid zullen zijn om je te helpen. Dan denk ik spontaan aan kleine, lieve omaatjes of sympathiek ogende moeders met kind. Maar ik wil bewust die cliché’s doorprikken en spreek ook jongeren, macho’s en oude zeurkousen aan in mijn zoektocht naar geld. * Menselijkheid vs. verzuring Ik zet mijn beste puppy-ogen op en ga naar een student die

aan de halte staat te wachten. Nadat ik mijn uitleg heb gedaan, antwoordt hij dat ik altijd een ticket kan kopen via sms. Niet meteen waar ik op uit was, maar toch bedank ik hem voor zijn hulp. Het eerste punt is binnen. Menselijkheid vs. verzuring: 1-0. Een nieuwe poging, deze keer zonder gsm. Ik stap even later naar een brede getatoeëerde man, die recht van een schip lijkt gestapt. Het duurt even voor ik uitgelegd krijg wat ik wil, maar na enige twijfel besluit hij toch om mij wat geld ‘veur te schiete’. Hartelijk dank, zeeman: 2-0! Nu moet ik enkel nog op zoek naar een oude zeurkous en die vind ik aan de volgende bushalte. Ondanks mijn pleidooi, waar zelfs een steen week van zou worden, blijft de man vastberaden: “Geld is geld en ik geef dat niet weg.” Ik ken de financiële situatie van de man niet en neem hem dus ook niets kwalijk. Hij is vriendelijk gebleven en dat getuigt ook van respect voor de medemens. Ik spreek nadien nog enkele andere mensen aan om te polsen of ze een ‘bestolen’ medemens uit de nood kunnen helpen en kom uiteindelijk bij mijn finale cijfer voor deze proef. Menselijkheid vs. verzuring: 10-6. Positieve ingesteldheid Wat heb ik geleerd in mijn zoektocht naar de goedheid in de medemens? Dat het allemaal beter meevalt dan ik op voorhand verwachtte. Er lopen veel grofgebekte mensen rond in Vlaanderen, maar we mogen niet iedereen over dezelfde

kam scheren en denken dat het ieder voor zich is. Mensen die weinig tijd hebben of van nature wat argwanend zijn, zullen je gemakkelijker links laten liggen. Het probleem is dat je na een paar van zulke ervaringen gaat denken dat iedereen zo zal reageren. Het tegendeel is waar, want ik heb tijdens mijn ‘onderzoek’ verschillende mensen ontmoet die mij hielpen met raad en daad. Als mensen tijd hebben, willen ze gerust mee staan klungelen aan je fiets of je even laten bellen met hun gsm. Met een positieve ingesteldheid kunnen we allemaal onze vrees laten varen en elkaar van dienst zijn als iemand een helpende hand kan gebruiken. Dat klinkt toch hoopgevend, niet? ● * Ik wou de goedheid van mensen testen en was zeker niet uit op hun geld. Daarom vertelde ik aan iedereen na afloop dat het een test was en gaf ik hun geld uiteraard terug.

Wie goed doet… CM twijfelt er niet aan dat er nog veel mensen zijn die belangeloos iets willen doen voor iemand anders. Getuige daarvan duizenden vrijwilligers die op hun eigen wijze en volgens hun talenten en interesses actief zijn in allerlei aspecten van de werking. Ben je ook zo iemand? Meer info op www.cm.be – gebruik de zoekterm ‘vrijwilliger’.

10

PRO & CONTRA

Tekst: Timothy Puype

Roken moet verboden worden in ruimtes waar kinderen aanwezig zijn

PRO

CONTRA

Hedwig Verhaegen ‘Volwassenen zijn beter beschermd dan kinderen’

D

e overheid is zich bewust van de gezondheidsrisico’s van passief roken. Daarom heeft ze de huidige rookwetgeving uitgewerkt. Hoe kan ze dan die risico’s voor kinderen negeren? Volwassenen zijn vandaag beter beschermd dan kinderen. 116.000 Vlaamse kinderen zitten dagelijks in de rook. En net zij zijn meer kwetsbaar, want hun lichaam is nog in volle ontwikkeling. Een kind dat opgroeit in de rook heeft dubbel zo veel risico op wiegendood en loopt twee tot drie keer meer kans op astma. En dan heb ik het nog niet over de verhoogde kans op kanker en hartziekten op latere leeftijd. Sommigen zien een verbod als een inbreuk op hun privacy, maar het recht op privacy is ondergeschikt aan het recht op bescherming van de gezondheid. Het is niet de bedoeling om mensen te sanctioneren. Met een verbod geeft de overheid wel een geloofwaardig signaal aan de samenleving dat roken in het bijzijn van kinderen niet langer kan. Hedwig Verhaegen is directeur Kennis en Beleid van de Vlaamse Liga tegen Kanker (VLK).

De afgelopen jaren mag je op steeds minder plaatsen roken. Ook over een rookverbod in ruimtes waar kinderen aanwezig zijn, is al heel wat inkt gevloeid. Moet zo’n wettelijk verbod er komen? çava? stak zijn licht op bij twee experten.

Laura De Keyzer ‘Het aanmanende vingertje werkt niet’

H

et spreekt voor zich dat Kind en Gezin het belangrijk vindt dat er niet gerookt wordt in het bijzijn van kinderen. Toch staan we niet achter een wettelijk verbod. We ijveren voor een meer pragmatische aanpak, een aanpak van dialoog met de ouders. Zo pakken we het nu ook aan. Bijna alle rokende ouders weten dat hun gewoonte slecht is voor zichzelf, maar ze staan er niet bij stil dat passief roken dat ook is voor hun kinderen. We moeten meer inzetten op sensibilisering. Daar kan de overheid in helpen met campagnes. Een verbod zou ervoor kunnen zorgen dat ouders niet langer durven praten over het feit dat ze roken waar hun kinderen bij zijn. En dan zitten we met een probleem, want dan kunnen wij het probleem ook niet langer aanpakken. Het aanmanende vingertje werkt op die manier tegenstrijdig. De openheid over het onderwerp moet bewaard blijven. Laura De Keyzer is centraal adviserend arts bij Kind en Gezin.

Meer LEZEN? Op facebook.com/magazinecava lees je de rest!

BESTELBON Naam:

OOK ALS JE ER NIET MEER BENT, KAN JE NOG MEER BETEKENEN DAN JE DENKT. EEN GOED DOEL IN JE TESTAMENT HELPT OOK JE FAMILIE EN VRIENDEN

Voornaam: Straat: Nummer:

Bus:

Postcode:

Gemeente:

geboortedatum:

/

/

Ontvangt graag de gratis juridische gids ‘Goed Geven’. Als ik een goed doel in mijn testament zou opnemen, dan denk ik aan de volgende organisatie(s): (aanvinken, aub)

❍ AMNESTY INTERNATIONAL ❍ ANTIKANKERFONDS ❍ APOPO ❍ ARTSEN ZONER GRENZEN ❍ ARTSEN ZONDER VAKANTIE ❍ BEDNET ❍ BLINDENZORG – LICHT & LIEFDE ❍ BOND ZONDER NAAM. ❍ CARITAS INTERNATIONAL ❍ ÇAVARIA ❍ CHARCOT STICHTING ❍ CHILD FOCUS ❍ CKG KAPOENTJE ❍ CLINICLOWNS

BESTEL GRATIS DE GIDS ‘GOED GEVEN’ OP TESTAMENT.BE OF VIA DEZE BESTELBON

GENERATIES

❍ THINK-PINK ❍ UNICEF ❍ UNIVERSITEIT ANTWERPEN ❍ UNIVERSITEIT HASSELT ❍ UZ BRUSSEL ❍ VLAAMSE ALZHEIMER LIGA ❍ VLAAMS OOGFONDS ❍ VRIJE UNIVERSITEIT BRUSSEL ❍ WELZIJNSZORG ❍ WWF ❍ ZOO ANTWERPEN

De organisaties die ik aanduid, mogen mij informatie over hun werking bezorgen.

Deze bon in een gefrankeerde omslag opzenden naar testament.be Huidevettersstraat 58-62 1000 Brussel U kunt de gratis juridische gids ook bestellen via www.testament.be

✁

GRATIS JURIDISCHE GIDS

❍ BLAUWE WERELDKETEN ❍ KONINKLIJKE VILLA ❍ DE ROMA ❍ DE VRIENDEN DER BLINDEN EN SLECHTZIENDEN ❍ DE VRIENDEN VAN HET BORDET INSTITUUT ❍ DYADIS ❍ EEN HART VOOR LIMBURG ❍ EIGEN VERMOGEN VAN HET KONINKLIJK MUSEUM VOOR SCHONE KUNSTEN ANTWERPEN ❍ EUROPACOLLEGE ❍ FAMILIEHULP ❍ FONDS WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK VLAANDEREN ❍ FONDS VOOR WETENSCHAPPELIJK REUMAONDERZOEK ❍ GAIA ❍ GENEESKUNDE VOOR DE DERDE WERELD ❍ GREENPEACE ❍ HACHIKO ❍ HANDICAP INTERNATIONAL ❍ HART VOOR HANDICAP ❍ HEFBOOM ❍ HERITA ❍ INSTITUUT VOOR TROPISCHE GENEESKUNDE

❍ KONINGIN ELISABETHWEDSTRIJD ❍ ITINERA ❍ DE KETEN VAN HOOP ❍ KU LEUVEN ❍ LICHT VOOR DE WERELD ❍ MULTIPLE SCLEROSE LIGA ❍ MUCOVERENIGING ❍ MUSEA BRUGGE ❍ MUSEA & ERFGOED ANTWERPEN ❍ MUSIC FUND ❍ MUZIEKKAPEL KONINGIN ELISABETH ❍ NATUURPUNT ❍ NETWERK TEGEN ARMOEDE ❍ ONS ERFDEEL ❍ OXFAM SOLIDARITEIT ❍ OXFAM WERELDWINKELS ❍ PINOCCHIO ❍ PLANCKENDAEL ❍ SALVATORIAANSE HULPACTIE ❍ SANT’EGIDIO ❍ SIMILES ❍ SOS KINDERDORPEN ❍ SPULLENHULP ❍ STICHTING TEGEN KANKER ❍ STICHTING VOOR DE BLINDEN ❍ STICHTING VOOR TOEKOMSTIGE

12

SPECIAL BEHANDELINGSKOSTEN

the sky kan the limit niet zijn Het zal je maar overkomen: je hebt een zware ziekte en alleen een dure behandeling biedt kans op overleving. ‘Doen’, is de eerste reactie. Maar wat als beslist wordt dat de prijs van die behandeling onverantwoord hoog is? Keuzes maken valt soms zwaar ... Wie maakt die eigenlijk? En op grond van wat? Tekst: Femke Coopmans illustratie: Pieter Van Eenoge

13

➤

14

SPECIAL BEHANDELINGSKOSTEN

M

isschien herinnert u zich het verhaal van Alain Verspecht nog dat we een jaar geleden in çava? brachten. Hij heeft de zeldzame, onomkeerbare en voorlopig ook nog altijd onstopbare zenuwziekte ALS. Onder de vlag Een Hart voor ALS verzamelt een heel team rond Alain zelf fondsen voor verder onderzoek aan de Leuvense universiteit. En kleine Victor kent u zeker ook nog, het zevenjarige kereltje met de zeldzame immuunziekte aHUS dat een peperduur medicijn nodig had. 250.000 euro per jaar kregen zijn ouders en de minister

VOLGENDE EXPERTS KOMEN AAN BOD

Lieven Annemans hoogleraar in de Gezondheidseconomie aan de Ugent en de VUB.

van Volksgezondheid aanvankelijk te horen. En terwijl de pers van dichtbij meevolgde, deed de fabrikant er een royaal deel af. De gezondheidseconoom Behandelingen voor zeldzame ziekten zullen nooit rendabel worden, dat weet gezondheidseconoom Lieven Annemans beter dan wie ook. “Wij bekijken de sector vanuit een economisch perspectief. We vragen ons af hoe we de gezondheidszorg betaalbaar kunnen houden. Het moet voor iedereen

Irina Cleemput expert economische analyse Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE)

betaalbaar zijn en iedereen moet een gelijke behandeling krijgen. Daarnaast kijken we naar kosten en baten. Sommige medicijnen kosten veel, maar helpen weinig mensen. Dus die zijn niet echt hun geld waard. Victor kon behandeld worden met het medicijn Soliris. Er zijn slechts een 30-tal kinderen in het land die dat medicijn nodig hebben. Het medicijn kostte in eerste instantie 18.000 euro per maand, een gigantisch bedrag. Ik begrijp dat voor die zeer zeldzame ziekte de prijs

Kasper Raus bio-ethicus aan de UGent

Raf Mertens directeur van het het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE)

15

Een enquête over een moeilijke materie Om een beter zicht te krijgen over hoe de bevolking denkt over gezondheidszorg en behandelingskosten, lanceert het Federaal Kenniscentrum voor Gezondheidszorg een grootschalige enquête. ‘20.000 Belgen mogen even God spelen’ of ‘Burgers beslissen mee over moeilijke morele vraagstukken’. Er is al wat geschreven over de grootste enquête ooit.

D Lieven Annemans:

Het moet voor iedereen betaalbaar zijn en iedereen moet een gelijke behandeling krijgen.

voor de medicijnen heel hoog ligt: er moet veel onderzoek gedaan worden, dat moet terugverdiend worden en ze willen ook nog winst maken. Maar in dit geval was de prijs echt té hoog.” Kille beslissing? Niet leuk om te horen als je een dure behandeling nodig hebt en er wordt besloten dat ze niet terugbetaald wordt. Hoe wordt zo’n ogenschijnlijk kille beslissing eigenlijk gemaakt? Annemans verwijst naar het Engelse systeem: “Daar hebben ze het zo becijferd dat tegenover 1 gezond levensjaar een waarde van ➤

e vragen zijn niet van de poes. “Ziekte 1 komt voor bij 2.000 tot 10.000 mensen en elke patiënt kost weinig aan de samenleving. Ziekte 2 treft meer dan 100.000 mensen en kost een stuk meer. Bij welke ziekte is, vanuit het standpunt van de maatschappij, de behoefte aan een betere behandeling het grootst?” Dan zit je daar aan je keukentafel. Met tien van dat soort vragen voor je. “Het is niet makkelijk, maar dit is de praktijk”, geeft onderzoekster Irina Cleemput toe. Irina Cleemput is verbonden aan het KCE, het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg dat advies levert aan beleidsmakers en zorgverstrekkers en – instellingen. “Iedereen wordt vroeg of laat geconfronteerd met gezondheidszorg en veel mensen kennen hun voorkeuren wel en hebben ook een idee over terugbetalingen. Om te vermijden dat ze oordelen op basis van hun emoties, schotelen we hen nooit specifieke cases voor. Het blijft bij een algemene beschrijving van een aandoening, van de maatschappelijke gevolgen van een ziekte, van de impact van een behandeling op het leven van een patiënt ...” Raf Mertens, directeur van het KCE, vult aan: “Er zijn 24 versies van het enquêteformulier waarbij de verschil-

lende situaties telkens in andere dilemma’s tegenover elkaar gezet zijn. Het is niet de bedoeling om aan 20.000 Belgen concrete oplossingen te vragen, maar we willen wel een zicht krijgen op voorkeuren in complexe situaties. We kunnen wel denken dat we die aanvoelen, maar hoe zit dat in het echt? Ik heb ooit, toen mijn ouders en schoonouders nog in goede gezondheid waren, op een familiefeest aan ieder van hen gevraagd wat ze op het einde zouden verkiezen: dat we alles proberen? Of liever het maximale comfort en dan ook op een bepaald moment beslissen dat het genoeg geweest is? De vier antwoorden waren verrassend verschillend. Hoe zit dat in de bevolking? Moeten wij, als we op de rand van ons budget zitten, kiezen voor dat bijkomende kankergeneesmiddel dat een paar extra weken leven koopt? Of moeten we meer investeren in palliatieve eenheden en palliatieve thuiszorg? Uit de enquête gaan gewichten komen. Het wordt een tool die beleidsmakers zicht geeft op de visie van de burgers.” De resultaten van de enquête mogen we tegen november 2014 verwachten. Het KCE werkt hiervoor samen met de universiteit van het Nederlandse Twente.

➤

16

SPECIAL BEHANDELINGSKOSTEN

➤

Café Soirée met Lieven Annemans Ben je geïnteresseerd in de problematiek van de kosten van de gezondheidszorg? Op 6 november komt Lieven Annemans over dit thema spreken op het Café Soirée van CM in CC Zwaneberg in Heistop-den-Berg. Café Soirée gaat in een ontspannen sfeer in op actuele thema’s van de gezondheidszorg en de ziekteverzekering, met discussie aan de toog nadien. Noteer het alvast in je agenda.

24.000 euro staat. Een nieuwe therapie van bijna 49.000 euro die maar een half gezond jaar oplevert, is dus te duur. Maar de beslissingen worden niet gemaakt door robots en voor zeldzame ziekten kunnen uitzonderingen gelden. Alleen had in het geval van de ziekte waar Victor aan lijdt de producent hier een zeldzame ziekte gezien, een belangrijke medische nood en er een slag in geslagen, 250.000 euro. Hier is misbruik gemaakt van de maatschappij. Daarnaast mogen we niet vergeten dat de kosten van de behandeling die Victor nu krijgt, dus zonder het dure medicijn, nu natuurlijk ook geld kost. Het gaat dus om een afweging die je moet maken: wat kost het om Victor gezond te houden als we hem het medicijn geven tegenover wat het nu kost al aan de maatschappij als we het hem niet geven. Dit is de reële kost.”  Zijn geld waard “Je moet als maatschappij een grens kunnen aangeven waar producenten van behandelingen, medicijnen, machines ... rekening mee moeten houden. Een geneesmiddel mag zeer goed zijn, maar als het maar een beperkte hoeveelheid gezondheid wint terwijl het erg duur is, kan onze maatschappij dat niet betalen. Patiënten die erg lijden wil iedereen zo goed mogelijk helpen en daar wordt nu soms van geprofiteerd door kunstmatig hoge prijzen te vragen. Door op voorhand grenzen vast te leggen, geeft de maatschappij aan wat wel en niet kan. Harde taal en ze komt niet van mij. De Wereldgezondheidsorganisatie, nochtans geen economische instelling, zei tien jaar geleden al: ‘Als we goed met de middelen willen omgaan, dan moeten we een signaal geven over waar onze grenzen liggen’. Voor een politicus ligt

17

De ethicus Hoe kijkt een ethicus naar dit soort vragen? Kasper Raus is bio-ethicus aan de Gentse universiteit.

E

thisch gezien zou je bedrijven dingen moeten kunnen opleggen. De overheid keurt een geneesmiddel goed, het bedrijf mag het op de markt brengen en er geweldig veel winst mee maken, maar dan moeten ze er ook voor zorgen dat het beschikbaar is voor wie het misschien niet kan betalen. Gezondheid is er voor iedereen.” Raus weet hoe duur het is om een nieuw geneesmiddel te ontwikkelen. “Medische testen, klinische proeven, patenteren ... Je zit snel aan vijftig miljoen. Er gelden de strengste eisen, en terecht, maar dat kost ook handenvol geld. Een universiteit die onderzoek doet, werkt altijd samen met bedrijven, want zelf kan ze het niet betalen. Maar bedrijven willen hun investering terugverdienen en bij wie kunnen ze het het makkelijkste halen? Bij de patiënt.”

“In een ideale wereld help je gewoon iedereen. Maar dat kan niet, want er zijn te weinig middelen voor te veel mensen”. Voor Raus is ‘medische nood’ doorslaggevend. “Het gaat dan niet over jong en oud, wel over het

aantal levensjaren dat iemand nog voor zich heeft. Hoeveel jaren kun je nog verwachten en welk effect heeft de behandeling daarop? Dat maakt dat een kwieke tachtigjarige nog volop in aanmerking kan komen voor behandelingen, terwijl iemand van 35 met een levensverwachting van 40 er minder gunstig voor kan staan.” De arts stelt behandelingen voor, de patiënt mag weigeren. Tegen je zin kan niets worden gedaan. Omgekeerd is het niet aan patiënten of hun omgeving om een bepaalde behandeling af te dwingen. “Reacties over overbodige behandelingen komen vaak pas achteraf. Als iemand een pacemaker krijgt en twee maanden later overlijdt, hoor je de familie wel eens zuchten over die zware en dure operatie. En beeld je in hoe het nieuws zou aankomen als de arts beslist had de operatie niet meer te doen? Een patiënt en zijn omgeving hebben op zo’n moment geen boodschap aan ‘de betaalbaarheid van het systeem’. Het is voor een zorgverlener niet altijd eenvoudig afwegen tussen de belangen van het individu en een betaalbaar gezondheidssysteem.”

KASPER RAUS “Reacties over overbodige behandelingen komen vaak pas achteraf. Als iemand een pacemaker krijgt en twee maanden later overlijdt, hoor je de familie wel eens zuchten over die zware en dure operatie.”

zo’n onderwerp ook gevoelig”, gelooft Annemans. “Ze kunnen reacties krijgen als: ‘Dus u legt een grens op de waarde van een mensenleven? Een mensenleven is toch al het geld van de wereld waard?’ Niet dus, want dan hebben we nooit genoeg. Als je met het beschikbare geld

zoveel mogelijk wil doen, geef je het beter aan behandelingen die per geïnvesteerde euro veel gezondheid opleveren. Tegelijk laat je dan aan de industrie weten: we moeten werken aan behandelingen ‘die hun geld waard zijn’, zoals Test-Aankoop het zou noemen.”

Vraag het aan de huisarts “De overheid moet algemene regels vastleggen en signalen geven aan de industrie,” vindt Lieven Annemans, “en als je dan op het individuele niveau kijkt, dan mag je verwachten dat een arts de nodige ethiek aan boord legt. Het blijft aan de

➤

De CM-VOORZITTER CM is uiteraard heel begaan met deze materie. Voorzitter Marc Justaert verwoordt het zo: 

E

xperts zoals Lieven Annemans geven het terecht aan, de stijgende kosten van innovatieve, vernieuwende behandelingen dwingen ons tot keuzes. Keuzes die zich nog meer opdringen omdat heel wat politieke partijen willen besparen in de gezondheidszorg. De besparingen afwentelen op de patiënt, door bijvoorbeeld het remgeld voor doktersraadplegingen of medicatie te verhogen, is volgens CM geen optie. Uit onderzoek blijkt dat veel mensen het recht op dure behandelingen willen inperken voor 85-plussers, terminaal zieke patiënten en mensen met een ongezonde levensstijl. Ook dat is voor CM geen optie. Het zal maar uw familielid zijn dat te ziek of te oud wordt bevonden voor noodzakelijke zorg.  Er zijn andere manieren om de uitgaven te beheersen. We kunnen de gezondheidszorg efficiënter maken. We hebben bijvoorbeeld 6,6 ziekenhuisbedden per 1.000 inwoners. In Denemarken zijn dat er 3,5. Door de zorg buiten het zie-

kenhuis beter uit te bouwen, kunnen we de uitgaven voor de ‘dure’ ziekenhuiszorg beheersen. Verder moet niet elk ziekenhuis de duurste robots in huis hebben of de meest gespecialiseerde ingrepen kunnen uitvoeren. De patiënt zal zich misschien iets verder moeten verplaatsen, maar hij wordt wel behandeld door de meest ervaren artsen met de meest geavanceerde apparatuur. De manier waarop ziekenhuizen gefinancierd worden, is dringend aan verandering toe. Want er is overconsumptie in onze gezondheidszorg. We kunnen het solidaire model, dat zorg betaalbaar houdt voor elk van ons, behouden. Er is alleen politieke moed nodig om het aanbod bij te sturen in functie van de behoeften. Als ziekenfonds willen we daar een grotere rol in spelen. De overheid zou ons de ruimte moeten geven om de prijs en de kwaliteit van de gezondheidszorg voor onze leden beter te sturen. Uw eigen gezondheid en die van het overheidsbudget zullen er wel bij varen.

MARC JUSTAERT “De overheid zou ons de ruimte moeten geven om de prijs en de kwaliteit van de gezondheidszorg voor onze leden beter te sturen.”

➤

arts, de patiënt en andere zorgverstrekkers om te beslissen.” Onder die andere zorgverstrekkers begrijpt de professor ook absoluut de huisarts. “Hij moet degene zijn die het overzicht houdt. De specialist beoordeelt één ziekte, de huisarts kan met zijn achtergrondkennis bijsturen. Dat wil zeggen dat de status van de huisarts geherwaardeerd moet worden. Wist je dat in Noorwegen een huisarts net zoveel verdient als een cardioloog? Die cardioloog kijkt er niet neer op de huisarts en studenten hebben net zoveel redenen om huisarts te worden als om een specialisatie te kiezen. Van zo’n systeem droom ik.”  Nieuwe rol voor ziekenfondsen Ziekenfondsen mogen in de toekomst een duidelijke rol van bemiddelaar gaan spelen, vindt gezondheidseconoom Lieven Annemans. “Zij kennen de beste ziekenhuizen voor een behandeling en gaan artsen daarin adviseren. Het klopt dat we meer zullen moeten investeren in gezondheid en dat kan niet allemaal meer via de sociale zekerheid. Eén van de voorstellen van CM vorig jaar was: laat ons beginnen met een premie van bijvoorbeeld 20 euro per maand die rechtstreeks naar de ziekenfondsen gaat, met eventueel een speciaal statuut voor mensen die het moeilijk hebben. Wanneer ziekenfondsen dat geld rechtstreeks krijgen, zullen ze daar ook iets voor in de plaats doen. Mijn voorstel: de kwaliteit van ziekenhuizen en artsen opvolgen en de keuze gemakkelijker maken voor huisartsen (en patiënten).” ●

VRAAG AAN DE STRAAT

Tekst & FOTOGRAFIE: Mathieu De Smedt

19

Welk boek zit in jouw koffer? De zomervakantie staat voor de deur en dat betekent: genieten! En hoe kan je dat beter doen dan rustig een boek te lezen wanneer je op reis bent? çava? trok de straat op en vroeg welk leesvoer mensen zoal in hun koffer steken.

NICO

ILHAN

ELS

Waarschijnlijk ga ik deze zomer op reis naar Frankrijk. Ik lees heel graag geschiedenisboeken die gaan over de Eerste en Tweede Wereldoorlog, dus er ligt al een grote stapel boeken klaar.

Ik heb ‘The birds without wings’ van Louis de Bernières klaarliggen. Ik ga deze zomer naar Turkije om mijn familie en vrienden te bezoeken en zal dan tijd hebben om wat te lezen.

Ik heb het eerste boek ‘Vader’ uit een reeks van Karl Ove Knausgård gelezen en ben van plan om in de vakantie aan de andere boeken te beginnen. Dat ga ik doen op Kreta.

HANNELORE

ELS

DOUK

Voor deze zomer staat ‘De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween’ op mijn lijstje. Ik ga op reis naar Zuid-Frankrijk om daar languit op het strand te liggen met mijn boek!

Ik ga fietsen in Twente of Madeira. ’s Avonds kan ik dan urenlang lezen. Dat zal nodig zijn, want ik ben van plan om een lijvig boek te verslinden: ‘Het Puttertje’ van Donna Tartt.

Binnenkort maak ik met enkele vrienden een roadtrip door Europa. Het wordt een drukke periode, maar ik ga toch wat proberen te lezen in ‘The game’ van Neil Strauss.

heb jij een leuke leestip voor de vakantie? Op facebook.com/magazinecava kan je tip delen!

20

MIJN GEDACHT

EMMA Rob Vanoudenhoven, tv-maker

S

plaats ‘delict’ te komen. Ondertussen abine voorspelde een gewelkwam al fietsend de agent in kwestie dig weekend op meteoroloaan het woord aangereden. Het breder publiek, bijna gisch gebied. We bleven niet rob vanoudenhoven applaudisserend, meer blauw op straat bij de pakken zitten, propten je KENT HEM van ... programma's zoals rendeert, verwelkomt de agent en hoopt onze kinderen in de auto en alles kan beter, in snelrechttrein, een uitspraak tot puvertrokken met het hele gezin de xII werken van vanoudenhoven ... bliekelijke steniging tot eindelijk, mijn naar de kust. Vreugde en jolijt vrouw aankomt met mijn dochter. Gewegens fileloze rit, en daarenboven bood lukkig, nog in haar rolstoel. Het publiek Middelkerke ons een gehandicaptenparkeerweet zich met zijn emoties geen blijf en plaats aan, netjes op de rand van de zeedijk, keert zich plots tegen de agent. Ik neem het voor de op een worp van ons ‘rolstoelvriendelijk’ familiehotelletje. agent op. Onze gehandicaptenkaart was ‘vervallen’. Tussen twee golven door was onze kamer al netjes ingericht Hadden we zelf niet door. en bij de derde golf genoten we al van een bik, een hap en een lange dijkwandeling. Van een nachtelijk ijsje, naar de Wij weten dat Emma nooit zal kunnen stappen. Een was, de plas, een halfuurtje slappe lach onder de dons, naar gehandicaptenparkeerkaart is niet voor het leven. de eerste knor. Dus om de zoveel tijd, moeten we met onze dochter naar één of andere instantie, om te bewijzen dat Het uitgebreid ontbijt, een logisch gevolg. De zon verwarmzij nog steeds geen stap kan zetten. Door de vele de het terras, beroerde onze huid en nodigde ons uit voor misbruiken, heeft de agent in kwestie zijn werk naar een dagje, zon, zee, strand. Met stevige tred, en met een gebehoren gedaan. Hem treft geen schuld, integendeel. weldig brede glimlach stapte ik naar mijn vlakbij geparkeerUit principe, zullen wij nooit op een gehandicaptende wagen, nog beladen met de nodige strandbenodigdheplaats gaan staan zonder onze dochter. Het is alleen den. Getroffen door een anticyclonaal lagedrukgebied stond zo jammer, dat het zoveel mensen ontbreekt aan ik bij mijn wagen. Een wielklem. Een gigantische sticker gezond verstand. Aan een greintje empathie ... Ik heb op de zijruit. Een papiertje probeerde zich met veel moeite het geluk gehad om voor mijn tv-werk met mijnheer al wapperend tussen de ruitenwissers uit te wringen. Aan Dehaene te mogen werken. Eén grote levensles, is de dijk genageld, geen snars snappend, het gegeven aan het me bijgebleven. Vele mensen klagen over de poliverwerken. “Wacht, ik sta op een gehandicaptenparking, de tiek. Dat ze wetten moeten schrijven over een sanctie parkeerkaart is zichtbaar ... mijn dochter is rolstoeler ... dit tegen hondenpoep op de stoep voor uw voordeur (is is een vergissing, waar staat de camera ...” één voorbeeld). Mocht iedereen een beetje gezond verstand hebben, zou men zijn hond niet laten drolOndertussen namen de ramptoeristen al plaats op de eerste len voor andermans voordeur of stoep. En zou men rij, ook aan de ramen van de ‘belendende’ appartementen. het bij wet niet moeten verbieden. Hetzelfde geldt Het begin van het seizoen, nog weinig animatie. “Een misvoor ons verhaal. Helaas is het een minderheid, die bruiker van een gehandicaptenparkeerplaats op heterdaad het voor de rest voor iedereen verbrodt. Ik vraag die betrapt en het is nog een BV op de koop toe!” Ik bel het minderheid, gewoon, om elke morgen in de spiegel nummer, vermeld op de zijruitsticker. Meewarig geknik, te kijken en zich de vraag te stellen: hoe kan ik er een flarden tekst - “wat denkt dat stukske BV niet ...” - sissen betere wereld van maken? Je wordt er zelf beter van voorbij. Nog effe en geen lunch, maar lynch spookt door en iedereen rondom jou ook. De wereld zou er toch mijn hoofd, dus ik bel mijn vrouw om zo snel als mogelijk zoveel beter uitzien. ● met mijn dochter Emma, ‘het bewijsmateriaal’, naar de

1/1

FIEN HEEFT MEER MOEITE MET HAAR BLOKJES DAN MAMA MET DE KOSTEN Dat komt omdat Fien aangesloten is bij het CM-MediKo Plan. Deze nieuwe CM-verzekering betaalt allerlei medische kosten extra terug: tot 500 euro voor blokjes, maar ook 75% van het remgeld (het wettelijke deel dat je zelf betaalt) bij de tandarts, bijvoorbeeld. En omdat Fien pas 13 is, kost deze extra verzekering nog geen 12 euro per maand. Hoe jonger je aansluit, hoe voordeliger.

Nieuw. Het CM-MediKo Plan. Een vaste premie voor extra bescherming. Bereken je premie op www.cm.be Extra tegemoetkomingen voor orthodontie, remgeld, hoorapparaten, brillen en lenzen, tandprothesen en -implantaten …

22

EEN JAAR ZONDER AUTO

‘En toen nam ik de stoere beslissing om hem gewoon weg te doen’ Nic Balthazar doet het nu een dik jaar zonder auto. Want je zorgen maken om het klimaat en elk een eigen auto, dat gaat niet samen. Toch niet als het ook anders kan. En al helemaal niet als het anders aangenamer, leuker, gezonder en beter is. Tekst: Femke Coopmans, fotografie: Filip Naudts

D

oor iedereen lastig te vallen met mijn klimaatverhaal – het wordt trouwens met de dag dramatischer en wie het nu nog niet ziet, is blind – kreeg ik altijd weer diezelfde vraag: maar hoe consequent ben je zelf? Ik heb kilometers gevlogen voor Vlaanderen Vakantieland. Lang geleden, voor ik de ‘sukkelaar’ werd die op dichtbijbestemmingen met de fiets ging rondrijden. Ik had een auto. Maar ik reed daar al erg weinig mee. Het moet vijftien jaar geleden zijn dat ik voor mezelf een mobiliteitsplan opmaakte en besloot om zoveel mogelijk met de fiets en het openbaar vervoer te doen. Mijn auto stond soms weken gewoon stil. En toen heb ik de stoere beslissing genomen om hem gewoon weg te doen. Het moest, uit principe. En dat was een moeilijke

omslag”, vertelt Nic Balthazar, onze eigenste klimaatgoeroe. “Maar eens die auto weg was, zag ik heel snel de voordelen. Ik heb geen garagist meer, geen verzekeraar ... Je wordt er alleen maar beter van, gelukkiger en rustiger.” De gepersonaliseerde mobiliteitsmix Het mobiliteitsplan van Nic heeft een kernpunt: zijn Brompton plooifiets. “Oh, da’s een duur ding, zeggen de mensen dan. Weet je dat de gemiddelde Vlaming één dag op vijf werkt om zijn auto te bekostigen? Dat is pas een ridicuul duur ding. Maar schaf hem af en je kunt al een dag langer weekend vieren. Downshiften, ik geloof dat we daar echt gelukkiger van kunnen worden.” Het ➤

24

➤

EEN JAAR ZONDER AUTO

is niet zo dat er helemaal geen auto meer past in het plan. Er is er nog één in het gezin en Nic zelf is lid van Cambio. “Dat werkt via een app, ik tik vier cijfers in en ik ben weg met een auto. Heb ik hem niet meer nodig, dan zet ik hem netjes terug waar ik hem gevonden heb. Ik geloof dat we naar een ander soort mobiliteit moeten. Niet meer zonder nadenken de auto nemen als we iets verder weg moeten, maar bekijken welke mix op dat moment het beste werkt. Een lezing ’s avonds in Overpelt haal ik niet met enkel het openbaar vervoer. In een Cambiowagen door de file over de Antwerpse ring heb ik weinig zin. Maar wat wel kan: fietsen naar het station, de trein naar Hasselt en daar met Cambio naar Overpelt. In zo’n systeem pas je je vervoer aan aan je plannen. Het leuke is dat je je dagelijks kan bedenken. Ik kom met de trein in Brussel aan. Fiets ik dan verder, heuvel op, heuvel af, naar de VRT? Of neem ik de tram? Fietsen is tof, zelfs als het regent, geniet ik ervan. Ik heb een fietsbroek en een goede vest en kom heel anders binnen dan de mensen die, hoofd tussen de schouders, uit de auto stappen, snel naar binnen lopen en klagen over het weer.” ‘Dit lichaam krijg je niet gratis’ Maar je bent toch veel langer onderweg en met het openbaar vervoer is het altijd iets ... Nic Balthazar: “Zou jij er in New York ooit aan denken om een auto te huren? Neen, je

NEEM DE FIETS

1 keer op 3 rijdt de auto niet verder dan 5 kilometer. Dat is een kwartier of twintig minuutjes fietsen.

90 SMOGALARM

Als er smogalarm is en iedereen rijdt 90 i.p.v. 120 kilometer per uur op de autosnelweg, dan ligt de uitstoot makkelijk een kwart lager.

ZUINIG RIJDEN

Zuiniger gaan rijden bespaart je tot 10 % brandstof en tot 20 % in CO2 en fijn stof.

+30 % AIRCO AAN OF UIT?

Een ingeschakelde airco kan het brandstofverbruik verhogen met wel 30 %. Nic Balthazar zocht deze cijfers op voor çava?.

koopt een metrokaart. Dat is tof, woelig, veel volk, je moet rechtstaan ... Maar bij ons moet iedereen bijna kunnen liggen in de tram. Van thuis tot aan de VRT ben ik een uur en twintig minuten onderweg. Met de auto is dat, als je kunt doorrijden, een uur. Maar je kunt nooit meer doorrijden. Treinen hebben vertraging, ja, maar file is toch ook gewoon een soort vertraging? Als ik ergens op tijd moet zijn, neem ik consequent een trein vroeger en dan ben ik altijd eerder dan de mensen die het excuus ‘er was file’ nog durven te gebruiken. Bovendien heb ik onderweg al twee kranten gelezen, misschien een paar aangename gesprekken gehad en ook al twee keer een kwartier gefietst. Dit lichaam krijg je niet gratis!” Er mag al eens mee gelachen worden, maar hij meent het ook echt. “Het is bewezen dat een mens per dag twintig minuten moet bewegen om zijn metabolisme gezond te houden. Wat lees ik dan op van die sites die tips geven? ‘Parkeer je auto niet voor de deur, maar aan de verste kant van de parking.’ Hilarisch! Neen, laat die auto gewoon staan en neem je fiets. Vooral ook als je de jaarlijkse ziektekosten als gevolg van fijn stof ziet: 5,22 miljard euro. Dat geld kun je ergens anders toch beter besteden? En de helft van alle kankerverwekkende uitstoot wordt veroorzaakt door transport. Terwijl iedereen denkt dat we wel stilaan tot inzicht gekomen zijn, is die uitstoot sinds 2000 nog eens met de helft gestegen. Het klopt dat

Pijnlijke voeten? 25

Meteen beterschap voor :

l Likdoorns l Krampen l Eeltlagen l Doorgezakte voeten l Pijnlijke benen l Verzakking voetzool l Pijn in de hielen l Pijnlijke enkels l Last in de onderrug

Nic Balthazar:

Zou jij er in New York ooit aan denken om een auto te huren? Neen, je koopt een metrokaart. Dat is tof, woelig, veel volk, je moet rechtstaan ... Maar bij ons moet iedereen bijna kunnen liggen in de tram. Geniet dankzij Swissco ® zolen, er weer zorgeloos van om te kunnen wandelen en bewegen !

Hoe werken deze “unieke” inlegzolen ? De meeste voetproblemen hebben een gemeenschappelijke oorzaak : slechte ondersteuning van de voet in uw schoenen. Geleidelijk aan gaat de voetzool doorzakken. Uw voeten worden vervormd en veroorzaken last. Uw tenen raken geklemd in uw schoenen, wat tot ondraaglijke pijn kan leiden. Eindelijk van alle problemen verlost ! Swissco heeft een unieke inlegzool op punt gesteld. U legt deze halve inlegzolen gewoon in uw schoenen. Een zelfklevende strip houdt ze netjes op hun plaats. Aan de buitenkant zijn ze volledig onzichtbaar. Glij vervolgens uw voeten in uw schoenen. U zult meteen het verschil merken. Uw voeten zitten comfortabel dankzij het speciale formaat dat ervoor zorgt dat er geen extra druk op uw tenen komt te staan (wat wel het geval is bij andere volledige inlegzolen.) De voetbeenderen, die behoren tot de meest gevoelige beenderen van het menselijk lichaam, vinden hun normale anatomische plaats terug en de voetpijn verdwijnt.

auto’s nu een tikkeltje milieuzuiniger zijn, maar er rijden er ook veel meer rond.” En de kinderen dan? “De kinderen klagen ook niet. Ze zuchten soms als ze 25 minuten moeten fietsen naar een feestje. Maar dat is snel over”, zegt Nic. “Ze komen thuis, eten een stevige boterham en zijn sterker dan de achterbankgeneratie die als kasplantjes zachtjes van de achterbank naar een binnenspeeltuin worden verplant en weer terug.” Nic beseft wel dat hij nooit hetzelfde zou doen als hij in Brussel woonde. “Als ouder word je een soort wolf wanneer je met je kinderen gaat fietsen en in Brussel is het levensgevaarlijk. Dus wat doe je dan? Je neemt je auto, net zoals iedereen en zo maak je het alleen nog gevaarlijker, zal er nog minder gefietst worden en zit je in een negatieve spiraal. Maar die kun je perfect doorbreken. Kijk naar Gent. Fietsen werd op een

Gratis geschenk Schoenen aantrekken zonder bukken !

SPECIAAL AANBOD 2 paar voor slechts 39 € + vouwbare schoentrekker GRATIS Maten van 35 tot 48 Deelname in de verzendkosten : slechts + 5 €. Stuur ons een briefje met uw naam, adres, en de maten die u wenst te bestellen. Indien u wil betalen met Visa of Mastercard, gelieve dan kaartnummer en vervaldatum op te geven. Betaling aan de postbode (+ 4,95 € postale taks). Overschrijving kan ook op IBAN : BE40-1960-1440-5363. DEMA nv - Uw promocode : CV 214 Av. de l’Expansion 9a - 4432 Alleur Tel. 070/222.067 - Fax. 04/365.90.53 - www.dema-gezondheid.be

EXPRESS LEVERING

✆ 070/222.067

ma.-vrij. van 8-21u za. van 9-17u

of op internet www.dema-gezondheid.be

➤

Wet van 8/12/1992:de informatie die u aan ons doorgeeft, kan doorgegeven worden aan derden door onze geautomatiseerde handelingen. U heeft een recht op inzage, verbetering of schrapping, ons per post mee te delen. Foto’s niet-contractueel. Illustratief relaas. Binnen 14 kalenderdagen, te rekenen van de dag die volgt op die van de levering aan de consument, heeft deze het recht om zonder kosten van zijn aankoop af te zien, op voorwaarde dat hij de verkoper hiervan bij een ter post aangetekende brief op de hoogte brengt. Elk beding waarbij de consument aan dit recht zou verzaken, is nietig. Wat betreft het in acht nemen van de termijn, is het voldoende dat de kennisgeving verstuurd wordt voor het verstrijken van deze termijn. Bedrijfsnummer BE 0424.889.197. Terugzending voldoende gefrankeerd. Portokosten niet terugbetaald. Levering binnen de 2 weken tot uitputting van voorraad.

26

EEN JAAR ZONDER AUTO Nic Balthazar: ➤

bepaald moment de kern van de mobiliteit en vandaag is er binnen de stadsring geen mens die nog denkt: ik neem even de auto om wat dichter richting centrum te rijden.” Mijn auto, mijn vrijheid “Het leek een fantastisch ding. Ik kan ergens ook begrijpen dat jonge mensen zich nog altijd laten verleiden door BMW-reclames die hen doen geloven dat ze zo’n wagen nodig hebben. Geen files op die posters, fijn stof bestaat niet en je rijdt met een auto door een lege stad om hem vervolgens te parkeren op het strand. Ik was vroeger exact hetzelfde: mijn auto, mijn vrijheid, want je kan er de wereld mee berijden. Maar op dit moment zie ik er niet veel vrijheid meer aan en je maakt er de wereld helaas mee kapot.” Nic Balthazar weet wat psychologische studies bewezen: “Wij stappen in die kooi van staal, krijgen al die pk’s onder onze voet en voelen ons heer en meester. Het is een fantastische machine. Maar tegelijk is het van alle transportmiddelen ook het allerdomste. Om gemiddeld zeventig kilogram te verplaatsen, zetten wij dingen in beweging die tot een ton wegen. Dat is waanzin.

Het is een fantastische machine. Maar tegelijk is het van alle transportmiddelen ook het allerdomste. De universiteit van Michigan berekende dat de brandstofefficiëntie met 67 % zou moeten verbeteren als je een auto wil vergelijken met een trein. En dan zit iedereen daar in de file, alleen, uit zijn neus te eten. Telefoontjes doen, wat op de smartphone tokkelen ... De zeven miljoen mensen die elk jaar overlijden door luchtvervuiling breng je dan niet in rekening. Ook niet dat elke Vlaming vijf gezonde levensjaren verliest door auto’s en fijn stof. Wij wonen in één van de drie meest vervuilde gebieden ter wereld. In het rioolputje van Europa. Omdat ons land zo dichtbevolkt is en omdat we overal een autostrade hebben gelegd waar we er nog één tussen kregen.” Café De Wereld “Ik heb soms zin om over de E40 te gaan liggen en ooit ga ik dat nog doen ook”, belooft

Zin om even uit te blazen in volle natuur? Vind je tweede adem tijdens een weekendje weg op eigen ritme. Laat de kinderen het beest uithangen en onze ervaren wandelgids je op sleeptouw nemen! De kleintjes kunnen slingeren aan touwen, plonzen in de waterplaza en uitrusten tussen de everzwijnen. Laat de regio je bekoren. Tem de wilde golven van de Lesse met de kajak, ga railbiken of neem de mountainbike. Ook Massembre blaast uit! De kaarsjes op de taart tellen dit jaar een bijzonder aantal. Blader door naar ‘CM-deals’ en win een feestweekend in het groen.

Nic Balthazar. “In San Francisco heb je een beweging die Critical Mass heet. Ze kijkt kritisch naar de in Amerika al helemaal waanzinnige manier waarop auto’s gebruikt worden en tegelijk gaat ze ervan uit dat je een bepaalde kritische massa nodig hebt om een omslag in denken en doen te bewerkstelligen. Elke vierde vrijdag van de maand rijden de leden van de beweging per fiets over een aantal centrale verkeersaders. Je weet dus dat er file zal zijn en daar kun je maar één ding tegen doen: ook met de fiets komen. Voor veel mensen is dat ondertussen een reflex: op Critical Mass-dag gaan we met de fiets naar het werk. Wie zegt dan dat je mensen toch niet kunt veranderen? Drie jaar nadat we rokers lieten weten ‘wil jij nog roken, doe dan maar, maar niet meer in dezelfde ruimte’, klaagt niemand nog. Met auto’s kan identiek hetzelfde. De wereld is dat ene café waar we allemaal samenzitten, met onze kinderen, en daar zitten nog altijd een hele hoop mensen te doempen. ‘Je moet van iets sterven he’, zeggen die dan. Neen. Jij mag dat zo kiezen, maar niet ik. En mijn kinderen al helemaal niet.” ●

INFO & RESERVATIE • + 32 82 64 43 57 • [email protected] (tweetalig) • Massembre, 5543 Heer, provincie Namen. • www.massembre.be

GESPOT

27

QUOTE

Kobe Ilsen op Twitter:

‘Plechtig moment. Aangetekend verstuurd. M’n eerste GAS-boete. Reden: geen parkeerschijf. Dank u gemeente Zwijndrecht!’ Misschien volgende keer de auto laten staan en de fiets nemen, Kobe?

GEZONDHEID

culinair

MEDICIJNEN IN COLA-KRATTEN

EET EENS EEN INSECT

Waar ter wereld je ook bent, je zal altijd wel een Coca-Cola kunnen bestellen, ook in de meest afgelegen gebieden in Afrika. Hulporganisatie ColaLife maakt van de distributiekanalen van Coca-Cola gebruik om broodnodige medicijnen ook op die plaatsen te krijgen. Bij een proefproject in Zambia worden de medicijnen in AidPods gestopt die perfect in de lege ruimte passen tussen Coca-Colaflesjes in een krat. Dat moet voorkomen dat jonge kinderen in het land overlijden aan de gevolgen van diarree.

Er lopen op de wereld veertig ton insecten per persoon rond. De beestjes eten zou in één klap het voedselprobleem de wereld uithelpen. Toch staan we er nog altijd weigerachtig tegenover. Rob Steyaert en Anne Gourhant laten zich echter niet tegenhouden en verkopen sinds kort ook insecten in hun kruidenwinkel Spice Bazaar in Gent. Het gaat om vier soorten: meelwormen, buffalowormen, sprinkhanen en krekels. Misschien gaat insecten in hun geheel eten net iets te ver voor jou. Dan kies je beter voor een gerecht waar insecten in verwerkt zitten. In dierenpark Pairi Daiza verkopen ze sinds vorig jaar quiches met insecten in de Afrikaanse zone. Een lekker hapje als je naar de panda’s staat de kijken deze zomer. Smakelijk!

CM start met nieuwe verzekering Je kon je bij CM al extra verzekeren tegen hospitalisatiekosten, via de interessant geprijsde formules ‘Hospitaalplan’ en ‘HospitaalFix’. ( Vanaf dit jaar kan je trouwens nog aansluiten als je ouder dan

65 bent!) Sinds kort kan je je ook extra verzekeren voor andere gezondheidskosten. Het CM-MediKo Plan verzekert o.a. kosten voor orthodontie (ook voor volwassenen), tandprothesen, dieetadvies,

➝ Meer info op www.cm.be/verzekeringen.

reisvaccins, een bevalling ... Hoe jonger je bent bij aansluiting, hoe goedkoper. De te betalen premie blijft heel je leven op dat niveau bevroren – op indexaanpassingen na.

“Terug makkelijk de trap op en af. Dankzij m’n traplift van ThyssenKrupp Encasa.” Onbezorgd blijven genieten van het comfort en de privacy van uw eigen huis? Dat kan! Een traplift van ThyssenKrupp Encasa brengt iedereen veilig en comfortabel naar boven en beneden. Over verschillende verdiepingen. Zelfs al is uw trap erg smal, steil of hebt u een wenteltrap. En dat allemaal dankzij onze unieke monorail. Die is niet alleen veilig en elegant, maar past ook in ieder interieur. Kortom, met een traplift van ThyssenKrupp Encasa blijft alles bij het oude. Behalve natuurlijk het gemak waarmee u voortaan de trap op en af gaat!

Comfortabel, veilig en gebruiksvriendelijk! Wij verhogen uw comfort !

Huisliften

Plateauliften

VrijBLijVeNde offerte / BezoeK Bel gratis : 0800 20 950 www.trapliftinfo.be

ThyssenKrupp Encasa, professionele service overal in België. 24 uur per dag, 7 dagen op 7. E SERVIC 7d/7d

24u/24u

-

NV Coopman Liften Heirweg 123 | B-8520 Kuurne [email protected] | www.trapliftinfo.be

www.tk-traplift.be

Trapliften

Voor meer info kan u terecht in één van de onderstaande Thuiszorgwinkels:

Voor meer Hofkwartier info kan5 u terecht in één van de 2470 onderstaande Thuiszorgwinkels: 2200 HERENTALS Tel. 014 22 07 01 RETIE Peperstraat 2 Tel. 014 37 18 2220 HEIST-O-D-BERG Boudewijnlaan 39 Tel. 015 24 12 24 2500 LIER Mechelsesteenweg 215 Tel. 03 480 72 2000 ANTWERPEN Amerikalei 152 Tel. 03 238 40 53 2170 MERKSEM Oude Bareellei 3328 30 2260 WESTERLO St.-Lambertusstr. 33D Tel. 014 54 12 19 2800 MECHELEN Antwerpsesteenweg 259 Tel. 015 2550 KONTICH Drabstraat 93 BORNEM 2110 WIJNEGEM 363 2300 TURNHOUT Patersstraat 85 11A Tel. 014 47Tel. 36 0003 888 68 2880 Stationsstraat 36 Turnhoutsebaan Tel. 03 889 08 2320 HOOGSTRATEN Vrijheid 168 Tel. 03 96 5903 644 41 13 2920 KALMTHOUT Kapellensteenweg 73314Tel. 2400 MOL Corbiestraat 3 Tel. 014 34 76 40 2440 GEEL Stationsstraat 162 Tel. 014 57 42 10

www.thuiszorgwinkel.be

00 29 70Tel. 03 645 80 51 35Tel. 03 354 08 12

A ASSIST

Thuiszorgwinkel

ZEG EENS AAA

Tekst: Timothy Puype

Dokter, dokter! Ik word altijd misselijk in de auto! Zintuigen die in de war zijn. Dat is de simpele oorzaak van reisziekte. Sommige mensen worden bijna onmiddellijk na het instappen in de wagen misselijk, draaierig en hebben braakneigingen. Tijd om onze huisarts Tom Jacobs op te zoeken voor oplossingen.

1

2

3

4

IN DE WAR

JIJ WEL, IK NIET

DOEN!

NIET DOEN!

Als je last hebt van de reisziekte krijgen je hersenen tegenstrijdige informatie van onze ogen, de gevoelszenuwen en het evenwichtsorgaan. Het brein reageert hierop alsof er een giftige stof in je lichaam zit waar het van af wilt. Je voelt je ijl in het hoofd, hebt last van verminderde concentratie, draaierigheid, kokhalzen, speekselvorming en braken. Op zich is dat een mooi geschenk van de evolutie van ons lichaam, ware het niet dat er eigenlijk geen gifstoffen aanwezig zijn in ons lichaam bij reisziekte.

Niet iedereen heeft last van reisziekte, zo blijkt. “Vooral kinderen tussen vijf en twaalf jaar zijn er gevoelig voor. Bij volwassenen treedt er gewoontevorming op. Migrainepatiënten kunnen echter blijvende last ondervinden van reisziekte”, volgens dokter Jacobs. “Sommige dieren kunnen er ook last van ondervinden, denk maar aan honden, katten en enkele knaagdieren, maar bijvoorbeeld ook apen. De meeste dieren zijn echter ongevoelig voor reiziekte.”

Let op het volgende als je reisziekte zo lang mogelijk wilt uitstellen: “Ga in een auto of bus vooraan zitten en kijk naar een vast punt in de verte. Let op je ademhaling en laat voldoende frisse lucht binnen in de auto. Gemberwortel, verkrijgbaar in de apotheek, OOK APEN of gemberthee HEbBEN LAST helpen ook en VAN REISZIEKTE hebben weinig bijwerkingen (maar let op als je bloedverdunners gebruikt!). Er zijn ook verschillende medicijnen tegen reisziekte.”

MEER LEZEN? Op facebook.com/magazinecava kan je verder lezen!

Naast de vele middeltjes die wel helpen, zijn er ook een pak fabeltjes die de ronde doen. “De wetenschappelijke waarde van armbandjes, acupressuur of antistatische strips achteraan de auto is niet bewezen. Je kan ze gerust proberen, want ze kunnen geen kwaad, enkel voor je portemonnee.”

29

30

SAY CHEESE

Tekst: Timothy Puype, FOTOGRAFIE: Filip Naudts

eeneiige TWEELINGEN Ze delen hetzelfde DNA en zijn voor mensen die hen niet kennen amper uit elkaar te houden. Maar als je ze goed kent, dan weet je maar al te goed dat tweelingen ongelofelijk verschillend kunnen zijn. çava? zocht enkele tweelingen op en bracht ze samen voor de camera.

Wil je zelf een foto delen? Ga dan naar facebook.com/magazinecava!

01 Linde (l) & Hazel (r) Daeyaert Leeftijd: 5 jaar Mama Veerle en papa Stefaan: “Hazel en Linde zitten in de derde kleuterklas, voor de eerste keer niet in dezelfde groep. Ze dragen ook nooit dezelfde kleren. Dat zijn heel bewuste keuzes die we gemaakt hebben. We vinden het belangrijk dat ze zichzelf kunnen zijn. Hazel heeft er zelfs voor gekozen om haar haren wat korter te laten dan Linde, want anders zie je bijna geen verschil.”

XXX

31

02 Joeri (l) & Claus (r) Brusselle Leeftijd: 28 jaar Claus: “Als mensen ons voor de ander aannemen, dan verontschuldigen ze zich meestal. Ik vind dat nochtans niet zo erg. Sowieso zwaai ik altijd terug naar iemand, ook als ik die niet ken (lacht).” Joeri: “Tegenwoordig woon ik in Deinze, Claus in Knokke. We gaan toch nog geregeld een pintje drinken en proberen nog wat samen te sporten. Maar met twee kindjes is het niet altijd gemakkelijk om af te spreken.”

03 RACHELE (l) EN PHILEMÈNE (r) DUTTRÉ Leeftijd: 70 jaar Philemène: “We dragen altijd dezelfde kleren, wonen naast elkaar, onze mannen zijn neven ... We zijn nog net niet samen getrouwd!” (lacht) Rachele: “Maar het scheelt niet veel, hoor. Ik ben in oktober vijftig jaar getrouwd, mijn zus twee maanden later. Maar we zijn niet getrouwd in hetzelfde kleed. Daar was geen discussie over.”

CM beTaalT Mee vOOr MIjn nIeuWe brIl. nu 1 x per jaar TOT 40 eurO* TeGeMOeTKOMInG bIj aanKOOp van een brIl OF lenZen. (*TOT 50 eurO vOOr WIe nOG Geen 19 jaar OuD IS) WWW.CM.be - ZOeK ‘brIllen’

publireportage

Volksoptiek: extra zorgzaam voor uw ogen!

Oogzorgpartner CM - regio Mechelen - Turnhout

Volksoptiek heeft niet alleen voor elke snoet de juiste bril. Als oogzorgpartner van CM is Volksoptiek ook extra zorgzaam voor u en uw ogen. Dat zeggen we niet zelf, dat laten we onze tevreden klanten doen! Kies net zoals zij voor toewijding, service, vakkennis en kwaliteit.

Waarom multifocale glazen echt helpen!

“Had ik dat eerder geweten”

Vanaf 40 jaar begint u moeite te hebben met het zien van dichtbij. Geen oogafwijking, maar een natuurlijke vermindering van de elasticiteit van uw ooglens. Een leesbril combineren met een bril om veraf te zien, is niet handig. Met een multifocale bril kan u zowel dichtbij als op afstand zien. Vroeger had 1 op de 10 mensen moeite met het wennen aan deze glazen: vooral aan de overgangen tussen de verschillende scherptes. Vandaag is dat nog maar 1 op de 400. De techniek is enorm geëvolueerd en gericht op zoveel mogelijk zuiver zicht. Goed om weten: ook multifocale lenzen presteren prima!

Ann: “Ik was eerst een beetje huiverig voor zo’n bril met multifocale glazen. Ik dacht dat het dikke bokalen waren met zo’n streep in het midden. Mijn man heeft zich door u zo’n bril laten aanmeten en hij was razend enthousiast over de service, maar vooral over het resultaat. Toen heb ik besloten om ook de stap te zetten. U heeft me perfect advies gegeven en me zelfs multifocale lenzen voorgesteld. Een uitkomst! Had ik dat eerder geweten, dan was ik al jaren geleden overgeschakeld.”

“Ik heb er zelfs niet aan moeten wennen” Luc: “Ik wou u nog bedanken voor de superbril die u mij hebt aangemeten. Door uw vakkennis en toewijding heb ik nu een comfortabeler leven. Geen gedoe meer met twee brillen en koordjes die overal blijven aanhangen. Maar het beste moet nog komen: Ik kan er goed mee zien! De andere ‘PC’-bril heb ik nog niet nodig gehad. Met autorijden hebben tegenliggers nu maar twee koplampen in plaats van vier! Ik heb er zelfs niet moeten aan wennen, deze bril zat mij, qua zicht, van de eerste keer als gegoten, formidastisch toch!”

Waarom investeren in een goede zonnebril? Cataract of staar is altijd beschouwd als zo’n typische kwaal die bij het ouder worden hoort. Met de verfijnde operatietechnieken van vandaag is een vertroebelde ooglens prima behandelbaar. Het slaagpercentage is 98 procent! U kan cataract ook helpen te vertragen. UV-straling beschadigt namelijk niet alleen uw huid, maar ook uw ogen. Bescherm uw ogen met een goede zonnebril of meekleurende glazen. Zeker vanaf de leeftijd van 60 jaar is dit een must, maar u kan er niet vroeg genoeg mee beginnen.

“Weer genieten van de zon” Jef en Alida: “Na de oogoperatie van mijn man hadden we een beetje schrik om terug naar Spanje te gaan. We hoorden van onze vrienden dat ze bij u veel meer doen dan even snel hippe monturen aanpassen. We zijn binnengestapt op een middag en we zijn perfect geholpen. Niet alleen Jef heeft nu een zonnebril op sterkte, ook ik heb er meteen eentje laten aanpassen. Zo kunnen we samen weer genieten van de Spaanse zon. Bedankt voor de vakkundige en fijne dienstverlening!”

36

XXX

VERHAAL

37

9 maanden wachten op een definitieve opvangplaats

Een parcours met ups & M downs Marc is 52 jaar en heeft een mentale en motorische beperking. Z’n hele leven lang zorgen z’n ouders dag en nacht voor hem, thuis in het vertrouwde nest. Tot de dag waarop vader komt te sterven. Moeder dementeert al een tijd en ze besluiten haar te laten opnemen in het rusthuis. Marc is de oudste uit een gezin van drie kinderen. Zijn jongere broers Luc (48) en Johan (43) willen hem helpen, maar hem opvangen in hun eigen gezin is geen optie. Dat is het begin van een lange en uitputtende zoektocht naar een geschikte opvangplaats …

Tekst: Anneleen De Leyn fotografie: Filip Naudts

arc is geboren met een aandoening van het centrale zenuwstelsel. Vooral de laatste jaren heeft hij hierdoor motorische problemen. Zo gaat stappen steeds moeizamer en zit hij nu in een rolstoel. Verstaanbaar praten lukt intussen ook niet meer zo goed. Marc kan een heel klein beetje rekenen en lezen. Administratieve zaken zoals het ondertekenen van documenten, kan hij zelf niet meer. Marc heeft intussen ook veel verzorging nodig en dus is permanente opvang voor hem echt noodzakelijk. Helse periode Mei 2013. De vader van Marc, Luc en Johan wordt opgenomen in het ziekenhuis. Marc gaat mee naar het ziekenhuis voor een tijdelijke opvangplaats, als ‘sociale opname’. Moeder gaat naar een rust- en verzorgingstehuis in de buurt. Vader sterft begin juni en snel daarna overlijdt ook moeder. Voor de broers Luc en Johan breekt een helse periode aan. Luc: “Er is te veel gebeurd op korte tijd: eerst het overlijden van onze vader, vier maanden later dan onze moeder, opvang zoeken voor Marc, de hele papierhandel van m’n vader en van Marc die erbij komt … Nu kunnen we eindelijk – na

een zeer hectische periode van negen maanden – weer op adem komen.” Voorrang? Luc en Johan kunnen in hun maandenlange zoektocht gelukkig rekenen op de steun van Lieve Anthonissen, maatschappelijk werkster bij CM. Opvang aanvragen voor mensen met een beperking verloopt volgens heel wat regels en procedures. Sinds eind 2011 gebeurt dat via een centraal registratiesysteem. Aangezien er een groot tekort is aan opvangplaatsen geeft de overheid voorrang aan mensen met de meest dringende noden. Zoals Marc, want de zorg van z’n ouders valt plots weg en zijn situatie blijkt dringend genoeg om snel een opvangplaats te mogen krijgen. En toch betekent ‘dringend’ blijkbaar niet dat het ook snel vooruitgaat. Tussen de bejaarden Maatschappelijk werkster Lieve checkt elke dag het centrale registratiesysteem op mogelijke open plaatsen. Intussen kan Marc terecht in twee verschillende rust- en verzorgingstehuizen, onder de formule ‘kortverblijf’. Hoewel dat het opvangprobleem van Marc en z’n broers tijdelijk van de baan helpt, is ➤

38

VERHAAL

➤

Luc:

IN DE OPVANGPLAATS KREEG MARC ZIJN KAMER AL TE ZIEN EN DIE zag hij volledig zitten. Hij zag daar ook mensen schilderen en had er veel zin in. Jammer genoeg moesten we hem achteraf zeggen dat het toch niet kon doorgaan.

deze situatie verre van ideaal. Eerst en vooral kan je in een kortverblijf maar maximaal tien weken verblijven. Marc kon zich gelukkig goed aanpassen aan nieuwe situaties, maar afscheid nemen was moeilijker. Johan: “Hij kende juist iedereen en dan moest hij weer weg. Besefte hij dat nu of niet? Volgens mij wel. Want ik zag wel aan hem dat hij het daar lastig mee had.” Bovendien zat Marc er als prille vijftiger tussen bejaarden, een omgeving waar hij maar weinig nieuwe impulsen kreeg en waar hij contact met leeftijdsgenoten miste. Marc heeft een hele periode in z’n leven gewerkt, maar de laatste jaren laat zijn gezondheid dat niet meer toe. Lieve zoekt dus op bezigheidstehuizen voor niet-werkenden, tehuizen waar mensen met een ernstige beperking verzorging, steun bij het wonen en psychosociale steun krijgen. Er zijn ook zinvolle dagactiviteiten. De toelatingsvoorwaarden hangen sterk af van voorziening tot voorziening. De leeftijd en het soort noden van iemand bepalen of de

Gaan we zelf allemaal voor onze familie moeten zorgen? De zorg opnemen voor een familielid of vriend is geen eenvoudige zaak, en kan je leven serieus omgooien. Gelukkig hoef je er niet alleen voor te staan. De maatschappelijk werkers van CM zijn gespecialiseerd in het mee helpen zoeken naar oplossingen voor thuiszorgers. Bel eens naar het CM-kantoor in je gemeente voor een afspraak, of kijk op www.cm.be – gebruik de zoekterm ‘wegwijs thuiszorg’.

voorziening voor iemand geschikt is of niet. Lieve heeft Marc aangemeld bij een zestal bezigheidstehuizen, maar er komt geen schot in de zaak. Er komen maar heel weinig plaatsen vrij voor dat soort tehuizen en het lijstje kandidaten is erg lang. Altijd een beetje op reis Oktober 2013. Eindelijk een lichtpuntje in de hele zoektocht: Marc mag op kennismakingsgesprek. Alles verloopt goed en Luc en Johan hebben veel hoop dat dit een blijvende opvangplaats mag zijn voor Marc. Helaas blaast de voorziening op het laatste moment alles af. De accommodatie blijkt niet genoeg aangepast aan rolstoelgebruikers. Luc: “Ze toonden er zelfs al zijn kamer en die zag hij al volledig zitten. Hij zag daar ook mensen schilderen of met een activiteit bezig zijn, hij had er zin in. Maar achteraf moeten wij dan weer tegen hem zeggen: ’t gaat toch niet door. Gelukkig viel die ontgoocheling op het eerste gezicht nog mee bij Marc. Maar wat er precies in z’n hoofd afspeelt weten wij niet. We gaven hem ook altijd opnieuw hoop door hem te verzekeren dat het goed ging komen. Ook probeerden we de humor erin te houden als hij weer ergens anders naartoe moest. Ik zei dan: je moet het zo zien, ’t is alsof je altijd een beetje op reis gaat, plezant toch?” Gevoel van onmacht Hoewel Luc en Johan vanaf het begin veel vertrouwen hadden in Lieve om een opvangplaats te vinden voor hun broer, zijn ze na het bezoek aan de mogelijke opvangplaats allemaal zwaar ontgoocheld. Slecht nieuws overbrengen maakt deel uit van Lieves job,

39

maar het blijft voor haar een zware dobber. “Het moeilijkste vind ik de onmacht als ik niets kan aanbieden en het balanceren tussen hoop en wanhoop. En dan toch wel de professionele afstand kunnen houden. Maar ik moet toegeven dat ik toch wel een paar nachten gepiekerd heb over hoe we dit gingen oplossen.” Nieuwe pistes Voor Lieve blijft het een zaak van veel lobbywerk: mensen aanspreken, contacten leggen met voorzieningen, mensen op je weg vinden die mee helpen zoeken naar een oplossing. Meestal lukt het haar wel,

maar de weg ernaartoe kan heel moeilijk zijn, vooral voor de familie maar ook voor de hulpverlener. “Vanaf het begin probeer ik een goede band op te bouwen met de mensen die ik help. Ik probeer hen altijd te zeggen wat de realiteit is. Bij mislukkingen zal ik meteen ook nieuwe pistes voorstellen. Ik moet dus altijd snel andere mogelijkheden bedenken.” En weer wachten op goedkeuring November 2013. Het einde van de tweede keer dat Marc tien weken in een rust- en verzorgingstehuis verblijft, komt in zicht. Wat hierna komt, is nog een vraagteken. Na opnieuw intensief te bellen, zoeken en rond te vragen vindt Lieve een nieuwe optie. Weliswaar

weer voor een periode van tien weken, maar nu in een geschikte opvangvoorziening voor Marc, een stap vooruit dus. Marcs toestand is intussen verergerd en hij heeft zwaardere verzorging nodig. Volgens de administratie moet je je dan eerst in een zwaardere categorie aanmelden. Met andere woorden weer een pak administratie en wachten op een goedkeuring. Naar The Rolling Stones Januari 2014. Alweer de laatste maand van Marcs voorlopige verblijf. Plots overlijdt er een bewoner, een open kans voor Marc misschien? Maar eerst moet hij nog een goedkeuring krijgen voor het feit dat hij nu meer zorg nodig heeft. Bovendien mag de voorziening mee ➤

➤

40

VERHAAL

VOORZIENINGEN VAN DE VLAAMSE OVERHEID De Vlaamse Overheid investeert al jaren in voorzieningen voor of in steun aan personen met een beperking. Vandaag krijgt het VAPH of het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap ongeveer 1,36 miljard euro. Daarvan gaat 90 % naar mobiele begeleiding, ondersteuning aan huis, persoonlijke assistentiebudgetten, dagopvang en verblijven in een residentiële voorziening (met overnachten). Als de overheid nu meer zou investeren in het gehandicaptenbeleid, dan zouden de wachtlijsten wel weggewerkt geraken. Klopt niet. Daar zijn verschillende redenen voor: mensen worden steeds ouder, ook personen met een beperking, door meer medische inzichten en mogelijkheden. Steeds minder mensen kunnen rekenen op opvang binnen familieverband. En er worden meer vormen van handicaps erkend (in vergelijking met vroeger), bijvoorbeeld autisme. Er doen met andere woorden steeds meer mensen een beroep op Vlaamse steun voor mensen met een handicap.

Ondersteuningsmogelijkheden voor volwassenen met een beperking. Er zijn drie grote categorieën: ambulant, residentieel en semiresidentieel. Mogelijke formules volgens de aard en de ernst van iemands beperking zijn Begeleid Wonen, Beschermd Wonen, Dagcentrum, Begeleid Werken, Tehuis voor werkenden, Tehuis voor niet-werkenden, en Nursingtehuis. Daarnaast kan je ook zelf je zorg en ondersteuning organiseren via een Persoonlijk AssistentieBudget (PAB).

‘Wachtlijst’ is relatief. De overheid wil het fenomeen ‘wachtlijst’ ook nuanceren. Wie op een wachtlijst staat, krijgt in vele gevallen al een of andere vorm van ondersteuning. Bijvoorbeeld

Sinds begin 2014 waait er een nieuwe wind binnen het gehandicaptenbeleid. Vanaf nu wil de Vlaamse Overheid werken met een ‘Persoonsvolgende Financiering’. Dat bete-

vanuit een voorziening, of via ‘gewone’ hulpverlening, thuisverpleging, vrijwilligershulp, enz.

kent dat personen met een erkende handicap nu een basisondersteuning zullen krijgen, een (weliswaar beperkt) forfaitair bedrag per maand. Tot nu toe krijgen sommige mensen die op een wachtlijst staan niets van geldsteun. In het nieuwe systeem zullen zij op z’n minst die basisondersteuning krijgen. Een tweede onderdeel van het nieuwe beleid is het ondersteuningsplan op maat. De persoon met een handicap kan met het ondersteuningsplan via een cash budget of vouchersysteem zelf z’n hulp organiseren en betalen, al dan niet binnen een voorziening. Bedoeling van die nieuwe initiatieven is dat mensen met een beperking nu zelf de touwtjes in handen krijgen, en zo kunnen kiezen voor de steun die zij willen. Het is een heel andere manier van denken en doen, zowel voor mensen met een beperking als voor alle betrokken diensten en voorzieningen. Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Jo Vandeurzen benadrukt dat dit geen besparingsactie is. Er moeten elk jaar nog steeds middelen bijkomen, klinkt het.

Meer info: www.vlaanderen.be/welzijnengezondheid, www.vaph.be, of de Vlaamse Infolijn 1700

➤

beslissen over wie de vrijgekomen plaats mag innemen. Op maar een paar dagen van de einddatum van Marcs voorlopige verblijf, krijgt Luc een verlossend telefoontje van de sociale dienst van de voorziening om te zeggen dat de zoektocht voorbij is: Marc kan blijven waar hij nu zit! Een pak van het hart van Luc en Johan. En ook voor Marc is dat fantastisch nieuws voor zijn toekomst. Want hij zit daar heel graag. Johan: “Wat ze daar allemaal met de bewoners doen, dat is ongelofelijk. Zo gingen ze bijvoorbeeld schaatsen, met de rolstoel op het ijs!” Luc: “Ze gaan zelfs naar Werchter Classic, naar The Rolling Stones! Ik heb die in mijn hele leven nog niet gezien!” Marc is nu ook veel zelfredzamer dan vroeger. “Hij rijdt nu zelf met z’n rolstoel, wat hij vroeger niet deed. Hij smeert nu ook z’n boterhammen, en begint zich ook zelf te wassen. Hij moest daar al veel langer opgevangen zijn, dat was eigenlijk beter voor hem geweest. Maar ja, ouders willen zo lang mogelijk zelf voor hun kind zorgen zeker ... Hoe zou je zelf zijn?” Lot uit de loterij Ook voor Lieve betekent de definitieve opvangplaats voor Marc een mooi eindresultaat van een lange zoektocht. “Helaas heb je niet alles zelf in de hand”, zegt Lieve, “en dat geeft toch altijd een wat wrang gevoel. Als het dan gelukt is om een opvangplaats te vinden, ben je wel blij natuurlijk. Maar toch is er ook altijd dat dubbele gevoel dat het eigenlijk een lot uit de loterij is waar je weinig vat op hebt. Was die ene bewoner niet gestorven, hoe ging het dan verder?” ●

GESPOT WETENSCHAP

Urine wordt …

1

Elektriciteit Het klinkt vreemd, misschien zelfs een beetje vies, maar het zou in de toekomst wel de waarheid kunnen blijken. Onderzoekers zijn er namelijk in geslaagd om uit urine elektriciteit te produceren. De technische uitleg laten we even achterwege, maar wetende dat urine overal in de wereld aanwezig is, zou het wel eens een grote doorbraak kunnen betekenen.

41

2

Drinkwater En dat zelfs door een Belgisch bedrijf! QinetiQ uit Kruibeke mag namelijk een waterzuiveringsunit ontwikkelen die alle vloeistoffen aan boord van NASA-ruimteschepen zuivert tot drinkwater. Nu nog de astronauten overtuigen.

3

Afslankmiddel Al klopt dat niet helemaal. Door een injectie van water en plantaardige polymeren in de probleemzones zou het overtollige vet wel via je urine afgevoerd worden. Of het product helemaal veilig is, daar bestaat nog geen eensgezindheid over. Of de urine die je na zo’n behandeling uitscheidt nog bruikbaar is voor de twee toepassingen hiernaast, lijkt ons ook twijfelachtig.

99

rode tinten wijzen op luchtvervuiling

CIJFER

Zoveel tekens telt de naam van een Nieuw-Zeelander, die een weddenschap verloor. Hij moest zijn naam veranderen en heet nu voluit: Full Metal Havok More Sexy N Intelligent Than Spock And All The Superheroes Combined With Frostnova.

WIST JE DAT ...

Luchtvervuiling te zien IS op oude schilderijen Door te kijken welke kleuren schilders gebruiken om de horizon te schilderen, kan je zien hoe vervuild de lucht was in die periode. Onderzoekers namen meer dan vijfhonderd schilderijen uit de voorbije vijf eeuwen onder de loep. Daaruit bleek dat ze meer rode kleuren gebruikten als de lucht vervuild was en meer groene tinten als dat niet het geval was. De luchtvervuiling was vooral afkomstig van vulkaanuitbarstingen.

Doccle: je CM-postbus en -archiefkast op internet Samen met o.a. Telenet en KBC biedt CM als eerste zijn leden de mogelijkheid om de CM-administratie gratis te ontvangen en te archiveren op een beveiligde

internet-site: Doccle. Geen mappen met paperasserij meer bijhouden of veel te lang zoeken naar dat ene document waarvan je niet meer weet waar je het gelegd hebt. Je kan nu

➝ Meer informatie op www.cm.be/doccle.

alle CM-documenten, zoals het overzicht van je terugbetalingen of je uitkeringen, altijd raadplegen op je Doccle-account. Je kan er ook rekeningen betalen.

42

NICK VERMEIREN 1.03.1994 — 18.03.2012

VLUCHTMISDRIJF

EEN VADER VERTELT OVER ZIJN VERONGELUKTE zOON “Vergeven kan ik het niet, ook al zou ik willen. Hij heeft mijn zoon laten liggen.” Tekst: Willem-Jan van Ekert

Op 18 maart 2012 fietste Nick Vermeiren naar huis. Rond 19 uur werd hij frontaal aangereden door een terreinwagen. De dronken bestuurder stapte uit, zag dat Nick nog bewoog en reed vervolgens naar huis om de koeien te melken. Pas vier uur later werd Nick teruggevonden in een gracht. Dood. De jongen heeft in zijn doodsstrijd nog geprobeerd om er op eigen kracht uit te kruipen. Nick was net 18 geworden … Vader Jef probeert het allemaal te verwerken. Wanneer

Jef me binnenlaat in zijn woning, tref ik een pastoor aan en een huilende vrouw. “Mijn schoonmoeder, ze heeft het er nog elke dag lastig mee.” We gaan naar een kamer ernaast “dan kunnen we wat rustiger praten”. Hij lijkt kalm, toch is het voor Jef een hele opgave om iemand te woord te staan. De dag voor ons gesprek kwam de zaak tegen de dader voor, in hoger beroep. In het krantenverslag las ik dat Jef tijdens de zitting in tranen uitbarstte. ➤

43

44

VLUCHTMISDRIJF

“Een hoog pk en een laag IQ zijn verantwoordelijk voor 90 % van de ongevallen”

➤

“Ik had plannen met Nick, samen een bakkerszaak beginnen. Dat was onze grote droom. Ik werk al jaren in de sector en Nick volgde een opleiding banketbakker aan de hotelschool in Hoogstraten. Die droom is nu aan diggelen …” Jef laat veel stiltes vallen, ik zie dat hij ermee worstelt om zich goed te houden. We zitten tegenover elkaar, hebben ongeveer dezelfde leeftijd en allebei twee zonen. “Nu is er nog één, Ben, die twee jaar ouder is. Hij laat aan mij niet merken wat hij voelt, maar ik zag onlangs op de Facebookpagina van Nick dat Ben heel openhartig over zijn gevoelens sprak, hoe moeilijk hij het ermee heeft …” Jef laat het me lezen. “Het doet me deugd om dat te zien. Weet je, ik werk nu al jaren zowat dag en nacht in die bakkerij en merk nu dat ik er veel te weinig was voor mijn jongens. Daar heb ik zo’n spijt van. Ik heb ze nauwelijks zien opgroeien. Ik weet dat ik het niet mag eisen, Ben leidt zijn eigen leven, maar ik verlang er zo naar dat Ben een gezin zal gaan stichten. Dat ik kleinkinderen heb … Dan heb ik weer iets om naar uit te kijken … Nu heeft het allemaal zo weinig zin.” Alleen naar het kerkhof En kan Jef er niet met zijn vrouw over praten, wil ik weten. “Dat lukt niet, ze is wat gesloten en verwerkt het op haar manier. Ze gaat ook liever alleen naar het kerkhof. Ik denk dat ze het nog altijd niet kan en wil aanvaarden.” We bladeren

De kordate politierechter van Dendermonde Peter D’Hondt is voor velen een vertrouwd mediagezicht en zet meteen de toon met bovenstaande uitspraak. In zijn rechtbank krijgt hij ‘veel te vaak’ te maken met plegers van vluchtmisdrijf.

A

ls je bij het parkeren de voorbumper van je achterligger raakt en niets zegt, dan wordt dat in België al gecategoriseerd als vluchtmisdrijf. Maar er is natuurlijk de vlucht waar de gevolgen verschrikkelijk zijn, zoals bij Nick. Dat iemand quasi opzettelijk - ik bedoel dan onder invloed van drugs, alcohol, bij te hoge snelheid en dergelijke - iemand anders aanrijdt en toch het hazenpad kiest. Dat is erg. Ik word in de pers vaak opgevoerd als de baarlijke duivel die zonder enige vorm van nuance iedereen zelfs voor verkeerd parkeren de bak in draait.

Ik vind dat imago prima, want daardoor verdwijnt langzaamaan het niet respecteren van een aantal cruciale normen in het verkeer. Rijden en drinken gaan niet samen. Laat daar geen misverstand over zijn. Maar die kruistocht inzake alcohol heeft er helaas ook mede voor gezorgd dat de vluchtmisdrijven stijgen. Heel vaak slaan mensen ook op de vlucht omdat hun documenten niet in orde zijn of omdat ze niet verzekerd zijn. Mensen die daarom doorrijden zijn anti-sociaal. De verzekering is ingevoerd omdat we niet perfect zijn en fouten kunnen begaan. Je hebt mensen die zich daar niet willen bij

neerleggen, en die moeten aangepakt worden. Niet op de manier zoals de wet nu voorschrijft, want nu is de minimumbestraffing voor onverzekerd besturen 100 (maal 6) euro, minder dan de jaarpremie! Voor mensen met rijverbod is de minimumboete 500 euro (maal 6) en een gevangenisstraf van 1 jaar en een minimum rijverbod van 3 maanden. Met slechts een verjaringstermijn van 1 jaar. Ter vergelijking: als je jouw voertuig met trekhaak niet aanbiedt bij de keuring riskeer je een gevangenisstraf van 3 maanden. Maar een verjaringstermijn is 5 jaar. Dat begrijp ik niet.

45

samen door enkele fotoboeken. Ik zie het leven van Nick in een paar minuten voorbijflitsen. Nick als baby, als kleine jongen met het gezin aan zee, Nick bij de scouts, aan het touwtrekken, zijn favoriete sport. Ik zie een goedlachse jongen en aan zijn lichaam te zien zou hij net zo’n stevige kerel als zijn vader geworden zijn. “Of ik me kan verplaatsen in de gedachten van de dader?” Jef denkt diep na, hij wikt zijn woorden. “Hij is na de aanrijding gewoon naar huis gereden. Hij had gedronken, het gerecht vermoedt 15 glazen bier. In mijn ogen is dat een mens zonder een hart of zonder

gevoel. Zijn ouders zouden na zijn thuiskomst zijn gaan zoeken naar Nick. Pas vier uur later hebben ze hem gevonden. Toen was het natuurlijk te laat. Waarom hebben ze niet meteen naar de hulpdiensten gebeld? Dan was Nick er nog geweest. Dan was hij nog even gelukkig geweest zoals hier op de foto’s.” “Toen ik die nacht thuiskwam van mijn werk zag ik dat Nick er niet was. Ik sprong direct weer in mijn auto om hem te zoeken. Toen ik op de plek van het ongeval aankwam, liep er een agent op me af. Hij deed kort het verhaal, nam mijn autosleutels af en bracht me naar huis. Ik had Nick al een

paar keer op zijn gsm gebeld, de politie had bewust niet opgenomen.” Veel praten Jef laat me nu andere foto’s zien van Nick. Zoals de politie hem vond. Ik heb er moeite mee, denk aan mijn eigen zonen. Het is zo wrang, zo oneerlijk, dat een vader over zijn overleden zoon moet praten. Ik voel dat Jef er behoefte aan heeft, dat het zo een plaats in zijn leven gaat krijgen. Want ook zijn leven gaat door. “Of ik er ooit overheen raak? Ik weet het niet. Ik ben 14 dagen thuisgebleven en dan beginnen werken. Werken geeft me rust, jaagt de gedachten weg. Ja, ik heb aan zelfmoord gedacht. Mijn huisdokter heeft urenlang aan de telefoon gehangen om het uit mijn hoofd te praten. Dat ik er moet zijn voor Ben, voor mijn vrouw … Dat er anders twee slachtoffers zouden zijn. Maar het is zo verdomd moeilijk.” “Gelukkig krijgen we ook veel steun. Slachtofferhulp komt regelmatig langs en ik merk dat mijn vrouw zelfs begint uit te kijken naar die ontmoetingen. Zo kan ze ook haar hart luchten. Ik heb nu heel veel aan mijn moeder en vooral aan het OVK, de vereniging voor ouders van verongelukte kinderen (zie kader). Daar ontmoet ik lotgenoten, praat ik met ouders die zelf ook een kind verloren hebben. Een dag na het ongeval kreeg ik ➤

46

➤

VLUCHTMISDRIJF

bloemen van mensen die ik helemaal niet kende. Achteraf hoorde ik dat ze ook een kind verloren hadden …” De straf “Wat voor straf de dader moet krijgen?” Weer denkt Jef lang na. “Dat is een moeilijke vraag … Ik wil gewoon gerechtigheid, dat ik antwoorden krijg op al mijn vragen. Wat is er precies gebeurd, waarom hebben ze niet meteen gebeld … De strafmaat interesseert me eerlijk

Ik neem afscheid van Jef, onhandig pak ik zijn schouder beet. Ik weet niet goed hoe je dat doet: iemands verdriet wegnemen. Onderweg naar huis bel ik naar mijn zonen. Gewoon, om te vragen hoe het met ze gaat. ‘Goed, waarom?’ Ik denk nog na over de woorden die Jef me bij het afscheid toesprak: “Het leven is een cirkel, ik moet die nu gewoon weer proberen in te vullen.” Als Jef blijft praten zoals hij tegen mij deed, gaat dat hem zeker lukken. ●

gezegd minder. Of hij nu naar de gevangenis moet of niet (op het moment van dit gesprek was er nog geen uitspraak in hoger beroep, nvdr), ik wil de dader gewoon niet meer zien. En dat laatste valt me zwaar, hij woont hier in de buurt …” “Vergeven kan ik het niet, ook al zou ik willen. Hij heeft mijn zoon laten liggen en laten afzien. Je ziet op de foto’s dat hij gevochten heeft voor zijn leven. Die wetenschap vreet aan me.”

LOTGENOTENVERENIGING OVK De lotgenotenvereniging ‘Ouders van Verongelukte Kinderen vzw’ (OVK) biedt hulp, begeleiding en ondersteuning aan families die een kind verloren in een verkeersongeval. OVK ijvert daarnaast voor de verbetering van de professionele opvang en de begeleiding van de families van verkeersslachtoffers. OVK sensibiliseert ook inzake verkeersveiligheid, en dit op alle niveaus (politici, jongeren, ….). Alle informatie kan je terugvinden op www.ovk.be. Je kan ook bellen (02 427 75 00) of mailen ([email protected]).

Wij verhogen uw comfort !

Huisliften

Plateauliften

VrijBLijVeNde offerte / BezoeK Bel gratis : 0800 20&950 TRAPLIFTEN, HUISLIFTEN PLATEAULIFTEN www.trapliftinfo.be VRIJBLIJVENDE OFFERTE / BEZOEK

E SERVIC 7/7 24/24 -

BEL GRATIS : 0800 20 950 E SERVIC 7d/7d

24u/24u

-

Mannebeekstraat 3 | B-8790 Waregem | [email protected]

NV Coopman Liften Heirweg 123 | B-8520 Kuurne BEZOEK ONZE WEBSITE : WWW.COMFORTLIFT.BE [email protected] | www.trapliftinfo.be

Wij verhogen uw comfort ! Trapliften

Voor meer info kan u terecht in1 één van de onderstaande Thuiszorgwinkels: CAVA_160x115h.indd 2200 2220 2260 2300 2320 2400 2440

HERENTALS Hofkwartier 5 HEIST-O-D-BERG Boudewijnlaan 39 WESTERLO St.-Lambertusstr. 33D TURNHOUT Patersstraat 85 HOOGSTRATEN Vrijheid 168 MOL Corbiestraat 3 GEEL Stationsstraat 162

Tel. 014 22 07 01 Tel. 015 24 12 24 Tel. 014 54 12 19 Tel. 014 47 36 00 Tel. 03 314 96 59 Tel. 014 34 76 40 Tel. 014 57 42 10

2470 2500 2800 2880

RETIE Peperstraat 2 Tel. LIER Mechelsesteenweg 215 Tel. MECHELEN Antwerpsesteenweg 259 Tel. BORNEM Stationsstraat 36 Tel.

26/03/14 10:45

014 37 03 480 015 28 03 889

18 72 30 08

00 29 70 35

Hallo!

47

Wie? Gusta Verbergt, CM-consulent in Mechelen. Wat? In haar vrije tijd speelt ze mee in musicals en doet ze vrijwilligerswerk bij Ziekenzorg. Waarom? “Mensen die na een optreden komen zeggen dat ze een leuke avond hebben gehad, daar doe ik het voor.”

©Studio 37

‘Als ik zing, zit ik in een andere wereld’

Benieuwd naar het volledige verhaal van GUSTA? Ga dan naar facebook.com/magazinecava

48

VERBORGEN VERLEIDERS

Verborgen verleiders Wie kent dit niet? Gewapend met een boodschappenlijstje stap je een supermarkt binnen. Aan de kassa blijkt dat je toch weer meer in het winkelkarretje hebt gelegd dan je van plan was. Hoe komt dat toch? Zijn onze ogen groter dan de maag of is er meer aan de hand? Twee experts op het gebied van neuromarketing en consumentengedrag geven uitleg over ons keuzegedrag en de zogenaamde ‘verborgen verleiders’ in de supermarkt. Tekst: Lies Vermeesch FOTOGRAFIE: Corbis

N

ee, neuromarketing bestudeert niet het zenuwachtig gedrag tijdens de solden of koopavonden. Patrick Vyncke is professor reclamewerking en consumentengedrag. Volgens hem is neuromarketing een beetje een modewoord. “Het gaat vooral over de onbewuste beïnvloeding tijdens het aankopen, zaken waar we geen vat op hebben. In 95 % van de gevallen maken we beslissingen die afhangen van onze gevoelens en gedachten. De overige 5 % van onze keuzes maken we expliciet. Je gaat bijvoorbeeld niet bewust beslissen om verliefd te worden op iemand. Mensen nemen dus bijna louter onbewuste beslissingen.”

Walter Limpens van marketingbureau Neurensics: “Neuromarketing maakt gebruik van allerlei technieken uit de neurowetenschap. Dat zijn zowel medische meettechnieken (zoals het meten van gezichtsuitdrukkingen en oogbewegingen) als sociale psychologie en onderzoekanalyses. Met scantechnieken – zoals EG of MRI-scans – zien we welke hersengebieden actief zijn bij het geven van impulsen. Je meet elektronische veranderingen in het brein of je leidt af waar het bloed naar stroomt. Veranderingen in het brein tonen aan dat een bepaald merk of product iets met je doét. Op die manier onderscheiden we begeerte, vertrouwen, beloning, ➤

49

Maken we onze keuzes in de supermarkt nog zelf?

50

➤

VERBORGEN VERLEIDERS

gevaar, irritatie, angst … allemaal gevoelens die verband houden met consumentengedrag.” Verborgen verleiders “In de supermarkt worden we gebombardeerd met zintuiglijke prikkels”, vervolgt Limpens. “Bovendien beseffen we amper welke impact die verborgen verleiders op ons koopgedrag hebben. We kopen bijvoorbeeld vooral merken die we kennen uit reclameboodschappen. Of in de winkel verspreidt men vaak de geur van vers afgebakken brood. Dat brengt ons in een goede stemming waardoor we meer kopen. Rode verlichting laat vlees er verser uitzien, we denken hierdoor dat we kwaliteit krijgen in ruil voor onze centen. Grotere winkelkarren vullen we sneller en groenten en fruit vinden we aan het begin van de supermarkt omdat we dan nog gemotiveerd gezonde voeding aankopen. Aan de kassa graaien we snel nog wat ongezonde snacks of andere impulsaankopen mee, want door het wachten krijgen we een ‘hongertje’ of we hebben nog geld over. Italiaanse muziek op de wijnafdeling? Jawel, dan is de kans groter dat we met Italiaanse wijn naar huis gaan. Wees ook alert voor ‘uitzonderlijke’ prijsaanbiedingen, want dan slaan we automatisch een grotere voorraad in. Exclusiviteit is ook een niet te onderschatten koopmotivatie: wanneer een bepaald goed schaars is, willen we nog snel een exemplaar hebben. Je ziet, verborgen verleiders spelen meestal in op positieve gevoelens, want je associeert ze met een beloning of een ander goed gevoel.” Gevoelsmatige associaties “Op zich zijn die verborgen ver-

leiders niet zo verborgen, hoor”, zegt Professor Vyncke beslist. “De consumenten realiseren zich enkel niet dat de onbewuste invloed zo groot is. Door verschillende emotionele stimuli legt je brein associaties bij een bepaald merk of product. Na verloop van tijd ga je over tot een aankoop, of net niet. Het doel dat je hebt in jouw leven, geeft hier de doorslag: wat vind je belangrijk? Doordat gevoel de doorslag geeft bij een aankoop, hoeven grote merken geen informatie meer mee te geven. Ze hangen eerder emotionele kenmerken vast aan hun product. Coca-Cola associëren we bijvoorbeeld met ‘happiness’.” “Ons onderbewuste krijgt maar liefst 300.000 keer meer en sneller informatie te verwerken dan ons bewuste systeem. Al die interacties hebben een gevoelsmatig effect op je koopgedrag, maar je mag de invloed hiervan ook niet overschatten. Er bestaat niet zoiets als een ‘koopknop’ waarmee marketeers consumenten in hersenloze zombies veranderen. Het is wél zo dat een goede marketeer onbewuste gevoelens probeert op te wekken. Maar hoeveel invloed het onderbewuste ook op je heeft, je kan mensen nooit dingen laten kopen die ze niet willen. Als man ga ik bijvoorbeeld nooit inlegkruisjes kopen omdat het voor mij niet relevant is.” De kwetsbare groep Wie zijn er extra ontvankelijk voor verborgen verleiders? Limpens: “Kinderen en tieners. Marketeers spelen daar gretig op in door de producten in de supermarkt op kinderooghoogte te zetten. Tieners hechten dan weer een groot belang aan de mening van hun

TIPS Volgens professor Vyncke kunnen we ons niet wapenen tegen de emoties die onze aankopen bepalen. Maar laat het een geruststelling zijn dat je nooit iets zal kopen dat je écht niet wil. Walter Limpens is het daarmee eens. Het lijkt hem zeer moeilijk om weerstand te bieden tegen verborgen verleiders, maar hij geeft ons alvast deze tips mee: • Houd in het achterhoofd dat je altijd wordt beïnvloed. • Probeer je aan een boodschappenlijstje te houden, dan maak je een rationele keuze. De vraag is of je dat wil doen, want er kruipt tijd in die voorbereiding. • Beslis niet te snel. • Wees kritisch. Heb je het product echt nodig of niet? • çava?-tip: ga niet winkelen met een lege maag.

51

klantenkaarten of de al aardig ingeburgerde ‘Like’-buttons op Facebook. Jouw aankopen in het verleden en hoe je ze deed worden ook allemaal opgeslagen in databanken. Al die gegevens kunnen van pas komen om jouw aankoopproces te beïnvloeden. Al te maken gekregen met smartphones die je naar een winkel in de buurt gidsen?

vriendenkring, dat maakt hen erg kwetsbaar. Maar we zijn er allemaal slachtoffer van, of we nu willen of niet. Iedereen koopt gevoelsmatig producten aan. Onze bewuste gedragingen worden namelijk gedirigeerd door onbewuste impulsen.” “Ik denk niet dat bepaalde mensen meer vatbaar zijn voor verborgen verleiders dan andere”, onderbreekt professor Vyncke. “Het is iets waar we allemaal mee te maken hebben. We krijgen gevoelens voor iets zonder daarbij na te denken. Ja, zelfs als professor in de communicatiewetenschappen, laat ik me nog vangen door emotionele koopmotivaties. Omdat het zodanig onbewust gebeurt allemaal.” “Ook ik trap er nog in hoor”, beweert Limpens. “Schaarste werkt goed bij mij. Plots wil ik een product dat ik niet nodig heb omdat er weinig exemplaren van zijn. Gevoels-

Lindstrom somt een aantal opmerkelijke bevindingen op. In winkels met trage muziek blijft 18 % langer in de winkel. Een gemiddeld driejarig Amerikaantje herkent honderd logo’s en merken. In 1995 gaf 53 % van de Amerikaanse mannen toe voor zichzelf te winkelen. Vandaag is dat al 75 %. En velen onder hen kopen traditioneel vrouwelijke producten. Marketeers creëerden vanuit het niets een mannencosmetica-industrie van niet minder dan 27 miljard dollar per jaar. En het lijkt erop dat wie denkt verborgen verleiders te snel af te zijn, eraan is voor de moeite. Wie niet naar tv-reclame kijkt, enkel vertrouwt op onafhankelijke consumententesten en zweert bij anti-consumptiegoeroes, wordt door softwarebedrijf SAS via sociale chats gevolgd. Zo komen die te weten wie invloed uitoefent op wie. Bedrijven gaan dan op hun beurt deze ‘beïnvloeders’ benaderen. En die doen vanzelf de rest …

matig heeft Apple mij goed te pakken. Ik heb een sterke voorkeur voor Apple-producten, geen idee hoe ze mij zo ver gekregen hebben (lacht).” Brainwashen Marketinggoeroe Martin Lindstrom schreef een boek over de kracht van de verborgen verleiding tijdens het winkelen: ‘Brandwashed: Tricks Companies Use to Manipulate Our Minds and Persuade Us to Buy’ (vrij vertaald: Gebrainwashed, trucs van bedrijven om ons brein te manipuleren en ons te verleiden tot kopen”). Lindstrom kan het weten: hij werkte in het verleden als marketeer voor bedrijven als McDonald’s, Procter & Gamble en Microsoft. In zijn boek beschrijft hij dat marketeers tegenwoordig over meer informatie dan ooit tevoren beschikken. En dan moet je niet alleen denken aan de bekende

18 % In winkels met trage muziek blijft 18 % langer in de winkel.

Je zou voor minder argwanend worden. Wordt het geen tijd om de sociale media vaarwel te zeggen en op een zaterdagochtend gezellig naar de buurtmarkt te kuieren? En je daar hooguit te laten verleiden door de marktkramer die het hardst kan roepen? ●

52

CM-Deals 1

Echte vakantieliefde met Intersoc? JOUW VOORDEEL? ALL-IN GENIETEN IN ZINAL VANAF € 532

CM

VOORD eEL

Intersoc, de CMvakantiedienst, staat al 65 jaar garant voor echte vakantieliefde. De Intersoc-monitoren organiseren dagelijks te gekke kinderclubs en activiteiten voor jong en oud. Bij Intersoc geniet je 100 % van je vakantie. Hôtel les Diablons in Zinal (Zwitserland) Dit volledig gerenoveerde Intersoc-hotel is de perfecte uitvalsbasis voor een actieve vakantie. Tal van wandelingen en fietstochten leiden je naar een fantastisch panorama op de omringende bergtoppen. Met de inbegrepen aximo-pas maak je in dit majestueuze berglandschap bovendien gratis gebruik van het openbaar vervoer en krijg je diverse kortingen. Geniet deze zomer ook van

2

NACHT VAN DE MAAN JOUW VOORDEEL? ¤ 5 KORTING MET KORTINGSCODE

Wandel mee tijdens deze nachtelijke wandelmarathon (42 km) bij volle maan. Er is een trappistenontbijt voorzien bij aankomst. Vertrek bij zonsondergang en aankomst ten vroegste bij zonsopgang. Vertrek in Park Kasteel Hallehof te Halle-Zoersel.

onze all-in: tussen 11.30 uur en middernacht zijn alle frisdranken, waters, fruitsappen, warme dranken, pils en wijn van het vat inbegrepen. Zwanger? Gratis naar Zinal Ben je zwanger en wil je voor een laatste keer met twee op reis? In Zinal word je extra in de watten gelegd en ervaar je dat op vakantie gaan met kinderen probleemloos kan bij Intersoc. Tijdens onze babymoon-weken bieden we voor zwangere dames ook activiteiten aan, onder professionele begeleiding. Praktisch Meer informatie over Zinal en babymoon via 070 233 119 of via www.intersoc.be.

Praktisch • Nacht 12-13 juli 2014 • Deelnameprijs € 34 • Gebruik uw kortingscode ‘CMNVDM14’ bij inschrijving en geniet van € 5 korting • Alle info en inschrijvingen: www.nachtvandemaan.be

€ 10 korting

3

Kom naar het plezantste land! JOUW VOORDEEL? ¤ 10 KORTING PP. VOOR CM-LEDEN

Bobbejaanland, dat is fun voor groot en klein. Met meer dan 40 attracties, vindt iedereen er wel eentje die zijn hart sneller doet slaan! Praktisch • CM-leden krijgen een korting op de toegangsprijs in

Bobbejaanland van maximaal € 50: € 10 per persoon voor maximaal 5 personen. • Surf naar www.cm.be, druk de bon af en kleef er een gele klever op. Aan de kassa van Bobbejaanland ruil je de bon in voor korting op de toegangsprijs.

53

4

FAMILIEWEEKEND EN VERWENARRANGEMENTEN JOUW VOORDEEL? 5 % KORTING VOOR CM-LEDEN

5% korting

5

VIER JOUW VERJAARDAG IN DE BOSSEN JOUW VOORDEEL? GRATIS FEESTWEEKEND

Ben of word jij dit jaar, net als Massembre, ook 65? Of ben je deze maand jarig? Stuur ons een mailtje met het codewoord ‘Verjaardagsweekend’ en je geboortedatum. Ligt jouw geboortedag het dichtst bij die van Massembre? Dan staan onze herten klaar om je met open hoeven en het nodige feestgedruis te ontvangen. Extra info: We geven 22 weekends weg. De wedstrijd loopt t.e.m. 31 juli 2014. Het weekendje Massembre is

Super familieweekend met Vayamundo • 3 dagen, 2 nachten • 5 % korting voor CM-leden + geschenk: fles La Chouffe per familie Niets boven een Vayamundo super familieweekend in Houffalize. Je vertrekt als een familie en komt terug als een super familie. Verwenarrangement • 3 dagen, 2 nachten • 5 % korting voor CM-leden + geschenk: fles Keyte per familie Geniet met het Vayamundo verwenarrangement tijdens een ontspannend weekendje uit aan zee van een VIP-ontbijt, 3-gangenmenu, onbeperkte

toegang tot het zwembad, speelparadijs, … Info + boeking Super familieweekend • Vayamundo Ol Fosse d’Outh • 6660 Houffalize • 061/28.88.01 • [email protected] • www.vayamundo.be Verwenarrangement • Vayamundo De Kinkhoorn & Ravelingen • Zeedijk 290-330 • 8400 Oostende • 059 70 16 97 • dekinkhoorn.ravelingen@ vayamundo.be • www.vayamundo.be Bij reservatie vermelding code: çava2014 + CM lidnummer doorgeven.

geldig voor 1 persoon in verblijfsformule Comfort in Halfpension, 2 nachten, t.w.v. € 108,60. Per betalende volwassene verblijft 1 kind onder 6 jaar gratis. We verwittigen de winnaars per e-mail. Praktisch: • + 32 82 64 43 57 • [email protected] • Massembre, 5543 Heer, België • www.massembre.be

54

Enquête: VERTROUWEN

HEB JIJ EEN BLIND VERTROUWEN? ‘Vertrouwen maakt dingen mogelijk’. Het klinkt eerder als een geweldig cliché dan als een hippe slogan, maar dan wel een cliché met wetenschappelijk bewijs. In onze nieuwste çava?-enquête peilden we naar jullie vertrouwen en onderzoekster Sofie Marien laat zich hier en daar verrassen door de resultaten. Tekst: Femke Coopmans FOTOGRAFIE: Studio Edelweiss

55

69,1 %

Voor getrouwde stellen is vertrouwen in een relatie iets belangrijker (69,1 %) dan voor samenwonende koppels (60,2 %).

➤

➤

81,5 % van de 2.553 mensen die de online enquête invulden gelooft dat het makkelijker is om het vertrouwen te schenden dan om vertrouwen te krijgen. Een kostbaar goed dus, dat vertrouwen. Al vindt Sofie Marien, PhD, assistant professor politieke wetenschappen met een expertise in onderwerpen zoals vertrouwen, publieke opinie ... en onderzoeksmedewerker aan de Leuvense Universiteit, dat dat niet per se zou moeten: “Het idee leeft dat een beetje wantrouwen soms wel goed is. Dat merk je ook aan sommige vragen in deze enquête. Is jouw vertrouwen al eens geschonden en door wie? Een ander voorbeeld: als je portefeuille gestolen is, krijg je vaak reacties als ‘ben je wel

74 % 74,5 % geeft de politie een cijfer tussen 5 en 8/10.

voorzichtig geweest en heb je wel goed opgelet?’ Nochtans zegt wetenschappelijk onderzoek heel duidelijk: vertrouwen is goed. Vertrouwen maakt veel mogelijk. Denk aan collectieve acties, samen met mensen iets opzetten ... Zonder vertrouwen wordt dat moeilijker en ook duurder, want je bent veel langer bezig als je overal gedetailleerde afspraken over moet maken.” Sofie Marien verwijst nog naar de vraag of we geloven dat het geld dat we aan goede doelen doneren goed terechtkomt. 32,5 % denkt (zeker) van wel, 35,5 % gelooft dat (helemaal) niet. “Als je daar niet in vertrouwt, wordt het natuurlijk moeilijk om acties voor goede doelen te organiseren.” Laat je laptop maar staan De enquête geeft aan dat mensen vertrouwen één van de belangrijkste bouwstenen vinden in een relatie: 65,3 % is helemaal akkoord, 32,7 % is akkoord. Dat is bijna unaniem. Specialist Sofie Marien breidt dat uit: “Vertrouwen is een bouwsteen in een samenleving. Er zijn al veel studies gedaan naar het effect van vertrouwen op de economie, op armoede, criminaliteit, gezondheid ... En daar komt telkens hetzelfde uit: in een samenleving waar veel vertrouwen is, draait de economie beter, is er minder armoede, minder criminaliteit en de gezondheidscijfers zijn er hoger. Uiteraard gaat het ook in de andere richting: als je op een plek leeft waar het economisch goed gaat, dan is het ook makkelijker om mensen te

40,7 % is (helemaal) akkoord met de stelling dat ‘wie niemand vertrouwt zelf ook niet te vertrouwen’ is.

vertrouwen. Het ene versterkt het andere. Het gaat goed, je hebt vertrouwen, het gaat nog beter ... In Noord-Europa is het vertrouwen doorgaans veel hoger dan in Zuid-Europa. Ik heb zelf voor mijn onderzoek drie maanden in Finland gewoond. Studenten laten hun laptop daar tijdens de lunch gewoon in de bibliotheek staan en als ze terugkomen staat die er nog. Zoiets is bij ons al ondenkbaar en in Zuid-Italië helemaal. Wij zijn de middenmoter van Europa. Hoe meer je naar het noorden gaat, hoe groter het vertrouwen. Niet toevallig zijn dat ook de rijkste landen. Het ene versterkt het andere. Veel vertrouwen is dus goed voor een samenleving. En in een samenleving waar veel vertrouwen is, wordt dat vertrouwen ook minder geschonden.” De slechtste van de klas In de enquête werden ook punten uitgedeeld. De 2.553 deelnemers, waarvan 72,4 % vrouwelijk, bogen zich over een lijstje met instituten en gaven punten op tien. Huisartsen scoorden veruit het best. De meesten gaven hen een 8 (34,1 %) of een 9 (27,4 %) op 10. De diagnose van de huisarts wordt in 45,8 % van de gevallen ook geloofd, 32,1 % gaat thuis op zoek naar extra informatie. Daarna volgen onderwijs (28,2 % geeft een 7 en

RESULTATEN VERTROUWENSENQUÊTE

29,6 % een 8) en leerkrachten (25,9 % geeft een 7, 32,7 % een 8), maar zij krijgen tegelijk ook een dikke nul op tien van respectievelijk 6,5 % en 6 %. Aan de staart van de lijst bengelen politici (16,4 % geeft 0/10 en 57 % geeft 3, 4, 5 of 6/10), de politieke instellingen (16,5 % geeft 0/10 en 58,5 % geeft een 3, 4, 5 of 6/10), de koning (25,7 % geeft 0/10 en 28,5 % geeft een cijfer lager dan 5/10) en de Kerk (30,9 % geeft een score van 0 op 10 en voor nog eens 28,5 % is de Kerk gebuisd). Van 25,4 % krijgt de Kerk wel een cijfer dat hoger is dan 5/10. Weinig verrassingen voor de experte: “Die verhoudingen zijn redelijk klassiek. In dit soort lijstjes scoren onderwijs en gezondheidszorg altijd

vertrouwen nu historisch laag is, zoals je zo vaak hoort zeggen. Mensen hadden vroeger niet meer vertrouwen in de politiek. Het is wel even gedaald na de politieke crisis, maar meer recente cijfers geven opnieuw het vroegere niveau aan. Dat is bijzonder en typerend aan vertrouwen, zowel vertrouwen in andere mensen als in instellingen: het herstelt zich altijd.” Of vertrouwen dan iets is dat in jezelf zit? “Voor een deel, maar het komt vooral door het sociale leven rond je heen. De adolescentie is wat dat betreft een cruciale fase. Daar wordt je vertrouwen gevormd door omgevingsfactoren als ouders, gezin, het land waar je woont ... Je ziet wel verschuivingen

69,1 % heeft vertrouwen in de toekomst, 15,9 % niet en de rest heeft geen mening.

goed en in politiek hebben mensen veel minder vertrouwen.” Vertrouwen herstelt zich altijd “Ik moet wel zeggen dat het gemiddelde voor politici in wetenschappelijke onderzoeken meestal iets hoger ligt, net erdoor of net gebuisd. En opnieuw zitten wij daarmee in het midden van Europa. Het klopt overigens niet helemaal dat het

doorheen generaties, maar bij een individu zijn er in de loop van zijn of haar leven zelden fundamentele veranderingen.” Het vertrouwen in de Kerk kan daar een voorbeeld van zijn: “Door de secularisering zijn mensen steeds minder katholiek gelovig. De Kerk is zijn positie in de samenleving al langer aan het verliezen en de recente schandalen doen daar natuurlijk

72,8 % VS

67,1 % Als men mij vraagt iets niet door te vertellen ... dan hebben mannen het daar iets makkelijker mee (72,8 %) dan vrouwen (67,1 %). 32,3 % van de vrouwen is het graag snel even kwijt aan iemand die ze vertrouwen. Bij de mannen is dat maar 26,3 %.

geen goed aan. Ze zijn nog wel vrij recent, dus het is moeilijk om in te schatten of de cijfers uit deze enquête een dipje aangeven of dat het echt slechter gaat.” Een buffer voor discriminatie Als je op straat wordt aangesproken door een onbekende, dan reageert 5,7 % wantrouwig en 51,7 % voelt wantrouwen, maar luistert toch naar de vraag. Heeft die onbekende een andere huidskleur dan stijgen die procenten naar respectievelijk 13 en 55. Sofie Marien vindt dat boeiende cijfers: “Het is soms moeilijker om mensen te vertrouwen die een beetje anders zijn. Je voelt een soort dreiging, misschien economisch of eerder cultureel ... Vertrouwen speelt op dat moment een interessante rol. Mensen die veel vertrouwen hebben, voelen precies diezelfde dreiging, maar zij gaan

➤

57

58

Enquête: VERTROUWEN

➤

die zelden omzetten in vooroordelen, racisme of discriminatie. Omdat zij in het algemeen geloven dat mensen gewoon te vertrouwen zijn, wordt dat vertrouwen ook een soort buffer tegen discriminatie.” Wie blaakt van zelfvertrouwen? Tot slot misschien nog de belangrijkste: vertrouwen in jezelf. De ruime helft (54,5 %) zegt meer dan genoeg zelfvertrouwen te hebben. En dat groeit met de jaren: van 38 % bij de 15- tot 25-jarigen naar 66 % bij de mensen ouder dan 55. Alleenstaanden hebben het het moeilijkst met zelfvertrouwen (44,8 %) en een scheiding hoeft blijkbaar geen deuk te betekenen, want twee derden (61,9 %) heeft alle vertrouwen in zijn of haar kunnen en dat is ongeveer evenveel als bij de getrouwden (59,5 %). Maar nieuwsgieriger is de experte naar de verschillen per opleidingsniveau. De online enquête werd, typisch, vaker

1. Partner 2. Een vriend(in) 3. Ouders 4. Huisarts of broer/zus 5. Kinderen

23 % 21,5 % 10 % 9,7 % 8%

Top 5 van mensen die ons vertrouwen schaden 1. Collega’s 2. Baas 3. Een vriend(in) 4. Partner 5. Familie andere dan ouders of kinderen

17,9 % 17,1 % 16,5 % 13,4 % 11,7 %

ingevuld door mensen met een hoger diploma. Maar dan nog zijn de verschillen opvallend genoeg. Van wie geen of enkel lager onderwijs genoot, heeft maar 44,7 % het gevoel genoeg zelfvertrouwen te hebben en die cijfers zwellen aan tot 58,4 % bij de universitairen. Mensen met een universitair diploma hebben ook meer vertrouwen

in de toekomst (81,5 %). Ze zijn zelfs een pak hoopvoller dan studenten (65,2 %) en al helemaal in vergelijking met mensen die enkel hun lager secundair afwerkten (54,5 %). “De grootste ongelijkheden in onze samenleving hebben met opleiding te maken”, bevestigt Sofie Marien. “Zelfvertrouwen, vertrouwen, participatie, interesse in politiek ... Het is een sterk patroon in al mijn onderzoek. Marc Bovens en Anchrit Wille, twee Nederlandse onderzoekers, spreken hier zelfs over een diplomademocratie. Je diploma geeft meer en meer je plaats in de samenleving aan. We kijken heel vaak naar geslacht en leeftijd, maar opleidingsniveau springt er altijd uit.” In onze enquête zag je inderdaad nauwelijks verschillen tussen de antwoorden van mannen en vrouwen. Alleen één ding was anders: mannen vertrouwen hun vrouw (72,2 %) makkelijker dan vrouwen hun man (61,3 %). Daar heeft niemand extra commentaar bij nodig. ●

Çava-wandeling 2014: doe mee! De çava-wandeling rond het thema ‘angst’ vorig jaar in Gent was een groot succes. Daarom organiseren we ook komende zomer weer een wandeling. Deze keer is het thema ‘vertrouwen’ en we trekken naar Antwerpen. • Antwerpen, een stroom van vertrouwen • Hoop, geloof, niet-bang,

vol vertrouwen in de toekomst.

• Rustgevend • Veiligheid, geborgenheid • Thuiskomen • ‘t Stad, een stroom van vertrouwen Tijdens de çava?wandeling van vorig jaar in Gent leerden we dat angst van alle tijden is. Doorheen de stad kwamen we tekenen tegen van angst en hoe de mensen zich daartegen wapen(d)en. Tijdens deze

wandeling in Antwerpen willen we vooral kijken naar hoe vertrouwen mensen wapent tegen die angst, hoe het iemand terug op de rails zet. Hoopgevend,

Praktisch U kunt de wandeling maken van 15 juni tot en met 15 september 2014. De gratis wandelgids ‘Antwerpen, een stroom van vertrouwen’ ligt voor u klaar op het infokantoor voor Toerisme (Grote Markt 13, 2000 Antwerpen). Er zijn weer enkele mooie prijzen te winnen.

VOND JE DIT INTERESSANT? DOE DAN MEE AAN DE NIEUWE ENQUÊTE EN LEES HET RESULTAAT IN DE VOLGENDE çAVA!

Top 5 van mensen waarmee we makkelijk over onze problemen praten

doe mee !

OPROEP ENQUÊTE

WIN EEN BONGOB ON HEERLIJ K LOGEREN

Werd jij al eens gepest? Pesten is een moeilijk bespreekbaar thema, maar dat wil niet zeggen dat we het onder de mat moeten vegen. Daarom wil çava? van jou weten wat jouw ervaringen zijn met pesten. Ben je zelf ooit slachtoffer geworden of was je eerder zelf de pestkop? Misschien is het ooit wel volledig uit de hand gelopen …? Vul meteen de çava?-enquête in en maak kans op een fantastische Bongobon ‘Heerlijk Logeren’ t.w.v. ¤ 94,40 om helemaal tot rust te komen. Deelnemen kan tot 20 juni 2014 op www.cava-enquete.be

CM 60

XXX

AGENDA

VOLLEDIG OVERZICHT OP WWW.CM.be/RMT.AGENDA

BABY, KIND & TIENER

BABY, KIND & TIENER

BABY, KIND & TIENER

bedplassen

Pas zwanger

Eigen baas over je gedachten. Leer positief denken.

Je hoeft je als ouder niet te snel zorgen te maken als je kind 's nachts (nog) in bed plast. Of je een behandeling dient te starten, hangt van een aantal factoren af zoals leeftijd en voorgeschiedenis. Van zodra je met een behandeling start, is de steun en medewerking van ouders een belangrijke factor om te kunnen slagen. Gastspreker Dr. Ackaert geeft toelichting. Praktisch Wanneer 3 juni, 20.00 uur Waar Zaal Malperthuis, Konijnenbergpad 2, 2350 Vosselaar Begeleiding dr. Koen Ackaert, uroloog Prijs • CM-leden: € 3 • verh. tegemoetk.: € 2 • niet-leden: € 6 Organisatie CM Gezondheidspromotie en CM-kern Vosselaar Info en inschrijven 014 40 35 45 of www.cm.be/rmt.inschrijven

Als je nog geen 15 weken zwanger bent en je wilt praktische informatie om je goed voor te bereiden op de komst van je kindje, dan ben je samen met je partner welkom op de infoavond ‘Pas zwanger’. Is het nodig dat ik bepaalde gewoonten verander? Hoe kan ik omgaan met mijn ongemakken? Hoe ontwikkelt het baby’tje zich in mijn buik? Hoe regel ik mijn bevallingsrust? Wie kan mij begeleiden tijdens mijn zwangerschap? Waar en hoe kan ik bevallen? Een vroedvrouw en deskundige van CM geven een antwoord op deze vragen. Praktisch Wanneer 4 juni (Mechelen) of 24 juni (Geel), 19.30 uur Waar Mechelen: CM-campus, Antwerpsesteenweg 261 Geel: Het Wijnhuis, Stationstraat 56 Begeleiding Geel: Lieve Huybrechts (vroedvrouw) Mechelen: Michel Pastijn (CM-medewerker) Prijs • CM-leden: gratis • niet-leden: € 6 Organisatie CM Gezondheidspromotie Info en inschrijven 014 40 35 45 of www.cm.be/rmt.inschrijven

Deze training richt zich naar kinderen van het 4de leerjaar die zich snel zorgen maken, vaak piekeren en veel negatieve gedachten hebben. In een klein groepje (maximum 8 kinderen) leren kinderen de baas te worden over hun negatieve gedachten. Voorafgaand is er een telefonisch kennismakingsgesprek met de ouders en na afloop van de hele training is er een individueel evaluatiegesprek met de ouders. Praktisch Wanneer 6 sessies tussen 28 juli en 1 augustus, van 9.30 uur tot 11.30 uur (1 augustus: ook 12.30 – 14.30 u) Waar CM-campus, Antwerpsesteenweg 261, 2800 Mechelen Begeleiding Wendy De Pree, ontwikkelingspsycholoog en gedragstherapeut Prijs • CM-leden: € 120 • verh. tegemoetk.: € 60 • niet-leden: € 170 Extra CM-voordeel per sessie wordt 50 % terugbetaald indien het kind recht heeft op kinderbijslag, lid is van CM en een voorschrift kan voorleggen en indien het kind nog geen 12 tegemoetkomingen voor psychotherapeutische begeleiding kreeg. Organisatie CM Gezondheidspromotie Info en inschrijven 014 40 35 45 of www.cm.be/rmt.inschrijven

61

LIJF EN LEDEN

LIJF EN LEDEN

LIJF EN LEDEN

RUGKLACHTEN

Weet wat je eet als diabeet: Lees het etiket

Aromatherapie voor gevorderden - Zomer

Rugproblemen komen erg veel voor én in verschillende gradaties. Rugen spierversterkende oefeningen kunnen, in combinatie met een goede lichaamshouding, tot een vermindering van rugklachten leiden. Maar soms volstaan oefeningen alleen niet meer: wanneer er ter hoogte van rug of nekwervel ernstige letsels zijn, wordt medisch ingrijpen vaak noodzakelijk. Gastspreker Dr. Bataillie legt eerst de werking uit van een ‘normale rug’, geeft vervolgens een overzicht van de meest voorkomende rugaandoeningen en geeft toelichting bij de diverse behandelingsmogelijkheden. Praktisch Wanneer 27 mei om 20.00 uur Waar Wit-Gele Kruis (ingang Augustijnenlaan thv Administratief Centrum), 2200 Herentals Begeleiding Dr. Filliep Bataillie, orthopedist Prijs • CM-leden: € 3 • verh. tegemoetk.: € 2 • niet-leden: € 6 Organisatie CM Gezondheidspromotie en CM-kern Herentals Info en inschrijven 014 40 35 45 of www.cm.be/rmt.inschrijven

Diabetes en voeding, het is geen gemakkelijke combinatie. Naast de suiker, waar je sowieso rekening mee moet houden, is het ook belangrijk de vetten niet uit het oog te verliezen. Als je door een winkel wandelt, word je overstelpt met aantrekkelijke verpakkingen met veelbelovende boodschappen … ongezoet, 0 % suiker, light … maar wat betekent dat nu? Welke producten passen binnen jouw dieet en welke niet? Tijdens deze infosessie proberen we je wegwijs te maken in het lezen van voedingsetiketten. Praktisch Wanneer 5 juni om 13.30 uur Waar Lokaal dienstencentrum, J. Smitslaan 26-28, 2400 Mol Begeleiding Noortje Segers, diëtiste Prijs • CM-leden: € 3 • verh. tegemoetk.: € 3 • niet-leden: € 3 Organisatie Thuiszorgcentrum ism LDC Ten Hove Info en inschrijven 014 40 35 45 of [email protected]

Workshop waarbij de kennis van aromatherapie centraal staat en verwerkt wordt in voet- hand en ligbaden, in korte bewustzijnsoefeningen en ademhalingsoefeningen die al zittend of rechtstaand worden uitgevoerd en in verschillende andere korte toepassingen. De instap is laagdrempelig, haalbaar voor iedereen en men kan op elk moment van het jaar instappen, mits je enige basiskennis hebt van aromatherapie. In deze workshop in het thema ZOMER gaat de aandacht naar zelfzorg van hart en dunne darm. Gastspreker Veerle Waterschoot leidt u met de nodige voorzichtigheid in deze wereld in. Praktisch Wanneer 19 juni, naar keuze namiddagsessie om 14.00 uur, of avondsessie om 19.00 uur Waar CM-campus, Antwerpsesteenweg 261, 2800 Mechelen Voorwaarde tot deelname: enige basiskennis hebben van aromatherapie (of de kennismakingsworkshop gevolgd hebben). Begeleiding Veerle Waterschoot Prijs • CM-leden: € 10 • verh. tegemoetk.: € 5 • niet-leden: € 20 Organisatie CM Gezondheidspromotie Info en inschrijven 014 40 35 45 of www.cm.be/rmt.inschrijven

CM 62

AGENDA

VOLLEDIG OVERZICHT OP WWW.CM.be/RMT.AGENDA

GEZOND IN JE HOOFD

ZORG

ZORG

Assertiviteit voor volwassenen

Praatcafé’s voor langdurig zieken

Dag van de mantelzorger

Assertief kunnen zijn wanneer dat nodig is, dat wil iedereen, maar het realiseren is veel moeilijker! Hoe leer je evenwichtig staan tegenover een baas of een buur die je overdondert? Hoe leer je je zo uitdrukken dat mensen je duidelijk verstaan? Hoe leer je ook dingen ‘zeggen’ met je lichaam? De cursus bestaat uit drie sessies en wordt gegeven door Patrick Jossa, medewerker van PRH Vlaanderen. Hij brengt zeven bouwstenen aan om te leren assertief en zelfverzekerd naar voor te komen.

Ziekenzorg CM Ariadne organiseert verschillende praatcafé’s voor chronisch zieken die jonger zijn dan 65 jaar. Maar ook de gezonde kennissen, familieleden of vrienden zijn er welkom. Een praatcafé is een eenvoudige en leuke ontmoetingsgelegenheid voor wie er graag even tussenuit is. Je kunt er een praatje maken met lotgenoten. Je betaalt ter plaatse voor je eigen consumpties.

Ziekenzorg biedt mantelzorgers graag de kans om op deze dag samen met andere mantelzorgers op ontdekking te gaan in de abdij van Tongerlo. Onder begeleiding van een gids zullen we stille getuigen mogen zijn van 500 jaar abdijgeschiedenis. In de abtstuin vinden we het Da Vinci-museum, dat we ook gaan bezoeken. De oudste replica van de muurschildering ‘Het Laatste Avondmaal’ van Leonardo da Vinci wordt hier tentoongesteld. Na de rondleiding drinken we nog iets en babbelen we nog wat bij.

Praktisch Wanneer 5, 12 & 19 juni Waar CM-gebouw, Antwerpsesteenweg 261, 2800 Mechelen Begeleiding Patrick Jossa Prijs • CM-leden: € 50 • verh. tegemoetk.: € 25 • niet-leden: € 100 Organisatie CM Gezondheidspromotie Info en inschrijven 014 40 35 45 of www.cm.be/rmt.inschrijven

Praktisch Waar en wanneer • 16 juni om 13.30 uur, Tennis Chalet Vrijbroekpark, Hombeeksestwg. 262, 2800 Mechelen • 25 augustus om 13.30 uur, taverne Aan de Molen, Doornboom 2, 2460 Kasterlee • 27 augustus om 13.30 uur, Brasserie Puurs Lof, R. Verbelenstraat 19, 2870 Puurs Prijs gratis Organisatie Ziekenzorg Ariadne Info en inschrijven 015 21 59 46 of [email protected]

Praktisch Wanneer 23 juni om 13.30 uur Waar Abdij van Tongerlo, Abdijstraat 40, 2260 Tongerlo-Westerlo Prijs • CM-leden: gratis, • niet-leden: € 15 Organisatie Ziekenzorg CM Info en inschrijven 015 21 59 42 of [email protected]

Corry De Schutter stelt tentoon in Hooidonk, Zandhoven Tot 17 juni kan je nog in het CM-zorgverblijf Hooidonk te Zandhoven (Langestraat 170) gaan kijken naar olieverfschilderijen van kunstenares Corry De Schutter. Je bent er elke dag tussen 11 en 22 uur welkom. De toegang is gratis. De opbrengst van verkochte werken gaat gedeeltelijk naar de werking van het zorgverblijf.

Kwaliteit voor het leven.

Vrijij b V bewegen w n Ik ben Mike, 27 jaar.

Mijn rolstoel bekwam ik via Assist Thuiszorgwinkel. Hij biedt me de mogelijkheid om vrij te bewegen, zelfs een partijtje tennis met

mijn vrienden is geen probleem! Bedankt Assist!

[email protected] www.thuiszorgwinkel.be Bornem Kontich

|

Herentals |

Lier

| |

Heist-Op-Den-Berg Mechelen

|

Mol

| |

Hoogstraten

|

Retie

Turnhout

|

Geel

|

Kalmthout |

Westerlo

Advies

Uitleendienst

Rolstoelverstrekking

Orthopedie

Thuiscomfort

Bandagisterie

Audiologie

Low vision

Oogzorgpartner CM - regio Mechelen - Turnhout

ze n o n a v r Profitee cties! a e h c s i st fanta

Kijk snel op pagina 2!

Health Mate® therapeutische infraroodcabines: uw natuurlijke remedie tegen spieren gewrichtspijnen

INFRAROOD DAGEN

Geniet van uitzonderlijke condities vanaf 19 mei tem 19 juni

SAMEN TEGEN REUMA

Health Mate steunt het fonds voor wetenschappelijk Reumaonderzoek

www.cobretti.be

THERAPEUTISCHE INFRAROODCABINES MET LEVENSLANGE GARANTIE

Uw natuurlijke pijnstiller Verlichting van spier- en gewrichtspijnen

Verdrijft afvalstoffen uit uw lichaam

Goed bij reuma, artrose en fibromyalgie

Goed tegen psoriasis, eczeem en acné

Verbetert uw algemene conditie

Vermindert stress en hoofdpijn

Verlicht astma en bronchitis Goed tegen rug- en nekklachten

Vermindert cellulitis en verbrandt calorieën

Verbetert de bloeddoorstroming

Verhoogt uw immuniteit

Surf naar www.healthmate.be voor meer getuigenissen, heilzame toepassingen en wetenschappelijke studies. Of bel 03 295 50 25 voor een gratis brochure.

35

Raadpleeg steeds uw arts als u een Health Mate® infraroodcabine wil gebruiken voor medische doeleinden. ANTWERPEN: Arak Wellness LIER 03 295 50 25 | Van den Berg HOOGSTRATEN 03 315 75 31 | Sanik GEEL 014 58 86 70 | AquaVision OUD-TURNHOUT 014 35 91 71 | Fonne Smeulders KALMTHOUT 03 62 01 620 | Health Mate SHOP SCHOTEN 03 685 44 50 | NG Project BALEN 014 73 53 99 | Schrauwen: BRASSCHAAT 03 645 24 79 | HERENTALS 014 24 40 20 – WILRIJK 03 825 69 81 – ZANDHOVEN 03 464 19 16 | Sanal BORSBEEK 03 366 17 70 | LIMBURG: ‘t Hoveniertje WELLEN 012 74 53 60 | Schrauwen GENK 089 30 86 20 | Varey LOMMEL 011 54 43 69 | Sleurs & Vangompel BOCHOLT 089 46 56 00 | D&A Pool Technics ZONHOVEN 011 82 37 65 | Aquamaax SCHERPENHEUVEL 0495 35 07 13 | WEST-VLAANDEREN: Spa-Wellness ZWEVEGEM 0477 59 58 13 | Ovalco OOSTKAMP 050 82 75 86 | Health Mate Shop Knokke 0486 51 89 83 | Delaere IZEGEM 051 30 11 82 | Wellness La Rose GISTEL 059 27 61 84 | Florisan VEURNE 058 31 53 15 | Vanderhaeghe IEPER 057 21 37 23 | Vermeersch KORTEMARK 051 57 52 08 | Lamo RUISELEDE 051 68 82 53 | DC infrarood RUDDERVOORDE 050 28 07 87 | Claeys-Verhelst Brugge 050 31 26 52 | Xavier Covemaeker WERVIK 056 20 01 69 | OOST-VLAANDEREN: Aquatropic MALDEGEM 050 71 93 92 | Aquazure NINOVE 054 50 01 69 – WICHELEN 053 39 09 39 | Het Buitenhuis DENDERMONDE 052 25 61 16 | Wellness Decor KRUISHOUTEM 09 383 70 83 | Wida MELSELE 03 336 54 94 | Esento: BRAKEL 055 42 76 08 | Van Poucke ZOTTEGEM 09 360 16 91 | Vepa ZELZATE 09 345 56 25 | Schrauwen ST-NIKLAAS 03 766 18 17 | Sterck AALST 053 70 16 11 | Sani-en Keukendecor WAASMUNSTER 03 250 66 90 | DC Pools GAVERE 0473 25 22 74 | DC infrarood GENT 09 321 25 85 | VLAAMS-BRABANT: Van Poucke LENNIK 02 582 35 03 | L’air et L’eau BEGIJNENDIJK 016 41 42 66 | Ventimec LEUVEN 016 23 39 74 | Pool+ HAACHT 016 85 09 55 | Runningmate KAMPENHOUT 016 65 05 86 | Van Diest HALLE 02 361 14 16 | M&T Fitness Shop LUBBEEK 016 60 10 25 Volledig overzicht op www.healthmate.be