Onderzoek ‘Wel eens gepest?’ 5 februari 2013
Over het onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 31 januari tot 05 februari 2013, deden 817 jongeren mee uit het 1V Jongerenpanel die aangeven op de middelbare school te zijn gepest.
Over het 1V Jongerenpanel Het 1V Jongerenpanel, onderdeel van tv-programma EenVandaag, bestaat uit jongeren van 12 tot en met 24 jaar. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De resultaten worden gewogen op drie variabelen: leeftijd, geslacht en spreiding over het land.
Deze vragenlijst en de definitie van pesten die is gehanteerd in dit onderzoek, is tot stand gekomen in samenwerking met de stichting Omgaan met Pesten. De definitie van pesten die in dit onderzoek gebruikt is: Als je vaker en gedurende langere tijd te maken hebt met negatief gedrag van 1 of meer medeleerlingen met als doel om te kwetsen. Je kunt hierbij bijvoorbeeld denken aan: • • •
verbaal pesten (uitschelden, bedreigen, roddels/geruchten verspreiden, uitlachen) lichamelijk pesten (slaan, schoppen, duwen) ander pestgedrag (berichten op social media, buitensluiten, spullen vernielen, confronterende foto’s of filmpjes op internet zetten)
Als het één of twee keer is gebeurd, valt dit niet onder de noemer ‘pesten’.
2
1. Samenvatting
Middelbare scholen doen vaak te weinig met meldingen van leerlingen over pesten. Dit blijkt uit onderzoek van het 1V Jongerenpanel van EenVandaag onder ruim 800 jongeren die nu of eerder gepest zijn op de middelbare school. Zes op de tien (60%) van de gepeste jongeren die melding deden zegt dat de school onvoldoende heeft gedaan om het pesten te stoppen. In 43% van de gevallen is het pesten na de melding(en) hetzelfde gebleven en in 16% van de gevallen juist toegenomen. Na een melding hield de school volgens de gepeste jongeren vaak een gesprek met de pesters (54%); maar in 40% van de gevallen heeft school volgens de deelnemers vrijwel niets gedaan. ‘Ze doen helemaal niks, en als ze iets doen, geven ze jou de schuld ervan. Ik had het beter niet kunnen vertellen, want omdat ik dat wel heb gedaan werd het alleen maar erger.’ Impact is groot Naast de school heeft 60% van de jongeren het pesten ook aan de eigen ouder(s) gemeld; niet altijd vertellen ze hoe erg het echt is. Eén op de vijf jongeren (20%) heeft zelfs aan niemand verteld dat ze gepest zijn op het moment dat het gebeurde. Pesten heeft, ook jaren later nog, een grote impact; het zelfvertrouwen bij de jongeren is weg (58%), ze maken minder snel contact (47%) en ze voelen zich vaak eenzaam (40%). Een deelnemer: ‘pesten maakt je kapot en beschadigt je zelfvertrouwen, het laat een litteken achter waar je altijd mee blijft worstelen.’ Als ze mogen kiezen uit een rijtje van 13 gevolgen, kruist twee derde (32%) aan dat ze zelfmoordgedachte(n) hebben gehad door het pesten. In de meeste gevallen meer dan één keer. Oplossing? Volgens de gepeste jongeren ligt de sleutel tot verminderen van het pesten in handen van de leraren; 68% stelt dat die strenger moeten optreden als ze het pesten opmerken. Daarnaast vindt 51% dat scholen pestprotocollen moeten opstellen en naleven, en dat scholen dader(s) eerder moeten schorsen (47%).
3
Over het pesten De jongeren die meededen aan het onderzoek zijn langere tijd, bijna dagelijks gepest. De deelnemers geven aan dat ze gepest zijn omdat ze onzeker overkomen, vanwege hun uiterlijk of goede schoolprestaties. Het pestgedrag dat vooral voorkomt is uitlachen (71%), buitensluiten (65%) en uitschelden (62%). Ook geeft ruim één op de vijf (22%) jongeren aan meerdere malen geslagen, geschopt of geduwd te zijn. EenVandaag heeft honderden aangrijpende verhalen binnengekregen.
4
2. Over het pesten
Vindt / vond het pesten plaats in de bovenbouw of in de onderbouw? In de bovenbouw: 8% In de onderbouw: 57% In de boven- en de onderbouw: 35%
Waar vond het pesten plaats? Je kan meerdere antwoorden geven. Top-3: 1. Op school, maar niet in de les: 74% 2. In de les: 61% 3. Buiten het terrein van de school: 41%
Waarom denk je dat jij gepest wordt / bent? Je kan meerdere antwoorden geven. Top-3: 1. Omdat ik onzeker ben: 49% 2. Vanwege mijn uiterlijk: 39% 3. Vanwege mijn goede schoolprestaties: 22%
Hoe wordt / werd jij vooral gepest? Je kan meerdere antwoorden geven. Top-3: 1. Door me uit te lachen: 72% 2. Door me buiten te sluiten: 65% 3. Door me uit te schelden: 62% Extra: 22% zegt: door te schoppen, slaan, duwen
5
Geef aan of je het eens of oneens bent met de volgende stelling: Stelling: 'Het pesten heeft mij uiteindelijk sterker gemaakt.' Eens: 54% Oneens: 32% Weet niet / geen mening: 14%
Wat heb jij gedaan om het pesten te stoppen? Je kan meerdere antwoorden geven. Top-3: 1. Gemeld op school: 56% 2. (Vrijwel) niets: 36% 3. Mijn ouders ingezet: 29%
6
2. Aan wie heb jij het verteld?
Aan wie heb jij verteld dat je gepest wordt / bent? Je kan meerdere antwoorden geven. We bedoelen hiermee op het moment dat het speelde. Dat kan nu zijn, of in het verleden. Aan mijn ouder(s): 59% Aan vrienden/vriendinnen: 39% Aan niemand: 21% Aan mijn broer/zus: 19 Aan een klasgenoot/klasgenoten: 16%
Noot: de volgende twee vragen zijn alleen beantwoord door de jongeren die aangeven het verteld te hebben aan hun ouder(s), N = 475.
Hoeveel weten je ouder(s) van het pesten? Vrij veel: 79% Vrij weinig: 19% Weet niet / geen mening: 2%
Stelling: 'Mijn ouders vertel ik bewust niet hoe erg het pesten echt is.' Eens: 32% Oneens: 56% Weet niet/geen mening: 12%
7
Jongeren die het NIET tegen hun ouders verteld hebben, geven als reden: Top-3: 1. Ik los het liever zelf op 2. Ik wil mijn ouder(s) er niet mee belasten 3. Het wordt erger als mijn ouders zich ermee gaan bemoeien
Heb je het gemeld op school? We bedoelen NIET aan je medeleerlingen. Ja: 56%
8
3. Optreden van school Noot: de volgende vragen zijn alleen beantwoord door de jongeren die aangeven het gemeld te hebben op school, N = 454.
Hoe heeft de school gehandeld na je melding? Top-3: 1. School heeft een gesprek met de pester(s) gehad: 55% 2. School heeft (vrijwel) niets gedaan: 40% 3. Een klassikaal gesprek over pesten gevoerd: 18%
Hoe vind je dat op school is omgegaan met je melding(en) over het pesten? Goed: 40% Niet goed: 56% Weet niet / geen mening: 4%
Is het pesten opgehouden, hetzelfde gebleven of verergerd nadat je het op school hebt gemeld? Minder geworden 36% Hetzelfde gebleven 44% Erger geworden 15% Weet niet / geen mening 5%
Vind jij dat de school er voldoende of onvoldoende aan gedaan heeft om het pesten te stoppen? Voldoende: 29% Onvoldoende: 60% Weet niet/geen mening: 11%
9
4. Gevolgen en oplossing
Wat voor gevolgen ondervind jij van het pesten? Je kan meerdere antwoorden geven. Top-5: 1. Mijn zelfvertrouwen is weg / heb een slecht gevoel over mezelf: 58% 2. Ben minder spontaan/maak minder snel contact: 47% 3. Voel me vaak eenzaam: 40% 4. Mijn vertrouwen in leeftijdsgenoten/andere mensen is weg: 35% 5. Ik heb wel eens zelfmoordgedachten (gehad): 32% Extra: een meerderheid van de jongeren met zelfmoordgedachte(n) door het pesten geeft aan die vaker te hebben gehad.
Wat denk jij dat over het algemeen kan helpen om het pesten op middelbare scholen tegen te gaan? Je kan meerdere antwoorden geven. Top-3: 1. Leraren moeten strenger optreden als ze het zien/horen: 69% 2. School moet antipestbeleid/pestprotocol opstellen én naleven: 51% 3. Scholen moeten daders (eerder) schorsen: 47%
10
