Woord vooraf Bijna industrieel ingenieur industrieel ontwerpen. Dat klinkt alvast veelbelovend. Na enkele jaren van harde studie is de beloning binnen handbereik.
Dit eindwerk is een bundeling van de kennis die ik heb opgedaan gedurende mijn studies aan de Howest – departement PIH. Bij deze wil ik het volledige docententeam dan ook bedanken voor het overbrengen van hun kennis op een persoonlijke enthousiaste manier.
Voor het begeleiden van mijn eindwerk dank ik van harte mijn externe promotor, Joeri De Vriesere van visionengineering. Zijn kennis, goede raadgevingen, geduld en motiverende duwtjes waren van harte welkom. Ook Fabian Larridon van visionengineering verdient een vermelding voor de grote hulp bij de creatie van het CAD-model. Docent Kristel Dewulf, mijn interne promotor dank ik voor haar kritische kijk gedurende het hele project.
Een dankwoord gaat ook uit naar mijn ouders omdat zij mij tenslotte de kans gegeven hebben deze studies aan te vatten en te voltooien.
Fien, voor jou een speciale vermelding: bedankt voor de steun en motiverende woordjes gedurende mijn studies. Jouw goede invloed is mij goed van pas gekomen. Bedankt om te zorgen voor de nodige ontspanning op de gepaste momenten.
De Groote Kurt
2006-2007
I
Inhoudsopgave Woord vooraf............................................................................................................. I Inhoudsopgave ......................................................................................................... II Inleiding .................................................................................................................... 1 Algemeen ............................................................................................................... 1 Eindresultaat .......................................................................................................... 1 Projectfiche ............................................................................................................... 2 Bedrijfsvoorstelling ..................................................................................................... 4 1.
Pakket van eisen en wensen ................................................................................. 5 1.1 Eisen ................................................................................................................ 5 1.2 Wensen ............................................................................................................ 5
2.
Marktonderzoek................................................................................................... 6 2.1 Off-highway vehicles fabrikanten ........................................................................ 7 2.2 Off-highway vehicle types .................................................................................. 8 2.2.1 Besluiten marktonderzoek off-highway vehicles ........................................... 12 2.2.2 Keuze type industrieel voertuig................................................................... 13 2.3 De graafmachine ............................................................................................. 14 2.4 Normeringen................................................................................................... 16
3.
Inspiratie .......................................................................................................... 17 3.1 Pope design .................................................................................................... 17 Besluiten Pope Design........................................................................................ 18 3.2 Autosalon Parijs .............................................................................................. 19 Besluiten autosalon Parijs 2007........................................................................... 20 3.3 Moodboard car-design ..................................................................................... 21 3.4 IVT magazine ................................................................................................. 22 3.5 Algemene inspiratie ......................................................................................... 23
4.
Probleemstelling ................................................................................................ 25 4.1 Bevraging ....................................................................................................... 25 4.1.1 Vragenlijst ................................................................................................ 25 4.1.2 Besluiten rondvraag................................................................................... 26 4.2 Huidige plaatsing modules ............................................................................... 27
De Groote Kurt
2006-2007
II
5.
Ideeëngeneratie ................................................................................................ 30 5.1 Concept 1: plaatsing cabine ............................................................................. 30 5.2 Concept 2: vormgeving graafarm...................................................................... 31 5.3 Concept 3: vormgeving cabine ......................................................................... 33 5.4 Besluiten concepten ........................................................................................ 35 5.5 Combinatie concepten ..................................................................................... 36 5.6 Keuze verdere uitwerking ................................................................................. 37
6.
Uitwerking exterieur .......................................................................................... 38 6.1 Vormgeving graafarm ...................................................................................... 38 6.2 Vormgeving cabine en body ............................................................................. 44 6.2.1 Afmetingen cabine .................................................................................... 44 6.2.2 Afmetingen body ....................................................................................... 47 6.2.3 Vormgeving exterieur ................................................................................ 48 6.2.4 Vormstudie ahv schuimmodellen................................................................. 54 6.2.5 Definitieve vorm cabine en body ................................................................. 56 6.3 Toegankelijkheid cabine ................................................................................... 57 6.3.1 Deuropening ............................................................................................. 57 6.3.2 Instappen in cabine ................................................................................... 58 6.4 Materiaalkeuze ................................................................................................ 59 6.5 Eindresultaat exterieur ..................................................................................... 59
7.
Uitwerking interieur ........................................................................................... 61 7.1 Voorbeschouwing ............................................................................................ 61 7.2 Besturing machine........................................................................................... 61 7.2.1 Voorstellen ............................................................................................... 62 7.2.2 Keuze besturing machine ........................................................................... 62 7.3 Bediening machine .......................................................................................... 63 7.3.1 Touchscreens............................................................................................ 63 7.3.2 Plaatsing touchscreens .............................................................................. 65 7.3.3 User-interface ........................................................................................... 67 7.4 Bekleding cabine ............................................................................................. 68 7.4.1 Verkennende schetsen ............................................................................... 68 7.4.2 Eindresultaat............................................................................................. 70
8.
Digitalisering vormmodel .................................................................................... 71
9.
Terugkoppeling naar eisen en wensen ................................................................. 72
De Groote Kurt
2006-2007
III
10.
Besluit ........................................................................................................... 76
11.
Literatuurlijst ................................................................................................. 77
11.1 Magazines..................................................................................................... 77 11.2 Websites....................................................................................................... 77 11.2.1 Marktonderzoek ...................................................................................... 77 11.2.2 Antropometrie ......................................................................................... 78 11.2.3 Algemeen ............................................................................................... 78 11.2.4 Normeringen ........................................................................................... 78 Figurenlijst .............................................................................................................. 79 Tabellenlijst ............................................................................................................. 82 Bijlagen ................................................................................................................... 83 1. ISO-normeringen grondverzetmachines: ............................................................. 83 2. IVT artikel Volvo Sfinx ....................................................................................... 91 3. software: Altair Optistruct (openwerking structuren) ............................................ 97
De Groote Kurt
2006-2007
IV
Inleiding Algemeen Dit eindwerk is uitgewerkt op de Hogeschool West-Vlaanderen – departement PIH te Kortrijk in het schooljaar 2006-2007 in samenwerking met visionengineering, een ontwerpbureau voor industriële voertuigen gevestigd te Harelbeke.
De opdrachtomschrijving is gebeurd door visionengineering en kan als volgt worden samengevat: de wereld van de cabines voor industriële voertuigen openbreken. Door de strenge reglementeringen en de positionering van de cabine ten opzichte van de machines lijkt het wel alsof men enkel nog de vormgeving van zo een cabine kan veranderen. Deze thesis moet tot een concept leiden dat hierin verandering brengt; een totaal nieuwe kijk op de cabine van een industrieel voertuig.
Door een grondige marktstudie en ideeëngeneratie is het de bedoeling te komen tot een innovatief conceptontwerp voor een cabine. Dit conceptontwerp moet integraal ten goede komen aan de operator van het voertuig. Zichtbaarheid en bedieningsgemak zijn daarbij essentieel.
Eindresultaat
In wat volgt wordt gedetailleerd uit de doeken gedaan hoe dit eindresultaat tot stand gekomen is.
De Groote Kurt
2006-2007
1
Projectfiche projecttitel: Redesign industrial vehicle cabin
projecttype: Studie en concept
organisatie/bedrijf: visionengineering vaarnewijkstraat 12 8530 Harelbeke tel: +32 (0)56 25 87 67 www.vision-eng.be
projectteam: Kurt De Groote; student:
[email protected] Kristel Dewulf; interne promotor:
[email protected] Joeri De Vriesere; externe promotor:
[email protected]
doelstellingen: -marktonderzoek van industriële voertuigen -uitwerken concept nieuwe cabine waarbij de nadruk op de operator ligt en de functies waarmee deze in aanraking komt.
aandachtspunten: -zichtbaarheid -bedieningsgemak -europese reglementering in verband met geluidsnormen en veiligheid -styling machine
De Groote Kurt
2006-2007
2
input: -kennis, ervaring en raadgeving van externe promotor: Joeri De Vriesere (wekelijkse of tweewekelijkse raadgeving op bedrijf) -raadgeving interne promotor: Kristel Dewulf (wekelijkse raadgeving op PIH, maandag) -kennis van ontwerpen (Kurt De Groote) -kennis en raadgeving docenten PIH
output: -uitwerking van de doelstellingen -virtueel prototype -3d maquette -scriptie
projectbeperkingen: -geen diepgaande kennisverwerving technische werking voertuigen
De Groote Kurt
2006-2007
3
Bedrijfsvoorstelling
Figuur 0.1: logo visionengineering
visionengineering is een ontwerpbureau voor industriële voertuigen. Het bedrijf heeft reeds meerdere jaren ervaring in het ontwerpen en in productie brengen van onderdelen van deze voertuigen. Dit gaat van interieurdelen, exterieurdelen, dashboards tot hele cabines. Zo zijn er al meerdere creaties van visionengineering te zien in het “industrieel straatbeeld”. Het bedrijf werkt een conceptidee uit en vertaalt dat in een concreet ontwerp waarvan dan prototypes gemaakt worden. In overleg met de klanten uit de productie worden dan aanpassingen gedaan en uitgewerkt door visionengineering. Hierna verlaat het ontwerp het bedrijf om door de klanten geproduceerd te worden.
contactgegevens bedrijf:
visionengineering Vaarnewijkstraat 12 8530 Harelbeke België tel: +32 56 25 87 67 website: www.vision-eng.be mail:
[email protected]
De Groote Kurt
2006-2007
4
1.
Pakket van eisen en wensen
Aan welke eisen en wensen moet het uitgewerkte concept voldoen?
Om een belangrijke vernieuwing teweeg te kunnen brengen in de wereld van de industriële voertuigen is het belangrijk dat het concept zich onderscheidt op het vlak van originaliteit en vindingrijkheid. Het uitgewerkte voertuig moet niet alleen mooi zijn maar moet ook een duidelijke meerwaarde bieden ten opzichte van wat er vandaag en in de nabije toekomst allemaal te koop is. Het mag niet zomaar een bewerking zijn van iets dat al lang bestaat in een ander kleedje.
1.1 Eisen De volgende eisen worden gesteld aan het ontwerp: •
comfortabele ruimte bieden aan het 5 tot 95 percentiel van de mannelijke bevolking tussen 18 en 65 jaar
•
voor normaal transport voldoen aan de maximum hoogte van 3 meter en de maximum breedte van 3m
•
bediening van de nodige functies in de cabine zowel door links- als rechtshandigen zonder dure aanpassingen
•
uitbreiding van de zichtbaarheidshoek vooruit tot minimum 100°
1.2 Wensen Het ontwerp wordt er alleen maar beter op als het voldoet aan de volgende wensen: •
integratie van de cabine in het geheel van de machine: geen apart ontwerp maar een geheel met de styling van heel de machine
•
voldoen aan de reglementering (bijlage 1) van toepassing op industriële voertuigen
•
over een groot vernieuwend karakter beschikken
De terugkoppeling van het project naar deze eisen en wensen vindt u in hoofdstuk 9 (pagina 72).
De Groote Kurt
2006-2007
5
2.
Marktonderzoek
Een marktonderzoek van de huidige bestaande industriële voertuigen is van groot belang omdat dit een zicht geeft op de huidige stand van zaken en vooral ook op de mogelijkheden die er bestaan. Ook geeft dit een goed zicht op de tekortkomingen of minder sterke punten van de cabines. Dit marktonderzoek is ook bedoeld om de keuze van het type van industrieel voertuig vast te leggen. Dit ligt nog niet specifiek vast in de opdrachtstelling van dit eindwerk.
Eerst wordt de markt van industriële voertuigen of off-highway vehicles in het algemeen bekeken. Welke types bestaan er? Wie zijn de belangrijkste fabrikanten?
De Groote Kurt
2006-2007
6
2.1 Off-highway vehicles fabrikanten Hieronder ziet u een mindmap van de belangrijkste fabrikanten van industriële voertuigen en welke specifieke voertuigen zij fabriceren.
graafmachine
masted fork lift
fork lift
side loader
dumptruck graders
maniscope
Caterpillar
rupsdozers
eletric acces platforms
Manitou
skid steer loaders
telescopic acces platforms
maniaccess
verreikers
rough terrain acces platforms
wielladers
vertical acces platforms maniloader
Hitachi Caseih
Linde
heftrucks
tractoren crawler dozer (duwbull) excavator
Daewoo
grader New Holland
wheel loader backhoe loaders
Fiat
skid steer loaders telehandlers
CNH
Mitsubishi
Kobelco Steyr
hoogwerkers verrijkers
Haulotte
heftrucks
Industriële voertuigen
excavators (graafmachine) skid steer loaders (bobcat) telescopic handlers (verrijkers)
skid steer loaders track loaders
tractoren backhoe loaders
Case
excavators
excavators (graafmachines
wheel loaders (bulls)
Bobcat
New Branch wheeled excavators crawler excavators
Liebherr
dump truck backhoe loaders
wheel loader
bulldozers excavators
crawler cranes crawler loader
Komatsu
skid steer loaders telescopic handlers
backhoe loaders
wheel loaders
crawler excavators wheeled excavators wheeled loaders
wielladers
JCB
graaflaadcombinatie graafmachines
skid steer loaders telescopic handlers
Volvo
dump trucks
knikdumper
rough terrain fork trucks
graders
teletrucks
Figuur 2.1: mindmap fabricanten industriële voertuigen
De Groote Kurt
2006-2007
7
2.2 Off-highway vehicle types Hieronder vindt u een kort overzicht van enkele types van industriële voertuigen.
1) dumptrucks of knikladers
Figuur 2.2: dumptrucks
2) graders
Figuur 2.3: graders
De Groote Kurt
2006-2007
8
3) graaf-laadcombinaties
Figuur 2.4: graaf-laadcombinaties
4) wielladers
Figuur 2.5: wielladers
5) graafmachines op banden
Figuur 2.6: graafmachines op banden
De Groote Kurt
2006-2007
9
6) graafmachine op rupsen
Figuur 2.7: graafmachines op rupsen
7) rupsdozers
Figuur 2.8: rupsdozers
8) schrankladers (rupsen en banden)
Figuur 2.9: schrankladers
De Groote Kurt
2006-2007
10
9) verreikers
Figuur 2.10: verreikers
10) vorkheftrucks
Figuur 2.11: vorkheftrucks
11) container-handlers
Figuur 2.12: container-handlers
De Groote Kurt
2006-2007
11
12) tractoren
Figuur 2.13: tractoren
13) maaidorsers
Figuur 2.14: maaidorsers
2.2.1 Besluiten marktonderzoek off-highway vehicles
Zoals blijkt uit het marktonderzoek van de off-highway vehicles is dit een zeer uiteenlopende markt met vele verschillende toepassingen. Gemeenschappelijk aan al deze voertuigen is dat ze moeten voldoen aan bepaalde veiligheidseisen en ISO-normeringen die verderop besproken worden. Algemeen kunnen we besluiten dat de gesloten cabines van deze verschillende machines allemaal vrij gelijkend zijn van vorm en afmetingen. Dit is normaal aangezien cabines vaak als een module apart ontworpen worden, die dan achteraf op het voertuig wordt geplaatst. Men schroeft de cabine vast, enkele connectoren worden verbonden en de cabine is samen met de machine klaar voor gebruik.
De Groote Kurt
2006-2007
12
De markt waarin de cabines het snelst evolueren is deze van de grondverzetmachines. Deze cabines worden steeds luxueuzer en comfortabeler voor de bediener. Daarom is deze markt ook het meest interessant; er is nog veel evolutie mogelijk en er zijn ook geïnteresseerden voor deze evoluties. Het heeft namelijk geen zin om grote veranderingen aan te brengen aan een cabine als dit niet verwacht of gevraagd wordt door het doelpubliek, de gebruiker of bediener van de machine.
2.2.2 Keuze type industrieel voertuig Niet onbelangrijk bij de keuze van het type voertuig is de herkenningsgraad van dat type voertuig door de modale mens. Door een container handler te gaan herontwerpen spreek je maar een heel select publiek aan. Daarom is het misschien aangewezen een voertuig te kiezen dat de mensen elke dag tegenkomen langs de weg. Het meest herkenbare voertuig is eigenlijk de graafmachine. Bijkomend voordeel aan de keuze van dit type voertuig is dat het een hele grote afzetmarkt bedekt.
Figuur 2.15: keuze type voertuig
De Groote Kurt
2006-2007
13
2.3 De graafmachine Hieronder worden de verschillende types graafmachines nog eens kort aangehaald.
•
Een eerste onderscheid gebeurt volgens het type van aandrijving. Je hebt graafmachines op wielen die heel mobiel zijn en zich zelfstandig over de weg kunnen en mogen verplaatsen. Daarnaast bestaan er graafmachines op rupsbanden. Deze kunnen niet zelfstandig over de weg getransporteerd worden maar hebben als groot voordeel ten opzichte van de wielaangedreven machines dat zij een veel groter contactoppervlak hebben met de grond waardoor ze meer grip hebben en ook minder schade toebrengen aan het terrein.
•
Een tweede manier van onderscheid is het eigengewicht van de machine, en daarmee onlosmakelijk verbonden de afmetingen van de graver.
De kleinste machines starten ongeveer bij 1700 kg bedrijfsgewicht.
Dit gaat dan over de normale bedrijfsgewichten van ongeveer 22000 kg tot de hele zware toepassingen tot 250000 kg.
De Groote Kurt
2006-2007
14
•
Een derde manier van onderscheid is de soort van achteroverhang de graafmachines hebben. Er bestaan machines met een zero tail swing. Dit wil zeggen dat wanneer het bovenstuk draait ten opzichte van de rupsen, de achteroverhang van de machine niet buiten de rupsen komt. Dit om de vaak voorkomende
Figuur 2.16: zero-tail
beschadiging tegen te gaan door het uitdraaien tegen muren of obstakels.
Om binnen het herkenbare karakter van de graafmachine te blijven wordt gekozen om de graafmachine met een bedrijfsgewicht van ongeveer 22 ton uit te werken. Dit zijn namelijk de meest voorkomende machines voor de normale toepassingen. Hieronder ziet u de afmetingen van zo een machine. Als voorbeeld is gekozen voor een graafmachine van New Holland, de E215
Figuur 2.17: afmetingen referentiemachine
De Groote Kurt
2006-2007
15
2.4 Normeringen Aangezien het hier gaat over zware machines met enig gevaar eraan verbonden zijn deze onderworpen aan strikte reglementeringen en wetgevingen. De belangrijkste testen die een cabine van een industrieel voertuig moet doorstaan zijn de FOPS en ROPS testen.
•
FOPS (falling object protective structure)
Dit is een test waarbij men een object van op een bepaalde hoogte laat vallen op het midden van de cabine. Dit voorwerp mag dan niet in de cabine dringen.
ISO 3449:1992 Earth-moving machinery -- Falling-object protective structures -Laboratory tests and performance requirements ISO/AWI 3449 Earth-moving machinery -- Falling-object protective structures -Laboratory tests and performance requirements
•
ROPS (rollover protective structure)
Bij deze test wordt er bovenaan aan de cabine zijdelings met een balk gedrukt tegen de structuur van de cabine met een bepaalde drukkracht. De structuur van de cabine mag hierbij niet binnendringen in de beschermde omgeving van de operator.
ISO 3471:1994 Earth-moving machinery -- Roll-over protective structures -- Laboratory tests and performance requirements
Daarnaast zijn er nog tal van andere normeringen waaraan een grondverzetmachine moet voldoen. Deze vindt u in de bijlages.
De Groote Kurt
2006-2007
16
3.
Inspiratie
Het is belangrijk inspiratie op te doen in de wereld van de industriële voertuigen maar ook algemeen in de automotive wereld. Dit kan belangrijk zijn voor de vormgeving van de cabine.
3.1 Pope design Pope Design is een ontwerpbureau uit Amerika dat gekke conceptvoorstellen doet. Hieronder ziet u enkele van hun schetsen.
Figuur 3.1: Pope Design: Bulldozer
De Groote Kurt
2006-2007
17
Figuur 3.2: Pope Design: Kodiak
Figuur 3.3: Pope Design: maaidorser
Besluiten Pope Design
Deze voorbeelden bieden al een interessante kijk op het zichtbaarheidsaspect. Het zijn natuurlijk wilde ideeën die in de praktijk moeilijk te verantwoorden zijn wegens een veel te hoge kostprijs en grote complexiteit. Dit wil niet zeggen dat de oplossingen die hier geboden worden misschien niet kunnen verwerkt worden in een eenvoudiger geheel.
De Groote Kurt
2006-2007
18
3.2 Autosalon Parijs Om de laatste trends op te vangen bij de concept cars is het autosalon van Parijs een van de ultieme plekken. Hier werd dan ook veel inspiratie opgedaan. Hieronder een korte impressie van het salon jaargang 2007.
Figuur 3.4: autosalon Parijs
De Groote Kurt
2006-2007
19
Besluiten autosalon Parijs 2007
Wat meteen opviel op het autosalon van Parijs is de terugkeer van de witte kleur voor het koetswerk. Dit zal binnenkort veel in het straatbeeld te zien zijn, vooral op de snelle sportwagens. Een tweede zaak die opviel is het gebruik van agressieve vormen op de prototypes. Vooral de plaatsing en vormgeving van de lichtunits speelt hierin een grote rol. Deze zijn niet meer louter functioneel zoals tien jaar geleden, maar deze worden net meer en meer geaccentueerd in de wagens en krijgen een verhoogde esthetische waarde. Ze maken volledig deel uit van het gezicht en de vormgeving van de wagens. Het gebruik van led verlichting wordt ook in de auto-industrie steeds belangrijker en zal op termijn de gloeilampen vervangen. Door gebruik te maken van leds kunnen ook creatievere lichtunits gemaakt worden met daarin echt detail voor de look van de unit.
De Groote Kurt
2006-2007
20
3.3 Moodboard car-design Hieronder ziet u een moodboard van car-design. De afbeeldingen werden van het internet gehaald en uit het magazine “Auto&Design”.
Figuur 3.5: moodboard car-design
De Groote Kurt
2006-2007
21
3.4 IVT magazine IVT magazine (industrial vehicle technology) is een magazine over industriële voertuigen. Het is bedoeld voor vakmensen die in de wereld van off-highway producten actief zijn. Dit magazine was ook een grote inspiratiebron. Een opvallend artikel in dit magazine handelt over een graafmachine van Volvo, de Sfinx, die u hieronder afgebeeld ziet.
Figuur 3.6: Volvo Sfinx
Deze conceptuele graafmachine van Volvo beschikt over een cabine die losgekoppeld kan worden of naar beneden kan schuiven om zo gemakkelijk in te kunnen stappen. De bediening van de graafmachine kan van op afstand gebeuren van uit de losgekoppelde cabine aan de hand van camera’s op de graafarm die hun beelden weergeven in de cabine. In bijlage vindt u het ivt-artikel van de Volvo Sfinx.
De Groote Kurt
2006-2007
22
3.5 Algemene inspiratie Inspiratie kan ook uit andere takken komen dan de automotive industrie. Zoals uit deze windflat van Michael Jantzen. De verschillende etages draaien los van elkaar met de wind of elektrisch zodat het gebouw er nooit hetzelfde uitziet.
Figuur 3.7: “windflat” Michael Jantzen
Ook deze voorwerpen dienen ter inspiratie:
Figuur 3.8: "Jackknife" Philippe Holthuizen
De Groote Kurt
2006-2007
23
Figuur 3.9: 118 Wallypower door Wally
Deze voorwerpen hebben een heel eigen karakter dat goed tot uiting komt in hun vormgeving. Ze onderscheiden zich duidelijk van de rest met een gedurfde en vernieuwende vormgeving. Er wordt vertrokken vanuit de essentie, de functie van het product.
De Groote Kurt
2006-2007
24
4.
Probleemstelling
Om een graafmachine goed te kunnen analyseren en begrijpen is het aangewezen een gesprek te hebben met de mensen die dagelijks in aanraking komen met de machine: in dit geval de bedieners van de graafmachine.
4.1 Bevraging Het is zinloos een bestaand ontwerp te gaan veranderen zonder de dagelijkse bedieners of gebruikers ervan te raadplegen. Daarom is er een rondvraag gebeurd bij 10 gebruikers van de graafmachine. Wat vinden ze goed aan de huidige machines en wat kan er volgens hen beter? Op die manier leer je ook de gebreken kennen van de huidige machines en de vlakken waarop er nog veel verbetering vatbaar is.
4.1.1 Vragenlijst Hieronder ziet u de vragenlijst met de gemiddelden genomen van de resultaten daaronder afgebeeld. Tabel 1. ondervraging gebruikers Bevraging cabine graafmachine Hieronder ziet u enkele stellingen in verband met de cabine van een graafmachine die u kunt quoteren met een cijfer van 1 tot en met 5. 5 betekent dat u volledig akkoord gaat met de stelling, 1 betekent helemaal niet akkoord en 3 neutraal. stelling: 1) Dit punt is voor verbetering vatbaar: afmetingen cabine geluidsisolatie klimaatcontrole toegankelijkheid bedieningselementen zichtbaarheid afmetingen cabine+body uitzicht exterieur cabine uitzicht interieur cabine 2) Ik ben tevreden over de machine die ik nu bedien:
De Groote Kurt
2006-2007
cijfer 2,4 3,3 3,5 3,2 4,2 2,8 3,1 3,7 4 3,4
25
Tabel 2. resultaten bevraging Resultaten: nr:
nr
1 3 4 4 4 4 4 3 3 3 4
2 2 3 3 2 3 3 4 4 3 3
3 2 2 4 4 5 3 4 5 5 4
4 1 3 2 4 4 3 2 4 4 2
5 3 4 5 3 4 2 3 4 4 3
6 2 3 4 3 4 2 3 2 4 3
7 3 2 3 4 4 3 4 4 5 4
8 2 4 3 2 5 3 3 4 5 4
9 4 4 4 3 4 2 2 3 4 4
10 2 4 3 3 5 3 3 4 3 3
4.1.2 Besluiten rondvraag Uit deze korte rondvraag blijkt dat de bedieners over het algemeen tevreden zijn met hun machine. Wat opvalt zijn de matige resultaten van de zichtbaarheid en de afmetingen van de cabine. Op deze vlakken is volgens de bedieners van de kraan zelf het meeste vooruitgang noodzakelijk. Dit zullen dan ook de belangrijkste aandachtspunten worden bij het uitwerken van het concept. Verder kunnen we besluiten dat aspecten zoals de bedieningselementen en het uitzicht van de materialen tot algemene tevredenheid stemmen. Natuurlijk moet er daarbij vermeld worden dat voor mensen die de graafmachine bedienen aspecten zoals het uitzicht of de look van hun machine van geen groot belang zijn. Het belangrijkste voor hen is dat de machine naar behoren haar werk uitvoert en toch een bepaald niveau van comfort en bescherming biedt.
De Groote Kurt
2006-2007
26
4.2 Huidige plaatsing modules Voor we conceptueel de machine gaan benaderen is het aangewezen de graafmachine in haar huidige vorm te bestuderen. De plaatsing van de cabine op het geheel is al jaren dezelfde en dit voornamelijk door de graafarm die in het midden of net buiten het midden van de body geplaatst moet kunnen worden om zo de krachten tijdens het graven zo goed mogelijk door het center van de rupsen te sturen. Zo gaat men overbodig grote momenten gaan vermijden die de constructie onnodig zouden belasten. Op deze manier is de stabiliteit van de graafmachine gegarandeerd wat de veiligheid tijdens het gebruik sterk verhoogt.
Figuur 4.1: huidige plaatsing cabine en graafarm
De Groote Kurt
2006-2007
27
Doordat de graafarm zo goed mogelijk in het midden bevestigd moet worden op de body blijft er eigenlijk een beperkte ruimte over om de cabine te positioneren. De beperkte afmetingen voor normaal transport over de weg (maximum 3m breed) beperken hierbij dan volledig de breedte van de cabine. Bovendien zorgt deze positionering van het geheel ervoor dat de bediener niet perfect recht voor de graafbak gepositioneerd is.
Figuur 4.2: uitzicht operator
De grote overhang achteraan van de body fungeert als tegengewicht. Doordat deze bij het uitdraaien echter buiten de rupsen komt wordt deze overhang heel vaak beschadigd door contact met muren of objecten naast de graafmachine. Voor de graafmachine is dit misschien niet zo erg, maar de objecten naast de machine kunnen hierdoor zware beschadigingen oplopen. Het is dus beter deze Figuur 4.3: tegengewicht body
overhang te vermijden. Natuurlijk, hoe meer
graafcapaciteit je van de machine verwacht hoe groter het tegengewicht moet zijn. Bij de machines met een operationeel gewicht van 20 ton is dit wel in te perken, in die mate dat er zelfs graafmachines bestaan zonder overhang. Het tegengewicht bestaat nu uit beton dat men in de overhang verwerkt. Wanneer je minder ruimte wil innemen kan je dit gaan vervangen door een nog zwaarder materiaal.
De Groote Kurt
2006-2007
28
De plaatsing van de cabine naast de graafarm is een grote hindernis voor de zichtbaarheid. Bij de meest voorkomende situaties tijdens graafwerken belemmert de graafarm volledig het zicht naar rechts. Dit kan gevaarlijk zijn bij manoeuvres met de graafmachine in zijn geheel of enkel bij het draaien met de body, doordat men obstakels of personen gewoonweg niet ziet staan. Figuur 4.4: beperking zicht opzij
Ook door de beperkte afmetingen van de cabine wordt de zichtbaarheid gehinderd. Door de beperkte breedte staan de A-stijlen A-stijl
vrij dicht bij elkaar, waardoor automatisch de zichtbaarheidshoek beperkt wordt. Wanneer de cabine breder gemaakt kan worden komen deze stijlen verder uit elkaar te staan waardoor ze het zicht voorwaarts veel minder gaan hinderen.
Figuur 4.5: beperkte afmetingen cabine
De Groote Kurt
2006-2007
29
5.
Ideeëngeneratie
Nu het geweten is wat er allemaal bestaat, wat er voor verbetering vatbaar is en waarom bepaalde dingen nu zijn zoals ze zijn kan de generatie van ideeën beginnen.
5.1 Concept 1: plaatsing cabine Uit 4.2 blijkt dat de grootste factor die het zicht beperkt eigenlijk de plaatsing van de cabine is: vlak naast de graafarm. Dus in eerste instantie zullen we onderzoeken of men door de verplaatsing van de cabine al een betere zichtbaarheid kan bekomen.
Figuur 5.1: Concept 1, verplaatsen cabine
Men zou de cabine naar voor kunnen brengen tot op het niveau van de rupsbanden. Door de graafarm een beetje naar achter te verplaatsen bekomt men zo reeds een veel betere zichtbaarheid naar rechts. Dit is echter geen goede oplossing doordat men dan de krachtwerking op het onderstel volledig verlegt en men daardoor de machine uit evenwicht gaat brengen.
De Groote Kurt
2006-2007
30
De plaatsing van de cabine wordt grotendeels bepaald door de plaatsing van de graafarm. Deze wordt zo veel mogelijk in het centrum van de draaiplateau van het onderstel geplaatst om zo de krachten zoveel mogelijk door het onderstel weg te leiden naar het steunvlak: de rupsbanden. Daarom is het goed te kijken of we de vormgeving van de graafarm niet kunnen aanpassen, zodoende dat er een betere plaatsing mogelijk is van de cabine.
5.2 Concept 2: vormgeving graafarm De grootste hinder voor het zicht is duidelijk de graafarm. Wanneer men de vorm van deze arm kan aanpassen dan kan de zichtbaarheid misschien sterk verbeteren.
Figuur 5.2: concept 2, verplaatsen graafarm
In de uitwerking hierboven is de cabine helemaal naar voor gebracht op de body en de graafarm helemaal achteraan. Deze plaatsing zal echter de draaiplateau tussen body en rupsen zodanig gaan belasten dat deze het makkelijk zal begeven ofwel zodanig zwaar gemaakt moet worden dat het niet meer economisch verantwoord is.
De Groote Kurt
2006-2007
31
Figuur 5.3: concept 2, verandering vormgeving graafarm
Bij deze vormgeving bevindt het bevestigingspunt van de graafarm aan de body zich nog altijd in het centrum van de draaiplateau. Wanneer men dan opnieuw de cabine helemaal vooraan plaatst zal dit de zichtbaarheid volledig vrijwaren. Ook de openwerking van de graafarm kan het zicht verbeteren en een gewichtsbesparing betekenen. Voor de openwerking van dergelijke structuur kan men gebruik maken van bijvoorbeeld Altair Optistruct, waarvan u in bijlage meer informatie vindt.
De Groote Kurt
2006-2007
32
5.3 Concept 3: vormgeving cabine Wanneer men het comfort en de zichtbaarheid van de cabine wil verbeteren kan men dit uiteraard doen door de vormgeving van de cabine aan te pakken.
De bedoeling is de stijlen die nodig zijn om de stevigheid te garanderen voor de FOPStest (zie 2.4) zo klein mogelijk te gaan uitvoeren of op een zodanige manier dat deze het zicht zo weinig mogelijk hinderen.
Figuur 5.4: concept 3: openwerking A-stijlen cabine
Zo kan men gesloten stijlen ook gaan vervangen door opengewerkte stijlen. Na berekening kunnen deze dezelfde stevigheid bieden waarbij ze toch veel minder het zicht hinderen.
De Groote Kurt
2006-2007
33
Figuur 5.5: concept 3, neerkantelen cabine
Om het instappen makkelijker te laten verlopen kan de cabine voorzien worden van een kantelsysteem dat de cabine tot bij de grond brengt. Wanneer de operator dan ingestapt is op grondniveau kantelt de cabine terug op haar oorspronkelijke plaats.
Figuur 5.6: concept 3, kantelen cabine
Om de zichtbaarheid te verhogen bij het werken in de hoogte kan de cabine voorzien worden van een draaisysteem dat ervoor zorgt dat de cabine zodanig kantelt dat het zicht naar boven volledig gevrijwaard blijft. De operator kan dan achterover liggen in zijn zetel zodat hij zijn hoofd niet zelf moet kantelen om in de hoogte te kunnen werken.
De Groote Kurt
2006-2007
34
5.4 Besluiten concepten Al de voorgaande concepten bieden voor- en nadelen. Hieronder worden deze besproken.
•
concept 1: verplaatsen cabine: o
voordelen:
o
•
nadelen:
nog steeds beperkte breedte cabine
grote afmetingen body+cabine
concept 2: vormgeving veranderen graafarm: o
o
•
optimale zichtbaarheid links en rechts van de operator
voordelen:
zicht opzij gevrijwaard door andere vormgeving graafarm
beperkte afmetingen body+cabine behouden
nadelen:
verandering krachtwerking op het onderstel
nog steeds beperkte breedte cabine
concept 3: andere vormgeving cabine: o
o
voordelen:
betere zichtbaarheid vooruit door openwerking A-stijlen
grotere zichtbaarheid omhoog door kantelen cabine
makkelijke toegankelijkheid cabine door neerkantelen cabine
nadelen:
De Groote Kurt
nog steeds beperkte breedte cabine
moeilijker te voldoen aan normeringen
2006-2007
35
5.5 Combinatie concepten Het is duidelijk: zonder de graafarm aan te pakken zal de zichtbaarheid een hekelpunt blijven. Een goede oplossing voor het verbeteren van de zichtbaarheid is een combinatie van de concepten hierboven aangehaald.
Een mogelijke oplossing is de graafarm opsplitsen rond de cabine, waarbij deze laatste in het midden geplaatst is van de body.
Figuur 5.7: opsplitsen graafarm
Figuur 5.8: opsplitsen graafarm (2)
De Groote Kurt
2006-2007
36
Figuur 5.9: opsplitsen graafarm rond cabine
Doordat men de graafarm op deze wijze construeert bekomt men een veel grotere beschikbare breedte voor de cabine. Dit komt dan weer het comfortniveau ten goede en ook nogmaals de zichtbaarheid, omdat op die manieren de A-stijlen verder uit elkaar geplaatst kunnen worden.
5.6 Keuze verdere uitwerking Na overleg met mensen uit de productie van graafmachines en hun afnemers is besloten dat de grootste verbetering aan de zichtbaarheid en de beschikbare ruimte in de cabine te bereiken is door deze vooraan de body te plaatsen, zo laag mogelijk, in het midden met langs beide kanten van de cabine de gesplitste graafarm. Bijkomend voordeel aan deze vormgeving is dat de graafbak zich exact in het midden voor de operator bevindt. De bediener zal dan ook een uitstekend zicht hebben op wat hij aan het uitvoeren is, zodat een grotere nauwkeurigheid kan bekomen worden.
De Groote Kurt
2006-2007
37
6.
Uitwerking exterieur 6.1 Vormgeving graafarm
Eerst zullen we de plaatsing en de vormgeving van de graafarm aanpakken. Zoals eerder al vermeld is het belangrijk voor de sterkte en de stabiliteit van de machine dat het bevestigingspunt van de arm aan de body ongeveer in het centrum ligt van de draaiplateau en de rupsen.
Figuur 6.1: graafarm in centerpunt onderstel
Figuur 6.2: zicht opzij vrijwaren
De Groote Kurt
2006-2007
38
Wat ook belangrijk is bij graafmachines is het graafbereik dat ze hebben. Dit wordt weergegeven in grafieken. Hieronder zo een voorbeeld van dergelijke grafiek van de referentiegraafmachine.:
Figuur 6.3: graafbereik referentie New Holland E215INB
Tabel 3. graafbereik referentie New Holland E215INB
De Groote Kurt
2006-2007
39
Figuur 6.4: graafbereik concept
Met deze vormgeving van de graafarm bekomen we ongeveer hetzelfde graafbereik als de meeste graafmachines met een bedrijfsgewicht van ongeveer 22 ton.
Figuur 6.5: vrijwaring zicht opzij bij graven
Hierboven ziet u dat wanneer de graafbak zich boven grondniveau bevindt de graafarm niet of zeer weinig naast de cabine komt. Het is ook enkel dan dat de zichtbaarheid zo belangrijk is omdat men dan zal draaien met de body. Wanneer de graafarm zich diep in De Groote Kurt
2006-2007
40
de grond bevindt zal deze naast de cabine komen, maar aangezien men dan toch niet kan draaien is de zichtbaarheid opzij dan van minder belang.
Figuur 6.6: uiteindelijke vormgeving graafarm
De Groote Kurt
2006-2007
41
Figuur 6.7: afmetingen graafarm
De lengte van de graafarmen is hierboven weergegeven in mm. Door gebruik te maken van deze afmetingen bekomen we een graafbereik zoals hieronder weergegeven.
7m
5.6m
9m Figuur 6.8: afmetingen graafbereik concept
De Groote Kurt
2006-2007
42
We zien dat het graafbereik met deze vormgeving van de graafarm nagenoeg gelijklopend is aan dat van de graafmachine die als referentie genomen werd (figuur 6.3 en tabel 3).
Wanneer we de graafmachine over de weg willen transporteren door middel van een normaal transport dan mag de totale hoogte van de machine niet meer zijn dan 3m. Daarom moet gekeken worden hoe de graafarm geplooid moet kunnen worden om deze te transporteren.
3m
Figuur 6.9: transporthoogte concept
Door de graafarm in de hierboven weergegeven positie te plooien zal de maximale transporthoogte niet overschreden worden.
De Groote Kurt
2006-2007
43
6.2 Vormgeving cabine en body 6.2.1 Afmetingen cabine
1300mm
1400mm Figuur 6.10: afmetingen en zichthoeken op doorsnede cabine
Op het bovenaanzicht hierboven van een doorsnede van de cabine op ooghoogte van de operator kunt u de afmetingen en kijkhoeken aflezen. Door het opsplitsen van de graafarm bevindt de cabine zich nu in het midden van de graafmachine. Hierdoor kan deze veel breder uitgevoerd worden dan de huidige maximumbreedte van ongeveer 1m.
Zoals eerder vermeld komt dit ook de zichtbaarheid ten goede doordat de A-stijlen dan verder uit elkaar staan, waardoor de zichthoek vooruit veel groter wordt. In dit geval bedraagt deze 125 graden. Binnen deze 125 graden bevindt zich dus enkel glasoppervlak, zonder een enkele hindernis voor het zicht. De toegenomen breedte komt ook het comfort en de bediening van de randorganen ten goede. Ook krijgt men hierdoor een groter gevoel van veiligheid en comfort.
De Groote Kurt
2006-2007
44
Hieronder vindt u de afmetingen van de Belgische bevolking. Hier worden enkel de mannen vermeld omdat dit doorgaans de bedieners zijn van graafmachines. Dit wil niet zeggen dat vrouwen dit niet kunnen bedienen omdat hier de afmetingen van de schouderbreedte en ellebogenbreedte van belang zijn en doorgaans is die bij de vrouwen kleiner dan bij de mannen. Dus wanneer een man voldoende plaats en breedte heeft, zal een vrouw dat ook zeker hebben.
Tabel 4. afmetingen mannelijke bevolking
Lichaamsafmetingen van de Belgische bevolking
18 - 65 jaar nr
mannen
maat (in mm)
zittend
P1
P5
gem
P95
P99
SD
7
kruin-zitvlakhoogte
835
860
919
978
1003
36
8
ooghoogte
722
746
804
862
886
35
9
schouderhoogte
539
560
611
662
683
31
10 ellebooghoogte
188
205
246
287
304
25
11 knieholtehoogte
407
423
461
499
515
23
12 dijbeenhoogte
115
125
150
175
185
15
13 bil-knieholtediepte
446
463
504
545
562
25
14 bil-knieschijfdiepte
547
568
619
670
691
31
15 bil-voetdiepte
922
961
1055
1149
1188
57
16 elleboog-grijpdiepte
311
323
353
383
395
18
17 reikdiepte
707
734
800
866
893
40
18 buikdiepte
168
190
243
296
318
32
19 heupbreedte
308
326
369
412
430
26
20 schouderbreedte
396
414
457
500
518
26
21 ellebogenbreedte
399
421
474
527
549
32
De afmetingen die hier van belang zijn zijn de schouderbreedte, de ellebogenbreedte, de knieholtehoogte en de kruin-zitvlakhoogte. Volgens de vooropgestelde eis bekijken we de afmetingen van het 95 percentiel zodat we zien dat met de nieuwe afmetingen van de cabine dit geen enkel probleem vormt en dat er meer dan ruimte genoeg is, wat een groter comfort garandeerd.
De Groote Kurt
2006-2007
45
Figuur 6.12: kruin-zitvlakhoogte
Figuur 6.14: schouderbreedte
De Groote Kurt
Figuur 6.11: knieholtehoogte
Figuur 6.13: ellebogenbreedte
2006-2007
46
6.2.2 Afmetingen body Bij voorkeur zullen we werken met een body die beschikt over een zero tail. Dit wil zeggen dat de body achteraan niet buiten de rupsbanden komt tijdens het draaien. Dit voorkomt schade aan de body en de voorwerpen of gebouwen naast de graafmachine. De afmetingen van de body worden dus bepaald door de rupsoppervlakte. Deze bedragen 3000 x 4200 mm.
3000mm
4200mm Figuur 6.15: afmetingen rupsbanden
centerpunt
Figuur 6.16: afmetingen body zero-tail
Wanneer men opteert voor een zero-tail configuratie zal de body achteraan met straal 1500mm moeten uitgevoerd worden vanuit het centerpunt van de draaiplateau om zo niet buiten de rupsen te komen bij het draaien.
De Groote Kurt
2006-2007
47
6.2.3 Vormgeving exterieur Op de volgende pagina’s vindt u de weg die is afgelegd om tot de uiteindelijke vormgeving van de cabine en de body te komen.
Figuur 6.18: vormstudie 1
Figuur 6.17: vormstudie 2
De Groote Kurt
2006-2007
48
Figuur 6.19: vormstudie openwerken zichthoek
Hier is het de bedoeling de A-stijlen zo ver mogelijk naar achter te plaatsen zodat de zichthoek vooruit vergroot wordt.
Figuur 6.20: vormstudie brede cabine
Hier wordt gezocht op een mooi vormgeving voor een bredere cabine die de zichthoek vergroot.
De Groote Kurt
2006-2007
49
Figuur 6.21: vormstudie achterkant body en achterlichten 1
Figuur 6.22: vormstudie achterkant body en achterlichten 2
De Groote Kurt
2006-2007
50
Op de volgende schetsen wordt gezocht naar het integreren van de cabine in de body op een vloeiende manier.
Figuur 6.23: vormstudie integratie cabine in body 1
Figuur 6.24: vormstudie integratie cabine in body 2
De Groote Kurt
2006-2007
51
Figuur 6.25: vormstudie integratie cabine in body 3
Figuur 6.26: vormstudie integratie cabine in body 4
De Groote Kurt
2006-2007
52
De volgende schetsen gaan op zoek naar een vorm voor de zero-tail body.
Figuur 6.27: vormstudie zero-tail 1
Figuur 6.28: vormstudie zero-tail 2
De Groote Kurt
2006-2007
53
6.2.4 Vormstudie ahv schuimmodellen Hieronder ziet u de foto’s van de schuimmodellen gemaakt om de verhoudingen te bepalen en vormen te bestuderen.
Figuur 6.29: schuimmodel 1
Figuur 6.30: schuimmodel 2
Figuur 6.31: schuimmodel 3
De Groote Kurt
2006-2007
54
Figuur 6.32: schuimmodel 4
Het schuimmodel hieronder afgebeeld is een model op schaal 1:10 dat ook gebruikt is om in te scannen om dan door middel van reverse engineering het digitale cad-model te maken.
Figuur 6.33: schuimmodel 5
De Groote Kurt
2006-2007
55
6.2.5 Definitieve vorm cabine en body Er is gekozen voor deze definitieve vorm van het exterieur van de cabine omdat deze een bepaalde kracht en toch elegantie uitstraalt. De body op zich sluit dan mooi aan op de cabine.
Figuur 6.34: definitieve vormgeving cabine 1
Figuur 6.35: definitieve vormgeving cabine 2
De Groote Kurt
2006-2007
56
6.3 Toegankelijkheid cabine 6.3.1 Deuropening Door het gebruik van de gesplitste graafarm rond de cabine kan de ingang van de cabine zich om veiligheidsredenen niet opzij bevinden. Als oplossing is gekozen voor een uitgang langs de voorkant van de cabine. Dit kan bekomen worden door het hele voorste deel van de cabine vanaf de A-stijlen te laten scharnieren aan het plafond, zodat daar een grote ingang vrijkomt. Bijkomend voordeel is dat men altijd uit de cabine kan geraken, ook al ligt de graafmachine op zijn zij gekanteld door een ongeluk. De graafmachine zal in dat geval ondersteund worden door de graafarm zodat de cabine zelf volledig gevrijwaard blijft van vervorming of impact.
Hieronder ziet u hoe de voorkant van de cabine omhoog klapt om zo de ingang vrij te maken.
Figuur 6.36: deuropening
De Groote Kurt
2006-2007
57
6.3.2 Instappen in cabine Het instappen zelf door de operator zal gebeuren via de grote duwschop vooraan aan het onderstel of via de rupsbanden (zoals het bij de huidige graafmachines gebeurd). Er wordt een plaat voorzien, bevestigd aan de voorste duwplaat die zich tussen de rupsbanden bevindt zodat de operator een platform heeft waarop hij kan staan om in en uit te cabine te stappen.
Figuur 6.37: plaatsnemen operator in cabine
De Groote Kurt
2006-2007
58
6.4 Materiaalkeuze De materiaalkeuze voor de body en cabine is grotendeels gelijk aan de huidige materialen. Voor de cabine zelf wordt gebruik gemaakt van staal voor de dragende structuur, met daartussen dik glas dat bestand is tegen inslagen. De deuropening is volledig uit glas, bovenaan bekleed met kunststoffen lichtunits. De body bestaat uit een structuur van staal, met daarop kunststoffen panelen bevestigd, bij voorkeur ABS, waarachter zich dan de motor en dergelijke bevinden.
6.5 Eindresultaat exterieur Hieronder vindt u enkele afbeeldingen van het eindresultaat van het exterieur van de graafmachine.
Figuur 6.38: eindresultaat exterieur
De Groote Kurt
2006-2007
59
Figuur 6.39: eindresultaat exterieur zijaanzicht
Figuur 6.41: eindresultaat exterieur achteraanzicht
Figuur 6.40: eindresultaat exterieur bovenaanzicht
De Groote Kurt
2006-2007
60
7.
Uitwerking interieur 7.1 Voorbeschouwing
Voor we de binnenkant van de cabine aanpakken is het belangrijk even te overlopen welke functies aanwezig moeten zijn om de graafmachine goed te kunnen bedienen.
De graafmachine moet in zijn geheel kunnen verplaatst worden, door middel van aansturing van de rupsbanden dus. Daarnaast moet ook de graafarm bewogen kunnen worden en dan zijn er nog enkele algemene functies die bediend moeten kunnen worden.
Hieronder wordt dit onderverdeeld in enkele delen.
7.2 Besturing machine Bij de huidige graafmachines wordt de machine bestuurd door middel van pedalen, met daarop hendels.
Doordat er werd gekozen om de ingang van de cabine vooraan te leggen zouden deze hendels de toegang tot de cabine volledig versperren en heel oncomfortabel maken. Daarom moet er gezocht worden naar een oplossing om de weg vrij te houden om plaats te kunnen nemen
Figuur 7.1: besturing huidige graafmachine
in de bestuurdersstoel.
De Groote Kurt
2006-2007
61
7.2.1 Voorstellen •
De besturing kan overgenomen worden door 1 extra joystick op de armsteunen van de bestuurdersstoel. Hierdoor worden de pedalen met de besturingshendels overbodig en wordt de toegang tot de cabine niet gehinderd.
•
De pedalen en de besturingshendels kunnen bevestigd worden op de voorruit, zodanig dat wanneer deze geopend wordt zij mee omhoog klappen en zo de toegang tot de cabine vrij kan verlopen.
•
De besturingshendels kunnen achterwege gelaten worden en vervangen worden door enkel pedalen.
7.2.2 Keuze besturing machine Omdat de besturing van de machine meestal gebeurd door middel van de pedalen wordt gekozen voor het derde voorstel. De besturingshendels worden dus weggelaten en vervangen door elektronisch gestuurde pedalen. Deze pedalen worden bevestigd onderaan aan de voorruit (de deuropening) zodanig dat ze mee omhoog klappen bij het opengaan van de deur zodat ze de toegang tot de bestuurdersstoel niet hinderen. Op die manier kan de bestuurder bij het instappen niet ongewild de machine laten rijden.
De Groote Kurt
2006-2007
62
7.3 Bediening machine Het volgende onderdeel van het interieur dat we aanpakken is de bediening van de machine. Hoe gaan we de nodige functies integreren zonder het geheel onnodig ingewikkeld te maken.
Om de graafarm te bedienen wordt gekozen voor de standaard joysticks, 2 exemplaren, links en rechts op de armsteunen van de bestuurdersstoel bevestigd. Hiermee kan men de graafarm aansturen en de body + de graafarm laten roteren op de draaiplateau van het onderstel.
De bediening van alle andere functies zal gegroepeerd worden in 2 touchscreens, links en rechts van de bestuurder. Om het gebruik voor links- en rechtshandigen mogelijk te maken zijn 2 touchscreens de ideale oplossing omdat de bediener dan zelf kan kiezen welke gegevens op welk scherm worden weergegeven. Zo kan hij of zij ervoor zorgen dat het scherm met de bedieningen zich aan de zijde van de hand bevindt waarmee hij of zij schrijft en dat op het andere scherm vooral informatie wordt weergegeven.
7.3.1 Touchscreens Op de uitlopers van de armsteunen links en rechts van de bestuurder zullen 2 touchscreens geplaatst worden, gericht naar de bediener van de graafmachine.
•
capacitief of resistief? Doordat bedieners van de graafmachine soms gebruik maken van handschoenen is het belangrijk dat we kiezen voor resistieve touchscreens. Deze maken gebruik van een weerstandstechniek en zijn daardoor met meerdere voorwerpen te bedienen. De capacitieve touchscreens daarentegen kunnen alleen bediend worden met de blote vingers omdat deze nodig zijn om de spanning weg te voeren, wat niet lukt met een handschoen aan.
De Groote Kurt
2006-2007
63
•
afmetingen touchscreens: Om genoeg gegevens te kunnen weergeven en om een gemakkelijke bediening te garanderen (eventueel met handschoenen aan) kiezen we de volgende afmetingen voor de touchscreens:
Figuur 7.2: afmetingen touchscreens
De Groote Kurt
2006-2007
64
7.3.2 Plaatsing touchscreens De touchscreens zullen geplaatst worden op een uitloper van de armsteunen van de bestuurdersstoel, voorbij de joysticks maar nog binnen handbereik van de bediener.
De ideale afmetingen worden gehaald uit de tabellen van www.dinbelg.be (tabel 4)
Voor het 95 percentiel van mannen tussen 18 en 65 jaar bedraagt de reikdiepte 866mm.
Figuur 7.3: reikdiepte
Voor het 95 percentiel van mannen tussen 18 en 65 jaar bedraagt de ellebooggrijpdiepte 383mm. De plaatsing van de joysticks zal dus op die afstand moeten gebeuren.
Figuur 7.4: ellebooggrijpdiepte
De Groote Kurt
2006-2007
65
Uit de gegevens op de vorige pagina worden de volgende afmetingen vastgelegd voor de armsteunen en de daarop bevestigde touchscreens.
Figuur 7.5: positie touchscreen
Figuur 7.6: bestuurdersstoel + armsteun
Figuur 7.7: zicht bestuurder op touchscreens
De Groote Kurt
2006-2007
66
7.3.3 User-interface Hieronder komen enkele bemerkingen die van belang zijn bij het ontwerpen van de userinterface van de touchscreens. Belangrijk hierbij is rekening te houden met de grootte van de virtuele bedieningstoetsen zodat deze ook bediend kunnen worden met handschoenen aan.
De volgende functies moet men kunnen bedienen vanaf de touchscreens: •
starten machine
•
ventilatie en airco instellingen
•
radio bediening
•
regelingen hydraulica
•
verlichting
Daarnaast kijken we naar de gegevens die moeten weergegeven worden tijdens het gebruik van de machine •
temperatuur olie
•
oliedruk
•
motortoerental
•
uur
•
draaiuren
De interface is niet uitgewerkt in dit eindwerk wegens de beperking van het project in tijd.
De Groote Kurt
2006-2007
67
7.4 Bekleding cabine 7.4.1 Verkennende schetsen Onderstaande schetsen tonen de zoektocht naar een eenheid van vormen en lijnen in de aankleding van het interieur van de cabine.
Figuur 7.8: verkennende schetsen interieur 1
De Groote Kurt
2006-2007
68
Figuur 7.9: verkennende schetsen interieur 2
Bij de bovenstaande vormgevingen ontbreekt er een beetje eenheid van het geheel. Het zijn nog teveel losse samenraapsels zodat het niet een geheel vormt.
De Groote Kurt
2006-2007
69
7.4.2 Eindresultaat In het eindresultaat zijn de panelen zo getekend dat het interieur een geheel vormt. Tussen de panelen is een vloeiende overgang, zodat het lijkt alsof het een groot paneel is.
Figuur 7.10: eindresultaat interieur
De Groote Kurt
2006-2007
70
8.
Digitalisering vormmodel
Om het digitale model van de body en de cabine te vervaardigen is er eerst in PU-schuim met de hand een helft van het model geschuurd op schaal 1:10. Dit model wordt dan ingescand op de 3D-meetbank van de Howest – departement PIH wat als resultaat een puntenwolk geeft die u hieronder afgebeeld ziet.
Figuur 8.1: puntenwolk 3D-scan
Vervolgens worden op dit model dan via reverse engineering in ProEngineer surfaces aangebracht die dan als resultaat het volgende geven:
Figuur 8.2: resultaat reverse engineering body
Dit model wordt dan op een 3D freesmachine gefreesd in MDF. Dit wordt dan afgewerkt en gespoten in de gewenste kleur. De graafarm en rupsen worden manueel vervaardigd op schaal 1:10 uit MDF.
De Groote Kurt
2006-2007
71
9.
Terugkoppeling naar eisen en wensen
In deze analyse wordt gekeken in hoeverre het resultaat voldoet aan de gestelde verwachtingen aan het begin van dit project.
•
vergroting zichtbaarheidshoek vooruit tot minimum 100°:
Door het opsplitsen van de graafarm is het nu mogelijk de cabine in het midden te plaatsen, wat ervoor zorgt dat deze breder kan uitgevoerd worden. Dit komt het zicht vooruit ten goede. De A-stijlen staan verder uit elkaar, waardoor er een enorme zichtbaarheidshoek vrijkomt vooruit van 125°(fig. 6.10). De bestuurder zit nu recht voor de graafbak waardoor een nauwkeurige bediening mogelijk is. Ook door de vormgeving van de boom is het zicht naar rechts en links volledig gevrijwaard gedurende de doorsnee graafwerken (fig. 6.5).
•
bediening van de nodige functies in de cabine zowel door links- als rechtshandigen zonder dure aanpassingen:
Door het plaatsen van 2 multifunctionele touchscreens in het interieur is het mogelijk de interface van de twee schermen om te wisselen zodat het eenvoudig is voor zowel linksals rechtshandigen de instellingen uit te voeren.
•
voldoen aan de vereisten voor normaal transport over de weg:
Door de graafarm in zijn meest compacte positie te brengen wordt de maximum transporthoogte en transportbreedte van 3m niet overschreden (fig. 6.9).
3m • • •
Figuur 9.1: transportafmetingen
De Groote Kurt
2006-2007
3m
72
•
ruimte genoeg bieden voor het 5 tot 95 percentiel van de mannelijke bevolking tussen 18 en 65 jaar:
Door het vergroten van de breedte van de cabine (tot 1300mm) is deze meer dan ruim genoeg voor het 5 tot 95 percentiel van de mannelijke bevolking tussen 18 en 65 jaar (fig. 6.10 en tabel 4).
•
body met zero-tail configuratie:
Door het bepalen van de afmetingen van de body ten opzichte van de rupsbanden bekomen we een zero-tail configuratie waarbij de body bij het draaien achteraan niet buiten de rupsbanden komt.
Figuur 9.2: zero-tail configuratie
De Groote Kurt
2006-2007
73
•
hetzelfde graafbereik bieden als de referentie-graafmachine:
Door de vormgeving van de graafarm is het mogelijk ongeveer hetzelfde graafbereik te bekomen als de referentiegraafmachine (fig. 6.3 en tabel 3).
7m
6m
9,6m Figuur 9.3: graafbereik resultaat
•
integratie van de cabine in het geheel van de machine: geen apart ontwerp maar een geheel met de styling van heel de machine:
Door de toegepaste styling is de cabine een geheel met de rest van de graafmachine. De lijnen lopen mooi door in heel de styling van de machine.
De Groote Kurt
2006-2007
74
•
voldoen aan de reglementering toepasbaar op industriële voertuigen
Door de plaatsing van de cabine tussen de gesplitste graafarm is de cabine volledig gevrijwaard van de beschadigingen die kunnen optreden tijdens het kantelen van de graafmachine. Het al dan niet voldoen aan de FOPS- en ROPS testen kan niet nagegaan worden aangezien men dan moet beschikken over een cabine op ware grootte.
•
een groot vernieuwend karakter
Nog nooit eerder werd het principe van een gesplitste graafarm toegepast op een graafmachine. Dit is uniek in deze toepassing en heeft daardoor een groot vernieuwend karakter. Deze oplossing maakt veel meer ruimte vrij voor de cabine waardoor het comfort van de operator aanzienlijk verbeterd wordt.
De Groote Kurt
2006-2007
75
10. Besluit Het is duidelijk dat de graafmachine zoals ze hier is uitgewerkt grote voordelen biedt ten opzichte van de bestaande modellen. •
De zichtbaarheid is geoptimaliseerd in alle richtingen, vooral zijdelings en recht vooruit.
•
Het graafbereik van deze graafmachine is gelijklopend aan dat van gelijkaardige modellen
•
De machine heeft een zero-tail. Daardoor is beschadiging aan het koetswerk en omstaande huizen of objecten door de achteroverhang onmogelijk.
Deze graafmachine biedt dus de technologie van de bestaande modellen met enkele vernieuwende eigenschappen die ze uniek maakt.
In de toekomst kunnen dan bijkomende gedetailleerde studies gebeuren naar het concept van de gesplitste graafarm wat betreft sterkteberekeningen.
Figuur 10.1: eindresultaat
De Groote Kurt
2006-2007
76
11. Literatuurlijst 11.1 Magazines •
IVT magazine: o International 2003, Off-highway Edition o International 2006, Off-highway Edition o International 2007, Lift Truck & Materials Handling Edition
•
Auto & Design: o nr 146, maart/juni 2004 o nr 159, juli/augustus 2006 o nr 160, september/oktober 2006 o nr 161, november/december 2006
•
Interior motives: o januari/februari 2007
11.2 Websites 11.2.1 Marktonderzoek •
Caterpillar: www.cat.com/cda/layout
•
Volvo: www.volvo.com/constructionequipment/europe/nl-nl
•
JCB: www.jcb.com/(w5rtl2foznumlw55334ugh45)/products/range.aspx
•
Hitachi: www.hcme.com
•
Volvo Sfinx: www.volvo.com/constructionequipment/na/enus/products/crawlerexcavator/SfinX%20concept/
•
Case: www.casece.com/index.asp?RL=EUE
•
Bobcat: www.bobcat.com/index.html?locale=EU_en
•
Manitou: www.be.manitou.com/nl/index.html
•
Linde: www.linde-htd.com
•
Claas: http://www.claas.com/countries/generator/clpw/en/home_feature,lang=en_US.html
•
New-Holland: www.newholland.com/h4/index.asp?Reg=BE&RL=DUBE
•
Pope Design: http://pope-design.net
De Groote Kurt
2006-2007
77
11.2.2 Antropometrie •
www.dinbelg.be
11.2.3 Algemeen •
visionengineering: www.vision-eng.be
11.2.4 Normeringen •
machinerichtlijnen: www.totheater.nl/download/MACHINERICHTLIJN.pdf
•
ISO-normeringen: www.iso.org
•
ISO-normeringen earth moving machinery: www.psi.gov.ps/web_en/prog/tc127sc2.html
De Groote Kurt
2006-2007
78
Figurenlijst Figuur 0.1: logo visionengineering ............................................................................... 4 Figuur 2.1: mindmap fabricanten industriële voertuigen ................................................ 7 Figuur 2.2: dumptrucks .............................................................................................. 8 Figuur 2.3: graders .................................................................................................... 8 Figuur 2.4: graaf-laadcombinaties ............................................................................... 9 Figuur 2.5: wielladers ................................................................................................. 9 Figuur 2.6: graafmachines op banden .......................................................................... 9 Figuur 2.7: graafmachines op rupsen ......................................................................... 10 Figuur 2.8: rupsdozers .............................................................................................. 10 Figuur 2.9: schrankladers.......................................................................................... 10 Figuur 2.10: verreikers ............................................................................................. 11 Figuur 2.11: vorkheftrucks ........................................................................................ 11 Figuur 2.12: container-handlers ................................................................................. 11 Figuur 2.13: tractoren .............................................................................................. 12 Figuur 2.14: maaidorsers .......................................................................................... 12 Figuur 2.15: keuze type voertuig ............................................................................... 13 Figuur 2.16: zero-tail ................................................................................................ 15 Figuur 2.17: afmetingen referentiemachine ................................................................ 15 Figuur 3.1: Pope Design: Bulldozer ............................................................................ 17 Figuur 3.2: Pope Design: Kodiak................................................................................ 18 Figuur 3.3: Pope Design: maaidorser ......................................................................... 18 Figuur 3.4: autosalon Parijs....................................................................................... 19 Figuur 3.5: moodboard car-design ............................................................................. 21 Figuur 3.6: Volvo Sfinx ............................................................................................. 22 Figuur 3.7: “windflat” Michael Jantzen ....................................................................... 23 Figuur 3.8: "Jackknife" Philippe Holthuizen ................................................................. 23 Figuur 3.9: 118 Wallypower door Wally ...................................................................... 24 Figuur 4.1: huidige plaatsing cabine en graafarm ........................................................ 27 Figuur 4.2: uitzicht operator ...................................................................................... 28 Figuur 4.3: tegengewicht body .................................................................................. 28 Figuur 4.4: beperking zicht opzij ................................................................................ 29 Figuur 4.5: beperkte afmetingen cabine ..................................................................... 29 Figuur 5.1: Concept 1, verplaatsen cabine .................................................................. 30
De Groote Kurt
2006-2007
79
Figuur 5.2: concept 2, verplaatsen graafarm .............................................................. 31 Figuur 5.3: concept 2, verandering vormgeving graafarm ............................................ 32 Figuur 5.4: concept 3: openwerking A-stijlen cabine.................................................... 33 Figuur 5.5: concept 3, neerkantelen cabine ................................................................ 34 Figuur 5.6: concept 3, kantelen cabine....................................................................... 34 Figuur 5.7: opsplitsen graafarm ................................................................................. 36 Figuur 5.8: opsplitsen graafarm (2) ........................................................................... 36 Figuur 5.9: opsplitsen graafarm rond cabine ............................................................... 37 Figuur 6.1: graafarm in centerpunt onderstel.............................................................. 38 Figuur 6.2: zicht opzij vrijwaren................................................................................. 38 Figuur 6.3: graafbereik referentie New Holland E215INB ............................................. 39 Figuur 6.4: graafbereik concept ................................................................................. 40 Figuur 6.5: vrijwaring zicht opzij bij graven ................................................................ 40 Figuur 6.6: uiteindelijke vormgeving graafarm ............................................................ 41 Figuur 6.7: afmetingen graafarm ............................................................................... 42 Figuur 6.8: afmetingen graafbereik concept ............................................................... 42 Figuur 6.9: transporthoogte concept .......................................................................... 43 Figuur 6.10: afmetingen en zichthoeken op doorsnede cabine ..................................... 44 Figuur 6.11: knieholtehoogte .................................................................................... 46 Figuur 6.12: kruin-zitvlakhoogte ................................................................................ 46 Figuur 6.13: ellebogenbreedte................................................................................... 46 Figuur 6.14: schouderbreedte ................................................................................... 46 Figuur 6.15: afmetingen rupsbanden ......................................................................... 47 Figuur 6.16: afmetingen body zero-tail....................................................................... 47 Figuur 6.17: vormstudie 2 ......................................................................................... 48 Figuur 6.18: vormstudie 1 ......................................................................................... 48 Figuur 6.19: vormstudie openwerken zichthoek .......................................................... 49 Figuur 6.20: vormstudie brede cabine ........................................................................ 49 Figuur 6.21: vormstudie achterkant body en achterlichten 1 ........................................ 50 Figuur 6.22: vormstudie achterkant body en achterlichten 2 ........................................ 50 Figuur 6.23: vormstudie integratie cabine in body 1 .................................................... 51 Figuur 6.24: vormstudie integratie cabine in body 2 .................................................... 51 Figuur 6.25: vormstudie integratie cabine in body 3 .................................................... 52 Figuur 6.26: vormstudie integratie cabine in body 4 .................................................... 52 Figuur 6.27: vormstudie zero-tail 1 ............................................................................ 53
De Groote Kurt
2006-2007
80
Figuur 6.28: vormstudie zero-tail 2 ............................................................................ 53 Figuur 6.29: schuimmodel 1 ...................................................................................... 54 Figuur 6.30: schuimmodel 2 ...................................................................................... 54 Figuur 6.31: schuimmodel 3 ...................................................................................... 54 Figuur 6.32: schuimmodel 4 ...................................................................................... 55 Figuur 6.33: schuimmodel 5 ...................................................................................... 55 Figuur 6.34: definitieve vormgeving cabine 1.............................................................. 56 Figuur 6.35: definitieve vormgeving cabine 2.............................................................. 56 Figuur 6.36: deuropening ......................................................................................... 57 Figuur 6.37: plaatsnemen operator in cabine .............................................................. 58 Figuur 6.38: eindresultaat exterieur ........................................................................... 59 Figuur 6.39: eindresultaat exterieur zijaanzicht ........................................................... 60 Figuur 6.40: eindresultaat exterieur bovenaanzicht ..................................................... 60 Figuur 6.41: eindresultaat exterieur achteraanzicht ..................................................... 60 Figuur 7.1: besturing huidige graafmachine ................................................................ 61 Figuur 7.2: afmetingen touchscreens ......................................................................... 64 Figuur 7.3: reikdiepte ............................................................................................... 65 Figuur 7.4: ellebooggrijpdiepte .................................................................................. 65 Figuur 7.5: positie touchscreen ................................................................................. 66 Figuur 7.6: bestuurdersstoel + armsteun ................................................................... 66 Figuur 7.7: zicht bestuurder op touchscreens.............................................................. 66 Figuur 7.8: verkennende schetsen interieur 1 ............................................................. 68 Figuur 7.9: verkennende schetsen interieur 2 ............................................................. 69 Figuur 7.10: eindresultaat interieur ............................................................................ 70 Figuur 8.1: puntenwolk 3D-scan ................................................................................ 71 Figuur 8.2: resultaat reverse engineering body ........................................................... 71 Figuur 9.1: transportafmetingen ................................................................................ 72 Figuur 9.2: zero-tail configuratie ................................................................................ 73 Figuur 9.3: graafbereik resultaat ............................................................................... 74 Figuur 10.1: eindresultaat ......................................................................................... 76
De Groote Kurt
2006-2007
81
Tabellenlijst Tabel 1. ondervraging gebruikers .............................................................................. 25 Tabel 2. resultaten bevraging .................................................................................... 26 Tabel 3. graafbereik referentie New Holland E215INB ................................................. 39 Tabel 4. afmetingen mannelijke bevolking .................................................................. 45
De Groote Kurt
2006-2007
82
Bijlagen 1. ISO-normeringen grondverzetmachines: ISO 2860:1992
Earth-moving machinery -- Minimum access dimensions
ISO 2867:2006
Earth-moving machinery -- Access systems
ISO 3164:1995
Earth-moving machinery -- Laboratory evaluations of protective structures -Specifications for deflection-limiting volume
ISO 3411:1995
Earth-moving machinery -- Human physical dimensions of operators and minimum operator space envelope
ISO 3449:2005
Earth-moving machinery -- Falling-object protective structures -- Laboratory tests and performance requirements
ISO 3450:1996
Earth-moving machinery -- Braking systems of rubber-tyred machines -- Systems and performance requirements and test procedures
ISO 3457:2003
Earth-moving machinery -- Guards -- Definitions and requirements
ISO 3471:1994
Earth-moving machinery -- Roll-over protective structures -- Laboratory tests and performance requirements
ISO 3471:1994/Amd 1:1997
Laboratory tests and performance requirements
ISO 3471:1994/Cor 1:2000 ISO 4250-3:2006
Earth-mover tyres and rims -- Part 3: Rims
ISO 4510-1:1987
Earth-moving machinery -- Service tools -- Part 1: Common maintenance and adjustment tools
ISO 4510-2:1996
Earth-moving machinery -- Service tools -- Part 2: Mechanical pullers and pushers
ISO 5005:1977
Earth-moving machinery -- Method for locating the centre of gravity
ISO 5006:2006
Earth-moving machinery -- Operator's field of view -- Test method and performance criteria
ISO 5010:1992
Earth-moving machinery -- Rubber-tyred machines -- Steering requirements
De Groote Kurt
2006-2007
83
ISO 5353:1995
Earth-moving machinery, and tractors and machinery for agriculture and forestry -- Seat index point
ISO 6011:2003
Earth-moving machinery -- Visual display of machine operation
ISO 6012:1997
Earth-moving machinery -- Service instrumentation
ISO 6014:1986
Earth-moving machinery -- Determination of ground speed
ISO 6015:2006
Earth-moving machinery -- Hydraulic excavators and backhoe loaders -- Methods of determining tool forces
ISO 6016:1998
Earth-moving machinery -- Methods of measuring the masses of whole machines, their equipment and components
ISO 6165:2006
Earth-moving machinery -- Basic types -Identification and terms and definitions
ISO 6302:1993
Earth-moving machinery -- Drain, fill and level plugs
ISO 6392-1:1996
Earth-moving machinery -- Lubrication fittings -Part 1: Nipple type
ISO 6392-2:1996
Earth-moving machinery -- Lubrication fittings -Part 2: Grease-gun nozzles
ISO 6393:1998
Acoustics -- Measurement of exterior noise emitted by earth-moving machinery -- Stationary test conditions
ISO 6394:1998
Acoustics -- Measurement at the operator's position of noise emitted by earth-moving machinery -- Stationary test conditions
ISO 6395:1988
Acoustics -- Measurement of exterior noise emitted by earth-moving machinery -- Dynamic test conditions
ISO 6395:1988/Amd 1:1996 ISO 6396:1992
Acoustics -- Measurement at the operator's position of noise emitted by earth-moving machinery -- Dynamic test conditions
ISO 6405-1:2004
Earth-moving machinery -- Symbols for operator controls and other displays -- Part 1: Common symbols
De Groote Kurt
2006-2007
84
ISO 6405-2:1993
Earth-moving machinery -- Symbols for operator controls and other displays -- Part 2: Specific symbols for machines, equipment and accessories
ISO 6405-2:1993/Amd 1:1997 ISO 6405-2:1993/Amd 2:2004
Additional symbols
ISO 6483:1980
Earth-moving machinery -- Dumper bodies -Volumetric rating
ISO 6483:1980/Cor 1:1994 ISO 6484:1986
Earth-moving machinery -- Elevating scrapers -Volumetric ratings
ISO 6485:1980
Earth-moving machinery -- Tractor-scraper -Volumetric rating
ISO 6682:1986
Earth-moving machinery -- Zones of comfort and reach for controls
ISO 6682:1986/Amd 1:1989 ISO 6683:2005
Earth-moving machinery -- Seat belts and seat belt anchorages -- Performance requirements and tests
ISO 6746-1:2003
Earth-moving machinery -- Definitions of dimensions and codes -- Part 1: Base machine
ISO 6746-2:2003
Earth-moving machinery -- Definitions of dimensions and codes -- Part 2: Equipment and attachments
ISO 6746-2:2003/Cor 1:2004 ISO 6747:1998
Earth-moving machinery -- Tractor-dozers -Terminology and commercial specifications
ISO 6747:1998/Amd 1:2003 ISO 6749:1984
Earth-moving machinery -- Preservation and storage
ISO 6750:2005
Earth-moving machinery -- Operator's manual -Content and format
ISO 7096:2000
Earth-moving machinery -- Laboratory evaluation of operator seat vibration
ISO 7129:1997
Earth-moving machinery -- Cutting edges used on tractor-dozers, graders and scrapers -- Principal shapes and basic dimensions
ISO 7130:1981
De Groote Kurt
Earth-moving machinery -- Guide to procedure for
2006-2007
85
operator training ISO 7131:1997
Earth-moving machinery -- Loaders -Terminology and commercial specifications
ISO 7131:1997/Amd 1:2003 ISO 7132:2003
Earth-moving machinery -- Dumpers -Terminology and commercial specifications
ISO 7133:1994
Earth-moving machinery -- Tractor-scrapers -Terminology and commercial specifications
ISO 7134:1993
Earth-moving machinery -- Graders -Terminology and commercial specifications
ISO 7134:1993/Cor 1:1996 ISO 7135:1993
Earth-moving machinery -- Hydraulic excavators - Terminology and commercial specifications
ISO 7136:2006
Earth-moving machinery -- Pipelayers -Terminology and commercial specifications
ISO 7451:1997
Earth-moving machinery -- Volumetric ratings for hydraulic excavator buckets and backhoe loader buckets
ISO 7451:1997/Cor 1:1998 ISO 7457:1997
Earth-moving machinery -- Determination of turning dimensions of wheeled machines
ISO 7464:1983
Earth-moving machinery -- Method of test for the measurement of drawbar pull
ISO 7546:1983
Earth-moving machinery -- Loader and front loading excavator buckets -- Volumetric ratings
ISO 7852:1983
Earth-moving machinery -- Plough bolt heads -Shapes and dimensions (excluding thread dimensions)
ISO 8152:1984
Earth-moving machinery -- Operation and maintenance -- Training of mechanics
ISO 8643:1997
Earth-moving machinery -- Hydraulic excavator and backhoe loader boom-lowering control device -- Requirements and tests
ISO 8811:2000
Earth-moving machinery -- Rollers and compactors -- Terminology and commercial specifications
ISO 8811:2000/Cor 1:2002
De Groote Kurt
2006-2007
86
ISO 8812:1999
Earth-moving machinery -- Backhoe loaders -Definitions and commercial specifications
ISO 8813:1992
Earth-moving machinery -- Lift capacity of pipelayers and wheeled tractors or loaders equipped with side boom
ISO 8925:1989
Earth-moving machinery -- Diagnostic ports
ISO 8925:1989/Amd 1:1997 ISO 8927:1991
Earth-moving machinery -- Machine availability -Vocabulary
ISO 9244:1995
Earth-moving machinery -- Safety signs and hazard pictorials -- General principles
ISO 9245:1991
Earth-moving machinery -- Machine productivity - Vocabulary, symbols and units
ISO 9246:1988
Earth-moving machinery -- Crawler and wheel tractor dozer blades -- Volumetric ratings
ISO 9247:1990
Earth-moving machinery -- Electrical wires and cables -- Principles of identification and marking
ISO 9247:1990/Amd 1:1998 ISO 9248:1992
Earth-moving machinery -- Units for dimensions, performance and capacities, and their measurement accuracies
ISO 9249:1997
Earth-moving machinery -- Engine test code -Net power
ISO 9249:1997/Cor 1:1999 ISO/TS 9250-1:2004
Earth-moving machinery -- Multilingual listing of equivalent terms -- Part 1: General
ISO/TS 9250-2:2004
Earth-moving machinery -- Multilingual listing of equivalent terms -- Part 2: Performance and dimensions
ISO 9533:1989
Earth-moving machinery -- Machine-mounted forward and reverse audible warning alarm -Sound test method
ISO/TR 9953:1996
Earth-moving machinery -- Warning devices for slow-moving machines -- Ultrasonic and other systems
ISO 10261:2002
Earth-moving machinery -- Product identification numbering system
ISO 10262:1998
De Groote Kurt
Earth-moving machinery -- Hydraulic excavators -
2006-2007
87
- Laboratory tests and performance requirements for operator protective guards ISO 10263-1:1994
Earth-moving machinery -- Operator enclosure environment -- Part 1: General and definitions
ISO 10263-2:1994
Earth-moving machinery -- Operator enclosure environment -- Part 2: Air filter test
ISO 10263-3:1994
Earth-moving machinery -- Operator enclosure environment -- Part 3: Operator enclosure pressurization test method
ISO 10263-4:1994
Earth-moving machinery -- Operator enclosure environment -- Part 4: Operator enclosure ventilation, heating and/or air-conditioning test method
ISO 10263-5:1994
Earth-moving machinery -- Operator enclosure environment -- Part 5: Windscreen defrosting system test method
ISO 10263-6:1994
Earth-moving machinery -- Operator enclosure environment -- Part 6: Determination of effect of solar heating on operator enclosure
ISO 10264:1990
Earth-moving machinery -- Key-locked starting systems
ISO 10265:1998
Earth-moving machinery -- Crawler machines -Performance requirements and test procedures for braking systems
ISO 10266:1992
Earth-moving machinery -- Determination of slope limits for machine fluid systems operation -Static test method
ISO 10268:1993
Earth-moving machinery -- Retarders for dumpers and tractor-scrapers -- Performance tests
ISO 10326-1:1992
Mechanical vibration -- Laboratory method for evaluating vehicle seat vibration -- Part 1: Basic requirements
ISO 10532:1995
Earth-moving machinery -- Machine-mounted retrieval device -- Performance requirements
ISO 10532:1995/Amd 1:2004 ISO 10532:1995/Cor 1:2006 ISO 10532:1995/Amd 1:2004/Cor 1:2006 ISO 10533:1993
De Groote Kurt
Earth-moving machinery -- Lift-arm support
2006-2007
88
devices ISO 10533:1993/Amd 1:2005 ISO 10567:1992
Earth-moving machinery -- Hydraulic excavators - Lift capacity
ISO 10570:2004
Earth-moving machinery -- Articulated frame lock -- Performance requirements
ISO 10968:2004
Earth-moving machinery -- Operator's controls
ISO 11112:1995
Earth-moving machinery -- Operator's seat -Dimensions and requirements
ISO 11112:1995/Amd 1:2001 ISO 11862:1993
Earth-moving machinery -- Auxiliary starting aid electrical connector
ISO 12117:1997
Earth-moving machinery -- Tip-over protection structure (TOPS) for compact excavators -Laboratory tests and performance requirements
ISO 12117:1997/Cor 1:2000 ISO 12508:1994
Earth-moving machinery -- Operator station and maintenance areas -- Bluntness of edges
ISO 12509:2004
Earth-moving machinery -- Lighting, signalling and marking lights, and reflex-reflector devices
ISO 12510:2004
Earth-moving machinery -- Operation and maintenance -- Maintainability guidelines
ISO 12511:1997
Earth-moving machinery -- Hour meters
ISO 13333:1994
Earth-moving machinery -- Dumper body support and operator's cab tilt support devices
ISO 13459:1997
Earth-moving machinery -- Dumpers -- Trainer seat/enclosure
ISO 13539:1998
Earth-moving machinery -- Trenchers -Definitions and commercial specifications
ISO 13766:2006
Earth-moving machinery -- Electromagnetic compatibility
ISO 14397-1:2002
Earth-moving machinery -- Loaders and backhoe loaders -- Part 1: Calculation of rated operating capacity and test method for verifying calculated tipping load
ISO 14397-2:2002
Earth-moving machinery -- Loaders and backhoe loaders -- Part 2: Test method for measuring
De Groote Kurt
2006-2007
89
breakout forces and lift capacity to maximum lift height ISO 14401-1:2004
Earth-moving machinery -- Field of vision of surveillance and rear-view mirrors -- Part 1: Test methods
ISO 14401-2:2004
Earth-moving machinery -- Field of vision of surveillance and rear-view mirrors -- Part 2: Performance criteria
ISO 15219:2004
Earth-moving machinery -- Cable excavators -Terminology and commercial specifications
ISO 15817:2005
Earth-moving machinery -- Safety requirements for remote operator control
ISO 17063:2003
Earth-moving machinery -- Braking systems of pedestrian-controlled machines -- Performance requirements and test procedures
ISO 21467:2004
Earth-moving machinery -- Horizontal directional drills -- Terminology and specifications
ISO 21507:2005
Earth-moving machinery -- Performance requirements for non-metallic fuel tanks
ISO 24410:2005
Earth-moving machinery -- Coupling of attachments to skid steer loaders
ISO/TR 25398:2006
Earth-moving machinery -- Guidelines for assessment of exposure to whole-body vibration of ride-on machines -- Use of harmonized data measured by international institutes, organizations and manufacturers
De Groote Kurt
2006-2007
90
2. IVT artikel Volvo Sfinx
De Groote Kurt
2006-2007
91
De Groote Kurt
2006-2007
92
De Groote Kurt
2006-2007
93
De Groote Kurt
2006-2007
94
De Groote Kurt
2006-2007
95
De Groote Kurt
2006-2007
96
3. software: Altair Optistruct (openwerking structuren)
De Groote Kurt
2006-2007
97
De Groote Kurt
2006-2007
98
