Noordelijke knelpunten
15
De personeelskrapte te lijf
20
Met klanten naar de kerk
44
Onze infrastructuur moet beter, vindt gedeputeerde Henk Bleker Hoogleraar Jouke van Dijk biedt tips voor noordelijke bedrijven
B E S C H O U W E N D ,
B I N D E N D
E N
B E T R O K K E N
Vier verrassende vergaderlocaties uitgelicht
Relatiemagazine van NDC mediagroep
Een blik op verleden én toekomst van drie ondernemersfamilies Arthur Oostvogel over de culturele verschraling in Friesland Zorg in het Noorden: een kwestie van ondernemerschap?
Nummer 1
|
september 2007
Bij de voorpagina Foto: Heinz Baut
Straatfestival Opvallende muziek en spectaculair theater. Plus alles wat niet in een cultureel hokje te stoppen is. Dát is het jaarlijkse Fries Straatfestival in Leeuwarden. Dit jaar tijdens de vijfde editie, gaf de Zwitserse kunstenaar Georg Traber een knap staaltje creativiteit weg met slechts vijftig palen en een heleboel touw.
Nummer 1
|
september 2007
inhoud
BESCHOUWEND, BINDEND EN BETROKKEN
Nummer 1 | september 2007 Weids is het relatiemagazine van NDC mediagroep, dat viermaal per jaar verschijnt. Het blad wordt, in een oplage van 15.000 exemplaren, verspreid onder
6
Culturele verschraling ,,Als we niet uitkijken dan droogt Friesland in culturele zin op.”
alle adverteerders en ‘beslissers’ in de drie noordelijke provincies en de Noordoostpolder. Weids
Arthur Oostvogel, directeur van de Leeuwarder schouwburg
krijgt ook een digitale variant in de vorm van
De Harmonie, trekt (nogmaals) aan de bel.
een nieuwsbrief. U kunt contact met de redactie opnemen via
[email protected] of
[email protected].
23
Tijd voor reflectie
Hoofdredacteur: Holger Bakker (NDC media-
Voor columnist Maarten Pennewaard zit het eerste jaar als
groep, in- en externe communicatie)
manager erop. Het heeft hem - volgens eigen zeggen - kilo’s
Eindredactie: Piet Prins (NDC mediagroep) en
en een krijtstreep opgeleverd.
Vooraf
Voor u ligt het eerste nummer van Weids; het magazine voor relaties van NDC mediagroep. Tegelijkertijd is deze uitgave echter meer dan dat. Weids vertelt namelijk niet zozeer over ons, NDC mediagroep, maar geeft achtergrond bij de wereld om ons heen, uw wereld. Vier maal per jaar belicht Weids het leven en het werken in de drie noordelijke provincies en de Noordoostpolder. We nemen een kijkje in verschillende branches en hoe de bedrijven in het Noorden hierin opereren. Dat is de
Irma Kleine (Castel Mediaproducties)
Redactie: Castel Mediaproducties en Schrijfburo Terwisscha & Wagenaar
Projectcoördinatie: Geiske de Vries
24
Kantoor in een sterrenwacht
(NDC mediagroep)
Opleidingsinstituut StarTel verhuisde tien jaar geleden naar een
Fotografie: Het Hoge Noorden en
bijzondere locatie: de Kapteyn Sterrenwacht in Roden. Volgens
Castel Mediaproducties
directeur Wim Verkaik een gouden greep.
Advertentie-exploitatie: Egbert Venema, NDC mediagroep, Postbus 394, 8901 BD Leeuwarden (tel.: 06 - 116 213 29)
Concept en vormgeving: Castel Communicatie Druk: Pijper Druk bv
26
Voetsporen in het bedrijfsleven De laatste generatie Hooghoudt, Jan van Peer en Hoekstra Uitgeverij aan het woord over vaders, brancheontwikkelingen
Voorwaarden: Op alle door ons uit te voeren
en nieuw bloed in het bedrijf.
advertentieopdrachten en af te sluiten contracten
Kamer van Koophandel te Leeuwarden, van toepassing.
maatschappij. Kortom: stof tot nadenken. In dit eerste nummer klimt schouwburgdirecteur Arthur Oostvogel op de zeepkist voor het behoud van een volwaardig cultureel leven in Friesland. Daarnaast nemen we - samen met de laatste generatie - een kijkje in aansprekende familiebedrijven. Een ander belangrijk onderwerp is de zorg. De gezondheidszorg en haar wachtlijsten staan constant in de belangstelling. Daar komt nog bij dat deze sector in het Noorden de grootste werkgever is. De ontwikkelingen in de zorg raken ons dus ook economisch. Weids laat zes partijen hierover aan het woord.
zijn de Regelen voor het Advertentiewezen, alsmede onze Algemene Voorwaarden, gedeponeerd bij de
Meer dan een relatiemagazine
economische kant. Maar we bieden ook een weidse blik op cultuur en
38
Zorg gaat iedereen aan
Onder voorbehoud van auteursrechten © NDC
Stel de vraag waar het met de zorg naar toe moet en het debat
U merkt het: we willen met Weids vooral de wereld achter het nieuws
mediagroep bv. Niets uit deze uitgave mag zonder
breekt los. Een aantal belangrijke landelijke én noordelijke
laten zien. Het nieuws waar we als NDC mediagroep met Dagblad van
partijen aan het woord.
het Noorden, de Leeuwarder Courant en onze weekbladen middenin
schriftelijke toestemming van de uitgever worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel
staan. Samen met u gaan we op ontdekkingstocht naar meer.
van druk, scan, fotokopie, elektronisch of welke wijze dan ook.
4
De sombere kant van de Afsluitdijk Bij de bouw van de Afsluitdijk waarschuwde een handjevol
Cees Anceaux en Gijs Lensink
natuurkenners voor een ecologische ramp. Zij waren roependen
directie NDC mediagroep
in de woestijn. In hoeverre kregen ze gelijk?
Nummer 1
|
september 2007
5
Schouwburgdirecteur Arthur Oostvogel over kunst en cultuur in Friesland
‘Een goed cultureel klimaat komt niet alleen van onderop’ Tekst: Joke Schaapman Foto’s: Het Hoge Noorden
De potentie is er, daarvan is Arthur Oostvogel, directeur van de Leeuwarder Stadsschouwburg De Harmonie, overtuigd. Maar om het culturele leven in Friesland tot professionele groei te laten komen, moet er wel iets gebeuren. De bestuurders in Leeuwarden en bij de provincie moeten daarin het voortouw nemen, stelt hij. Er moeten keuzes worden gemaakt. Nu zit iedereen op iedereen te wachten.
Nummer 1
|
september 2007
Somber is Arthur Oostvogel niet, wel bezorgd. In Friesland mist
vormen in deze provincie een risico. De drie noordelijke
voorbeeld. ,,Hoe jonger iemand in aanraking komt met kunst en
een aantal belangrijke schakels in de logische keten voor de
provincies krijgen per hoofd van de bevolking minder dan de
cultuur, hoe lager de drempel er later iets mee te doen. Dat er op
ontwikkeling van talentvolle amateurs tot professionele kunstenaars.
helft van wat de Randstad voor podiumkunsten en beeldende
de basisschool steeds meer wordt gedaan aan culturele vorming is
In mei luidde hij de noodklok in de Leeuwarder Courant om ‘een
kunst krijgt. De rijksmiddelen zijn ongelijk verdeeld en hier dus
een goede ontwikkeling. Maar het is te vrijblijvend en op sommige
rimpeling teweeg te brengen’. Hij kreeg veel bijval uit de culturele
beperkt. Dat betekent dat je extra kritisch moet kijken naar een
scholen onvoldoende gericht op kunstbeleving. Kinderen moeten
wereld, maar slechts enkele politici reageerden. Toch zijn het
zinvolle besteding en dat je prioriteiten moet stellen. Die moeten
de chemie van het theater kunnen ondergaan. Dat heeft een
volgens de schouwburgdirecteur de bestuurders die in beweging
vervolgens worden ondersteund door de andere twee geldstromen:
enorme impact.’’
moeten komen om te voorkomen dat het hier in culturele zin
die van de provincie en de gemeenten. Oostvogel ziet dat hier
opdroogt. ,,Een goed cultureel klimaat komt niet alleen van
onvoldoende gebeuren. Het beleid vertoont een tekort aan zowel
Geen ontwikkelpodium of opstapvoorziening
onderop’’, stelt Oostvogel.
visie als daadkracht. Daarbij speelt het historisch gegroeide
Ook jongeren die zelf met kunst willen experimenteren, heeft de
solidariteitsdenken de provincie parten, stelt hij. ,,Bij ons moet
provincie onvoldoende te bieden, vindt Oostvogel. Er is behoefte
het geld altijd eerlijk worden verdeeld. Dat gaat niet altijd op. De
aan een professioneel gerunde werkplaats met een eigen podium.
provincie Friesland moet keuzes durven maken. Er is maar één
Jongeren moeten volgens hem bijvoorbeeld niet alleen onder
logische culturele hoofdstad en dat is Leeuwarden. Dat zou de
begeleiding een stuk kunnen instuderen, maar ook zelf een
provincie moeten uitdragen. Alleen op die manier kun je een
theaterproductie leren opzetten. Daarbij kunnen ze alle facetten
culturele toekomst waarborgen.’’
van het theatermaken ervaren, van de financiering en marketing tot het maken van het decor, de logistieke processen en de
Geloof in eigen kracht zou wat de schouwburgdirecteur betreft
uiteindelijke uitvoering.
een belangrijk uitgangspunt moeten zijn in het cultuurbeleid in de
8
‘We moeten ophouden met klagen over het Herenakkoord’
Uitbreiding Fries Straatfestival Ieder voorjaar staat Leeuwarden - afgelopen mei al voor de vijfde keer in het teken van locatietheater en opvallende straattheateracts. Het Fries Straatfestival, met al drie jaar de Leeuwarder Courant als hoofdsponsor, heeft zich ontwikkeld tot een belangrijke trekker voor de gemeente Leeuwarden. Dit jaar bezochten zo’n 45.000 liefhebbers het festival. Arthur Oostvogel is verantwoordelijk voor de organisatie van het evenement, dat het niet moet hebben van dure spectaculaire optredens, maar juist van kleine, al dan niet mobiele acts. De laatste editie begon voor het eerst al op vrijdag met een exclusieve
provincie. Dan hoeft ook het convenant tussen de drie noordelijke
Een stadsschouwburg als De Harmonie kan die rol niet vervullen,
provincies niet als bedreiging te worden gezien, zoals nu volgens
aldus Oostvogel. ,,Wij zijn een podium dat alles biedt wat er in de
hem nog regelmatig gebeurt, maar biedt het kansen. Friesland
professionele podiumkunsten in Nederland toe doet. We zijn geen
moet eindelijk over zijn eigen schaduw heen stappen, vindt Oostvogel.
ontwikkelpodium of opstapvoorziening.’’ Het initiatief zal van de
,,Ik geloof niet in afzetten tegen de ander. We moeten ophouden
bestuurders moeten komen. Zowel de gemeente Leeuwarden als
met klagen over het Herenakkoord, dat is een gegeven.’’ Groningen,
de provincie maakt volgens hem onvoldoende gebruik van de
Friesland en Drenthe hebben elkaar nodig om meer rijksmiddelen
kansen die zich daartoe aandienen. ,,De gemeente Leeuwarden
naar het Noorden te krijgen en niet om vervolgens door kinnesinne
zegt dat de beweging van onderaf moet komen. Die beweging is
tot een slechte verdeling van dat geld te komen. In ’t Friese dient
er al. Je voelt de vibraties in de stad. Er moet iets gebeuren. Nu
het te worden gebruikt om tot een aanvullende setting te komen,
zit iedereen op iedereen te wachten. De begeesterde mensen die
de locatie, maar het moet ook gefinancierd worden, door de
stelt hij. ,,Als je geen conservatorium hebt en geen orkest moet je
je nodig hebt om de kar te trekken zijn er, bijvoorbeeld bij de
gemeente en door de provincie. Het belang moet worden
er op z’n minst voor zorgen dat je jongeren op een andere manier
opleiding Drama van de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden.
ingezien. Cultuur heeft een aanzuigende werking, het bepaalt
de professionele mogelijkheden biedt om talent te ontplooien.’’
De gemeente moet de voorwaarden scheppen waarbinnen zij aan
mede het leefklimaat. Wil je als provincie mensen behouden, dan
de slag kunnen. Er moeten meer combinaties gemaakt worden.
moet je daarin investeren. En dat is een kwestie van een lange adem.’’
Goede culturele infrastructuur
Leeuwarden Studiestad biedt daarvoor bijvoorbeeld mogelijkheden.
preview van de voorstelling Zaakjes: locatietheater in enkele Leeuwarder winkeltjes. De organisatoren hopen het festival in 2008 ook voor het grote publiek op de vrijdag te laten beginnen met een uitgebreid avondprogramma.
9
,,We hebben hier in de eerste plaats behoefte aan een goede
Dat kun je gebruiken als paraplu om een netwerk tot stand te
Het coalitieakkoord van het nieuwe college van Gedeputeerde
Rijksmiddelen ongelijk verdeeld
culturele infrastructuur. Daarin mist nu een aantal stappen’’,
brengen, om een Studium Generale mogelijk te maken of om
Staten stemt hem in dat opzicht niet optimistisch. Oostvogel mist
De stimulering van kunst en cultuur is een complex verhaal, aldus
meent Ooostvogel. ,,Alle kinderen in de provincie zouden minstens
een eigen podium voor jongeren tot stand te brengen. De kennis-
de in zijn ogen noodzakelijke aandacht voor podiumkunsten en
Oostvogel. De verschillende geldstromen in de culturele sector
één keer per jaar naar de schouwburg moeten’’, geeft hij als
instituten kunnen de mensen leveren, wij kunnen meedenken over
beeldende kunst. Hij mist hierover vooral een langetermijnvisie.
Nummer 1
|
september 2007
(Advertentie)
,,Het gaat niet over een structuur, terwijl het daar juist wel over
jongeren zoeken, is een aparte locatie zo nodig. Je zult in zo’n
zou moeten gaan.” Illustratief daarvoor is volgens Oostvogel het
centrum niet snel een klassiek concert horen. Jongeren die daarin
gebrek aan financiële steun voor Oerol. ,,De provincie zou
geïnteresseerd zijn, komen ook wel naar het theater.’’ Dat dit
moeten zeggen: ‘Wij zien grote mogelijkheden voor Oerol. Het
jongerenpodium in Leeuwarden moet komen, staat voor Oostvogel
culturele landschap overziend is het één van de belangrijkste
vast. Met twintigduizend studenten is de stad ook in dat opzicht
festivals van Europa. Het wordt internationaal gewaardeerd
de enige hoofdstad van de provincie. Het verklaart volgens hem
vanwege de ruimte die het biedt aan locatietheater. Dit omarmen
mede de vibratie die je in de stad voelt. Er is, stelt hij, maar een
wij.’ In plaats daarvan ziet de provincie het te weinig als iets van
klein zetje voor nodig om ervoor te zorgen dat dat tot meer
groot belang voor Friesland. Zij zou zich er veel meer mee
dynamiek leidt. Zo moet het volgens hem mogelijk zijn om in
kunnen profileren.’’
Leeuwarden economisch gezien veel meer te halen uit al het aanwezige creatieve talent dan nu het geval is. Innovatieve
Ketenverantwoordelijkheid
projecten en bedrijven als de Puddingfabriek en de Mediacentrale,
Oostvogel zou graag zien dat de provincie haar ‘ketenverant-
die er in Groningen voor zorgen dat de creativiteit in de stad tot
woordelijkheid’ neemt en beleid ontwikkelt om gericht jongeren
nieuwe bedrijvigheid leidt, zullen ook in Leeuwarden ontstaan,
‘te pakken’. Het is volgens hem een illusie dat dat met een
verwacht hij. Maar ook daarvoor, benadrukt hij, is het belangrijk dat er een goede culturele infrastructuur is.
Het draait allemaal om de juiste poppetjes op de juiste plaats
‘Nu zit iedereen op iedereen te wachten’
Samenwerking is daarbij een voorwaarde, aldus Oostvogel. Hij denkt dan onder meer aan contacten tussen kennisinstituten en culturele instellingen. Het stadspromotieprogramma ‘Expeditie Leeuwarden’, dat studenten mogelijkheden biedt om op allerlei vlakken een creatieve bijdrage aan projecten en evenementen te leveren, is volgens hem een mooi voorbeeld van hoe die samenwerking in de praktijk kan worden gebracht. Maar ook in het
algemeen cultuuraanbod kan. Jongeren hebben eigen podia nodig.
bedrijfsleven ziet de schouwburgdirecteur bewegingen die
,,Wij hebben wel aanbod voor jongeren, het Freeze-festival
kansen bieden voor het culturele leven in Friesland. Directe
bijvoorbeeld en cabaret, maar we zijn geen jongerenspecialist.
ondersteuning in de vorm van sponsoring van kunst en cultuur
Wij hebben als theater een brede opdracht en we richten ons
is volgens hem hier altijd een relatief bescheiden onderwerp
dus niet op specifieke doelgroepen, maar op een breed publiek.
geweest, door het grote aantal nevenvestigingen in de provincie -
Daarmee zijn wij per definitie niet een huis waar jongeren
in dat opzicht kan hij dan toch een beetje jaloers zijn op
gemakkelijk binnen lopen.’’ De schouwburgdirecteur ziet in de
Groningen met de Gasunie. Maar het toenemende belang dat
gemeente mogelijkheden om een ruimte te creëren, waarmee
bedrijven hechten aan maatschappelijk verantwoord ondernemen,
jongeren zich kunnen identificeren. Hij zou graag zien dat er een
biedt in zijn ogen wel mogelijkheden. ,,Bedrijven willen laten
werkplaats in het leven wordt geroepen, bijvoorbeeld gekoppeld
zien dat ze betrokken zijn bij de leefbaarheid en het culturele
aan het Leeuwarder Filmhuis dat daarmee ook een positieve
leven in de provincie en dat kan ook op een andere manier dan
impuls zou krijgen. Hij ziet een vlakkevloertheater voor zich
door een-op-eensponsoring van een activiteit of organisatie. Het
waarmee jongeren zich kunnen identificeren. ,,Juist omdat het
is interessant om te kijken hoe culturele instellingen dat met het
brede gestructureerde aanbod zich niet laat mengen met wat
bedrijfsleven vorm kunnen geven.’’
11
t
www.noordlease.nl (050) 547 02 00
Autolease zoals ú ’t graag ziet
Nummer 1
|
september 2007
Dresscode
Mode is een belangrijk thema in de uitgaven van NDC mediagroep. Weids is daarop geen uitzondering en laat in deze rubriek bedrijven aan het woord over hun kledinggewoonten.
Tekst: Marije Zomerdijk Foto: Hilbrand Hut
‘In een joggingbroek kun je geen huis verkopen’ De medewerkers van Huizinga, Mulder & Goes
overstap van overall naar pak moeten maken. Hij is
Makelaars uit Emmeloord houden zich bezig met
zich langzamerhand steeds netter gaan kleden, maar
het makelaarsvak in de breedste zin van het woord.
een stropdas weigert hij te dragen.”
‘Mantelpakjes vind ik wat te statig’
,,We taxeren, adviseren en begeleiden bij aankoop en verkoop”, vertelt Ingrid Goes-Noordeloos.
Zelf draagt zij meestal een nette broek of rok en
,,Onze basis is de Noordoostpolder. Een agrarisch
een jasje. ,,Ik heb ook wel mantelpakjes in de kast
gebied, en dus komen we ook veel op boerderijen
hangen, maar die draag ik alleen bij heel formele
en landerijen.”
gelegenheden. Ik vind zoiets eigenlijk wat te statig.
12
13
Helemaal op warme dagen mag het van mij Voor makelaars is het belangrijk om er representatief
allemaal wel wat losser.”
uit te zien, aldus Goes-Noordeloos. ,,In een joggingbroek kun je geen huis verkopen. Netjes is bij ons de norm.”
Omdat Goes-Noordeloos regelmatig boerderijen
Echte kledingsvoorschriften heeft het kantoor niet.
bezoekt, met soms modderige erven, zou een paar
Die zijn niet nodig. ,,Iedereen conformeert zich.
rubberlaarzen in de achterbak van haar auto geen
Dat zie ik aan onze twee medewerksters op kantoor,
overbodige luxe zijn. ,,Maar ik neem hooguit soms
maar ook aan mijn twee mannelijke collega’s. Eén
een paar stevige schoenen mee. Ik hou toch wel
van hen was vroeger agrariër en hij heeft dus de
erg van schoenen met een hakje.”
t
Nummer 1
|
september 2007
Column
Groninger gedeputeerde Henk Bleker (CDA):
Nieuw leven voor oude stenen
Afgelopen zomer werd in Nieuweschans een Keltisch midzomerfestival gehouden. In een parkje achter het kuurhotel verrees zelfs een heel Keltisch dorp. Snel nam ik een slokje van de magische drank van Panoramix en in een oogwenk landde ik in het dorp. Daar liepen vrouwen in lange kleurige rokken en mannen in Schotse kilts en leren voorschoten. Ik zag ook een dikbuikig type met haarvlechten en een mandfles in de hand. Obelix! In kraampjes verkocht men mede (gegiste honingdrank), omakleding en ‘Keltische’ geluksstenen en amuletten. Eigenlijk ging het hier om een buitenmuseum waarin een stukje geschiedenis werd nagespeeld. Pseudo-geschiedenis, in dit geval, want het Gallische dorp van Asterix heeft niets met Kelten te maken. Maar het kan ook anders. Een paar jaar geleden keerden medewerkers van een Brabants museum naar de oertijd terug; ze hulden zich in schapenhuiden, vermaalden graan tussen platte stenen en maakten vuur op de manier van bosjesmannen en padvinders. Ingewijden spreken van ‘levende archeologie’. Natuurlijk werd alles op film vastgelegd die nu deel uitmaakt van de vaste expositie van het museum.
Gerrit Jan Zwier 14
Schrijver en criticus Leeuwarder Courant
In Drenthe brak men zich altijd het hoofd over hoe het verhaal van de ijstijd, de zwerfkeien en de hunebedden verteld moest worden. Vroegere reizigers beklaagden zich er vaak over dat er in het Drents Museum niets anders te zien was dan een verzameling stenen en potjes. En ook dat er in Borger, bij het grootste hunebed van Nederland, niets te beleven viel. Dankzij de opmars van de techniek is die situatie drastisch veranderd. De oerknal in het Asser Geotheater, waarin de geschiedenis van de aarde en van Drenthe wordt naverteld, zorgt rond het museum nog geregeld voor rinkelende ruiten. In Borger is het oude Flint’n Hoes uitgedijd tot een modern Hunebedcentrum. Levensechte poppen, film en wat hekserij - moderne heksen houden graag seances bij een hunebed - hebben de stapels keien, die zo expressief in het landschap liggen, weer een geheimzinnige glans gegeven. Met een scheutje techniek en een snufje magie maak je zelfs van een hoop stenen een succesverhaal.
‘We moeten als NoordNederland een perfect werkende lobbymachine worden’ 15
Tekst: Hans-Maarten Dagelet Foto’s: Hilbrand Hut Nummer 1
|
september 2007
Het Noorden staat bekend om zijn ruimte. Maar wie in deze regio veel onderweg is, merkt dat er ook hier knelpunten zijn. Een aantal daarvan staat hoog op de agenda van Groninger gedeputeerde Henk Bleker, die verkeer, vervoer, water en energie in zijn portefeuille heeft. Maar er is meer waar hij zich hard voor maakt. Weids vroeg hem ernaar.
,,We benadrukken bij de rijksoverheid steeds dat ze bij het verdelen van het geld niet alleen moeten kijken naar de lengte van de files en de aantallen vervoersbewegingen. Het gaat namelijk ook om de economische effecten van infrastructurele investeringen. Verkeer en Waterstaat heeft toch altijd weer de neiging om alleen maar naar de kille cijfers te kijken. Dat is een strijd die je elke keer weer moet voeren.”
Is uw gedachte dan ook: investeer in het Noorden, zodat je daar meer bedrijvigheid opbouwt en daarmee ook de wegen in de Randstad ontlast? ,,Ja, en je ziet dat het werkt. Kijk bijvoorbeeld eens naar het knooppunt Heerenveen, dat qua infrastructuur geweldig is verbeterd de laatste tien jaar. Ook een goed voorbeeld is de N33, die verdubbeld gaat worden. Daar neemt de bedrijvigheid nu
Laten we beginnen met de autowegen. Wat staat daar momenteel hoog op de agenda?
enorm toe.”
,,Met stip bovenaan: het oplossen van de problemen rond de de bereikbaarheid van het Noorden voor bijvoorbeeld het
En kijkend naar het verkeer door de lucht: hoe belangrijk is Groningen Airport Eelde eigenlijk voor het Noorden?
Eemshavengebied, het Europapark en het stedelijk netwerk
,,Ik vind dat een regio als Noord-Nederland een regionaal
En het antwoord?
andere bedrijvigheid, bijvoorbeeld energie-intensieve industrie.
Groningen-Assen.”
vliegveld hoort te hebben. Het belang moet naar mijn vaste
,,Met de kennis die ik nu heb denk ik dat investeren in een
Verder zijn we bezig om Verkeer en Waterstaat te overtuigen
zuidelijke ringweg bij Groningen. Dat is van groot belang voor
overtuiging nog wel groter worden door die baanverlenging naar
verbinding met het Noorden op de lange termijn het meeste
van nut en noodzaak om een nieuwe zeesluis bij Delfzijl aan te
Hoe denkt minister Eurlings van Verkeer en Waterstaat hierover?
2.500 meter. Het is dus een onmisbare schakel in de noordelijke
oplevert. Maar we kennen het exacte alternatief nog niet.
leggen. Dat is van groot belang voor de groei van de zeehaven en
infrastructuur, maar wel eentje die meer rendement moet gaan
Daarover zijn we nog met de minister in gesprek.”
daarmee voor de ontwikkeling van het gebied. Tussen 2015 en
,,We hebben er met hem over gesproken en daaruit bleek dat
opleveren.”
Tot slot: welk ander item van uw prioriteitenlijst zou u hier nog willen noemen?
Zuiderzeelijn in mei voor het eerst overleg gehad met minister
U zit ook in het algemeen bestuur van Groningen Seaports. Hoe staat het eigenlijk met die ontwik keling? Gaat het bijvoorbeeld al wat beter met de Eemshaven?
gaf aan dat als hij het geld nu zou hebben, hij meteen zaken kon
Eurlings. Daar is nogmaals benadrukt dat de snelle treinverbinding
,,Het begint wel lekker te draaien. Er staat nu een aantal grote
van een goede samenwerking tussen de drie noordelijke provincies
doen. Maar het meerjarenprogramma zit vol, dus we zijn nu in
naar onze mening financieel haalbaar is en dat het bovendien een
fabrieken en er komen twee grote energiecentrales bij. Over
samen met Leeuwarden, Groningen, Assen en Emmen. We moeten
gesprek met Verkeer en Waterstaat om te kijken hoe we de zaak
erg goede impuls is voor de noordelijke economie. Maar goed, in
een jaar of zeven wordt een kwart van de Nederlandse energie
als Noord-Nederland een perfect functionerende lobbymachine zijn.
toch financierbaar krijgen.”
het regeerakkoord staat natuurlijk wel dat er een vergelijking
geleverd vanuit de Eemshaven. Het wordt overigens ook steeds
Steden moeten daarbij als hulpmotoren worden ingezet, want er
nodig is van de investeringen in die snelle treinverbinding met
meer door de rijksoverheid onderkend dat Noord-Nederland hét
komt vanuit Den Haag en Europa niets vanzelf. Ik vind dat je als
een, zeg maar, giga-investeringspakket in Noord-Nederland zelf.
gebied is waar de ontwikkeling in de energiesector vooral plaats
provincie over je eigen grenzen heen moet kijken. Afstanden zijn
En dan rijst de vraag: welke optie levert op lange termijn het
moet gaan vinden. Daar ben ik heel blij mee. Het geeft tijdelijk
zo beperkt dat investeringen buiten je eigen gebied bijna altijd
meeste op voor de noordelijke economie?”
en structureel veel werkgelegenheid en het leidt ook weer tot
van positieve invloed zijn op je eigen stad of provincie.”
we het eens zijn over de noodzaak van een grote aanpak van
16
2020 moet die nieuwe zeesluis er wat mij betreft zijn.”
de zuidelijke ringweg. Dan gaat het om een investering van
En de Zuiderzeelijn?
honderden miljoenen, met als uiteindelijk resultaat dat de
,,Die staat nu bovenaan mijn agenda. We hebben met de stuurgroep
stoplichten en de gelijkvloerse kruising verdwijnen. De minister
Een belangrijk deel van de financiering moet dus vanuit het Rijk komen. Hoe verloopt die samenwerking?
,,De noordelijke samenwerking. Ik ben echt een groot voorstander
Nummer 1
17
t
|
september 2007
Het evenement
GO! evenementen & communicatie, onderdeel van NDC mediagroep, organiseert uiteenlopende evenementen. In deze rubriek lichten we er steeds eentje uit.
Alle Leeuwarder Couranten (1752 - heden) online
Wie dus ook maar iets om haute couture geeft, mag dit modegala absoluut niet missen!”
Noordelijke zaken De show van Visser vormt het hoofdbestanddeel van een avondvullend programma dat tevens bestaat uit een presentatie van een aantal gerenommeerde noordelijke zaken. Zo zijn er op en rond de catwalk shows te zien van Greving & Greving, Westen Mode, De Schatkamer, Tintoretto, Grace Mode, Artishock, Bandolero en Amazone. De aankleding is in handen van ontwerper Willem Dresselhuys, die ook verantwoordelijk is voor de vormgeving van de succesvolle Wonen&Co-beurzen.
Tekst: Irma Kleine
18
Met een paar klikken op de muis zien wat er in de krant stond
Frans, Oudnederlands en Nederlands. De zoekmachine genereert
op 10 mei 1940 of op 21 juli 1969. Vanaf 24 oktober 2007 is
bij een ingevoerde zoekterm automatisch synoniemen en
dit mogelijk in het online archief van de Leeuwarder Courant
spellingsvarianten, zodat het resultaat van de zoekopdracht
(1752 - heden). Het is voor het eerst dat alle uitgaven van een
optimaal is.” Het archief telt ongeveer 800.000 pagina’s met maar
krant digitaal ontsloten worden voor het grote publiek. Een initiatief
liefst 11 miljoen losse artikelen, foto’s en advertenties. Ruim
van de Leeuwarder Courant en Tresoar, het Fries Historisch en
55.000 kranten - de eerste honderd jaar kwam de krant tweemaal
Letterkundig Centrum, die hiervoor samen de Stichting Digitaal
per week uit, daarna zes keer per week - werden gedigitaliseerd.
Mart Visser Modegala in Martiniplaza Tekst: Simone Gerritsen Foto: Eline Klein / Mart Visser Haute Couture
Archief Leeuwarder Courant (SDALC) hebben opgericht. Het archief is, na registratie, gratis online te gebruiken via ,,Het online archief is zo opgezet dat én alle pagina’s én alle artikelen,
www.archiefleeuwardercourant.nl. Van der Noord: ,,Het gaat om
foto’s en advertenties op die bewuste pagina’s, apart gedigitaliseerd
cultureel erfgoed, dus moet het voor iedereen toegankelijk zijn.
zijn. Via de zoekmachine kun je dus tot op artikelniveau zoeken”,
Alleen voor een aantal leuke en nuttige extra toepassingen vragen
vertelt projectleider Eddy van der Noord. Daar komt nog een ander
we een kleine vergoeding. Om de beheerskosten te dekken en
technisch vernuft bij. ,,Er zijn edities en artikelen in het Fries,
noodzakelijke investeringen te doen.”
t
Bijwonen Haute couture in Groningen. Op vrijdag 5 oktober is Martiniplaza een avondlang hét modehart van Noord Nederland tijdens een schitterende modeshow van topontwerper Mart Visser. In de ruimte waar anders de Capitals hun basketbalwedstrijden spelen, wordt een megagrote catwalk uitgerold waarop modellen Vissers nieuwste collectie showen.
Ook u kunt het modegala van Mart Visser bijwonen. Voor wie het spektakel echt in stijl wil beleven is er een exclusief VIP-arrangement samengesteld. Dat bestaat behalve uit een officiële ontvangst en een galadiner, uit een speciale VIP-tafel die pal naast de catwalk
19
staat. Een eersterangspositie om met collega’s, relaties, vrienden of familie intiem te genieten van de haute couture van Mart Visser. De avond wordt afgesloten met een afterparty, inclusief een livet
optreden van een swingende band. Verantwoordelijk voor de organisatie van het modegala is GO! evenementen & communicatie. Projectleider Diane van den Heuvel:
Dresscode: black tie. Tribunekaarten: € 39,50. Kijk ook op
,,Het wordt een uniek gebeuren. Behalve in Amsterdam is de
www.modegala.nl. Informatie over het VIP-arrangement:
modeshow van Mart Visser namelijk alleen in Groningen te zien.
Diane van den Heuvel, 050 - 584 47 30.
Nummer 1
|
september 2007
ze er wíllen zitten. Omdat de locaties goed en niet duur zijn,
Arbeidsmarktexpert Jouke van Dijk: ‘Bedrijven mogen best wat creatiever zijn’
omdat we geen files hebben en omdat de leefruimte goed is.”
Toenemend tekort Sinds 2000 stelt Van Dijk de Noordelijke Arbeidsmarktverkenning samen, een jaarlijkse arbeidsmarktanalyse van de Rijksuniversiteit Groningen in opdracht van het CWI en de drie noordelijke provincies. Het onderzoek van januari 2007 laat zien dat de regio rekening moet houden met een toenemend personeelstekort. Vooral in de zorg, techniek en agrarische sector wordt het moeilijker om vacatures in te vullen. ,,Sinds 2000 is het aantal banen in de zorg met 22 procent gegroeid! Als gevolg van de vergrijzing, maar ook omdat we de kwaliteit verbeterd willen zien. Maar er zijn weinig schoolverlaters en doordat in de sector veel ouderen werken, is
De krapte te lijf Tekst: Rob de Vries Foto’s: Chris Pennarts / Hollandse Hoogte, Peter Hilz /
20
Startkwalificatie
wel voelen.”
Maar ook de overheid kan wat doen aan de behoefte aan technisch personeel door de zogeheten startkwalificatie-eis aan te passen,
Open dag
vindt Van Dijk. ,,Die stelt dat je minstens een mbo-diploma op
Hetzelfde geldt voor de technische beroepen: er is veel uitstroom
niveau 2, met veel theorie, moet hebben om kans te maken op de
van vijftigers en zestigers, en er komen niet genoeg jongeren bij.
arbeidsmarkt. Een vmbo-opleiding is niet meer voldoende. Maar
,,Een kwestie van imago”, meent Van Dijk. ,,Techniek heeft geen
als iemand meer praktisch is ingesteld, dan is Engels leren misschien
hoog aanzien, jongeren vinden het smerig werk. Maar dat is niet
een probleem. Nou ja, dan kan de cv-monteur die Engelstalige
meer zo: een automonteur moet tegenwoordig ook veel met
handleiding toch níet lezen? Doe hem het werk een keertje voor
computers werken. Weet je wat het probleem is? Alle bedrijven
en misschien werkt hij daarna wel drie keer sneller dan iemand die
zitten nu op bedrijventerreinen. We zien niemand meer wérken.
wel Engels kan. Ook goede praktische vaardigheden moeten een
Aan al te negatieve verhalen over de noordelijke economie
Bedrijven zouden daarom meer moeten doen aan voorlichting.
startkwalificatie opleveren.”
heeft de hoogleraar Regionale Arbeidsmarktanalyse aan de
Ga eens op een onderwijsbeurs staan of organiseer een open dag!
Rijksuniversiteit Groningen een broertje dood. Natuurlijk, in
Neem een voorbeeld aan bedrijven als Hooghoudt of NDC
Baan voor partner
onze contreien zijn de werkloosheidscijfers hoger dan in de rest
mediagroep. Het is toch leuk om eens rond te kijken in een
Bedrijven kunnen de krapte op de arbeidsmarkt volgens hem te lijf
van het land. En het gaat ook nog wel even duren voordat dit
distilleerderij of drukkerij?”
gaan door werknemers uit andere regio’s aan te trekken: ,,Buit uit
Hollandse Hoogte, Hilbrand Hut
Werkgevers hebben steeds meer moeite met het vervullen van hun vacatures. Geschikt nieuw personeel ligt niet voor het oprapen. Vooral in de zorg en techniek gaat het knijpen. Toch hoeft de krapte op de arbeids‑ markt niet erg te zijn, meent hoogleraar Jouke van Dijk. ,,Bedrijven moeten meer doen aan innovatie.”
er veel uitstroom. Met zulke groeicijfers ga je de krapte dan
voorbij is, verwacht hij. Toch zijn we bezig de achterstand in
dat het hier goed en goedkoop wonen is.” Carrièreperspectieven
te lopen: ,,Al vijftien jaar groeit het aantal banen per duizend
bieden is echter minstens zo belangrijk: ,,Als je in Utrecht na zes jaar
inwoners net zo hard als in de Randstad, en zo nu en dan gaan we zelfs sneller.” Onze economie gaat ook steeds meer lijken op de landelijke: ,,Net als elders is de dienstensector hier enorm gegroeid. Voor economische groei zijn we niet meer afhankelijk van het verstrekken van subsidies of het weggeven van bedrijfsgrond, we doen het op eigen kracht. Bedrijven zitten hier omdat
‘We zien niemand meer werken; alles zit op bedrijventerreinen’
21
bent uitgekeken op je baan, dan verander je gewoon van werkgever. Hier zijn minder alternatieven, wij moeten het hebben van doorgroeimogelijkheden.” Bedrijven zouden bij het aantrekken van medewerkers ook meer werk moeten maken van de partner, betoogt Van Dijk. ,,Bied hem of haar ook een baan aan, schakel hiervoor je netwerk in. Natuurlijk, deze bemiddeling kost geld.
Nummer 1
|
september 2007
Column Help, ik ben mennudzjur!
De koffers zijn gepakt, de route gepland en de zon lonkt. Het eerste jaar als mennudzjur zit er op - tijd voor reflectie. Wat heeft het de manager opgeleverd? Net als in het echte leven heeft ook de manager de keus tussen een simpel en een moeilijk antwoord. En net als in het echte leven kiest de manager natuurlijk het liefst voor simpel. En dus is het antwoord: kilo’s en krijtstreep.
Maar als iemand na anderhalf jaar zijn weekendrelatie zat is en weer vertrekt, kost dat óók geld. Bedrijven mogen hierin best wat creatiever zijn.”
‘Kennis, geld en motivatie voor innovatie ontbreken’
De weegschaal heeft meedogenloos vastgesteld dat een jaar management 3,1 kilo extra heeft opgeleverd. Heeft de manager daarvoor een verklaring? Natuurlijk: te veel werklunches, brainstormsessies met hapjes en ’s avonds te vaak een ongegeneerde graai in de zak chips bij een goed glas wijn, na weer een dag vol autokilometers. En dan ook nog eens stoppen met zaalvoetbal: het is een dodelijke cocktail.
Vraag en aanbod bij elkaar gebracht
Wat het jaar ook duidelijk heeft gemaakt: veel collega’s van de manager kampen met hetzelfde probleem. Bij vrijwel elke lunch blijkt de manager in het gezelschap van ook iets te dikbuikige gesprekspartners. En dat verklaart de krijtstreep in het leven van de manager. Wat een prachtuitvinding! Kleedt slank af en als je een andere krijtstreep tegenkomt weet je meteen wat voor vlees je in de kuip hebt. Teveel, inderdaad. Dus voor belangwekkende presentaties en ontmoetingen hult de manager zich sinds kort in echt pak met streep.
Vacatureadvertenties in de zaterdagkrant, een veel bezochte banensite (Vacaturekrant.nl) én enkele keren per jaar een speciale arbeidsmarktbijlage bij Dagblad van het Noorden en de Leeuwarder Courant helpen vraag en aanbod op de noordelijke arbeidsmarkt een handje.
Meer innoveren Noordelijke ondernemers zouden bovendien meer moeten innoveren.
22
,,Een tekort aan personeel hoeft geen ramp te zijn. Nieuwe technieken,
Daarnaast organiseert GO! evenementen &
die minder arbeidsintensief zijn, kunnen een prima oplossing zijn”,
communicatie, onderdeel van NDC mediagroep,
denkt Van Dijk. ,,Maar, in het Noorden is het midden- en kleinbedrijf
volgend jaar de vierde editie van ‘Job Explosion’.
relatief groot. Kennis, geld en motivatie voor innovatie ontbreken
Deze banen- en opleidingenbeurs wordt gehouden
vaak. In opleidingen voor het personeel wordt te weinig geïnvesteerd.
op 16 en 17 april in het Pagecentrum in Stadskanaal.
De focus ligt slechts bij het binnenhalen van de volgende order.
Noordelijke bedrijven kunnen zichzelf en hun vacatures
En dan zijn er nog de directeuren die denken: ‘We doen het al
hier presenteren aan werkzoekenden, herintreders
tien jaar op deze manier, onze producten worden verkocht en
en schoolverlaters. Komend jaar wordt het vertrouwde
mijn Mercedes rijdt wel, dus waarom zou ik me druk maken?’
concept in een nieuw jasje gestoken. Het resultaat is
Maar de groep ondernemers die nu de noodzaak niet ziet om
een eigentijds evenement, met behalve een beursvloer
te vernieuwen, is straks waarschijnlijk het haasje.”
t
Maarten Pennewaard Projectmanager van Young Einstein, een projectgroep van NDC mediagroep die zich bezighoudt met het bedenken van mediaconcepten voor jongeren.
Natuurlijk is het een lapmiddel. En de reflectie heeft dan ook geleid tot een belangrijk besluit. De manager gaat op vakantie de extra kilo’s kwijtraken. Het enige voer dat meegaat is leesvoer. Zwemmen, lopen, geen lunches - heerlijk! Als hij terug is leest u hier de uitkomst. Dat wil zeggen: als die positief is. Anders vertelt de manager een heel ander verhaal. In een jaar leer je best veel.
23
ook interessante lezingen, verrassende workshops en ontspanning in de vorm van muziek.
Nummer 1
|
september 2007
Gouden greep
Sommige bedrijven doen een gouden greep: een ontdekking of keuze die z’n vruchten – op wat voor manier dan ook afwerpt. In deze rubriek is het woord aan hen.
Sterrenkundigen bogen zich hier over de grote vragen van het universum, richtten de telescoop op de sterren en bouwden er satellieten. Nu heeft de Kapteyn Sterrenwacht in Roden een andere functie: de cursisten van opleidingsinstituut StarTel leren er werken met de nieuwste ICT-programma’s. Directeur Wim Verkaik: ,,Ons succes is grotendeels te danken aan deze bijzondere locatie.” Tekst: Marije Zomerdijk Foto’s: Jan Buwalda, Hilbrand Hut
De Kapteyn Sterrenwacht, voorheen eigendom van de Rijks-
een groot deel aan die keuze te danken hebben.” De sterrenwacht
universiteit Groningen, ligt net buiten de bebouwde kom van het
ligt in een bosrijke omgeving, waar de cursisten zich in alle rust
Drentse Roden. Tien jaar geleden vestigde directeur Wim Verkaik
aan hun studie kunnen wijden met de mogelijkheid om tijdens
zich hier met zijn bedrijf StarTel. Dat het gebouw toen op zijn
de pauze een stevige wandeling te maken. ,,Alles hier straalt
pad kwam, ziet hij als een geschenk uit de hemel. ,,Van jongs af
kleinschaligheid uit; daar hebben we bewust voor gekozen. Cursisten komen hier graag vanwege de persoonlijke aandacht en de rustgevende omgeving, zo horen we vaak.”
24
Het uitdijende universum van StarTel
‘Van jongs af aan ben ik gefascineerd door het heelal’
Telescoop Het gebouw ligt er piekfijn bij, zo tussen de bomen. Dat was in het begin wel anders, zegt Verkaik. ,,Toen we in het gebouw kwamen, verkeerde het in erbarmelijke staat. De universiteit had, sinds het besluit om de sterrenwacht af te stoten, geen onderhoud meer gepleegd. We hebben het stukje bij beetje opgeknapt. En zo groeide het gebouw met ons mee. Inmiddels zijn alle ruimtes
aan ben ik gefascineerd door het heelal. De sterrenwacht kende
in gebruik.” Het laboratorium is nu een bedrijfsrestaurant, de
ik al sinds ik er in de jaren zeventig een keer een bezoek bracht.
technische werkplaats een cursusruimte. Maar onder de grote,
Toen was ik al onder de indruk van het gebouw en de locatie.
witte koepel staat, net als vroeger, een werkende telescoop: de
Heel bijzonder dus dat ik er mijn bedrijf heb kunnen vestigen.”
sterrenwacht is nog steeds operationeel. StarTel geeft namelijk
25
niet alleen opleidingen, maar ontwikkelt ook specialistische
Rustgevend
software voor sterrenwachten. Verkaik: ,,Het is een klein onderdeel
De keuze voor de sterrenwacht bleek een gouden greep voor
van onze activiteiten, maar wel een prachtige manier om iets
StarTel. Verkaik: ,,Ik durf wel te zeggen dat we ons succes voor
met mijn fascinatie voor sterrenkunde te doen.”
t
Nummer 1
|
september 2007
Voetsporen in het bedrijfsleven
Tekst: Irma Kleine Foto’s: Het Hoge Noorden, Hilbrand Hut, archief Weids
Boeiende historische feiten, grappige anekdotes en sterke verhalen. Als je rondloopt in een familiebedrijf waar al meerdere generaties de scepter zwaaiden, dan hoor je ze volop. Maar behalve terugblikken, kijken deze bedrijven vooral vooruit. De toekomst, daar draait het om. En het gaat voorspoedig met de familiebedrijven. Zo ook in de noordelijke provincies en de Noordoostpolder. De laatste generatie Hooghoudt, Jan van Peer en Hoekstra Uitgeverij aan het woord over vaders, brancheontwikkelingen en nieuw bloed.
Bert Hooghoudt: „De gedistilleerdbranche is sterk veranderd vergeleken met vroeger.”
We schrijven het jaar 1888. Hero Jan Hooghoudt, van huis uit bakker, start een likeurstokerijtje in de stad Groningen. Nu, 119 jaar later, is achterkleinzoon Bert de stuwende kracht achter distilleerderij (en hofleverancier) Hooghoudt, bekend van traditionele producten als Beerenburg, maar ook van nieuwe dranken als 2fruity. Van kleins af aan speelde het familiebedrijf een grote rol in het leven van Bert Hooghoudt: ,,Ik weet nog dat m’n vader in de Hooghoudt-grondlegger Hero Jan Hooghoudt.
jaren 70 ook landelijk ging verkopen. Een hectische periode. Dan zaten we soms thuis met het hele gezin geschenkverpakkingen te maken.’’ Toch was het niet vanzelfsprekend dat hij bij Hooghoudt aan de slag ging. ,,Ik ben eerst levensmiddelentechnologie gaan studeren. Gewoon, omdat me dat leuk leek. Op een gegeven moment sprong de vonk over. Dan zat ik soms een volle zondag met mijn vader over het bedrijf te praten.’’ Na twee jaar als productmanager bij de familieonderneming en twee jaar als
26
27
productieleider bij koek- en chocoladefabrikant Verkade te hebben gewerkt, volgde Hooghoudt in 1993 zijn vader op als algemeen directeur. ,,Formeel heeft hij toen de zaak helemaal overgedragen. Maar helemaal uit beeld, nee. Hij voelt zich nog zeer betrokken.’’
Meer variatie De gedistilleerdbranche is sterk veranderd vergeleken met vroeger, beaamt Hooghoudt. ,,Zo’n 25 jaar geleden waren onze directe afnemers bijna allemaal zelfstandige slijterijen.
Nummer 1
|
september 2007
mooi droombeeld is het wel.’’ Kijkend naar de toekomst, houdt hij zich echter verre van dromen. ,,Kijk, als middelgroot bedrijf zitten we op z’n Gronings gezegd ‘tussen zwien en big’. We hebben bijvoorbeeld niet de slagkracht van grote partijen als Unilever. Om ons in dezelfde markt te handhaven, moeten we uniek te zijn. Ons bedrijf moet nieuwe producten blijven brengen die onderscheidend zijn van de massa. Daarnaast zit onze uniekheid natuurlijk ook in ons familiemerk. Daar blijven we ons mee onderscheiden door bijvoorbeeld rondleidingen te geven op het bedrijf. Met zowel vernieuwende als authentieke producten zijn we vooral anders dan de rest. En daar draait het om.’’
Van vader en oom op zoon en neef Een ander voorbeeld van familiebedrijven met een lange geschiedenis is Hoekstra Uitgeverij uit Emmeloord. De basis werd gelegd Als familiebedrijf waren we erop gericht ieder van hen persoon-
door Feike Dooijtze Hoekstra die in 1882 een drukkerij/uitgeverij
lijk te bedienen. Nu zijn de meeste slijterijen aangesloten bij
startte. Door de jaren heen gaf het bedrijf tal van regionale weekbladen
een overkoepelende organisatie of grote retailcombinatie. Die
uit in Friesland, de Noordoostpolder en gedeeltes van Overijssel
verandering vergt een heel andere commerciële benadering.’’
en Gelderland. Achterkleinzoon Bauke kwam in 1984 bij de drukkerij/uitgeverij werken, die in die jaren geleid werd door zijn
‘Hooghoudt zit ‘tussen zwien en big’ op z’n Gronings gezegd’
vader en zijn oom. Zeven jaar eerder was ook z’n neef al in het bedrijf gekomen. Bauke Hoekstra: „Hoewel we beiden vanaf het begin betrokken waren bij de dagelijkse leiding, hebben we eerst in de volle breedte meegedraaid. Om ervaring op te doen. Geleidelijk trokken onze vaders zich terug en in 1992 werden we samen volledig eigenaar.” In die jaren groeide het bedrijf sterk, onder
Een ander groot verschil met de tijd van vader Hero Jan, is de
‘Over achttien jaar bestaan er geen papieren kranten meer’
Hazewinkel Pers Op 31 mei van dit jaar kwam er een einde aan een tijdperk. Na 119 jaar verdween de naam Hazewinkel Pers definitief uit de Nederlandse uitgeverswereld. Het
meer door diverse overnames. „Dat maakte dat we ook anders
familiebedrijf ging die dag, samen met de Friese Pers,
leiding gaven dan onze vaders. Zij werkten veel zelf mee - de een
officieel op in NDC mediagroep. Wat rest is een prach-
was redacteur/acquisiteur en de ander opmaker/drukker - terwijl 28
Bauke Hoekstra: „In de uitgeversbranche staan boeiende tijden voor de deur.”
mijn neef en ik meer een zwaardere managementtaak op ons
tige historie met mooie verhalen en leuke anekdotes.
moesten nemen.”
Eentje daarvan willen we u niet onthouden. Het gaat
consument. ,,Mensen hebben geen vaste consumptiepatronen
29
over Ruurt Hazewinkel, de oprichter van Hazewinkel
meer zoals vroeger. Dat geldt ook voor gedistilleerd. Ze willen
Andere koers varen
Pers. In april 1903 stonden er voor hem twee belang-
vooral variatie. Bijvoorbeeld in alcoholpercentage en smaak.
Toch moesten ook de Hoekstra’s mee in de vaart der volkeren.
rijke dingen te gebeuren: de geboorte van zijn tweede
Bovendien komen ze vaker over de grens; de vraag naar internationale
De concentratietendens in de drukkers- en uitgeversbranche
zoon én de opening van een nieuw bedrijfspand aan
dranken is daardoor gestegen. Als bedrijf moet je nu dus veel
kreeg vat op het familiebedrijf. Om de toekomst veilig te stellen,
het Groningse Zuiderdiep. Alsof er een hogere macht
dichter op die consumentenmarkt zitten om te weten wat er speelt.’’
besloten de beide neven in 2000 een andere koers te varen.
in het spel was, gebeurden beide op dezelfde dag. Op
Of zijn kinderen de vijfde generatie aan het Hooghoudt-roer
Hoekstra: „Mijn neef hield een meerderheidsaandeel in de
27 april van dat jaar kon hij zowel een nieuw tijdperk
worden, is afwachten. ,,Ze zijn nu nog veel te jong. Maar een
drukkerij en ging daarmee verder.
ingaan als vader én als ondernemer.
Nummer 1
|
september 2007
Helaas is hij eind vorig jaar onverwachts overleden. De drukkerij
Drie broers in één bedrijf
blijft echter wel gewoon in de familie, wie weet nemen zijn kinderen
Ook in Drenthe zijn ondernemersfamilies geen onbekend fenomeen.
later de leiding over.” De andere Hoekstra-tak, de uitgeverij,
Neem Jan van Peer Speciaalzaken (ook hofleverancier) in Emmen.
werd verkocht aan de Noordelijke Dagblad Combinatie (NDC).
In hetzelfde gebouw dat overgrootvader Jan van Peer in 1916 liet
Hoekstra Uitgeverij is nu, met Bauke Hoekstra als directeur, een
bouwen voor zijn handel in klokken en meubels, runt vierde
van de dochterbedrijven van NDC mediagroep. Kijkend naar de
generatie Ronald van Peer nu een winkel in ‘koken, tafelen en
toekomst ziet de achterkleinzoon van Feike Dooijtze een hele
cadeaus’. In twee naastgelegen panden runnen zijn broers Berjo
nieuwe wereld. „Over achttien jaar bestaan er geen papieren
en Jan respectievelijk Intercamp Jan van Peer (een camping- en
Ronald van Peer: „De meeste mensen hebben tegenwoordig alles al.”
kranten meer. Dan leveren wij onze kranten via de mail af bij de lezer, die het nieuws vervolgens leest op zijn oprolbare beeldscherm. Dat scherm is al in ontwikkeling. Het heeft de functionaliteiten van een papieren krant, dus je kunt het makkelijk lezen - ook in de zon - en prettig in je handen houden of voor je op tafel leggen. Onze uitgeversrol blijft hetzelfde: leverancier van lokaal nieuws. Alleen de manier waarop is anders. Ja, er staan boeiende tijden voor de deur!”
Het pand van Jan van Peer in vroegere tijden; nog altijd is de zaak van Ronald van Peer hier gevestigd.
‘De nieuwste generatie Van Peer heeft nu alleen nog aandacht voor de Intertoys’ tuinmeubelzaak) en Jan van Peer Slaapcomfort (een beddenspeciaalzaak). Gezamenlijk zijn ze eigenaar van Intertoys aan de andere kant van de straat. De overdracht van vader op zonen ging vrij makkelijk, vertelt Ronald van Peer. ,,Hoewel we van jongs af aan mijn vader hebben geholpen bij het bedrijf - ik ging bijvoorbeeld al vanaf m’n twaalfde mee naar beurzen - heeft hij ons nooit gepusht om de zaak over te nemen. Toch zijn we alle drie uiteindelijk in de winkel gaan werken. Ieder in een van de drie specifieke bedrijfsonderdelen. Volgens diezelfde verdeling hebben we begin 2002 de leiding van m’n vader overgenomen.’’ Net als in andere branches ziet Van Peer ook in de detailhandel
30
31
verzadiging optreden bij klanten. ,,In de tijd dat mijn vader m’n
in koken, tafelen en cadeaus. ,,Door alleen op prijs te onderscheiden,
aanbod die de Nederlandse winkelstraten domineren.’’ Nieuwe
opa meehielp in de zaak, hadden de mensen nog van alles nodig.
red je het als zelfstandig ondernemer niet. Formulewinkels als
ontwikkelingen zijn er ook. Sinds een aantal jaren verkoopt
Daar kwam bij dat ze niet overal geld voor hadden, dus kochten
Blokker en Ikea zijn daar te sterk in doordat ze groot kunnen
Van Peer aan bedrijven. ,,We leveren onder meer relatiegeschen-
ze heel prijsgericht. Nu hebben de meeste mensen alles wat ze
inkopen. Wij richten ons op het segment klanten dat niet alleen
ken, afscheidscadeaus en kerstgeschenken. Dat begint nu aardig
nodig hebben. En missen ze nog iets, dan kopen ze het gewoon.’’
op de prijs let, maar ook op andere gronden een product kiest.
te lopen. Voor de toekomst zie ik nog wel mogelijkheden om
Bijvoorbeeld op design of kwaliteit. Bij ons krijgen ze een breed
ons aandeel in die markt te vergroten.’’ En nu we het toch over
Niet alleen de prijs
en bijzonder assortiment en desgewenst een uitgebreid product-
die toekomst hebben: is er al een vijfde generatie Van Peer?
Verzadiging in de markt maakt dat je je moet onderscheiden,
advies. Daar zit onze meerwaarde. Zoveel zie je dat niet meer.
,,Ja, die is er al, maar voorlopig hebben die alleen aandacht
geeft Van Peer aan. En dat is precies wat hij doet met zijn winkel
Het zijn toch veelal dezelfde winkelketens met een gelijksoortig
voor de Intertoys!’’
t
Nummer 1
|
september 2007
(Advertentie)
Beautiful People Internationale moderne kunsttentoonstelling over de rol van ‘schoonheid’ in de samenleving
16 september 2007 t/m 6 januari 2008
32
Wereldbeelden bekeken
33
Noordelijke persfotografen over World Press Photo 2006
di t/m zo van 11.00 - 17.00 uur – elke woensdag gratis entree – www.friesmuseum.nl
Nummer 1
|
september 2007
Tekst: Hans-Maarten Dagelet Foto’s: Oded Balilty, Jan Grarup, Spencer Platt, Peter Scholts (allen via World Press Photo Nederland)
geweldadige ontruiming van een illegale buitenpost op de
,,Een goede nieuwsfoto toont in één beeld de kern van de zaak”,
Westelijke Jordaanoever. ,,De kracht van de foto zit hem in het
zegt Corné. ,,Bovendien zit de foto van Platt ook qua beeld fantastisch
persoonlijke tegenover het massale”, vindt Corné. ,,Dat maakt
in elkaar. En het contrast is natuurlijk schitterend: een nette wagen
de afbeelding veelzeggend.” Overigens wijzen beide fotografen
De World Press Photo-expositie is van 8 november tot
met nette mensen en de puinhopen op de achtergrond.” Volgens
hier ook op de subjectiviteit van het beeld. Het lijkt alsof de vrouw
3 december te zien in de Der Aa-kerk in Groningen.
Catrinus is met name de confrontatie met het echte leven bepalend
sterk genoeg is om een hele rij oproerpolitie tegen te houden
In de aanloop naar de tentoonstelling worden op 2, 9
voor de kracht van een nieuwsfoto. ,,Bij Platts foto krijg je als
doordat het beeld op een bepaalde manier is gesneden. Catrinus:
en 16 oktober lezingen gehouden rond het thema
kijker de mogelijkheid om je te vereenzelvigen met de afgebeelde
,,Dat uitlichten of minimaliseren werkt hier heel goed.”
‘Pakkende Beelden’. Verder zal in de Openbare Biblio-
personen. Je kunt je heel goed voorstellen hoe het is om zelf in
theek de expositie ‘Het vergeten Groningen’ te zien zijn.
Rembrandt en spelinzicht
Twaalf Groningse fotografen tonen daarin de vergeten
Als het gaat om de sfeer die een foto neerzet wijst Corné op het
kanten van stad en Ommeland in woord en beeld.
Persoonlijk en veelzeggend
werk van de Deen Jan Grarup. ,,Met zijn foto van de vluchtelingen
Kijk voor meer informatie op www.wpfgroningen.nl.
Een andere afbeelding die beide fotografen graag willen uitlichten
in Tsjaad schept hij een ongekend dramatisch beeld. Rembrandt
is de winnaar in de categorie ‘Mensen in het nieuws’. In februari
in het kwadraat, zou je kunnen zeggen. Het gebruik van licht en
vorig jaar maakte de Israëlische Oded Balilty deze foto van de
donker is schilderachtig goed.” Catrinus wijst tot slot op de serie
die auto te zitten en daardoor komt het nieuws ineens erg dichtbij.”
van landgenoot Peter Scholts, die de eerste prijs won in de categorie ‘Sport Actie’. ,,De serie geeft aan dat timing cruciaal is in de
34
Een glimmende cabriolet in een verwoeste wijk in Beiroet. Over de kwaliteit van de foto heerst overeenstemming: een terechte World Press-winnaar van 2006. Maar waarom eigenlijk? Wat maakt de foto van de Amerikaan Spencer Platt zo goed? Persfotografen Corné Sparidaens (Dagblad van het Noorden) en Catrinus van der Veen (Leeuwarder Courant) geven antwoord en zoomen in op andere hoogtepunten van World Press 2006.
World Press Photo in Groningen
Contrasterend en confronterend
‘Een goede foto toont de kern van de zaak’
fotografie. Bijzonder knap dat hij op zo’n moment Zidane volgt. Daarvoor moet je de wedstrijd extreem goed kunnen lezen.”
t
‘Knap dat Scholts op zo’n moment Zidane volgt’
35
Nummer 1
|
september 2007
Museumstuk
Welk collectiestuk heeft voor museummedewerkers een bijzondere betekenis? In deze rubriek komen zij aan het woord.
‘Een langwerpig pakje’ Tekst: Joke Schaapman Foto: Het Hoge Noorden
Max Kooijmans van Het Nationaal Modelspoor Museum in Sneek: ,,Deze trein is zo speciaal voor mij omdat hij uit de verzameling van mijn vader komt. Hij was een technische man die zijn hele leven op zolder aan een grote treinbaan heeft gewerkt. Van mijn moeder mocht hij niet al z’n geld uitgeven aan treintjes. Daar had hij een slimme oplossing voor gevonden. Wij kregen als kinderen - ik heb nog twee broers en een zus - elke Sinterklaas eenzelfde soort cadeau: een langwerpig pakje waaruit een blauw doosje kwam. Met vier kinderen heb je zo snel een aardige collectie.’’ 36
3
,,Op 5 december 1955 kreeg ik deze locomotief. Ik was toen zes. Het is een zware goederenlocomotief. Als kind mocht ik de treinen niet zelf laten rijden. Later wel - als één van de weinigen. Het werd een traditie bij elk bezoek aan mijn ouderlijk huis, en altijd moest deze locomotief als eerste vertrekken. Veertig jaar lang. Toen mijn vader in 1995 overleed, besloten we als kinderen de collectie niet te verdelen. We richtten een stichting op voor het beheer. Voor de verzekeringen hebben we de treinen laten taxeren door Het Nationaal Modelspoor Museum in Sneek. Zo ben ik daarbij betrokken geraakt als bestuurslid. De treinen van mijn vader hebben nu in het museum een eigen vitrinekast.’’
t
Nummer 1
|
september 2007
Het zorg debat raakt ook het Noorden Tekst: Hans-Maarten Dagelet Foto’s: Chris Pennarts / Hollandse Hoogte, Het Hoge Noorden
38
De gezondheidszorg is sterk in beweging. Daarover bestaat nauwelijks discussie. Maar stel de vraag waar die beweging toe moet leiden en het debat breekt los. Een belangrijk debat, want de zorgsector is niet alleen essentieel voor ons lichamelijke en geestelijke welzijn, het is ook de grootste werkgever van het Noorden. De discussie over de toekomst van de zorg zal dus niemand ongemoeid laten. Een aantal belangrijke landelijke én noordelijke partijen aan het woord.
Nummer 1
39
|
september 2007
ontstaat. Dat kan ook zijn: bepaalde ontwikkelingen stimuleren of
geïnformeerd en zich bewust van hun eigen machtspositie. De
bepaalde partijen bij elkaar brengen om ideeën op te doen.”
partijen in de markt spelen daarop in. Zij stellen zich de vraag:
,,Van groot belang is ook een positieve benadering. Ik heb wel eens
wat wil de moderne zorgconsument? Het antwoord is dat ze
het gevoel dat als we over de zorg spreken, er te veel nadruk wordt
kwaliteit willen tegen redelijke kosten. Het Thomashuis van Hans
gelegd op de problemen. De zorgsector is de grootste werkgever
van Putten is een goed voorbeeld hiervan. Daarbij zie je dat een
in Nederland: er werken meer dan een miljoen mensen. En het is
dergelijk initiatief in heel korte tijd al een geweldige vlucht kan
een sector die terecht trots kan zijn op zichzelf omdat er een heel
nemen.”
mooie dienst geleverd wordt. Als we het positieve nu naar voren
,,Ik verwacht niet dat dit soort instellingen de zorgverlening over
halen, dan kunnen we werken aan verbetering van die dienstlevering.”
tien jaar compleet heeft overgenomen. Een deel - misschien wel een vrij groot deel - van de huidige instellingen blijft bestaan. Maar daarbinnen zul je wel een verschuiving zien naar minder invloed vanuit de overheid. Met minder voorschriften en regels
‘Zorg is zelf niet in staat tot vernieuwing’ ‘Toekomst van de zorg begint met trots’
en dus veel meer ruimte. En als het goed is zal dat uiteindelijk alleen maar de klant ten goede komen.” ,,Wat ontzettend belangrijk is, is dat je de verschillende partijen samenbrengt. Wat ik tot nu toe sterk ervaar is dat de zorgsector
Hans van Putten
om vervolgens weer tot nieuwe ideeën te komen, dan ben je zo
eigenlijk één groot eilandenrijk is. Iedereen is heel druk met
Directeur van De Drie Notenbomen en initiatiefnemer van de
drie jaar verder zonder dat er iets gebeurt. Kijk, vanuit de zaken-
zichzelf en zoekt veel te weinig contact en samenwerking met
Thomashuizen
wereld gaan mensen echt bezig. Die gaan niet langdurig overleggen
andere zorginstellingen. Dat is erg jammer omdat je daardoor
maar ze gaan investeren en zaken aanpakken. En elke ondernemer
grote mogelijkheden laat liggen.”
,,Uit onvrede met het reguliere zorgaanbod bedacht ik in 2001 het
weet dat de klant centraal moet staan. Mensen accepteren niet
Geert van Maanen
concept voor de Thomashuizen: kleinschalige woonvoorzieningen
meer dat ze met z’n zessen op een kamertje moeten liggen, dat ze
Secretaris-generaal van het ministerie van Volksgezondheid,
voor mensen met een verstandelijke beperking. Een plek waar
maandenlang niet weten wat er met hen aan de hand is. Mensen
Welzijn en Sport
mijn zoon Thomas zich wél thuis voelde. Het gaat om commerciële
pikken niet meer dat er met hen wordt gesold. En terecht.”
zorg op basis van het franchisemodel met zelfstandig ondernemer-
40
,,We weten nu vooral dat we niet precies weten hoe de zorg er
schap. Dat betekent: lage overheadkosten, grote betrokkenheid en
over tien jaar uitziet. En omdat we dat niet weten moeten we
géén managers. Het feit dat er winst wordt gemaakt, wil niet
flexibel zijn. Dat betekent: inspelen op een veranderende arbeidsmarkt
zeggen dat er geen kwaliteit geleverd wordt. In Nederland maakt
en op technologische ontwikkelingen. Innovatie is daarbij van groot
98 procent van de mensen gebruik van particuliere initiatieven
belang en daarvoor heb je een meer ondernemende houding nodig
voor het levensonderhoud en daarbij maakt niemand zich druk
van de zorginstellingen zelf. Niet alleen van het management
over de kwaliteit. Ik zou heel graag in een ziekenhuis willen
maar eigenlijk van alle mensen die in de zorg actief zijn.”
liggen dat heel veel winst maakt en dat fantastische zorg biedt.”
Gerrit Ybema
,, De overheid moet ervoor zorgen dat dynamisch ondernemerschap
,,Het voordeel is dat ik uit de reclamewereld kom. Want ik denk
Voorzitter Zorg Innovatie Forum
mogelijk wordt. Om te bepalen hoe we dat gaan doen, moeten we
dat als je uit de zorg komt, je niet in staat bent om vernieuwend te
goed luisteren naar de uitvoerende partijen. Daarbij moeten we
denken. Bestaande kaders moeten doorbroken worden om de zorg
,,Ik denk dat we aan de vooravond staan van belangrijke ontwik-
niet uitgaan van een soort eenheidsworst, maar elke sector afzonderlijk
fundamenteel anders aan te kunnen pakken. En dat is hard nodig.
kelingen in de zorg. We komen uit de situatie dat de zorg heel
benaderen. Daar kunnen verschillende dingen uitkomen. Dat kan
Als je nu hoort dat er weer een nieuw platform wordt opgericht
sterk wordt bepaald vanuit het aanbod. Je ziet nu dat de rol van
bijvoorbeeld zijn: minder regels, waardoor er meer ruimte
van mensen die gaan samenwerken om tot afspraken te komen,
patiënten steeds sterker is geworden; ze zijn mondiger, beter
‘Eilandenrijk moet doorbroken worden’
41
Nummer 1
|
september 2007
in de buurt en mensen die elkaar vrijwillig of tegen een vergoeding
instellingen, gemeentes en het CWI om de mensen binnen te halen.
helpen. Zo kun je de instituties en overvloedige regelgeving vermijden,
We zijn bijvoorbeeld met Thuiszorg Groningen bezig een zogeheten
terwijl tegelijkertijd de leemte wordt opgevuld die de overheid in
snijvlakopleiding op te zetten: hierbij wordt de menselijke kant
het dienstverleningsveld achterlaat.”
van de zorg gecombineerd met techniek. Enerzijds is dat nodig
,,Dynamische ondernemers bedenken altijd wel creatieve oplossingen.
omdat er in de zorg steeds meer gebruikgemaakt wordt van ICT-
Ik heb dan ook geen enkel probleem met de commerciële zorg-
toepassingen en anderzijds creëer je daarmee een beroep dat een
verlening zoals Hans Van Putten daar met zijn Thomashuizen
nieuwe doelgroep aanspreekt.”
invulling aan geeft. Hij biedt namelijk precies wat cliënten willen.
,,Een deel van de zorginstellingen ziet het probleem in en werkt
Doet hij dat niet, dan gaan zijn klanten bij hem weg. Dat is ook
mee aan een oplossing. Maar er zijn er ook die een heel afwachtende
de vrijheid die een moderne zorgafnemer wenst.”
houding aannemen. Dat is onverstandig. Het UMCG heeft bijvoorbeeld berekend dat ze na 2010 een kwárt van de opgeleide beroepsbeoefenaars in de zorg nodig hebben. Het komt straks dus zover
‘Voortdurend inspelen op nieuwe zorgvraag’
‘Goede kansen voor zorgtoerisme in het Noorden’
dat zorginstellingen met elkaar moeten gaan concurreren om de
Als je bijvoorbeeld door de scan moet voor een belangrijk onderzoek, dan heb je daar natuurlijk best een stukje rijden voor over.
Laurence Kea
In het Noorden liggen goede kansen voor dit zogenoemde zorg-
Directeur Zorginkoop van De Friesland Zorgverzekeraar
toerisme. In Friesland zie je dat dat vanuit de provincie wordt gestimuleerd. Dat is natuurlijk ook goed voor de economische
Jur Giethoorn
,,Als je naar de zorgverzekeringsmarkt kijkt, dan zie je dat we
Directeur WoonZorg Groep
naar een heel andere manier van zorginkopen gaan. Nu kopen
ontwikkeling.”
we nog de totale zorg in op concernniveau; je koopt bij een
42
,,Als thuiszorgorganisatie merken wij ook dat de zorgvraag aan het
ziekenhuis of een verpleeghuis. In de toekomst zul je zien dat
veranderen is. Mensen zullen de komende tijd intensievere en meer
zorgverzekeraars meer op basis van ziektebeelden gaan inkopen.
persoonlijke zorg gaan vragen. Ook de behoefte aan innovatieve
Dat komt doordat ziekenhuizen en andere zorgaanbieders zich
zorg neemt toe. We hebben heel veel innovaties in ons pakket en
steeds meer specialiseren: kwaliteit gaat beloond worden.”
klanten maken daar gebruik van. Om de klantvraag te volgen moet
,,Je krijgt straks expertisecentra voor hoogspecialistische zorg en
je bijzonder flexibel zijn. Dynamisch ondernemerschap is daarbij
daarnaast in de regio basisvoorzieningen voor de meer eenvoudige
Tim de Haan
belangrijk en dat betekent ook vooruitzien en risico’s nemen.”
hulpverlening. Je ziet nu bijvoorbeeld al specialisaties op het
Accountmanager Zorg & Welzijn van het Alfa-college
,,Wij houden ons met name bezig met ouderenzorg en daar zie je
gebied van oncologie en diabetes. Dat is dus geen verre toekomst-
bijvoorbeeld dat mensen graag naar kleinschaligheid toe willen.
muziek, die ontwikkeling is al gaande.”
,,Iedereen weet dat er in de gezondheidszorg een tekort aan
mensen binnen te halen. Als dat ten gunste gaat van de ontplooiings-
En iemand die thuis woont, wil graag thuis blijven wonen. Op dit
,,Ik denk verder dat we in het Noorden nog gezegend zijn met een
personeel aan zit te komen. In het Noorden is het probleem nog
mogelijkheden en carrièrekansen van het personeel, is dat wat mij
soort vragen moet je anticiperen. WoonZorg doet dat onder meer
relatief gunstige arbeidsmarkt. Daarnaast hebben we hier ruimte en
niet schrijnend, maar ik hoor wel dat het aantal vacatures momenteel
betreft prima. Maar je ziet nu ook dat wanneer de zorginstellingen
met SamSam, een landelijke service die vraag en aanbod in de
frisse lucht en een goed ondernemersklimaat. Hier is dus wel ruimte
stijgt. Wij kunnen als opleidingsinstituut natuurlijk geen medewerkers
moeten bezuinigen, ze eerst de opleidingsfunctionarissen en op-
persoonlijke dienstverlening bij elkaar brengt. Het is een eenvoudig
voor gespecialiseerde centra. Daar is ook behoefte aan want voor
toveren. De zorg zal moeten concurreren met andere bedrijfstakken.
leidingen wegsaneren. En dat is, zeker nu, het slechtste wat je
systeem dat perfect past in de huidige zorgontwikkeling: betrokkenheid
een specialistische ingreep zijn mensen best bereid te reizen.
Wat wij als opleiding kunnen doen is samenwerken met zorg-
kunt doen.”
‘Wij kunnen geen personeel toveren’ 43
t
Nummer 1
|
september 2007
Met klanten naar de kerk
Benauwd, ongezellig, steriel: in veel Nederlandse bedrijfspanden zijn de vergaderruimtes nou niet bepaald aantrekkelijk. Laat staan dat ze een oase van creativiteit en gastvrijheid vormen tijdens besprekingen met klanten. Maar het kan ook anders. Op een boot, in een kerk, op een landgoed, ja zelfs in een heuse Boeing. Mogelijkheden te over als je als bedrijf de koppen eens fris bij elkaar wilt steken of wat extra wilt investeren in belangrijke relaties.
Het ruime sop kiezen
Samenkomen in Groningse grandeur
Bijpraten in een Boeing
Terug naar het verleden
De wind in de zeilen, het klotsende water en een prachtig uitzicht.
Ooit gedacht dat u nog eens met een klant naar de kerk zou gaan?
Wie zich zakelijk terug wil trekken in de wereld van de luchtvaart,
Rust, ruimte en historie: je ontkomt er niet aan op de vele land-
Aan inspiratie geen gebrek als u voor een zakelijke bijeenkomst
In de stad Groningen kan het. De o zo bekende Martinikerk met
kan zijn hart ophalen in het Aviodrome in Lelystad. U kunt hier
goederen die Nederland rijk is. En dat kan nou juist zo fijn zijn
het ruime sop kiest. En dan zitten we in de noordelijke helft van
haar glas-in-loodramen, gotische bogenplafonds en in art-nouveaustijl
bijvoorbeeld vergaderen in het nagebouwde Schipholgebouw
tijdens zakelijke bijeenkomsten. Weg van de drukte waan je je
Nederland goed met haar vele meren en binnenwateren. U kunt
beschilderde zuilen, biedt ruimte aan groepen van 12 tot 1200
uit 1928 met haar directiekamer (inclusief de meubels van de
in een andere wereld waar de tijd even stil heeft gestaan. Neem
bijvoorbeeld terecht bij watersportbedrijf ANJA uit Grou. Daar is
personen. Ongetwijfeld zal de ambiance van vroegere tijden
vroegere Fokker-directie) en de briefingroom waar de piloten
bijvoorbeeld Landgoed Overcinge in Havelte. Niet alleen de
een dagje of middag met relaties op de Friese meren een goede
bijdragen aan een bijzondere sfeer tijdens uw zakelijke bijeenkomst.
vroeger hun instructies kregen. En wat dacht u van een bijeen-
buitenkant van deze havezate ademt een monumentale sfeer uit,
optie. Maar ook een combinatie van vergaderen aan land en
Qua ruimtes is er keuze uit onder meer het schip, de kapel en de
komst aan boord van een echte Boeing 747 Jumbojet? Na afloop
ook het interieur biedt hetzelfde kijkje in het verleden. Er zijn
aansluitend een boottocht behoort tot de mogelijkheden. Voor wie
Fredericikamer. En voor wie ook de praktische kant graag in het
is er bovendien volop gelegenheid om het vliegen zelf te ervaren
grote en kleine zalen, en een parktuin. Wie met een groter gezelschap
de informele zeebenen liever bewaart totdat het formele deel van
oog houdt: hoewel ‘d’ Olle Grieze’ in hartje centrum ligt, is
in de flight simulator of tijdens een rondvlucht. Formeel en
in alle rust wil vergaderen, heeft zelfs de mogelijkheid om Overcinge
de bijeenkomst achter de rug is.
parkeren geen enkel probleem.
informeel combineren is dus geen probleem.
in zijn geheel af te huren. Inclusief overnachtingsmogelijkheden.
Meer informatie: www.wsbanja.nl.
Meer informatie: www.martinikerk.nl.
Meer informatie: www.aviodrome.nl.
Meer informatie: www.overcinge.nl.
Tekst: Irma Kleine Foto’s: Maarten Hartman / Hollandse Hoogte, Hilbrand Hut, archief Weids
44
Nummer 1
45
| september 2007
(Advertentie)
Nu te koop! Voor slechts e 4,95
EXTRA: Dé unieke Natuurgids! Overleven in de natuur, sterren kijken, sporen volgen & bomen kennen.
Natuur speelde geen rol in 1932 Waddenzee is aanleg Afsluitdijk nog steeds aan het verwerken
46
Het dichten van de Afsluitdijk op 28 mei 1932 is waarschijnlijk de meest gefilmde gebeurtenis in de Nederlandse geschiedenis. Nederland is trots op zijn 32 kilometer lange dam, één van de grote overwinningen in de strijd tegen het water. Het handjevol natuurkenners dat waarschuwde voor een ecologische catastrofe waren roependen in de woestijn. De natuur speelde geen rol in de jaren 30.
www.noorderland.nl
47 Tekst: Joke Schaapman Foto’s: Gitte Brugman, archief Weids
Nummer 1
|
september 2007
Wandeltocht over Afsluitdijk
Fier kijkt ingenieur Cornelis Lely vanaf de Afsluitdijk uit over
Tot haar spijt moet Woudstra ook constateren dat de kennis
Ook het gebrek aan geleidelijk aflopende oevers deed het
het IJsselmeer. Terecht, aldus ecologe en projectleider Anky
over het ecologisch functioneren van de Waddenzee en wat het
ecologische systeem in het IJsselmeer geen goed. Er is geen
Woudstra van de Waddenvereniging. Vanuit oogpunt van veiligheid
IJsselmeer zou worden ver achterbleef bij het natuurkundige
biotoop voor de onderste laag in de voedselketen. Woudstra:
was de Afsluitdijk perfect. Hij is ontworpen met grote kennis van
inzicht. De enkeling, onder wie Jac. P. Thijsse, die zijn zorg
,,Aan de Friese zijde hebben we nog het ‘geluk’ van een paar
het fysisch functioneren van de Zuiderzee. ,,Of de tekenaars zelf
uitsprak over de gevolgen voor plant en dier, werd niet gehoord.
restanten van kwelders, zoals de Makkumernoord- en de
Vanwege het 75-jarig bestaan van de Afsluitdijk
precies wisten hoe goed ze waren of dat ze ook een beetje geluk
,,Bekend was dat de Zuiderzeevisserij ten dode was opgeschreven,
Makkumerzuidwaard, aan de overige oevers ontbreekt dat soort
organiseerden het NoordHollands Dagblad en de
hebben gehad, weet ik niet, maar de dijk ligt exact op de knooplijn
maar daar werd uitsluitend vanuit economisch perspectief naar
gebieden helemaal.” De gevolgen hiervan worden versterkt door
Leeuwarder Courant zaterdag 25 augustus een wan-
van het getij en dat is voor de veiligheid helemaal goed’’, licht
gekeken. Met de waarschuwingen dat de waterkering een
het tegennatuurlijke, volledig op de veiligheid, zoetwatervoor-
delevenement over de dijk. Een wandeling zonder
ze toe.
ecologische ramp tot gevolg zou hebben, werd niets gedaan.”
ziening en scheepvaart afgestemde waterpeil, aldus Woudstra.
wedstrijdelement van zo’n dertig kilometer, waarbij
,,Oevers horen in winter en voorjaar nat te zijn en in de zomer
de deelnemers via grote borden - rijkelijk geïllustreerd
Bot vangen
droog. In het IJsselmeer wordt het peil ’s zomers hoog gehouden
met foto’s - een prachtig verhaal konden lezen over
Die ramp voltrok zich in de Zuiderzee sneller dan verwacht. Het
en ’s winters laag. Daarmee krijg je geen ecosysteemontwikke-
de dijk en zijn flora en fauna. De tocht ging in één
IJsselmeer was binnen de kortste keren volledig zoet en de geulen
ling.” Ook het ontbreken van een doorstroom van de IJssel naar
richting en begon in Den Oever. Het eindpunt was
die in de loop der tijden waren uitgeslepen door de eb- en vloedstroom
de zee draagt niet bij aan een gezonde flora en fauna. ,,Stilstaand
restaurant Zurich. Voor deze bijzondere wandeltocht
slibden snel vol. Planten en dieren wisten zich niet aan te passen
water is de dood in de pot voor natuurlijke systemen.”
hadden zich ruim 2.500 deelnemers aangemeld.
‘Met de waarschuwingen voor een ecologische ramp werd niets gedaan’
aan de nieuwe omstandigheden. Binnen een jaar was er geen zoute soort meer in het IJsselmeer te vinden, hun plaats was ingenomen
Zeegrasvelden
door zoetwatervissen. Met het verdwijnen van de haring en ansjovis
Aan de Waddenkant van de Afsluitdijk waren de gevolgen van de
verdwenen ook de tuimelaars en bruinvissen. In 1933 vingen de
aanleg van de dijk minder drastisch, maar niet minder dramatisch.
vissers nog uitsluitend bot, omdat die soort het nog het langste
Door het spuiregiem ontstaan zoetwaterbellen die grote sterfte
uithield in het nieuwe meer.
veroorzaken onder planten en dieren. Zeegrasvelden verdwenen, de bodem van de Waddenzee werd een woestijn. Het spuiregiem is weliswaar de laatste jaren aangepast, maar dat zet volgens Woudstra onvoldoende zoden aan de dijk. ,,Je voorkomt vissen met bloemkoolachtige zweren en ander zichtbaar leed, maar het zorgt bijvoorbeeld niet voor de noodzakelijke doorgang voor de trek van zoet naar zout die veel dieren nodig hebben om te overleven.”
48
49
‘Het is hoe dan ook een verarmde toestand’
Nummer 1
|
september 2007
Daarnaast bracht de Afsluitdijk veranderingen in het getij teweeg,
met de peilveranderingen, en de sedimenttransporten in de Waddenzee
waardoor stromingen sterker werden, geulen verplaatsten en de
zorgen voor een meegroeien met de zeespiegel.” Dat is goed voor
NDC mediagroep
afzet van sediment verminderde. Dit type gevolgen staat pas
de natuur én voor de veiligheid, stellen de natuurorganisaties. t
NDC mediagroep is in 2007 ontstaan uit een fusie tussen Friese
Naast gedrukte producten ontwikkelt NDC mediagroep ook eve-
recent in de belangstelling van onderzoekers, aldus Woudstra.
Pers in Leeuwarden en Hazewinkel Pers in Groningen en Drenthe.
nementen en interactieve producten, veelal als merkextensie van
,,De Waddenzee is gelukkig geen kwetsbaar ecosysteem; het is
Als uitgever van de dagbladen Dagblad van het Noorden en de
dag- of weekbladen. Neem bijvoorbeeld woon- en tuinbeurzen,
gewend aan grote wisselingen in hoeveelheid water, zoet en zout,
Leeuwarder Courant, uiteenlopende tijdschriften (waaronder het
online sportspellen, auto-occasionshows, familieberichten en een
en aan warmteschommelingen. Maar uit onderzoek blijkt dat er
bekende lifestylemagazine Noorderland) en bijna vijftig week-
fitclub. Ook de beide dagbladen zijn inmiddels meer dan alleen
nog steeds geen nieuw evenwicht is. De Waddenzee is de aanleg
bladen, is het bedrijf in bijna elke plaats in Groningen, Friesland,
brengers van nieuws: als sponsor van talloze evenementen voelen
van de Afsluitdijk nog steeds aan het verwerken en wat de uitkomst
Drenthe en de Noordoostpolder te vinden.
de kranten zich sterk met hun lezers verbonden.
Dagbladen Dagblad van het Noorden Redactie E
[email protected] I www.dvhn.nl Adverteren T 050 - 584 44 58 E
[email protected] Klantencontactcentrum T 0900 - 8183
Magazines Noorderland T 050 - 584 49 94 E
[email protected] I www.noorderland.nl
AutoCircuit.nl T 058 - 284 55 53 E
[email protected] I www.autocircuit.nl
Leeuwarder Courant Redactie E
[email protected] I www.leeuwardercourant.nl Adverteren T 058 - 284 55 77 E
[email protected] Klantencontactcentrum T 058 - 28 45 855 Webshop I www.lc-etalage.nl
Online Coach van het Jaar T 050 - 584 41 13 E
[email protected] I www.dvhn.nl/coachvanhetjaar
ook zal zijn, het is hoe dan ook een verarmde toestand in vergelijking met die van voor 1932.”
Binnen vijftien jaar gaat de regering de Afsluitdijk aanpakken
Recht door zee
Klimaatbuffer De Waddenvereniging en collega-natuurorganisaties hopen dat het tij zal keren met de versterkingen van de waterkeringen die
50
Nederland moet doorvoeren vanwege de klimaatveranderingen.
‘Recht door zee’ is de titel van het boek dat
Om Nederland klimaatveranderingsbestendig te maken, moet
Leeuwarder Courant-redactrice Gitte Brugman
3.000 kilometer waterkering worden opgeknapt. Totale investerings-
maakte ter gelegenheid van de 75-ste verjaar-
kosten: 1,8 miljard euro. In mei van dit jaar maakte de regering
dag van de Afsluitdijk. Voor toeristen is de dijk
bekend binnen vijftien jaar een begin te maken met het aanpakken
tussen Friesland en Noord-Holland al jaren
van de Afsluitdijk.
een trekker. Speciaal voor hen heeft de Friese
Weekbladen T 058 - 28 45 559 E
[email protected]
UIT Groningen T 050 - 584 49 94 E advertentiesUITmagazine@ ndcmediagroep.nl
Vacaturekrant T 0800 - 0200 399 E
[email protected] I www.vacaturekrant.nl Dierz T 050 - 584 44 71 E
[email protected] I www.dierz.nl
Speurders T 088 - 800 40 00 E
[email protected] I www.speurderkrant.nl F1 Teammanager T 050 - 584 41 13 I www.dvhn.nl/f1teammanager www.leeuwardercourant.nl/ f1teammanager Overig GO! evenementen & communicatie T 050 - 584 47 01 E
[email protected]
NDC Print T 058 - 284 53 46 E
[email protected] MP&V (Media Producties & Vormgeving) T 050 - 58 44 342 E
[email protected] Friese Pers Boekerij T 058 - 284 55 45 E
[email protected] I www.friesepersboekerij.nl Noordboek T 050 - 584 42 15 E
[email protected] I www.noordboek.nl
Contendor T 050 - 584 41 85 E
[email protected] I www.contendor.nl www.uitservice.nl www.regionalekrantenbank.nl
Pers Boekerij dit boek over de historie van dit
Hoofdkantoor Leeuwarden
Hoofdkantoor Groningen
Als het aan natuurorganisaties ligt, wordt de dam daarbij vervangen
Nederlandse wereldwonder laten samenstel-
Bezoekadres:
Bezoekadres:
door een open stormvloedkering, vergelijkbaar met de Oosterschelde-
len. In deze uitgave wordt in het Nederlands,
Sixmastraat 15, 8932 PA in Leeuwarden
Lübeckweg 2, 9723 HE in Groningen
dam. ,,Nederland moet af van het idee dat de strijd tegen het
maar ook in het Engels en Duits alles over het
Postadres:
Postadres:
water alleen gewonnen kan worden door het water buiten te
fenomeen verteld. De prijs van ‘Recht door zee’
Postbus 394, 8901 BD in Leeuwarden
Postbus 60, 9700 MC in Groningen
houden”, meent Woudstra. ,,Een open systeem kan fluctueren
bedraagt € 12,50.
Telefoonnummer: 058 - 284 57 45
Telefoonnummer: 050 - 584 44 44
51
U kunt ons uiteraard ook vinden op internet: www.ndcmediagroep.nl Nummer 1
|
september 2007
De weidse blik van…
Weidse Blik van Jacob van Essen
…Jacob van Essen, één van de fotografen van fotobureau het Hoge Noorden.
