EEN BEETJE GESCHIEDENIS...3

1.

INHOUDSOPGAVE

1.

INHOUDSOPGAVE .........................................................................................................................1

2.

INLEIDING .......................................................................................................................................2

3.

EEN BEETJE GESCHIEDENIS.......................................................................................................3

4.

HET PARCOURS VAN DE WERKGROEP.....................................................................................4

KLAVERTJE VIER ........................................................................................................................................4 SOCIAAL PROFIJTJE ....................................................................................................................................4 VOEDINGSBEURS AAN TAFEL! .....................................................................................................................5 STUDIEDAG: KANSEN BEVORDEREN VOOR GEZONDHEID ...............................................................................5 SOCIALE KRUIDENIER .................................................................................................................................5 SOCIAAL RESTAURANT ‘DE 7 SCHAKEN’.......................................................................................................6 SOCIAAL RESTAURANT ‘‘T OUD POSTJE’.......................................................................................................6 WIJKRESTO EN CO VZW ..............................................................................................................................6 WERKERVARINGSBEDRIJF - WEB................................................................................................................7 5.

AANDACHTSPUNTEN EN BEDENKINGEN ..................................................................................8

SFEER EN WAARDIGHEID .............................................................................................................................8 PERSONEEL, VRIJWILLIGERS EN TAKEN ........................................................................................................8 ORGANISATIE .............................................................................................................................................9 6.

CARREFOUR OF HET VERHAAL VAN HET GEKREGEN PAARD ...........................................11

7.

SOCIALE KRUIDENIER OF EEN SOCIAAL RESTAURANT ......................................................12

8.

ONZE VOORSTELLEN .................................................................................................................13

1. EEN SOCIALE KRUIDENIER, EEN SOCIAAL RESTAURANT OF EEN COMBINATIE .............................................13 2. EEN PROJECT MET 3 SPOREN ................................................................................................................13 Spoor 1: Ontmoeting en een luisterend oor ...........................................................................................13 Spoor 2: Ticket S....................................................................................................................................14 Spoor 3: Gezonde en goedkope voeding...............................................................................................15

T’ANtWOORD: eindrapport werkgroep voedsel.

1/15

december 2006

2.

INLEIDING

Mensen in lange rijen die blij mogen zijn dat ze iets krijgen. Warenhuisketens tonen hun ‘menselijke’ kant en leveren aan de sociale supermarkt of kruidenier. Overschotten van hen die te veel hebben. Goede bedoelingen van betrokken en actieve vrijwilligers. Een bord warme soep in koude dagen. Gezond en lekker koken met een klein budget.

Dit rapport is een slotakkoord én een nieuwe start.

We brengen het relaas van een proces met de mensen in armoede. Samen gingen we op zoek naar een antwoord op de vraag: “Wat moet een aangepaste vorm van ‘voedselbedeling’ in Turnhout zijn voor ons?” Ter inspiratie bezochten we verschillende initiatieven in Vlaanderen. Dat leverde telkens heel wat gesprekstof voor de groep. We komen hiermee ook tegemoet aan de opdracht zoals gesteld in het kader van het lokaal sociaal beleid: “ondersteuning van de werking van een nieuw ontmoetingscentrum waar de doelgroeporganisaties zelf vorm zullen geven aan ontmoeting, vorming en een aangepaste vorm van voedselbedeling”.

Dit rapport moet ook de start zijn van een nieuw project. Hiervoor bieden we helaas geen eensluidende voorstellen. We formuleren adviezen en bedenkingen vanuit het oogpunt van mensen in armoede. Mensen die ‘voedselbedeling’ bekijken vanuit een zeer persoonlijke en betrokken bril, maar ook vanuit hun engagement in een vereniging waar armen het woord nemen. Het kan dus de start zijn van een ruimere samenwerking met meerdere partners. We rekenen er dan op dat velen zich aangesproken voelen: lokaal bestuur, sociale organisaties, vrijwilligers en misschien zelfs buurtbewoners. In dat geval kan dit rapport de basis zijn voor verdere dialoog. Maar laten we ook duidelijk zijn. De opdracht op de schouders van de mensen in armoede of hun vereniging leggen, betekent automatisch dat er ook echt naar hen geluisterd wordt. Zoniet laten we de taak graag aan anderen.

We zouden haast vergeten om ons voor te stellen. We dat is de ‘werkgroep voedsel’ van de vzw T’ANtWOORD. Aanvankelijk bestond die uit vrijwilligers in armoede, nietarmen en ambtenaren. Dat toonde meteen de betrokkenheid van diverse partners. Die gemengde samenstelling had ook nadelen. De verschillende groepen hebben verschillende mogelijkheden, eigen invalshoeken, aparte belangen en vooral ongelijke groeikansen. Daarom kozen we er uitdrukkelijk voor om met de mensen in armoede tijdelijk een eigen traject te volgen. Dit rapport is een verslag van hun ervaringen en inzichten.


2/15

december 2006

3.

EEN BEETJE GESCHIEDENIS

Turnhout kende een lange geschiedenis van voedselbedeling. De voedselbedeling van ‘de Anjer’ was ongetwijfeld zeer goed bedoeld, maar werd ten slotte het slachtoffer van het eigen succes. Wekelijks stonden honderden mensen aan te schuiven op de speelplaats in de Kongostraat. De zeer directe en overdreven kordate aanpak van mensen, stootte meerdere keren op kritiek. Daartegenover stond de ongebreidelde inzet van tientallen vrijwilligers. Vele jaren lang zorgden zij ervoor dat deze voedselbedeling wekelijks kon doorgaan.

Eind maart 2004 stopte de Anjer in Turnhout noodgedwongen. Er waren te veel gezondheidsrisico’s. Helaas was er op dat ogenblik geen alternatief en kwam er een onvermijdelijke breuk met het verleden. Dat was de start om met een kleine werkgroep na te denken over een aantal randvoorwaarden (werkingsgebied, waardigheid, veiligheid en transport) voor een menswaardige voedselbedeling.

Om de hoogste nood op te vangen startte het lokale bestuur in samenwerking met verschillende sociale organisaties een tweewekelijkse bedeling van noodhulp. We zijn dan op het einde van 2004.

Vanuit T’ANtWOORD volgden we met enkele mensen in armoede de ontwikkelingen over de voedselbedeling en de noodhulp van dichtbij op. Velen kunnen spreken vanuit hun eigen ervaring als vrijwilliger bij de vroegere voedselbedeling. De betrokkenen hebben een nuchtere kijk op wat wel en niet loopt. T’ANtWOORD wil vooral mét de doelgroep nadenken over een waardig systeem op lange termijn.


3/15

december 2006

4.

HET PARCOURS VAN DE WERKGROEP

Gedurende een jaar gingen we op bezoek bij verschillende initiatieven in Vlaanderen. We hielden halt bij enkele sociale supermarkten en sociale restaurants. We bezochten ook een voedingsbeurs om op een leuke manier kennis te maken met gezonde voeding. Ten slotte bezochten we ook nog het WEB restaurant in Turnhout zelf. Voor we van start gingen, bundelden we enkele vragen. Op deze vragen wilden we zeker een antwoord krijgen. Ieder bezoek bereidden we kort voor. Achteraf bespraken we wat we die dag gezien en geleerd hadden. We bekeken de positieve en negatieve punten; steeds met de bedoeling enkele aandachtspunten te noteren. Pas na enkele bezoeken konden we gaan vergelijken. We nemen je even mee langsheen ons parcours.

Klavertje Vier Hasselt

maart 2005

Dit sociaal restaurant is gelegen in een deelgemeente van Hasselt namelijk in Runkst. Het sociaal restaurant bestaat ondertussen zes jaar. Dagelijks bereiken ze een 100-tal mensen. In samenwerking met RIMO (samenlevingsopbouw in de provincie Limburg) worden ook nevenprojecten georganiseerd: ontspanningsmomenten, een fototentoonstelling, een jaarlijkse straatbarbecue,… Op de bovenverdieping van het sociaal restaurant is er ook een documentatiecentrum over kansarmoede. Bezoekers kunnen op bepaalde momenten in de week terecht op één van de vier computers met internetaansluiting.

Sociaal Profijtje Mechelen

april 2005

Het Sociaal Profijtje is een sociale kruidenier in het centrum van Mechelen. Mensen kunnen er terecht na doorverwijzing via een sociale organisatie. De doorverwijzing gebeurt op basis van het inkomen. De doorverwijzende organisaties zijn het OCMW, de mutualiteit en de integratiedienst. Het Sociaal Profijtje werkt samen met Carrefour. De sociale supermarkt bereikt een 150-tal gezinnen. Iedere week kunnen er 50 gezinnen bediend worden. Er is momenteel een tekort aan ruimte en er zijn geen voldoende producten om wekelijks te verkopen en zo alle mensen te bereiken. Soms heerst er een sfeer van ongenoegen bij de wachtende mensen. Sommigen zijn meesters in het bedenken hun eigen wachtsystemen. Dat zorgt voor oneerlijkheid en vriendjespolitiek. Mensen komen soms ook al erg vroeg aan de deur van de organisatie staan. Volgens de coördinatrice staan mensen soms al om 6 uur ’s morgens in de rij, terwijl de winkel pas opent om 9.30 uur!


4/15

december 2006

Voor de praktische organisatie mag er in de supermarkt telkens slechts één persoon binnen. Dit is een gevolg van de vele ruzies tussen verschillende winkelende mensen. Zeker wanneer een voedingsmiddel schaars was en iedereen dit wilde, waren er wel eens woorden tussen de klanten.

Voedingsbeurs Aan Tafel! Mol

april 2005

Dit was een doeproject over onze eetgewoonten in samenwerking met LOGOZuiderkempen. Aan verschillende tafels leerden we over gezond en ongezond voedsel.

Studiedag: Kansen bevorderen voor gezondheid Brussel

juni 2005

Op deze studiedag werden praktijkvoorbeelden in verband met gezonde voeding van Nederland en België naast elkaar gelegd. Een beroepskracht volgde deze studiedag.

Sociale Kruidenier Antwerpen, Rolwagenstraat

augustus 2005

Deze sociale kruidenier is een samenwerkingsverband van verschillende organisaties in de stad Antwerpen. De sociale kruidenier is ontstaan vanuit een ongenoegen over de werkwijze van de voedselbanken in Antwerpen. Beroepskrachten en vrijwilligers van vijf organisaties (Bond zonder Naam, Protestants Sociaal Centrum, CAW De Mare, De loodsen en HAVEN) sloegen de handen in elkaar. Voor de uitwerking van het concept ‘sociale supermarkt’ werd een halftijdse beroepskracht aangesteld. Het initiatief kon ook rekenen op een voltijdse ’supervrijwilliger’. De sociale kruidenier is één dag per week open. De goederen worden aangekocht bij Colruyt en vervolgens met 10% korting verkocht. De verkoop van andere producten compenseert het verlies. Daarvoor zijn er overeenkomsten met andere leveranciers en fabrikanten. Om de twee maanden is er ook een beperkte verkoop van tweedehandse spullen. Hiervoor gebeurt er een rondvraag bij de klanten. Dit kan zijn voor schoolgerief, huisraad, winterkleding, … Tijdens de opening op woensdag zijn er een 15-tal vrijwilligers in de weer: voor het onthaal, de balie, de kassa en de winkel.


5/15

december 2006

Sociaal restaurant ‘De 7 Schaken’ Antwerpen

augustus 2005

‘De 7 Schaken’ bestaat sinds 1996 en is het resultaat van samenwerking tussen het OCMW, Broeders van Liefde en de Buurtontwikkelingsmaatschappij (BOM). Het sociale restaurant streeft ernaar om de mensen in de buurt ten minste één volwaardige maaltijd per dag te laten eten. De overheid (via verschillende financieringsvormen) komt tussen in 20 vaste werkkrachten. Vaak gaat het om mensen die langdurig werkloos zijn en tewerkgesteld worden onder een GESKO of SINE – statuut. Er werken ook nog 23 mensen, grotendeels politiek vluchtelingen, via het artikel 60 statuut.

Sociaal restaurant ‘‘t Oud Postje’ Gent

februari 2006

Dit project startte in de jaren tachtig in de schoot van Samenlevingsopbouw Gent (Opbouwwerk). Na een onderzoek in de wijk bleek dat er weinig horecazaken waren waar mensen uit de wijk terecht konden. Hier was wel behoefte aan. De bewoners stelden voor om een betaalbaar wijkrestaurant en een kinderboerderij op te richten. In mei 2002 werd ‘t Oud Postje geopend. Er werken twee betaalde krachten voor de keuken en een coördinator die het geheel begeleidt. Daarnaast is er iemand tewerkgesteld in het statuut van artikel 60. Sinds 1 januari 2005 bestaat het Oud Postje als een zelfstandige vzw. Er is nog ondersteuning vanuit het opbouwwerk tot en met eind 2007. De maaltijden worden geleverd door een cateringbedrijf. Eén keer per maand koken de vrijwilligers zelf.

Wijkresto en Co vzw Nieuw-Gent

februari 2006

Dit is een kleinschalig sociaal-economisch initiatief op wijkniveau. In de wijk wonen 6000 mensen. Men combineert tewerkstelling van kansengroepen uit de wijk met een sociaal restaurant. Daarnaast is er ook nog een ruim uitgebouwde vrijwilligerswerking. Wijkresto en Co biedt participatiekansen aan kwetsbare groepen, al dan niet gericht op herintrede op de arbeidsmarkt. Daarbij creëert men een collectieve dienstverlening, gericht op meer sociale samenhang. In de Raad van Bestuur zetelen mensen van verschillende organisaties zoals; het OCMW, VDAB, een vertegenwoordiger van de klanten, vrijwilligers, samenlevingsopbouw, de coördinator en de Werkwinkel. Ook een afgevaardigde van Coca Cola en een financiële instelling zetelen in het bestuur.


6/15

december 2006

Werkervaringsbedrijf - WEB Turnhout

februari 2006

Het sociaal restaurant van het WEB bestaat ondertussen reeds 9 jaar in Turnhout. Het is voornamelijk de bedoeling om mensen met beperkte tewerkstellingskansen op de arbeidsmarkt extra kansen te bieden. Daarnaast wil het sociaal restaurant ook goedkope en gezonde maaltijden aanbieden.


7/15

december 2006

5.

AANDACHTSPUNTEN EN BEDENKINGEN

Met de verschillende bezoeken kreeg de werkgroep voedsel een steeds duidelijker beeld van de voor- en de nadelen van de verschillende modellen van voedselbedeling. Het denkproces in de werkgroep resulteerde in enkele aandachtspunten voor een vernieuwde voedselbedeling. Deze aandachtspunten kunnen we samenbrengen in een drietal groepen.

Sfeer en waardigheid Het gevoelsaspect speelt voor mensen in armoede een heel belangrijke rol. Veel staat of valt bij de manier waarop mensen onthaald worden. De sfeer is vaak héél bepalend of mensen zich welkom voelen of niet. Ook in de eigen werking van T’ANtWOORD komt dat meermaals aan bod. Een erg belangrijk maar moeilijk tastbaar aspect. •

Het sociale, het menselijke aspect is erg belangrijk. Mensen moeten zich welkom voelen. Er moet een lage drempel zijn.

•

De vrijwilligers en personeelsleden moeten openstaan om een babbel te doen met de mensen die er komen (klanten). Het mag niet enkel en alleen pure dienstverlening zijn.

•

Voedingsproducten aankopen is beter dan overschotten aannemen. Leveranciers mogen geen gratis goederen opdringen. Een organisatie moet producten kunnen weigeren. Al of niet aanvaarden van restanten van bepaalde bedrijven, is dus steeds een keuze van de organisatie zelf. In ieder geval mag de houdbaarheidsdatum niet overschreden zijn.

•

Het blijft een moeilijke oefening om te bepalen wie wel en wie niet klant mag zijn van een sociale supermarkt. Hiervoor moeten duidelijke criteria gelden of moet er gewerkt worden met sociale organisaties die een duidelijk zicht hebben op de familiale en financiële situatie van de mensen.

•

Mensen mogen in geen geval gedwongen worden om in lange rijen aan te schuiven.

•

Het karakter van de coördinator is erg bepalend voor de sfeer en de slaagkansen van het initiatief.

Personeel, vrijwilligers en taken •

De bezochte projecten hadden meestal een sterke band met tewerkstellingsprojecten (Activa, Sine, Artikel 60,…). Dat biedt heel wat mogelijkheden omdat deze mensen niet of beperkt betaald moeten worden door de eigen organisatie. Nadeel zijn de tijdelijke contracten.

•

Een voltijdse coördinator die het overzicht bewaart over het geheel en alles in goede banen leidt, is erg belangrijk!


8/15

december 2006

•

Voor alle mogelijke initiatieven zijn héél veel mensen (vrijwilligers en/of personeel) nodig. Enkele trekkers, mensen die heel wat verantwoordelijkheden opnemen, zijn onmisbaar!

•

Een goede afwisseling in taken en tijdsinvestering voor de vrijwilligers is noodzakelijk. De taken mogen niet te zwaar zijn. Het mogen niet steeds dezelfde personen zijn die taken opnemen. Dit is erg belangrijk wanneer je met vrijwilligers werkt!

•

Er moet zeker rekening gehouden worden tussen mogelijke spanningen tussen personeel en vrijwilligers.

•

Volgens de werkgroep moet doorstroming van vrijwilligers naar vast personeel mogelijk zijn. Voorwaarde is uiteraard dat ze over de juiste capaciteiten en kwaliteiten beschikken. De werkgroep beseft dat dit conflicten met zich kan meebrengen binnen de werking.

•

Duidelijkheid in de verschillende taken die vrijwilligers en personeelsleden opnemen kan conflicten vermijden. Daarvoor is er minimaal een duidelijke lijst met taken en functies voor alle mensen die een taak opnemen.

•

Vorming voor vrijwilligers en het personeel is noodzakelijk. Iedereen moet leren hoe om te gaan met elkaar, hygiëne, gezonde voeding, niet roken,…

Organisatie •

Het is belangrijk om klein te beginnen en verder te bouwen wanneer zich extra mogelijkheden aandienen. Iedere stap moet goed overdacht worden. Er moet stap voor stap gewerkt worden. Vaak vloeiden er heel wat projecten voort uit de sociale supermarkt of het sociale restaurant: een computerproject, wijkbarbecue, samen koken,…

•

Vlotte doorstroming naar de werking van T’ANtWOORD is een mogelijkheid en een voorwaarde. De nabijheid van verschillende werkingen moet een meerwaarde zijn voor alle betrokkenen. Het is noodzakelijk om op die manier nieuwe mensen te betrekken en de werkingen op elkaar af te stemmen.

•

Rekening houdend met de middelen is het meest voordelig om maaltijden aan te kopen bij een cateringbedrijf. Dit heeft als voordeel dat er minder verlies is voor de organisatie en het maakt de organisatie makkelijker.

•

Stalen nemen van het eten is erg interessant om de organisatie in te dekken bij eventuele klachten.

•

Opmerkelijk was ook dat de Raad van Bestuur van de verschillende initiatieven vaak heel gemengd was samengesteld. Bij bepaalde projecten zetelden privé organisaties of andere sociale organisaties in het bestuur.


9/15

december 2006

•

Keuze of geen keuze? Een vastgelegd menu voor de hele week is het meest haalbaar zowel praktisch als financieel. De werkgroep voedsel vindt het belangrijk om ook vegetarische menu’s aan te bieden en eventueel rekening te houden met bepaalde diëten.

•

De werkgroep vindt een combinatie tussen een sociale supermarkt en een sociaal restaurant het meest ideaal. Zo kan het makkelijkst ingespeeld worden op de verschillende behoeften. Dergelijk gecombineerd initiatief is niet mogelijk van bij de start en moet dus kunnen groeien.


10/15

december 2006

6.

CARREFOUR OF HET VERHAAL VAN HET GEKREGEN PAARD

“Een gekregen paard mag men niet in de bek kijken” zegt het spreekwoord. Maar wil dit zeggen dat mensen in armoede steeds alles maar moet aannemen wat een ander niet meer nodig heeft? Dit brengt ons bij het verhaal van Carrefour. Voor we met de werkgroep voedsel in actie schoten, hadden we al veel positieve verhalen gehoord over de samenwerking met Carrefour. We dachten dat een samenwerking met een supermarktketen misschien meer en betere garanties kon bieden dan een voedselbank. Eens we de verhalen hoorden van de sociale kruideniers die hun producten kregen of liever kóchten van Carrefour, was het enthousiasme een heel pak minder. We wilden nagaan of de grote supermarktketens wel zo sociaal zijn als ze zelf beweren. Daarom onderzochten we hoeveel de levering, ophaling en de verwerking van een container met 20 ton afval kost. We kregen van twee firma’s een prijsofferte. De prijs voor de plaatsing en de ophaling van een container ligt tussen de 90 en de 130 euro per rit. De verwerking van gemengd afval kost tussen de 135 en de 165 euro per ton. Na wat rekenwerk komen we voor de totale kost van een container van 20 ton afval al gauw aan een bedrag tussen de 2880 en de 3560 euro. De supermarktketens verkopen hun producten aan ‘sociale initiatieven’ tegen een lagere prijs. Toch is dat voor hen veel voordeliger dan de verwerking van overschotten als afval. We plaatsen daarom grote vraagtekens bij de sociale acties van supermarktketens en bij de organisaties die op hun aanbod ingaan. Voor de werkgroep voedsel is een samenwerking met Carrefour uitgesloten. De twijfels zijn te groot. Naast de waardigheid telt ook het puur praktische aspect mee. Deze vorm van samenwerking vraagt heel veel inspanningen en arbeidstijd. De scanner, de producten en de prijsetiketten moeten op verschillende plaatsen opgehaald worden. Vervolgens moeten alle producten gesorteerd worden, … Het aanbod van bepaalde producten is soms erg schaars. Dat leidt tot spanningen bij de verkoop.


11/15

december 2006

7.

SOCIALE KRUIDENIER OF EEN SOCIAAL RESTAURANT

•

De prijs van een maaltijd in een sociaal restaurant zal in sterke mate bepalen of mensen in armoede komen eten. De keuze tussen één keer per week gaan eten in het sociaal restaurant of voor hetzelfde bedrag gaan winkelen voor een hele week is snel gemaakt.

•

Sommigen mensen hebben helaas geen boodschap aan de producten in een sociale kruidenier. Daklozen, mensen die afgesloten zijn van gas en elektriciteit, … zullen makkelijker de weg vinden naar een sociaal restaurant.

•

Een sociale supermarkt is wellicht arbeidsintensiever dan een sociaal restaurant dat samenwerkt met een cateringbedrijf. Een sociaal restaurant in samenwerking met bijvoorbeeld een cateringbedrijf vraagt in ieder geval minder personeel.

•

Bij een sociaal restaurant is het makkelijker om mensen te betrekken bij de rest van de werking. Bij een bord soep of bij een maaltijd blijven mensen langer ‘plakken’. Je kunt de bezoekers dan makkelijker aanspreken.

•

De vrees voor eigenbelang bij de vrijwilligers is erg groot binnen T’ANtWOORD. Wellicht speelt het verleden hierbij een rol. De werkgroep is van mening dat vrijwilligers in geen enkel geval recht hebben op een eerste keuze in de winkel of in het sociaal restaurant.

•

Elk initiatief in Turnhout moet bij voorrang openstaan voor mensen in armoede. Andere mensen zijn welkom, al moeten voor hen wellicht andere prijzen gehanteerd worden.

•

Tijdens de wekelijkse maaltijd in de lokalen van Binnen zonder Bellen komen steeds dezelfde mensen eten. We moeten aandacht hebben voor de sfeer in een vereniging of een sociaal restaurant. Voor bepaalde mensen kan dit afschrikken. Het is moeilijk om aansluiting te vinden bij een groep die elkaar goed kent.

•

We bekijken de vernieuwde voedselbedeling vanuit de vereniging én vanuit het gemeenschappelijke belang van de hulpbehoevenden. Deze twee brillen hebben we tijdens de verschillende bezoeken steeds proberen op te zetten.

•

Voedingsmiddelen aankopen in een supermarkt om nadien te verkopen, zorgt voor meer keuze in het aanbod en de hoeveelheden. Met overschotten of de voedselbank is dat moeilijker tot onmogelijk. Dit bemoeilijkt de organisatie en maakt het moeilijker om iedereen tevreden te stellen.

•

Op de vraag of er nu een sociale supermarkt of een sociaal restaurant moet komen in Turnhout krijgen we geen sluitend antwoord. Beide initiatieven hebben voor- en nadelen. We denken eventueel ook nog aan een combinatie van een sociaal restaurant met een sociale kruidenier.


12/15

december 2006

8.

ONZE VOORSTELLEN

De werkgroep kwam na de verschillende bezoeken en op basis van de aandachtspunten tot twee verschillende voorstellen. Het is nu aan het lokaal bestuur van Turnhout om samen met alle mogelijke betrokkenen een keuze te maken.

1. Een sociale kruidenier, een sociaal restaurant of een combinatie De werkgroep kan zich vinden in de uitbouw van een sociale kruidenier, een sociaal restaurant of een combinatie. De lokalen in de Otterstraat 114 bieden zeker voldoende ruimte voor een sociale kruidenier. Er komt ook een keuken in het ontmoetingscentrum T’ANtWOORD die voldoende capaciteit heeft om voor enkele tientallen mensen te koken. De werkgroep dringt er niettemin op aan om niet te overhaast te werken. Stap voor stap moeten de plannen uitgeschreven en getoetst worden aan de behoeften van de mensen in armoede. Zij zijn immers de eerste en prioritaire doelgroep. Een dergelijk initiatief is maar mogelijk met een voltijdse coördinator die het geheel moet leiden. Dit betekent dus een extra personeelskost en bijkomende werkingsmiddelen. De opdracht van die coördinator kan dus niet met de huidige personeelsbezetting van T’ANtWOORD. De werkgroep voedsel suggereert nog mogelijke pistes: • Samenwerking met het WEB. Te onderzoeken: de mogelijkheid om maaltijden te laten leveren via het WEB en te serveren in de lokalen van de Otterstraat 114. •

Koppeling aan een tewerkstellingsproject. Te onderzoeken: mogelijkheden en samenwerkingsverbanden (Werkwinkel, VDAB, ATB, het WEB, OCMW met artikel 60,…).

•

Een nieuwe juridische structuur. Een sociale kruidenier of een sociaal restaurant wordt best ondergebracht in een aparte juridische structuur. Onze voorkeur gaat naar een gemengd bestuur zoals in verschillende projecten die we bezochten.

2. Een project met 3 sporen Het tweede voorstel kadert grotendeels in de werking van T’ANtWOORD en bevat 3 sporen:

SPOOR 1: ONTMOETING EN EEN LUISTEREND OOR Momenteel bieden we in ons café zonder bier verschillende ontmoetingsmomenten aan. Tijdens die momenten krijgen we een zicht op de ervaringen van mensen in armoede. Die ervaringen vormen het vertrekpunt van onze werking.


13/15

december 2006

We bieden wekelijks afwisselend een grote of een kleine maaltijd aan betrekkelijk lage prijzen. Vrijwilligers van T’ANtWOORD doen de aankopen en bereiden het maal. Nadien wordt er ook samen afgewassen. Op termijn kunnen we eventueel de wekelijkse maaltijd uitbreiden door dagelijks een bord soep of een kleine snack (bijvoorbeeld croque uit het vuistje) aan te bieden. Hiermee stellen we ontmoeting én een luisterend oor centraal. Vanuit de verschillende ervaringen van de mensen in armoede zoeken we samen naar oplossingen. Vervolgens stappen we daarmee naar het beleid. We dringen aan op structurele veranderingen die ten goede moeten komen van mensen in armoede. We willen dat er echt iets veranderd in het leven van mensen in armoede.

SPOOR 2: TICKET S Ticket S is een nieuwe vorm van sociale hulpverlening die de reïntegratie bevordert en zo ook de autonomie vergroot. Het is gericht op personen die in financiële moeilijkheden verkeren (kandidaat-vluchtelingen, werklozen, mensen met een minimumloon…), Ticket S is een aankoopbon voor voedsel- of kledinghulp, gefinancierd door instellingen. (bron: www.accorservices.be) Ticket S is een soort van maaltijdcheque. Deze cheque wordt uitgegeven door de firma ACCOR services. Met zo een cheque kunnen mensen terecht in een winkel naar keuze. Met deze cheque kan er enkel voeding aangekocht worden. Geen alcohol of sigaretten. Sommige OCMW’s zijn reeds vertrouwd met zo een ticketsysteem vanuit de lokale opvanginitiatieven (LOI) voor vluchtelingen. Mensen in de asielprocedure krijgen dan niet langer financiële hulp maar cheques waarmee ze aankopen kunnen doen. Die cheques worden alleen uitgedeeld door het OCMW. De maatschappelijk assistenten van het OCMW hebben het beste zicht op de inkomsten en uitgaven van hun cliënten. Hier hebben wij als een vereniging waar armen het woord nemen amper zicht op. Daarom blijft het voor de medewerkers van T’ANtWOORD ontzettend moeilijk om uit te maken wie wel of geen recht heeft op een ticket S. Dit kunnen wij niet bepalen. Op dit ogenblik worden bij de noodhulp de meeste mensen doorverwezen door het OCMW. Daarom zijn wij ervan overtuigd dat het OCMW best is aangewezen om deze tickets te verdelen. Het is mogelijk dat andere organisaties, bijv. zij die nu doorverwijzen naar de tweewekelijkse noodhulp, cheques uitdelen. Maar dat veronderstelt zeer veel overleg, afstemming en controle. De werkgroep voedsel vindt deze werkwijze veel waardiger dan voedselpakketten uitdelen. Mensen kunnen zelf aankopen doen in een winkel naar keuze. Ook de aankopen kiezen ze zelf. Mensen hebben schroom om een voedselpakket te vragen. Bovendien bepalen anderen wat ze krijgen. De cheques zijn niet stigmatiserend. Ze zien er hetzelfde uit als de gekende maaltijdcheques.


14/15

december 2006

Ticket S is ook een goed initiatief om mensen te laten integreren. Aankopen doen in een winkel naar keuze op een tijdstip naar keuze biedt niets dan voordelen. De klant stapt in de samenleving en niet in een circuit ernaast. Dit initiatief vraagt bovendien weinig tijd en arbeid. Een voltijds coördinator is niet nodig. De maatschappelijk assistenten van het OCMW kunnen met de cliënt bekijken of hij recht (nood) heeft op een aanvullende cheque en deze (onmiddellijk) meegeven. Met dit spoor willen we het recht op een menswaardig inkomen beter garanderen. Het is immers onze opdracht om problemen van mensen te signaleren. Geen of onvoldoende extra (nood -)hulp is één van die problemen. Daarnaast willen we ook dat mensen op een waardige manier kunnen leven en op een waardige manier aan hun levensmiddelen kunnen geraken.

SPOOR 3: GEZONDE EN GOEDKOPE VOEDING Aanvullend op de vorige sporen, willen we werk maken van vorming over gezonde en goedkope voeding. We denken dan aan kooklessen met daaraan gekoppeld een gezamenlijke maaltijd. Hopelijk vinden mensen zo wel de moed niet om voor zichzelf te koken en meer nog voor zichzelf gezond te koken. Bij mensen in armoede leeft vaak de misvatting dat gezond eten gelijk staat met duur eten. Dit is niet zo. Gezond koken vraagt wel wat creativiteit om met een beperkt budget een degelijk maal klaar te maken. Een dergelijk vormingsaanbod moet groeien vanuit een samenwerkingsverband met verschillende partners. We denken in ieder geval aan het Centrum Basiseducatie, LOGO Noorderkempen en de Gezondheidsraad. Op termijn zien we ook mogelijkheden in de tuin van het pand in de Otterstraat. Een mogelijk idee is om er een kleine kruide- en/of groentetuin aan te leggen. Er zijn zeker vrijwilligers die een dergelijk tuintje willen onderhouden. Via deze weg willen we mensen vormen en sterker maken in hun situatie. Ze krijgen kansen om individueel sterker te worden. Het is immers niet gemakkelijk om met een klein inkomen rond te komen. Zeker niet in een samenleving die erg gericht is op consumptie. We denken dat het belangrijk is om mensen sterker te maken tegen reclame, hen creatief te laten omspringen met voedsel en op een verantwoorde manier te laten winkelen.

Dank aan alle vrijwillige medewerkers van de werkgroep voedsel van T’ANtWOORD en aan alle mensen die ons te woord stonden bij de verschillende bezoeken.

T’ANtWOORD vzw Petra Beyens Otterstraat 116 2300 TURNHOUT 014/44 26 78 [email protected]


15/15

december 2006

EEN BEETJE GESCHIEDENIS...3

Recommend Documents