een adembenemend uitzicht

DPB-Brugge jaarthema schoolpastoraal kleuter- en basisonderwijs

maandelijks aanbod – november 2011 …

een adembenemend uitzicht

…

1. Een pastorale impuls in het kader van de seniorenweek (21 tot 27 november 2011). -a: intro -b: duidingartikel: „Kostbare schatten – Breekbare parels‟

2. Het gebed van de week – oktober. Dit is een verdiepend moment voor alle onderwijsverstrekkers. Niet bedoeld dus om te gebruiken op de werkvloer van de klas. Wel bestemd voor persoonlijke overweging en gebed, tijdens personeelsvergaderingen, … . Dit gebed van de week wordt telkens opgebouwd vanuit het maandthema van leeftocht VSKO. Zie: www.dpbbrugge.be/schoolpastoraal. Rubriek: gebed van de week.

3.

Aanzetten voor een gebedsmoment, een celebratie met grootouders. We bieden bewust GEEN totaal uitgewerkte viering aan. We bieden wel teksten, ideeën, … aan die school kan gebruiken als aanzet om een schooleigen verdiepend moment mee samen te stellen.

1

aanbod DPB-Brugge basisonderwijs november 2011 seniorenweek - leeftocht - abraham - sterrenkijker/verrekijker

4. Met Abraham in klas! Vertrekkende vanuit het thema van leeftocht voor de novembermaand: „een adembenemend uitzicht‟, werken rond het verhaal van ABRAHAM. Een Bijbelse verrekijker - Een hemelse sterrenkijker… -a: een duiding -b: abraham: een ideale interreligieuze brugfiguur -c: Bijbelverhaal in rollenspel -d. zes verwerkingsvormen voor in de klas rond Abraham.

5. tekst en lied te gebruiken op personeelsvergaderingen (thema: „week van de senioren‟).

6.

boekentip.

7. AANZETTEN voor INITIATIEVEN met GROOTOUDERS tijdens de SENIORENWEEK op de BASISSCHOOL

8.

enkele prenten uit de Bijbel van Kees de Kort


2

1. a. intro Zomaar geplukt van „een website‟ van „een school‟. Wedden dat een dergelijk bericht „straks‟ ook de site van jullie school te lezen staat!... Naar jaarlijkse GOEDE gewoonte, organiseerde de school ook dit jaar weer een gezellige “grootoudernamiddag”. Deze namiddag begint steevast met een eucharistieviering; elke klas draagt haar steentje bij om er een mooie viering van te maken. Na de mis worden alle grootouders uitgenodigd om een kijkje te nemen in de klas van hun kleinkind(eren). De kinderen zijn fier en blij dat oma, opa, bomma of bompa,… eens in de klas mag komen kijken! Om af te sluiten, worden de grootouders uitgenodigd voor een lekker kopje koffie! In de … staan de tafels gedekt. De zaal loopt stilletjes aan vol met al die oma‟s en opa‟s, fier “het kunstwerk” van hun kleinkind in de hand! De leden van de ouderraad staan dan paraat om iedereen een kop koffie of tas thee – met een stukje cake of speculoos – aan te bieden. De foto‟s zijn misschien wat donker, maar je kan er van op aan: het was een gezellige namiddag! Her en der hoorde je: “Daar is het toch altijd fijn en gezellig; zoveel jaren na elkaar al! We komen volgend jaar zeker weer….!” Daarom een pastorale impuls die mede daartoe aanzetten wil geven. Ieder jaar vindt immers in november de seniorenweek plaats. Dit jaar van 21 tot 27 november 2011. De rol van senioren is héél vaak van

LEVENS LANG be

in de opvoeding van kleinkinderen.

KINDEREN baren vreugde en zorgen het leven gaat open.

KLEINKINDEREN wekken een nieuwe morgen in hen komt de hemel dichtbij. zuster Caritas 3


b. Kostbare schatten – Breekbare parels Pastoraal op weg met grootouders en kleinkinderen. Grootouders en kleinkinderen - we zien ze meestal stralend afgebeeld in lifestylemagazines en in reclamespots: intens gelukkig met elkaar. Vele grootouders en kleinkinderen kennen het geluk om te mogen ervaren wat de media in beeld brengen: vreugde en dankbaarheid om elkaar en om het samen genieten van vele mooie dingen. Dat de relatie tussen grootouders en kleinkinderen ook moeizaam kan verlopen en pijn en negatieve gevoelens kan meebrengen, is een realiteit die heel wat minder aandacht krijgt. In dit artikel verkennen we enkele mogelijkheden om als kerkgemeenschap betrokken te zijn bij het wel en wee van grootouders en kleinkinderen en om hun wederzijdse betrokkenheid te stimuleren. Meer dan één generatie. Grootouders zijn niet in één generatie thuis te brengen; er zijn de nog heel actieve en vitale grootouders die beroepsmatig actief zijn of genieten van de vrijheid na het wegvallen van de beroepsverplichtingen. Velen onder hen staan vaak klaar om hun kleinkinderen op te vangen. Er zijn de -meestal al wat oudere- grootouders die te maken krijgen met verlieservaringen en die moeten leren omgaan met lichamelijke, geestelijke en financiële beperkingen, of die lijden onder het leven. Meer dan één generatie grootouders dus. Het bepaalt mee de mate van betrokkenheid voor initiatieven in de geloofsgemeenschap. Diezelfde diversiteit is er overigens ook bij de kleinkinderen: van baby‟s tot dertigers of veertigers die zelf ook al moeder of vader zijn. Kleinkind blijf je, grootouder ook. In persoonlijke contacten en pastorale gesprekken. Mensen voelen zich in hun rol van ouder en grootouder aangesproken wanneer er met belangstelling geïnformeerd wordt naar hun kinderen en kleinkinderen. Het geeft hen de gelegenheid om te vertellen over de fijne en deugddoende ervaringen in hun familie, maar het biedt ook de mogelijkheid om pijn en onzekerheid ter sprake te brengen. Sommige grootouders zijn bedroefd en bezorgd omdat hun kleinkinderen van de Kerk vervreemd zijn, niet meer gedoopt worden, niet meer huwen of er een heel andere levensstijl op nahouden dan zijzelf. Een aantal grootouders lijdt er enorm onder dat zij hun kleinkinderen zelden of nooit zien na de (v)echtscheiding van hun zoon of dochter. Soms voelen ze zich daar schuldig over en vragen ze zich af waar ze gefaald hebben als ouder en grootouder. Sommige grootouders zitten ook met vragen over de omgang met „nieuwe‟ kleinkinderen die in hun familie komen via het nieuw samengetelde gezin van hun zoon of dochter. Deze zorgen, vragen en pijn in vertrouwen ter sprake brengen en zich beluisterd en erkend voelen, kan al een hele opluchting zijn. Het kan ook verhelderend zijn voor grootouders om te horen zeggen dat loslaten een levenslange opdracht is voor iedereen dat de vrijheid van anderen respecteren moeilijk maar aangewezen is, net zoals het leren aanvaarden van de wegen die kleinkinderen gaan en de keuzes die ze maken. Naast het vertrouwvol gebed en de spirituele houding van het loslaten is er ook de kunst van het zien hoe kleinkinderen „geven‟ op vele manieren: door knuffels, door uitleg te vragen - die eeuwige waaromvraag, door verwonderd te zijn om alledaagse dingen, door een telefoontje, een verjaardagskaart, een onverwacht bezoek… Ook het leren zien van het eigen „geven‟ -ook in niet-evidente omstandighedenneemt vaak onrust weg bij grootouders: hun „er-zijn‟ voor kleinkinderen (ook al is de mobiliteit beperkt), hun relativeringsvermogen en mildheid (dankzij de eigen levenservaring) of hun rustpunt zijn te midden van alle drukte. In liturgische vieringen en andere samenkomsten De ouderenweek die jaarlijks in november plaatsvindt of de schriftlezingen over bijvoorbeeld Abraham en Sara of over Hanna en Simeon bieden een uitgelezen kans om de vreugde en de pijn van aanbod DPB-Brugge basisonderwijs november 2011 seniorenweek - leeftocht - abraham - sterrenkijker/verrekijker

4

grootouders ter sprake te brengen in de vieringen. De homilie en de voorbede lenen zich goed om spirituele houdingen aan te reiken om met moeilijke situaties om te gaan en om grootouders en kleinkinderen uitdrukkelijk te „eren‟ voor al het goede en mooie dat gebeurt. In de ouderenweek –wanneer de basisscholen gewoonlijk een grootouderfeest organiseren- zou aan het einde van de viering een mooi gebed of een zinvolle tekst meegegeven kunnen worden, zoals bijvoorbeeld „lof van de ouderdom‟ (zie verder). Zo‟n tekst of gebed zou ook opgenomen kunnen worden (met de groeten vanuit de school) op de lokale bladzijden van Kerk+Leven. Grootouders zouden ook uitgenodigd kunnen worden om een brief te schrijven aan hun kleinkind(eren): een brief waarin ze vertellen over wat ze belangrijk vinden in het leven, over hun geloof en over wat ze hun kleinkinderen hieromtrent wensen. Waarom niet de suggestie doen om hun kleinkind toe te spreken op een verjaardag/communiefeest of zelf als grootouder een nieuwjaarsbrief te schrijven? Een brief biedt de mogelijkheid om de woorden zorgvuldig en in alle rust te wikken en te wegen. Het is een waardevol en persoonlijk geschenk dat kleinkinderen kunnen lezen en herlezen.

In de catechese In de voorbereiding op een sacrament worden grootouders doorgaans maar in beperkte mate betrokken. Door op het (catechese)programma te vermelden dat ook de grootouders van harte welkom zijn in de vieringen van de school of van bijvoorbeeld de naamopgave, de kruisoplegging, of de plechtige geloofsbelijdenis weten grootouders zich uitgenodigd. Zo is ook de lichtmisviering, waaraan de kleuters van de school vaak hun medewerking verlenen, een gelegenheid om eveneens de grootouders van de dopelingen uit te nodigen. Sommige grootouders kunnen niet deelnemen aan activiteiten en vieringen om allerlei praktische redenen, zoals afstand en ziekte. Er zijn ook grootouders die niet willen betrokken worden omdat het geloof geen rol van betekenis speelt in hun leven. Initiatieven om grootouders nauwer te betrekken kunnen dan ook alleen maar uitnodigend zijn. Zoals bijvoorbeeld een opdracht om bij de grootouders informatie en foto‟s te vragen over hun doopsel, eerste communie of vormsel. Of de opdracht om thuis 5


en bij de grootouders te kijken welke religieuze voorwerpen er in huis zijn. Een oma zou kunnen komen vertellen over haar eerste communie of vormsel en over hoe de catechese toen verliep. Een opa zou kunnen getuigen over wat het geloof in God voor hem betekent. De eigen specifieke pastorale context zal bepalen wat mogelijk en haalbaar is. Hilde Pex Interdiocesane Dienst voor Gezinspastoraal (IDGP)

Lof van de ouderdom Gelukkig ben je als het leven je blik verscherpt heeft zonder je wantrouwig te maken. Gelukkig ben je als je dwaasheden getrotseerd hebt zonder hard te worden. Gelukkig ben je als je het klagen gelaten hebt zonder bitter te worden. Gelukkig ben je als je erin slaagt oud te worden zonder een mens uit het verleden te zijn. Gelukkig ben je als je de kleinkinderen leert van God te houden zonder hen dreigend aan te porren. Gelukkig ben je als je van je zonen houdt zonder je schoondochters te kwetsen. Gelukkig ben je als je niet van het verleden leeft maar van de toekomst die God je schenkt. Verheug je! Je zult het rijk der hemelen bezitten. Gerhard Eberts

Het gebeurde hier aan onze Belgische kust. Een opa wandelt met zijn zoontje op het strand. Vanaf de kade stappen ze naar de vloedlijn van het water toe. Onder de indruk van die onmetelijke zee én de oranje avondlucht houdt het jongetje niet op met vragen. “Opa, die oranje lijn ginds in de verte, wat is dat?” “Die oranje lijn, dat is de horizon, lieverd.” “De horizon, opa, wat is dat?” “Dat is de plaats waar hemel en aarde elkaar raken.” “En is er achter de horizon nog iets?” “Natuurlijk, daar is nog een heel ander land, dat we nu nog niet kunnen zien. Daar is de overkant.” En na een heel lange stilte: “Opa, hoe komt het toch : hoe sneller wij stappen, des te meer gaat de horizon achteruit. Waarom komen wij nooit dichterbij?” “Dat is nu eenmaal zo, mijn kleinkind. De horizon, daar kom je nooit helemaal bij.” “Maar opa, waartoe dient de horizon dan?” “Die is er opdat wij steeds verder blijven stappen…”


6

2. Het

gebed van de week – oktober.

Dit is een verdiepend moment voor alle onderwijsverstrekkers. Niet bedoeld dus om te gebruiken op de werkvloer van de klas. Wel bestemd voor persoonlijke overweging en gebed, tijdens personeelsvergaderingen, … . Dit gebed van de week wordt telkens opgebouwd vanuit het maandthema van leeftocht VSKO. Zie: www.dpbbrugge.be/schoolpastoraal. Rubriek: gebed van de week.

3. elementen voor een

CELEBRATIE met kinderen én grootouders

Marc Chagall Abraham a Sára / Abraham and Sarah

inkeer Het verhaal van de twee wolven Een oude Cherokee indiaan vertelt zijn kleinzoon over zijn gevoelens. “Binnen in me is een afschuwelijk gevecht gaande”, zegt hij tegen de jongen. “Het is alsof er twee wolven aan het vechten zijn in mijn hart. De ene wolf is wraakzuchtig, boos en strijdlustig, jaloers en verwaand. De andere wolf is zachtaardig, vriendelijk en vol begrip.” De kleinzoon denkt daar enkele ogenblikken over na en vraagt dan aan zijn grootvader: “Welke wolf zal het gevecht winnen?”. De oude Cherokee glimlacht en antwoordt: “De wolf die ik voed.” Luce Stappaers 7


intentiebeden - voorbeden 1 kind Jezus, ik wil bidden en Jou danken voor mijn schatten van grootouders, die altijd weer voor me klaar staan. Ze verwennen mij met koekjes en snoepjes en dikke knuffels en nog zoveel meer. Ze hebben altijd tijd voor mij. Ze kunnen zulke leuke verhalen vertellen. Ze gaan zo vaak met mij op stap. Ze geven me zoveel goede en wijze raad. Jezus, wil Jij alle grootouders zegenen en bewaren. 2a grootouder God, wij bidden voor onze kleinkinderen. Door hen werd ons leven rijker, onze vreugde groter en dieper. We willen ze met geduld op hun weg begeleiden. God, wil Jij onze kleinkinderen zegenen en bewaren. Nu, maar zeker ook later, als wij hen moeten los-laten. 2b kind Lieve opa/oma, ik heb alle lichtjes voor je aangedaan ballonnen opgelaten zeepbellen geblazen die stuur ik met een lieve groet naar jou omdat ik zoveel van je hou. Ik hoop dat jij ze ziet daar boven in de hemel dat je voelt hoeveel ik aan je denk vandaar die lichtjes en die kleurbelletjes van zeep. Het zijn kleine tekentjes dat ik je nooit vergeet. Ina Sipkes

3 leerkracht God, wij bidden voor de oma‟s en de opa‟s die er vandaag niet meer bij zijn. Ze hebben een warme plaats, heel diep in ons hart. We bidden voor de oma‟s en de opa‟s die ziek zijn. Dat zij troost mogen vinden in de nabijheid van hun kleinkinderen. aanbod DPB-Brugge basisonderwijs november 2011 seniorenweek - leeftocht - abraham - sterrenkijker/verrekijker

8

danklied voor oma en opa -Op de melodie van Broeder JakobLieve oma, beste opa, 'k Zie je graag, 'k zie je graag. 'k Breng je mooie bloemen en ook dikke zoenen nog vandaag, nog vandaag. Lieve oma, beste opa, 'k ben zo blij, 'k ben zo blij, omdat jullie lief zijn, allebei zo lief zijn, lief voor mij, lief voor mij. Lieve oma, beste opa, dank je wel, dank je wel omdat jullie daar zijn, altijd voor me klaar zijn, klaar voor mij, klaar voor mij. aandacht voor elkaar -'aandacht voor elkaar‟ was in 2008 het jaarthema van CM, voor die gelegenheid schreef Bart Peeters een song: te downloaden via: http://www.cm.be/nl/100/overcm/promo/muziek.jsp. een schitterend lied van tekst om te wijzen op de bijzondere band tussen grootouder en kleinkindHet gaat soms om een blik om een simpel woord. Een lach zo zacht dat je hem nauwelijks hoort. Het is simpel als water. Je denkt, is het dat maar… Een beetje aandacht voor mekaar. Een beetje aandacht, een klein gebaar. Een beetje aandacht voor mekaar. Het hoeft niet steeds serieus te zijn. Een lach is geen bezwaar. Een beetje aandacht voor mekaar. Een zwaai, een hand een zucht, een zoen. Iemand die vraagt, kan ik iets doen? Iemand die klaar staat. Die ene zet een dribbel die een leven redt. Een beetje aandacht, … Het gaat meer om de intentie. Of een beetje goeie wil. Een warme blik of een attentie. En de planeet voelt minder kil. Een beetje aandacht, … 9


gestorven, niet vergeten… Het is zeer zeker bijzonder zinvol dat kinderen naar een gebedsmoment met hun grootouders de gedachtenisprentjes van overleden grootouders meebrengen en aanwezig stellen in de viering. Via het heen-en-weer schriftje of… kunnen de ouders hiervan op de hoogte worden gebracht… onze vader Het is bijzonder zinvol om bij het bidden van een Onze Vader de oma‟s en opa‟s bij hun kleinkinderen te laten staan! gebed door de pastor -bij de aanvang of het einde van de celebratieGod, vandaag willen we heel speciaal bidden voor én met al onze bomma's en bompa's, oma's en opa's, mémé's en pépé's, mammies en pappies of hoe we ze ook noemen. Zij zijn lief, zorgzaam, geduldig, en kunnen luisteren. Ze geven goede raad. Zij zijn het ook vaak die aan de kleinkinderen de weg naar de boodschap van Jezus en de kerk wijzen vanuit een zelf in het hart diep beleefde overtuiging in woord en naar daad. Zegen hen allen, en bewaar hen, Ook over de dood heen, in uw grote liefde. Amen. gebed door de kinderen God, het schooljaar is reeds drie maanden ver. Samen waren we al een flink stuk op-weg. Vandaag komen onze grootouders voor ons supporteren. Zij helpen ons zo vaak onderweg, om fijn te leven. Zij tonen ons wat het wil zeggen: graag zien. Ik vind mijn grootouders heel speciaal. Lieve God, zorg jij goed voor oma en opa? Zorg jij ervoor dat we nog heel lang samen op pad kunnen gaan? Amen.


10

zendingstekst en zegeninggebed -om mee te geven, na te hebben voorgelezen, op het einde van de celebratie met de grootouders-maak een mooi kaartje, met het schoollogo erop, de datum én graag ook de suggestie om elk individueel kaartje te laten „versieren‟ door een kleuter!-desnoods kunnen de kleuters en de kleinste kinderen eerst de liturgische ruimte verlaten en wordt daarna in een afsluitend moment (terwijl de kleuters en kinderen zich voorbereiden voor het vervolgprogramma) in alle rust en sereniteit deze tekst gelezen en daarna het gebed gebeden-

Als een (klein-)kind kritiek ondervindt leert het te veroordelen. Als een (klein-)kind vijandigheid ondervindt leert het te vechten. Als een (klein-)kind gekleineerd wordt leert het verlegen te zijn. Als een (klein-)kind schaamte ondervindt leert het zich schuldig te voelen. Als een (klein-)kind verdraagzaamheid ondervindt leert het geduldig te zijn. Als een (klein-)kind aangemoedigd wordt leert het zelfvertrouwen. Als een (klein-)kind lof ontvangt leert het waardering. Als een (klein-)kind eerlijkheid ondervindt leert het rechtvaardigheid. Als een (klein-)kind geborgenheid ondervindt leert het vertrouwen te hebben. Als een (klein-)kind goedkeuring ondervindt leert het van zichzelf te houden. Als een (klein-)kind aanvaard wordt en vriendschap ondervindt leert het liefde te vinden in de wereld… 6 april 1967 Elohin van de Reinheid

-PS: „(klein-)‟ betreft hier een „mogelijke gelegenheidstoevoeging‟ aan de oorspronkelijke tekst-

11


God, leg de namen van onze (klein-)kinderen in uw zegenende handen. Schrijf ze daarin op. Vergeet ze niet. Laat ze niet verzanden in wat schittert aan de buitenkant. Hou jij ze stevig vast als ik ze los moet laten en zij hun eigen weg door het leven gaan. Dat zij voortstappen op vaste baan en niet de levensstijl verlaten die Gij ons hebt voorgedaan. Ik vraag U niet ze te sparen voor elk leed Maar wees hun troost en bemoediging als zij eenzaam zijn en bang. Blijf hen nabij als het donker wordt in hun leven en zij de weg niet meer zien . Reik hen steeds opnieuw Uw Hand en open hun ogen voor het beloofde land. In uw gezegende handen, God, leg ik de namen van mijn (klein-)kinderen Ik leg de namen van mijn We mogen dat bij -een mooie gezongen versie van dit gebed is te downloaden: http://www.youtube.com/watch?v=cT4ygbXk67M-


12

verhalen -enkele pareltjes van verhalen om te gebruiken in een liturgische viering met kleuters, kinderen en grootouders of bij een klascelebratieverhaal 1

ISBN: 9789068229097 auteur: Guido Van Genechten - illustrator: Guido van Genechten uit de reeks: clavis peuter Met opa verkent hij de tuin en het kippenhok. Bij oma mag hij meehelpen in de keuken. Terwijl opa rust, zingt oma grappige liedjes. Het boekje eindigt met een realistische noot. “Alles is leuk bij oma en opa… Zelfs afscheid nemen!” verhaal 2

ISBN:10 9020202537/ISBN:13 9789020202533 auteur: Leo Lionni uitgeverij: Ankh-Hermes Rondom de weide waar de koeien graasden en de paarden draafden, stond een muur van oude, oude stenen. En in die muur, vlakbij de schuur met de graanzolder, woonden de veldmuizen, een babbelziek gezinnetje. Maar de boeren waren er weggetrokken, de schuur lag verlaten en de graanzolder was leeg. De winter stond voor de deur en de kleine muizen begonnen koren te verzamelen en noten en tarwe en stro. Allemaal werkten ze dag en nacht. Allemaal - behalve Frederick. 'Waarom werk jij niet, 13


Frederick?' vroegen ze. 'Ik werk toch', zei Frederick. 'Ik verzamel zonnestralen voor de koude, donkere wintertijd.' En toen ze zagen hoe Federick daar maar zat en naar de weide tuurde, vroegen ze: 'En nu dan, Frederick?' 'Nu verzamel ik kleuren', zei Frederick kalm. 'Want in de winter is alles grauw.' En één keer leek het zelfs of Frederick bijna sliep. 'Droom je soms, Frederick?' vroegen ze verwijtend. Maar Frederick zei: 'O nee. Ik verzamel woorden. Want de winter heeft vele en lange dagen, en dan weten wij niets meer te zeggen misschien.' Toen kwam de winter en de eerste sneeuw, en de vijf kleine veldmuizen zochten hun schuilplaats op tussen de stenen van de oude muur. In de eerste tijd was er eten genoeg. De muizen vertelden elkaar van domme vossen en malle katers en ze waren erg gelukkig samen. Maar beetje bij beetje hadden ze haast alle noten en bessen opgeknabbeld, er was geen stro meer, en hoe koren er eigenlijk uitzag, dat waren ze bijna vergeten. Ze hadden het koud tussen de stenen, en babbelen deden ze geen van allen meer. Toen dachten ze opeens weer aan Frederick, en wat hij gezegd had over zonnestralen en kleuren en woorden. 'Hoe staat het met jóuw voorraad, Frederick?' vroegen ze. 'Doe je ogen maar dicht', zei Frederick, en hij klauterde op een grote steen. 'Nu stuur ik jullie mijn zonnestralen. Voel je hun warmte, hun gouden gloed...' En terwijl Frederick sprak van zon en zomer, werden de vier kleine muizen al warmer en warmer. 'En de kleuren, Frederick, de kleuren?' vroegen ze ongeduldig. 'Doe je ogen maar weer dicht', zei Frederick. En hij vertelde over de blauwe korenbloem, de rode klaprozen in het gele graan en het groene blad van de bessenstruik. Toen zagen ze al die kleuren weer voor zich, zo duidelijk alsof hun eigen gedachten ermee opgeschilderd waren. 'En de woorden, Frederick?' Frederick schraapte zijn keeltje, wachtte even en toen, alsof hij op een toneel stond, begon hij: 'De winter is zo lang en koud. En muizen zijn maar klein. Het valt niet mee, o nee, o nee, om nu een muis te zijn. Maar we zijn met ons vijven, in een holletje van steen; dat maakt een heel verschil, want zo is geen van ons alleen. Wij dromen van de zonneschijn, van graan en beukennootjes; daar krijg je warme oortjes van, en warme muizenpootjes. Nog eventjes, nog eventjes, de lente komt er aan! Dan wordt het weer een leventje van zonneschijn en graan!' Toen het uit was, begonnen ze allemaal te klappen. 'Frederick', riepen ze, 'je bent een dichter!' En Frederick bloosde, en boog, en zei verlegen: 'Ik weet het...' enkele suggesties voor wie met dit verhaal werkt in een viering met kinderen en grootouders, met als mogelijke baseline voor de viering: herfstkleuren zijn prachtig! 2a moment van inkeer aansluitend bij het verhaal: soms ben ik een grijze vlek ik doe iemand pijn, ik zeg lelijke woorden het spijt me Jezus… soms ben ik een zwarte vlek ik vergeet te delen het spijt me Jezus… soms ben ik een grijze vlek ik zeg ja, ik doe neen het spijt me Jezus… soms zijn wij grote mensen ook een grijze vlek we vergeten in het bezig zijn van elke dag het wonder in het kind te zien - zo zijn we vaak een zwarte vlek 2b een dankgebed aansluitend bij het verhaal: dank God: om het rood van de lach en de vreugde om het oranje van mildheid en geduld om het geel van onbezorgde dagen aanbod DPB-Brugge basisonderwijs november 2011 seniorenweek - leeftocht - abraham - sterrenkijker/verrekijker

14

om het paars van verzoening en vergeving om het groen van de nieuwe kansen om het blauw van de stille momenten om het wit van feest en uitbundigheid 2c voor wie met het verhaal tijdens een klascelebratie aan de slag gaat: Vertel het verhaal vanuit het standpunt van een eekhoorn. Het verhaal met de kinderen naspelen in twee delen. Laat kinderen als muizen of als eekhoorns op zoek gaan naar zaden, noten enz. in de klas en deze samenbrengen. Oefeningen in hoeken kunnen zijn: zaden ordenen, bijeenbrengen, een plaats geven. Speel met alle kinderen ook Frederick die de andere dingen verzamelt. Leer kinderen ook dichter worden door hen zinnetjes uit het gedicht van Frederick te laten zeggen. Speel het verhaal meermaals en laat kinderen in de hoeken de diverse elementen uit het verhaal herbeleven. verhaal 3

ISBN 9789056379094. auteur: Koos Meinderts – prenten: Annette Fienieg uitgeverij: Lemniscaat Oma is oud, maar de vuurtoren is ouder, veel ouder. Hij stond er al toen oma een jong meisje was en nog in het dorp achter de duinen woonde. Ze droomde ervan om later als ze groot was in de ronde kamer te wonen, hoog in de vuurtoren. En haar droom kwam uit, want in de ronde kamer woonde Jonas, de zoon van de vuurtorenwachter, en Jonas droomde van oma die toen nog geen oma was, maar een vrolijk meisje met appelrode wangen. Zo begin het verhaal van de vuurtoren. Van generaties die komen en gaan. Van de zee. Van hoop en tederheid… -een heel geslaagde digitale verwerking van 10 minuten, kan je vinden op: www.youtube.com/watch?v=6KLdoqs1h9s15


4. met ABRAHAM IN de KLAS a. een duiding vanuit de baseline van leeftocht voor de novembermaand: „een adembenemend uitzicht‟, werken rond het verhaal van ABRAHAM. een Bijbelse verrekijker - een hemelse sterrenkijker…

bij de cover van Koen Lemmens voor deze maand: Het landschap herleid tot dat kleine gele spatje in de lens. Of uitkijken naar wat uitgestrekt voor je ligt. Uitkijken door ver-te-kijken… In de kleuterklas verkennen kinderen thematisch de wereld. Vanuit diverse invalshoeken ontdekken zij de realiteit. Leerkrachten dagen hen uit om alle zintuigen in te zetten, om vanuit wisselend perspectief te kijken en te handelen. Hoe ouder we worden, hoe meer we gefragmenteerd naar de wereld kijken. Je merkt dat in de leervakken, in bedrijven, in de medische wereld. En dat is goed. Maar soms leidt dat tot vervreemding van de samenhang van de dingen en van het volle leven. Elke mens draagt in zijn rugzakje zijn context, zijn vreugdes en zijn verdriet. En die kan je niet zomaar afleggen. Ook niet in de klas! ________ Abraham kreeg, naar de belofte door God aan hem gedaan, een nageslacht zo groot als het aantal sterren… aan de slag met „sterren‟… …In het verhaal van Sara en Abraham was Abraham een „verrekijker‟; „een sterrenkijker‟ De oude man tuurde met zijn zwakke en vermoeide ogen naar de sterren… …Ooit was een ster, een Poolster, die de weg wees naar een kind in een voederbak, in een stal… Op school staat niets anders dan het kind centraal! …Opvoeden is niet steeds opnieuw een regen van „sterrengeluk‟. Zo nu en dan is er „een sterretje in de voorruit van onze dromen‟. Zoals carglass dat meestal kan, zoeken ook wij steeds opnieuw te herstellen… …Misschien is dit wel een metafoor voor onze school: soms „een 3 sterrenhotel‟, dan weer een „4 sterren restaurant‟… …Onze kleuters en kinderen: als vallende sterren in het scherp van onze aandacht en zorg. Dan weer als „sterren op de dansvloer‟ als je ze aanschouwt tijdens een activiteit van muzisch-creatief. …Sterren wijzen de weg in de woestijn. De school is een wegwijzer in het leven van kinderen! Leerkrachten zijn sterrenkundigen: ze ontdekken de ster-kwaliteit van kinderen… …Sterren verbinden ons wereldwijd. In Afrika zie je geen andere sterrenhemel dan hier, wel een ander gezichtsveld … aanbod DPB-Brugge basisonderwijs november 2011 seniorenweek - leeftocht - abraham - sterrenkijker/verrekijker

16

b. abraham - een ideale interreligieuze brugfiguur

„Interreligieus leren‟ is het uitgangspunt voor een eigentijds godsdienstonderwijs. Dit model onderscheidt zich van het monoreligieus leren dat niet langer aangepast is aan het complexe actuele levensbeschouwelijke landschap en van het multireligieus leren dat godsdienstonderwijs beperkt tot de neutrale en vergelijkende presentatie van verschillende religies en levensbeschouwingen. Interreligieus leren is een geëngageerde vorm van godsdienstonderwijs waarbij de leerkracht vanuit de gelovige voorkeursoptie van het vak voor een bepaalde levensbeschouwelijke of religieuze traditie het gesprek aangaat met de eigen en andere levensbeschouwelijke en religieuze tradities en de „opvoedeling‟ uitnodigt om aan dit gesprek deel te nemen met de bedoeling om hem of haar uit te nodigen zelf een levensbeschouwelijk en/of religieus engagement op te nemen. De figuur van Abraham is hiertoe een ideaal vertrekpunt! “Abraham/Ibrahiem is een belangrijke figuur in Bijbel en Koran. Hij speelt ook in de hedendaagse interreligieuze dialoog een voorname rol. In de Koran is soera 14 naar Ibrahiem genoemd. In de Bijbel is het verhaal van Abraham in Genesis te vinden, maar ook elders wordt naar hem verwezen. Via zijn eerstgeboren zoon Ismaël enerzijds en zijn zoon Isaak anderzijds zou hij de stamvader zijn van Arabieren en Israëlieten. In het Nieuwe Testament wordt de verwantschap met Abraham abstracter gezien, niet door afstamming, maar door het geloof bepaald. In beide boeken is Abraham/Ibrahiem een man die afrekent met het verleden en nieuwe paden inslaat. In de Bijbel trekt hij weg van vader en volk om vervolgens een verbond te sluiten met God. Hierin wordt aan zijn afstammelingen - op voorwaarde van goed gedrag - het land Kanaän beloofd. Zo wordt verteld hoe God de enige God wordt van dat ene volk. In de Koran staat het verhaal over Ibrahiem en Allah op een abstracter niveau. Ibrahiem bevrijdt zich van afgoden door in te zien dat wat anderen aanbidden (de zon, de maan,…) slechts aspecten of onderdelen van de schepping zijn. Allah, de Schepper, gaat ver boven al het geschapene uit. Hier wordt het monotheïsme losgemaakt van enig volk, algemeen geldig verklaard en rechtstreeks tegenover het veelgodendom van de (voor)vaderen gesteld. Met zijn stellingname tegen afgodsbeelden haalt Ibrahiem zich de woede van zijn volk op de hals. Zij leggen hem het vuur letterlijk aan de schenen. Allah redt hem van zijn belagers door het vuur koud te maken. Ibrahiem trekt weg van zijn vader en zijn volk om een nieuwe weg in te slaan. Bij interreligieus leren kiezen voor een inbreng vanuit beide geloofstradities: gelijkwaardig, maar niet gelijkaardig.

17



18

c. Bijbelverhaal in rollenspel

Chmakoff Les Trois Visiteurs D abraham

Zij bedacht dat zij al zo oud was – dat zij eigenlijk al lang een OMA kon zijn verteller: Abraham en Sara leefden al een hele tijd in Kanaän, het land dat Jahweh-God beloofd had. Zij waren rijk geworden: zij hadden grote kudden dieren en vele knechten en slavinnen. In die tijd ging dat zo. Maar Abraham en Sara waren niet gelukkig: ja ze hielden veel van elkaar, en ze waren trots op hun bezit. Op een dag zei Abraham: abraham: “Kijk eens Sara, wat een mooie kudde schapen, en zoveel jonge huppelende lammetjes en springende kleine kalfjes.” verteller: Sara zuchtte terwijl ze zei: sara: “Ja Abraham, daar zeg je wat. Dieren, die krijgen hier jongen, maar... “ verteller: Abraham begreep wat Sara bedoelde. De dieren kregen wij jongen, maar Sara had nog geen kind kunnen krijgen en zij werden stilletjes oud. Maar Abraham troostte zichzelf en zei: abraham: “Maar Sara Jahweh-God beloofde toch dat ik stamvader zou worden van een groot volk. En mijn volk is groot, is dat dan niet genoeg, Sara ? “ verteller: Voor Sara was dat niet genoeg. Boos stond zij op, want zij wilde een kind, een zoon. Zij bedacht dat zij al zo oud was dat zij eigenlijk al lang een oma kon zijn. Boos ging zij de tent binnen. Abraham dacht na, en in zijn hart gaf hij zijn vrouw Sara gelijk. Ook hij wilde eigenlijk een zoon. Terwijl hij lag te rusten hoorde hij plots in gedachten weer de stem van Jahweh-God die tot hem had gesproken: stem: Abraham, kijk naar de hemel en tel de sterren. Zo talrijk wordt uw nageslacht. Gij zult vader worden van een menigte volken. Volken zal ik van u maken. Ik sluit een verbond met u en uw nakomelingen. verteller: Maar Abraham kon het niet meer geloven. Het was bijna te mooi om waar te zijn. Hij was al zo oud en Sara ook. Terwijl hij in slaap viel onder een boom kwamen er plots drie onbekende mannen uit de woestijn. Abraham was een gastvrij man en ging naar hen toe. 19


abraham: “Mijne heren, komen jullie maar, gaan jullie zitten. Jullie zijn zeker moe en uitgeput van de reis. De hitte is zo zwaar om te dragen. “ verteller: Abraham liet knechten komen met water zodat de mannen zich konden verfrissen; en fruit om te eten. Hij ging naar de tent, schoof het tentdoek opzij en vroeg aan Sara om koeken te bakken voor het bezoek dat zo onverwacht was gekomen. Knechten braadden het vlees van het malste kalf. Even later zaten de drie mannen lekker te eten. Abraham zat stilletjes toe te zien, een klein beetje terzijde. Zo hoorde dat in die tijd, en Sara bleef in de tent want ook dàt hoorde zo. Opeens zei een man tot de erg verraste Abraham: bezoeker(s): “Abraham, waar is uw vrouw, Sara ? “ verteller: Verrast omdat zijn naam en die van Sara genoemd werden, zei hij: abraham: “Mijn vrouw, die is in de tent ! “ verteller: Sara had de vraag gehoord en kwam nu staan luisteren aan de ingang van de tent. Toen vertelde één van de mannen: bezoeker(s): “Over één jaar, als ik hier terug kom, zal Sara een zoon hebben ! “ verteller: Sara begon te lachen toen zij dat hoorde: zij was toch al veel te oud voor kinderen ! Maar één van de mannen zei: bezoeker(s): Waarom moet Sara nu lachen ? Dat zou ik wel eens willen weten ! Zou er voor God wel iets onmogelijk zijn ?! ... verteller: Toen de mannen gegeten hadden en uitgerust waren, gingen zij verder. Voor zij weg gingen, dankten zij Abraham voor zijn gastvrijheid. Die beloofde iedereen die in zijn tent kwam gastvrij te ontvangen. Toen zeiden de mannen nog: bezoeker(s): “Tot volgend jaar. Tegen dan zal er wat gebeurd zijn!” verteller: Toen de mannen weg waren, geloofde Abraham weer in de belofte van God. Sara kon het zo moeilijk geloven. Abraham zei: abraham: “Sara, ik ben zo blij. Kom hier, je krijgt een dikke kus.” aanbod DPB-Brugge basisonderwijs november 2011 seniorenweek - leeftocht - abraham - sterrenkijker/verrekijker

20

d. zes verwerkingsvormen voor in de klas rond Abraham 1 we stellen een tent op… Stel rond de periode van de seniorenweek samen met grootouders en de kinderen letterlijk een tent in op de klas of een ruimte in de school. Leg hierbij de link naar een verblijfplaats voor de rondtrekkende Abraham/Ibrahiem. Laat hen eventueel op internet afbeeldingen opzoeken over nomadententen. Eventueel kan ook een „echte‟ nomadentent worden nagebouwd. In deze tent verhalen we uit de bijbel alle verhalen over Abraham…

2 sterren en wensen… Noteer volgende zin op het bord (uit een lied van Elly en Rikkert):

Als er een ster valt, mag je een wens doen. Wat zal ik wensen, ik weet het niet…. Als er een ster valt, mag Fluister met de kinderen de zin: samen, in een fluisterkoor,…

je

een

wens

doen.

Vraag nadien de kinderen: "Wat zou jij wensen als je een ster ziet vallen?" Laat de kinderen wensen bedenken en schrijf een aantal daarvan op het bord. Je ordent ze in drie kolommen zonder aanduiding. Nadien breng je de onderstaande symbolen aan en bespreek je hun betekenis.

De muntjes verwijzen naar hebwensen: bv. ik wens een eigen paard. Hier gaat het om tastbare dingen die je kunt kopen of regelen.

Het toverstokje staat voor fantasiewensen: bv. ik wens dat ik vleugels heb en naar de maan kan vliegen. Het gaat om fantasiedingen die je niet kan kopen of maken.

21


Het hartje verwijst naar hartenwensen: bv. dat niemand gepest wordt in de klas, dat mijn opa beter wordt of dat ik een zusje krijg. Hier gaat het om verlangens die je niet kunt realiseren door te toveren of door iets te kopen. Het zijn belangrijke dingen in je leven. Laat de kinderen aangeven welk symbool bij welke reeks wensen past. Houd een gesprek over de wensen: is een wens haalbaar of niet? Is een wens groot of klein? Voorzie een werkblad met de drie symbolen (toverstok, hart, munt) en de bijhorende benamingen. Vraag de leerlingen om individueel bij elke soort wens twee eigen keuzes te noteren: van het bord of nieuw geformuleerde. Afsluitend gebed: God, sommige dingen laten zien dat er iets moois komt: een uitnodiging voor een feest, het frisgroene gras in de lente, een buik waarin een kindje groeit. Mensen hebben vaak mooie wensen. Soms zien we dat uw wens, een goede wereld, dichterbij komt: kinderen die elkaar helpen, een hand die troost, mensen die hulp krijgen Dank u God voor al die mensen die niet wachten tot de wereld mooi wordt, maar nu al beginnen. Help ook ons om broeder te worden van wie in nood is.

3 lied! Abraham, Abraham, verlaat je land, verlaat je stam! Abraham, je moet gaan wonen in het land dat Ik zal tonen. Tel de sterren in de nacht, zo groot wordt jouw nageslacht. Abraham, Abraham, verlaat je land, verlaat je stam! Ik zal jou mijn zegen geven, je geleiden allerwegen, en de volkeren tezaam vinden zegen in jouw naam. aanbod DPB-Brugge basisonderwijs november 2011 seniorenweek - leeftocht - abraham - sterrenkijker/verrekijker

22

Abraham, Abraham, verlaat je land, verlaat je stam! Met een woord gaat hij het wagen. Zonder verder iets te vragen staat hij op en gaat op reis langs de weg die God hem wijst. -tekst: Hanna Lam muziek: Wim ter Burg (bew. Mark Joly) CD: „de scala van de vrede – zingen op hoop van zegen‟ Pax Christi Vlaanderen, 2006-

4 „het staat in de sterren geschreven‟: “Ik zie wat jij niet ziet!”… Ik zie, ik zie wat jij niet ziet… “Op de achterbank van de wagen hoor ik mijn kinderen hun favoriete spelletje aanvatten. “Ik zie, ik zie wat jij niet ziet en het is … blauw.” Verbaasd luister ik en zoek ik mee naar wat ze hebben gezien. Het raadspelletje begint en ik stel bij mezelf vast dat de kinderen dingen opnoemen die ik niet zie of beter gezegd anders zie. “De letters op de autobus, de schoenen van die mijnheer, de lucht, …”, ik had het zelf nog niet zo bezien! Dit kinderspel zette me aan het denken. Kinderen kijken anders maar wat ze zien is er wel degelijk. Ze maken dat ik anders ga kijken naar de dingen. Zij leren me met andere ogen kijken en open te staan voor het andere. In het VRT- programma „Man bijt hond‟ gebeurt hetzelfde onder de rubriek kunstzaken. Kinderen beschrijven voor de camera een schilderij, ze beschrijven een beeld en nadien krijg je als kijker het schilderij te zien. Elke keer ben ik benieuwd welk schilderij de kinderen bekijken. Hun beschrijving klopt wonderwel, ze zien zoveel dingen en beschrijven het beeld op een unieke wijze. Maar het is zo anders dan hoe we het als volwassenen zouden doen. Is het kinderlijke naïviteit of kijken zij beter dan wij? Durven we ons laten uitdagen door onze kinderen? Beseffen we wel dat we heel wat van hen te leren hebben?” Het schilderij van Rembrandt van Rijn (1668-1669): De terugkeer van de verloren zoon. “Ik zie iemand die gevallen is en een ander raapt hem op. Hij is zijn schoen verloren, misschien is hij gestruikeld. Ik zie een oude mijnheer met een staf en iemand met een kapiteinshoed. Waarom kijkt die mevrouw toe van in de kast? Zou zij die mijnheer hebben pijn gedaan? Er zijn mannen met baarden en oude,versleten kleren, mensen uit een arm land. De man met zijn banden rond zijn arm en een kruis op zijn T-shirt is de oudste. Er is iemand dood. Hij probeert een verdrietig iemand te verzorgen.” Lotte, Daan en Dries

23


5 (koos) namen voor God én mensen…

Er was eens een oude man. Hij had maar één wens. Hij wilde alle namen van God kennen. Hij kende er negenennegentig. Alleen de honderdste wist hij niet. Op een avond zat hij bij zijn kameel en zei alle namen die hij kende. Toen hij bij de honderdste aankwam, keek hij zijn kameel aan en zei hij: „Ik weet dat jij die

honderdste naam kent. Als ik de goede naam zeg, stamp dan met je linkerhoef in het zand.‟ „Vredesvorst?‟ De kameel verroerde niet. „De barmhartige?‟ De kameel knipperde niet eens met zijn ogen. „Liefhebbende vader?‟ De kameel gaapte. Intussen begon de avond te vallen. De eerste ster fonkelde aan de hemel. De kameel richtte zijn kop op en spitste zijn oren. „Schepper van de sterren?‟ Maar de kameel stond weer zo roerloos als daarvoor. Het was nu helemaal donker. De man keek naar de ontelbare sterren in de hemel. Hij werd stil en dacht: „Wat is dat toch mooi! En dat heeft Hij allemaal geschapen! En hij dacht niet meer aan de honderd namen van God.‟

De bedoeïenen (rondtrekkende woestijnbewoners) vertellen dat kamelen alle honderd namen van God kennen. Daarom kijken ze zo hooghartig neer op mensen. Als wij bidden…, hoe benoemen wij Jezus dan? Welke namen van mensen vernoemen wij dan? naar Samuel, geloofstijdschrift uitgeverij Averbode, jg. 6, december 2004

6 abraham ONTMOET drie vreemdelingen bij de tent… -activiteit voor groep 5 of 6-

Maak met elementen uit wat volgt een „klaskrant vol ontmoetingen‟. Bedenk samen een titel voor de krant. Verspreid ze in andere klassen, bij de ouders, in de schoolbuurt, de GROOTOUDERS, … Zorg ervoor dat die ontmoetingen zich situeren in de kleine en de grote kring. Brainstorm met de leerlingen hoe ontmoetingen kunnen verlopen: verwacht of onverwacht, oppervlakkig of diepgaand, voorspelbaar of verrassend, met gelijkgezinden of andersdenkenden, formeel of informeel, … aanbod DPB-Brugge basisonderwijs november 2011 seniorenweek - leeftocht - abraham - sterrenkijker/verrekijker

24

Sta stil bij het feit dat bij het groter worden je als mens de ruimere wereld leert ontmoeten: van een ikkring, naar een mijn-buurt-kring, naar de wereld-kring (de kleine en de grote kring). Vergelijk dit met de uitdeinende kringen van het water wanneer je een steentje erin gooit. Nodig de leerlingen voor een kringgesprek uit:  

Waar ontmoeten wij elkaar? Waar kom je klasgenoten tegen?

Bied een werkblad aan met de volgende vraag en antwoorden. Laat hun keuzes aankruisen en motiveren. 

Ik zou je wel eens willen ontmoeten… (Peil of iedereen dit woord goed begrijpt. In de antwoorden moet iets doorklinken van wat ontmoeten voor die leerling betekent.)  in de jeugdbeweging  in de sportclub  op het Suikerfeest  op een iftar-maaltijd  op mijn vormselviering / bij de vormselcatechese  op een doopfeest  bij je /me thuis  op je verjaardagsfeestje  in de muziekschool / in de tekenschool  in de moskee / in de kerk  via MSN / facebook / blog  op het offerfeest  op de straat / op het speelplein  in de supermarkt  in de wachtzaal van de dokter  … (vul zelf aan)

Ga samen met de leerlingen na welke plaatsen niet gekozen werden. Laat hen vertellen waarom ze deze niet hebben aangekruist.   

Wat is er eigen aan deze plaatsen? Welke dingen verrassen ons? Waar kom je als leerkracht de leerlingen tegen?

Kondig de opdracht van de fotoreportage aan. o o o

Ga in de schoolbuurt op pad met een fototoestel. Maak er foto‟s van plaatsen waar mensen elkaar echt „ontmoeten‟ (winkel, bakker, café, buurthuis, park, speelplein,…) Laad de foto‟s op de klascomputer op. Laat de kinderen vertellen waarom dit echte ontmoetingen zijn.

Ontwerp per 3 à 4 leerlingen het grondplan van een denkbeeldige droomschool. Zorg dat er zeker 3 plaatsen zijn waar je elkaar kan ontmoeten. Dit kan binnen zijn of in open lucht. Schrijf bij die plaatsen hoe je er elkaar ontmoet (in het spel, in het werk, …) Geef een originele naam aan die plaatsen. Zoek in kranten, tijdschriften of op internet artikels over ontmoetingen tussen moslims en christenen (en joden). (Wellicht zal je hier als leerkracht zelf op voorhand een gericht aanbod „achter de hand moeten hebben‟.) 

25

Wat leren die ontmoetingen ons?


5. brief te gebruiken op personeelsvergadering…

-een verhaal van Marinus van den BergDe brief in het nachtkastje In een Engels ziekenhuis stierf onlangs een oude vrouw op de geriatrische afdeling. Toen de zuster die haar in de laatste levensfase had verzorgd, het kastje naast het bed opruimde, vond ze daarin geen voorwerpen van enige waarde. Maar wel lag er een vel papier in, dat de oude vrouw met moeizaam gevormde lettertjes had volgeschreven. Er stond: "Wat zie je zuster? Wat zie je? Een kribbige oude vrouw, niet meer bij de tijd. Een beetje onzeker, met starende ogen. Een oude vrouw, die met haar eten knoeit en die geen antwoord geeft, als je met een hard stemmetje tegen haar zegt "Ik wou dat je het nou maar eens probeerde." Een oude vrouw die schijnbaar niets merkt van de dingen die jij doet. Die steeds weer iets kwijt is, een kous of een schoen. Die zonder tegenstribbelen laat doen wat jij wilt. Die met wassen en eten de lange dagen laat vullen. Denk je dat? Zie je dat? Doe dan je ogen eens open, zuster. Je kijkt niet eens naar me. Ik zal je zeggen wie ik ben, als ik hier zo zit. Als ik plas op jouw bevel en eet, wanneer jij het wilt. Ik ben een jong meisje van tien, met een vader en een moeder, met broers en zusters die van elkaar houden. Een bruid van twintig ben ik en mijn hart springt op als ik denk aan de belofte die ik deed. Vijfentwintig ben ik, en ik heb zelf kinderen die me nodig hebben om een veilig, gelukkig huis te bouwen. Een vrouw van dertig ben ik en de kleintjes worden snel groot, verbonden door banden die zullen blijven. Veertig ben ik. Mijn zoontjes zijn volwassen geworden en uitgevlogen. Maar mijn man is bij me om te zorgen dat ik niet treur. Vijftig ben ik - en weer spelen er kinderen op mijn schoot. Dan komen de donkere dagen. Mijn man is dood. Ik kijk naar de toekomst en ik huiver van angst. Want mijn kinderen hebben nu zelf een gezin. Ik denk aan de jaren van liefde die ik kende. Nu ben ik een oude vrouw. De tijd is wreed. Het is een grap van de tijd, ouderen er als dwazen te laten uitzien. Mijn lichaam is vervallen, gratie en kracht zijn verdwenen. En er zit nu een steen op de plaats waar ik ooit een hart had. Maar... binnen in dat oude karkas woont toch nog dat jonge meisje. Soms klopt mijn oude hart wat sneller. Ik herinner me de vreugde en de pijn. Ik heb weer lief. Ik leef mijn leven opnieuw. Ik denk aan de jaren die voorbij zijn, te snel vervlogen, en ik accepteer de harde waarheid dat niets kan duren. Doe je ogen open, zuster, en kijk. Niet naar die kribbige oude vrouw. Kijk eens goed, zuster. Kijk eens naar... mij." aanbod DPB-Brugge basisonderwijs november 2011 seniorenweek - leeftocht - abraham - sterrenkijker/verrekijker

26

luisterlied voor een personeelsvergadering… SENNE GUNS – DE GOUDVIS 'Dit is één van mijn oudste nummers. De tekst is tot stand gekomen toen mijn ouders me duidelijk maakten dat het de taak is van een kleinzoon om de grootouders te bezoeken. 'Want dat is je plicht, die mensen zitten daar anders ook maar hele dagen alleen.' Daarop ben ik beginnen verderdenken: die mensen zitten daar ganser dagen alleen, maar wat zouden ze doen? Waarmee houden ze zich bezig? Babbelen tegen hun goudvis bijvoorbeeld. Omdat ze niemand anders hebben om tegen te leuteren. Hun goudvis van eenzaamheid.' Senne Guns

Nog elke dag verse soep Nog elke maand een nieuw boek Nog elke week zelf naar de kruidenier Nog elke avond haar plezier Z'is 83 en ze doet dat heel erg goed Z'is 83 maar behoorlijk jong van bloed En als ze iets wil zeggen geraakt ze 't ook wel kwijt aan haar goudvis van eenzaamheid En die goudvis vindt het lang niet mis Hij staart haar aan terwijl ze nipt van haar glas wijn Hij zwemt in cirkels en begripvol als hij is luistert hij naar de pijn van het zijn En elke zondag gaat ze naar 't graf van haar man 't Is alleen jammer dat hij niet meer zo goed luisteren kan Als ze iets wil zeggen geraakt ze 't enkel kwijt aan haar goudvis van eenzaamheid En die goudvis vindt het lang niet mis Hij staart haar aan terwijl ze nipt van haar glas wijn Hij zwemt in cirkels en begripvol als hij is luistert hij naar de pijn van het zijn En op een morgen drijft er in een visbokaal een goudvis van eenzaamheid Wie zal er nu luisteren naar haar verhaal? Is er iemand met zoveel tijd? Als de goudvis van eenzaamheid

Guns toont zich een begaafd observator, iemand die de kunst verstaat om met een paar eenvoudige zinnen een hele wereld op te roepen. In „De goudvis‟ is dat de wereld van een oude vrouw die enkel nog een goudvis heeft om mee te praten, maar zich zo goed en kwaad mogelijk staande houdt. Gun roept met het beeld van de goudvis de stille kamer van de eenzaamheid op, naar het einde van een leven toe. Hoezeer je ook mag gefloreerd hebben, het alleen zijn in ouderdom kan iedereen overvallen. te downloaden via: http://www.poppunt.be/magazine/articles/article.jsp?id=5575

27


6. aan te bevelen boek! JANTINE NIEROP, Opa’s & oma’s schrijven. Wat ze hun kleinkinderen willen meegeven, Kampen, Uitgeverij Kok, 2009, ISBN 978 90 435 1584 9 Jantine Nierop, predikant van de Nederlandse gemeente in Berlijn en moeder van twee dochters, vroeg aan een aantal mensen die zich op de een of andere manier met het christelijke geloof verbonden weten om een brief te schrijven aan hun kleinkind(eren). Niet zomaar een brief, maar eentje waarin ze uitleggen welke rol het christelijke geloof in hun leven heeft gespeeld en wat ze hun kleinkind(eren) hieromtrent toewensen. Dat leverde een mooie bundeling op van vijftien persoonlijke brieven over onder meer geloof(stwijfel) en hoop, over vertrouwen, dankbaarheid en geluk, over dood, vroeggeboorte, adoptie en scheiding. Menig grootouder weet door de openhartigheid waarmee hij of zij schrijft, echt te ontroeren. Het knappe van deze brieven is dat ze gericht zijn tot vaak jonge kleinkinderen, waardoor de woorden en de taal waarin de grootouders over hun geloof spreken niet hoogdravend en geleerd zijn, maar eerder eenvoudig en helder, met aanschouwelijke vergelijkingen en voorstellingen. De meeste briefschrijvers zijn theoloog, emeritus hoogleraar, dominee of predikant en weten woorden te vinden voor Wie hen draagt, wat hen beweegt en wat ze hun kleinkind(eren) toewensen. Verschillende onder hen geven aan dat de vraag om een brief aan hun eigen kleinkinderen te schrijven hen geholpen en uitgedaagd heeft om gedachten omtrent hun geloof en geloofsbeleving te ordenen en helder op een rijtje te zetten. Doordat alle briefschrijvers uit Nederland komen en meestal ook uit de protestantse kerk, klinkt het woorden taalgebruik in enkele brieven soms een beetje vreemd in Vlaamse oren – zoals bijvoorbeeld „de Here God‟ of „de gemeente‟– maar het is nergens storend. De warme toon en de liefde die uit de brieven spreekt, zijn veeleer hartverwarmend. Opa‟s & oma‟s schrijven. Wat ze hun kleinkinderen willen meegeven nodigt uit om meer dan eens te lezen. Het boek kan een inspiratiebron worden voor andere grootouders en voor iedereen die zoekt en tast naar woorden die uiting geven aan dat wat hem of haar ten diepste beweegt. Het is een boek dat heel wat gelovige (groot)ouders graag zullen lezen en herlezen.


28

7. AANZETTEN voor INITIATIEVEN met GROOTOUDERS tijdens de SENIORENWEEK op de BASISSCHOOL 

Bezoek met de kleuters/kinderen aan een woon- en zorgcentrum: -afgeven van een leuke attentie (smiley) -optreden van een schoolkoor/opzeggen van versjes/dansjes/… -samenzijn rond gezelschapspelen -op stap met de klaspop (tegen wie we alleen maar Frans praten) naar WZC.



De kinderen brengen een foto van oma, opa, meme, pepe, … mee. Samen de foto‟s bekijken en kleven op een reuzenhart. Nadien wordt er een opa- en omaboek van gemaakt om in de boekenhoek te bekijken. Ook foto‟s of bidprentjes van overleden grootouders mogen meegebracht worden. Tijdens onze godsdienstmomentjes blijven we speciaal even stilstaan bij deze mensen.



Taart, brood, … bakken zoals/samen met oma, opa.



Vertellen aan elkaar wat we allemaal meenemen om te gaan logeren bij oma/opa. „INPAKKEN en WEGWEZEN: de link naar het jaarthema en de rugzak ligt voorhanden.



Een ontbijt met grootouders op de school, aansluitend klasbezoek.



(„oudere‟) Grootouders komen vertellen over schoolgaan vroeger…



Een les bewegingsopvoeding met oma‟s en opa‟s.



Grootouders als fruitouders, inschakelen bij niveaulezen,



Een sieraad voor oma knutselen…



Volksspelen (van vroeger) met grootouders



Op bezoek bij grootouders met speciale beroepen/hobby‟s. Een uniek talent van een grootouder in de focus…



Gezelschapsspelnamiddag met grootouders bij de kleuters



Dierententoonstelling in aanwezigheid van de grootouders



Een (kinder)rommelmarkt op de speelplaats/in het dorp samen met de grootouders voor „het goede doel‟/de jaarlijkse solidariteitsactie van de school.



„Omie vertelt uit de Bijbel.‟ Een initiatief op een aantal parochies, één keer in de maand, een half uur aansluitend op de school. Elk jaar is er in Vlaanderen de voorleesweek. Dit jaar van 18 tot 27 november 2011. Voorgelezen verhalen baren nieuwe verhalen. Of oude…

Andere ideeën: -grootouders verweven in het Sinterklaasfeest van de school (ze zijn de ere-genodigden) -grootouders uitnodigingen in de schoolvieringen -grootouders uitnodigen naar de koffiestop/soepstop, of hen mee laten organiseren -grootouders WRO- thema‟s laten ondersteunen (oorlog/de bakker, …) 29


BEZEMWAGEN! Bij het organiseren van activiteiten met/voor grootouders hebben we oog voor: kinderen die geen grootouders meer hebben, kinderen van wie geen grootouders (kunnen) komen, grootouders en nieuw samengestelde gezinnen, kinderen die hun grootouders nooit hebben gekend, … . OUD? Eigenlijk niet. In elk geval niet OUT! Anderzijds is het ook zo dat vele grootouders tijdens de schooluren nog werken. Ook daarmee houden we best rekening. Een nocturne-activiteit (vlak voor een vakantie bv.) kan hieraan tegemoet komen. Bv.: stikke donker wandeling/lichtjeswandeling/fluisterwandeling/…

8.


30

31



32

33



34

Nog een tip: pastorale impuls november 2010 Uit de inhoud: Een verdiepingsviering voor 1-2 november

Tijdens het schooljaar 2009-2010 werd door drie partners, zijnde scholengemeenschap Arkorum, WePaBa, (werkgroep pastoraal van het DPB bisdom Brugge) en De Talentade,cvba een lijvige brochure uitgeven (68 pagina‟s), VERDRIET en TROOOST BIJ KINDEREN- MET DE BASISSCHOOL GEDENKEN WIE GESTORVEN IS. De inhoudstafel van deze uitgave: Deel 1: gebedsviering met de school tijdens de maand november Verdriet: de keerzijde van de vreugde Herinneringen troosten Naar Engelen-land varen 7 troost-stappen Als Halloween en Allerzielen samenvallen Het verleden verdient een mooie toekomst Deel 2: gebedsviering met de school op de vooravond van een uitvaart Over de grote rivier Wat is in een naam? Ode aan meester De puzzel van het leven Deel 3: nog meer liturgie die troost kan brengen Een kleuter herdenken… Een leerling gedenken op zijn 12de verjaardag Tips voor het herdenken van een overleden leerling Tips bij de aanwezigheid van kinderen in een uitvaart van een ouder, broer of zus Links en literatuur Graag bevelen wij deze bundel van harte aan. De koop in de vier winkels verbonden aan de Talentade: DE BRON-Harelbeke, DE BRANDINGOostende, DE WIJNGAARD-Brugge, GROENHOVE-Torhout. [email protected], tel: 050/74 56 42

website schoolpastoraal: www.dpbbrugge.be/schoolpastoraal Carmino Bohez – Rik Depré, DPB-Brugge domeinbegeleiding pastoraal@school 35


een adembenemend uitzicht

Recommend Documents