Palliatieve fase:
Een adembenemend vooruitzicht: positief aanwenden van lichamelijke mogelijkheden
inhoud
• Voorstellen • Fasering • Richtlijn oncologische revalidatie • Wat is normaal? • Zorg voor de zorgers • Een apenplaag in Zuid India
• Chris de Jongh (1955) •
Fysiotherapeut, oedeem fysiotherapeut, haptonoom
•
Chronische ziekten en psychiatrie
•
Docent UMCU (2005-2010)
•
Docent EMCR (2002-2012)
•
Docent NPI
•
Docent SLCN
•
Redactie tijdschr. psychosociale oncologie
•
Lid oncologiecie. ASZ
•
Voorzitter Ethiekcie. KNGF (2002-2013)
•
• • • • • • •
Wie zijn we? FYSIOOOO : 4 locaties 22 fysiotherapeuten Polikliniek ASZ
11 specialisaties Geen wachtlijsten Intercollegiaal overleg Multidisciplinair overleg Contracten met alle zorgverz.
FYSIOOOO voorheen: fysiotherapie Amstelwijck Poliklinische fysiotherapie ASZ 1ste lijn fysiotherapie 22 enthousiaste collega’s op 4 locaties
Danielle Bontekoe-Versluis
Micha v.d. Berge-Nieuwenhuizen
ASZ Sliedrecht ASZ Zwijndrecht ASZ Dordrecht loc. Amstelwijck Deetos locatie Vorrinklaan 2015 ASZ Dordwijk
Gerard Oosterling
Chris de Jongh
Palliatieve zorg •
•
Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van het leven verbetert van patiënten en hun naasten die te maken hebben met een levensbedreigende aandoening, door het voorkomen en het verlichten van lijden door middel van vroegtijdige signalering en zorgvuldige beoordeling en het behandelen van pijn en andere problemen van lichamelijke, psychosociale en spirituele aard.
WHO 2002
Continuüm van zorg voor patiënten met kanker stadium 2: symptoomgerichte pall
stadium 1: ziektegerichte pall
stadium 3: terminale pall
rehabilitatie & revalidatie
curatieve zorg
symptoomlijden
functieverliezen
terminale
kwaliteit van rouwen
tijd
symptomen
palliatieve zorg
kwaliteit van leven
en
zorg
van sterven
nazorg ondersteunende zorg
diagnose
dood S.Thenunissen (2007)
revalidatie in de palliatieve fase ?
Implementatie Richtlijn Oncologische Revalidatie
• ASZ • Revalidatiecentrum Rijndam • FYSIOOOO
Richtlijn oncologische revalidatie
Zijn mensen in de palliatieve fase normale mensen?
Ja, het zijn normale mensen. Maar wel in een palliatieve fase.
Dus dan kunnen we normaal doen? Ja, met respect voor de persoonlijke omstandigheden en de levensfase.
En wat is dan normaal?
Top 10 van klachten (totaal 37 veel voorkomende klachten) Palliatieve fase(als geheel)
• • • • • • • • • •
Vermoeidheid
74%
Pijn
71%
Gebrek energie
69%
Zwakte
60%
Gebrek eetlust
53%
Nervositeit
48%
Gewichtsverlies
46%
droge mond
40%
Depressie
39%
Obstipatie
37%
C.Ruijs ea BCM Fam.Pract. 2013;14(201)
Palliatief-terminale fase
• • • • • • • • • •
Vermoeidheid
88%
Gewichtsverlies
86%
Zwakte
74%
Gebrek eetlust
56%
Pijn
45%
Dyspneu
39%
Sufheid
38%
Droge mond
34%
Neurologisch
32%
Angst
30%
S.Theunissen (2007)proefschrift
ernst ziekte + MTB
karakter
omgeving
bewegingsgeheugen
wilskracht
Feitelijke situatie
Niet volle batterij
20
Truttentraining inzicht door body awareness
Grenzen en ademen Tolerantie grens
Frustratie grens
Letterlijk of figuurlijk op je tenen lopen
Tolerantie grens
Frustratie grens
Grenzen en ademen Tolerantie grens
Frustratie grens
Gedachten en kracht
Inzicht door praktische oefeningen
• Werking van ademhaling • Relatie houding en ademen • Mobiliteit en ademen • Grenzen aan het bewegen • Gedachten en kracht • Grenzen en ademen
Richtlijn complementaire zorg (onderdeel: palliatieve zorg;richtlijnen voor de praktijk) (redactie A.de Graeff e.a. 2010)
Alle aanbevelingen EBP
• • • • • •
Klassieke massage toepassen etherische oliën Ontspanning via ademhalingsoefeningen Ontspanning via fysieke activiteit Ontspanning via cognitieve activiteiten Luisteren naar muziek
Zorg voor de zorgers 85% van de mantelzorgers (dreigende) fysieke burn-out
)
• Opstelling patient en mantelzorg: • Bewaken autonomie • Open communicatie, over het leven en de dood.
• Als de medische boodschap luidt: “ik kan niets meer voor u doen”, begint juist de vraag om zorg. Bert van den Ende; PSO 2011(3)
gemodificeerde WHO-indeling palliatief fysiek
psyche
sociaal
spiritueel
[0]
Zelfstandig zelfredzaam
Helder van geest/zelfstandig denkend
Uitgebreid sociaal netwerk / vriendenkring
Helder, bewust wereld- en mensbeeld
[1]
Veranderd belastbaar/ stress gevoelig
Verandering snelheid denken / geheugen functies
Netwerk gebonden aan activiteiten buitenshuis
[2]
Niet-zelfredzaam Zelfstandig = analyse trainbaarheid eigenwaarde
Depressief = psycho-sociale ondersteuning/ medische interventie
Verlies sociaal netwerk =voorlichting/ zorg voor de zorgers
3]
Niet – zelfredzaam Niet zelfstandig
Des-orientatie
Geen sociaal netwerk A-sociaal
[4]
Vegetatief Pre-logisch
autonomie
Paniek / verlies van zekerheden over zin leven
de Jongh 2006
inhoud
• Voorstellen • Fasering • Richtlijn oncologische revalidatie • Wat is normaal? • Zorg voor de zorgers • Een apenplaag in Zuid India
De kunst van het loslaten
De kunst van het binnenlaten • “ik ben arts, en ik ben tegen de dood,
maar mijn ervaring is dat je hem beter binnen kunt laten als hij aanklopt, want al moet hij de hele voorgevel eruit tillen, naar binnen zal-ie”
•
Bert Keizer
tumult bij de uitgang (2013)
Een adembenemend vooruitzicht:
•Dank voor uw aandacht
