Ede in beeld Resultaten marktanalyse

Onderzoek

Ede in beeld

Resultaten marktanalyse

Ede, april 2009 OO&S

Statistiek

Ontwikkeling

Concernzaken

Ede in beeld Resultaten marktanalyse

Ede, juni 2009 OO&S

Inhoudsopgave 1.

2.

3.

4.

5.

6.

Inleiding...................................................................................................................5 1.1. Achtergrond ..................................................................................................5 1.2. Probleemstelling ...........................................................................................5 1.3. Opzet van het onderzoek..............................................................................5 1.3.1. Vooronderzoek (hoofdstuk 2) ..........................................................5 1.3.2. Internetanalyse citymarketing andere gemeenten (hoofdstuk 3) ....6 1.3.3. Enquête onder verschillende doelgroepen (hoofdstuk 4) ................6 1.3.4. Interviews (hoofdstuk 5)...................................................................6 1.3.5. SWOT-analyse (hoofdstuk 6) ..........................................................7 1.4. Leeswijzer .....................................................................................................7 Imago en identiteit Ede: resultaten vooronderzoek ................................................9 2.1. Inleiding.........................................................................................................9 2.2. Imago: hoe beleven inwoners en bezoekers de gemeente Ede? ................9 2.2.1. Associaties.......................................................................................9 2.2.2. Woontevredenheid.........................................................................10 2.2.3. Verhuizen naar Ede? .....................................................................11 2.2.4. Leefbaarheid en veiligheid.............................................................11 2.2.5. Voorzieningen ................................................................................12 2.2.6. Ede-centrum ..................................................................................12 2.2.7. Buitengebied ..................................................................................14 2.2.8. Toerisme en recreatie ....................................................................14 2.2.9. Werken en ondernemen in de gemeente Ede ...............................15 2.3. Identiteit: wat heeft de gemeente Ede te bieden? ......................................15 2.3.1. Geschiedenis gemeente Ede.........................................................16 2.3.2. Ligging gemeente Ede ...................................................................16 2.3.3. Bebouwing gemeente Ede.............................................................17 2.3.4. Landschap van de gemeente Ede .................................................18 2.3.5. Bevolking van de gemeente Ede ...................................................18 2.3.6. Economische positie van de gemeente Ede .................................20 2.3.7. Voorzieningen in de gemeente Ede...............................................21 2.3.8. Toerisme en recreatie in de gemeente Ede ..................................22 2.4. Ranglijsten ..................................................................................................22 2.4.1. Algemeen.......................................................................................23 2.4.2. Wonen en veiligheid.......................................................................23 2.4.3. Recreatie en toerisme....................................................................24 2.4.4. Bedrijvigheid ..................................................................................25 2.5. Resultaten media-analyse ..........................................................................25 2.6. Resultaten ansichtkaartenactie ..................................................................26 Citymarketing andere gemeenten.........................................................................27 3.1. Inleiding.......................................................................................................27 3.2. Veluwe ........................................................................................................27 3.3. Andere gemeenten in de regio ...................................................................28 Resultaten enquête...............................................................................................31 4.1. Inleiding.......................................................................................................31 4.2. Kenmerken doelgroepen en respons .........................................................31 4.3. Associaties met de gemeente Ede .............................................................32 4.4. Kenmerken van de gemeente Ede .............................................................32 4.5. Waardering gemeente Ede.........................................................................34 4.6. Bekendheid en gebruik gemeente Ede ......................................................37 4.7. Wonen in de gemeente Ede .......................................................................39 4.8. Verhuizen naar de gemeente Ede?............................................................40 4.9. Recreatiewensen ........................................................................................42 Resultaten interviews en groepsbijeenkomsten ...................................................45 5.1. Inleiding.......................................................................................................45 5.2. Beeldvorming Ede ......................................................................................45 5.3. Kansen........................................................................................................48 5.4. Knelpunten..................................................................................................49 5.5. Beïnvloeding imago Ede.............................................................................51 5.6. Rol van de gemeente..................................................................................55 5.7. Andere betrokken partijen...........................................................................56 5.8. Vestigingsfactoren ......................................................................................58 SWOT-analyse......................................................................................................59

6.1. Inleiding.......................................................................................................59 6.2. SWOT-analyse gemeente Ede algemeen ..................................................59 6.3. Sterktes.......................................................................................................59 6.4. Zwaktes.......................................................................................................60 6.5. Kansen........................................................................................................60 6.6. Bedreigingen...............................................................................................60 6.7. SWOT-analyses wonen, recreëren, werken en investeren ........................61 7. Samenvatting, conclusies, aanbevelingen & reactie opdrachtgever ....................63 7.1. Samenvatting..............................................................................................63 7.1.1. Achtergrond ...................................................................................63 7.1.2. Opzet van het onderzoek...............................................................63 7.1.3. Resultaten......................................................................................63 7.2. Conclusies ..................................................................................................65 7.3. Aanbevelingen ............................................................................................65 7.4. Reactie opdrachtgever................................................................................65 Bijlage 1: Vragenlijst bewoners ......................................................................................66 Bijlage 2: Vragenlijst bezoekers .....................................................................................68 Bijlage 3: Vragenlijst potentiële bewoners .....................................................................71 Bijlage 4: Vragenlijst buitenstaanders ............................................................................75 Bijlage 5: Lijst geïnterviewde personen .........................................................................79 Bijlage 6: Itemlijst interviews ..........................................................................................81 Bijlage 7: Literatuurlijst ...................................................................................................83

1.

Inleiding

1.1.

Achtergrond

Het beeld (imago) van verschillende doelgroepen over Ede lijkt vaak niet overeen te komen met de werkelijkheid. Zo wordt Ede door buitenstaanders vaak nog gezien als een klein dorp op de Veluwe. Om het imago beter te laten aansluiten op de identiteit van Ede ontwikkeld de gemeente een citymarketingplan. Als onderdeel van deze “Ede-marketing” heeft de afdeling OO&S een marktanalyse uitgevoerd, waarbij is onderzocht wat nu eigenlijk precies het imago en de identiteit van Ede is. Deze nulmeting dient als uitgangspunt voor eventuele vervolgmetingen, waarbij het effect van “Ede-marketing” kan worden gemeten.

1.2.

Probleemstelling

Doel van het onderzoek is inzicht te verkrijgen in de identiteit en het imago van Ede, en de mate waarin deze aansluiten bij de behoeftes van de verschillende doelgroepen. De probleemstelling luidt: Wat is de huidige identiteit van Ede? Hoe wordt Ede beleefd door bewoners, bezoekers, werkgevers en buitenstaanders? Welke behoeftes zijn er ten aanzien wonen, werken, recreëren en investeren? En in hoeverre sluiten deze behoeftes (vraag) aan op de kwaliteiten van Ede (aanbod)? Hierbij kan onderscheid worden gemaakt in de volgende onderzoeksvragen:       

Wat heeft de gemeente Ede te bieden? Hoe kijken bewoners aan tegen Ede? Hoe kijken bezoekers aan tegen Ede? Hoe kijken (potentiële) werkgevers aan tegen Ede? Hoe kijken buitenstaanders aan tegen Ede? Hoe wordt Ede gebruikt en bezocht? Welke wensen hebben bewoners en bezoekers op het gebied van wonen, werken / vestigen, recreëren en investeren?

1.3.

Opzet van het onderzoek

1.3.1.

VOORONDERZOEK (HOOFDSTUK 2)

Raadpleging bestaande gegevens Het onderzoek is gestart met het op een rijtje zetten van al beschikbare cijfers en informatie over de identiteit (kwaliteiten) en het imago (beeldvorming) van Ede. Zo zijn de resultaten van eerder uitgevoerde onderzoeken geraadpleegd, om inzicht te geven in de beleving van de bewoners van Ede. Analyse ranglijsten Er zijn steeds meer ranglijsten in omloop, bijvoorbeeld een lijst met de beste woongemeenten, de beste vrijetijdsgemeenten etc. Zoveel mogelijk ranglijsten zijn geraadpleegd en gekeken is hoe Ede scoort. Media-analyse Jantine Pekaar (stagaire van de afdeling communicatie) heeft een media-analyse uitgevoerd. Ze heeft gekeken hoe Ede in de verschillende media overkomt. Hoe is Ede bijvoorbeeld de afgelopen maanden in het nieuws geweest? In hoeverre is Ede op bronnen als Wikipedia, YouTube, Hyves te vinden? Hoe wordt Ede in de reisbrochures beschreven?


blz. 5

Ansichtkaartenactie De afdeling Communicatie heeft een ansichtkaartenactie georganiseerd. Inwoners zijn opgeroepen op een ansichtkaart voor Ede te maken. De inwoner met de mooiste ansichtkaart heeft een mand met streekproducten ontvangen. Jantine Pekaar heeft de resultaten van de ansichtkaartenactie geanalyseerd.

1.3.2.

INTERNETANALYSE CITYMARKETING ANDERE GEMEENTEN (HOOFDSTUK 3)

Met behulp van internet is achterhaald wat er bekend is over de citymarketingstrategieën van (nabijgelegen) vergelijkbare gemeenten in Nederland. Welke andere gemeenten doen aan citymarketing en op welke wijze? Van belang is immers om je als gemeente te onderscheiden.

1.3.3.

ENQUÊTE ONDER VERSCHILLENDE DOELGROEPEN (HOOFDSTUK 4)

Om te achterhalen hoe verschillende doelgroepen (bewoners, bezoekers, buitenstaanders en potentiële bewoners) aankijken tegen Ede is een enquête gehouden. Telefonische enquête Bewoners zijn telefonisch benaderd door het veldwerkbureau Mediad. Van tevoren heeft OO&S een aankondigingbrief gestuurd. Hierin is vermeld dat zij mogelijk worden benaderd met het verzoek aan het onderzoek mee te werken. Voor de steekproef voor de telefonische enquête is gebruik gemaakt van het TPGtelefoonnummerbestand. In totaal hebben 400 inwoners een brief gekregen. 200 van deze inwoners zijn uiteindelijk telefonisch geënquêteerd. Deze respondenten wonen verspreid over de gemeente Ede. Om ervoor te zorgen dat de resultaten een zo goed mogelijke afspiegeling vormen van de Edese bevolking, zijn de resultaten gewogen naar geslacht, leeftijd en type woonomgeving (Ede-stad / dorpen). Online enquête Bezoekers, buitenstaanders en potentiële bewoners zijn online benaderd. Hierbij is gebruik gemaakt van het online consumentenpanel van Panelclix. Dit (landelijke) panel heeft een zodanige omvang, dat een voorselectie kon plaatsvinden. De panelleden kregen bijvoorbeeld de vraag voorgelegd of men de afgelopen twee jaar wel eens een bezoek heeft gebracht aan de gemeente Ede. Zo zijn de werkelijke bezoekers geselecteerd, welke vervolgens een uitgebreide vragenlijst kregen. Aan de online-enquête hebben per doelgroep minimaal 200 respondenten meegedaan. Aangezien de kans dat men wel eens een bezoek aan Ede heeft gebracht of er naar toe zou willen verhuizen het grootst is onder bewoners van de regio, is de online vragenlijst in eerste instantie uitgezet onder mensen woonachtig in de regio. Om tevens een beeld te krijgen van andere delen van Nederland, zijn 100 extra enquêtes uitgezet onder buitenstaanders in overig Nederland.

1.3.4.

INTERVIEWS (HOOFDSTUK 5)

Na afloop van de enquête heeft OO&S interviews gehouden met relevante maatschappelijke organisaties op het gebied van wonen, werken, recreëren en investeren. Met behulp van deze interviews is achterhaald hoe deze organisaties aankijken tegen Ede. Welk beeld hebben bijvoorbeeld bedrijven van Ede? Wat worden als sterke en zwakke punten gezien? In totaal zijn 15 interviews gehouden. De lijst met geïnterviewde personen en de gebruikte topiclijst zijn te vinden in de bijlage. Naast interviews zijn er bijeenkomsten met experts (buitenstaanders) en stakeholders uit Ede gehouden. De afdeling Communicatie heeft drie van deze bijeenkomsten georganiseerd. OO&S heeft de verslagen van deze bijeenkomsten geanalyseerd.

blz. 6

Ede in beeld

1.3.5.

SWOT-ANALYSE (HOOFDSTUK 6)

Op basis van de resultaten van het vooronderzoek, de enquête en de interviews heeft OO&S een SWOT-analyse uitgevoerd. Een SWOT-analyse (Strengths, Weaknesses, Opportunities en Threats) brengt kansen en bedreigingen in kaart. De SWOT-analyse dient als input voor de te ontwikkelen marketingstrategie.

1.4.

Leeswijzer

Hoofdstuk 2 beschrijft de resultaten van het vooronderzoek. Wat is er al bekend over het imago en de identiteit van Ede? Naast bestaande onderzoeken en literatuur wordt ingegaan op de ranglijsten, media-analyse en ansichtkaartenactie. In hoofdstuk 3 staan de resultaten van de internetanalyse centraal. Gekeken wordt wat er bekend is over de citymarketingstrategieën van andere gemeenten. Vervolgens gaat hoofdstuk 4 in op de resultaten van de enquête onder de bewoners, bezoekers, potentiële bewoners en buitenstaanders. Hoe kijken deze verschillende doelgroepen tegen de gemeente Ede aan? In hoofdstuk 5 komen de resultaten van de interviews aan de orde. Ook wordt aandacht besteed aan de groepsbijeenkomsten met de stakeholders. Hoofdstuk 6 omvat de SWOT-analyse. Tenslotte vatten we in hoofdstuk 7 het rapport samen en formuleren we enkele conclusies en aanbevelingen.


blz. 7

2. 2.1.

Imago en identiteit Ede: resultaten vooronderzoek Inleiding

Het imago van een stad is het beeld dat men heeft van een stad. Identiteit is wat je werkelijk bent. Hoe ziet de stad eruit? Welk type mensen wonen er? Welke geschiedenis heeft de stad? (Pellenbarg 1991). Wat is er al bekend over het imago en de identiteit van de gemeente Ede? In paragraaf 2.2 wordt aan de hand van bestaande bronnen gekeken hoe Edenaren hun gemeente beleven. Welke associaties hebben inwoners met hun gemeente? Hoe is het gesteld met de woontevredenheid? En hoe zien toeristen de gemeente Ede bijvoorbeeld? Vervolgens kijken we naar wat er al bekend is over de identiteit van de gemeente Ede (paragraaf 2.3). Wat heeft de gemeente Ede te bieden? Tot slot laten we zien hoe de gemeente Ede scoort op diverse ranglijsten (paragraaf 2.4) en wat de resultaten zijn van de media-analyse (paragraaf 2.5) en de ansichtkaartenactie (paragraaf 2.6).

2.2.

Imago: hoe beleven inwoners en bezoekers de gemeente Ede?

2.2.1.

ASSOCIATIES

Uit een onderzoek onder het internetpanel van de gemeente Ede (Gemeente Ede 2007A) blijkt dat Ede vooral wordt geassocieerd met een centraal in Nederland gelegen dorp dat aan het verstedelijken is en waar het prettig wonen is. Aan de panelleden werd gevraagd waaraan men denkt, als men aan Ede denkt. De natuur werd het meest genoemd: ‘Veluwe’, ‘groen’, ‘bossen’, ‘heide’ etc. Ede werd ook regelmatig geassocieerd met ‘prettig wonen’, ’mijn thuis’ of zoals een inwoner het noemde ‘een permanent vakantieverblijf’’. Daarnaast werd vaak gedacht aan de centrale ligging en het dorpse karakter. Wel is Ede in de ogen van velen een dorp dat in rap tempo aan het verstedelijken is: ‘een dorp met stedelijke allures’, oftewel ‘een dorp met stadse fratsen’. Het centrum wordt echter dikwijls als saai gezien. ‘Niet bruisend’, ‘Er valt weinig te beleven’, aldus enkele panelleden. De panelleden beleefden de wijk/kern waar ze wonen over het algemeen als groen, rustig, ruim opgezet en veilig (figuur 2-1). In de dorpen is het beeld nog iets positiever dan in Ede-stad. Vooral de natuur, de centrale ligging, de kerk, de rust, het dorpse gevoel en hun sociale contacten verwacht men te gaan missen bij vertrek uit de gemeente Ede. ieder voor zich nieuwbouw veilig druk heterogene bevolking veel groen ruim opgezet 0% Helemaal mee eens

10%

20%

Mee eens

30%

40%

50%

Niet mee eens/niet mee oneens

60%

70%

Mee oneens

80%

90%

100%

Helemaal mee oneens

Figuur 2-1 Beleving wijken/kernen gemeente Ede door panelleden Bron: Gemeente Ede 2007A De panelleden werd ook gevraagd wat andere mensen volgens hen niet weten over de gemeente Ede. De grootte van de gemeente, het grote aantal bedrijven en arbeidsplaatsen en het grote aanbod van HBO- en MBO-opleidingen zouden vooral meer bekendheid moeten krijgen in de ogen van de panelleden. Uit het Marketing- en promotieplan voor de WERV-regio en Barneveld 2008 blijkt dat Ede de volgende emoties oproept: NS, kazerne, groen en heide. Bij Lunteren denkt


blz. 9

men vooral aan gelovig en bij Otterlo aan rust, schapen en het Kröller-Müller museum. Als landmarks worden in het plan genoemd; ‘Uitkijktoren de Koepel’ in Lunteren, het landgoed Hoekelum in Bennekom en het Kröller-Müller museum in Otterlo (Meijnders & Nouwt 2007). Gekeken naar het beeld van het platteland van Gelderland, lijken bezoekers vooral rust en mooi voor ogen te hebben. Het Gelderse platteland wordt vooral als positief gezien (zie ook Heins 2002). Ook het beeld van de Veluwe is idyllisch. Bij de Veluwe denken toeristen in de eerste plaats aan de natuur, gevolgd door bossen, rust, fietsen, wild, heide en wandelen (Meijnders & Nouwt 2007).

2.2.2.

WOONTEVREDENHEID

Edenaren zijn over het algemeen tevreden met hun woning en woonomgeving (figuur 2-2). Zowel de eigen woning als de woonomgeving krijgt gemiddeld een rapportcijfer 7,8 (Gemeente Ede 2008A). De indeling van de woning waarin ik woon, is geschikt De woning waarin ik woon, ademt een goede sfeer De woning waarin ik woon, is te klein De woning waarin ik woon, is slecht onderhouden 0%

10%

(helemaal) mee eens

20%

30%

40%

50%

niet mee eens/niet mee oneens

60%

70%

80%

90%

100%

(helemaal) mee oneens

Figuur 2-2 Tevredenheid inwoners gemeente Ede met de woning Bron: Gemeente Ede 2008A Ongeveer 20% van de inwoners van Ede-stad van 18 jaar en ouder heeft plannen om de komende vijf jaar naar een andere woning te verhuizen (verhuisgeneigden). Vooral in Veldhuizen A (herstructurering) en Ede-zuid is de verhuisgeneigdheid sterk aanwezig. In Kernhem en Ede Oost zijn maar weinig bewoners van plan te verhuizen. Waarom willen de bewoners van Ede-stad verhuizen? De verhuisplannen van huishoudens (doorstromers) hebben meestal te maken met onvrede over de huidige woonsituatie. Vaak vindt men de woning te klein (28%), of is men niet tevreden over de buurt (16%). Ongeveer 14% verhuist in verband met sloop of renovatie van de huidige woning. Daarnaast is er een groep die graag wil doorstromen van een huurnaar een koopwoning (ongeveer 15% van de woningzoekende huishoudens). Starters hebben verhuisplannen die vooral samenhangen met hun persoonlijke situatie: wens om te trouwen of samen te wonen, studie of werk. Senioren tenslotte willen verhuizen in verband met hun gezondheid of behoefte aan zorg, omdat hun woning te groot is geworden of omdat zij graag gelijkvloers willen wonen. Niet al deze woningzoekenden zoeken in de gemeente Ede of Ede-stad naar andere woonruimte. Wel is het zo dat een groot deel in Ede-stad wil blijven wonen. Ongeveer de helft van de woningzoekenden uit Ede-stad heeft een sterke voorkeur voor een andere woning in Ede-stad; bijna 20% zal gaan zoeken in Ede-stad of één van de dorpen; 5% heeft een sterke voorkeur voor één van de dorpen en een kwart zal niet of in eerste instantie niet binnen de gemeente Ede opzoek gaan. Een vertrek uit de gemeente Ede hangt vaak samen met werk of studie (Gemeente Ede 2007B). In de grote dorpen is de verhuisgeneigdheid iets lager. Ruim één op de zes zelfstandige huishoudens in de dorpen Bennekom, Lunteren, Ederveen en De Klomp wil binnen vijf jaar verhuizen. Deze verhuisgeneigden willen vooral binnen hetzelfde dorp blijven wonen. Zo wenst driekwart van de doorstromers een andere woning in hetzelfde dorp. Een kwart van de starters zoekt uitsluitend buiten het eigen dorp een woning (Gemeente 2005A).

blz. 10

Ede in beeld

2.2.3.

VERHUIZEN NAAR EDE?

In hoeverre is er vraag naar wonen in Ede van buiten de gemeente Ede? Uit recent onderzoek blijkt dat de doelgroep voor een nieuwbouwwijk als Kernhem vooral uit de gemeente Ede zelf afkomstig is, en slechts in beperkte mate uit de regio en buiten de regio. Geïnteresseerden buiten Ede zullen vooral uit nabijgelegen gemeenten komen, zoals Veenendaal of Barneveld. Tegelijkertijd wordt Veenendaal-Oost ook als concurrerend woningbouwproject gezien (Gemeente Ede 2008C). Uit een marktananalyse van Companen (2004) blijkt dat ook de nieuwbouwwijk EdeOost vooral zal voorzien in de eigenwoningbehoefte van de gemeente Ede. Toch zijn er ook mensen vanuit de WERV-regio op zoek naar een woning zonder sterk aan een van de gemeenten gebonden te zijn. Zij zoeken vooral naar bepaalde woonmilieus en het is van minder belang waar zij die binnen de regio vinden. Uit ervaringscijfers van Companen blijkt dat deze regionale vraag de lokale vraag met maximaal 15% kan verhogen. Daarnaast kan bovenregionale vraag de vraag met maximaal 10% verhogen. Hierbij gaat het deels om huishoudens die op zoek zijn naar specifieke woonmilieus, waarbij de afstand naar hun huidige woonplaats er minder toe doet. Bijvoorbeeld omdat zij een paar dagen in de week thuis werken en dus niet dagelijks grote woon-werkafstanden hoeven af te leggen (mobiele tweeverdieners). Of omdat ze niet meer aan het arbeidsproces deelnemen (mobiele senioren).

2.2.4.

LEEFBAARHEID EN VEILIGHEID

De inwoners van de gemeente Ede zijn over het algemeen tevreden over de leefbaarheid van hun woonomgeving. De meeste inwoners vinden het prettig of zelfs zeer prettig wonen in de eigen buurt; een kleine groep inwoners vindt de buurt onprettig of zeer onprettig om in te wonen. Ruim driekwart van de inwoners vindt dat de mensen in de buurt prettig met elkaar omgaan en tweederde voelt zich thuis bij de mensen die in de buurt wonen (figuur 2-3). Eén op de tien voelt zich juist niet thuis bij de mensen in de buurt.

De mensen in deze buurt blijven hier graag wonen Als je in deze buurt woont, heb je het goed getroffen Als het maar enigszins mogelijk is, ga ik uit deze buurt verhuizen Het is vervelend om in deze buurt te wonen 0% (helemaal) mee eens

10%

20%

30%

40%

50%

niet mee eens/niet mee oneens

60%

70%

80%

90% 100%


Figuur 2-3 Mening inwoners gemeente Ede over sociale kwaliteit woonbuurt Bron: Gemeente Ede 2008A In 2007 voelde bijna 30% van de inwoners van de gemeente Ede zich wel eens onveilig. Eén op de vijf inwoners voelt zich wel eens onveilig in de eigen woonbuurt. In Veldhuizen A, Ede Zuid, Veldhuizen-B en Tussenland-A 1 voelen relatief veel inwoners zich onveilig in hun eigen woonbuurt. In de dorpen, in Centrum/Ede-Oost en in Kernhem voelen juist weinig mensen zich onveilig in de eigen buurt (Gemeente Ede 2008A).

1

Tussenland-A: Zeeheldenbuurt, Indische buurt en Vogelbuurt Resultaten marktanalyse

blz. 11

2.2.5.

VOORZIENINGEN

De inwoners van Ede waarderen de voorzieningen in hun buurt gemiddeld met een rapportcijfer 6,8. Inwoners van Kernhem geven het laagste cijfer (5,6). Men is vooral (zeer) tevreden over het basisonderwijs, de winkels voor dagelijkse boodschappen, de gezondheidszorg en de groenvoorzieningen. Over de voorzieningen voor jongeren en de parkeergelegenheid is ook een aantal inwoners ontevreden (Gemeente Ede 2008A). Ruim een kwart van de inwoners vindt het aanbod van kunst en cultuur in Ede interessant. Bijna 40% van de inwoners wil graag dat er meer popoptredens, festivals en populaire kunst en cultuur in Ede komen. Cinemec is de meest populaire cultureleen uitgaansvoorziening, gevolgd door Cultura en de Reehorst (figuur 2-4). Van de musea is het Kröller-Müller Museum het meest bekend en bezocht (Gemeente Ede 2009A). 10

80% 71%

9 62%

8

60%

7

50%

6

42% 36%

40%

5 27%

30%

4

24% 16%

20%

11%

Bezocht

3

18% 9%

9%

10%

3%

CineMec

Cultura (incl. bibliotheek)

2008 rapportcijfer 2008

Reehorst

Openluchttheater

Huis Kernhem

Open podia

CBK Ede (kunstuitleen)

2006 rapportcijfer 2006

Figuur 2-4 Bezoek aan culturele en uitgaansvoorzieningen in Ede en het bijbehorende gemiddelde rapportcijfer, 2006 en 2008 Bron: Gemeente Ede 2009A

EDE-CENTRUM

De frequentie waarmee Ede-centrum wordt bezocht is de afgelopen jaren toegenomen. De helft van de inwoners komt minstens één maal per week in Ede-centrum. Bewoners van de dorpen en het buitengebied komen minder vaak naar Ede-centrum dan bewoners van Ede-stad. Ede-centrum wordt vooral bezocht om te winkelen. Ook de markt is een belangrijke trekker en de horecafunctie van Ede-centrum is de afgelopen jaren zo goed als verdubbeld. Het zijn vooral jongeren die voor horecabezoek naar Ede-centrum komen. Ede-centrum krijgt gemiddeld als rapportcijfer een 6,8. Nabijgelegen steden zoals Arnhem en Nijmegen hadden in 2006/2007 een 7,2 en 7,4 als gemiddeld rapportcijfer (Gemeente Ede 2008B). Inwoners zijn positief over het winkelaanbod, de bereikbaarheid en de parkeergelegenheid van Ede-centrum. Wel is er behoefte aan meer kledingwinkels, met name onder jongeren (figuur 2-5). Daarnaast zou men graag wat meer winkels voor luxe artikelen en winkels voor vrije tijd, sport en vakantie in Ede-centrum willen zien (Gemeente Ede 2008B). Uit gesprekken met bedrijven blijkt dat er behoefte is aan kwaliteitswinkels (zoals een traiteur, goede slager en banketbakker) (Gemeente Ede 2008D). Daarnaast geven de inwoners aan behoefte te hebben aan meer terrassen, meer soorten restaurants en een filmhuis (figuur 2-6). Ook de sfeer/ gezelligheid van Ede-centrum zou nog beter kunnen in de ogen van Edenaren.

blz. 12

1 0

0%

2.2.6.

2

Ede in beeld

Rapportcijfer

70%

36% 35%

Kledingwinkels Luxe producten Vrije tijd, sport en vakantie

10%

Andere winkel, namelijk ...

16% 14% 14% 13%

6%

11% 11%

Huis-, tuin- en keukenartikelen 7%

Boeken, tijdschriften, cd's etc. Persoonlijke verzorging Levensmiddelenwinkels

1%

24%

6% 5% 3% 43% 43%

Ik mis geen winkels in Ede 0%

5% 2005

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

45%

2008

Figuur 2-5 Gemiste winkels in Ede-centrum Bron: Gemeente Ede 2008B De meerderheid van de Edenaren gaat regelmatig naar een andere gemeente om te winkelen. Zo zijn Veenendaal en Arnhem belangrijke concurrenten wat winkelen betreft. Bijna de helft van de Edenaren winkelt wel eens in Veenendaal, bijna een kwart zelfs een paar keer per maand. Eén op de drie inwoners gaat regelmatig naar Arnhem om te winkelen. Redenen om buiten Ede te winkelen zijn vooral de sfeer en het winkelaanbod (Gemeente Ede 2008B).

Meer openbare toiletten

35%

26% 23%

Meer soorten terrassen Meer soorten restaurants Een filmhuis

30%

12%

6%

12%

6%

12% 11% 10% 13%

Een informatiezuil om winkels te vinden Meer bewaakte fietsenstallingen 7% 5% 6% 5% 6% 5% 4%

Meer verwijsborden Nog een grand café Meer kunst op straat Een internetcafé

2%

Bagagekluisjes

1%

3%

Meer daghoreca

3%

Meer cafés die openblijven als de winkels dichtgaan

3% 4%

10% 8%

Anders, namelijk

26%

Ik mis geen voorzieningen 0%

5% 2005

10%

15%

20%

25%

28%

30%

2008

Figuur 2-6 Gemiste voorzieningen in Ede-centrum Bron: Gemeente Ede 2008B


blz. 13

35%

2.2.7.

BUITENGEBIED

Bijna de helft van de inwoners brengt regelmatig een bezoek aan het buitengebied. Fietsen en wandelen zijn de belangrijkste redenen om naar het buitengebied te gaan. Daarnaast zijn werk en het bezoeken van familie of vrienden voor jongeren vaak de reden om naar het buitengebied te gaan. De meeste bezoekers zijn erg positief over het buitengebied. Het meest positief is men over het landschap (figuur 2-7). Bijna alle bezoekers vinden het landschap in het buitengebied aantrekkelijk. Ook de bebouwing wordt door meer dan de helft als aantrekkelijk gezien. De hoeveelheid fietsen wandelpaden is in de ogen van twee derde van de bezoekers voldoende. Het landschap is aantrekkelijk Voldoende fietspaden Voldoende wandelpaden De bebouwing is aantrekkelijk Voldoende informatie beschikbaar Voldoende woningen Voldoende horecagelegenheden ...in het buitengebied

0%

(helemaal) mee eens

10%

20%

30%

40%

Niet mee eens / niet oneens

50%

60%

70%

80%


90%

100%

Weet niet

Figuur 2-7 Waardering buitengebied gemeente Ede Bron: Gemeente Ede 2008B Over het horeca-aanbod en de informatievoorziening zijn de bezoekers iets minder positief. 40% is tevreden met de hoeveelheid horecagelegenheden in het buitengebied. Bijna de helft vindt de informatievoorziening voldoende. Toch zijn maar weinig bezoekers negatief over de horeca- en informatievoorziening (Gemeente Ede 2008B).

2.2.8.

TOERISME EN RECREATIE

Uit andere onderzoeken is nog weinig is bekend over hoe toeristen en recreanten aankijken tegen de gemeente Ede. Wel is er informatie beschikbaar over de Veluwe. Uit onderzoek van het GOBT (2008) blijkt bijvoorbeeld dat het typisch onderscheidende vermogen van de Veluwe volgens de bezoekers bestaat uit het grote, aaneengesloten natuurgebied, de aanwezigheid van groot wild en aan de variëteit aan landschappen, waar men per fiets en te voet van kan genieten. Natuur is dan ook de belangrijkste reden om de Veluwe te bezoeken. De top drie van belangrijkste bezoekredenen van de Veluwe is namelijk: 1. de natuur (m.n. bos en heide) 2. de fietsen wandelmogelijkheden 3. de rust Daarnaast is met name in de lagere leeftijdscategorieën (actieve) ontspanning ook een belangrijk bezoekmotief.

blz. 14

Ede in beeld

2.2.9.

WERKEN EN ONDERNEMEN IN DE GEMEENTE EDE

Wat maakt het aantrekkelijk om in de gemeente Ede te werken? Uit een kwalitatief onderzoek onder de nieuwe medewerkers van de gemeente Ede (Gemeente Ede 2009C) blijkt dat vooral de woon-werkafstand een belangrijke rol speelt. Of men woont al in de gemeente Ede of in een gemeente in de buurt van Ede. Ook de goede bereikbaarheid wordt regelmatig genoemd, zowel per openbaar vervoer als auto. En wat maakt het aantrekkelijk om je in Ede als organisatie te vestigen? In de bijeenkomst met bedrijven (Gemeente Ede 2008D) komt naar voren dat vooral de ruimte, de ligging, het distributienetwerk, de bereikbaarheid en de aard van de klanten (trouwe loyale klanten) belangrijke vestigingsplaatsfactoren zijn. Daarnaast noemen de bedrijven goed onderwijs, woonaantrekkelijkheid (“prettig wonen nabij de natuur”), duurzaamheidsaspecten en waardevastheid in vastgoedinvesteringen.

2.3.

Identiteit: wat heeft de gemeente Ede te bieden?

Wat is kenmerkend voor de gemeente Ede? Volgens Boersma (2009) heeft Ede verschillende gezichten (figuur 2-8). Als kwaliteiten van Ede worden ook wel genoemd: goed ontsloten suburbaniteit, dorpse stedelijkheid aan de rand van de vallei, in noeste arbeid verankerde (agrarische) productiemilieus, discipline en gezond leven op de Veluwerand, overzichtelijke gemeenschappen en ondernemingszin, station Ede-Wageningen en stromen studenten, religie en (zondags)rust (Nieuwe Gracht en Twijnstra Gudde 2009). In de Regionale Structuurvisie (Kamer van Koophandel 2005) worden de volgende kwaliteiten van Ede genoemd: woonstad in het groen, ruim aanbod voortgezet onderwijs, regionaal ziekenhuis, in staat tot facilitering van alle soorten bedrijvigheid, belangrijk openbaarvervoersknooppunt en uitvalsbasis naar de Veluwe. In deze paragraaf wordt verder ingegaan op de identiteit van de gemeente Ede.

Figuur 2-8 Gezichten van Ede Bron: Boersma 2008


blz. 15

2.3.1.

GESCHIEDENIS GEMEENTE EDE

Tot aan 1828 was Ede een dorp net als vele andere dorpen aan de rand van de Veluwse Stuwwal. De eerste mijlpaal die groei in Ede mogelijk maakte was de aanleg van de Rijksstraatweg van Amersfoort naar Arnhem. Een tweede impuls volgde door de aanleg van de spoorlijn Amsterdam-Duitsland in 1845 met een station even ten zuiden van Ede. Door beide ontwikkelingen kwam Ede centraal te liggen en werd interessant voor de handel. De komst van de Eiermarkt in 1853 gaf Ede regionale betekenis. Ede kende in deze tijd ongeveer 9000 inwoners. Van doorslaggevende betekenis voor de enorme groei die Ede in de twintigste eeuw doormaakte waren de vestiging van twee kazernes (1904) en de komst van de Enka fabriek (1919). Beide hebben voor werkgelegenheid gezorgd en maakten dat Ede zich kon ontwikkelen van een agrarisch forenzendorp, zoals Lunteren, tot een volwaardige stad. De genoemde ontwikkelingen hebben Ede voor de oorlog doen groeien naar 37.000 inwoners. Net voor de Tweede Wereldoorlog werd een begin gemaakt met de grootschalige uitbreidingen aan de westzijde van het centrum. Vanaf de jaren vijftig breidde Ede zich in versneld tempo verder uit. Kleinere uitbreidingen zoals de Indische Buurt, Slijpkruik en Sint Hubertus werden hierbij afgewisseld met grootschalige wijken met een geheel eigen karakter. Aan de noordwestzijde werd in de jaren zestig en zeventig het stadsdeel Veldhuizen gerealiseerd. Hierna werden tussen het spoor en de A12 woongebieden uitgelegd: Maandereng in de jaren tachtig en Rietkampen in de jaren negentig. Momenteel wordt gewerkt aan Kernhem B dat ten noorden van Veldhuizen en de N224 is gesitueerd. Ook is inmiddels begonnen met het plangebied Ede-Oost, gelegen op de voormalige terreinen van de Enka en defensie (Gemeente Ede 2009B).

2.3.2.

LIGGING GEMEENTE EDE

‘Ede poort naar de Randstad en poort naar de Veluwe’. Deze titel vat de centrale ligging van Ede aan de A12 en de A30 en ten opzicht van het grootste aaneengesloten natuurgebied van Ede goed samen. Deze centrale ligging ten opzichte van de Randstad, de KAN (Knooppunt Arnhem Nijmegen), de Stedendriehoek en natuur heeft een belangrijke invloed op de groei van Ede (figuur 2-9). Begin vorige eeuw vestigde Defensie en de Enka zich in Ede waardoor Ede de kans kreeg om zich van een dorp aan de Veluwe verder te ontwikkelen.

Figuur 2-9 Centrale ligging van de gemeente Ede in Nederland Bron: Tele Atlas 2009 blz. 16

Ede in beeld

De gemeente Ede bestaat voor bijna tweederde uit buitengebied. Het agrarisch gebied beslaat ongeveer eenderde van de 32.000 hectare grote gemeente. Ongeveer 10% van de totale oppervlakte is bebouwd. De gemeente Ede omvat de volgende kernen: Ede-stad, Bennekom, Lunteren, Ederveen/De Klomp, Harskamp, Wekerom, Otterlo en een deel van Hoenderloo. Sinds 2002 vormt de gemeente Ede samen met de gemeenten Wageningen, Rhenen en Veenendaal het regionaal stedelijk netwerk de ‘WERV-regio’. Daarnaast maakt Ede onderdeel uit van Regio de Vallei. Regio de Vallei is een samenwerkingsverband van de gemeenten Nijkerk, Barneveld, Ede, Scherpenzeel en Wageningen. Sinds 2008 maakt Ede ook deel uit van de zogenaamde Ortega-gemeenten. Op 5 december 2007 nam de Tweede Kamer een motie van het Tweede Kamerlid Ortega aan. In deze motie staat dat het stedenbeleid niet langer alleen voor de vier grote steden en 27 middelgrote steden moet gelden maar ook voor vijf andere gemeenten met meer dan 100.000 gemeenten, waaronder Ede. De vijf gemeenten (Almere, Apeldoorn, Ede, Haarlemmermeer en Zoetermeer) hebben allemaal als kenmerk dat ze vanaf de jaren ’60 zeer sterk zijn gegroeid, en worden dan ook wel New Towns genoemd (Gemeente Ede 2009B).

2.3.3.

BEBOUWING GEMEENTE EDE

Ede kent een grote naoorlogse woningvoorraad (87%), bestaande uit weinig sociale huur en hoogbouw en relatief grote woningen. De beperkte voorraad sociale huurwoningen (27% van de totale woningvoorraad) en het relatief dure koopwoningaanbod maakt het lastig voor starters om een woning te bemachtigen. Ede heeft een woningbouwprogramma geformuleerd van ongeveer 15.000 woningen voor de periode tot aan 2020. Dit betekent een opgave van ongeveer 1.500 woningen per jaar. De grootste woningbouwopgave zal plaatsvinden in Ede-Oost, waar in totaal 4.500 woningen komen. Hiermee wordt een nieuw stadsdeel aan de rand van de stad en de Veluwe gecreëerd (Gemeente Ede 2009B). Volgens Nieuwe Gracht en Twijnstra Gudde (2009) komen de bijzondere kwaliteiten van Ede-Oost voort uit de nabijheid van de Veluwe en de rijke schakering aan cultuurhistorische bebouwing. Daarnaast wordt de bereikbaarheid van Ede-Oost als doorslaggevend gezien voor de bovenregionale markten die aangesneden kunnen worden. Kernhem is een andere grote nieuwbouwwijk. In deze aan de noordkant van Ede gelegen nieuwe woonwijk worden in totaal ongeveer 3000 woningen gerealiseerd. Het eerste deel van Kernhem (Kernhem A) is klaar. Kernhem A is opgezet als een duurzame wijk. Zo zijn bijvoorbeeld de woningen zeer goed geïsoleerd. Typerend voor de woningen in Kernhem A is de keuze voor donkerrode bakstenen, rode dakpannen en klinkers (figuur 2-10). De bijzondere architectuur van de woningen is doorgevoerd in de inrichting van de openbare ruimte. De meeste woningen staan in een tuindorpachtige omgeving. Kavels zijn zoveel mogelijk omzoomd door hagen die dienst doen als erf-afscheiding en die het groene karakter van de wijk benadrukken (Gemeente Ede 2003). De milieuvriendelijke uitgangspunten van Kernhem A komen ook terug in Kernhem B. In Kernhem B komen bijzondere woonvormen, in de vorm van ‘buurtschappen’. Vier woongebieden met in totaal ruim 400 woningen worden gebouwd volgens een thema: de geluidswoningen, het ‘lage buurtschap’, ‘wonen in het water’ en ‘wonen in het groen’ (SAB 2008). De start van de bouw van Kernhem B is voorzien in 2010.


blz. 17

Figuur 2-10 Woningen in Kernhem A Bron: OO&S gemeente Ede

2.3.4.

LANDSCHAP VAN DE GEMEENTE EDE

Het landschap binnen de gemeente Ede bestaat volgens Boersma (2009) enerzijds uit agrarisch landschap. Hierbij gaat het om de Vallei en het Noordwestelijke deel van de Veluwe. Dit uit zich in de combinatie van moderne landbouw rondom oude boerderijen gelegen in de vele dorpen. Voorbeelden daarvan zijn Lunteren, het buurtschap Meulunteren en de moderne dorpen De Valk en Wekerom. Anderzijds kent de gemeente Ede het recreatieve landschap; bestaande uit de bossen en heiden met daarbinnen attracties als het Park De Hoge Veluwe, het Kröller-Müller Museum en het jachthuis St. Hubertus. Daarnaast heeft Ede een aantal recreatieve dorpen als Otterlo en de Harskamp met het legergarnizoen.

2.3.5.

BEVOLKING VAN DE GEMEENTE EDE

Begin 2009 telt de gemeente Ede ongeveer 107.600 inwoners; in Ede-stad wonen bijna 68.000 personen, in de buitendorpen wonen 39.600 inwoners (Gemeente Ede 2009D). De samenstelling van de Edese bevolking vertoont een gemêleerd beeld. Enkele opvallende punten zijn (figuur 2-11):     

 

blz. 18

Het aandeel mensen uit de midden- en hogere inkomensgroepen is iets groter dan in andere steden Het opleidingsniveau van de Edese bevolking is lager dan dat van de Nederlandse bevolking. In Ede is ongeveer 29% van beroepsbevolking lager opgeleid, fors meer dan de 24% laagopgeleiden voor geheel Nederland. Het aandeel hoogopgeleiden onder de bevolking en de omvang van de creatieve klasse is beperkt In Ede wonen opvallend veel jongeren (ca. 19.000 tussen de 12 t/m 24 jaar) Het grootste gedeelte van de bevolking (86%) is autochtoon. Het aandeel niet westerse allochtonen is 7%, het aandeel westerse allochtonen is ook zo’n 7 %. Van de niet westerse allochtonen vormen de Marokkanen de grootste groep met 2350 personen. Het aandeel Marokkanen is iets groter dan gemiddeld in Nederland Het aandeel eenoudergezinnen is in Ede veel lager dan in andere steden Het aantal mensen met alleen een lagere school opleiding is in Ede duidelijk groter dan in andere steden (Atlas voor Gemeenten 2009; Gemeente Ede 2009D).

Ede in beeld

Figuur 2-11 De bevolkingssamenstelling van de gemeente Ede 2007 Bron: Atlas voor gemeenten 2009 Ondanks dat Nederland te maken krijgt met demografische krimp, is het de verwachting dat het aantal inwoners van de gemeente Ede de komende jaren nog blijft groeien. De bevolkingsprognose laat een groei zien van 108.000 inwoners in 2009 naar ruim 117.000 inwoners in 2025. Er wordt hier wel van uit gegaan dat het volume aan woningen fors zal zijn tot 2025, mede gezien de uitbreidingsmogelijkheden op het ENKA terrein en de kazerne terreinen. Bevolking Ede: historie en prognose 125.000 120.000 115.000 110.000 105.000 100.000 95.000 90.000 85.000 80.000 80 19

83 19

86 19

89 19

92 19

95 19

98 19

01 20

04 20

Histo rie

07 20

10 20

13 20

16 20

19 20

22 20

25 20

P ro gno se O,O&S

Figuur 2-12 Bevolkingsprognose gemeente Ede tot 2025 Bron: GBA, OO&S Gemeente Ede


blz. 19

De toename van de bevolking zal tot 2025 voor een groot deel in Ede-stad plaatsvinden, naar schatting zal ongeveer 80% van de groei plaatsvinden in Ede-stad en 20% in de buitendorpen. Net als vele andere steden zal in de verdeling van de leeftijdsgroepen de komende decennia verandering komen. Het zijn vooral de ouderen die fors in aantal zullen toenemen. In 2008 waren er 15.400 65 plussers, in 2025 zal dit aantal waarschijnlijk met een derde zijn toegenomen. Het aantal 75 plussers stijgt met nog meer dan 33%, zij gaan naar verwachting van 7.250 in 2008 naar ongeveer 9900 in 2025. Ook de beroepsbevolking zal in lichte mate toenemen, met ongeveer 3000 personen. Het aantal jongeren zal ongeveer gelijk blijven tot 2025 (figuur 2-13). 120000 100000 80000 60000 40000 20000 0

2008

2015 0-17 jaar

18-64 jaar

2020

2025

65+

Figuur 2-13 Verdeling leeftijdsgroepen 2008-2025 Bron: OO&S gemeente Ede Ook voor de wijken is een prognose gemaakt tot 2025. Ede-stad gaat flink groeien van 68.200 in 2008 naar ongeveer 76.450 inwoners in 2025. Deze groei is vooral te danken aan de toename in Kernhem en het toekomstige Ede-Oost. Ook in de buitendorpen neemt het aantal inwoners toe, met bijna 2000 personen (Gemeente Ede 2009D).

2.3.6.

ECONOMISCHE POSITIE VAN DE GEMEENTE EDE

De economische situatie van Ede is gunstig. Er zijn veel banen en de werkgelegenheid neemt meer dan gemiddeld toe. Ook kent Ede een brede sectorale structuur. Hierin vindt wel een behoorlijke verschuiving plaats. Het meest in het oog springend zijn de enorme toename van werkgelegenheid in de zorg en de afname in de landbouw. Door de centrale ligging en de groei van de werkgelegenheid zijn er voor inwoners van Ede veel kansen op een baan (Gemeente Ede 2009B). In april 2008 waren er in totaal ruim 55.000 arbeidsplaatsen in de gemeente Ede (tabel 2-1). De grootste bedrijfstak, de gezondheidszorg telde ongeveer 10.000 arbeidsplaatsen. Ook de zakelijke dienstverlening is een grote bedrijfstak met ruim 7200 arbeidsplaatsen. Ook in de handel zijn veel arbeidsplaatsen. Werkgevers met meer dan 500 werkzame personen (op basis van fulltime dienstverband) zijn: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

blz. 20

Ziekenhuis Gelderse Vallei R.V.S. Levensverzekering Infanterie Schietkamp ’s Heerenloo Midden Nederland Permar W.S. Gemeente Ede Opella lokaties Halderhof / Breukelderhof

Ede in beeld

Tabel 2-1 Werkgelegenheid naar bedrijfstak bedrijfstak

vestigingen

arbeidsplaatsen

Landbouw/Visserij

950

2230

Industrie

450

6300

Bouwnijverheid

980

3930

Groothandel

500

3760

Detailhandel

1010

6060

Horeca

250

2070

Vervoer, opslag en communicatie

210

2350

Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Openbaar bestuur

110

3000

1510

7240

20

2520

200

3490

Gezondheidszorg

420

10100

Overige dienstverlening

570

2270

7.200

55.310

Onderwijs

Totaal

Bron: PWE mei 2008 De gemeente Ede heeft ongeveer 13 bedrijventerreinen, met ruim 15.000 arbeidsplaatsen. De Heesteereng en de Frankeneng in Ede zijn hierbij de grootste met gezamenlijk meer dan 10.000 arbeidsplaatsen. De werkgelegenheid is de afgelopen jaren vooral op bedrijvenpark de Vallei toegenomen. Maar ook op het nieuwe bedrijventerrein langs de A12 (navragen bij ROB) zal in de toekomst nog veel grond ter beschikking komen. Een groot deel van de inwoners is werkzaam buiten Ede. De helft van de werkenden heeft een baan in de gemeente Ede. 5% werkt in Wageningen, Rhenen of Veenendaal. Daarnaast kennen Arnhem, Utrecht en Barneveld relatief veel pendelaars vanuit Ede. Werkende inwoners met een hoge opleiding werken vaker buiten de gemeente Ede dan inwoners die laag zijn opgeleid (Gemeente Ede 2008B).

2.3.7.

VOORZIENINGEN IN DE GEMEENTE EDE

Ede heeft de afgelopen jaren vooral geïnvesteerd in haar centrumvoorzieningen. Hierdoor is er een uitgebreider winkelaanbod ontstaan en neemt langzaam het aantal bedrijven in de daghoreca toe. Op het gebied van middelbaar onderwijs heeft Ede een duidelijke centrumfunctie. Daarnaast is de Christelijke Hogeschool in Ede gevestigd. Ook het ziekenhuis de Gelderse Vallei heeft een belangrijke regionale functie. Met de ontwikkeling van Cultura is een deel van het culturele aanbod in Ede geconcentreerd. Echte publiekstrekkers ontbreken echter in het culturele aanbod. Een grote theaterzaal met meer dan 1000 plaatsen ontbreekt waardoor er nog geen grote producties in Ede plaatsvinden. In algemene zin kan worden gesteld dat de culturele infrastructuur in Ede laag is. Een compleet aanbod van podiumkunst, beeldende kunst en ateliers / voorzieningen voor kunstenaars is afwezig. Wel kent Ede veel kleine musea. Daarnaast ligt het Kröller-Müller museum in de gemeente Ede, maar kent geen geografische samenhang met Ede-stad. Ook de bioscoop Cinemec die per jaar 425 000 bezoekers trekt ligt buiten Ede-stad en zorgt voor weinig extra bezoekers aan het centrum (Gemeente Ede 2009B).


blz. 21

2.3.8.

TOERISME EN RECREATIE IN DE GEMEENTE EDE

In de gemeente Ede vinden jaarlijks meer dan 2 miljoen overnachtingen plaats. Toeristen kunnen in Ede overnachten in hotels, recreatiebedrijven met vooral vaste kampeerplaatsen, maar ook in bungalows, kamperen bij de boer en bed&breakfastadressen. De gemeente Ede telt 15 hotels. De hotels halen hun omzet zowel uit de zakelijke als de toeristische markt. De meeste kampeer- en bungalowterreinen zijn te vinden in de omgeving van Lunteren en Otterlo. In Lunteren bieden recreatiebedrijven vooral jaarplaatsen op kampeerterreinen (stacaravans). In Otterlo zijn ook vooral kampeerterreinen. In de gemeente bevinden zich ook 25 minicampings en een groot aanbod aan groepsaccommodatie. Uit onderzoek onder de bezoekers van de kampeerterreinen blijkt dat:  

Circa 60% van de verblijfsrecreanten 50 jaar en ouder is, en slechts 20% is jonger dan 40 jaar. Circa 60% van de gasten is afkomstig uit Noord- of Zuid-Holland, 21% is afkomstig uit Gelderland of Utrecht (Gemeente Ede 2005B).

De doelgroep van de Veluwe is breder: een kwart van de bezoekers van de Veluwe is 55 jaar of ouder. Een kwart van alle bezoekers bestaat uit gezinnen met kinderen tot 12 jaar. Ruim de helft van de binnenlandse vakantiegangers op de Veluwe komt uit de Randstad. De Veluwe wordt met name bezocht door vakantiegangers uit ZuidHolland. Ook buitenlanders weten de Veluwe te vinden. In 2007 bezochten 176 duizend buitenlanders de Veluwe, gezamenlijk overnachtten zij 582 duizend keer in het gebied. Dit is 2% van het totale aantal overnachtingen van buitenlanders in Nederland. Duitsland is het belangrijkste herkomstland. Duitsers zien de Veluwe vooral als een gebied voor een korte vakantie. In 2007 hebben binnenlandse vakantiegangers ongeveer 276 miljoen euro besteed op de Veluwe. Dit is 10% van alle bestedingen van binnenlandse vakantiegangers in Nederland. Buitenlandse verblijfsgasten besteden jaarlijks ongeveer 100 miljoen euro op de Veluwe. Dit is 2,4% van alle bestedingen in Nederland (GOBT 2008). Voor de WERV-regio is aan de hand van een aanbodspiramide de aantrekkelijkheid van de WERV-regio in beeld gebracht. De aanbodpiramide bestaat uit ‘must-see’ bezienswaardigheden, aantrekkelijke bezienswaardigheden en een basisinfrastructuur. Binnen de WERV liggen twee van de drie ‘must-see’ bezienswaardigheden in de gemeente Ede. Namelijk het Kröller-Müller museum en het Nationaal park de Hoge Veluwe. De Utrechtse Heuvelrug is de derde. Aantrekkelijke bezienswaardigheden, zoals het bevrijdingsfestival Wageningen, Ouwehand Dierenpark, themamarkten en cultuurfestivals zorgen ervoor dat toeristen langer in de regio blijven. Ede heeft volgens het Marketing- en Promotieplan weinig van dit soort aantrekkelijke bezienswaardigheden die het verblijf van toeristen kunnen verlengen. Alleen de Ginkelseheide en het Edese bos worden hiertoe gerekend. Voorzieningen die binnen de gemeente Ede bijdragen aan de basisinfrastructuur van de WERV-regio zijn de bioscoop Cinemec en verschillende sportfaciliteiten (Querl et al. 2008). De gemeente Ede is van plan om een recreatieplas met zwemmogelijkheden, strand en ligweiden en mogelijk andere dagrecreatie te stimuleren aan de westzijde van Ede. Het beoogde recreatiegebied is circa 50 hectare groot en ligt ingeklemd tussen het dorp De Klomp, de provinciale weg N224, de Kade en de spoorlijn Utrecht-Arnhem/ Dr. Holboomweg. Het bestemmingsplan voor het ‘Recreatiegebied Ede-West‘ is inmiddels goedgekeurd.

2.4.

Ranglijsten

Nederland telt in totaal 443 gemeenten. Deze worden in verschillende benchmarks en ranglijsten met elkaar vergeleken. In het kader van citymarketing zijn deze ranglijsten interessant, omdat zo kan worden gezien hoe de gemeente Ede scoort ten opzichte van andere gemeenten. Ranglijsten worden ook in de media vaak gebruikt en kunnen zo een positief of juist negatief beeld geven van een gemeente. Wel moeten de ranglijsten met enige voorzichtigheid worden bekeken, aangezien de mate van onderbouwing en de keuze van indicatoren verschilt per ranglijst.

blz. 22

Ede in beeld

2.4.1. ALGEMEEN Soms worden verschillende indicatoren bij elkaar opgeteld om een gemiddeld oordeel over een gemeente te kunnen geven. Zo werd Ede 52ste in de verkiezing van beste gemeente (Elsevier 2008). Beoordeling vond plaats op de aspecten: wonen, voorzieningen, zorg, sociaal klimaat, veiligheid, economie, bereikbaarheid, vrije tijd, woonlasten en profijtindex. In de gemeente van het jaar verkiezing (Q & A 2009) werd Ede 37ste.

2.4.2. WONEN EN VEILIGHEID De Atlas voor de gemeenten stelt ieder jaar een woonaantrekkelijkheidsindex op voor de 50 grootste steden van Nederland. In 2009 eindigde Ede op de 26ste plaats. De woonaantrekkelijkheidsindex bestaat uit 8 onderdelen. Ede scoort goed op het percentage koopwoningen en veiligheid. Het percentage vooroorlogse woningen is laag en op het gebied van cultuur staat Ede onderaan (tabel 2-2). Binnen het onderdeel cultuur zijn het vooral de podiumkunsten, popmuziek en evenementen waar Ede laag op scoort. Musea en archeologische monumenten heeft Ede relatief veel: 9e en 3e op de ranglijst. Afgezet tegen het aantal inwoners scoort Ede echter beduidend lager (25e plaats) wat betreft het aantal musea (SGBO 2004). Tabel 2-2 Woonaantrekkelijkheidsindex onderdeel

ranking

Bereikbaarheid van banen, auto + ov

26

Cultureel aanbod

50

Veiligheid

3

Percentage koopwoningen

1

Nabijheid natuurgebieden

8

Culinair aanbod

26

Aanwezigheid universiteit

12

Percentage vooroorlogse woningen

37

Bron: Atlas voor de gemeenten, 2009. Volgens de SGBO (2004) moet Ede het voor de woonaantrekkelijkheid ten opzichte van andere gemeenten vooral hebben van de aanwezigheid van ‘groene’ voorzieningen. Met uitzondering van de nabijheid van natuurgebieden is groen echter niet meegenomen in de Woonaantrekkelijkheidsindex van de Atlas van de Gemeenten. Het Coelo vergelijkt jaarlijks de gemeentelijke woonlasten. De woonlasten liggen in Ede relatief hoog (278ste). Er zijn in Nederland 277 gemeenten met lagere lasten voor meerpersoonshuishoudens. Van de 50 grootste gemeenten scoort Ede een 3de plek wat betreft veiligheid (Atlas voor de gemeenten 2009). Op basis van de gebruikte indicatoren geweldsmisdrijven en vernielingen is Ede dus redelijk veilig in vergelijking met andere grote gemeenten. Een 83ste plek krijgt Ede in onderzoek naar alle gemeenten van Nederland op het gebied van onveiligheid (443ste is de veiligste gemeente de 1ste de onveiligste) (Binnenlandsbestuur 2008). Het AD brengt ieder jaar de Misdaadmeter uit. In 2009 stond Ede op de 54ste plek (53 gemeenten zijn onveiliger). Overigens is deze misdaadmeter alleen gebaseerd op de delicten die bij de politie bekend zijn (d.m.v. aangifte).


blz. 23

2.4.3. RECREATIE EN TOERISME In opdracht van de ANWB heeft bureau SGBO in 2004 het aantal vrijetijdsvoorzieningen per inwoner in 35 grote gemeenten onderzocht. De gemeente Ede behaalt in dit onderzoek de tweede plaats, na Emmen (nummer 1) en voor Apeldoorn en Leeuwarden (gedeelde derde plaats). Vooral op het gebied van groenvoorziening scoort Ede goed. Maar ook wat betreft het aantal bioscoopzalen, discotheken en winkels per inwoner zit Ede in de top 10. De twee laatst genoemde punten zijn opmerkelijk aangezien de beleving van inwoners en bezoekers over het winkelen discotheken-aanbod minder positief is (zie hoofdstuk 4). Ook anders dan de beeldvorming heeft Ede relatief gezien een redelijk aantal cafés en restaurants. Met het aantal cafés en restaurants per inwoner benadert Ede het gemiddelde van de 35 grootste gemeenten in Nederland (Gemeente Ede 2005B). De grootste attractie van de gemeente Ede is het Nationaal park de Hoge Veluwe. Het Nationaalpark de Hoge Veluwe is de vijfde grootste toeristische attractie van Gelderland (tabel 2-3). Het Kröller-Müller museum neemt de 7de plaats in op de lijst van attractieparken en musea in Gelderland. Opvallend is dat recreatiegebied Bussloo (gratis toegang) meer bezoekers trekt dan de Hoge Veluwe (7 euro). Ook het gratis Museonder (bij de ingang van de Hoge Veluwe) trekt bijna evenveel bezoekers als het Kröller-Müller (7 euro + toegangsprijs park). (GOBT 2007). Tabel 2-3 Meest bezochte toeristische attracties in Gelderland (2006) attractie

aantal bezoekers

1.

Burger’s Zoo in Arnhem

1.465.000

2.

Vierdaagse Feesten in Nijmegen

1.300.000

3.

Recreatiegebied Bussloo in Voorst

1.028.000

4.

Dolfinarium in Harderwijk

1.808.000

5.

Nationaal park De Hoge Veluwe in Otterlo/Hoenderloo

1.527.205

6.

Recreatiegebied Rhederhaag in Giesbeek

1.466.000

7.

Koningin Julianatoren in Apeldoorn

1.450.000

8.

Recreatiegebied Nulde/Horst in Putten/Ermelo

1.435.000

9.

Het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem

1.393.000

10.

Apenheul in Apeldoorn

1.385.000

Bron: GOBT 2007 Bezoek aan toeristische attracties De Veluwe stond jarenlang op nummer één van binnenlandse vakantiebestemmingen, de laatste jaren is de Noordzeekust populairder als binnenlandse vakantiebestemming (Stad in bedrijf 2007). Wel scoort Ede nog steeds het hoogste wat betreft de mooiste uitzichten vanaf de snelweg (tabel 2-4). Tabel 2-4 Mooiste uitzichten vanaf de snelweg locatie 1.

A1 met uitzicht op de Veluwe

2.

A7 met uitzicht op de Afsluitdijk

3.


4.


5.

A6 met uitzicht op het IJsselmeer/Ketelmeer

6.

A4 met uitzicht op Wijk en Wouden

7.

A16 met uitzicht op de Van Brienenoordbrug

8.

A6 met uitzicht op Tjeukemeer

9.

A348 met uitzicht op het Tjeukemeer

10.

A16 met uitzicht op de Moerdijkbrug

Bron: ministerie van VROM, 2007

blz. 24

Ede in beeld

2.4.4. BEDRIJVIGHEID Ede scoort goed wat betreft bedrijvigheid. Zo was Ede in 2005 de 7e beste zakenstad van Nederland en de 2e beste zakenstad van Gelderland (Gemeente Ede 2006). Ook wat betreft sociaal-economische indicatoren scoort Ede goed. Qua werkgelegenheidsgroei neemt Ede een 11e plek in (tabel 2-5). Daarnaast zijn er (relatief) weinig mensen die afhankelijk zijn van de overheid voor hun inkomen. Ede heeft weinig bijstandsontvangers ten opzichte van andere grote gemeenten, relatief weinig langdurig werklozen en weinig inwoners met de minste kansen op de arbeidsmarkt. Wel is het percentage laagopgeleiden in Ede relatief hoog (zie paragraaf 2.3.5). Tabel 2-5 Sociaal-economische indicatoren onderdeel

ranking

Werkgelegenheidsgroei

11

Stuwende werkgelegenheidsgroei (werkgelegenheidsgroei die niet veroorzaakt wordt door bevolkingsgroei)

13

Aandeel inwoners met minste kans op de arbeidsmarkt (de op-1-na-laagste score)*

2

Aantal bijstandontvangers als % van de potentiële beroepsbevolking*

4

Aandeel inwoners dat niet zonder hulp van de overheid in inkomen kan voorzien*

4

* Van laag naar hoog opgeteld Bron: Atlas voor de gemeenten, 2009.

2.5.

Resultaten media-analyse

Hoe wordt Ede in verschillende media naar voren gebracht? Pekaar (2009A) heeft een media-analyse uitgevoerd waarbij verschillende media zijn ‘gescreened’: kranten, radio en televisie, tijdschriften, internet en reisgidsen. Kranten De ANP knipseldienst heeft gedurende drie weken de krantenberichten over de gemeente Ede bijgehouden. In deze periode werd de gemeente Ede elf keer genoemd in de regionale en landelijke kranten. De berichten over de gemeente Ede waren zowel positief als negatief van aard: van een ruzie in Lunteren en het samenscholingsverbod in Veldhuizen tot de wederopbouw van Ede. Tijdschriften Pekaar heeft ook gekeken in hoeverre Ede wordt genoemd in tijdschriften. In de onderzoeksperiode zijn 23 tijdschriften onder de loep genomen. Het gaat hier om populaire tijdschriften voor verschillende doelgroepen. In de onderzoeksperiode werd de gemeente Ede slechts een keer genoemd, namelijk in de agenda van het tijdschrift ‘Mooi Gelderland’. De Veluwe wordt wel regelmatig genoemd in populaire tijdschriften. Radio/televisie Ede komt alleen op de landelijke televisie en radio wanneer er grote issues spelen binnen de gemeente. Voorbeelden hiervan zijn busstakingen, problemen met Marokkaanse jongeren en het kappen van bomen aan de Doolhoflaan. Op de lokale en regionale zender komt Ede vaker en met minder zware onderwerpen. Internet Ede wordt volop genoemd op populaire websites zoals Google, Twitter, Hyves, YouTube, Picasa en Flickr. De zoekterm ‘Ede’ levert in Google bijvoorbeeld 9.590.000 resultaten op.


blz. 25

Reisbrochures In reisbrochures wordt Ede niet of nauwelijks genoemd. Naar Gelderland en de Veluwe wordt wel vaak verwezen. Deze locaties worden in reisbrochures vooral beschreven als een rustige en ontspannende vakantiebestemming. Er wordt gewezen op de natuur en het Park de Hoge Veluwe als redenen om in deze regio ontspanning te zoeken. Fietsen en wandelen zijn de activiteiten die het meest worden aangeprezen. Daarnaast worden Jachthuis Sint Hubertus, Het Museonder, de landschappentuin en het Kröller-Müller museum genoemd als culturele uitjes. De aanbiedingen richten zich op senioren, groepen en fietsers/wandelaars.

2.6.

Resultaten ansichtkaartenactie

Aan de ansichtkaartenactie hebben bijna 500 inwoners meegedaan. Circa 40% heeft gekozen voor een aangeleverd beeld en circa 60% heeft zelf een kaart ontworpen. Uit de analyse van de resultaten (Pekaar 2009B) blijkt dat vooral de kaart van Chico en Chica populair is van de aangeleverde beelden, gevolgd door de herder op de hei en de buffel (figuur 2-14). Kennelijk vinden de inwoners deze beelden goed bij Ede passen.

Figuur 2-14 De 3 meest gekozen ansichtkaarten Bron: Pekaar 2009B Er zijn ook kaarten die nog geen enkele keer zijn verstuurd, zoals Warner en consorten (straattheater), het kanon, Ede-Zuid, de Lunterse boerderij, de stadswacht, de airborne-landing, de kerk in Lunteren, de concordia-molen en de drie kaarten van het Kröller-Müller museum. Een analyse van de zelf ontworpen kaarten laat zien dat het vooral om beelden van de natuur gaat.

blz. 26

Ede in beeld

3.

Citymarketing andere gemeenten

3.1.

Inleiding

In dit hoofdstuk staan de resultaten van een internetanalyse centraal. Geanalyseerd is welke andere gemeenten in de regio citymarketingactiviteiten ontwikkelen en op welke wijze. Na een beschrijving van de marketingstrategie van de Veluwe komen achtereenvolgens de gemeenten Apeldoorn, Amersfoort, Arnhem, Barneveld, Nijmegen, Veenendaal en Wageningen aan bod.

3.2.

Veluwe

Verschillende organisaties zijn bezig met het imago en de marketing van de Veluwe. Het Veluws Bureau voor Toerisme probeert de Veluwe op de kaart te zetten met de slogan: vernieuwend, verbindend en verrassend. Hiermee probeert men de Veluwe weer op nummer één te zetten als vakantiebestemming. Samenwerking is van groot belang om een krachtig en eenduidig imago te creëren. Het streven is om op de Veluwe een duidelijke en effectieve organisatiestructuur op te zetten voor promotie, marketing en informatievoorziening, die de huidige versnipperde VVV-structuur zal gaan vervangen (Kamer van Koophandel 2008). Met het Masterplan Imago Veluwe streeft men naar een imago dat aansluit op de identiteit van de Veluwe en dat gedragen wordt door bewoners bedrijfsleven, (natuur)terreinbeheerders en overheden. Het project Herkenbare Veluwse Kernen (HVK) is een deelproject binnen het door Gedeputeerde Staten vastgestelde ‘Masterplan Imago Veluwe’. De term ‘Herkenbare Kernen’ heeft twee betekenissen: 1. De kernen zijn éénduidig herkenbaar als ‘Veluws’; je merkt, voelt, ruikt, ziet dat je op de Veluwe bent. 2. De kernen zijn herkenbaar doordat ze zich onderscheiden van andere kernen, waardoor de bezoeker zich kan oriënteren en weet waar hij zich bevindt op de Veluwe. In de praktijk komen de te realiseren (sub)doelen neer op: 1. Het vergroten van de herkenbaarheid van de Veluwe als geheel, door het creëren van heldere en herkenbare entrees en een herkenbare overdracht van informatie en verwijzing. 2. Het beter inspelen op de identiteit en authenticiteit (uniciteit) van de kernen, door kenmerkende elementen, gebouwen of structuren te benadrukken, veilig te stellen in een beeldkwaliteitplan. 3. Het ín de kernen etaleren van de bijzondere natuur- en landschapskwaliteit van de Veluwe, en de ontsluiting daarvan via startpunten voor het recreatief routenetwerk. 4. Het in de kernen zorgdragen voor goede publieksopvang en de benutting daarvan voor economische, toeristische ontwikkeling in de regio en de voorzieningen in de kern. 5. Het vergroten van draagvlak voor de Veluwe en betrokkenheid van ondernemers en bewoners bij de Veluwe, door een bottom-up aanpak.” Andere deelprojecten van het Masterplan zijn:     

Ontwikkeling Veluwse vierseizoenen natuur/activiteitenkrant TV serie met daarin aandacht voor de kernwaarden van de Veluwe Veluwelogo op terreinbordjes zodat duidelijk is dat men op de Veluwe is Markering van de Veluwe bij de rentrees via snelwegen en provinciale wegen Veluws tintje aan bewegwijzering nar toeristische bestemmingen op de Veluwe


blz. 27

     

3.3.

Veluwse uitstraling van welkomstborden van de Veluwse gemeenten Veluwse productenlijn (streekproducten met evt. Veluws keurmerk) Toeristische marketing van de Veluwe als bestemmingsregio Veluws verleden; het beleefbaar maken van de cultuur (historie) Realisatie van een Veluwebreed fijnmazig toeristisch informatienetwerk Veluwe Ranger-concept uitbouwen tot een netwerkorganisatie voor natuurbeleving (Meijnders & Nouwt 2007).

Andere gemeenten in de regio

Apeldoorn Apeldoorn lijkt zich vooral te profileren als stad waar het heerlijk wonen, werken en ontspannen is. “Een stad met alle gemakken van de stad en de Veluwe binnen fietsbereik” (Gemeente Apeldoorn 2009A). Apeldoorn is dan ook de derde aantrekkelijkste stad om te wonen (ING Real Estate & Berenschot 2009). Als parels worden gezien: Paleis het Loo, Apenheul. Koningin Julianatoren, maar ook minder bekende attracties als bijvoorbeeld Radio Kootwijk, CODA, Omnisportcentrum. (Gemeente Apeldoorn 2009A). Daarnaast lijkt Apeldoorn zich op de kaart te willen zetten door middel van evenementen. Inwoners die een evenement willen organiseren (dat bijdraagt aan het versterken van het beeld van Apeldoorn) kunnen subsidie aanvragen (Gemeente Apeldoorn 2009B). In recent onderzoek (De Stentor 2009) wordt gesteld dat Apeldoorn zich meer als hoofdstad van de Veluwe zou moeten profileren. Een vergelijking wordt hierbij gemaakt met Innsbruck, dat dezelfde regionale functie vervult. Innsbruck hoopt zo mensen aan te trekken die een dag blijven en winkelen, uit eten gaan en een bezoek brengen aan musea en evenementen. Dit wordt onder andere gerealiseerd door goedkoop parkeren in te voeren en een goedkope buslijn die de toeristen langs alle interessante plekjes van Innsbruck brengt. Verwacht wordt dat ook in Apeldoorn meer bezoekers komen bij uitbreiding van het voorzieningenaanbod en wanneer er meer winkels in het centrum komen. Daarnaast kan er in Apeldoorn een buslijn worden gemaakt die rijdt langs Paleis het Loo, de Julianatoren, de Apenheul en Berg en Bos. Amersfoort Amersfoort is een stad die in korte tijd een enorme groei heeft gekend. Vooralsnog wordt het imago van Amersfoort ontleent aan die groei. Om na die groei een goede naamsbekendheid te hebben is er het volgende voorgesteld:  



blz. 28

Amersfoort heeft enkele positieve eigenschappen (goede ligging, prettig woonklimaat, historische binnenstad). Deze sterke punten moeten verder ontwikkeld worden. Amersfoort moet geen regionale centrumfuncties willen vervullen. Er wordt gesteld dat dit wel de natuurlijke neiging van een stad is. In het geval van Amersfoort ligt het echter anders: “Juist dankzij de uitstekende geografische ligging en de welvarende bevolking kunnen Amersfoorters heel gemakkelijk naar andere plaatsen toe om te gaan winkelen of voor theaterbezoek. Geadviseerd wordt dit feit onder ogen te zien en de energie niet te stoppen in voorzieningen die ‘om de hoek’ al beschikbaar zijn. In plaats daarvan moeten de eigen sterke punten verder ontwikkeld worden.” Qua toerisme wordt er geconcludeerd dat Amersfoort te weinig te bieden heeft voor een bezoeker van buiten de gemeente. Voor verblijfstoeristen heeft Amersfoort te weinig te bieden. Daarom richt men zich alleen op bestemmingstoerisme: toeristen die met een speciaal doel de stad bezoeken (bezoeken aan festivals, evenementen of fietsen, outdoorsporten en watertoeristen). Daarom wordt geadviseerd om vooral de bewoners binnen de gemeente kennis te laten maken met Amersfoort. Vanwege de enorme groei hebben weinig bewoners een echte binding met de stad. De slogan die op de website van de gemeente staat heet dan ook: Amersfoort, stad met een hart (Berenschot 2006).

Ede in beeld

Arnhem Arnhem is actief bezig met citymarketing. Zo heeft Arnhem sinds kort een reclamespotje op televisie. In de tv-spot worden Burgers’ Zoo, het Nederlands Watermuseum en het Nederlands Openluchtmuseum gepromoot. Op het eind wordt er gezegd; “Arnhem maakt jouw dag onvergetelijk”, waarna “made in Arnhem” op het scherm te zien is. Arnhem heeft ook een slogan: Made in Arnhem. Dit is tevens de naam van een kunstfestival. De uitgebreide slogan is: ‘Arnhemse meisjes..?[Made in Arnhem]’. Hierbij wordt verwezen naar de koekjes (Arnhemse meisjes) (Maussart 2008). Het is Arnhem er vooral om te doen om naamsbekendheid te verwerven. Men wil hiervoor ook evenementen en stedelijke producten gebruiken. Bovendien is er zelfs een “made in Arnhem-bokaal”, bedoeld voor de persoon die Arnhem het meest in de schijnwerpers heeft gezet. Het imago dat men neer wilt zetten van de stad is Arnhem als een stad met toonaangevende vernieuwing, als bron van creativiteit en inspiratie (Maussart, 2009). Ook de gemeentelijke website refereert hier aan: “Arnhem blijkt een bron van creativiteit, inspiratie en toonaangevende vernieuwing” (Gemeente Arnhem, 2009). In 2008 was Arnhem de groenste stad van Nederland. Ook qua binnenstad scoort Arnhem hoog op de ranglijst: beste binnenstad van Nederland 2007-2009. Samen met Nijmegen voert Arnhem ook een imagocampagne voor de zogenaamde Cool Region. Doel hiervan is de regio beter op de kaart te zetten voor bezoekers en bedrijven, vooral internationaal (Idealize 2009). Barneveld Barneveld staat vooral bekend om zijn pluimvee. Nederlanders associëren Barneveld al snel met kippen. De gemeente wil Barneveld echter profileren als een goede woonen werkgemeente. Het zal in de promotie van Barneveld (vooral) moeten gaan over de centrale ligging, de bereikbaarheid, de overvloedige ruimte en de relatie met de Veluwe. Het imago van “kippendorp” wordt hierbij losgelaten (Gemeente Barneveld, 2008). Als ‘Unique Selling Points’ worden gezien:     

Goede bereikbaarheid (via OV en A1/A30) Sterke aanwezigheid van transport en logistiek Onderdeel Food Valley Reeds opgebouwd imago rond kip en ei Een plezierig winkelcentrum

Nijmegen De citymarketingcampagne van Nijmegen richt zich op verschillende doelgroepen. Men wil de volgende groepen behouden en aantrekken: huidige bewoners, huidige ondernemers, aanstaande studenten, aanstaande nieuwe inwoners, toeristen, winkelend publiek, non-profit instellingen, commerciële dienstverlening, overige bedrijven, startende bedrijven, beleggers, medewerkers van buitenlandse bedrijven, andere overheden, media en Duitsland. Nijmegen gebruikt de slogan City of health. Volgens Pol (2007) probeert Nijmegen zich deze titel aan te praten, terwijl het niet is gebaseerd op de ware identiteit van Nijmegen. Zo zijn er relatief helemaal niet zoveel gezondheidsgerelateerde bedrijven aanwezig in Nijmegen. Daarnaast is er pas een nieuwe slogan ontwikkeld: “Altijd Nijmegen”. Deze verwijst naar de historie van de stad. Veenendaal Veenendaal heeft in 2003 een samenwerkingsconvenant getekend tussen de gemeente en City Marketing Veenendaal (dat ongeveer 200 detaillisten vertegenwoordigd). Doel van dit convenant was om het winkelgebied van Veenendaal aantrekkelijk te houden. In het kader hiervan wordt de binnenstad ook recentelijk verbouwd (Platform binnenstadsmanagement 2008)


blz. 29

Uit onderzoek (Rennen et al. 2007) blijkt echter dat Veenendaal (nog) sterker moet inzetten om het positieve imago van Veenendaal als winkelstad. Ook wordt aanbevolen om het positieve imago van de binnenstad te gebruiken om Veenendaal te promoten als stad om in te wonen. Wageningen Wageningen wordt actief gepromoot als City of Life Sciences. Wageningen wordt dan ook wel gezien als hart van de Nederlandse agro life sciences en het centrum van de Nederlandse Food Valley (Gemeente Wageningen, 2009A). Daarnaast wil Wageningen zich de komende jaren blijven profileren als Stad der Bevrijding (Gemeente Wageningen 2009B). Tabel 3-1 Samenvattend overzicht citymarketing andere gemeenten/regio’s gemeente/regio

focus

Veluwe

Natuur en landschap, kernen

Apeldoorn

Goed wonen, werken en ontspannen, voorzieningen, evenementen

Amersfoort

Centrale ligging, goed woonklimaat, historische binnenstad

Arnhem

Vernieuwing, creativiteit, inspiratie

Nijmegen

Gezondheid, historie

Barneveld

Centrale ligging, bereikbaarheid, ruimte, relatie met Veluwe

Veenendaal

Winkelgebied

Wageningen

Kennis, Food Valley, Stad der bevrijding

blz. 30

Ede in beeld

4. Resultaten enquête 4.1.

Inleiding

Hoe kijken verschillende doelgroepen tegen de gemeente Ede aan? Door middel van een enquête is onderzocht welk beeld bewoners, bezoekers en buitenstaanders hebben. In dit hoofdstuk wordt ingegaan op deze beelden. Na een beschrijving van de verschillende doelgroepen en de respons komen achtereenvolgens de associaties, waardering, bekendheid en het gebruik aan de orde. Daarna kijken we naar de wensen ten aanzien van het wonen en recreëren.

4.2.

Kenmerken doelgroepen en respons

Verschillende doelgroepen hebben een enquête gekregen: bewoners, bezoekers, potentiële bewoners en buitenstaanders. De verschillende doelgroepen kunnen als volgt worden omschreven. Bewoners Bewoners zijn respondenten woonachtig in de gemeente Ede. In totaal hebben 209 bewoners meegedaan aan de enquête. 64% van de respondenten komt uit Ede-stad, 13% uit Bennekom, 11% uit Lunteren en de overige 12% uit de kleine dorpen Ederveen/De Klomp, Otterlo, Harskamp en Wekerom. De percentages van de respons zijn vergelijkbaar met de verdeling van inwoners in de gemeente Ede. Bezoekers Bezoekers hebben de afgelopen twee jaar een bezoek aan Ede gebracht. In totaal hebben 204 bezoekers meegedaan aan de enquête (tabel 4-1). Bijna alle ondervraagde bezoekers wonen in de provincie Gelderland. Potentiële bewoners Potentiële bewoners hebben plannen binnen vijf jaar te verhuizen en zouden (misschien) naar de gemeente Ede willen verhuizen. In totaal hebben 197 potentiële bewoners meegedaan aan de enquête. De potentiële bewoners zijn vooral woonachtig in de provincie Gelderland (91%); 5% woont in Overijssel en de rest verspreid over Nederland. Buitenstaanders Buitenstaanders hebben de afgelopen 2 jaar geen bezoek aan de gemeente Ede gebracht, en hebben ook geen plannen naar de gemeente Ede te verhuizen. In totaal hebben 303 buitenstaanders meegedaan aan de enquête. Tweederde van de buitenstaanders woont in Gelderland. De circa 100 andere geënquêteerde buitenstaanders wonen verspreid over Nederland. Tabel 4-1 Respons enquête onder niet-Edenaren, naar doelgroep en provincie bezoekers Gelderland Noord-Holland Noord-Brabant Overijssel Friesland Groningen Flevoland Limburg Zuid-Holland Utrecht Drenthe Totaal

absoluut 197 0 0 2 4 0 0 0 0 1 0 204

% 97% 0% 0% 1% 2% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 100

potentiële bewoners absoluut 179 1 3 9 0 1 0 1 2 1 0 197

% 91% 1% 2% 5% 0% 1% 0% 1% 1% 1% 0% 100

buitenstaanders absoluut 204 14 22 16 5 3 3 7 18 8 3 303

% 67% 5% 7% 5% 2% 1% 1% 2% 6% 3% 1% 100

totaal absoluut 580 15 25 27 9 4 3 8 20 10 3 704

% 82% 2% 4% 4% 1% 1% 0% 1% 3% 1% 0% 100

Bron: enquête 2009 Resultaten marktanalyse

blz. 31

4.3.

Associaties met de gemeente Ede

Welke associaties hebben verschillende doelgroepen met de gemeente Ede? In de enquête is aan de bewoners, bezoekers, potentiële bewoners en buitenstaanders gevraagd welke woorden in ze opkomen als ze aan de gemeente Ede denken. De respondenten bleken een groot aantal woorden in gedachten te hebben, welke zijn onderverdeeld in verschillende categorieën (tabel 4-2). Een derde van de genoemde woorden behoort tot de kenmerken van de natuurlijke omgeving zoals bos en heide. Ook sfeerkenmerken worden vaak genoemd (25%), waaronder met name positieve kenmerken zoals gezellig, rustig. Potentiële bewoners en bezoekers noemen relatief vaak positieve sfeerkenmerken. Ook associëren mensen, met name buitenstaanders, de gemeente Ede vaak met de Veluwe (12%). Verder valt op dat vooral mensen van buiten de gemeente Ede associëren met dorps en christelijk, en bewoners slechts in geringe mate. Tabel 4-2 Associaties met de gemeente Ede (%)*

bezoekers

potentiële buitenbewoners staanders inwoners

totaal

voorbeelden

Natuurlijke omgeving

32%

39%

30%

30%

32%

Groen, bosrijk, natuur, heide

Sfeer positief

24%

31%

13%

5%

18%

Gezellig, rustig

Veluwe

12%

9%

19%

4%

12%

Natuurpark. Hoge Veluwe

Dorps (landelijk)

10%

14%

11%

2%

9%

Dorps, klein dorp, landelijk, platteland

Christelijk

11%

12%

10%

3%

9%

Gelovig, kerkelijk, Bible Belt, gereformeerd

Winkelvoorzieningen

18%

13%

4%

2%

9%

Winkelen, centrum, gezellig winkelcentrum, Stadspoort

Mooi

2%

4%

16%

3%

7%

Prachtig, mooie omgeving, mooie plaats om te wonen

Sfeer negatief

7%

4%

6%

11%

7%

Saai, druk, ongezellig, lelijk, stug, kleinburgerlijk

Groot / Stad

5%

6%

5%

9%

6%

Groot, grote gemeente, stad

Ligging

3%

7%

6%

4%

5%

In het oosten, Gelderland, ver weg, dichtbij

Totaal aantal associaties

450

436

556

259

1701

Totaal aantal resp.n

210

204

313

209

936

*Alleen de categorieën die 5% of meer uitmaakten van het totale aantal associaties is weergegeven. Bron: enquête 2009 Leeftijd speelt een rol bij de associaties. Zo noemen jongeren (15 t/m 24 jaar) relatief vaak positieve sfeerkenmerken en de natuurlijke omgeving. Hoe ouder men is, hoe minder vaak dorps, christelijk en de centrale ligging worden genoemd.

4.4.

Kenmerken van de gemeente Ede

Aan de respondenten is gevraagd een keuze te maken uit twee tegenovergestelde kenmerken, met een neutrale optie er tussen in. De gemeente Ede wordt door ruim de helft van de bewoners gezien als een mooie, levendige, rustige, veilige, ruim opgezette, gezellige gemeente (tabel 4-3). Bijna de helft van de bewoners bestempelt de gemeente Ede als traditioneel en 30% vindt Ede een moderne gemeente. Toch beschouwt bijna tweederde de gemeenschap als individualistisch (ieder op zich), en nog geen 20% als hecht. Daarnaast vindt ongeveer een kwart van de bewoners de gemeente ongezellig, saai, onveilig en/of benauwd.

blz. 32

Ede in beeld

Ook bezoekers, buitenstaanders en potentiële bewoners zien Ede dikwijls als een mooie, rustige en gezellige gemeente. De meningen van deze respondenten zijn echter minder uitgesproken. Vaak kozen zij voor het neutrale antwoord. Blijkbaar was het voor hen lastig om een keuze te maken uit de twee kenmerken. Verder valt op dat bezoekers, buitenstaanders en potentiële bewoners Ede relatief vaak zien als een gemeente met een hechte gemeenschap, terwijl bewoners de gemeenschap vaker als individualistisch (ieder op zich) zien. Aan de bewoners is ook gevraagd wat de meest typerende plek in de gemeente Ede is. Ook hierbij denken bewoners vooral aan natuur, zoals de Ginkelse heide, de Veluwe, het buitengebied etc. Maar bijna even vaak hebben inwoners het centrum voor ogen of onderdelen van het centrum zoals de winkelstraat, de markt, het Museumplein etc. Daarnaast wordt de Oude kerk door 65+-ers vaak genoemd als typische plek van de gemeente Ede. Jongeren noemen relatief vaak aspecten die met het centrum van Ede te maken hebben, zoals: winkelcentrum, stad, Museumplein, etc. Bezoekers en potentiële bewoners zien vooral het centrum als typerende plek. Maar ook de natuur wordt vaak genoemd: de Veluwe, Ginkelse heide, de schaapskooi etc. Ook denken bezoekers en potentiële bewoners regelmatig aan bepaalde voorzieningen zoals Cinemec, Ziekenhuis de Vallei, de Reehorst en de Stadspoort als typerende plek. Een kleine 10% weet geen typerende plek te noemen. Tabel 4-3 Kenmerken van de gemeente Ede (%)

Mooi Neutraal Lelijk Weet niet Levendig Neutraal Saai Weet niet Rustig Neutraal Druk Weet niet Ruim opgezet Neutraal Benauwd Weet niet Veilig Neutraal Onveilig Weet niet Hechte gemeenschap Neutraal Individualistisch (ieder voor zich) Weet niet Gezellig Neutraal Ongezellig Weet niet Modern Neutraal Traditioneel Weet niet

potentiële buitenbezoekers bewoners staanders bewoners 46% 57% 31% 64% 42% 37% 31% 18% 7% 2% 4% 17% 5% 4% 34% 1% 35% 36% 16% 56% 43% 46% 35% 19% 11% 10% 12% 25% 11% 8% 38% 0% 39% 50% 35% 55% 35% 33% 27% 23% 18% 12% 4% 22% 9% 4% 34% 0% 40% 46% 25% 58% 43% 39% 31% 15% 6% 5% 3% 25% 11% 10% 41% 2% 21% 32% 16% 54% 40% 42% 34% 20% 19% 12% 9% 26% 20% 14% 41% 1% 15% 26% 20% 16% 41% 43% 28% 16% 15% 11% 6% 64% 29% 20% 46% 4% 40% 52% 28% 55% 39% 36% 29% 15% 10% 4% 5% 28% 10% 7% 37% 3% 22% 25% 10% 30% 40% 43% 31% 22% 26% 25% 22% 48% 12% 8% 38% 1%

totaal 47% 32% 7% 14% 33% 35% 14% 17% 44% 29% 13% 14% 40% 32% 9% 19% 29% 34% 16% 21% 19% 31% 22% 27% 42% 30% 11% 17% 20% 34% 29% 17%

Bron: enquête 2009


blz. 33

4.5.

Waardering gemeente Ede

Ruim de helft van de respondenten heeft een positief beeld van de gemeente Ede, waarvan enkele respondenten een zeer positief beeld (figuur 4-1). Bewoners hebben iets vaker een positief beeld dan niet-bewoners. Een derde staat neutraal tegenover de gemeente Ede. Toch zijn er ook respondenten met een negatief beeld van de gemeente (8%). Opvallend is dat dit relatief vaak bewoners en bezoekers zijn. Respondenten met een zeer negatief beeld ontbreken nagenoeg.

Bezoekers

Potentiele bewoners Bewoners

Buitenstaander 0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Zeer positief

Positief

Niet positief, niet negatief

Negatief

Zeer negatief

Weet ik niet

Figuur 4-1 Waardering van de gemeente Ede (%) Bron: enquête 2009 In tabel 4-4 is weergegeven hoe de gemeente Ede scoort op verschillende aspecten. De gemeente Ede wordt in zijn totaliteit met een 7,2 beoordeeld. Potentiële bewoners geven het hoogste rapportcijfer: 7,6. De bereikbaarheid per auto krijgt het hoogste rapportcijfer (7,8), gevolgd door de aanwezigheid van groen/natuur (7,7) en de bereikbaarheid per openbaar vervoer (7,6). Het woningaanbod (6,4) en de veiligheid (6,3) worden het laagst gewaardeerd. Wel is alleen aan de inwoners gevraagd deze laatste twee aspecten te waarderen. Tabel 4-4 Gemiddelde rapportcijfers voor aspecten van de gemeente Ede

Bereikbaarheid per auto

bezoekers 7,9

potentiële bewoners 7,9

inwoners 7,7

totaal 7,8

Aanwezigheid groen/natuur

7,9

7,8

7,5

7,7

Bereikbaarheid per openbaar vervoer

7,6

8,1

7,2

7,6

.

.

7,4

7,4

7,2

7,6

7,2

7,3

.

.

7,3

7,3

Aanbod restaurants

7,1

7,4

7,2

7,2

Zorgvoorzieningen.

.

.

7,2

7,2

Recreatieve voorzieningen

7,4

7,5

6,8

7,2

Culturele voorzieningen

7,3

7,4

6,9

7,1

.

.

7,1

7,1

7,0

7,1

.

7,1

Sportvoorzieningen. Winkelvoorzieningen Opleidingsmogelijkheden.

Werkgelegenheid. Overnachtingsmogelijkheden Parkeergelegenheid

6,9

7,2

.

7,0

Aanbod cafés/discotheken

6,5

7,0

6,9

6,8

.

.

6,7

6,7

6,7

7,2

6,4

6,7

.

.

6,4

6,4

.

.

6,3

6,3

7,2

7,6

7,0

7,2

Kindvriendelijkheid Sfeer/gezelligheid Woningaanbod Veiligheid Algemeen oordeel gemeente Ede

Bron: enquête 2009 blz. 34

Ede in beeld

Hoe belangrijk is de aanwezigheid van deze aspecten? Voor een aantal aspecten is gevraagd aan de bewoners, potentiële bewoners en bezoekers hoe belangrijk het is dat deze in de gemeente Ede aanwezig zijn (figuur 4-2) Qua belangrijkheid staat de aanwezigheid van groen en sfeer/gezelligheid bovenaan gevolgd door bereikbaarheid per auto en winkelvoorzieningen. Meer dan 80% van de respondenten vindt het belangrijk dat deze kenmerken in de gemeente Ede aanwezig zijn. Het aanbod cafés en discotheken zien de inwoners daarentegen als minder essentieel. Iets meer dan 30% van de bewoners vindt het belangrijk dat er cafés/discotheken aanwezig zijn in de gemeente Ede. Dit zijn vooral jongeren. Jongeren vinden daarentegen de aanwezigheid van culturele voorzieningen minder belangrijk. Het belang van culturele voorzieningen neemt namelijk toe met de leeftijd. Aanwezigheid groen/natuur Bereikbaarheid per auto Bereikbaarheid per openbaar vervoer Sfeer/gezelligheid Winkelvoorzieningen Recreatieve voorzieningen Aanbod restaurants Culturele voorzieningen Aanbod cafés / discotheken 0%

20%

40%

60%

80%

100%

zeer belangrijk

belangrijk

neutraal

onbelangrijk

zeer onbelangrijk

weet niet/geen mening

Figuur 4-2 Belang aanwezigheid aspecten in de gemeente Ede Bron: enquête 2009 Aan de potentiële bewoners en buitenstaanders is ook een aantal stellingen voorgelegd (figuur 4-3). Meer dan de helft heeft geen mening over de stellingen met betrekking tot het voorzieningen en het centrum van de gemeente Ede. Kennelijk is men onvoldoende bekend om een oordeel te geven. De mensen die wel een oordeel hebben gegeven zijn het vooral eens of neutraal. Met de stelling ‘Er zijn voldoende winkels in de gemeente Ede’ zijn de respondenten het het vaakst eens (35%), gevolgd door de stelling ‘Ede-stad heeft een gezellig centrum’ (30%). De gemeente Ede heeft voldoende opleidingsmogelijkheden De gemeente Ede biedt voldoende sportmogelijkheden De gemeente Ede heeft op cultureel terrein genoeg te bieden Er zijn voldoende mogelijkheden om naar een café/discotheek te gaan in de gemeente Ede Er zijn voldoende mogelijkheden om uit eten te gaan in de gemeente Ede Er zijn voldoende winkels in de gemeente Ede Ede heeft een gezellig centrum 0%

20%

40%

60%

80%

100%

Zeer mee eens

Zeer mee eens

niet eens/niet oneens

mee oneens

Zeer mee oneens


Figuur 4-3 Stellingen voorzieningen en centrum gemeente Ede Bron: enquête 2009 Resultaten marktanalyse

blz. 35

Wat betreft de stellingen over wonen en recreëren in de gemeente Ede hebben meer mensen een mening (figuur 4-4). Deze stellingen zijn overigens ook aan de bezoekers voorgelegd. Ook met deze stellingen zijn de meeste respondenten het eens of neutraal. Men is het vooral eens met de stelling dat Ede een aantrekkelijk buitengebied heeft (53%) en de stelling ‘Ede lijkt me een prettige gemeente om een dagje/weekendje naar toe te gaan’ (45%). 30% van de respondenten lijkt Ede een prettige gemeente om te wonen, en bijna 30% lijkt Ede een prettige gemeente om op vakantie te gaan. Ruim 10% ziet daarentegen Ede juist niet als een prettige gemeente om op vakantie te gaan.

Ede lijkt me een prettige gemeente om te wonen In de afgelopen jaren zijn er aantrekkelijke woningen in de gemeente Ede bijgekomen Ede lijkt me een prettige gemeente om op vakantie te gaan Ede lijkt me een prettige gemeente om een dagje/weekendje naar toe te gaan De gemeente Ede heeft een aantrekkelijk buitengebied In de gemeente Ede zijn voldoende recreatiemogelijkheden 0%

20%

40%

60%

80%

100%

Zeer mee eens

mee eens


mee oneens

Zeer mee oneens


Figuur 4-4 Stellingen wonen en recreëren gemeente Ede Bron: enquête 2009 De meerderheid van de ondervraagde potentiële bewoners en buitenstaanders heeft geen mening over de stellingen rond de werkgelegenheid in de gemeente Ede. De mensen die wel een mening hebben gegeven zijn het overwegend eens met de stelling ‘In de gemeente Ede is een grote variatie aan werkgelegenheid’ en ‘In de gemeente Ede kom je gemakkelijk aan werk’. Over de bereikbaarheid van Ede hebben meer mensen een mening. Bijna 60% is het eens met de stelling dat de gemeente Ede goed met de auto te bereiken is; slechts 1% is het oneens. Ook de mensen die een mening hebben gegeven over de bereikbaarheid per openbaar vervoer zijn vooral positief: nog geen 5% is het oneens met de stelling dat Ede goed met het openbaar vervoer te bereiken is (figuur 4-5). In de gemeente Ede is een grote variatie aan werkgelegenheid In de gemeente Ede kom je gemakkelijk aan werk De gemeente Ede is goed met de auto te bereiken De gemeente Ede is goed met het openbaar vervoer te bereiken 0%

20%

40%

60%

100%

Zeer mee eens

mee eens


mee oneens

Zeer mee oneens


Figuur 4-5 Stellingen economie en verkeer en vervoer gemeente Ede Bron: enquête 2009

blz. 36

80%

Ede in beeld

4.6.

Bekendheid en gebruik gemeente Ede

In hoeverre zijn de niet-Edenaren bekend met de gemeente Ede? Aan de bezoekers en potentiële bewoners is gevraagd hoe vaak men de afgelopen twee jaar een bezoek aan de gemeente Ede heeft gebracht (figuur 4-6). Ruim de helft brengt minder dan een keer per maand een bezoek aan de gemeente Ede. Ongeveer een tiende bezoekt Ede minimaal een keer per week; en bijna 30% eens of meerdere keren per maand (maar niet wekelijks). Weet ik niet 5,8% Vaker dan één keer per week 8,2% Eén keer per week 3,2%

Niet wekelijks maar wel meerdere keren in de maand 14,9%

Minder dan 1x per maand 53,6%

Eén keer per maand 14,3%

Figuur 4-6 Frequentie waarmee bezoekers en potentiële bewoners de gemeente Ede bezoeken Bron: enquête 2009 Winkelen is de meest genoemde bezoekreden (figuur 4-7): bijna de helft is de afgelopen 12 maanden in de gemeente Ede geweest om te winkelen. Maar ook het bezoeken van familie en vrienden is een veelgenoemde reden: vooral voor potentiële bewoners (39%) en in iets mindere mate voor bezoekers (25%). Een vijfde is in de gemeente Ede geweest om te wandelen, werken of naar een theater/bioscoop te gaan. 45% 50%

Te winkelen 25%

Familie en/of vrienden te bezoeken Te wandelen

17%

Naar het theater of bioscoop te gaan

16%

23% 16% 20% 16% 20% 19% 19% 14% 14%

Te fietsen Uit eten te gaan Te werken Naar het ziekenhuis of andere zorginstelling te gaan

8% 11% 7% 9%

Naar een museum te gaan (bijv. Kröller-Müller) Een evenement te bezoeken Uit te gaan naar café/discotheek

1%

6% 2% 4% 5% 3% 4% 2%

Een weekendje weg te gaan Een congres te bezoeken Op vakantie te gaan bezoekers

39%

24%

16% 14%

Anders, namelijk

potentiele bewoners 0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

Figuur 4-7 Bezoekreden gemeente Ede Bron: enquête 2009 Resultaten marktanalyse

blz. 37

Aan de bezoekers en potentiële bewoners is gevraagd of men bekend is met de culturele voorzieningen in de gemeente Ede (figuur 4-8). Het Kröller-Müller museum is het meest bekend: ruim 80% is hier bekend mee. Ongeveer de helft is bekend met de Reehorst. Ook Cinemec is redelijk bekend: bij 39% van de bezoekers en 47% van de potentiële bewoners. Opvallend is verder de bekendheid van het Infanterie Museum: ruim 30% is hier bekend mee. 80% 83%

Kröller-Müller museum 51% 48%

Reehorst 39%

Bioscoop CineMec

47% 32% 31%

Infanterie Museum Harskamp 26%

Tegelmuseum Otterlo

19% 18% 19%

Historisch Museum Ede

17%

Openluchttheater

28% 16% 13%

Kijk- en Luistermuseum Bennekom

10% 12%

Museum Oud Lunteren

7% 9%

Cultura bezoekers

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

potentiele bewoners

Figuur 4-8 Bekendheid met culturele voorzieningen Bron: enquête 2009 Tevens is aan de bezoekers, potentiële bewoners en buitenstaanders gevraagd naar de bekendheid van het intercitystation in de gemeente Ede. De helft van deze nietEdenaren weet dat Ede een intercitystation heeft; potentiële bewoners (68%) en bezoekers (59%) vaker dan buitenstaanders (35%). Ongeveer 30% van de niet-Edenaren heeft de afgelopen twee jaar weleens iets gelezen in de media over de gemeente Ede. Ook is gevraagd waarover men iets heeft gelezen. Ruim de helft van de respondenten noemt criminaliteit, overlast, problemen met het busvervoer, bedreiging van buschauffeurs en/of problemen met jongeren als onderwerp. Verder worden allochtonen en voorzieningen (bijvoorbeeld ziekenhuis Gelderse Vallei, Cinemec, de Reehorst) meerdere keren genoemd. De mensen die iets over Ede gelezen hebben in de media, hebben iets vaker een negatief beeld van Ede.

blz. 38

Ede in beeld

4.7.

Wonen in de gemeente Ede

Welke aspecten maken het wonen in de gemeente Ede aantrekkelijk? Vooral de aanwezigheid van groen en de nabijheid van natuur worden genoemd. Daarnaast vormen rust en ruimte een belangrijke aantrekkelijkheidsfactor (figuur 4-9). Aanwezigheid groen

33%

Nabijheid natuur

27%

Rust

25%

Ruimte

21%

Woningaanbod

12%

Centrale ligging

8%

Bereikbaarheid

4%

Aanwezigheid familie en/of vrienden

5%

Emotionele binden (geboren en getogen, etc)

10%

Werk / werkgelegenheid

7%

Gezelligheid

2%

Sfeer

2%

Voorzieningen (veel, dichtbij, etc)

6%

Kerkelijkheid

2%

Kindvriendelijkheid

1%

Weet niet / geen antwoord

3%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

Figuur 4-9 Aspecten die het wonen in de gemeente Ede aantrekkelijk maken Bron: enquête 2009 Toch zijn er ook aspecten die bewoners missen in hun gemeente. De meerderheid van de bewoners (63%) mist echter niets in Ede. Door de inwoners die wel iets missen worden voorzieningen het vaakst genoemd, gevolgd door gezelligheid. Wat betreft voorzieningen gaat het vooral om recreatieve voorzieningen zoals een openlucht zwembad of recreatieplas; en culturele voorzieningen zoals een concertzaal. Overigens heeft de gemeente twee openluchtzwembaden (Bennekom en Lunteren); waarschijnlijk wenst men een openluchtzwembad in Ede-stad. Kennelijk wordt de huidige concertzaal niet altijd als een concertzaal gezien, en is er behoefte aan grotere concertzaal voor bijvoorbeeld popoptredens. Zo blijkt ook uit de Cultuuren uitgaansmonitor dat er behoefte is aan meer popoptredens (Gemeente Ede 2009A) Daarnaast mist een aantal inwoners veiligheid. De meerderheid van de inwoners vindt het prettig wonen in de gemeente Ede (85%). 7% van de inwoners is het oneens met de stelling “het is prettig wonen in de gemeente Ede”. De overige bewoners zijn neutraal. De helft van de bewoners is trots inwoner van de gemeente Ede te zijn. Ruim de helft raadt mensen aan om in de gemeente Ede te gaan wonen. Bijna een kwart van de bewoners doet dit niet. En ruim de helft is van mening dat er de afgelopen jaren aantrekkelijke woningen in Ede zijn bijgekomen (figuur 4-10).


blz. 39

In de afgelopen jaren zijn er aantrekkelijke woningen in de gemeente Ede bijgekomen Ik raad mensen aan om in de gemeente Ede te gaan wonen Ik ben trots dat ik inwoner van de gemeente Ede ben

Ede is een prettige gemeente om in te wonen 0%

20%

40%

60%

80%

100%

Helemaal mee eens

Mee eens

Niet mee eens en niet oneens

Oneens

Helemaal oneens

Weet niet / geen mening

Figuur 4-10 Stellingen wonen in de gemeente Ede Bron: enquête 2009 Aan de inwoners is ook gevraagd waar men zich vooral mee verbonden voelt (figuur 4-11). Edenaren voelen zich vooral verbonden met hun buurt (31%) of dorp (23%) en in iets mindere mate met de gemeente Ede (16%).

Anders, namelijk .... 5%

Weet niet / geen mening 9% Mijn buurt 30%

Nederland 17%

De gemeente Ede 16%

Mijn dorp 23%

Figuur 4-11 Locatie waar bewoners zich verbonden mee voelen Bron: enquête 2009 Bijna één op de vijf ondervraagde inwoners heeft verhuisplannen. 5% wil beslist binnen 5 jaar verhuizen; en bijna 15% wil eventueel wel/misschien verhuizen. Men wil vooral verhuizen vanwege woonredenen: omdat de woning te klein of te groot is of vanwege de woonbuurt. De gewenste bestemming varieert: van Ede-stad en een van de dorpen tot buiten de gemeente Ede.

4.8.

Verhuizen naar de gemeente Ede?

Waarom willen mensen van buiten Ede naar de gemeente Ede verhuizen? De potentiële bewoners in het onderzoek geven vooral als reden de afstand tot het werk en de aantrekkelijke omgeving. Ook rust, natuur en centrale ligging worden vaak als reden genoemd.

blz. 40

Ede in beeld

Aan de bezoekers en buitenstaanders is gevraagd hoe waarschijnlijk het is dat men naar de gemeente Ede verhuist, stel dat men naar een andere gemeente verhuist. Nog geen 5% geeft aan (zeer) waarschijnlijk naar Ede te verhuizen. De reden dat men in de meeste gevallen niet naar Ede wil verhuizen is de binding met de huidige woonplaats en dat de huidige woonplaats goed bevalt. Door een deel wordt Ede niet aantrekkelijk/interessant gevonden. Ook te ver van werk en/of familie is dikwijls een reden. Enkele respondenten noemen ‘’een verkeerde sfeer” en “problemen / onveiligheid” als reden. Hoe zien de woonwensen van de potentiële bewoners er uit? (figuur 4-12). Een kwart wenst een rijtjeswoning. Eén op de vijf prefereert een vrijstaande woning. Bijna 20% wil graag naar twee-onder-een-kapwoning verhuizen en ook bijna 20% naar een appartement. Woning met winkel-, kantoor-, praktijk- of bedrijfsruimte 2% Anders, namelijk Boven- of 4% benedenwoning 2% Studentenhuis 5%

Tussen- of /hoekwoning 23%

Flat/appartement 5 of meer woonlagen 6% Seniorenwoning, aanleunwoning 6%

Vrijstaande woning/bungalow 21%

Flat/appartement minder dan 5 woonlagen 13% Twee-onder-een kapwoning 18%

Figuur 4-12 Gewenst type woning potentiële bewoners Bron: enquête 2009 Bijna de helft van de potentiële bewoners is op zoek naar een koopwoning. Ruim 30% zoekt een huurwoning, en een vijfde weet het niet. De potentiële bewoners hebben vooral voorkeur voor een woning in het centrum of een nieuwbouwwijk: elk door bijna 30% genoemd. Maar ook de dorpen en het buitengebied zijn populair. Zo wil een kwart naar het buitengebied verhuizen; en een vijfde naar één van de dorpen. Aan de potentiële bewoners is ook gevraagd hoe belangrijk het is dat bepaalde aspecten in de nieuwe woonomgeving aanwezig zijn (figuur 4-13). Veiligheid staat bovenaan. Bijna alle potentiële bewoners vinden veiligheid belangrijk. Daarnaast is voor een groot deel van de potentiële bewoners de aanwezigheid van groen/natuur en ruimte van belang. Ook sfeer/gezelligheid, winkelvoorzieningen, rust, bereikbaarheid per auto en parkeergelegenheid wordt door 80% of meer van de potentiële bewoners genoemd.


blz. 41

Veiligheid Aanwezigheid groen/natuur Bereikbaarheid per auto Rust Ruimte Winkelvoorzieningen Bereikbaarheid per openbaar vervoer Parkeergelegenheid Werkgelegenheid Zorgvoorzieningen Sfeer/gezelligheid Kindvriendelijkheid Aanwezigheid water Opleidingsmogelijkheden Recreatieve voorzieningen Saamhorigheid Restaurants Culturele voorzieningen Cafés/discotheken 0%

20%

40%

60%

80%

zeer belangrijk

belangrijk

neutraal

onbelangrijk

zeer onbelangrijk


Figuur 4-13 Belang aanwezigheid aspecten in de woonomgeving volgens potentiële bewoners Bron: enquête 2009

4.9.

Recreatiewensen

Welke aspecten maken het aantrekkelijk om een bezoek aan de gemeente Ede te brengen? Bezoekers en potentiële bewoners geven vooral de natuur/groen als antwoord. Maar ook het winkelcentrum en andere voorzieningen (bijvoorbeeld restaurants, musea, bioscoop) worden vaak genoemd. Ook is gevraagd wat wordt gemist in de gemeente Ede als bezoeker/recreant. Een goede sfeer staat bovenaan, gevolgd door een gezellige stadskern en winkels. Ook gratis parkeren, veiligheid, een discotheek en goede informatievoorziening / bewegwijzering wordt door enkele niet-Edenaren genoemd. Aan de buitenstaanders is gevraagd of men van plan is de komende twee jaar een 2 dagje uit in Nederland te gaan . Ruim 70% is dit inderdaad van plan. Welke aspecten worden belangrijk gevonden voor een dagje uit? Sfeer/gezelligheid en bereikbaarheid per auto worden het meest belangrijk gevonden: meer dan 80% vindt deze aspecten belangrijk (figuur 4-14). Maar ook restaurants en de aanwezigheid van groen/natuur ziet men als belangrijk (door respectievelijk 76% en 71%).

2

Bewust is gevraagd naar een dagje uit in Nederland. Aangezien het om buitenstaanders gaat is de kans namelijk gering dat men van plan is een dagje uit in Ede te gaan, met als gevolg een beperkte respons bij de vervolgvragen. blz. 42

100%

Ede in beeld

Sfeer/gezelligheid Bereikbaarheid per auto Aanwezigheid groen/natuur Restaurants Bereikbaarheid per openbaar vervoer Winkelvoorzieningen Kindvriendelijkheid Aanwezigheid water Recreatieve voorzieningen Aanwezigheid strand Culturele voorzieningen Cafés/discotheken 0%

20%

40%

60%

80%

100%

zeer belangrijk

belangrijk

neutraal

onbelangrijk

zeer onbelangrijk


Figuur 4-14 Belang aanwezigheid aspecten bij een dagje uit Bron: enquête 2009 Bijna 60% van de buitenstaanders is van plan de komende twee jaar op vakantie/een weekendje weg in Nederland te gaan. Ook voor een vakantie/weekendje weg zijn vooral sfeer/gezelligheid (90%) en de bereikbaarheid per auto (87%) essentieel, gevolgd door restaurants (79%) en groen/natuur (82%) (figuur 4-15). Bereikbaarheid per auto Sfeer/gezelligheid Aanwezigheid groen/natuur Aanwezigheid water Restaurants Winkelvoorzieningen Recreatieve voorzieningen Kindvriendelijkheid Aanwezigheid strand Bereikbaarheid per openbaar vervoer Culturele voorzieningen Cafés/discotheken 0%

20%

40%

60%

80%

100%

zeer belangrijk

belangrijk

neutraal

onbelangrijk

zeer onbelangrijk


Figuur 4-15 Belang aanwezigheid aspecten bij vakantie/weekendje weg Bron: enquête 2009 Gekeken naar de vrijetijdsbesteding van de buitenstaanders valt op dat vooral wandelen, winkelen, lezen en fietsen populair zijn (figuur 4-16). 40% van de respondenten noemt één van deze activiteiten. Ook sporten, uitgaan en vrijwilligerswerk wordt door een aanzienlijk deel van de respondenten gedaan in de vrije tijd (door 20% of meer).


blz. 43

Wandelen

50%

Winkelen

47% 45%

Lezen

42%

Fietsen Sporten

30%

Uitgaan

29%

Vrijwilligerswerk

20%

Bezoek dierentuinen

15%

Bezoek musea

13%

Bezoek attractieparken

13%

Muziek instrument bespelen

11%

0%

10%

20%

30%

Figuur 4-16 Vrijetijdsbesteding buitenstaanders Bron: enquête 2009

blz. 44

Ede in beeld

40%

50%

60%

5. Resultaten interviews en groepsbijeenkomsten 5.1.

Inleiding

Naast de enquête heeft OO&S interviews gehouden met relevante maatschappelijke organisaties op het gebied van wonen, werken, recreëren en investeren. Met behulp van deze interviews is achterhaald hoe deze organisaties aankijken tegen Ede. Welk beeld hebben bijvoorbeeld bedrijven van Ede? Wat worden als sterke en zwakke punten gezien? Hoe kan het imago van Ede worden beïnvloed? Naast interviews is in dit hoofdstuk ook gekeken naar de resultaten van de bijeenkomsten met experts (buitenstaanders) en stakeholders uit Ede op het gebied van ondernemen, werken, studeren, recreëren, vrijetijd en wonen, gehouden door de afdeling Communicatie (gemeente Ede 2009D).

5.2.

Beeldvorming Ede

Associaties Aan de sleutelfiguren is gevraagd welk beeld men zelf heeft van de gemeente Ede. De antwoorden zijn zowel positief (groen, rustig, groot, ondernemend, gebied met economische ambities) als negatief (saai, geen gezellig centrum, bekrompen) van aard. Of Ede een dorp of een stad is daar verschillen de meningen over: ‘Het hangt er een beetje tussen in, maar het is zeker geen stad’. ‘Het wordt nooit een stad’ Ook wordt Ede geassocieerd met een slaapstad en een dorp met stadse fratsen. En hoe kijken anderen volgens de sleutelfiguren tegen Ede aan? De associaties zijn zeer divers: van Biblebelt tot camera's in Veldhuizen, van klein en kleurloos, kerkdorp op de hei, tot pretoord, vakantieplek op de Veluwe. Opvallend is ook dat heel veel mensen gewoon niet weten waar het ligt en hoe groot het is. In het buitenland blijkt Ede vrijwel onbekend te zijn. Wel kent men vaak het Kröller-Müller Museum dat altijd met Otterlo wordt gecombineerd. Ook het Park Hoge Veluwe scoort hoog. ‘Niemand denkt er aan dat het Kröller-Müller museum in Ede staat’. Sterke punten Wat zijn sterke punten van de gemeente Ede? Vooral de centrale ligging in Nederland en de ligging nabij de Veluwe worden als sterk punt genoemd: ‘Ik vind heel sterk de ligging. Zowel de ligging ten opzichte van de Randstad als ten opzichte van het achterland (Duitsland bijvoorbeeld). Het ligt natuurlijk ook qua infrastructuur prima, met de A30 en de A12. En het ligt ook prima ten opzichte van en eigenlijk in een groen recreatief waardevol gebied. Het is niet zomaar een recreatie gebiedje, maar het is de Veluwe, dat vind ik het mooiste natuurpark van Nederland’. ‘Doordat, het goed ligt, ben je ook een goede vestigingsplaats voor bedrijven, met name bedrijven uit de Randstad, die daar geen plek kunnen krijgen of niet kunnen uitbreiden’. ‘Je zit dicht bij de hei en tegelijkertijd kun je ook zo in de stad zitten. Je zit goed tussen de A12 en de A30 in. Het is eigenlijk een unieke locatie. Het is een mooie woongemeente, ik ben hier weggegaan vanwege de hoge woningprijzen. Dat je dicht bij de hei zit zou de gemeente wel wat meer uit kunnen buiten. Je hebt toch een beetje vakantie gevoel, lekker tot rust komen en toch alle voorzieningen hebben’.


blz. 45

‘Het ligt natuurlijk uitstekend. Qua ontsluiting zitten we ook heel goed. Je hebt de A12, die ook bij stukjes en beetjes drie baans gaat worden. Je hebt de A1 en de A30. De A30 is natuurlijk een hele grote vooruitgang geweest. De wens daarbij is dat die nog wat doorgetrokken wordt naar Almere en hier naar de A15. Dan krijg je in Nederland ook een betere Noord-Zuid verbinding, want die zijn in Nederland heel zwak. Dus onze ligging is perfect’. ‘Je bent nagenoeg met één stap op de Veluwe en aan de andere kant zo op de Utrechtse Heuvelrug’. Ook het basisvoorzieningenaanbod wordt als sterk punt gezien: goed ziekenhuis, onderwijsvoorzieningen, ruim winkelaanbod. Wel is het goede winkelaanbod pas de laatste jaren ontstaan, en gaat het vooral om ‘gewone’ winkels en niet zozeer om luxe winkels: ‘In Ede is pas sinds kort een goed winkelcentrum, maar een paar jaar terug zou ik geen winkelketen adviseren om in Ede te starten’. ‘Sinds de aanpak van de markt is Ede qua winkelgebeuren een stuk interessanter geworden. In alle gemeenten in Gelderland zijn de winkelstraten teruggelopen en hier is het 31% gestegen. Dat geeft wel aan dat dat goed opgezet is. Ze moeten nog wel meer hun best doen om een paar trekkers te krijgen’. Ook wordt als sterk genoemd dat Ede ondernemend is. Ede wordt ook wel eens als piek in de Delta gezien: een gebied met economische ambities oftwel ambitieus ten aanzien van de vestiging van bedrijven. ‘Ik vind dat Ede toch wel probeert aan ontwikkelingen mee te doen. Het ondernemingsklimaat, kijk naar bedrijfsterreinen, naar centrum, waar veiligheidsprojecten zijn, waarin Ede vooruitloopt. De camerabeveiliging is nou niet al te positief, maar het is iets waarin Ede wel vooruit liep. Geeft toch een bepaalde veiligheid in het centrum van Ede. Het is nu een algemeen goed, maar indertijd gaf dat veel discussie. We hebben nu projecten in de winkels, waar veelplegers in beeld gebracht worden naar de winkeliers via een internetsysteem. Die hebben ook winkelontzeggingen’. Daarnaast heeft Ede een aantrekkelijk woongebied. ‘Het is een mooi woongebied, het is qua reisafstand naar de rest van Nederland heel prima, een uitstekend station. Je bent in Groningen en Maastricht binnen hele redelijke tijden’. ‘Ede staat voor rust, ruimte, natuur en daar kunnen we trots op zijn. Ede is een oase voor mensen uit de Randstad. De Veluwe geeft veel ruimte. Hier zie je nog eens een wild zwijn. Dat moet je koesteren’. ‘Hier kan je rustig je kinderen opvoeden’. Ook de werkgelegenheid wordt als goed gezien: ‘We hebben hier heel veel industrieterrein gekregen, dat hebben ze goed aangepakt. We hebben hier veel meer werk in Ede dan er inwoners zijn. Er komen veel mensen van buiten Ede hier werken. De werkgelegenheid is goed’. Zwakke punten En wat worden als zwakke punten gezien? Als zwak wordt onder andere gezien dat Ede saai overkomt en geen uitstraling heeft: ‘Ede heeft volstrekt geen uitstraling als stad. Het is een beetje een braaf dorp. Heel mooi wat betreft natuur, maar als stad is het helemaal niks’. ‘Ik denk als het gaat om de uitstraling van een stad, dat daar in Ede nog wel wat aan te verbeteren is’.

blz. 46

Ede in beeld

‘Het is een beetje vlees noch vis. Het is niet slecht, maar ook niet goed. Je kan er niet echt een stempel opplakken van dit is het’. ‘Ook de bebouwing lang de infrastructuur vind ik niet een stimulerende uitstraling hebben. Dat staat vrij ver van de weg. Je hebt niet een geborgen stedelijk gevoel als je de stad inrijdt. Het is allemaal heel erg uiteen gelegd. Dat is dan ook wel dat dorpse. Daarom zeg ik ook het zal nooit een stad worden omdat het die dichtheid niet kent’. Kijkend naar de ontwikkeling van activiteiten, dan loopt Ede bijvoorbeeld niet voorop aldus de sleutelfiguren: ‘We hebben de Heideweek, maar die hebben we al jaren. We roepen al zo’n 10 jaar dat we moeten kijken hoe we daar wat nieuw leven in kunnen brengen. Ik weet uit mijn jeugd dat we met zijn allen naar de hei gingen, je ging de straat versieren en dergelijke. Dat is niet meer, mensen zijn er niet meer. Er is nu een openingsfeest, op het plein komen wat mensen optreden, een heidemarkt. Gelukkig is de heideoptocht weer wat beter aan het gaan, maar dat heeft denk ik ook wel te maken met financiën. Als je er iets van wil maken moet je er ook geld in willen steken. Dit is één voorbeeld. We hadden hier de Fleurig, dat was een groot bloemenevenement. Daar kwamen zo’n 100.000 bezoekers, maar door allerlei bezwaren gaat het hier weg’. Ook behoudendheid wordt als zwak punt gezien, met als gevolg te weinig stedelijke allure: ‘Het Veluwse. Gewoon doen is al gek genoeg. Iemand met ambitie, de eigenaar van Cinemec is iemand met lef en heeft ideeën. Maar in het algemeen is men behoudend. Er is te weinig stedelijke allure. Waar is het centrum? Dat is er eigenlijk niet. Het is geen stad, meer een groot dorp’. ‘Het is een mooi gebied voor wonen, zaken en recreëren. Een voorbeeld: Danone is naar Utrecht gegaan, waarom niet naar Ede? Dat is het gebrek aan stedelijke allure. Want op zich is de ligging prima tussen de A12 en A30. Er moet meer uitstraling komen, aangeven wat er dan wel is’. ‘Ik denk dat de behoudendheid, die ik net noemde, die is soms ook wel negatief. Bijv. ruimte om evenementen op zondag te organiseren zijn moeizaam te realiseren’. ‘Er zit ook heel veel behoudends in, men koestert ook die behouden cultuur’. Enkele sleutelfiguren noemen bekrompenheid als zwak punt: e ‘We hadden 2 paasdag een markt en twee cafés wilden muziek buiten zetten, maar dat mocht niet dat moest binnen. Waarom is niet duidelijk’.

‘Het blijft een dorp. Als je nou de provinciale weg hebt, de 224 dat moest perse vierbaans worden en dat was een plan dat al lang leeft, maar voor de A30. Toch gaan ze de N224 vierbaans maken. Terwijl daar nu alleen bestemmingsverkeer langs komt. Dat kan dan niet meer terug gedraaid worden’. Een ander genoemd zwak punt is het gebrek aan saamhorigheid: ‘Een bepaalde saamhorigheid, samen ervoor gaan. Dat mis ik ook wel eens. Ook zo’n onderwerp als dit, heel lang praten. Ik snap ook dat het heel erg moeilijk is om iets te bedenken. Maar we praten er heel lang over en vervolgens gebeurt er niets’. ‘De saamhorigheid. De ondernemers samen, maar ook met bijvoorbeeld de buitendorpen, dat we samen eens iets gaan organiseren. Dat gebeurt toch weinig. Ook in de buitendorpen wordt dat minder. Misschien zit dat ook in de hele maatschappij’.


blz. 47

Ook het centrum van Ede wordt als zwak punt gezien: ‘De sfeer is verdwenen. In één winkelstraat vind je dan nog wat oude panden. Maar als je denkt aan Zutphen of Deventer, die hebben allemaal leuke pandjes, leuke straatjes. Dat mist Ede gewoon. Daar kan je niets meer aan doen, dat is jammer’. ‘Men doet wel zijn best, daar gaat het helemaal niet om, maar het heeft geen echt centrum, geen echte kern. Als je daar ’s avonds eens gaat eten zie je niemand’. ‘Maar loop ik door het centrum, dan denk ik niet, ik ga nog eens naar Ede om te winkelen. Zo aantrekkelijk vind ik het niet’. Daarnaast heeft Ede geen kwaliteitswinkels en horeca voorzieningen (denk aan goede slager, traiteur, uitgebreide goede horeca en overnachtingsmogelijkheden). We trekken dan ook te weinig toeristen naar het centrum van Ede, aldus enkele geïnterviewden. En ook studenten zijn voor hun vrijetijdsactiviteiten meer op Wageningen gericht. Daarnaast is het voor bedrijven soms lastig om jonge hoogopgeleide medewerkers aan te trekken: ‘Jonge high potentials willen al helemaal niet naar Ede vanwege het stoffige karakter’. Werknemers kiezen vaak voor een woonplek in andere gemeenten zoals Wageningen, Rhenen in plaats van Ede. ‘Als mijn collega’s al deze kant uit zouden komen om te wonen dan zouden ze in Bennekom of in Rhenen gaan wonen of Wageningen’. Bovendien is het aanbod sociale huurwoningen zeer beperkt, waardoor het überhaupt lastig is om aan een huurwoning te komen. ‘De wachttijd voor een flat is 6, 7 jaar en voor een eengezinswoning 12 tot 15 jaar. Dat is een deel van de stadse fratsen, dat is heel lang. Dat is echt jammer en dat komt door die scheefwoners. Die krijg je er alleen maar uit door ze te verleiden naar andere nieuwe woningen’.

5.3.

Kansen

Ondernemers zien de profilering als Food Valley als duidelijke kans. De ligging nabij Wageningen Universiteit is een groot voordeel. Ede zou hier op in kunnen springen en aan kunnen sluiten bij de zogenaamde Quality of life: ‘Food is er al, trek het breder en sluit aan bij Quality of Life met goede voeding, gezondheidscentra, sanatoria, bewegen’. ‘Meer doen met food en health Gelderland. Dat ligt toch in het gebied van de vallei. Health ligt meer rond Nijmegen, Food rond Wageningen, daar kunnen we gebruik van maken’. Ook de natuurlijke omgeving wordt als kans gezien: ‘De gemeente is heel ruim opgezet en heeft een prachtig achterland, hele mooie natuurgebieden. Dat zou je moeten uitbuiten’. ‘Prettig wonen nabij natuur’. ‘Ede heeft niets unieks, ontwikkel potentieel is wel: stad in natuurgebied centraal in het land’. Een ander pareltje is Cinemec: ‘Cinemec is een pareltje langs de A12. Iedereen die er wel eens langs rijdt kent het rode gebouw’. blz. 48

Ede in beeld

Ook de Christelijke Hogeschool (CHE) wordt als een parel gezien. Zo is deze school al een paar keer uitgeroepen tot beste hogeschool van Nederland. En waterpoloclub de PolarBears: ‘Die zwemmen al jaren Europees, die moeten de centjes bij elkaar schrapen om die polo wedstrijden Europees te kunnen spelen. Kun je dat voorstellen, ze moeten volgende week naar Lissabon en daar hebben ze geen geld voor. Dan denk ik : gemeente Ede regel eens een bus, zet daar gemeente Ede op en doe eens wat. Ze moeten meer van de goede dingen gebruikmaken en promoten’. Ook de omvang van Ede wordt als een kans gezien. Wel zou dat veel meer moeten worden benadrukt: ‘Vandaag staat er overigens in de krant dat Ede is toegetreden tot de club van grote gemeenten. Er zijn er vijf bijgekomen en Ede is er één van. Gelukkig begint het een beetje door te dringen dat dit een grote plaats is. Dat dorpje op de Veluwe, dat is voorbij. Je kunt wel zeggen dat de gemeenteraad daar ook mee worstelt, ook vanuit de politieke achtergrond. Men wil het dorpse houden, maar dat kan niet meer Ede is een grote plaats. Dat moeten we durven zeggen. En daar horen dan ook stadse activiteiten bij’. Ook de vergrijzing moet als een kans worden gezien. De zorgsector zou hierop in kunnen springen: ‘Vergrijzing en bevolkingskrimp in Nederland is een feit. Ede schijnt voorlopig nog een uitzondering te zijn. Zie vergrijzing als kans! Zorg wordt steeds mobieler: mensen reizen meer voor zorg. “Waarom niet je in Ede laten behandelen/ onderzoeken laten doen en direct genieten van een heerlijke week vakantie in een prachtige, rustige omgeving?’ Ook de nieuwe woonwijken zoals Kernhem, Ede-Oost worden als een duidelijke kans gezien: ‘Kernhem, is een ambitieus plan dat uitgaat van eenheid, samenhang en biedt confrontatie met het Groen. Enka en het kazerne terrein bieden kans voor de ontwikkeling van Ede’. ‘Met de bouw van de nieuwe wijken in Ede ligt er een kans de hele stad karakter te geven waardoor hoog opgeleide mensen misschien eerder naar Ede komen’. ‘Ik hoop dat er in Ede Oost iets neergezet wordt, welke naam het dan ook krijgt. Als je daar de verbinding zou kunnen leggen tussen cultuur, natuur, erfgoed. Dat je je dan ook heel mooi kunt profileren. Het zit tegen een natuurgebied aan, daar zul je toch ook iets mee moeten. Maar er moet iets goeds van gemaakt worden, waar Ede mee voor de dag kan komen. Dat moet een goede PR krijgen’. Een andere kans is het industriële erfgoed zoals Ginkelse hei, battle fields. Ede kan hiermee een voorportaal naar Arnhem en Nijmegen vormen, die inzetten op historisch cultuurtoerisme.

5.4.

Knelpunten

Als knelpunt van de gemeente Ede wordt de diepgewortelde bescheidenheid genoemd. ‘Het grootste aantal medewerkers in dit ziekenhuis komt uit Ede en omstreken. Wij hebben ook ontdekt dat de mensen heel bescheiden zijn: doe maar gewoon dan doe je gek genoeg. Zij zullen niet met veel trots en bombarie het ziekenhuis gaan vertegenwoordigen. Dat schijnt bij de regio te horen, beetje Veluws. Dus als wij zulke medewerkers hebben heeft de gemeente Ede die ook, die zullen ook niet gaan opscheppen over de gemeente’.


blz. 49

Daarnaast wordt de introvertheid als knelpunt gezien: ‘Het is ook allemaal wat introvert, wat naar binnen gekeerd allemaal. We hebben hier al jaren lang de heidefeesten, maar ik hoor ook dat dat al 100 jaar hetzelfde is. Daar komen wel 40.000 man op af, maar die zitten hier vooral op de camping’. ‘De gemeentelijke organisatie is nogal introvert, dat wil zeggen vooral gericht op de eigen gemeente. Men heeft bedenkingen ten aanzien van samenwerking’. ‘Ede is te introvert. De verlenging van de snelwegen, spoorlijnen etc. Het is net of Ede dat niet belangrijk vindt’. ‘Ik vind dat Ede een beetje meer uit zijn schulp moet kruipen. Ik vind dat Ede veel meer is dan men vindt. We moeten veel onbevangener, veel extroverter worden’. Verder wordt het imago als knelpunt gezien. ‘Ik vind eigenlijk het imago het grootste probleem waar Ede mee worstelt. En dan wordt ons door anderen op geplakt, maar daar moeten we zelf ook iets aan doen. Ik vind vrolijker, alles wat dat mee helpt. Ik zie de vrolijkheid toenemen. Het was vroeger niet leuk in het centrum, het wordt leuker’. ‘Ede heeft echt een imagoprobleem’ ‘We hebben geen eenduidig imago èn geen visie, misschien moeten we juist niet groeien...?’ ‘Het is vervelend hoe we in de berichtgeving naar buiten komen. Negatieve berichten onthouden mensen heel erg lang. Een keer wat problemen in een wijk, die ik niet wil bagatelliseren, maar het drukt zo’n stempel op Ede’. Het slechte imago heeft onder andere tot gevolg dat het lastig is om hoogopgeleide mensen aan te trekken. ‘Het is een probleem voor bedrijven om hoog opgeleide mensen naar Ede te krijgen. Zij denken dat de omgeving niet voor hen geschikt is’. Ook de concurrentie van andere gemeenten wordt als knelpunt gezien. Op het gebied van winkelen wordt Veenendaal en Arnhem als concurrent gezien, al wordt dat wel wat minder. Wat betreft het toerisme is Apeldoorn een mogelijke concurrent. ‘Als Edenaren zelf zijn we helemaal niet georiënteerd op Apeldoorn, maar ik denk de toerist die in Otterlo zit dat die toch misschien wel naar Apeldoorn trekt, ook al omdat daar dagrecreatie is: Julianatoren, het Loo, Apenheul etc.’. ‘Ik denk dat als je het hebt over winkelen en gezelligheid, dat Ede veel concurrentie heeft van Arnhem. Ik denk dat Ede meer concurreert met Veenendaal dan met Arnhem, zoals ik er tegenaan kijk’. ‘Bezoekers van mijn museum kiezen eerder voor activiteiten in Arnhem omdat het een levendiger stad is dan Ede’. Ook als vestigingsplaats van bedrijven heeft Ede wel degelijk met concurrenten te maken. Vooral wat grote bedrijven betreft, aangezien deze nauwelijks nog in Nederland zitten. ‘Je moet je als gemeente realiseren dat een bedrijf keuzes heeft. We moeten niet achteroverleunen en denken ze komen wel. Ik vind wel dat de gemeente inspanningen moet doen om de leiding van bedrijven kwalitatieve huisvesting in Ede te bieden. Dat is beter dan dat de managers met chauffeur via de A12 of de A30 ‘s morgens komen en ’s avonds weg gaan. Daarom moet de gemeente zorgen voor een goed imago en goed comfort bieden’.

blz. 50

Ede in beeld

5.5.

Beïnvloeding imago Ede

Hoe kan het imago van Ede worden beïnvloed? De sleutelpersonen raden aan om een duidelijke keuze te maken. Waar wil Ede naar toe? Wat is je ambitie? ‘Misschien zou je in het begin een soort keuze moeten maken: wat ben je nou: een stad of een dorp. Wat wil je worden. Wat betekent dat voor je ruimtelijke inrichting en je functies’. ‘Duidelijke keuzes maken, maar dan ook realistische keuzes: wat past bij Ede?’ Ede zou zich bijvoorbeeld heel sterk kunnen profileren als een toeristische, recreatieve poort voor de (Hoge) Veluwe. ‘Dat heeft niemand’ ‘Ede als poort om naar het Kröller-Müller Museum te gaan. Dan profileer je Ede als streek met allerlei parels in het gebied’. ‘Je kan in Ede de poort naar de Veluwe zijn, poort naar het cultuur historisch toerisme, poort naar de Randstad etc.’ ‘Manifesteer Ede als poort naar de Veluwe. Daarmee claim je de Veluwe niet – want die is immers ook van vele anderen, maar maak je het voor bezoekers wel logisch dat Ede DE weg naar de Veluwe is. Zorg dan ook voor een infocentrum, goed vervoer naar het park, zichtbaarheid in de stad en dorpen’. Aangesloten moet worden bij de natuur in de omgeving. ‘Ik zeg altijd maar: als je kan vertellen dat je in je vakantie door een wild zwijn bent achterna gezeten, dan is dat toch een geweldig verhaal. Dat sluit ook heel goed aan bij activiteiten als de heideweek. Dat besef om dat goed bij de mensen tussen de oren te krijgen dat is belangrijk’. De natuur en cultuur zou meer bekendheid moeten krijgen: ‘Je hebt hier natuurlijk een heleboel natuur. Dat is dan nog wel een beetje bekend, maar misschien toch ook wel niet voldoende. Er zijn culturele mogelijkheden, je kunt hier rustig winkelen. Je kunt hier goed wonen, maar dan komt Ede weer met allerlei rellen in de krant en dat is zo jammer. Als je kijkt naar musea, de Reehorst, Cinemec, Kröller-Müller etc. Daar zouden ze meer bekendheid aan moeten geven’. Zo zou bijvoorbeeld de Hoge Veluwe gecombineerd kunnen worden met andere uitjes in de buurt en met bijvoorbeeld campings. Gedacht wordt aan zogenaamde arrangementen. Ede zou een Veluwe lounge kunnen creëren voor wat betreft Food Valley: ‘Maak de eerst Veluwe lounge in Ede! Dat is een fysieke toegang tot het gebied. Het moet gemakkelijk te zien zijn, de zuidelijke toegang tot de Veluwe. Dat je daar informatie geeft, niet alleen op gebeid van toerisme, maar ook hoe het is om hier een bedrijf te vestigen, hoe is het onderwijs e.d. Citymarketing, daar gaat het dan over’. ‘Het gaat verder dan alleen een informatiebalie: even zitten met een kopje koffie en een Edes koekje erbij bijvoorbeeld’. Ook bedrijven zou je kunnen uitnodigen in de Veluwelounge. ‘Er zijn bedrijven die zoeken naar een vestigingsplaats, nodig die nu eens niet uit in een duf kamertje bij een ambtenaar, maar nodig die uit in een Veluwelounge in Ede. Want een bedrijf wil ook aan zijn werknemers denken, Waar kunnen die dan gaan wonen. Film en goede gesprekken’.


blz. 51

Ook het organiseren van activiteiten wordt genoemd als manier om Ede te marketen. ‘We hebben hier een sterk verenigingsleven, veel amateurkunst ook, koren zijn er veel. Maar dan denk ik, doe er wat meer mee. Bijvoorbeeld, er zijn wel 50 muziekverenigingen, doe daar bijvoorbeeld eens in de twee jaar iets mee, de Edese competitie of zoiets. Het probleem is dat het allemaal vrijwilligers zijn, kost wel veel tijd, maar je zou daar wel heel veel mensen mee kunnen trekken’. ‘Ik denk dat het voor Ede heel goed zou zijn om één of twee van dat soort evenementen te hebben, waar je geld in stopt. Dat moet regionaal zijn, waar je toch zo’n 50.000 tor 60.000 mensen naar toe trekt. Locaties moet je toch kunnen vinden hier, dat is niet het probleem. Airbourne hebben we nog wel, maar dat is ook maar een ochtend op de hei. We proberen daar wel wat aan te koppelen, maar daar moet je dan wel mee doorgaan. Maar bijvoorbeeld een wielerronde daar stoppen ze dan wel een bedrag in, maar daar heb je niets aan. Misschien dat de naam Ede dan wat bekender wordt, maar de fietsers zijn in 5 minuten je dorp door’. ‘We hebben bijvoorbeeld hier het Audi tennistoernooi gehad, dat was mondiaal een topper. Dat is zo’n 15 jaar geleden. Dat hebben we laten gaan, want ja, moeten we daar geld in stoppen als gemeenschap’. ‘Ede zou eigenlijk een visitekaartje moet ontwikkelen vergelijkbaar met bijvoorbeeld de Berg to Berg race of de 5 mei viering in Wageningen. Dat zijn zaken die klein zijn begonnen en waar nu iedereen zich voor in zet. Bijvoorbeeld door het groot maken van de Heideweek en de Airbornefeelings’. Ook wordt genoemd dat de Heideweek meer moet worden uitgebuit, en bruisender moet worden opgezet. In de zomer zouden er eigenlijk elke week allerlei activiteiten moeten worden georganiseerd: ‘Fotowedstrijden, op de hei iets meer doen en dergelijke’. ‘Door bijvoorbeeld in de zomer iedere week allerlei goede activiteiten te organiseren. Er is dan wel vijf weken achter elkaar op dinsdagmiddag een heidemarkt. Maar als dat dan maar vijf kraampjes zijn en er is verder niets, dan trekt dat onvoldoende. Dat moet een bruisende partij zijn, met muziek en toestanden, gezellig. Dan krijg je wel mensen met een taptoe, dan is het beter voor elkaar’. Daarnaast zou het battlefieldtoerisme meer kunnen worden uitgebuit. In het toerisme is namelijk een trend naar authenticiteit gaande. Zo zouden er bijvoorbeeld tentoonstellingen op dat gebied kunnen worden georganiseerd: ‘Het battlefield toerisme, daar zijn ook initiatieven voor. De hele liberationroute van Normandie tot Berlijn. Ede, maar ook Wageningen spelen daar een rol in. Dat kun je meer uitnutten. In toerisme heb je vooral ook te maken met trends en je ziet nu ook meer de hang naar authenticiteit, wat is de geschiedenis van iets. Er is natuurlijk nogal wat gebeurd in die zuidflank. Juist ook de 20 en 30 ers krijgen meer interesse in de oorlog en wat is er dan precies gebeurd’. ‘Het hele Battlefield toerisme daar zou je ook veel meer gebruik van kunnen maken. Dat is iets wat de laatste jaren toch in opkomst is. Iedereen gaat naar Oosterbeek en aanverwante artikelen, terwijl er hier op de hei ook van alles is gebeurd, heel veel historie. Combineer dat dan meer’. Het gaat om activiteiten voor alle doelgroepen, waaronder ook studenten: ‘Er zijn ook studentenverenigingen. Dus er gebeurt heus wel wat, maar het zou vanuit de gemeente beter kunnen gepromoot moeten worden. Voor onze doelgroep is Ede prima, want echte steden zoals Amsterdam etc., die hebben toch ook wel weer gevaren in zich, waar de ouders de kinderen ook liever niet naar toe laten gaan. Ede is wel veilig. Maar we moeten natuurlijk wel wat doen voor die studenten. Het zijn ook jongeren die gewoon naar de kroeg gaan’.

blz. 52

Ede in beeld

‘In de Veluwe Recreatiekrant staat nu geen enkele activiteit voor de groep jongeren van 17 tot 23 jaar’. Ook bovenregionale doelgroepen kunnen met deze activiteiten worden aangetrokken: ‘Je kunt daar ook bovenregionaal profijt van trekken. Dat is maar net hoe je dat in de pers naar voren wil brengen. Bijvoorbeeld Arnhem modestad, dat is ook gegroeid door iedere keer activiteiten op het gebeid van mode, consequent over het hele jaar te laten plaats vinden. Dat zou je met de natuur ook kunnen doen. Als je met de CHE, die ook een journalistieke, marketingachtige afdeling hebben, als je daar samen een soort van marketing plan van maakt. Volgens mij zou dat heel mooi zijn’. Toeristen zouden we kunnen aantrekken door het centrum van Ede zo te maken dat het leuk is om er naar toe te gaan. Bijvoorbeeld door ervoor te zorgen dat het ook leuk is om ’s avonds naar het centrum van Ede te komen. ‘Met de terrassen begint het weer beter te gaan. Op een gegeven ogenblik was het zo, dat ze pas om drie uur ‘s middags open gingen. En de sfeer was ook niet zo, dat je daar gezellig ging zitten. Dat begint nu beter te gaan’. ‘Wij moeten er gewoon voor zorgen dat het leuk is voor de mensen om in het centrum te vertoeven, dat er een leuke sfeer is’. Eigenlijk zou Ede-stad een trekpleister moeten hebben: ‘Belangrijk is dat Ede een trekpleister nodig heeft. Winkelaanbod is goed, dat is niet het probleem. Mensen zoeken iets om naar toe te gaan, dat moet wel een bepaalde bekendheid hebben. Dat is lastig. Als je een leuk museum hebt, dat heb je het hele jaar en een evenement is natuurlijk ook nog maar beperkt’. Ook wordt een strippenkaartactie gesuggereerd: ‘We moeten zorgen dat iedere toerist die naar het centrum komt een strippenkaart krijgt of zo en in het centrum met die strippenkaart iets kan. Er is een ijssalon dat trekt altijd bijvoorbeeld’. Adverteren via de VVV wordt als minder succesvol gezien: ‘Ik denk niet dat het werkt om te adverteren in het blaadje van de VVV, dat is te statisch. Ik denk dat je moet kijken hoe je met de ondernemers van campings en dat soort bedrijven iets doen, waardoor je mensen kunt trekken’. Ook sport kan worden ingezet om het imago van Ede te verbeteren, bijvoorbeeld door een groot topsportevenement naar Ede toe te halen. Ede wil immers de sportstad van de Veluwe worden. ‘De sportverenigingen kunnen worden ingezet om de regio te positioneren en het imago te verbeteren. Haal een groot topsportevenement dat in de regio past naar Ede. Sport moet niet alleen als doel maar ook als middel worden ingezet en meer als kernkwaliteit van Ede worden beschouwd. Zoek verbindingen met anderen, kijk wat er al is en probeer dat uit te bouwen’. ‘Maar we kunnen ook evenementen organiseren, daar ben ik een groot voorstander van. Ook omdat dat past binnen het beleid van Ede wil DE Sportstad van de Veluwe worden. Dat is nogal een ambitie. Want als je moet opboksen tegen Apeldoorn, die nogal wat investeert in de topsport. De gemeente Ede heeft gekozen voor alles in de breedte. Topsport is geen speerpunt geweest. Waar we hier zitten (in het zwembad) is de finale waterpolo. Hier komen ook veel meiden vandaan die in het nationale team hebben gezeten, die in China olympisch goud hebben gewonnen’.


blz. 53

Ook zou Ede mogelijk een rol kunnen spelen bij een eventuele Olympische spelen in 2028: ‘2028 wil men proberen hier de Olympische spelen naar toe halen. Ik ben in overleg getreden met de provincie omdat wij in Gelderland daar naartoe, nog afgezien of die spelen hier wel of niet komen, als je dat wilt moet je nu plannen ontwikkelen, want de talenten die dan moeten presteren worden of zijn nu net geboren. Een paar steden in het Gelderse gaat daarover praten. Gelukkig zit Ede daarbij, dat is een mogelijkheid om te kijken wat kunnen wij hier nu doen. We hebben ruim 100.000 inwoners, we hebben een enorme oppervlakte. We moeten gaan kijken, wat zijn onze unique selling points, in die zin. Ik kan roepen: ik wil hier een topsportevenement, maar als ik de accommodatie er niet voor heb, dan schiet je niet op. Dan zeg ik kijk naar wat je hebt: een gigantische natuur. Dat betekent dat je t.a.v. atletiek: veldloop, hippische sport, wielrennen. E.d. Hier moet je kijken wat kun je zonder dat dat heel veel geld gaat kosten’. Verder zou Ede een kwalitatief beter aanbod moeten krijgen van winkels, horeca en cultuur. ‘Dan kan je ook met klanten van ‘’niveau” uit gaan. (lunchen, arrangementen bieden)’ ‘Meer cultuur bieden om cultuurgevoel bij te brengen’. ‘In de groei naar 120.000 inwoners ontbreekt op dit moment de stedelijke component en culturele connotatie. Die is wel nodig voor een stad met deze omvang. Ontwikkel culturele component om Groene stad te zijn die tot de verbeelding spreekt’. Om Randstedelingen naar Ede te trekken zijn naast natuur en cultuur ook nog andere zaken nodig, zoals bijvoorbeeld een goed onderwijsaanbod en bereikbaarheid. Van belang is dan ook dat deze op een hoog niveau blijven. ‘Mensen uit het westen van het land komen naar Ede als ze zich er kunnen ontwikkelen, de bereikbaarheid goed is, er goede scholing is e.d.’. Genoemd wordt dat het wel van belang is iets anders te creëren dan het gemiddelde. Van belang is dat je je onderscheid van anderen: ‘Bijvoorbeeld door kunst te combineren met Airbornefeelings en defensie of een groen fietspad te maken van station Ede-Wageningen naar het Park de Hoge Veluwe. Het gebied kan zich onderscheiden samen met Wageningen als bevrijdingsstad en de Grebbelinie’. ‘Maar als je nu worstelt met identiteit, met we zullen een visie ontwikkelen, dan moet je een onderscheidende visie ontwikkelen van alle andere dorpen, netwerken van kleine steden die allemaal op deze aan het zoeken zijn. Belangrijk: hoe kunnen wij een gezicht krijgen. Die vraag ontstaat omdat men het gevoel heeft dat dat gezicht er niet is’. ‘Probeer de onderscheidende kenmerken, waar je goed in bent, probeer die uit te vergroten, probeer daar een richting aan te geven’.

blz. 54

Ede in beeld

5.6.

Rol van de gemeente

Als rol van de gemeente wordt het benadrukken van de sterke punten genoemd. Positieve PR is van groot belang: ‘Ik denk vooral de combinatie van rust en levendigheid. Van industrie en mooie natuurgebieden. De gemeente heeft een aantal jaren geleden een jaarverslag uitgebracht met de titel: de hele wereld woont in Ede”. Dat was zo’n mooi boek, waarin getoond werd dat er veel verschillende nationaliteiten wonen. Ik ken iemand die zegt altijd: You know Ede, that is Eden without n. Wij doen er alles aan om zo gastvrij mogelijk te zijn voor patiënten, maar ook voor allerlei groepen. Daarom is de open dag ook zo belangrijk’. ‘Voor de rest geldt natuurlijk het PR principe, dat als je landelijke negatief het nieuws hebt gehaald, door onrust in de wijken, agressie in de bus, problemen met allochtonen, dat dat dan ook af straalt op het beeld. Daar moet je iets goeds tegenover zetten, en dan nog kan het jaren duren voor het negatieve beeld is veranderd in positief’. Zo kan worden aangeven dat het een wervelende stad in een groene omgeving is. ‘Het blijkt ook voor de werknemers hier de aantrekkelijke kant te zijn. Zeker als je de wat hogere functies hier heen trekt, dan is de woonplaats een belangrijk criterium’. Het trots op Ede zou ook veel meer moeten worden uitgedragen: ‘Bijvoorbeeld, als er mensen naar Den Haag gaan moeten je ze ook leren het ambassadeursschap te vervullen en zich trots over Ede uit te spreken. Of mensen naar hier halen. Heel actief zijn op gebied van relaties’. ‘Ik denk dat we wat meer trots moeten zijn op wat we hebben. We hebben in de omgeving cultureel erfgoed, we hebben mooie natuur, we hebben de Hoge Veluwe. Uiteindelijk is dat allemaal onderdeel van de gemeente Ede. En toch stralen we dat niet uit. Ik denk dat we best ingrediënten hebben op trots op te mogen zijn’. De promotiefilm die Ede heeft zou bijvoorbeeld veel breder gebruikt kunnen worden: ‘Nou ze hebben eigenlijk alleen maar een goede promotiefilm, die alleen voor het zakenleven wordt getoond. Maar dat is dan maar een heel klein groepje die even trots op Ede kan zijn. Het zou wel eens beter zijn als die filmpjes ook een tijdens bijv. de heideweek in het openluchttheater die goede promotiefilm te laten draaien, zodat ook de burgers die kunnen zien’. Van belang is dat de gemeente de sterke punten van Ede benadrukt. ‘Ik denk vooral de combinatie van rust en levendigheid. Van industrie en mooie natuurgebieden. De gemeente heeft een aantal jaren geleden een jaarverslag uitgebracht met de titel: de hele wereld woont in Ede”. Dat was zo’n mooi boek, waarin getoond werd dat er veel verschillende nationaliteiten wonen. Ik ken iemand die zegt altijd: You know Ede, that is Eden without n. Wij doen er alles aan om zo gastvrij mogelijk te zijn voor patiënten, maar ook voor allerlei groepen. Daarom is de open dag ook zo belangrijk’. Wat betreft het organiseren van activiteiten zou de rol van de gemeente vooral faciliterend moeten zijn. ‘Ik denk heel goed faciliteren, maar niet één keer, maar twee of drie keer en dan moet zo’n organisatie er staan. De overheid is vaak geneigd te zeggen: we helpen je één keer en dan moet je het maar zelf doen. Maar sommige dingen moet je volhouden, want een eerste keer kan het wel of niet lukken, ook de tweede keer niet, maar wel de derde keer bijvoorbeeld. Als je daar als gemeente te vroeg mee stopt, dan ben je het kwijt’.


blz. 55

‘De gemeente moet voorwaarden scheppen en ondersteunen zodat evenementen de kans krijgen om de komende jaren te groeien. En blij zijn dat er evenementen worden georganiseerd waarbij Ede op de kaart kan worden gezet’. Verder zou de gemeente veel meer moeten stimuleren, bijvoorbeeld meer op pad partijen uit te dagen activiteiten te organiseren. En ondernemers die ideeën hebben meer hun gang moeten laten gaan. ‘Partijen als de CHE, Staatsbosbeheer, Gelders Landschap, misschien een aantal van die zorgboerderijen die in het buitengebied zitten. Maak een route daar langs. Maar ik denk, als ik het kan verzinnen, kan een ander dat ook. Ik zou alle partijen die iets te maken hebben met natuur in en rond Ede te maken hebben vragen of ze ideeën hebben. De gemeente moet dat organiseren’. ‘Eigenlijk vinden we dat Ede niet goed beseft wat ze in huis heeft met deze hogeschool. We zijn 5 keer uitgeroepen tot de beste hogeschool van Nederland. We zijn dus een kwaliteitsinstituut. We trekken 4000 mensen, waarvan een dikke 3000 jonge mensen. Waar studenten studeren blijkt ook vaak dat ze in dat gebied blijven, daar een baan zoeken. Eigenlijk vinden we dat Ede er weinig van bakt als zijnde studentenstad. Neem een voorbeeld aan Dordrecht. Daar starten we nu een activiteit, Dord duaal. Dat heeft met wetgeving te maken, je kunt niet zomaar ergens een opleiding beginnen, maar duale opleiding wel. Wij beginnen daar nu met 2 duale opleidingen. Maar dat komt ook omdat de gemeente Dordrecht een visie heeft hoe zij met onderwijs om willen gaan. Er komt een leerpark, ze stoppen daar erg veel geld in qua infrastructuur en zij willen dat Dordt een bruisende stad wordt met studentenleven. Ze zien het belang er van dat hier hoog opgeleiden komen en hier blijven hangen zodat de kennisontwikkeling toeneemt in onze stad. Ze hebben een leerpark waar VMBO, MBO en willen ook HBO erbij hebben. Zorg dat daar huisvesting is, dat daar een treinstation komt. Ze zijn er echt mee bezig. Dat is in Ede heel anders’. ‘De gemeente zou meer hardop moeten zeggen dat bedrijven welkom zijn in Ede’.

5.7.

Andere betrokken partijen

Welke partijen zijn belangrijk bij het opzetten van Edemarketing? Uit de reacties van de sleutelfiguren blijkt dat de gemeente Ede de promotie duidelijk niet alleen kan doen. Hulp is nodig van het bedrijfsleven en organisaties die actief zijn in de gemeente. De gemeente zou het regionale bedrijfsleven kunnen betrekken bij EdeMarketing, zoals de RVS en Riedel. ‘Zij zouden hetzelfde moeten doen wat wij doen als ze gasten hebben. Het allermooiste is natuurlijk als culturele groepen, sporters e.d. ook als ambassadeur zou kunnen optreden. Je zou mensen die belangrijk zijn en in Ede wonen moeten benaderen. Als die mensen gevraagd zou worden wie ze zijn: ik ben meneer x uit Ede. Die toevoeging is belangrijk. Wij doen dat bij het ziekenhuis ook. Gelderse Vallei uit Ede. Altijd met de toevoeging Ede’. Ook hangt het af van waar je op gaat focussen. Zijn dat de toeristen dan zijn de VVV en de recreatieondernemers belangrijk. Als je het winkelend publiek wil trekken dan is de SBE belangrijk. Verder kunnen bedrijven als ambassadeurs optreden. En een positief beeld van Ede uitstralen. Van belang is daarvoor wel dat de gemeente de relatie met het bedrijfsleven goed houdt. ‘In de uitingen, niet te somber zijn, positief zijn. Onze leden kunnen wel ambassadeurs voor Ede zijn, die hebben wel een achterban. Daarom is het van belang dat de gemeente de relatie met het bedrijfsleven goed houdt. Men kan wel op een beurs gaan staan om Ede te promoten, maar de bedrijven die er zitten als die vertellen hoe goed het ging en gaat in Ede. Dat blijft hangen. Mond op mond reclame is een heel effectief middel’.

blz. 56

Ede in beeld

‘Er wordt te weinig gebruik gemaakt van bedrijven die er zitten. Die zouden veel meer moet uitdragen waarom ze in Ede zitten en waarom het daar goed is’. Ook samenwerking met sportinstanties, het ziekenhuis en onderwijsinstellingen, de Kamer van Koophandel, de vastgoedsector en het Veluws Bureau voor Toerisme worden genoemd: ‘Ziekenhuis: die zijn heel bijzonder bezig op gebied van voeding ‘. ‘Onderwijs: aan de Zandlaan zitten heel veel onderwijsinstellingen’. ‘CHE, die heel goed bekend staat. Ook het ROC, dat vooruitstrevend is. Het is een bijzondere combinatie van diverse onderwijsinstellingen’. ‘De toerismesector is immers al bezig zijn met marketing’. Ook samenwerking met andere gemeenten, waaronder de WERV-gemeenten wordt aangeraden: ‘Misschien moet je wel als gemeente een stuk autonomie opgeven om het samen met andere gemeenten te doen, omdat je samen sterker bent. Dan gebeurt er wat, en niet in de dorpspolitiek. In je eentje ben je kansloos, de Randstad komt ook deze kant op’. ‘Men moet binnen de WERV meer samen gaan doen, bijv. een gezamenlijke brochure maken’. ‘Zoek die verbanden, ook met betrekking tot het evenementen beleid e.d. Ik vind dat wij als Edese instellingen wel een maatschappelijke verantwoordelijkheid hebben en dat we samen moeten kijken, wat kunnen we samen doen. Ik mag nu niet buiten de grenzen gaan, maar zou graag samenwerken zoals ik al eerder zei, maar ook bijvoorbeeld een WERV marathon organiseren. We hebben een geweldig gebied’. ‘Regionaal meer samenwerken. De WERV was een proef en is nog steeds een proef. Dat zou uitgewerkt moeten worden. Het gebied zou meer naar het Noorden en het zuiden moeten gaan. Bijvoorbeeld de A30 doortrekken naar boven en naar het zuiden. Barneveld en Nijkerk zouden er ook bij betrokken moeten worden. Meer overleg over subsidies, onderwijs’. Tenslotte zouden ook bewoners kunnen worden betrokken: ‘Zorg voor steun van de bevolking. Ga ook in gesprek met hen om te komen tot een structuurvisie’. Eigenlijk zou er een soort platform moet komen, waar de maatschappelijke pijlers van Ede in vertegenwoordigd zijn: ‘Het zou een goede zaak zijn als er een soort platform zou komen, waar de maatschappelijke pijlers in Ede, ook de Binnenstadsmanagement, ook Cultura en ook Cinemec. Zet die mensen nu eens bij elkaar en kijk naar de toekomst ook over je eigen grenzen heen. Niet zo bekrompen alleen maar je eigen toko. Het glas is niet altijd half leeg, maar vaak ook half vol’.


blz. 57

5.8.

Vestigingsfactoren

Waarom hebben de bedrijven gekozen voor vestiging in de gemeente Ede. Vooral de centrale ligging in Nederland wordt genoemd als vestigingsfactor, in combinatie met een goede ontsluiting: ‘Vanwege de centrale ligging van Ede. Dat is wel een pluspunt voor Ede’. ‘Het ligt natuurlijk uitstekend. Qua ontsluiting zitten we ook heel goed. Je hebt de A12, die ook bij stukjes en beetjes driebaans gaat worden. Je hebt de A1 en de A30. De A30 is natuurlijk een hele grote vooruitgang geweest. De wens daarbij is dat die nog wat doorgetrokken wordt naar Almere en hier naar de A15. Dan krijg je in Nederland ook een betere Noord-Zuid verbinding, want die zijn in Nederland heel zwak. Dus onze ligging is perfect’. Daarnaast is de ligging ten opzichte van de natuur een reden geweest om voor Ede te kiezen: ‘Ede is qua ligging de mooiste plaats van Nederland, maar dan heb ik het alleen over de ligging. In Ede is pas sinds kort een goed winkelcentrum,maar een paar jaar terug zou ik geen winkelketen adviseren om in Ede te starten. De ligging. Vlak bij de hei, de Rijn etc.’. Ook de arbeidsmoraal wordt genoemd als vestigingsfactor: ‘De arbeidsmoraal hier kom je in weinig streken in Nederland tegen. Dat is voor een ondernemer goed om te weten, dat de arbeidsmoraal hier goed is. Je hoort in de publiciteit wel dingen: er mag dit niet, er mag dat niet. Die poster moet verwijderd worden, dat toneelstuk mag niet opgevoerd worden. Dat is voor de publiciteit interessant. Maar dat betekent dat het karakter van mensen in het kader van vestigingselementen heel positief is, daar moet je veel meer nadruk op leggen’.

blz. 58

Ede in beeld

6. SWOT-analyse 6.1.

Inleiding

Op basis van de voorgaande hoofdstukken heeft OO&S een SWOT-analyse uitgevoerd voor Ede in zijn totaliteit (paragraaf 6.2). Een SWOT-analyse (Strengths, Weaknesses, Opportunities en Threats) brengt sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen in kaart. In paragraaf 6.3 t/m 6.6 worden de sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen verder toegelicht. Vervolgens is per thema (wonen, recreëren, werken en investeren) een aparte SWOT-analyse gemaakt (paragraaf 6.7).

6.2.

SWOT-analyse gemeente Ede algemeen

Op basis van de resultaten van het onderzoek (vooronderzoek, enquêtes, interviews, groepsgesprekken) komen we tot de volgende SWOT-analyse voor de gemeente Ede: Tabel 6-1 Een SWOT-analyse van de gemeente Ede STERKTES - natuur - bereikbaarheid per auto en ov - centrale ligging - aantrekkelijk woonklimaat - goed pakket basisvoorzieningen - veel werkgelegenheid - ondernemend - arbeidsethos (mentaliteit op de werkvloer) -relatief veel midden- en hoge inkomens

ZWAKTES - saai / geen uitstraling - geen gezellig centrum - ontbreken kwaliteitswinkels- en horeca - weinig sociale huurwoningen - laag opleidingsniveau bevolking - behoudendheid

KANSEN - profilering als Food Valley - nabijheid WUR - Quality of life - mooie natuurlijke omgeving - nieuwe woonwijken - industrieel erfgoed - organiseren activiteiten - vergrijzing

BEDREIGINGEN - bescheidenheid - introvertheid - ontbreken duidelijke visie - saaie imago - invloed media - lastig hoogopgeleiden + creatieven aan te trekken - concurrentie andere steden

6.3.

Sterktes

De belangrijkste sterkte van de gemeente Ede is de natuur. Dit aspect levert een duidelijke bijdrage aan een ander belangrijk sterk punt: het aantrekkelijke woonklimaat. De natuur trekt natuurlijk ook toeristen en recreanten aan. Ten derde ligt de gemeente centraal in Nederland en is vanuit het hele land goed bereikbaar. Dit is vooral voor (potentiële) bewoners en bedrijven van belang. Een vierde sterk punt is het basisvoorzieningenaanbod. Ede kent uitgebreide voorzieningen op het gebied van onderwijs en zorg. Als vijfde sterkte noemen we de werkgelegenheid. De werkgelegenheid in Ede is relatief goed. Ook ondernemendheid kan als sterk punt worden genoemd. Zo is Ede ambitieus ten opzichte van de vestiging van de vestiging van bedrijven.


blz. 59

6.4.

Zwaktes

Een belangrijke zwakte is de uitstraling van Ede. Vooral Ede-stad wordt dikwijls als saai gezien. Het ontbreken van de stedelijke allure is onder andere het gevolg van de behoudendheid van Ede. Vaak wordt Ede dan ook nog als een groot dorp gezien. Daarnaast ontbreekt in de ogen van een deel van de bewoners en bezoekers een gezellig centrum. Er is daarnaast een tekort aan kwaliteitswinkels- en horeca, zoals bijvoorbeeld een goede slager, traiteur, goede horeca en overnachtingsmogelijkheden. Ook het aanbod sociale huurwoningen laat te wensen over, met als gevolg lange wachtlijsten. Ede heeft van de 50 grootste gemeenten in Nederland het laagste % sociale huurwoningen.

6.5.

Kansen

Vooral de profilering als Food Valley wordt als kans gezien. Ede profiteert hierbij van de nabijheid van de WUR. Aangesloten zou kunnen worden bij het thema Quality of Life, hetgeen aansluit bij de groeiende populariteit van welzijn, welness. Ook de mooie natuurlijke omgeving wordt als duidelijke kans gezien. Ede zou zich bijvoorbeeld ook kunnen profileren als toeristisch, recreatieve poort voor de (Hoge) Veluwe. Nederlanders zijn de afgelopen jaren steeds vroeger met pensioen gegaan (hoewel deze lijn lijkt te worden verlaten) en is vooral de waarde die men hecht aan vrije tijd sterk gegroeid (zie ook Kamer van Koophandel 2008). In de tijd die men vrij te besteden heeft wordt een relatief groot deel ingevuld met toeristisch-recreatieve activiteiten. Om meer toeristen aan te trekken kan ook het industriële erfgoed (Ginkelse heide, battlefields) worden uitgebuit. Hierbij wordt aangesloten naar de trend naar meer authenticiteit. Ook kan Ede zich nog veel meer richten op het organiseren van activiteiten. De nieuwe woonwijken Kernhem en Ede-Oost bieden kansen voor het aantrekken van meer hoogopgeleide mensen. Waar de vergrijzing vaak als een probleem wordt gezien, kan de vergrijzing voor Ede juist ook een kans bieden. Ontwikkeling van (zorg)arrangementen voor senioren kan meer ouderen / zorgtoeristen naar Ede te trekken.

6.6.

Bedreigingen

Een bedreiging is de bescheidenheid en introvertheid. Deze van nature aanwezige kenmerken maken het lastig om Ede te verkopen. Voor de marketing is het van belang dat wat meer naar buiten treedt. Hiermee samenhangend wordt het slechte imago als een mogelijke bedreiging gezien, hetgeen het bijvoorbeeld lastig maakt om hoogopgeleiden aan te trekken. Slechte nieuwsberichten in de media beïnvloeden het imago bovendien negatief. Tenslotte wordt ook de concurrentie van andere steden als bedreiging gezien. Op het gebied van winkelen zijn vooral Veenendaal en Arnhem concurrenten; wat betreft toerisme Apeldoorn.

blz. 60

Ede in beeld

6.7.

SWOT-analyses wonen, recreëren, werken en investeren

Tabel 6-2 SWOT-analyse voor het wonen STERKTES - natuur - bereikbaarheid - centrale ligging - aantrekkelijk woonklimaat - goed pakket basisvoorzieningen - veel werkgelegenheid

ZWAKTES - saai / geen uitstraling - geen gezellig centrum - ontbreken kwaliteitswinkels- en horeca - weinig sociale huurwoningen

KANSEN - mooie natuurlijke omgeving - nieuwe woonwijken - vergrijzing

BEDREIGINGEN - slecht imago - lastig hoogopgeleiden + creatieven aan te trekken - concurrentie andere steden

Tabel 6-3 SWOT-analyse voor het recreëren STERKTES - aanwezig aantrekkelijk natuurgebied (Veluwe) - attracties zoals het Kröller-Müller museum, Cinemec - centrale ligging in Nederland en nabij enkele steden (Utrecht, Amersfoort, Arnhem) - de vele verblijfsaccommodaties - de vele fietsroutes

ZWAKTES - beperkt toeristisch seizoen (toeristisch aanbod is veelal weersafhankelijk) - Ede-stad beperkt aantrekkelijk, gezellig centrum ontbreekt bijvoorbeeld - weinig verblijfsaccommodatie in het topsegment - ontbreken kwaliteitswinkels- en horeca - ontbreken vernieuwende activiteiten

KANSEN - mooie natuurlijke omgeving - steeds meer aandacht voor Quality of life - industrieel erfgoed - organiseren activiteiten - vergrijzing - onbekendheid Ede bij deel buitenstaanders

BEDREIGINGEN - slecht imago - sterke concurrentie andere regio’s/gemeenten - opkomst entertainmenteconomie leidt ertoe dat jongeren in afnemende mate interesse hebben in cultuur en natuur - hoeveelheid vrije tijd neemt af (met uitzondering van de groeiende groep senioren)


blz. 61

Tabel 6-4 SWOT-analyse voor het werken STERKTES - bereikbaarheid - centrale ligging - veel banen - meer dan gemiddelde toename werkgelegenheid - arbeidsethos

ZWAKTES - weinig banen voor hoogopgeleiden - weinig sociale huurwoningen, dus lastig om te vestigen voor huurders

KANSEN - profilering als Food Valley - nabijheid WUR - hoogwaardig woon/werkmilieu

BEDREIGINGEN - bescheidenheid - introvertheid - slecht imago

Tabel 6-5 SWOT-analyse voor het investeren STERKTES - bereikbaarheid - centrale ligging - meer dan gem. toename werkgelegenheid - groot aantal bedrijventerreinen - jonge bevolking - relatief veel midden- en hoge inkomens - ondernemend - arbeidsethos

ZWAKTES - behoudendheid - relatief laag opleidingsniveau - ontbreken creatieve klasse - sterke vergrijzing - kritiek dat gemeente weinig stimulerend optreedt

KANSEN - profilering als Food Valley - nabijheid WUR - hoogwaardig woon/werkmilieu - uitdragen ambassadeurschap

BEDREIGINGEN - bescheidenheid - introvertheid - ontbreken duidelijke visie - slecht imago - lastig hoogopgeleiden aan te trekken - concurrentie

blz. 62

Ede in beeld

7.

Samenvatting, conclusies, aanbevelingen & reactie opdrachtgever

7.1.

Samenvatting

7.1.1.

ACHTERGROND

Het beeld (imago) van verschillende doelgroepen over Ede lijkt vaak niet overeen te komen met de werkelijkheid. Om het imago beter te laten aansluiten op de identiteit van Ede ontwikkeld de gemeente een citymarketingplan. Als onderdeel van deze “Ede-marketing” heeft de afdeling OO&S een marktanalyse uitgevoerd, waarbij is onderzocht wat nu eigenlijk precies het imago en de identiteit van Ede is. Deze nulmeting dient als uitgangspunt voor eventuele vervolgmetingen, waarbij het effect van “Ede-marketing” kan worden gemeten. De probleemstelling van het onderzoek luidde: Wat is de huidige identiteit van Ede? Hoe wordt Ede beleefd door bewoners, bezoekers, werkgevers en buitenstaanders? Welke behoeftes zijn er ten aanzien wonen, werken, recreëren en investeren? En in hoeverre sluiten deze behoeftes (vraag) aan op de kwaliteiten van Ede (aanbod)?

7.1.2.

OPZET VAN HET ONDERZOEK

Het onderzoek is uitgevoerd in de periode januari – juni 2009. Voor het onderzoek zijn verschillende methoden gebruikt. Om te achterhalen hoe verschillende doelgroepen aankijken tegen Ede heeft OO&S 936 enquêtes gehouden. De verschillende doelgroepen zijn: bewoners (respondenten woonachtig in de gemeente Ede), bezoekers (respondenten die de afgelopen twee jaar een bezoek aan de gemeente Ede hebben gebracht), potentiële bewoners (respondenten die (misschien) naar de gemeente Ede zouden willen verhuizen) en buitenstaanders (respondenten die de afgelopen twee jaar geen bezoek aan de gemeente Ede aan de gemeente hebben gebracht en ook geen plannen hebben om naar de gemeente Ede te verhuizen). Ook zijn gesprekken gevoerd met relevante maatschappelijke organisaties op het gebied van wonen, werken, recreëren en investeren om te kijken hoe zij Ede ervaren. Daarnaast heeft OO&S deskresearch uitgevoerd waarbij al beschikbare cijfers en informatie over de identiteit (kwaliteiten) en het imago (beeldvorming) van Ede op een rijtje zijn gezet. Een uitgebreide media-analyse maakt hiervan onderdeel uit. Tevens is met behulp van een internetanalyse (analyse websites gemeenten) gekeken in hoeverre gemeenten in de regio aan citymarketing doen.

7.1.3.

RESULTATEN

Identiteit Ede Uit de gesprekken met sleutelfiguren en de literatuur blijkt dat de belangrijkste kwaliteiten van Ede zijn: woonstad in het groen, centrale ligging, veel werkgelegenheid, ruim aanbod onderwijsvoorzieningen, regionaal ziekenhuis, toeristisch-recreatieve infrastructuur. Het aantal inwoners van Ede zal de komende jaren blijven groeien. De groei is vooral te danken aan de nog te realiseren nieuwbouwwijken Kernhem en Ede-Oost. Imago Ede Bewoners zien Ede vooral als een mooie, rustige gemeente. De meerderheid heeft een positief beeld. Edenaren zien hun gemeente over het algemeen als een prettige woongemeente. Vooral de aanwezigheid van groen en de nabijheid van natuur maakt het wonen in de gemeente Ede aantrekkelijk. Daarnaast worden rust en ruimte vaak genoemd als aantrekkelijke aspecten.


blz. 63

Bezoekers associëren Ede vooral met de natuur. Groen en natuur maken het dan ook aantrekkelijk om een bezoek aan de gemeente Ede te brengen. Maar ook het winkelcentrum en andere voorzieningen (bijvoorbeeld restaurants, musea, bioscoop) worden vaak genoemd. Een deel van de bezoekers geeft desondanks de gemeente toch een negatieve waardering. Potentiële bewoners zijn vrij positief over de gemeente Ede. Deze doelgroep wil vooral naar Ede verhuizen vanwege de afstand tot het werk, de aantrekkelijke omgeving, rust, natuur en de centrale ligging. Buitenstaanders vinden het vaak lastig om een mening te geven over de gemeente Ede. Toch is het aandeel buitenstaanders met een negatief beeld beperkt. Mensen die de afgelopen twee jaar iets hebben gelezen over Ede in de media, hebben wel iets vaker een negatief beeld. Ook wordt Ede vaak met dorps en christelijk geassocieerd. De beeldvorming van bedrijven en instellingen is zeer divers. De centrale ligging, bereikbaarheid en arbeidsmoraal vormen een belangrijke vestigingsfactor. Daarnaast wordt de ondernemendheid als positief punt gezien. Als negatief punt en mogelijke valkuil worden de bescheidenheid, introvertheid genoemd. Ede in de media De gemeente Ede wordt genoemd in verschillende media. In zowel lokale als landelijke kranten staan regelmatig berichten over Ede, positief maar ook vaak negatief. In populaire tijdschriften wordt Ede niet of nauwelijks genoemd, de Veluwe daarentegen wel vaak. Op de landelijke televisie of radio komt Ede alleen bij grote issues, op de lokale en op regionale zenders vaker en minder zware onderwerpen. Ede wordt volop genoemd op populaire websites zoals Google, Twitter, Hyves, YouTube, Picasa en Flickr. In reisbrochures wordt Ede niet of nauwelijks genoemd, de Veluwe wel weer vaak. Citymarketing andere regio’s/gemeenten De Veluwe is druk bezig met een marketingcampagne. Naast de natuur- en landschappelijke kwaliteiten wordt aandacht gevestigd op de kernen. Andere gemeenten in de regio focussen op verschillende thema’s. Apeldoorn en Amersfoort richten zich vooral op het goede woonen werkklimaat. Amersfoort is daarnaast ook gericht op de centrale ligging, net als Barneveld. Barneveld benadrukt ook de relatie met de Veluwe. Apeldoorn probeert daarnaast haar toeristische attracties meer te promoten. Ook Arnhem besteedt aandacht aan de attracties in haar promotiecampagne. Arnhem is zeer actief met citymarketing, en heeft naast een slogan zelfs een landelijk televisiespotje. Behoeftes ten aanzien van wonen, werken, recreëren en investeren Bewoners, bezoekers en potentiële bewoners missen gezelligheid/sfeer in de gemeente Ede. Bezoekers en potentiële bewoners hebben daarnaast ook behoefte aan gratis parkeren, een discotheek en goede informatievoorziening/bewegwijzering en meer winkelvoorzieningen. Een deel van de bewoners heeft daarnaast ook behoefte aan meer voorzieningen zoals een (extra) openluchtzwembad, recreatieplas en een concertzaal. Bedrijven en instellingen hebben behoefte aan een meer stimulerende rol van de gemeente. Zo zou de gemeente partijen meer uit kunnen dagen activiteiten te organiseren. Daarnaast komt als wens naar voren dat ondernemers met ideeën meer hun gang zouden moeten kunnen gaan en minder gehinderd moeten worden door regels van de gemeente.

blz. 64

Ede in beeld

7.2.

Conclusies

1. Ede heeft verschillende identiteiten. Voor bewoners is Ede vooral een woonstad in het groen met goede basisvoorzieningen; voor recreanten/toeristen betekent Ede vooral natuur, ruimte, rust. Voor bedrijven tellen vooral de kwaliteiten bereikbaarheid en ondernemingszin. 2. Ede heeft vooral het imago van een mooie, rustige gemeente. Mensen die niet in de gemeente Ede wonen zien Ede dikwijls als dorps en christelijk. 3. Ede is niet bij iedereen bekend. Een deel van de buitenstaanders heeft bijvoorbeeld geen beeld bij de gemeente Ede. Daarnaast weet men vaak niet waar Ede ligt; hoe groot Ede is en wat de gemeente te bieden heeft. 4. Ede is de afgelopen tijd regelmatig negatief in het nieuws geweest. Deze media uitingen zijn van invloed op de beeldvorming. Zo zijn mensen die iets hebben gelezen in de media, relatief vaak negatief over Ede. 5. De natuurlijke omgeving is een belangrijke factor voor het wonen en recreëren in de gemeente Ede. Voor mensen buiten de regio die zich in de gemeente Ede willen vestigen is het daarnaast van belang dat het onderwijsaanbod en de bereikbaarheid op hoog niveau blijven. Ook is een uitbreiding van het aanbod kwaliteitswinkels en -horeca wenselijk. 6. De sfeer van het centrum van Ede komt naar voren als een duidelijk aandachtspunt. 7. Er is behoefte aan een meer stimulerende rol van de gemeente, bijvoorbeeld wat betreft het organiseren en/of faciliteren van activiteiten. 8. Door de concentratie van bedrijven en instellingen actief op het gebied van ‘food’ en de aanwezigheid van de Wageningen Universiteit en Researchcentrum (WUR) kan Ede zich profileren met Food Valley. 9. De natuurlijke omgeving wordt naast Food Valley als belangrijke kans gezien. Ede kan zich ook profileren als toeristisch, recreatieve poort voor de (Hoge) Veluwe. 10. Daarnaast vormen de te ontwikkelen nieuwbouwwijken, de groeiende groep welvarende senioren en het industriële erfgoed belangrijke kansen voor Ede. 11. De belangrijkste bedreigingen voor Ede zijn het slechte imago, de neiging bescheiden te zijn en de concurrentie van andere gemeenten. 12. Op het gebied van winkelen zijn Veenendaal en Arnhem belangrijke concurrenten; wat betreft het toerisme is Apeldoorn een mogelijke concurrent en op het gebied van wonen Veenendaal.

7.3.

Aanbevelingen

p.m. 7.4.

Reactie opdrachtgever

p.m.


blz. 65

6.

Bijlage 1: Vragenlijst bewoners VRAGENLIJST BEELDVORMING EDE (voor bewoners)

a. b. c. d. e. f. g. h.

Goedemorgen, -middag, -avond u spreekt met …. van Mediad. In opdracht van de gemeente Ede zijn wij bezig met een onderzoek naar de beeldvorming van Ede. Als het goed is heeft u hier van de gemeente Ede een brief over gehad.

NB Het gaat in deze vragenlijst om de hele gemeente Ede (dus Ede-stad en de omliggende dorpen). 7. 1.

Bent u bereid om aan het onderzoek mee te werken? a. b. c.

2.

lelijk saai druk benauwd onveilig Individualistisch (ieder voor zich) ongezellig traditioneel

neutraal neutraal neutraal neutraal neutraal neutraal neutraal neutraal

weet niet weet niet weet niet weet niet weet niet weet niet weet niet weet niet

Wat is volgens u de meest typerende plek in de gemeente Ede? ………………………………………………

WONEN IN EDE

Onderwerp interesseert me niet Geen zin Geen tijd Ziek Te oud …..

8.

Mag ik u toch een vraag stellen: Als u aan de gemeente Ede denkt, is dit beeld dan {enquêteur “weet niet / wil geen antwoord geven” niet oplezen} a. b. c. d. e. f. g.

Mooi Levendig Rustig Ruim opgezet Veilig Hechte gemeenschap Gezellig Modern

Nu stellen we enkele vragen over hoe u het wonen in Ede ervaart

Waarom wilt u niet meewerken? a. b. c. d. e. f.

3.

Ja  door naar vraag 4 Nee Nu niet maar wel op een ander tijdstip  afspraak maken

Er worden steeds twee kenmerken genoemd. Kunt u aangeven welke van de twee kenmerken het beste volgens u bij de gemeente Ede past?

Zeer positief Positief Noch positief, noch negatief negatief zeer negatief weet niet wil geen antwoord geven

Wilt u een rapportcijfer geven voor de volgende aspecten in de gemeente Ede? (een cijfer van 1 t/m 10; 1 = zeer slecht en 10 = zeer goed) a. b. c. d. e. f. g. h. i. j. k. l. m. n. o. p.

Aanwezigheid groen/natuur Sfeer/gezelligheid Veiligheid Kindvriendelijkheid Woningaanbod Winkelvoorzieningen Aanbod restaurants Aanbod cafés/discotheken Culturele voorzieningen Recreatieve voorzieningen Sportvoorzieningen Zorgvoorzieningen Opleidingsmogelijkheden Werkgelegenheid Bereikbaarheid per openbaar vervoer Bereikbaarheid per auto

q.

Algemeen oordeel Ede

BEELD VAN EDE Eerst willen we graag weten wat voor een beeld u van de gemeente Ede heeft. 4.

Welke woorden komen er het eerst in u op als u aan de gemeente Ede denkt? {enquêteur maximaal drie trefwoorden noemen; als respondent één ding noemen vraag dan of er nog iets anders in hem/haar opkomt}. a. b. c.

5.

…………… …………… ……………

Als u aan de gemeente Ede denkt, is dit beeld dan {enquêteur weet niet / wil geen antwoord geven niet oplezen} a. b. c. d. e. f. g.

blz. 66

Zeer positief Positief Noch positief, noch negatief negatief zeer negatief weet niet wil geen antwoord geven

Ede in beeld

9.

Hoe belangrijk vindt u dat de volgende aspecten in de gemeente Ede aanwezig zijn? {antwoordcategorieën zeer belangrijk, belangrijk, neutraal, onbelangrijk, zeer onbelangrijk, weet niet/geen mening}. {enquêteur ‘weet niet/geen mening’ niet oplezen} a. b. c. d. e. f. g. h. i. j. k. l. m. n. o. p. q. r. s.

Aanwezigheid groen/natuur Sfeer/gezelligheid Veiligheid Kindvriendelijkheid Winkelvoorzieningen Restaurants Cafés/discotheken Culturele voorzieningen Recreatieve voorzieningen Sportvoorzieningen Zorgvoorzieningen Opleidingsmogelijkheden Werkgelegenheid Woningaanbod Bereikbaarheid per openbaar vervoer Bereikbaarheid per auto anders, namelijk……………………………(respondenten kunnen nog andere aspecten toevoegen) anders, namelijk……………………………(respondenten kunnen nog andere aspecten toevoegen) anders, namelijk……………………………(respondenten kunnen nog andere aspecten toevoegen)

10.

Welke aspecten maken het voor u aantrekkelijk om in de gemeente Ede te wonen? (max. 3 antwoorden mogelijk) MOGELIJKE ANTWOORDEN (niet opnoemen): a. b. c. d. e. f.

11.

16.

a. b. c. d. e.

Aanwezigheid groen Nabijheid natuur Rust Ruimte Woningaanbod ……………………………

17.

Wat mist u als bewoner in de gemeente Ede?

13.

Kunt u aangeven of u het eens of oneens bent met de volgende stellingen. {antwoordcategorieën mee eens, niet eens/niet oneens, mee oneens, weet niet/geen mening}. {enquêteur ‘weet niet/geen mening’ niet oplezen} 

Ede is een prettige gemeente om te wonen.



Ik ben trots dat ik inwoner van de gemeente Ede ben



Ik raad mensen aan om in de gemeente Ede te gaan wonen.



In de afgelopen jaren zijn er aantrekkelijke woningen in de gemeente Ede bijgekomen.

Mijn buurt Mijn dorp De gemeente Ede Nederland Anders namelijk: ……………………………… Weet ik niet / geen mening

Tenslotte willen we u nog enkele vragen stellen over uw huishouden 18.

19.

15.

Beslist niet  door naar vraag 18 Eventueel wel, misschien Beslist wel Ik heb al andere huisvesting/woning gevonden  door naar vraag 18 Weet ik niet  door naar vraag 18

a. b. c. d. e. f. g. h. i. j. k. l. m. n. o.

Huwelijk of samenwonen Scheiding Ik ga zelfstandig wonen Gezondheid of behoefte aan zorg Studie Ik wil dichter bij mijn werk wonen Ik verhuis mee met mijn ouder(s) / verzorger(s) Huidige woning is te klein Huidige woning is te groot Wil een woning huren Wil een woning kopen De woonbuurt van de huidige woning Gevoel van onveiligheid in de woning of buurt Huidige woning wordt gesloopt of gerenoveerd Anders, namelijk………………………….

22.

0 tot 2 jaar 2 tot 5 jaar 5 tot 10 jaar 10 jaar of langer

In welk land bent u geboren? a. b. c. d. e.

Wat is de belangrijkste reden voor deze (eventuele) verhuizing?

9

Hoe lang woont u al in de gemeente Ede? a. b. c. d.

21.

Een eenpersoonshuishouden Samenwonend zonder thuiswonende kinderen Samenwonend met thuiswonende kinderen Alleenstaand met thuiswonende kinderen Wil niet zeggen

In welk jaar bent u geboren? 1

Wilt, moet of gaat u binnen 5 jaar verhuizen? a. b. c. d. e.

Hoe ziet uw huishouden eruit? Is dit: a. b. c. d. e.

20. 14.

centrum-wijk vooroorlogse wijk buiten centrum naoorlogse wijk buiten centrum nieuwbouwwijk buiten centrum (bijv. Kernhem, Ede-Oost) dorpen buitengebied Geen voorkeur Weet ik niet

Achtergrondvragen

Waar voelt u zich het meest mee verbonden? a. b. c. d. e. f.

Buiten de gemeente Ede  door naar vraag 18 In Ede-stad In één van de dorpen van de gemeente Ede Zowel in Ede-stad als in één van de dorpen Weet ik niet  door naar vraag 18

Naar welk type woonwijk binnen de gemeente Ede gaat uw voorkeur uit? (max. 2 antwoorden mogelijk) a. b. c. d. e. f. g. h.

……………………………………………………………………………………………………

12.

Zoekt u een woning in of buiten de gemeente Ede?

Nederland Indonesië, Molukken Marokko Turkije Een ander land

Wat is uw hoogst voltooide opleiding, die u met een diploma heeft afgerond? a. b. c. d. e. f. g. h. i. j. k.

Geen Lager onderwijs (inclusief LAVO en VGLO) Lager beroepsonderwijs (LBO) Middelbaar algemeen voortgezet onderwijs (MAVO, VMBO) Middelbaar beroepsonderwijs (MBO) Hoger algemeen en voorbereidend wetenschappelijk onderwijs (HAVO, HBS, VWO, MMS, Gymnasium) Hoger beroepsonderwijs Wetenschappelijk onderwijs Anders, namelijk ……………………. Weet niet

23.

Welke situatie is het meest op u van toepassing? a. b. c. d. e.

24.

Waar werkt u het grootste deel van de week? a. b. c. d. e. f. g. h. i. j. k. l. m. n.

25.

27.

In de gemeente Ede Veenendaal Utrecht Apeldoorn Barneveld Rhenen Wageningen Amersfoort Arnhem Renkum Elders in Gelderland Elders in Nederland In het buitenland Geen vast werkadres

VRAGENLIJSTEN bezoekers NB BEWONERS GEMEENTE EDE UITSLUITEN! NB Het gaat in deze vragenlijst om de gemeente Ede (dus Ede-stad en de dorpen Bennekom, Ederveen, Harskamp, Lunteren, Otterlo, Wekerom)

1.

Bent u wel eens in de gemeente Ede geweest (bijv. om te werken, op vakantie te gaan, dagje uit te gaan, te winkelen, familie of vrienden te bezoeken)? a. b. c. d. e.

Minder dan € 1000 per maand € 1000 tot € 1.350 per maand € 1.350 tot € 1.750 per maand € 1.750 tot € 3.050 per maand € 3.050 en meer per maand Weet niet

2.

Ja, minder dan twee jaar geleden Ja, 2-5 jaar geleden Ja, langer dan 5 jaar geleden Nee, nooit Weet ik niet


Beslist niet Eventueel wel, misschien Beslist wel Ik heb al andere huisvesting/woning gevonden Weet ik niet

Vraag 3 alleen stellen indien vraag 2 = b of c

Wat is uw Postcode?

3.

Zou u (eventueel) willen verhuizen naar de gemeente Ede? a. b. c. d.

Respondent is een: a. b.

Bijlage 2: Vragenlijst bezoekers

SELECTIEVRAGEN (Om zo respondenten in te delen in bezoekers / potentiële bewoners / buitenstaanders)

Hoeveel bedraagt het netto maandinkomen van uw huishouden (inclusief vakantiegeld, exclusief kinderbijslag? a. b. c. d. e. f.

26.

Ik heb een betaalde baan Ik ben (vervroegd) met pensioen of arbeidsongeschikt Ik ben werkloos / werkzoekend / niet werkzaam Ik ben huisvrouw / huisman Ik ben scholier/ student

man vrouw

Ja Nee Misschien Weet ik niet

Indien bij vraag 1 a en vraag 2 a, d, e: vragenlijst bezoekers in laten vullen Indien bij vraag 1 a, b, c, d, e en vraag 2 b, c en vraag 3 a of c: vragenlijst potentiële bewoners in laten vullen

Heeft u nog opmerkingen? Indien bij vraag 1 a en vraag 2 b, c en vraag 3 b of d: vragenlijst bezoekers in laten vullen

Hartelijk dank voor het invullen van deze vragenlijst!

Indien bij vraag 1 b, c, d, e en vraag 2 a, d, e: vragenlijst buitenstaanders in laten vullen Indien bij vraag 1 b, c, d, e en vraag 2 b, c en vraag 3 b of d: vragenlijst buitenstaanders in laten vullen

blz. 68

Ede in beeld

h. i. j. k. l. m. n. o.

BEELD VAN EDE Eerst willen we graag weten wat voor een beeld u heeft van de gemeente Ede. NB Het gaat in deze vragenlijst om de gemeente Ede (dus Ede-stad en de dorpen Bennekom, Ederveen, Harskamp, Lunteren, Otterlo, Wekerom) 4.

Welke woorden komen er het eerst in u op als u aan de gemeente Ede denkt? (maximaal 3 antwoorden) a. b. c.

10.

…………… …………… ……………

Kent u de volgende theaters, bioscopen en musea in Ede? (antwoordcategorieën ja, nee): a. b.

c. d.

5.

e. f. g. h. i. j.

Als u aan Ede denkt, is dit beeld dan a. b. c. d. e. f.

Zeer positief Positief Niet positief, niet negatief Negatief Zeer negatief Weet ik niet

11. 6.

Er worden steeds twee kenmerken genoemd. Kunt u aangeven welke van de twee kenmerken het beste volgens u bij de gemeente Ede past? a. b. c. d. e. f. g. h.




weet niet weet niet weet niet

12.

Ja Nee

Heeft u de afgelopen 2 jaar wel eens iets gelezen, gezien of gehoord in de media (krant, televisie, radio, internet etc.) over de gemeente Ede? a. b. c.

weet niet weet niet weet niet weet niet

Cultura Reehorst Openluchttheater Bioscoop CineMec Kröller-Müller museum Tegelmuseum Otterlo Historisch Museum Ede Kijk- en Luistermuseum Bennekom Museum Oud Lunteren Infanterie Museum Harskamp

Wist u dat er in de gemeente Ede een Intercitystation is? a. b.

weet niet

Uit eten te gaan Uit te gaan naar cafe/discotheek Een evenement te bezoeken Een congres te bezoeken Naar het ziekenhuis of andere zorginstelling te gaan Een weekendje weg te gaan Op vakantie te gaan Anders, namelijk ……………………

Ja, namelijk over ……………………………………………………………(onderwerp invullen) Nee Weet ik niet

WAARDERING BEZOEK EDE 7.

Wat is volgens u de meest typerende plek in de gemeente Ede? ………………………………………………

De volgende vragen gaan over hoe u het bezoeken van de gemeente Ede ervaren heeft. NB Het gaat in deze vragenlijst om de gemeente Ede (dus Ede-stad en de dorpen Bennekom, Ederveen, Harskamp, Lunteren, Otterlo, Wekerom)

BEKENDHEID MET EDE Nu willen we u graag enkele vragen stellen over uw bekendheid met de gemeente Ede.

13.

a. b. c.

NB Het gaat in deze vragenlijst om de gemeente Ede (dus Ede-stad en de dorpen Bennekom, Ederveen, Harskamp, Lunteren, Otterlo, Wekerom) 8.

…………………………….. ……………………………. ……………………………

Hoe vaak bent u de afgelopen 2 jaar in de gemeente Ede geweest? Is dit gemiddeld: a. b. c. d. e. f.

9.

Welke aspecten maken het voor u aantrekkelijk om een bezoek aan de gemeente Ede te brengen? (max. 3 antwoorden mogelijk)

Vaker dan één keer per week Eén keer per week Niet wekelijks maar wel meerdere keren in de maand Eén keer per maand Minder dan 1x per maand Weet ik niet

Heeft u Ede de afgelopen 2 jaar bezocht om … (meerdere antwoorden mogelijk): a. b. c. d. e. f. g.

Te werken Te winkelen Te wandelen Te fietsen Familie en/of vrienden te bezoeken Naar het theater of bioscoop te gaan Naar een museum te gaan (bijv. Kröller-Müller)

14.

Wilt u een rapportcijfer geven voor de volgende aspecten in de gemeente Ede? (1 = zeer slecht en 10 = zeer goed) {antwoordcategorieën 1 t/m 10, weet niet/geen mening}. a. b. c. d. e. f. g. h. i. j. k.

Aanwezigheid groen/natuur Sfeer/gezelligheid Winkelvoorzieningen Aanbod restaurants Aanbod cafés/discotheken Culturele voorzieningen Recreatieve voorzieningen Overnachtingsmogelijkheden Parkeergelegenheid Bereikbaarheid per openbaar vervoer Bereikbaarheid per auto

l.

Algemeen oordeel gemeente Ede

15.

Hoe belangrijk vindt u als bezoeker/toerist dat de volgende aspecten in de gemeente Ede aanwezig zijn? {antwoordcategorieën zeer belangrijk, belangrijk, neutraal, onbelangrijk, zeer onbelangrijk, weet niet/geen mening}. a. b. c. d. e. f. g. h. i. j. k. l. m. n.

Aanwezigheid groen/natuur Sfeer/gezelligheid Winkelvoorzieningen Restaurants Cafés/discotheken Culturele voorzieningen Recreatieve voorzieningen Overnachtingsmogelijkheden Parkeergelegenheid Bereikbaarheid per openbaar vervoer Bereikbaarheid per auto anders, namelijk…………………………………….(hier kunt u zelf een aspect toevoegen) anders, namelijk…………………………………….(hier kunt u zelf een aspect toevoegen) anders, namelijk…………………………………….(hier kunt u zelf een aspect toevoegen)

Waarom zou u (zeer) waarschijnlijk niet naar de gemeente Ede verhuizen?

19.

…………………………………………….. Vraag 20 alleen stellen indien vraag 18 = d of e Waarom zou u (zeer) waarschijnlijk naar de gemeente Ede verhuizen?

20.

…………………………………………….. 21.

a. b. c. d. e. f.

16. Wat mist u als bezoeker/toerist in de gemeente Ede? (max. 3 antwoorden mogelijk) a. b. c.

17.

…………………………….. ……………………………. …………………………….

Heeft u ooit in de gemeente Ede gewoond?

22.

ja, minder dan 1 jaar geleden ja, tussen 1-5 jaar geleden ja, 6-10 jaar geleden ja, 11-20 jaar geleden ja, langer dan 20 jaar geleden

Kent u iemand die in de gemeente Ede woont en/of werkt? a. b. c.

Kunt u aangeven of u het eens of oneens bent met de volgende stellingen. {antwoordcategorieën zeer mee eens, mee eens, niet eens/niet oneens, mee oneens, zeer mee oneens, weet niet/geen mening}.

nee, nooit

Ja Nee Weet niet



De gemeente Ede heeft een aantrekkelijk buitengebied.

ACHTERGRONDVRAGEN



Ik raad mensen aan om een dag/weekend naar de gemeente Ede te gaan

Tenslotte willen we u nog enkele vragen stellen over uw huishouden



Ik raad mensen aan om in de gemeente Ede op vakantie te gaan.



Ede lijkt me een prettige gemeente om te wonen



In de afgelopen jaren zijn er aantrekkelijke woningen in Ede bijgekomen.



In de gemeente Ede kom je gemakkelijk aan werk.



In de gemeente Ede is een grote variatie aan werkgelegenheid.



De gemeente Ede heeft een gevarieerd en compleet onderwijsaanbod.

NB Het gaat in deze vragenlijst om de gemeente Ede (dus Ede-stad en de dorpen Bennekom, Ederveen, Harskamp, Lunteren, Otterlo, Wekerom) 23.

a. b. c. d.

24.

WONEN IN EDE

Hoe ziet uw huishouden eruit? Is dit:

Bent u een man of een vrouw? a. b.

De volgende vragen gaan over wonen in de gemeente Ede. NB Het gaat in deze vragenlijst om de gemeente Ede (dus Ede-stad en de dorpen Bennekom, Ederveen, Harskamp, Lunteren, Otterlo, Wekerom) 18.

Stel dat u naar een andere gemeente verhuist, hoe waarschijnlijk is het dan dat u naar de gemeente Ede verhuist? a. b. c. d. e. f.

Zeer onwaarschijnlijk Onwaarschijnlijk Niet waarschijnlijk, niet onwaarschijnlijk Waarschijnlijk Zeer waarschijnlijk Weet niet/geen mening

Vraag 19 alleen stellen indien vraag 18 = a of b

blz. 70

Ede in beeld

25. 1 26.

Eénpersoonshuishouden Samenwonend zonder thuiswonende kinderen Samenwonend met thuiswonende kinderen Alleenstaand met thuiswonende kinderen

man vrouw

In welk jaar bent u geboren? 9 In welk land bent u geboren? a. b. c. d. e.


27.

Wat is uw hoogst voltooide opleiding, die u met een diploma heeft afgerond? a. b. c. d. e. f. g. h. i.

28.


29.

Ik heb een betaalde baan Ik ben (vervroegd) met pensioen of arbeidsongeschikt Ik ben werkloos / werkzoekend / niet werkzaam Ik ben huisvrouw / huisman Ik ben scholier/ student

Bijlage 3: Vragenlijst potentiële bewoners VRAGENLIJSTEN potentiële bewoners NB BEWONERS GEMEENTE EDE UITSLUITEN! NB Het gaat in deze vragenlijst om de gemeente Ede (dus Ede-stad en de dorpen Bennekom, Ederveen, Harskamp, Lunteren, Otterlo, Wekerom) SELECTIEVRAGEN (Om zo respondenten in te delen in bezoekers / potentiële bewoners / buitenstaanders) 1.

Minder dan € 1000 per maand € 1000 tot € 1.350 per maand € 1.350 tot € 1.750 per maand € 1.750 tot € 3.050 per maand € 3.050 en meer per maand Weet niet / wil ik niet zeggen



30.

Geen Lager onderwijs (inclusief LAVO en VGLO) Lager beroepsonderwijs (LBO) Middelbaar algemeen voortgezet onderwijs (MAVO, VMBO) Middelbaar beroepsonderwijs (MBO) Hoger algemeen en voorbereidend wetenschappelijk onderwijs (HAVO, HBS, VWO, MMS, Gymnasium) Hoger beroepsonderwijs Wetenschappelijk onderwijs Anders, namelijk …………………….

2.


Wat is uw Postcode?



Vraag 3 alleen stellen indien vraag 2 = b of c 3.


Ruimte voor opmerkingen:


Hartelijk dank voor het invullen van deze vragenlijst! Indien bij vraag 1 a en vraag 2 a, d, e: vragenlijst bezoekers in laten vullen Indien bij vraag 1 a, b, c, d, e en vraag 2 b, c en vraag 3 a of c: vragenlijst potentiële bewoners in laten vullen Indien bij vraag 1 a en vraag 2 b, c en vraag 3 b of d: vragenlijst bezoekers in laten vullen Indien bij vraag 1 b, c, d, e en vraag 2 a, d, e: vragenlijst buitenstaanders in laten vullen Indien bij vraag 1 b, c, d, e en vraag 2 b, c en vraag 3 b of d: vragenlijst buitenstaanders in laten vullen

BEELD VAN EDE Eerst willen we graag weten wat voor een beeld u heeft van de gemeente Ede. NB Het gaat in deze vragenlijst om de gemeente Ede (dus Ede-stad en de dorpen Bennekom, Ederveen, Harskamp, Lunteren, Otterlo, Wekerom) 4.

Welke woorden komen er het eerst in u op als u aan de gemeente Ede denkt? (Maximaal 3 antwoorden) a. b. c.

…………… …………… ……………

5.

Als u aan Ede denkt, is dit beeld dan d. e. f. g. h. i.

6.

11.

Zeer positief Positief Niet positief, niet negatief Negatief Zeer negatief Weet ik niet

i. j. k. l. m. n. o. p.


De gemeente Ede is goed met het openbaar vervoer te bereiken.



De gemeente Ede is goed met de auto te bereiken.

12.

Er worden steeds twee kenmerken genoemd. Kunt u aangeven welke van de twee kenmerken het beste volgens u bij de gemeente Ede past? neutraal neutraal neutraal neutraal neutraal neutraal neutraal neutraal



de gemeente Ede kom je gemakkelijk aan werk.




BEKENDHEID MET EDE Nu willen we u graag enkele vragen stellen over uw bekendheid met de gemeente Ede. NB Het gaat in deze vragenlijst om de gemeente Ede (dus Ede-stad en de dorpen Bennekom, Ederveen, Harskamp, Lunteren, Otterlo, Wekerom)

13. Wat is volgens u de meest typerende plek in de gemeente Ede?

Vraag 8 t/m 12 stellen indien vraag 1 = b, c, d, e Kunt u aangeven of u het eens of oneens bent met de volgende stellingen. {antwoordcategorieën zeer mee eens, mee eens, niet eens/niet oneens, mee oneens, zeer mee oneens, weet niet/geen mening}.

14.

Ede-stad heeft een gezellig centrum.



Er zijn voldoende winkels in de gemeente Ede.



Er zijn voldoende mogelijkheden om uit eten te gaan in de gemeente Ede.



Er zijn voldoende mogelijkheden om naar een café/discotheek te gaan in de gemeente Ede



De gemeente Ede heeft op cultureel terrein genoeg te bieden.



De gemeente Ede biedt voldoende sportmogelijkheden



De gemeente Ede heeft voldoende opleidingsmogelijkheden

9.

15.



Ede lijkt me een prettige gemeente om te wonen.




10. 

In de gemeente Ede zijn voldoende recreatiemogelijkheden






Ede lijkt me een prettige gemeente om een dagje/weekendje naar toe te gaan



Ede lijkt me een prettige gemeente Ede om op vakantie te gaan.

blz. 72

c. d.

e. f. g. h. i. j.

Recreëren

Ede in beeld

16.

Te werken Te winkelen Te wandelen Te fietsen Familie en/of vrienden te bezoeken Naar het theater of bioscoop te gaan Naar een museum te gaan (bijv. Kröller-Müller) Uit eten te gaan Uit te gaan naar café/discotheek Een evenement te bezoeken Een congres te bezoeken Naar het ziekenhuis of andere zorginstelling te gaan Een weekendje weg te gaan Op vakantie te gaan Anders, namelijk ……………………

Kent u de volgende theaters, bioscopen en musea in Ede? (antwoordcategorieën ja, nee): a. b.

Wonen

Vaker dan één keer per week Eén keer per week Niet wekelijks maar wel meerdere keren in de maand Eén keer per maand Minder dan 1x per maand Weet ik niet

Heeft u Ede de afgelopen 2 jaar bezocht om … (meerdere antwoorden mogelijk): a. b. c. d. e. f. g. h. i. j. k. l. m. n. o.

Centrum en voorzieningen 

Hoe vaak bent u de afgelopen 2 jaar in de gemeente Ede geweest? Is dit gemiddeld: a. b. c. d. e. f.

………………………………………………

8.

Economie



Vraag 13 + 14 stellen indien vraag 1 = a

Vraag 7 stellen indien vraag 1 = a 7.

Verkeer en vervoer



Cultura Reehorst Openluchttheater Bioscoop CineMec Kröller-Müller museum Tegelmuseum Otterlo Historisch Museum Ede Kijk- en Luistermuseum Bennekom Museum Oud Lunteren Infanterie Museum Harskamp


Ja Nee

17.



22.







Ik raad mensen aan om een dag/weekend naar de gemeente Ede te gaan

WAARDERING BEZOEK EDE



Ik raad mensen aan om in de gemeente Ede op vakantie te gaan.

De volgende vragen gaan over hoe u het bezoeken van de gemeente Ede ervaren heeft.



Ede lijkt me een prettige gemeente om te wonen

NB Het gaat in deze vragenlijst om de gemeente Ede (dus Ede-stad en de dorpen Bennekom, Ederveen, Harskamp, Lunteren, Otterlo, Wekerom)












De gemeente Ede heeft voldoende opleidingsmogelijkheden.

Vraag 18 t/m 22 stellen indien vraag 1 = a 18.

Welke aspecten maken het voor u aantrekkelijk om een bezoek aan de gemeente Ede te brengen? (max. 3 antwoorden mogelijk) a. b. c.

19.

20.

Wilt u een rapportcijfer geven voor de volgende aspecten in de gemeente Ede? (1 = zeer slecht en 10 = zeer goed) {antwoordcategorieën 1 t/m 10, weet niet/geen mening}. a. b. c. d. e. f. g. h. i. j. k.

Aanwezigheid groen/natuur Sfeer/gezelligheid Winkelvoorzieningen Aanbod restaurants Aanbod cafés/discotheken Culturele voorzieningen Recreatieve voorzieningen Overnachtingsmogelijkheden Parkeergelegenheid Bereikbaarheid per openbaar vervoer Bereikbaarheid per auto

l.

Algemeen oordeel gemeente Ede

Hoe belangrijk vindt u als bezoeker/toerist dat de volgende aspecten in de gemeente Ede aanwezig zijn? {antwoordcategorieën zeer belangrijk, belangrijk, neutraal, onbelangrijk, zeer onbelangrijk, weet niet/geen mening}. a. b. c. d. e. f. g. h. i. j. k. l. m. n.

21.

………………………………. …………………………….. ………………………

Aanwezigheid groen/natuur Sfeer/gezelligheid Winkelvoorzieningen Restaurants Cafés/discotheken Culturele voorzieningen Recreatieve voorzieningen Overnachtingsmogelijkheden Parkeergelegenheid Bereikbaarheid per openbaar vervoer Bereikbaarheid per auto anders, namelijk…………………………………….(hier kunt u zelf een aspect toevoegen) anders, namelijk…………………………………….(hier kunt u zelf een aspect toevoegen) anders, namelijk…………………………………….(hier kunt u zelf een aspect toevoegen)

Wat mist u als bezoeker/toerist in de gemeente Ede? (max. 3 antwoorden mogelijk) a. b. c.

…………………………….. ……………………………. …………………………….

WONEN IN EDE De volgende vragen gaan over wonen in de gemeente Ede. NB Het gaat in deze vragenlijst om de gemeente Ede (dus Ede-stad en de dorpen Bennekom, Ederveen, Harskamp, Lunteren, Otterlo, Wekerom) 23.

U heeft aangegeven verhuisplannen te hebben. Wat is de belangrijkste reden voor deze (eventuele) verhuizing? a. b. c. d. e. f. g. h. i. j. k. l. m. n. o.

24.

Wat voor soort woning of woonruimte zoekt u? a. b. c. d. e. f. g. h. i. j.

k. 25.

Huwelijk of samenwonen Scheiding Ik ga zelfstandig wonen Gezondheid of behoefte aan zorg Studie Ik wil dichter bij mijn werk wonen Ik verhuis mee met mijn ouder(s) / verzorger(s) Huidige woning is te klein Huidige woning is te groot Wil een woning huren Wil een woning kopen De woonbuurt van de huidige woning Gevoel van onveiligheid in de woning of buurt Huidige woning wordt gesloopt of gerenoveerd Anders, namelijk………………………….

Vrijstaande woning/bungalow Twee-onder-een kapwoning Tussen- of /hoekwoning Boven- of benedenwoning Flat/appartement minder dan 5 woonlagen Flat/appartement 5 of meer woonlagen Woning met winkel-, kantoor-, praktijk- of bedrijfsruimte Studentenhuis Seniorenwoning, aanleunwoning Bejaardenhuis, verzorgingshuis Anders, namelijk………………….

Zoekt u een huur- of een koopwoning? a. b. c.

Huur Koop Weet ik niet

26.

Hoe belangrijk vindt u dat de volgende aspecten in uw nieuwe woongemeente aanwezig zijn? {antwoordcategorieën zeer belangrijk, belangrijk, neutraal, onbelangrijk, zeer onbelangrijk, weet niet/geen mening}. a. b. c. d. e. f. g. h. i. j. k. l. m. n. o. p. q. r. s. t. u. v.

27.

Aanwezigheid groen/natuur Aanwezigheid water Rust Ruimte Saamhorigheid Sfeer/gezelligheid Veiligheid Kindvriendelijkheid Winkelvoorzieningen Restaurants Cafés/discotheken Culturele voorzieningen Recreatieve voorzieningen Zorgvoorzieningen Opleidingsmogelijkheden Werkgelegenheid Parkeergelegenheid Bereikbaarheid per openbaar vervoer Bereikbaarheid per auto anders, namelijk…………………………………….(hier kunt u zelf een aspect toevoegen) anders, namelijk…………………………………….(hier kunt u zelf een aspect toevoegen) anders, namelijk…………………………………….(hier kunt u zelf een aspect toevoegen)

a. b. c. d.

31.

a.

1 33.

34.

Naar welk type woonwijk binnen de gemeente Ede gaat uw voorkeur uit? (max. 2 antwoorden mogelijk) a. b. c. d. e. f. g. h.

29.

centrum-wijk vooroorlogse wijk buiten centrum naoorlogse wijk buiten centrum nieuwbouwwijk buiten centrum (bijv. Kernhem, Ede-Oost) dorpen buitengebied Geen voorkeur Weet ik niet

35.

In welk land bent u geboren?

36.

37.


Welke situatie is het meest op u van toepassing? Ik heb een betaalde baan Ik ben (vervroegd) met pensioen of arbeidsongeschikt Ik ben werkloos / werkzoekend / niet werkzaam Ik ben huisvrouw / huisman Ik ben scholier/ student


Nee, nooit Ja, korter dan 1 jaar geleden Ja, tussen 1-5 jaar geleden Ja, 6-10 jaar geleden Ja, 11-20 jaar geleden Ja, langer dan 20 jaar geleden


Wat is uw hoogst voltooide opleiding, die u met een diploma heeft afgerond?

a. b. c. d. e.

Heeft u ooit in de gemeente Ede gewoond? a. b. c. d. e. f.

9

a. b. c. d. e. f. g. h. i.

Ook heeft u aangegeven (misschien) naar de gemeente Ede te willen verhuizen. Waarom zou u (eventueel) naar de gemeente Ede willen verhuizen?

Man Vrouw

In welk jaar bent u geboren?

a. b. c. d. e.

…………………………………………………………………………………………….

28.

Bent u een man of een vrouw? b.

32.

Eenpersoonshuishouden Samenwonend zonder thuiswonende kinderen Samenwonend met thuiswonende kinderen Alleenstaand met thuiswonende kinderen

Minder dan € 1000 per maand € 1000 tot € 1.350 per maand € 1.350 tot € 1.750 per maand € 1.750 tot € 3.050 per maand € 3.050 en meer per maand Weet niet / wil ik niet zeggen

Wat is uw Postcode?

ACHTERGRONDVRAGEN Tenslotte willen we u nog enkele vragen stellen over uw huishouden NB Het gaat in deze vragenlijst om de gemeente Ede (dus Ede-stad en de dorpen Bennekom, Ederveen, Harskamp, Lunteren, Otterlo, Wekerom)

30.

blz. 74

Ruimte voor opmerkingen: Hartelijk dank voor het invullen van deze vragenlijst!

Hoe ziet uw huishouden eruit? Is dit:

Ede in beeld

Bijlage 4: Vragenlijst buitenstaanders

5.

Als u aan Ede denkt, is dit beeld dan a. b. c. d. e. f.

VRAGENLIJSTEN buitenstaanders NB BEWONERS GEMEENTE EDE UITSLUITEN! NB Het gaat in deze vragenlijst om de gemeente Ede (dus Ede-stad en de dorpen Bennekom, Ederveen, Harskamp, Lunteren, Otterlo, Wekerom)

6.

Er worden steeds twee kenmerken genoemd. Kunt u aangeven welke van de twee kenmerken het beste volgens u bij de gemeente Ede past? a. b. c. d. e. f. g. h.

SELECTIEVRAGEN (Om zo respondenten in te delen in bezoekers / potentiële bewoners / buitenstaanders) 1.


2.


7.





Centrum en voorzieningen

Vraag 3 alleen stellen indien vraag 2 = b of c 3.





Ede-stad heeft een gezellig centrum.



Er zijn voldoende winkels in de gemeente Ede.



Er zijn voldoende mogelijkheden om uit eten te gaan in de gemeente Ede.



Er zijn voldoende mogelijkheden om naar een café/discotheek te gaan in de gemeente Ede



De gemeente Ede heeft op cultureel terrein genoeg te bieden.



De gemeente Ede biedt voldoende sportmogelijkheden



De gemeente Ede heeft voldoende opleidingsmogelijkheden

Indien bij vraag 1 a en vraag 2 a, d, e: vragenlijst bezoekers in laten vullen Indien bij vraag 1 a, b, c, d, e en vraag 2 b, c en vraag 3 a of c: vragenlijst potentiële bewoners in laten vullen

8.

Wonen

Indien bij vraag 1 a en vraag 2 b, c en vraag 3 b of d: vragenlijst bezoekers in laten vullen



Ede lijkt me een prettige gemeente om te wonen.

Indien bij vraag 1 b, c, d, e en vraag 2 a, d, e: vragenlijst buitenstaanders in laten vullen




Indien bij vraag 1 b, c, d, e en vraag 2 b, c en vraag 3 b of d: vragenlijst buitenstaanders in laten vullen 9. BEELD VAN EDE Eerst willen we graag weten wat voor een beeld u heeft van de gemeente Ede. NB Het gaat in deze vragenlijst om de gemeente Ede (dus Ede-stad en de dorpen Bennekom, Ederveen, Harskamp, Lunteren, Otterlo, Wekerom) 4.

Welke woorden komen er het eerst in u op als u aan de gemeente Ede denkt? (Maximaal 3 antwoorden) a. b. c.

…………… …………… ……………




Zeer positief Positief Niet positief, niet negatief Negatief Zeer negatief Weet niet

Recreëren 

In de gemeente Ede zijn voldoende recreatiemogelijkheden






Ede lijkt me een prettige gemeente om een dagje/weekendje naar toe te gaan



Ede lijkt me een prettige gemeente Ede om op vakantie te gaan.

10. 

Verkeer en vervoer De gemeente Ede is goed met het openbaar vervoer te bereiken.



De gemeente Ede is goed met de auto te bereiken.

VRIJE TIJD 18.

11.

Economie







a. b. c. d. e. f. g. h. i. j. k. l.

BEKENDHEID MET EDE Nu willen we u graag enkele vragen stellen over uw bekendheid met de gemeente Ede. NB Het gaat in deze vragenlijst om de gemeente Ede (dus Ede-stad en de dorpen Bennekom, Ederveen, Harskamp, Lunteren, Otterlo, Wekerom) 12.

Bent u in de afgelopen twee jaar door de gemeente Ede gereden, zonder dat u een bezoek bracht aan de gemeente Ede zelf? Is dit: a. b. c. d. e. f.

13.

19.

20.

Ja Nee

De volgende vragen gaan over wonen in de gemeente Ede. NB Het gaat in deze vragenlijst om de gemeente Ede (dus Ede-stad en de dorpen Bennekom, Ederveen, Harskamp, Lunteren, Otterlo, Wekerom) Stel dat u naar een andere gemeente verhuist, hoe waarschijnlijk is het dan dat u naar de gemeente Ede verhuist? a. b. c. d. e. f.

Zeer onwaarschijnlijk Onwaarschijnlijk Niet waarschijnlijk, niet onwaarschijnlijk Waarschijnlijk Zeer waarschijnlijk Weet niet/geen mening

Vraag 16 alleen stellen indien vraag 15 = a of b 16.

Waarom zou u (zeer) waarschijnlijk niet naar de gemeente Ede verhuizen?

…………………………………………….. Vraag 17 alleen stellen indien vraag 15 = d of e 17.

Waarom zou u (zeer) waarschijnlijk naar de gemeente Ede verhuizen?

……………………………………………..

blz. 76

Ede in beeld

Hoe belangrijk vindt u dat de volgende aspecten aanwezig zijn in het gebied waar u een dagje uit gaat? {antwoordcategorieën zeer belangrijk, belangrijk, neutraal, onbelangrijk, zeer onbelangrijk, weet niet/geen mening}. a. b. c. d. e. f. g. h. i. j. k. l. m. n. o.


WONEN IN EDE

15.

Ja Nee Weet ik niet

Vraag 18 alleen stellen indien vraag 17 = a


Wandelen Fietsen Sporten Vrijwilligerswerk Lezen Muziek instrument bespelen Winkelen Bezoek musea Bezoek dierentuinen Bezoek attractieparken Uitgaan Anders, namelijk………….

Heeft u plannen om de komende 2 jaar in Nederland een dagje uit te gaan? a. b. c.


14.

Wekelijks (incl. meerdere keren per week) Meerdere keren per maand Paar keer per jaar Een enkele keer Nooit weet ik niet

Kunt u aangeven hoe u zoal uw vrije tijd doorbrengt? (meerdere antwoorden mogelijk)

21.

Aanwezigheid groen/natuur Aanwezigheid water Aanwezigheid strand Sfeer/gezelligheid Kindvriendelijkheid Winkelvoorzieningen Restaurants Cafés/discotheken Culturele voorzieningen Recreatieve voorzieningen Bereikbaarheid per openbaar vervoer Bereikbaarheid per auto anders, namelijk…………………………………….(hier kunt u zelf een aspect toevoegen) anders, namelijk…………………………………….(hier kunt u zelf een aspect toevoegen) anders, namelijk…………………………………….(hier kunt u zelf een aspect toevoegen)

Heeft u plannen om de komende 2 jaar in Nederland op vakantie en/of een weekendje weg te gaan? a. b. c.

Ja Nee Weet ik niet

Vraag 20 alleen stellen indien vraag 19 = a 22.

Hoe belangrijk vindt u dat de volgende aspecten aanwezig zijn in het gebied waar u op vakantie gaat? {antwoordcategorieën zeer belangrijk, belangrijk, neutraal, onbelangrijk, zeer onbelangrijk, weet niet/geen mening}. a. b. c. d. e. f. g. h. i.

Aanwezigheid groen/natuur Aanwezigheid water Aanwezigheid strand Sfeer/gezelligheid Kindvriendelijkheid Winkelvoorzieningen Restaurants Cafés/discotheken Culturele voorzieningen

j. k. l. m. n. o.

Recreatieve voorzieningen Bereikbaarheid per openbaar vervoer Bereikbaarheid per auto anders, namelijk…………………………………….(hier kunt u zelf een aspect toevoegen) anders, namelijk…………………………………….(hier kunt u zelf een aspect toevoegen) anders, namelijk…………………………………….(hier kunt u zelf een aspect toevoegen)

b. c. d. e. f.

30.

€ 1000 tot € 1.350 per maand € 1.350 tot € 1.750 per maand € 1.750 tot € 3.050 per maand € 3.050 en meer per maand Weet niet / wil ik niet zeggen

Wat is uw Postcode?

ACHTERGRONDVRAGEN Tenslotte willen we u nog enkele vragen stellen over uw huishouden NB Het gaat in deze vragenlijst om de gemeente Ede (dus Ede-stad en de dorpen Bennekom, Ederveen, Harskamp, Lunteren, Otterlo, Wekerom) 23.

Hoe ziet uw huishouden eruit? Is dit: a. b. c. d.

24.

Bent u een man of een vrouw? a. b.

25. 1 26.

9 In welk land bent u geboren?



29.


Wat is uw hoogst voltooide opleiding, die u met een diploma heeft afgerond? a. b. c. d. e. f. g. h. i.

28.

Man Vrouw

In welk jaar bent u geboren?

a. b. c. d. e.

27.

Eenpersoonshuishouden Samenwonend zonder thuiswonende kinderen Samenwonend met thuiswonende kinderen Alleenstaand met thuiswonende kinderen

Ik heb een betaalde baan Ik ben (vervroegd) met pensioen of arbeidsongeschikt Ik ben werkloos / werkzoekend / niet werkzaam Ik ben huisvrouw / huisman Ik ben scholier / student

Hoeveel bedraagt het netto maandinkomen van uw huishouden (inclusief vakantiegeld, exclusief kinderbijslag? a.

Minder dan € 1000 per maand

Ruimte voor opmerkingen: Hartelijk dank voor het invullen van deze vragenlijst!

Bijlage 5: Lijst geïnterviewde personen AM Wonen Dhr. M. Kleinjan CHE, Christelijke Hogeschool Ede Dhr. A.W.V. Vugt Deli XL Dhr. J. van der Ster Ede’s Bedrijfscontact Dhr. R. Roels Midland Bedrijfsmakelaars Dhr. E. Werkman Plantion Bloemveiling Dhr. A. van Kruijssen Rotary Club Mevr. P.C. Daniels-Hansum Sportservice Ede (Stichting) Dhr. J. Smeelen Stichting Binnenstadsmanagement Mevr. A. Jonker Stichting Food Valley Dhr. R. Hoesel Stichting Oud Ede (Vereniging) Mevr. P. Gonggrijp Veluwsbureau voor Toerisme Dhr. W. de Jong VNO-NCW Dhr. H. van Beusekom Woonstede Mevr. M. Teer Ziekenhuis Gelderse Vallei Mevr. J. Erasmus-Kooiman


blz. 79

Bijlage 6: Itemlijst interviews Kenmerken bedrijf/organisatie 1. Kenmerken bedrijf/organisatie: activiteiten/grootte/verzorgingsgebied 2. Hoe lang is uw bedrijf/organisatie in de gemeente Ede gevestigd? 3. Waarom heeft uw bedrijf/organisatie gekozen voor vestiging in de gemeente Ede? Welke factoren hebben hierbij een rol gespeeld? 4. Hoe bevalt de gemeente Ede als vestigingsplaats? Beeldvorming Ede 5. Met welke 3 woorden zou u de gemeente Ede omschrijven? Kunt u eventueel ook een spreekwoord/gezegde noemen waaraan de gemeente Ede u doet denken? 6. Wat zijn volgens u sterke punten van de gemeente Ede? 7. Wat zijn volgens u zwakke punten van de gemeente Ede? Kwaliteiten Ede 8. Wat vindt u belangrijke en zichtbare kwaliteiten als het gaat om: a. de Gemeente Ede in het algemeen b. de Gemeente Ede specifiek op uw terrein (wonen / werken / toerisme / vrijetijdsbesteding / investeren) Denk hierbij aan fysiek ruimtelijke kwaliteiten, geografische, sociaalmaatschappelijke, culturele kwaliteiten. 9. Wat vindt u krachtig aan de gemeente Ede, en zouden we (beter) moeten ontwikkelen/uitnutten? 10. Welke nieuwe kwaliteiten zou de gemeente Ede moeten ontwikkelen? 11. Met welke kansen heeft de gemeente Ede volgens u te maken? 12. Met welke knelpunten heeft de gemeente Ede volgens u te maken? Imago en doelgroepen 13. Wie behoort tot uw doelgroep (type/leefstijl)? Waar komt u doelgroep vandaan? En hoe groot is uw doelgroep? 14. Wie behoort tot uw gewenste/potentiële doelgroep? Waar komt uw gewenste/potentiële doelgroep vandaan? En hoe groot is uw gewenste/potentiële doelgroep? 15. Hoe wordt de gemeente Ede beleefd door uw doelgroep / hoe zou uw doelgroep de gemeente Ede typeren? 16. Wat maakt de gemeente Ede aantrekkelijk voor uw doelgroep? 17. Wat is van belang voor het behouden van uw huidige doelgroep? 18. Wat is nodig om nieuwe doelgroepen aan te trekken? 19. Welke rol speelt de omgeving waar u zich bevindt? 20. In hoeverre heeft u te maken met concurrenten? En wie zijn uw concurrenten? Beïnvloeding imago 21. Wat moet er volgens gebeuren om het imago van de gemeente Ede positief te beïnvloeden? 22. Moeten we bepaalde zaken creëren (bijvoorbeeld betere infrastructuur/ huisvesting/ belasting etc.)? En/of moeten we werken aan de promotie – dus beter vertellen wat Ede te bieden heeft? 23. In hoeverre is dit belangrijk voor u? En waarom? 24. Wat ziet u als rol voor de gemeente? En wat als uw eigen rol? 25. Welke partijen/personen zijn volgens u belangrijk om bij het opzetten van Ede Marketing te betrekken? Ontwikkelingen in de toekomst 26. Welke ontwikkelingen (landelijk/ regionaal/(inter)nationaal) zijn voor u de komende jaren relevant? 27. Hoe gaat u op deze ontwikkelingen inspelen? 28. Welke rol kunnen de gemeente en anderen de overige (kennis/zorg instellingen/ bedrijven/ bewoners) hierbij spelen?


blz. 81

Bijlage 7: Literatuurlijst AD (2008), Misdaadmeter [Online]. [geciteerd mei 2009] beschikbaar op het World Wide Web: . Atlas voor de gemeenten (2006 t/m 2009), De 50 grootste gemeenten van Nederland op 40 punten vergeleken. Utrecht: Stichting Atlas voor gemeenten. Atlas voor gemeenten (2009), Stadsfoto Ortega-gemeenten vergeleken met de overige groeikernen. Utrecht: Stichting Atlas voor gemeenten. Berenschot (2006), Amersfoort: Best of both worlds. Citymarketingplan 2006 – 2015. Binnenlands Bestuur (2008), Veiligheidsindex [Online]. [geciteerd mei 2009] beschikbaar op het World Wide Web: < http://www.binnenlandsbestuur.nl/Uploads/Files/Document/bb-veiligheidsindex.pdf>. Boersma (2008), Gezichten van Ede. Presentatie tijdens expertmeeting Citymarketing 18 september 2008. Boersma (2009), In: Verslag van de informatiebijeenkomst 26 februari 2009, Gemeente Ede. Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (2009), Atlas van lokale lasten [Online]. [geciteerd mei 2009] beschikbaar op het World Wide Web: . Companen (2004), Ede-Oost. Kansen voor wonen op de Veluwe. Arnhem: Companen. De Stentor (2009), Apeldoorn moet meer doen met Veluwe [Online]. [geciteerd in juni, 2009] Beschikbaar op het World Wide Web: . Elsevier (2008), Beste gemeenten 2008 [Online]. [geciteerd mei 2009] beschikbaar op het World Wide Web: . Gelders Overijssels Bureau voor Toerisme (2005), Consumentenonderzoek Plattelandstoerisme Overijssel en Gelderland 2004. Deventer: GOBT. Gelders Overijssels Bureau voor Toerisme (2007), Bezoek aan toeristische attracties [Online]. [geciteerd mei 2009] beschikbaar op het World Wide Web: . Gelders Overijssels Bureau voor Toerisme (2008), Trendrapport Vrijetijdssector. Deventer: GOBT. Gemeente Apeldoorn (2009A), Het beste van Apeldoorn [Online]. [geciteerd in april, 2009] Beschikbaar op het World Wide Web: < http://www.apeldoorn.nl/data/TER/docs/bezoek/cityguide/cityguide_lowres.pdf>. Gemeente Apeldoorn (2009B). [Online]. [geciteerd in mei, 2009] Beschikbaar op het World Wide Web: . Gemeente Arnhem (2009). [Online]. [geciteerd in april, 2009] Beschikbaar op het World Wide Web: < http://www.arnhem.nl/content.jsp?objectid=17147>.


blz. 83

Gemeente Barneveld (2008). Startnotitie promotiebeleid Barneveld [Online]. [geciteerd in april, 2009] Beschikbaar op het World Wide Web: . Gemeente Ede (2003), Kernhem: een wijk voor iedereen. Ede: Projectbureau Kernhem (brochure). Gemeente Ede (2007A), Ede: dorp met stedelijke allures. Resultaten van een panelonderzoek naar beeldvorming. Gemeente Ede (2005A), Woningbehoefteonderzoek Noord-Oost Ede (2005). Ede: OO&S. Gemeente Ede (2005B), Nota Toerisme. Ede: ROB. Gemeente Ede (2006), Ondernemen in Ede: Vitaal en veelzijdig. Ede: ROB. Gemeente Ede (2007B), Woningbehoeftenonderzoek Ede-stad 2006. Onderzoeksverslag. Ede: OO&S. Gemeente Ede (2008A), Monitor Leefbaarheid, Veiligheid en Maatschappelijke participatie 2007. Ede: OO&S. Gemeente Ede (2008B), Inwoners aan het woord. Ede: OO&S. Gemeente Ede (2008C), Kernhem: een tuindorp? Een marketingonderzoek. Ede: OO&S. Gemeente Ede (2008D), Verslagen Ede Marketing bijeenkomsten: Ede: COMM. Gemeente Ede (2009A), Cultuur- en uitgaansmonitor. Ede: OO&S. Gemeente Ede (2009B), Basisdocument voor discussietafel “Toekomstperspectief Ede”. Ede: ROB. Gemeente Ede (2009C), Uitkomsten Groupsystems “Ede met nieuwe ogen”. Ede: OO&S. Gemeente Ede (2009D), Bevolkingsprognose gemeente Ede. Ede: OO&S. Gemeente Wageningen (2009A). City of life sciences [Online]. [geciteerd in april 2009] Beschikbaar op het World Wide Web: . Gemeente Wageningen (2009B). Stad der bevrijding [Online]. [geciteerd in april 2009] Beschikbaar op het World Wide Web: . Heins, S. (2002), Rurale woonmilieus in stad en land. Plattelandsbeelden, vraag naar en aanbod van rurale woonmilieus. Delft: Eburon. Idealize (2009), Arnhem Nijmegen cool region [Online]. [geciteerd in mei, 2009] Beschikbaar op het World Wide Web: < http://www.idealize.nl/2009/03/arnhemnijmegen-cool-region>. ING Real Estate & Berenschot (2009). Apeldoorn: Onverwachte binnenkomer [Online]. [geciteerd in mei, 2009] Beschikbaar op het World Wide Web: . Kamer van Koophandel (2008), De Regionale Economische Structuurvisie voor de Vallei 2009 – 2012. De Vallei: Kamer van Koophandel.

blz. 84

Ede in beeld

Maussart, L. (2008), Stadsimago van Arnhem: Een vergelijking tussen het imago van bewoners en het imago zoals dat naar voren komt in het citymarketingbeleid van Arnhem. Nijmegen: Radboud Universiteit Nijmegen. Meijnders, D.J.C. & M. Nouwt (2007), Handreiking Herkenbare Veluwse Kernen. Arnhem: Kamer van Koophandel. Ministerie van VROM (2009) http://panorama.vrom.nl Nieuwe Gracht & Twijnstra Gudde (2009), Ede-Oost in het bijzonder. Op zoek naar conceptuele meerwaarden. Planconcepten. Pekaar (2009A), Media-analyse. Ede: Gemeente Ede/COM. Pekaar (2009B), Ansichtkaartenactie. Ede: Gemeente Ede/COM. Pellenbarg, P.H. (1991), Identiteit, imago en economische ontwikkeling van regio’s. Groningen: Geo Pers. Platform binnenstadsmanagement (2008), Hoofdstraat Veenendaal gaat op de schop [Online]. [geciteerd in april, 2009] Beschikbaar op het World Wide Web: < http://www.binnenstadsmanagement.org/nieuws.asp?id=2158>. Pol, F. (2007) Citymarketing in Nederland. Nijmegen: Radboud Universiteit (bachelor thesis) [Online]. [geciteerd mei 2009] beschikbaar op het World Wide Web: . Querl, B. & S. Hodes & I.van Gansewinkel (2008), Marketing- en promotieplan voor de WERV-regio en Barneveld. Amsterdam: Leisure & Arts Consulting. Rennen, W., P. Kreijnen, H. Yamani & R. Beerepoot (2007), Eindrapportage effectmeting promotie Veenendaal [Online]. [geciteerd in april, 2009] Beschikbaar op het World Wide Web: . SAB (2008), Aanvullend welstandskader Kernhem vlek B. Arnhem: SAB B.V. (in opdracht van Gemeente Ede). SGBO (2004), Vrijetijdsvoorzieningen in de omgeving. 35 gemeenten vergeleken. Den Haag: SGBO. Stad in bedrijf (2007), De Veluwe, een sigarettenmerk? Stad in bedrijf nummer 7, 2007 [online]. [geciteerd mei 2009] beschikbaar op het World Wide Web: . Tele Atlas (2009), kaartgegevens 2009 [online], beschikbaar op het World Wide Web: . Q & A (2009), Top 50 gemeenten van Nederland 2009 [Online]. [Geciteerd mei 2009] beschikbaar op het World Wide Web: .


blz. 85

Colofon Uitgave juni 2009 Gemeente Ede, afdeling Onderzoek, Ontwikkeling & Statistiek Opdrachtgever Gemeente Ede, afdeling Communicatie Samenstelling en redactie Saskia Heins & David Smeets, Concernzaken / afdeling Onderzoek, Ontwikkeling en Statistiek Druk Bureau Repro en Post Oplage 75 blz. 86

Ede in beeld

Ede in beeld Resultaten marktanalyse

Recommend Documents