Economie Het is crisis en de gemeente heeft 115 miljoen over. Historische gebeurtenis in de duinen. King s Consort. Dirigent Robert King

}<(l(tp$=adbcb <

Een échte Haagse krant Varia Twee nieuwe scholen in Benoordenhout

Vrijdag 19 april 2013

jaargang 7 nummer 310

Economie Het is crisis en de gemeente heeft 115 miljoen over

Interview Eva-Maria kan niet zonder Anna Paulownaplein

9

4

€ 1,95

10/11

Historische gebeurtenis in de duinen Na 100 jaar< discussie Strafhof in aanbouw Rechtszaal als< groene kathedraal >Zie verder pagina 2

Ingezonden mededeling

King’s Consort Dirigent Robert King

Donderdag 25 april 20.15 uur Lucent Danstheater

Maandag 22 april 20.15 uur Dr Anton Philipszaal

Purcell The King’s Consort

The Best of 20 years Yamato

Dido and Aeneas o.m. Purcell’s Dido and Aeneas

Spectaculaire Japanse trommelkunst

Zaterdag 20 april 20.15 uur Nieuwe Kerk

Anne Schwanewilms & Malcolm Martineau De Duitse sopraan brengt werken van Debussy, Wolf en Schönberg

Cultuur aan het

Spuiplein Lucent Danstheater Dr Anton Philipszaal Nieuwe Kerk

info & tickets

070 88 00 333 www.ldt.nl www.philipszaal.nl

follow us

@TheaterDenHaag aanhetspuiplein

2>actueel

Den Haag Centraal > Vrijdag 19 april 2013

Van Aartsen: ligging vlakbij Waalsdorpervlakte symbolisch

Stad van Vrede en Recht weer groter Door Casper Postmaa

Het is een plaatje waar ze honderd jaar later met vertedering naar keken. Drie mannen en een vrouw in rare witte pakken die een schop in smetteloos duinzand steken. Ze kijken lachend in de lens, later nog een keer met een glas champagne in de hand. We kennen die kiekjes uit een ver verleden toen Den Haag stap voor stap het duinlandschap betrad met nieuwe gebouwen: huizen, scholen, kerken en kazernes. Over drie jaar zal deze plek ook bij de stad horen en nog wat jaren later zullen we niet beter weten, alsof het altijd zo is geweest. Als Den Haag dan waar ook ter wereld voorkomt in een televisiejournaal omdat er een oorlogsmisdadiger terechtstaat, zullen ze een foto laten zien van het Internationaal Strafhof. Van deze plek. In het jaar dat het Vredespaleis zijn eeuwfeest viert, is dit het symbolische begin van de bouw van het ICC een tweede historische gebeurtenis. Al is de rol van het strafhof anders en kun je niet echt van de een tweede Vredespaleis spreken, want daar wordt rechtgesproken in geschillen tussen staten, het International Criminal Court (ICC) deelt straffen uit, berecht individuen. Burgemeester Jozias van Aartsen onderstreepte tijdens zijn speech dat zelfs dit ongerepte duinlandschap waar straks de zes torens van het ICC verrijzen niet onschuldig is. “Iedereen met oren moet ze hebben gehoord. Hier en in de omliggende straten. De schoten van de executiepelotons, slechts een paar kilometer hier vandaan, die tijdens de Tweede Wereldoorlog meer dan 250 Nederlandse verzetsstrijders executeerden. Die schoten hoorde je niet alleen hier, ze weerklonken in Babi Jar uit de machinegeweren van de Einsatzgruppen, die meer dan 33.000 mensen doodden, vrouwen en kinderen. Ze weerklonken in Oradour-sur-Glane, in Jasenovac in Kroatië, in Nanking en nog veel meer andere plaatsen, Srebrenica, Rwanda, Darfur en in de straten van Nairobi”. Als we die geluiden negeren of weg-

Impressie van het Internationaal Strafhof ontworpen door het Deense bureau schmidt hammer lassen. >Illustratie: ICC

wuiven als iets dat ver van ons bed is, legde Van Aartsen uit, dan zullen we de grimmige echo’s van die moordpartijen ook in de toekomst blijven horen. Point of no return Het ICC, dat tijdelijk in een kantoor in de Binckhorst huist, is een stap in de goede richting. Er is al meer dan een eeuw gediscussieerd over een dergelijke rechtbank, maar nu is het ‘point of no return’ bereikt, benadrukte Roberto Bellelli, die de vergadering voorzit van de 122 landen die het ICC-verdrag hebben ondertekend. Een historische gebeurtenis dus, met wat plaatjes van het door het Deense architectenbureau ‘schmidt hammer lassen’ ontworpen strafhof. Het Benoordenhout is er niet heel blij mee. De torens zullen om de bouwkosten te drukken hoger boven het duin uitsteken dan aanvankelijk was voorgespiegeld, ook vreest de buurt overlast om-

Geen staatssteun voor ADO Voetbalclub ADO Den Haag heeft afgelopen jaren geen cent steun gekregen van de staat. Dit heeft de verantwoordelijke wethouder, Karsten Klein (CDA), de gemeenteraad deze week laten weten. Vanuit de gemeenteraad was twijfel gerezen over de financiële bron waaruit het noodlijdende ADO in 2008 putte toen de club failliet dreigde te gaan. De gemeente schoot de noodlijdende voetbalclub met 20 miljoen belastinggeld te hulp. De fracties van D66 en GroenLinks spraken deze week het vermoeden uit dat de gemeentelijke steun eigenlijk, via een omweg, afkomstig was van de staat. Aanleiding voor de twijfels bij de fracties van D66 en GroenLinks was een onderzoek dat de Europese Commissie heeft ingesteld naar steun van (lokale) overheden aan voetbalclubs. Daaruit bleek onder meer dat de gemeente Eindhoven de voetbalclub PSV onrechtmatige steun heeft gegeven. De beide fracties vroegen zich af of ADO in 2008 ook via een oneigenlijke financiële constructie is gesteund. Wethouder Klein gaat de brief van de Europese Commissie naar de gemeenteraad sturen. Hij zegt: “ADO Den Haag is en blijft een ingewikkeld dossier waarbij soms onjuiste beelden bestaan. Ik neem die graag weg. De conclusies

van de Europese Commissie kunnen daar hopelijk een bijdrage aan leveren”. Eerder dit jaar kwam de wethouder in conflict met de fractie van D66 over ADO. Aanleiding was het besluit van de KNVB om de Haagse voetbalclub als gevolg van de financiële situatie in een lagere categorie te plaatsen. Daardoor moet ADO alle uitgaven boven de 50.000 euro ter goedkeuring aan de KNVB voorleggen. Volgens wethouder Karsten Klein heeft de gemeente altijd zorgvuldig opgetreden in het ADO-dossier. Hij zegt: “In 2008 heeft de gemeente samen met een investeerder een faillissement van ADO weten af te wenden. Sindsdien gaat er vanuit de gemeente geen cent meer naar ADO. De club moet nu de eigen broek ophouden. Recent hebben we een gedeelte van het stadion van een particuliere investeerder gekocht om het vervolgens aan ADO te verhuren. Bij die transactie hebben onze eigen juristen heel zorgvuldig gekeken of er geen sprake was van staatssteun. Op verzoek van de gemeenteraad heeft de landsadvocaat er wederom naar gekeken. De conclusie naar aanleiding van beide adviezen was dat er van staatssteun geen sprake was. Het is goed om te zien dat ook de Europese Commissie die mening is toegedaan”.

De symbolische eerste bouwhandeling van het Internationaal Strafhof op de hoek van de van Van Alkemadelaan en de Oude Waalsdorperweg. >Foto: C&R

dat er te weinig parkeerplaatsen op het ICC-terrein komen. Maar op de artists impressions ziet het complex er mooi uit. Het plan roept herinneringen op aan het beroemde stadhuisontwerp van Rem

Koolhaas: een langgerekt voetstuk met daarop zes in hoogte verspringende torens. De Court Tower, waarin de rechtszalen zijn gelegen is een indrukwekkende kathedraal waar het groen langs de glazen binnengevels naar de top omhoog kruipt. Voor de

deur ligt als veiligheidsmaatregel een verdiepte waterpartij waarin de gebouwen spiegelen. Het is te vroeg om nu al een oordeel te geven over de architectuur, natuurlijk is het jammer dat de zes blokken niet dieper in de duinen wegzakken, dé reden waarom dit bureau de competitie won, maar het is niet te verwachten dat het gebouw eenzelfde storm van verontwaardiging zal oproepen als het Vredespaleis. Dat werd indertijd door critici veroordeeld als sprookjesachtige kitsch. Het ICC heeft dankzij de Mondriaan-achtige blokjes in de gevels, met zachte kleuren, iets fris en vrolijks. Dat past bij het duinlandschap, maar past het ook bij al die misdadigers, die dorpen hebben uitgemoord en kinderen soldaat hebben gemaakt? Over die mensen zal hier hard worden geoordeeld. Iets van die grimmigheid had je best in het gebouw mogen terugvinden. Maar inderdaad, dan zou de buurt weer klagen.

Controle bijstand levert 7,8 miljoen op Door Jan van der Ven

Strenge controle op fraude met de bijstand loont. De gemeente Den Haag bespaarde vorig jaar via de controles 7,8 miljoen euro op de uitgaven aan bijstand. De besparing bestaat uit twee componenten: het terughalen van teveel betaalde bijstand en de daarop volgende boetes. PvdA-wethouder Kool van sociale zaken, werkgelegenheid en economie heeft de gegevens over de fraude met bijstand bekendgemaakt. Het blijkt dat vorig jaar vaker fraude met de bijstand is opgespoord, maar dat het gemiddelde bedrag aan fraude daalde ten opzichte van het jaar daarvoor. Het totale fraudebedrag bedroeg vorig jaar 5,25 miljoen euro, het jaar daarvoor ging het om 6,3 miljoen euro. Het gemiddelde fraudebedrag daalde: per geval van 4.000 euro in 2011 naar 2.900 vorig jaar. In Den Haag ontvangen ongeveer 20.000 mensen bijstand. Dit aantal stijgt als

gevolg van de economische crisis. Het is de wethouder er veel aan gelegen om fraude op te sporen. Niet alleen omdat fraude uit principe bestreden moet worden, maar ook omdat de wethouder het geld dat hij terughaalt goed kan gebruiken. Want sinds 2004 zijn gemeenten zelf financieel verantwoordelijk voor de bijstand. Ze krijgen van het rijk een vast bedrag waarmee zij de bijstand moeten betalen. Indien er meer geld nodig is, omdat het aantal mensen met bijstand boven verwachting stijgt, moet de gemeente zelf het benodigde extra geld opbrengen. Dit systeem leidt tot financieel voordeel bij het opsporen van fraude. Ook stimuleert het de gemeente mensen met een bijstand aan het werk te helpen. De wethouder benadrukt dat niet in alle gevallen sprake hoeft te zijn van fraude. Het kan ook zijn dat iemand vergat een verhuizing van een inwonend kind door te geven. Of niet alle benodigde documenten zijn goed ingevuld. De gemeente gaat daarom

mensen die een bijstandsuitkering aanvragen beter helpen bij het invullen van formulieren. Vermoeden Uit de gegevens van de wethouder blijkt dat in 2012 meer fraudeonderzoeken zijn uitgevoerd en vaker fraude is aangetoond dan het jaar ervoor. In totaal zijn 3.300 onderzoeken uitgevoerd omdat er een vermoeden was van fraude (362 meer dan in 2011). In 1794 gevallen is daadwerkelijk fraude aangetoond ( 230 meer dan in 2011). Er zijn vorig jaar 398 uitkeringen beëindigd en 324 uitkeringen verlaagd. Daarmee is ruim 7,8 miljoen euro bespaard. In heel Nederland gelden sinds 1 januari 2013 strengere regels rond werkloosheids- en bijstandsuitkeringen. Wie zich niet aan de regels houdt, moet het te veel ontvangen bedrag terugbetalen. Daar bovenop komt dan nog een boete, die even hoog is als het te veel ontvangen bedrag.

3

actueel<

Vrijdag 19 april 2013 > Den Haag Centraal

Faillissement Paul van Waarden:

‘Je veegt de scherven op en gaat weer door’ Voormalig sterrenkok Paul van Waarden zag onlangs zijn gelijknamige Rijswijkse restaurant failliet gaan, en At Sea in Scheveningen. Restaurant Paul van Waarden en het vorige jaar geopende DKVW laat hij achter zich. ‘Vanaf nu stort ik me fulltime op At Sea’. Door Annerieke Simeone

Artists impression van De Nieuwe Haagse Passage. >Illustratie: Multi Vastgoed.

Nieuwe Haagse Passage al voor voltooiing succes Door Casper Postmaa

Het heette een ‘sneak preview van de Nieuwe Haagse Passage’, maar zonder dat organisatoren van dit voorproefje er erg in hadden nam het publiek de onverwachte opening tussen Spuistraat en Grote Marktstraat in gebruik met de gretigheid van een omlaag stortende bergbeek. Dus een succes zal de Nieuwe Haagse Passage wel worden. Voor wie het nog niet weet: de met glas overkapte doorgang tussen de twee winkelstraten ligt precies in het verlengde van, laten we zeggen, de echte passage. Al vanaf de Grote Marktstraat kon je afgelopen weekeinde tot in het hart van de Haagsche Passage kijken. Nu nog is de doorgang imaginair, en alweer bezet door bouwvakkers, maar in het najaar van 2014 is de overdekte straat klaar. Veertig procent van de winkelruimte is inmiddels verhuurd aan zaken als Miss Etam, Mango, Douglas en Intertoys. Buitenbeentje onder de nieuwkomers is het tot de Accorgroep behorende Suite Novotel met 116 kamers. De werkelijke sneak preview die projectontwikkelaar Multi Vastgoed afge-

lopen weekend aanbood, was een digitale projectie van de door Bernard Tschumi ontworpen winkelgalerij. Tschumi, bekend van het Akropolis Museum in Athene en vooral van zijn follies (nutteloze bouwwerken) voor het Parc de la Villette in Parijs, is verantwoordelijk voor één van de meest omstreden nieuwe bouwwerken aan de volop in beweging zijnde Grote Marktstraat. Wethouder Marjolein de Jong (D66, binnenstad) die als eerste door de tijdelijke passage mocht, noemde het na enige aarzeling: “Een mooi, gek gebouw!” Wel enthousiast dus, maar met wat gemengde gevoelens. Net zoals de rest van Den Haag, want van alles wat er aan de Grote Marktstraat op stapel staat, is de creatie van Tschumi het meest besproken. Vooral de gevel met zijn vlekkenpatroon (de ramen) en Delfts blauwe print is het mikpunt van kritiek, want meer decorbouw dan architectuur. Over anderhalf jaar weten we het: vondst of follie. Loopje Waarschijnlijk is een commerciële mislukking niet, want ongetwijfeld

zal de plek vanwege zijn strategische ligging al de dag na de opening één van de drukste routes van de binnenstad zijn. In het verleden verdwenen passages vaak al na korte tijd omdat ze op verkeerde plekken lagen: de Queens Passage (tussen Papestraat en Molenstraat), de Pander Passage tussen Weversplaats en Grote Marktstraat en de Pasadenha achter de Venestraat. De oorzaak van dat collectieve falen is de gedachte dat je het publiek wel een bepaalde richting op kunt duwen, ook de Haagse Bluf lijdt aan die misvatting. Met een loopje door dè Passage steek je een stuk af, zoals dat ook bij het nu in aanbouw zijnde verlengstuk het geval is. Je wint tijd. Schoonheid is dan mooi meegenomen, noodzakelijk is het niet. Maar misschien als de zon door het hoge glazen dak van de nieuwe passage prikt en Haagse stemmen wegsterven in een hoog weergalmen, dat we ons dan even die ene beroemde dichtregel van Gerrit Achterberg uit 1953 herinneren over de oude Passage. ‘Den Haag je tikt er tegen en het zingt’. Ook tussen Spui- en Grote Marktstraat?

In Rijswijk liepen de zaken al een tijdje niet lekker. Teruglopende omzetcijfers, het verlies van zijn Michelinster en een huurachterstand. Maar Paul van Waarden had steeds het idee dat investeerder Henk Au, dezelfde financier als van zijn derde restaurant De Keuken van Waarden (DKVW) aan de Stadhouderslaan, hem wel te hulp zou schieten. “We waren al maanden met elkaar in gesprek, hij wilde ook geld in At Sea steken, maar ik ben te lang aan het lijntje gehouden. Totdat het te laat was”. Toen de chef-kok twee maanden huurachterstand opliep bij het Rijswijkse restaurant, gooide huisbaas Gerard Stevens de deur op slot. De vastgoedmagnaat van Geste Groep stuurde nog wel eerst een brief met zijn intenties. “Maar het blijft toch raar als je ’s ochtends naar je restaurant loopt en er staan deurwaarders en politiemensen voor je zaak”. Stress Voor zowel het Rijswijkse restaurant als het eveneens matig lopende At Sea werd een faillissement aangevraagd. Van Waarden is desondanks niet uit het veld geslagen. “Natuurlijk heb ik veel stress gehad, een tijd lang slecht gegeten en soms wel eens een fles te veel gedronken, maar ik heb het gevoel dat er wat van mijn schouders is afgevallen. Je veegt de scherven op en gaat weer door”. Wat er met restaurant Paul van Waarden gaat gebeuren, weet hij niet. “Dat ligt nu in handen van de curator. Waarschijnlijk zal Stevens een andere huurder proberen te vinden”. Van Waarden wil, na het doodgebloede contact met Au, zich terugtrekken uit DKVW. Een gevoelige kwestie. De zaak is van Au, maar Van Waardens naam prijkt op de gevel. “Ik wil kijken of ik als culinair adviseur kan aanblijven. En anders moeten we die naam toch maar aanpassen”.

Vanaf nu richt Paul van Waarden zich nog alleen maar op restaurant At Sea. > Foto: Eveline van Egdom

Blijft over het Scheveningse restaurant dat in 2009 zijn deuren opende. “Vanaf nu stort ik me fulltime op At Sea”, zegt de chef resoluut. “We hebben al een doorstart gemaakt. Afgelopen vrijdag zijn de deuren weer opengegaan”. Eén van de redders is de aangrenzende Jachtclub Scheveningen aan de Hellingweg. “Ze hebben een bod gedaan op de inventaris. Dat werd eerst te laag bevonden door de curator, maar nadat ze een financieel rapport hadden laten opstellen, dat aantoonde dat het bod toch echt wel reëel was, wist de club de rechter-commissaris, bij wie de aanvraag inmiddels lag, te overtuigen”. De Jachtclub zal huurder blijven, maar wil niet meer geld investeren in het restaurant. Daarover heeft Van Waarden twee andere partijen gevonden. “Dat gaat de goede kant op. En ondertussen ben ik met de bedrijfsleider een nieuw businessplan aan het schrijven. Gelukkig blijft Stephan Nijst, met wie ik al in Rijswijk werkte, aan als chef-kok”. Ook Van Waarden wordt werknemer in plaats van eigenaar en staat straks weer in de keuken”. En tegen wie moet de keukenbrigade dan straks ‘chef ’ zeggen? Van Waarden glimlacht. “Ik denk tegen ons beiden. Maar daar geef ik niet zo veel om hoor. Belangrijkste is dat de zaak straks weer draait”.


Exclusieve brilmode

Hoogstraat 37 2513 AP Den Haag www.hofstede-optiek.nl

4>varia


stadsmens

‘Blij’ trakteert tussen gangen door op ‘K(r)oningsverhalen Dat is anno 2013 nog eens een ander geluid: Martine Berkhuizen en Bram Wooning spreken niet van ‘sombere tijden’, maar van ‘de crisis benutten’. De eigenaren van ‘Blij Lunch, Borrel en Avond’ aan de Dunne Bierkade lichten toe: “Wij hadden dit pand anders nooit kunnen huren. Dat zou onbetaalbaar zijn geweest. Nu zitten we hier voor een redelijke prijs”. ‘Blij’ doopten zij hun etablissement, dat september vorig jaar openging. Een naam die trouwens op beiden afstraalt. Antropologe Martine en Bram, die sportmanagement studeerde, hebben alle reden om tevreden te zijn. In hun restaurantje, waar van donderdag tot en met zaterdag ook een daghap wordt geserveerd, zat al snel de loop. Er is bovendien een goede samenwerking met andere ondernemingen in de buurt, en hun evenementen en speciale etentjes zijn een succes. Op 25 april is er weer zo’n culinair evenement. Die donderdagavond bieden zij hun gasten een menu dat opgeluisterd wordt door Michael en Caja. Zij vertellen tussen de (drie) gangen door ‘K(r)oningsverhalen. ‘Ter viering van de lange en eervolle regeerperiode van koningin Beatrix en ter verwelkoming van onze jonge koning Willem-Alexander’, aldus de poster. Michael en Caja verzorgden eerder in

met ‘Blij’ begonnen. Martine was tijdens haar studie stewardess bij de KLM, Bram woonde een jaar in Barcelona. Ze trokken per auto door Afrika, Azië, Saoedi-Arabië en maakten de Arabische Lente mee. “We waren net twee dagen uit Syrië toen de landsgrenzen werden gesloten”.

Martine Berkhuizen en Bram Wooning: ‘We houden van mensen en horeca’. >Foto: Eveline van Egdom

‘Blij’ zo’n avond. “Zij hebben allebei de theaterschool in Den Haag gedaan en zijn daarna afgestudeerd aan de International Academy of Storytelling in Londen”, vertelt Martine Berkhuizen over hun achtergrond. “Vorig jaar hebben zij hier een try-out gehouden van hun nieuwe show ‘Flying Dutchman’, waarmee ze later in de Koninklijke Schouwburg

hebben gestaan. Daarna hebben ze op Valentijnsdag liefdesverhalen verteld tijdens een viergangen menu”. Beide keren waren de (25) plaatsen uitverkocht. De eerste reserveringen voor 25 april waren dan ook snel binnen. “Als er veel belangstelling voor is, doen we het menu ook op 23 en 24 april”. Ze hebben samen veel gereisd voordat zij

Afvalhout Bram Wooning werkte inmiddels bij lunchroom ‘De Overkant’ op het Huygenspark toen ‘Blij’ op hun pad kwam. Martine: “We houden van mensen en de horeca, en wilden ons in Den Haag settelen”. Met familie en vrienden pakten zij het pand grondig aan. Niek Hylkema verzorgde van afvalhout het hele interieur. ‘Blij’ serveert zoveel mogelijk biologische maaltijden, die tussen de 10 en 16.50 euro kosten. “En we gebruiken regionale en seizoensproducten. Dat scheelt in de vervoerskosten en in uitlaatgassen. Bovendien help je daar de lokale economie mee, zoals het Westland”. Ook werken ze samen met ondernemers uit de buurt. Bakker Vlinder bijvoorbeeld, waar mensen met een verstandelijke beperking werken, levert het brood. De Ooievaart zorgt voor klandizie bij ‘Blij’. Na een rondvaart komen groepen er vaak lunchen, borrelen of dineren. Op de eer-

ste verdieping van het pand kunnen netwerkbijeenkomsten en vergaderingen worden gehouden of workshops worden gegeven. De twee schenken alleen biologische wijn en serveren een koekje bij de koffie dat zij gemaakt hebben van Haagse Hopjes. Af en toe staat er op het menu wilde Canadese zalm. “Een vriend van ons is piloot bij de KLM en brengt de zalm mee. De vis wordt na de vangst meteen schoongemaakt en diep ingevroren, en gaat hier direct de vriezer in”, vertelt Martine. De maaltijd op 25 april is afgestemd op de K(r)oningsverhalen. Dat was eerder ook het geval, zoals bij de legende van de ‘Flying Dutchman’. Martine hierover: “Het schip staat op een gegeven moment op het punt van vertrek. Er werd toen de sfeer opgeroepen van de dynamiek in een haven. Bij dat deel van het verhaal werd een haringtartaar gegeten; je rook als het ware de zee. Michael en Caja nemen je door middel van gehoor, reuk en smaak echt mee op een verhalentocht”. Joke Korving ‘Blij’, Dunne Bierkade 1a, is op maandag gesloten. Informatie www.blij070.nl

Benoordenhoutse basisscholen in het nieuw

wordt deze ‘Deutsche Schule’ opgeheven. In 1985 fuseert de school met de Van Nijenrodeshool en krijgt dan de huidige naam. Oud-leerlingen houden zich, sinds de sloopplannen een aantal jaren geleden bekend werden, bezig met de ontstaansgeschie-

Aan de schoolgebouwen in het Benoordenhout is niets te zien van de voortdurende bezuinigingen in het onderwijs, integendeel. De basisscholen waren er in tijden niet zo up-to-date behuisd. Nadat Schoolvereniging Wolters vorig jaar al haar intrek nam in een nieuw onderkomen, krijgen nu ook OBS Benoordenhout aan de Dreibholtzstraat en Montessorischool Waalsdorp nieuwe huisvesting op de bestaande locaties.

‘De archetypische vorm sluit aan bij de bijzondere gebouwen in de buurt’

Door Jasper Gramsma

Het driehoekige scholenterrein aan de Utenbroekestraat maakt in korte tijd een grote, doch subtiele metamorfose door. Tegen de landelijke trend in, groeien de basisscholen hier uit hun jas. Tot voor kort domineerden jaren dertig modernisme en wederopbouw het uitzicht op het terrein. Nu waait er de frisse wind van iets minder strenge nieuwbouw, die door zijn vormentaal een hedendaagse interpretatie is van de vooroorlogse architectuur in de wijk. Omdat het Benoordenhout van rijkswege als beschermd stadsgezicht wordt aangemerkt, gelden er strikte eisen voor de nieuwbouw. Daarmee blijft het oorspronkelijke karakter van de wijk behouden. Zo kreeg de prominente Schoolvereniging Wolters, bakermat van zowel premier Rutte als vicepremier Asscher, een historiserend gebouw terug in overeenstemming met de gesloopte school en in harmonie met de buurt. Op de andere hoek van de straat tekent zich een gele zandvlakte af. Daar huist vanaf volgend jaar de Montessorischool, die gedurende de bouw is ondergebracht op het terrein van het Aloysius College. Het klassieke ontwerp voor het schoolgebouw is afkomstig van het bureau De Zwarte Hond. Architect Bart van Kampen: “De school krijgt een heel open en transparant karakter aan de binnenzijde. Aan

De nieuwe Montessorischool Waalsdorp, gezien vanuit de Diepenburchstraat. >Artists Impression: De Zwarte Hond

de buitenkant wordt bijzonder metselwerk toegepast, onder meer door een lange steen gemetseld in blokverband. De kopgevel met de hoofdentree krijgt een sterk verticaal reliëf”. In de aula van het schoolgebouw komt een podium, dat tevens dienstdoet als loungeplek. Klassiek De afbraak van OBS Benoordenhout, de voormalige Prof. Casimirschool, slaat een groot gat aan de Wassenaarseweg. Met de sloop van het schooltje en het gymnastieklokaal uit 1925 komt een einde aan een veelzijdige historie. Het complex werd aanvankelijk gebruikt door de Friedrich van Bylandtschule, een Duitstalige school waar vooral arme Nederlandse kinderen op zaten. Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog

Het ontwerp van de OBS Benoordenhout is in nauwe samenspraak met de gebruikers tot stand gekomen. >Artists Impression: TVDH

denis van de school. Zij publiceren hun bevindingen over bijzondere leerlingen en onderwijzers op een weblog. Ook deze school bracht een bekende politicus voort: de voormalig minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal. Als het nieuwe gebouw klaar is, refereert alleen de woning van de hoofdonderwijzer nog aan de oude school. Architect Terry van der Heide, van het Haagse architectenbureau TVDH licht haar ontwerp toe: “De archetypische vorm sluit aan bij de bijzondere gebouwen in de buurt, zoals de Paschaliskerk van de architect Kropholler. De entree van het schoolplein wordt gehandhaafd en de entree bevindt zich net als in de oude situatie op het schoolplein. Alle lokalen bevinden zich aan de zijde van de Wassenaarseweg en speciale ruimtes als het speellokaal en bibliotheek liggen centraal aan de pleinzijde”. Het klassiek ogende complex telt drie verdiepingen met elk drie lokalen. Aan het begin van het schooljaar 20142015 gaat de school weer open, tot die tijd krijgen de leerlingen les in de Van Heutszstraat.

5

actueel<


Nieuwe Bijenkorf: nog groter, nog luxer Met een omvangrijke verbouwing op de parterre en de eerste verdieping breidt De Bijenkorf zijn luxe segment uit. Nadat het Haagse filiaal recentelijk de grootste designerschoenenafdeling van Nederland opende, kan het winkelpubliek zich nu laven aan nieuwe parfum- en cosmeticamerken, zoals Kiehls, Diptyque, Creed en REN.

Pierre Heijnen wordt per 1 september de nieuwe voorzitter van het College van Bestuur van ROC Mondriaan. Daarmee volgt hij de huidige voorzitter, mw. drs. J.C. Leenhouts, op. De Raad van Toezicht ziet in de voormalig lijsttrekker van de Partij van de Arbeid het boegbeeld van de organisatie, met visie op onderwijs en kennis van grotestedenbeleid. Heijnen, die Nederlandse taal- en letterkunde in Utrecht gestudeerd heeft, was gedurende acht jaar wethouder van onderwijs, sociale zaken, werkgelegenheid en integratie in Den Haag. Vanaf 2007 werd hij lid van de Tweede Kamer voor de Partij van de Arbeid. Vanuit zijn rol als wethouder kent hij de regio Haaglanden goed en heeft hij op verschillende niveaus met ROC Mondriaan samengewerkt: van 2006 tot 2007 was hij daar lid van de Raad van Toezicht.

Door Annerieke Simeone

Verwonderde gezichten bij De Bijenkorf. De parfumafdeling zat normaal gesproken toch meteen links? En waar zijn de sieraden naartoe verhuisd? Een echtpaar op zoek naar de patisserieafdeling, vraagt een medewerker om hulp. “Ja”, zegt het meisje zacht, “daar zegt u wat. Er wordt veel geschoven tijdens de verbouwing, ik ga het uitzoeken”. Het is duidelijk nog even wennen, deze nieuwe indeling van het grote warenhuis, zowel voor de bezoeker als voor het personeel zelf. Maar de reacties zijn tot nu toe allemaal positief. “Wat een ruimte, alles is nu zo overzichtelijk”, horen we een dame zeggen. En ze heeft gelijk. Nog nooit was De Bijenkorf zo ruimtelijk, zo licht en zo luxueus. Dat laatste is precies wat het warenhuis beoogt met de verbouwing: het luxe segment vergroten binnen al haar filialen. Van een economische crisis is hier weinig te merken. Het straalt internationale allure uit en kan straks tippen aan buitenlandse warenhuizen als Bloomingdale's, la Rinascente en Lafayette. De Haagse vestiging wordt met in totaal 1.600 m2 vloeroppervlak uitgebreid. Eerder werd hier al de grootste designerschoenenafdeling van Nederland geopend, zowel qua ruimte- als merkenaanbod. Met klinkende internationale merken als Tommy Hilfiger, Valentino, Givenchy en Burberry. Ook de horloge- en tassenafdeling lijkt groter dan ooit. Sinds afgelopen weekend zijn er nieuwe cosmetica en make-up stands bijgekomen. Wie bij de hoofdingang meteen rechtsaf slaat, komt als eerste het merk Kiehl’s tegen, vernoemd naar de gelijknamige apotheker uit New York, die sinds 1852 ‘puurnatuur-producten’ produceert. Niet alleen de flesjes en potjes zien er clean uit, ook het personeel. Een strak geknipt meisje in een witte lange jas dat voor een medicijnkast uitleg geeft over de producten, moet het zuivere imago bevestigen. Naast haar de stand van Skin Cosmetics. Medewerker Mike, die kwasten in een bakje water probeert schoon te maken, vertelt dat dit het negende filiaal is van het concern. “We huren deze plek, maar verkopen onze eigen producten. Net als sommige andere merken hier, zijn wij een ‘shop in a shop’. We hebben verder niet zoveel met de Bijenkorf te maken, als we ons maar aan de huisregels houden”. Cognac-familie Met Skin Cosmetics is een niche parfum als Creed, voorheen alleen verkrijgbaar bij de exclusieve parfumerie Celeste aan de Frederikstraat en herenmodezaak Oger aan het Noordeinde, nu ook gewoon bij de Bijenkorf te koop. Datzelfde geldt voor de in Parijs gevestigde bedrijven Diptyque en Kilian, die laatste gecreëerd door Kilian Hennessy, een telg uit de beroemde cognac-familie. Wie een rondje loopt langs de parterre komt verder nog

Heijnen voorzitter ROC Mondriaan

Stadspartij tegen monopolie AH De plannen om het aantal vestigingen van Albert Heijn verder uit te breiden naar drie nieuwe plekken in de stad, stuit de Haagse Stadspartij tegen de borst. Het gaat om het her in te richten Stationsplein, de Amsterdamse Veerkade en de Schilderswijk. Fractievoorzitter Joris Wijsmuller spreekt van een monopolie: “Nog even en je kunt in Den Haag alleen nog bij Albert Heijn je boodschappen doen”. Hij onderbouwt zijn uitspraken met een onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen. Daarin wordt gesteld dat voor tachtig procent van de Hagenaars Albert Heijn de dichtstbijzijnde supermarkt is, veertien procent van hen heeft binnen een straal van een kilometer zelfs geen alternatief. De Haagse Stadspartij wil dat het college onderzoekt of het mogelijk is de supermarkten te spreiden. Op dit moment heeft de gemeente geen zeggenschap over de supermarktconcentratie in de stad.

Mr. van den Berge onderscheiden Puur-natuur-producten bij de nieuwe stand van Kiehl’s. > Foto's: C&R

nieuwe chique merken tegen als REN, L’Occitane, Ellis Faas en Laura Mercier. Oude vertrouwde merken als Lancôme, Shiseido, Estée Lauder en M.A.C krijgen vrijwel allemaal een groter oppervlak. Krijgen, want sommige stands zijn tijdelijk ingericht en verhuizen – als begin juni de verbouwing af is – naar een andere plek. Vlakbij bij de hoofdingang sorteert het blonde meisje van Chanel de nieuwe geurkaartjes, waarop je een bijbehorend luchtje kunt spuiten. Achter haar is nog een gedeelte afgesloten. Op de wanden is te lezen: Giorgio Armani Cosmetics, for the first time in The Netherlands. En ook het Londense cosmeticamerk Jo Malone zal binnenkort exclusief in de Bijenkorf te koop zijn. We vragen haar wanneer deze nieuwe snuisterijen te krijgen zijn. Ze kijkt ons vragend aan. Het blijft voor iedereen nog even een verrassing. Eén ding weet het Chanelmeisje wel zeker: haar stand, groter, mooier en luxer, is al helemaal klaar.

Nieuwe geurkaartjes van Chanel.

Mr. J.W. van den Berge, sinds 2006 vicepresident van de Hoge Raad, is bij zijn afscheid benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau. Hij kreeg de versierselen van burgemeester van Aartsen. Van den Berge kreeg deze onderscheiding onder meer voor zijn bijzondere verdiensten op het gebied van het belastingrecht. In de hoedanigheid van vicepresident gaf hij mede leiding aan de Derde of Belastingkamer van de Hoge Raad. Al vanaf 1979 maakt Van den Berge deel uit van de rechterlijke macht. Eerst was hij vijf jaar gerechtsauditeur bij de Hoge Raad. Na werkzaam te zijn geweest als rechter in Rotterdam en als raadsheer aan het Gerechtshof Amsterdam, keerde hij in 1992 terug naar de Hoge Raad, eerst als advocaat-generaal, daarna als raadsheer en vanaf 2006 als vicepresident. Mr. van den Berge wordt gezien als een autoriteit op het gebied van het belastingrecht. In dit verband is hij van grote betekenis geweest voor de Nederlandse samenleving. De adviezen, besluiten en rechterlijke uitspraken op het gebied van het belastingrecht vertalen zich in de regel tot maatregelen waar burgers in het dagelijks leven mee te maken krijgen. Na zijn pensioen blijft de nieuwe officier als raadsheer in buitengewone dienst verbonden aan de Hoge Raad.

6>Varia


terugblik

foto’s uit het haags gemeentearchief

Het gemeenschappelijk vliegveld Rotterdam-Den Haag Op 5 juni 1930 brachten gemeenteraadsleden van Den Haag een bezoek aan de luchthavens Waalhaven en Schiphol. Het bezoek paste in een ontwikkeling die begin jaren twintig was ingezet om te zien welke mogelijkheden er waren om, gezamenlijk

De twee Zuid-Hollandse steden hadden eerder aangedrongen op het ontwikkelen van een vliegveld voor geheel West-Nederland met Rotterdam, een groot vliegveld te ontwikkelen. Het vliegveld zou moeten bijdragen aan de economische ontwikkeling van de twee steden. Schiphol lag namelijk te dichtbij Amsterdam en te ver van Den Haag. De twee Zuid-Hollandse steden hadden eerder aangedrongen op het ontwikkelen van een vliegveld voor geheel West-Nederland. De burgerluchtvaart was nog erg jong. In 1920 vond de eerste lijnvlucht plaats tussen Schiphol en

Londen, uitgevoerd door de K.L.M. die net een jaar eerder was opgericht. Blijkbaar zag men al snel de enorme potentie van het luchtvaartverkeer. Rotterdam nam in 1920 het initiatief tot het ontwikkelen van een eigen vliegveld. Het vliegveld Waalhaven, niet meer dan een opgespoten terrein, opende in juli 1920 en was slechts een tijdelijke oplossing. Vanaf 1924 werden initiatieven ontwikkeld voor een nieuw luchtvaartterrein voor Den Haag en Rotterdam. In maart 1928 was, onder aanvoering van de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor ’s-Gravenhage, het ‘Vliegveld Comité ’s-Gravenhage’ opgericht. Het comité richtte zich in juni 1930 tot de gemeenteraadsleden. Om het verzoek kracht bij te zetten werden gemeenteraadsleden uitgenodigd een bezoek te brengen aan de vliegvelden van Rotterdam en Amsterdam. Doel was aan te tonen dat deze vliegvelden ongunstig gesitueerd waren voor de Hofstad; voor vervoer naar vliegveld Waalhaven moest gebruik worden gemaakt van een pont om de Maas over te steken en voor het verkeer vanuit Den Haag naar Schiphol was de afstand te groot. Zelfs na het gereedkomen van een toekomstige ‘automobielweg’ zou de

Gemeenteraadsleden brengen per vliegtuig een bezoek aan Schiphol. Burgemeester Patijn stapt uit het vliegtuig.

reis nog steeds een uur bedragen. Op 5 juni vertrok een delegatie van 40 gemeenteraadsleden en 3 journalisten onder leiding van de Haagse burgemeester Patijn in bussen van de HTM naar vliegveld Waalhaven. De reis naar Rotterdam liep vertraging op door verkeersopstoppingen. Het gezelschap werd in Rotterdam ontvangen door burgemeester Drooglever Fortuyn en Albert Plesman, directeur van de K.L.M. Na een uitgebreide rondleiding

over het terrein, bezichtiging van enkele nieuwe K.L.M.-toestellen en de Vliegschool vertrok het gezelschap per vliegtuig (!) naar Schiphol. Daar werden de Haagse raadsleden verwelkomd door de gemeente Amsterdam. Het effect van het bezoek was positief. Op 17 juni 1930 nam de Haagse gemeenteraad een voorstel aan om gezamenlijk met Rotterdam een vliegveld aan te leggen en te exploiteren iets ten zuiden van Delft.


The King’s Consort Dirigent Robert King

Purcell Dido and Aeneas

Residentie ORkest Ontvangt Wibi sOeRjadi vr 17 mei 20.15 uur Zo 19 mei 14.15 uur Dr Anton Philipszaal, Den Haag Za 18 mei 20.15 uur Stadsgehoorzaal Leiden

ma

22

apr

20:15 uur

Wibi Soerjadi soleert bij het Residentie Orkest in het Eerste pianoconcert van Chopin, een meesterwerk waarin de pianist alle gelegenheid krijgt zijn kunnen te demonstreren. Na de pauze de Zevende symfonie van Beethoven, een van de meest geliefde symfonieën in zijn repertoire, gedirigeerd door publiekslieveling Santtu-Matias Rouvali.

santtu-Matias Rouvali dirigent Wibi soerjadi piano Mendelssohn Ouverture ‘Die Hebriden’ Chopin Pianoconcert nr. 1 beethoven Symfonie nr. 7 kaaRten bestellen dr anton Philipszaal 070 88 00 333 of residentieorkest.nl stadsgehoorzaal leiden 0900 900 1705 of stadspodia.nl

info & tickets www.philipszaal.nl 070 88 00 333

Den Haag

Het mocht echter niet zo zijn. De economische ontwikkelingen van de jaren dertig gooiden roet in het eten. Het gezamenlijk vliegveld kwam er niet. Tot 10 februari 2010. Op die dag werd Rotterdam Airport, in aanwezigheid van de Haagse en Rotterdamse burgemeester omgedoopt in Rotterdam-The Hague Airport. De droom was na bijna 90 jaar gerealiseerd. Maarten Schenk

7

regio<


Burgemeesterschap Rijswijk trekt 16 sollicitanten Door Gilles Boeuf

Rijswijk – In totaal 16 kandidaten solliciteren naar het Rijswijkse burgemeesterschap. Ze hebben daartoe hun belangstelling kenbaar gemaakt aan de commissaris van de koningin, Jan Franssen. De nieuwe burgemeester zal naar verwachting half september 2013 in functie treden. Namen worden uiteraard niet bekend

gemaakt maar wel is openbaar om wat voor soort sollicitanten het gaat. Het blijken 12 mannen en 4 vrouwen te zijn waarvan de jongste 29 is en de oudste 60 jaar. Vijf van de sollicitanten zijn lid van de VVD, 4 van het CDA, 2 van de PVDA, 2 van D66, 1 van Groen Links, 1 van de SGP en 1 sollicitant is geen lid van een politieke partij. Eenderde van hen is eerder burgemeester geweest en bijna de helft is (voorma-

lig) wethouder. De komende weken zal Franssen gesprekken voeren met de kandidaten. Daarna overlegt hij met de vertrouwenscommissie, leden uit de gemeenteraad, over zijn indrukken. Deze vertrouwenscommissie spreekt vervolgens ook geselecteerde kandidaten en doet dan een aanbeveling aan de minister van binnenlandse zaken en koninkrijksrelaties. De gemeenteraad draagt uiteindelijk twee

kandidaten voor maar spreekt ook haar voorkeur uit voor één van beide kandidaten. Meestal volgt de minister de voorkeur van de gemeenteraad.

De vacature in Rijswijk is ontstaan nadat vorig jaar de toenmalige burgemeester, mevrouw Van der Wel-Markerink, afzag van een derde ambtstermijn. Sinds juli 2012 is de heer Klitsie waarnemend burgemeester.

Activiteiten Wassenaar rond kroning WASSENAAR – De Oranjevereniging van Wassenaar heeft een speciaal oranje-programma gepresenteerd. Nu de beroemdste inwoners van Wassenaar Koning en Koningin worden, gaat volgens de voorzitter van de vereniging, Jan Stallinga, het ‘dorp vier dagen lang uit haar dak’. Met schoolgaande ‘koninklijke’ kinderen in het dorp krijgen alle basisscholen van Wassenaar ter gelegenheid van de kroning van Willem-Alexander een oranje knikkertegel. De leerlingen van de scholen krijgen daarnaast ieder een speciale ‘troonswisselingsmok’. Voor de kinderen uit Wassenaar zijn verder nog de zogenaamde Koningsspelen georganiseerd. Een sport- en speldag waar alle basisscholen op 26 april aan meedoen. De gemeente heeft zich ondertussen het hoofd gebroken over waar de te planten ‘Kroningsboom’ wortel mag schieten. De koningslinde die eveneens op 26 april zal worden onthuld, kan wel 250 jaar oud worden en een hoogte bereiken van 20 tot 30 meter. Er is gekozen voor het Backershagenveld, goed zichtbaar vanaf de Rijksstraatweg en direct gelegen aan de landgoederenroute. Om de boom komt een sierhekwerk, ook wel kroningskorf genoemd, met de tekst ‘Willem-Alexander 2013 Kroningsboom’. Kermis In het dorp zal voor de gelegenheid een ouderwetse kermis neerstrijken, die van 27 tot en met 30 april vanaf 13.00 uur te bezoeken is aan de Dr. Mansveltkade. Op diezelfde locatie is ook een feesttent ingericht waar op 26 april de band Half Om zal optreden om 22.30 uur en op 29 april nog meer muziek te beluisteren valt. Dan treden vanaf 20.00 uur de bands Grind en Pasadena Soul Society aan. Ook de traditionele vrijmarkt voor kinderen op 30 april is zoals vanouds aan de Berkheistraat en op het Berkheiterrein zullen vanaf 11 uur de abdicatie en de kroning te volgen zijn op grote schermen. Voor meer informatie en het volledige programma: www.wassenaarseoranjevereniging.nl

Winkels in het centrum van Wassenaar willen zich gezamenlijk profileren.>Foto: C&R

Oprichting fonds moet winkelgebied versterken

WASSENAAR – De gemeente Wassenaar en de nieuwe stichting Centrum Management Wassenaar (CMW) hebben een overeenkomst gesloten en een ondernemersfonds opgericht. Via een verplichte heffing voor alle ondernemers komt er geld vrij voor gezamenlijke activiteiten waar nu niet voldoende geld voor is. De overeenkomst behelst afspraken over de bestedingsdoelen en de financiële verantwoording. Doel van het fonds is om het winkelgebied in het centrum van Wassenaar economisch te versterken. Het verzoek om een ondernemersfonds komt van een groot deel van de winkeliers uit het centrum van Wassenaar zelf. Samen met het Economisch Overleg Wassenaar (EOW) deden ze hiertoe vorig jaar een verzoek aan de gemeente. Wanneer iedere

winkelier verplicht via een heffing een bijdrage moet leveren, is er structureel centrummanagement mogelijk. De voormalige winkeliersvereniging is om die reden overgegaan in de nieuwe stichting CMW. Zonder verplichting zullen de winkeliers die geen lid waren van de winkeliersvereniging geen bijdrage leveren, maar wel profiteren van de beoogde effecten van het management. Vanwege het verplichte karakter wilde de gemeente eerst zeker weten dat het voorstel een fonds op te richten breed gedragen werd onder de winkeliers. Zeventig procent van de winkeliers was aangesloten bij de winkeliersvereniging en het voorstel werd door hen unaniem aanvaard. Bezwaar De hoogte van de heffing per onderne-

mer zal bepaald gaan worden via de WOZ-waarde van het winkelpand. In de Gemeentewet staat dat gemeentelijke heffingen namelijk niet bepaald mogen worden aan de hand van inkomen, winst of vermogen. In andere gemeenten waar ook een dergelijk fonds is opgericht, hebben een aantal ondernemers bezwaar aangetekend tegen de heffing. Dat waren voornamelijk kantoren en grootwinkelbedrijven. De rechtbank oordeelde in die gevallen dat ook zij moeten meebetalen aan het fonds. Om het winkelgebied te versterken wil het CMW collectief het centrum promoten. Ook wordt gedacht aan het organiseren van manifestaties met een thema, het aanstellen van een centrummanager, feestverlichting en straatactiviteiten.

Asbest gevonden in bouwgrond Mariënpark LEIDSCHENDAM-VOORBURG – Terwijl deze week de Raad van State het bestemmingsplan Nieuw Mariënpark behandelt, is er asbest gevonden op het bouwterrein. Het terrein is met hekken afgezet. Volgens de gemeente is er geen gevaar voor de volksgezondheid. Woningcorporatie Vidomes, die voor

de ontwikkeling van het project de grond van de gemeente kocht, laat deze week het asbesthoudend materiaal onderzoeken en verwijderen. Florence Het project Nieuw Mariënpark, tegenover het oude Raadhuis, moet gaan be-

staan uit 78 koop- en huurappartementen, 28 sociale huurwoningen en 69 zorgplaatsen voor zorgaanbieder Florence. Er is veel kritiek van omwonenden op een deel van deze bouwplannen. Met name de hoogte van de woontoren die op de hoek van de Bachlaan en de Raad-

verreck

huislaan zal verrijzen, roept verzet op. Omwonenden zijn in beroep gegaan bij de Raad van State tegen de bouwplannen. De Raad van State onderzoekt momenteel of er sprake is van ongeoorloofde staatssteun doordat de gemeente de grond te goedkoop aan Vidomes zou hebben verkocht.

Gelovigen

Ik houd wel van een beetje megalomanie. Het levert altijd mooie verhalen op. Vanuit deze mentaliteit zijn continenten ontdekt en hoogst interessante, op het oog kansarme ondernemingen opgericht. De oude Egyptenaren bouwden hun nog altijd imposante piramiden. En omdat de geschiedenis cyclisch is, ontwierp de financiële sector, niet gehinderd door enige vorm van bescheidenheid, een reeks piramidespélen, waardoor een overwonnen situatie als Europese armoede weer nieuwe kansen heeft gekregen. Hopelijk worden alle offers niet voor niets gebracht en zal er ook een mentale sanering optreden, maar laten we daar niet op rekenen. Kortom, de megalomanen geven de geschiedenis altijd een duwtje. Maar soms gaat deze overmoedige plannenmakerij een aantoonbaar verkeerde kant uit. U begrijpt, vandaag wil ik het hebben over het Spuiforum. Mocht u trouwens willen meepraten over de toekomst van het Spuikwartier, binnenkort vindt het laatste van drie debatten plaats in de foyer van de dr Anton Philipszaal. Ik ben in Las Vegas geweest, een plek waar je alleen maar in lachen kan uitbarsten. Er wordt daar trouwens ook veel gehuild, maar dat heeft meer met de megalomanie van de gokker te maken. Deze waanzinplek lijkt sterk op Madurodam, blootgesteld aan grote hoeveelheden pokon. Maar het ensemble van oversized monsterlijkheden verleent toch een zekere eenheid aan deze cartooneske plek: de hoofdstraat heet niet voor niets ‘The Strip.’ Zoiets gaan we in Den Haag niet voor elkaar krijgen. Daarvoor is hier teveel historische laagbouw en fijnmazigheid. Maar genoeg over deze stedebouwkundige problematiek. Ik wil het hebben over de geestesgesteldheid van de voorstanders. Moet je ze gelovigen noemen? Beliebers, zoals de bekende cultuurfilosoof Justin Bieber zijn aanhangers noemt. Hij annexeerde, waarschijnlijk na een te dikke sigaret, Anne Frank als mogelijke fan. (Troost: zij bleef ondanks alles in de innerlijke goedheid van de mens geloven). Zoals bekend gedijen gelovigen bij tegenwind. Een gemeenschappelijke vijand maakt hen hardnekkiger. De gebieden van de ratio worden verlaten, de identificatie met de geloofsartikelen is zodanig dat de eigen identiteit in het geding is. Zonder hun geloof zijn ze niets. De grootst mogelijke onzin en narigheid worden gelegitimeerd, van heksenverbrandingen tot zelfmoordsektes. Het fenomeen van de zelfbenoemde held ontstaat, een nauwelijks mildere vorm van de Verlosser-figuur. En zo putten verzetsheld en terrorist uit dezelfde bron. Blijft de vraag: zijn de Spuiforum-gelovigen religieus gek of spelen er nog andere belangen? Marcel Verreck www.marcelverreck.nl

8>opinie


Den Haag heeft een unieke kans woningmarkt op gang te brengen

in zich. Oude mensen die naar een verpleeghuis moeten, mensen die verhuizen moeten vanwege hun werk, die kunnen het zich niet permitteren het huis nog langer te koop te laten staan. Dus vallen ze in handen van huisjesmelkers. Sommigen gaan zelf verhuren. Binnenkort hebben we honderden grote en kleine huisjesmelkers – juist in wijken die sociaal-economisch wat zwakker zijn. Hoe het dan gaat met het onderhoud, met het toezicht, met de overbewoning laat zich raden. Deze wijken zullen verloederen. Daardoor willen nog meer mensen weg, en zo ontstaat de spiraal die al eerder bijzonder veel ellende heeft gebracht. Denk aan de jaren 70 en 80, dat kostte handenvol belastinggeld. Zover mogen we het niet opnieuw laten komen. We weten allemaal dat de corporaties ook wel eens een steek laten vallen, maar de onoverzichtelijke janboel die ontstaat als er in een niet zo sterke wijk honderden kleine en grote huisjesmelkers actief zijn, is vele malen erger.

Door Eveline Blitz en Valentijn van Koppenhagen

De woningmarkt is na de weergaloze toppen van begin deze eeuw in een diep dal getuimeld. Dalende prijzen, meer dan een jaar wachten tot je huis is verkocht. Dat de luchtbel uit de prijzen moest verdwijnen is helaas onvermijdelijk – dat kon je zien aankomen. Maar dat de doorstroming ernstig stagneert, is absoluut zorgelijk. Landelijk probeert men er iets aan te doen, maar Den Haag verkeert in de unieke situatie dat juist deze gemeente het verschil kan maken. De woningmarkt is een doorstromingsmarkt. Mensen stromen door naar een ander huis omdat ze meer zijn gaan verdienen, zich een groter huis kunnen veroorloven. Mensen stromen door omdat ze kinderen krijgen, of een nieuwe baan elders. Vroeger kochten mensen dan gewoon dat nieuwe huis, erop vertrouwend dat hun oude huis snel verkocht zou zijn. Dat gebeurde ook. Nu zijn we voorzichtiger geworden – eerst het oude huis verkopen, pas daarna iets nieuws. Belastingmaatregelen verzachten het leed, maar voorkómen is beter. Dus: men wacht. Inmiddels wacht iedereen op iedereen. En Den Haag ziet er droefgeestig uit met al die te-koop-borden. De vereniging Vrienden van Den Haag bepleiten dan ook keer op keer om primair te zoeken naar herbestemming en hergebruik vóórdat nieuwbouw wordt overwogen. Door al die leegstand dreigt verloedering van onze mooie stad. Burgers snakken naar opleving van de doorstromingsmarkt. De gemeente probeert de nieuwbouw weer op gang te brengen. Maar nieuwbouw werkt grotendeels contraproductief! Want elke koper van nieuwbouw komt in mindering op het aantal kopers dat een bestaand huis kan kopen. Alleen aankoop van een bestáánd huis brengt doorstroming op gang. Ook probeert de gemeente starters te verleiden een hypotheek af te sluiten. Maar is het wel zo verstandig om jongeren te verleiden een eigen huis te kopen? Jongeren zitten vaak in hun eerste baan. Willen misschien over twee jaar naar een andere baan. Dan kunnen ze veel beter huren. Van een huurhuis kunnen ze immers ook weer makkelijk af. Gaan ze trouwen, komen er kinderen? Zo’n koophuis kan voor jongeren een blok aan het been

daar grof geld in te pompen, want daar is ons belastinggeld niet voor. Maar door de te koop staande woningen op te kopen tegen een exploitabele prijs. Dit kost dus geen belastinggeld – de investering wordt terugverdiend door de huuropbrengst. Grof gerekend: een woning die (conform de normen) € 375 à € 500 huur kan doen, rekening houdend met een kleine opknapbeurt, kan aangekocht worden voor € 80.000 tot € 100.000. De voormalige eigenaren van die woningen zijn verlost van hun woning en kunnen doorstromen. En die kopen weer een middenklasse huis van eigenaren, die op hun beurt … Kortom doorstroming.

Kortom: De oplossing van de immobiliteit op de woningmarkt kan niet gevonden worden door aan de bovenkant dure appartementen te bouwen, maar juist door aan de onderkant goedkope koopwoningen om te zetten in goedkope huurwoningen, beheerd door de corporaties. Dit levert tal van extra voordelen op. - De huisjesmelkers krijgen geen kans. - De wijken verpauperen niet. Het voorkómen van achteruitgang en verval van wijken is toch zeker corebusiness voor gemeente en corporaties? - De corporaties kunnen eindelijk hun bezit aanvullen met goedkope sociale woningen. - De gehele woningmarkt komt weer op gang. Zo blijft in Den Haag het alom geroemde uitstekende woonklimaat gewaarborgd en dat is goed voor de internationale stad van Vrede en Recht. - En last but not least: starters op de woningmarkt krijgen weer kans op goedkope huurwoningen. Een mooi thema voor de politieke partijen die zich willen profileren voor de verkiezingen volgend jaar!

Huisjesmelkers De slechte verkoopbaarheid van goedkope woningen bergt een groot gevaar

Eveline Blitz en Valentijn van Koppenhagen zijn lid van de ‘Vrienden van Den Haag’ en de werkgroep Stadsbeeld en Stadsgroen

‘Valt deze wijk met goedkope koopwoningen in handen van huisjesmelkers? Gemeente, maak er gewilde huurwoningen van!’ >Foto: PR

worden! De woningmarkt moet hierop inspelen. Starters Het is al erg genoeg dat we de generatie van (nu) dertigers en veertigers hebben verleid zich torenhoog in de schulden te steken. Zij hebben (met aflossingsvrije hypotheken) de luchtbel gefinancierd die de afgelopen tien jaar in de huizenmarkt is ontstaan. In feite hebben we deze generatie verleid hun huizen te financieren met het geld dat hun kinderen nog moeten gaan verdienen. Nu opnieuw de starters verleiden? Niet doen! Oude klushuizen kopen, ja dat kan verstandig zijn als je veel zelf kan doen. Maar anders niet, en zeker geen nieuwbouw. Het gemeentebestuur zegt terecht dat starters essentieel zijn voor de door-

uw mening

stroming. Want zij kunnen een kettingreactie op gang brengen. Maar starters moeten in goedkope huurhuizen terecht kunnen. En laat Den Haag nu in de unieke en comfortabele positie zitten dat in deze stad een enorme hoeveelheid goedkope koophuizen is (grofweg de helft van de 42% koophuizen). Dat is een kans! Er staan veel van die goedkope woningen te koop. Wat er op Funda, Joop en ander websites staat, is slechts een klein deel ervan. Immers, de meeste mensen durven hun huis niet eens te koop te zetten, ook al willen ze naar een ander huis. Dit zijn de huizen die de starters willen, maar dan om te huren. Hier ligt dus een schone taak voor de gemeente om samen met de corporaties deze onderkant van de koopmarkt om te zetten in huurhuizen. Niet door

Haagse Harry

Geachte redactie, Denkt de heer Kool nou werkelijk, dat Chinezen met Hainan Air naar een naburig land vliegen om aldaar over te stappen op een vlucht naar Amsterdam of dat ze per trein naar Nederland verder reizen? Nee, natuurlijk niet, zij vliegen rechtstreeks met China Eastern of China Southern naar Schiphol. Dus is het mijns inziens een nutteloze poging van de wethouder,die ons, en de gemeente, alleen maar geld kost. Het is verstandig om de reis en de resultaten ervan goed in de gaten te houden. C.D.Grotenhuis

© Marnix Rueb

Den Haag Centraal verwelkomt ingezonden brieven van maximaal 200 woorden. De redactie behoudt zich het recht voor deze te redigeren. Vermeld altijd uw adres (en liefst ook uw telefoonnummer), ook wanneer u e-mailt.

9

economie<


Ondanks crisis gezond fundament met overschot 115 miljoen

Gemeente heeft grote meevaller Door Jan van der Ven

De economische crisis vreet steeds dieper om zich heen. Niemand lijkt aan de gevolgen ervan te ontkomen. Maar in Den Haag klinkt ineens een totaal ander geluid. Niks crisis in de Hofstad. De gemeente hield vorig jaar 115 miljoen euro over. Een bijna glunderende VVD-wethouder van financiën Boudewijn Revis maakte dit deze week bekend. Het gaat om een eenmalige meevaller, dat wel. Maar toch. In tegenstelling tot andere gemeenten, ziet de financiële toekomst van de stad er zonnig uit. In tijden van algehele somberte klonk de boodschap van de wethouder daarom bijna ongeloofwaardig: er hoeft komend jaar in Den Haag niet eens bezui-

nigd te worden. En het financiële fundament is zelf zo stevig geworden, dat het nieuwe college, dat over een jaar zal aantreden, zich eveneens geen zorgen hoeft te maken. “Het huidige college laat geen financiële erfenis achter. Het nieuwe college wordt dus niet met een tekort opgezadeld”, aldus de wethouder.

De eenmalige meevaller kent meerdere oorzaken. Zoals de uiterst lage rente op de kapitaalmarkt, waardoor lenen voor de gemeente zeer goedkoop uitpakt. Verder komt veel geld vrij uit de grote reserves van de gemeente. “Onze gemeentefinanciën kunnen weer tegen een stootje”, schrijft de wethouder. De gunstige financiële positie waarin de gemeente Den Haag ver-

keert, is extra opvallend omdat nog niet zo lang geleden vele tientallen miljoenen moesten worden afgeschreven op het gemeentelijk grondbedrijf als gevolg van het bijna stilvallen van de bouwactiviteiten in de stad. Grond wordt daardoor niet meer verkocht. Wat wil de wethouder met al die financiële weelde doen? Het plan is om er allerlei schulden op wegen en bruggen mee af te lossen, zodat er niet meer afbetaald hoeft te worden. Ook is geld nodig voor knelpunten die zich aandienen, zoals de rekening voor de organisatie van het WK hockey dat volgend jaar in Den Haag wordt gehouden. Verder is er nog een onbekende rekening die gaat opdoemen over de sportcampus in het Zuiderpark. Bouwer Vestia trok zich noodgedwongen terug uit

het project, maar de meeste wensen blijven op tafel liggen.

Handen Vertel tegen politici nooit dat er miljoenen in de kas zitten en zeker niet een jaar voor de gemeenteraadsverkiezingen. Dat realiseerde de VVD-wethouder zich deze week. Dus maakte hij gewag van een structureel tekort van 15 miljoen dat zich al snel gaat aandienen. Al moest hij toegeven dat zo’n bedrag te overzien is voor een gemeente met een miljardenbegroting. Dan is er het rijk dat een grote ongewisse factor is als het gaat om uitkeringen aan het Gemeentefonds en andere ingrepen. Maar kort nadat deze week de eerste berichten verschenen over de gunstige financiële positie waarin Den Haag

verkeert, dienden de eerste grijpgrage handen zich al aan. De fractie van D66, geplaagd door drie jaar snijden in de cultuuruitgaven onder leiding van wethouder De Jong, meldde zich als eerste. De Democraten noemen het ‘wrang’ dat een deel van de meevaller wordt veroorzaakt door projecten die niet, of later, worden uitgevoerd. Slim blijven investeren in onderwijs en duurzame welvaart, wil de coalitiepartner. Het D66-raadslid Sneller zei: ”We hebben de wethouder al eerder gewezen op het feit dat teveel geld op de plank blijft liggen. Het is zonde dat een gedegen oplossing van dit probleem de afgelopen jaren steeds vooruit blijkt te zijn geschoven”. Na D66 zullen andere partijen zich ongetwijfeld met hun wensen gaan melden.

Haagse exporteur van gerechtigheid

‘Alleen in Nederland alles goed geregeld’ Door Jasper Gramsma

Horeca-experts Straatman en Van Panhuys moeten van Spark een succes maken.>Foto: PR

Hilton duikt in uitgaansleven Een luxe kamer, een goed bed en een lekker ontbijt zijn niet meer voldoende om te zorgen dat je er als modern hotel toe doet. Met de opening van de nieuwe wijnen cocktailbar Spark spreidt Hilton The Hague zijn tentakels uit in het Haagse uitgaansleven. Net als bij Pearl, het restaurant, is men hier zonder kamernummer ook welkom. Hilton schudt met het nieuwe concept het oude imago van zich af en zet daarmee een stap naar een breder en jonger publiek. “Wij zijn niet stijf, duur en oubollig”, is de boodschap. De oude hotelbar Lutine is door interieurontwerper Angelika Barzilay getransformeerd tot een loungebar met veelkleurige verlichting en een knipoog naar de jaren zestig. Barzilay is een bekende voor het Haagse Hilton hotel, want ook het design van het atrium en het restaurant zijn van haar hand. Geen wonder dus dat Spark een samenhangend geheel vormt met de rest van het gebouw, ook al positioneert men de bar apart van het hotel. Hilton gaat met de hippe bar de concurrentie aan met andere horeca in het centrum van de stad: “We onderscheiden ons als wijnen cocktailbar ineen met een assortiment van een eenvoudig biertje tot exclusieve Kauffman Vodka. Dat zie je nergens anders”, zegt de trotse hotelmanager Jolijn Zeeuwen. “Daarmee willen we het typisch Haagse borrelpubliek bereiken dat na het werk graag een drankje drinkt met tapas of andere fingerfood. Om die reden gaan we pas om vier uur open”. Funky De verwachtingen die Hilton heeft van Spark zijn hooggespannen. Zeeuwen:

“De bar moet voldoen aan de hedendaagse eisen van hospitality, dat gaat veel verder dan alleen het hotel. In de oude bar kwamen voornamelijk hotelgasten, maar als je wilt dat die zich thuisvoelen, moet je de stad ook naar binnen halen”. Naast de vaste ‘aperitivo’ op vrijdag, heeft het team van Hilton al een flink programma samengesteld dat in het weekend voor leven in de brouwerij gaat zorgen. Elke zaterdag krijgt een ander thema. Op de laatste zaterdag van de maand maken wisselende live bands van Spark een funky jazzclub. “Het krijgt een urbanachtige sfeer, het wordt hier dus geen disco”, legt de manager uit. Om Spark laagdrempelig te maken, heeft de bar een eigen ingang gekregen aan de Mauritskade. Nu leidt er nog een tijdelijke bouwbrug naar het terras en de bar, vanwege de bouw van het naastgelegen sportcentrum op de plek van het oude zwembad. Zodra dat klaar is, gaat de monumentale brug van de IJzergieterij Prins van Oranje uit 1882 weer open. Dan breidt Spark het terras aan het water nog verder uit. Voor Zeeuwen is het onaantrekkelijke aangezicht van de tijdelijke entree geen bezwaar. “Met banners geven we duidelijk aan dat Spark hier zit en er komt een logo pontificaal op de gevel”, vertelt ze. De laatste wapens in de strijd om de Haagse horecabezoeker zijn bartenders David van Panhuys en Michael-John Straatman. Van Panhuys is een ervaren sommelier en Straatman werd tweede op het nationaal Kampioenschap cocktailshaken. “Deze mannen zijn bekenden in hun vakgebied en in de stad. Met hun expertise drukken zij een eigen stempel op de kaart”, aldus Zeeuwen.

Dat Den Haag zich als internationale stad van vrede en recht profileert, is algemeen bekend. Maar dat het recht ook een heus exportproduct is van de Hofstad, weet niet iedereen. Vanuit haar kantoor in de Zeestraat heeft Patricia van Nispen tot Sevenaer een toepasselijk uitzicht op het Vredespaleis. Haar organisatie ‘Microjustice4All’ legt zich toe op de rechtshulp van de kwetsbaarste groepen wereldwijd. Eigenlijk wilde ze geen vaste werkplek in Nederland: “Zonde van het geld. De stichting is tijdens het werken in het buitenland opgezet met weinig middelen, maar nu we groeien is er helaas iets meer bureaucratie nodig”. Het werkterrein van Microjustice4All bevindt zich nog steeds voornamelijk buiten de stadsgrenzen. In diverse Latijns-Amerikaanse en Afrikaanse landen helpt de stichting de armste inwoners bij het verkrijgen van identiteitsen eigendomspapieren. Daarvoor worden lokale paralegale netwerken gebruikt. “We slaan een brug tussen de overheid en de bevolking”, vertelt ontwikkelingsdirecteur Van Nispen. “Dat lijkt minder concreet dan ontwikkelingswerk, maar het tegendeel is waar. Als de identiteitpapieren ontbreken dan kunnen kinderen bijvoorbeeld niet naar school of kan men geen eigen bedrijfje starten. Vaak zijn de procedures kostbaar en is er veel corruptie. Met onze gestandaardiseerde diensten bereiken we grote groepen mensen tegen een tarief dat lager is dan dat van de goedkoopste advocaten”. Naast het verlenen van rechtshulp in plaatselijke kantoortjes pleit Microjustice4All bij overheden voor het verbeteren van de wetgeving. Die lobby heeft volgens Van Nispen geen politiek karakter. “Ons werk is niet activistisch, het is vooral technisch. We streven ernaar altijd neutraal te blijven, maar we onderzoeken wel steeds welke belangen de overheden hebben”. Daarbij merkt ze op: “Wanneer de regelgeving uiteindelijk verbetert, zie je de corruptie vanzelf afnemen”. De juriste verleent al jaren rechtshulp tijdens humanitaire operaties in voormalig Joegoslavië als ze, geheel in de geest van de microdienstenmode, besluit een juridische dienst in Bolivia op te zetten. President Evo Morales zegde de inwoners namelijk een klein staatspensioen toe, terwijl bijna de helft van de bevolking problemen had

Patricia van Nispen: ‘We moeten meer doen aan PR en fundraising, tot nu toe hebben we daar geen tijd voor gehad’. > Foto: C&R

de benodigde documentatie in orde te krijgen. “Het gedigitaliseerde bevolkingsregister was slordig opgezet, waardoor in de papieren steeds andere geboortedata stonden”, legt Van Nispen uit. “Alleen via een juridische procedure kon dat worden opgelost. Toen zijn we een samenwerking gestart met de burgerlijke stand, zodat we zelf bij de database konden om mensen aan de juiste documenten te helpen”. Inmiddels heeft de Boliviaanse overheid de adviezen van de stichting overgenomen op het gebied van identiteitsbewijzen. In Oeganda en Kenia, waar de stichting sinds een aantal jaren ook actief is, is het eigendomsrecht een actueel onderwerp. “Het eigendom van grond is in veel landen een kwestie van gewoonterecht. Steeds meer Chinezen en Saoedi’s kopen stukken grond in Afrika. Het is dus noodzakelijk dat men het eigendom vastlegt en beschermt”, waarschuwt Van Nispen. Schroom Ondanks haar bedoeling om ook de allerarmsten te helpen, stuit Van Nispen regelmatig op een muur van wantrouwen: “De advocatuur heeft een slechte naam en daar is het lastig doorheen breken. Door samen te werken met de bekende NGO’s en via bewustwordingscampagnes proberen we de mensen te bereiken. Dat werkt, want als er op een bijeenkomst duizend mensen verschijnen, komen er de volgende

dag soms al honderd naar onze kantoortjes”. Nadat de eerste schroom is overwonnen, is het nog even wennen dat er voor de diensten van Microjustice4All betaald moet worden, zij het een klein bedrag, net als bij microfinancieringsprojecten. ”De prijzen lopen uiteen van een paar euro voor een eenvoudige handeling tot een paar honderd euro voor een eigendomsregistratie”, zegt Van Nispen. “We houden de prijzen laag door efficiënt te werken en subsidies van private partners, maar leges en rechtbanken kosten nu eenmaal geld. Het is goed om een eigen bijdrage te vragen, maar voor de armste groep zouden we de identiteitspapieren het liefst gratis willen maken”. Dichter bij huis is het met het recht ook niet altijd even goed gesteld volgens de ontwikkelingsdirecteur. “In Zuid-Europa is meestal ook nog sprake van gewoonterecht als het gaat om grondeigendom en ook het erfrecht zit er een stuk ingewikkelder in elkaar dan hier. In Spanje, Italië en zelfs de VS kan men onze hulp goed gebruiken. Alleen in Nederland is alles uitzonderlijk goed geregeld. Dat zou de standaard moeten zijn, zodat wij zelf overbodig worden”. Van Nispen grapt: “Toevallig dragen we het Nederlandse model ook letterlijk uit, want op alle plekken waar we actief zijn, werken nu blonde Nederlandse vrouwen”.

10>interview Vilan

Sok xxxxx met geld

Dus daar zat ik, aan de computer, Vilan Loo keer opvan keerde proberend in te loggen. Zou het geld er nog wel zijn? Was ik niet te goed van vertrouwen geweest? En ik dacht aan alle banken die in de problemen zaten en zitten. Dat had me toch genoeg moeten zeggen. Ook toen alles het weer deed, bleef de twijfel bij me hangen. Ik hou veel van geld, hoe gek dat ook klinkt. Ik zie het graag, en daarom heb ik een theekopje met Wilhelmina-dubbeltjes en glazen pot met muntstukken van twee euro erin. Soms probeer ik mijn hand erdoorheen te friemelen, wat lekker zwaar voelt. Net of die euro’s een sterke wil hebben en dat heb ik dan toch maar in huis. Zie ik op straat geld liggen, dan raap ik het altijd op, met een blij gevoel en een optimistische verwachting: ‘Kijk, het geld komt vanzelf naar me toe’. Vandaag is het een muntje, morgen een briefje, straks bezit ik een fortuin. Dus toen de problemen met de bank begonnen, ging het ook emotioneel mis met mij. Mijn zekerheid was weg. Aan een bank had ik dus minder dan aan een potje geld. En toen kwam het Nibud er nog eens bij met financiële adviezen. Gezien alles, zei het Nibud, is het toch wel verstandig dat de mensen voortaan geld in huis gaan hebben, je weet maar nooit. Daarmee was de sok met geld weer in ons leven terug, de sok die elke inbreker onder het matras kan vinden, net zoals de sleutel onder de deurmat en de blikken spaartrommel met gleuven voor gas, elektriciteit en water. Misschien dat dit in de kleinste dorpjes van Drenthe nog werkt, maar elders niet meer. Als ze dat in de Bloemenbuurt zouden doen, werd ik zelf inbreker. Dan legde ik als dank voor het genoten gemak bij vertrek zo’n blok Sunlightzeep neer, om de tranen mee weg te wassen. Al met al heb ik geen idee meer hoe en waar ik het beste mijn bescheiden spaargeld kan bewaren. Met een sok roep ik het noodlot over me af, met een bank ben ik aan de hackers overgeleverd. Wat blijft er over? Arm zijn, maar dat ken ik al. ’s Nachts het spaargeld in de tuin begraven, maar ik heb niet eens een balkon. Naar Drenthe verhuizen is dus het enige. O Den Haag, zullen we dan met z’n allen gaan, voor de gezelligheid?

Vilan van de Loo


Sopraan Eva-Maria Westbroek:

‘Cultuur is ontzettend belangrijk voor de mensheid’

De wereldvermaarde sopraan Eva-Maria Westbroek (42) was even in haar Haagse huis voor het Wagner-concert laatst in het Koninklijk Concertgebouw. Ze is vaker in Londen en New York dan in haar eigen stad, maar voelt zich zo Haags dat ze in haar overvolle agenda graag tijd vrijmaakte voor een gesprek aan het Anna Paulownaplein.

Door Vera de Jonckheere De sportief geklede vrouw met rugzak die haar fiets tegen een lantaarnpaal zet zou niet minder op een diva kunnen lijken. Groot voordeel is dat op straat niemand in haar de bejubelde rollen herkent die al op haar naam staan. Om er maar enkele te noemen: Wagner’s Sieglinde (‘Die Wallküre), Puccini’s Minnie (‘La fanciulla del West), Zandonai’s Francesca da Rimini, Anna Nicole (Turnage’s opera over de tragische Anna Nicole Smith) of Puccini’s Floria (‘Tosca’). Eva-Maria Westbroek houdt absoluut niet van ‘spatjes’. “Dat is typisch Haags volgens mij; bovendien is het een familietrekje. Over mijn overgrootvader Pieter Westbroek (Directeur Gemeentelijke Plantsoenendienst Den Haag van 1907-1925, naamgever van het park, red.) las ik dat hij ‘wars van dikdoenerij’ was”. Westbroek bracht haar jeugd tot en met de middelbare schooltijd door in de bollenstreek, vlakbij Leiden waar haar vader hoogleraar geofysiologie was en haar moeder (in 1994 helaas jong overleden) docent klassieke talen. Een hecht, warm en vrolijk gezin. Haar twee zussen traden in de academische voetsporen van hun ouders. De ene zus is als scheikundige verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, de ander vertaalt onder meer Engelse literatuur. En Eva wilde het toneel op. “Niet om te zingen maar om te balletten. Ik kon er niets van, wilde niet op balletles, maar wel in tutu naar school”. De

Italiaanse sopraan Renate Tebaldi (1922-2004) gaf een beslissende wending aan haar carrièreperspectief. “Op mijn zestiende raakte ik betoverd door haar stem. ’s Avonds voor het slapen gaan droomde ik weg bij haar platen. Die prachtige stem: zó wilde ik worden”. Audities Niet een balletpakje, maar haar eigen stem bereidde de weg naar de internationale concertpodia. Na het Koninklijk Conservatorium in Den Haag ging het vanaf 1995 evenwel niet direct van een leien dakje. Ze werkte bij het Amsterdamse restaurant Pasta e Basta terwijl ze vergeefs auditie na auditie deed. Zelfs in Duitsland, waar ze nu door het verwende operapubliek op handen wordt gedragen, kreeg ze vaak ‘vielen Dank, Frau Westbrök, aber nein’ te horen. Het is belangrijk die tegenslagen te memoreren, vindt ze, alleen al om daarmee andere beginners die het tegenzit een hart onder de riem te steken. “Zelf putte ik destijds ook moed uit verhalen dat het bij Pavarotti – Pavarotti! – niet

‘Ik ben echt dól op Den Haag, zou hier nooit weg willen’

meteen geweldig liep”. Doorzetten en volhouden. Begeleiding door de in Nederland wonende tenor James McGray vulde voor Westbroek de kloof tussen het conservatorium en de praktijk. Hij gaf haar het gevoel: the sky is the limit. In 1999 kreeg ze na een auditie de hoofdrol Elisabeth in Verdi’s ‘Don Carlos’ bij de Komische Oper in Berlijn. Vanaf dat moment begon het te lopen. Zij werd genomineerd als zangeres van het jaar in het toonaangevende tijdschrift ‘Opernwelt’, optredens in Parijs en Londen volgden. Het blijkt al uit de eerdergenoemde succesrollen: Westbroek houdt van multidimensionale vrouwen. Vrouwen met een explosieve emotionele lading. “Rollen waarbij je mooi prinsessen-achtig stil moet staan, vind ik moeilijk. Om niet te zeggen: sáái. Vrouwen als Sieglinde die heftige dingen meemaken en gek worden, of een ander uit het leven gegrepen voorbeeld als de beklagenswaardige Anna Nicole Smith (1967-2007) uit Texas, zijn veel interessanter om te acteren”. Zij is niet onbekend met de stemmingswisselingen van de vrouwen die zij speelt – ‘Himmelhoch jauchzend, zum Tode betrübt’– maar bij haar overheerst een opgewekte grondtoon. Ze klopt het af op de houten tafel. “Het gaat de laatste tijd heel goed”. Haar lievelingsrol is Minnie uit ‘La fanciulla del West’, de stoere uitbaatster van een saloon die gefrequenteerd wordt door goudzoekers en andere kleurrijke lieden. Opmerkelijke voorkeur, daar ‘Minnie’ een uitzonderlijk moeilijke partituur voor haar

>Foto: PR

kiezen krijgt. Ze heeft sowieso een zwaar vak. Topsport “Voor een rol als Anna Nicole stond ik iedere dag vanaf zeven uur te repeteren, acht uur per dag, zes dagen per week. Ik was kapot. Misschien kun je het ’t beste vergelijken met sport. Steeds op de toppen van je kunnen presteren. Hoe verder je komt, hoe meer er van je wordt verwacht”. Ieder piketpaaltje dat je passeert, voegt weer een extra vereiste toe. “Ik weet nog dat ik dacht: als ik ooit dié rol op dát podium zing, dan ben ik er. Niets is minder waar, je bent er nooit. Iedere keer moet je je bewijzen op tenminste het hoogst behaalde niveau”. Toch bestaat er geen mooier vak, ze vindt het iedere seconde meer dan waard. “Alle uren dat je loopt af te zien of vertwijfeld denkt: ‘ik kan het niet!’ glijden van je af tijdens het optreden”. Westbroek vertelt meeslepend over dat sublieme moment waarop alles wat bij opera hoort samenkomt. De tachtig orkestleden, van wie velen al vanaf hun vierde jaar door muziek gegrepen zijn, de dirigent, de zangers; het decor, de kostuums, het zingen, acteren, (soms) dansen. “Iedereen heeft toegewerkt en – geleefd naar die intense uplifting ervaring voor zowel de toeschouwers, de

11

interview<


‘Den Haag had in de jaren vijftig nog een bloeiende operacultuur voor een groot publiek’

musici en de zangers. Muziek is een universele, krachtige taal”. Zijzelf verkeert in een soort trance, gaat totaal op in haar rol. “Eigenlijk ben ik steeds leuk aan het spelen, ook al klinkt dat een beetje kinderachtig”. Intussen werkte ze met de groten uit het internationaal muziekuniversum. Placido Domingo, Sir Simon Rattle, James Levine, ze gelooft het soms zelf niet. “Een voorrecht om met zulke geweldige mensen te mogen werken”. Recent vond ze het repeteren onder Mariss Jansons, chef-dirigent Koninklijk Concertgebouworkest, eveneens zeer inspirerend. Net als Bernard Haitink een man van weinig woorden. “De paar kleine dingen die hij zegt zijn vol betekenis.” Het liefst (en vaakst) speelt ze in het London Royal Opera House. “Niet alleen vanwege de fantastische chef-dirigent Sir Tony Pappano – alle mensen die er werken dragen bij aan de goede sfeer. Iedere schakel, van de kantoormensen die liefdevol alles voor je regelen tot aan de toegewijde regisseurs. “Pappano is een zeer harde werker. Een grootheid die door allen in het operahuis gerespecteerd wordt, die met iedereen ongedwongen, zonder spoor van stress, contact onderhoudt”. ‘Tweelingbroer’ Echtgenoot tenor Frank van Aken

reist vrijwel nooit mee – hij heeft een succesvolle operacarrière in Duitsland – op een enkel keer na, en dat heeft dan direct verrassende gevolgen. In mei 2012 maakte tenor Van Aken geheel onvoorzien zijn debuut in de New York Metropolitan Opera in Die Wallküre, aan de zijde van zijn echtgenote/tweelingzus ‘Sieglinde’. Stertenor Jonas Kaufmann was ziek, er moest razendsnel een andere Siegmund gevonden worden. Wie was er toevallig in New York om de verjaardag van zijn echtgenote te vieren en haar een keer in de Met te kunnen horen? Recensies repten de dag erna van ‘chemie tussen broer Siegmund en zus Sieglinde….’. Meestal is Westbroek alleen in het buitenland, waar zij zich niet meer eenzaam voelt zoals in het begin. “Hoe meer je reist, hoe meer je dezelfde mensen tegenkomt. De operawereld is klein. Intussen ken ik zoveel mensen dat ik eigenlijk nooit alleen aan tafel zit. Bovendien blijft er naast repeteren en optreden weinig vrije tijd over. Dankzij internet en skype heb ik in een mum van tijd contact met mijn dierbaren. De tijd van de pay phone en de muntjes ligt gelukkig achter ons. Als ik online De Wereld Draait Door kijk, ben ik weer even helemaal in Nederland”. Het zou waarschijnlijk moeilijk zijn om

het leven te delen met iemand die een reguliere baan heeft waarvoor hij vijf dagen per week op kantoor wordt verwacht. “We begrijpen elkaars hectische schema’s, de stress die onze manier van leven met zich brengt, je kunt elkaar steunen”. Door hun flexibiliteit halen ze eruit wat erin zit. Dadelijk gaat ze weer een paar dagen naar Frank in Berlijn, hij zoekt haar later weer op in London. “Het rare is wel dat we ons nu al jaren voornemen om het iets georganiseerder aan te pakken, zodat we eindelijk weer eens samen met vakantie kunnen”. Verknocht Zij en Frank zijn verknocht geraakt aan het Anna Paulownaplein. De gezelligheid, het ongedwongene. Wijzend op het balkon schuin boven het tegenovergelegen restaurant. “Daar woonden we eerst. Toen we trouwden hadden de buren gezamenlijk het hele plein versierd. De receptie was bij het restaurant van de benedenbuurman en vandaaruit liepen we achter een strijkje naar het gemeentehuis. ’s Avonds vierden we feest in de strandtent van de buurman. Ik ben echt dól op Den Haag, zou hier nooit weg willen. Zodra ik hier na vaak lange afwezigheid terugkeer en de meeuwen hoor, vind ik dat in tegenstelling tot de mensen

die het over een plaag hebben iedere keer weer heerlijk. De luchten zijn nergens zo als hier. Hoe spectaculair New York ook is, hier stap ik zo het strand op of het bos in”. Twee jaar geleden verhuisden ze naar een groter huis in de straat om de hoek, omdat het bovenhuis te klein werd. “Frank koopt namelijk iedere dag zesentwintig duizend platen. Grappig genoeg wonen we nu vlakbij het huis waar Franks zoon, mijn stiefzoon Benjamin is geboren. Vanuit Deventer waar hij met zijn moeder woonde, is hij voor zijn studie aan de Haagse Horeca Academie bij ons ingetrokken. Op een paar huizen afstand dus van zijn geboortehuis”. Benjamin wil kok worden, hij staat bij de vroegere benedenbuurman in de keuken. “In Den Haag is hij veel alleen omdat Frank en ik bijna doorlopend in het buitenland zijn. Vindtie niet erg. Hij is een maand met mij mee geweest toen ik in New York repeteerde. Kwam hij me in de ochtend heel lief koffie of ontbijt op bed brengen en als ik ’s avonds doodmoe thuiskwam, had hij heerlijk voor me gekookt”. Ze vindt het jammer dat opera in Den Haag zo weinig leeft. “De Reisopera is in de bezuinigingsronden enorm gekort, buitenlandse gezelschappen doen ons steeds minder aan en de Nederlandse Opera komt

niet meer naar het Circustheater”. Ze denkt dat een ingrijpende wijziging van ons cultuursysteem nodig is, met wellicht een switch in de richting van het Amerikaanse model met zijn sense of community, donaties en vrijwilligers. Dat vergt aanpassingen in belastingsysteem en inrichting van de Nederlandse samenleving. Alles beter dan de cultuur om zeep helpen, zoals voormalig staatssecretaris Zijlstra in haar optiek heeft gedaan. “Den Haag had in de jaren vijftig nog een bloeiende operacultuur voor een groot publiek. Frank koopt regelmatig oude opnames waaruit dat blijkt. Grote namen als Ramón Vinay (1911-1996), die in de vijftiger jaren zijn geweldige Tristan kwam zingen in ons Haagse Gebouw van Kunsten & Wetenschappen, dat in 1964 is afgebrand. Frank en ik vragen ons af of dat operabewustzijn in Den Haag weer tot leven kan worden gebracht. In Duitsland en Italië hoort opera er bij, het is er doodgewoon voor mensen van alle leeftijden, rangen en standen om naast het lidmaatschap van de tennisclub een opera abonnement te hebben. Vriendenclubs bespreken daar voorstellingen. Opera is van, voor en door het volk. Cultuur is ontzettend belangrijk voor de mensheid”. Ze citeert graag Kaspar Holten, de nieuwe artistiek directeur van het London Opera House. “In opera zijn mensen bezig met enorme emoties; de conflicten in een verhaal verzorgen een soort ‘fitness for the soul’. Door de verhalen leren we zelf in het gewone leven beter met elkaar om te gaan. Naast eten en drinken vormt geestelijke voeding evenzeer een basisvoorwaarde voor ons bestaan”.

Een begrip in Den Haag, vooral onder de Indische Nederlanders

Inget Mati Ad Patres

In het sjieke en fraai gelegen Haagse Statenkwartier is, aan de Frederik Hendriklaan 7, de vereniging Inget Mati gevestigd. Inget Mati Heeft tot doel ervoor te zorgen dat de sfeer en cultuur die de mensen uit “Ons Indië” hebben meegebracht, bij een overlijden gehonoreerd kunnen worden. Steeds meer wordt er tegenwoordig aandacht besteed aan de speciale mogelijkheden en wensen die mensen hebben bij een overlijden. Indische Hagenaars en Indo’s zijn hierbij wat op de achtergrond geraakt, omdat ze volledig zijn opgenomen in de Haagse samenleving. Herkenbare en passende uitvaarten Bij een overlijden wil Inget Mati een sfeer en een omgeving bieden die herkenbaar is en past bij de achtergrond van de familie.

In de gemeenschap Dat Inget Mati er ook voor de gemeenschap wil zijn moge blijken uit de volgende officiële tekst over het Indisch Monument: “Al voor de onthulling van het Indisch Monument is ‘Inget Mati’ de grondlegger geweest van het neerleggen van bloemen na een uitvaartplechtigheid. Dit dankzij de goede contacten die met de Indische gemeenschap in Den Haag worden onderhouden”. Indien gewenst, worden de bloemen bij door Inget Mati verzorgde uitvaarten na de plechtigheid kosteloos bij het Indisch Monument neergelegd.

Het Indisch Monument

Meer informatie Voor een wensencodicil of meer informatie over de verzorging van een uitvaart in geheel Indische stijl, kunt u contact met ons opnemen via telefoonnummer (070) 355 64 27 of e-mail [email protected].

Leg uw wensen vast Heeft u speciale wensen? Dan kunt u die bij ons vastleggen zodat er te gelegener tijd rekening mee kan worden gehouden.

U kunt ook onderstaande coupon invullen en zonder postzegel naar ons opsturen.

Uit vervlogen tijden: chique rouwstoet met paarden

Ik wil graag:  Gebeld worden voor informatie  Een wensencodicil aanvragen Voorletters: Familierouwhuis op de Frederik Hendriklaan

Het statige herenhuis aan de Frederik Hendriklaan biedt hiertoe alle mogelijkheden. In samenwerking met Ad Patres verzorgt Inget Mati uitvaarten die geheel op maat gesneden zijn naar uw wensen.

 Informatie toegstuurd krijgen  Een afspraak maken

Achternaam:

Adres: Postcode:

Woonplaats:

Telefoon:

E-mail:

Stuur deze coupon zonder postzegel naar: Ad Patres uitvaartondernemingen, Antwoordnummer 891, 2501 WK Den Haag

Voor informatie of overlijdensmeldingen, bel (070) 355 64 27 www.ingetmati.nl



13

cultuur<


Krijgers van aardewerk gekleurd aangelicht

‘Kermis’ in New Babylon

Misverstanden en toevalligheden hebben tot een soort reconstructie van het jongste wereldwonder in New Babylon geleid. Dat is leuk en nog leerzaam ook. Door Egbert van Faassen

Een onvoorstelbaar grote onderneming was de laatste eer voor de eerste keizer van China, Qin Shi Hang (259- 210 voor Christus). Een kroniekschrijver vermeldt dat de zelfbenoemde keizer, zodra hij de verschillende Chinese koninkrijken had onderworpen, de opdracht gaf een kopie van het universum te construeren. Het is de vraag hoe betrouwbaar zijn verslag is, dat ongeveer tien jaar na de teraardebestelling zou zijn geschreven. In een reusachtige bronzen bak zou de toen bekende wereld zijn nagemaakt, de grote rivieren van China uitgelegd in kwik. Replica’s van toen bestaande paleizen zouden zijn opgetrokken en op de binnenkant van het deksel van de monsterlijke doodskist zou de hemel moeten zijn uitgebeeld. Dat leek uit de dikke duim gezogen, tot gravende boeren in 1974 – Mao Zedong was nog communistisch ‘keizer’ – op een leger van levensgrote uit aardewerk opgetrokken soldaten stuitten. Mogelijk een onderdeel van de riante grafgift die de eerste keizer voor zichzelf had bedacht. Een spectaculaire vondst, raadselachtig als de Egyptische piramides. En getuigend van een even egocentrisch concept van voortbestaan. In nog oudere tijden schijnt het gebruik te zijn geweest dat de complete hofhouding van een Chinese heerser werd omgebracht om samen met hem begraven te worden. Later werd dat toch wel bezwaarlijk gevonden. Levende mensen werden gerepresenteerd door kunstzinnige afbeeldingen. In de aan de grafvondst gewijde expositie in New Baby-

Publiek bij de terracotta krijgers. >Foto: PR

lon zijn onder meer een aantal bronzen grafgiften te zien – of kopieën daarvan – gemaakt door één van de door de Qinkeizer onderworpen volkeren. De tentoonstelling eindigt met nagemaakte graf-figuurtjes uit de Han-periode, volgend op de heerschappij van de Qin, die veel kleiner zijn en minder gedetailleerd dan het uit klei gebakken leger waar het hier om draait. De eerste keizer wilde

zich ook na zijn laatste adem de sterkste tonen. Daarom zette hij elf jaar voor zijn overlijden talloze ambachtslieden aan het werk om hem het beste en mooiste, het meest op echte leven lijkende graf te bezorgen. Lichtshow De maat, de detaillering en het enorme aantal figuren – alle gelaatstrekken zijn

individueel – maken de vondst uniek. Onlangs werden in het Leidse Rijksmuseum Volkenkunde drie van de soldaten getoond. Drie oorspronkelijke beelden. China gaat zorgvuldig met de cultuurschat om en laat haar niet op reis gaan. Alle in New Babylon getoonde beelden zijn kopieën. De organisatoren gaan er prat op, dat de opstelling een goede indruk geeft van de oorspronkelijke vondst. Het is

werkelijk een schouwspel, ook al doordat het legertje met een soort lichtshow wordt bestrooid. Er is een commentaarstem, wanneer één van de figuren wordt genoemd, wordt de spot daarop gericht. Het commentaar lijkt toegesneden op het bevattingsvermogen van een kind. Het was maar goed dat de wrede keizer zo’n groot leger had. Want, wanneer je na de dood voortleeft, kom je veel vijanden tegen die jij eerder tijdens je leven hebt gedood. Een heerlijke redenering. Maar een goede, geloofwaardiger documentaire die elders op het enorme vloeroppervlak wordt vertoond, suggereert dan de eerste keizer binnen de toenmalige opvattingen al zijn voorgangers wilde overtreffen. Hier komen ook de eigenaren van een in krijgers gespecialiseerde replica-fabriek aan het woord. Ongetwijfeld hebben zij de objecten die hier te zien zijn geproduceerd. Ze maken krijgers in verschillende maten. Het is een goede handel. Het is aannemelijk, dat de beelden oorspronkelijk echte wapens droegen. Deze zijn vergaan. Maar de fabriek kan een strijder leveren, die niet met een zwaard, maar met een golfclub zwaait. Daar is men onverkort trots op. In China denkt men anders over authenticiteit, maar bij ons is dat ook aan het veranderen: alle schilderijen van Rembrandt of Van Gogh in reproductie. Binnenkort wordt de Oranjezaal van Huis ten Bosch luttele kilometers verderop gekopieerd in de Grote Kerk. Waarom dan niet een rondreizende, door een Oostenrijks evenementen-bedrijf samengestelde tentoonstelling in New Babylon? Het is leuk. Het is niet alleen voor kinderen leerzaam. En denk je eens in: een kopie van een kopie van een imaginair leger. Terracotta Warriors in New Babylon, tot 1 juli. € 12,– door de week, zaterdag en zondag € 14,– , kinderen € 7,50. www.expoterracotta.nl

Fotografie als pure passie

‘Ik kijk altijd met vierkante ogen’ Peter Muller is fulltime beroepsfotograaf met als grote passie natuurfotografie. In de eerste edities van BBC Wildlife won hij een groot aantal gouden en zilveren sterren. Ook over foto’s praten vindt hij erg leuk. In die hoedanigheid jureert hij tijdens de Museon Wildlife Photo Community bijeenkomst. Door Anneke Ruys

Fotografie is een beroep, maar ook een passie. Het is verslavend, meeslepend en vooral uitdagend. “De camera gaat overal mee naartoe”, zegt de één, “ik kan niet zonder”, zegt de ander. Geïnspireerd door een sfeer, een kleur of een bijzonder beeld doet de fotograaf zijn werk. Altijd op zoek naar dat ene onverwachte moment waarop alles klopt en de adrenaline gaat stromen. De Haagse fotograaf Peter Muller herkent zich als geen ander in dit beeld. Al jong werd hij bevangen door het fotografie-virus en dat is nooit meer overgegaan. “Twaalf jaar was ik. Kreeg toen van mijn ouders een Rolfilm-boxje. Meteen heb ik 12 foto’s van de hond gemaakt. Daarna is het nooit meer gestopt”. Waar komt toch die passie vandaan die de meeste fotografen hebben? “Dat vraag ik me bijna dagelijks af. Waarom wil ik de grote wereld altijd maar weer in zo’n klein doosje stoppen? Het is iets creatiefs, diep van

binnen, maar het blijft altijd sluimerend aanwezig. Ik kijk altijd met vierkante ogen en kom pas tot rust als ik geen camera bij me heb. Wat trouwens maar heel zelden voorkomt”. Als beroepsfotograaf met een grote passie voor natuurfotografie gaat Muller bijna dagelijks met de camera op pad. Natuur heeft altijd zijn interesse gehad. “Dat heb ik van mijn moeder meegekregen. De natuur heeft oneindig veel thema’s. Altijd weer anders, je raakt nooit uitgeleerd”. Naast digitale fotografie is Muller’s specialiteit 6/7 cm-diaprojectie op groot formaat en daarnaast fototechniek in het algemeen. Momenteel werkt hij graag digitaal met duobeelden. “Ik ben een tekenaar/schilder van nature, maar ook geïnteresseerd in techniek. Met fotografie maakt dat een mooie combi. Ik probeer daarom steeds meer de sprong te maken vanuit photoshop naar schilderkunst”. Prijzen Maar Peter Muller is en blijft een natuurfotograaf. Met zijn natuurfotografie won hij vele prijzen en genoot hij overal bewondering. ‘Geniet’ zou je moeten zeggen want nog steeds worden er foto’s van hem in fotobladen gepubliceerd. Wel ziet de fotografie er volgens Muller anno 2013 heel anders uit dan in de tijd dat Muller zijn eerste stappen in de fotowereld zette. “Vroe-

‘Ik ben gek op grafische motieven, lijnen, vlakken, aldus Muller. "Moeilijkste bij dit soort macro-opnamen is de scherpte, dus je moet een statief inzetten en … met je snufferd in het zand!’

Stuur je eigen foto op! Amateufotografen vanaf 16 jaar kunnen hun eigen natuurfoto’s aan het kritisch oordeel van een vakkundig panel onderwerpen. Het onderwerp dient natuurgerelateerd te zijn. Denk aan dieren, planten en landschappen. Lezers van Den Haag Centraal worden opgeroepen om hun (Haagse) natuurfoto op te sturen. De ingezonden foto’s moeten jpg-formaat zijn (maximale grootte 2 mb) en kunnen worden gemaild naar [email protected] o.v.v. naam, adres, telefoonnummer en de plek waar de foto is gemaakt. Uiterste inzenddatum: 22 april 2013. Meer informatie vindt je op www.museon.nl

ger was fotografie een beroep, een vak waarvoor je naar de fotovakschool ging. Tegenwoordig fotografeert de hele wereld dankzij de digitale media alles wat los en vast zit. Tijdens de analoge fotografieperiode was alles anders. Het waren tijden waarin je zelf je fixeer moest mixen. Ik deed dat via de apotheek plus het prisma fotoboek van Peter Charpentier. Het lesgeven in fotografie was een combinatie van mijn andere vak. Ik was ook nog leraar Nederlands. Over foto’s praten vind ik erg leuk”. In die laatste hoedanigheid is Peter Muller op 28 april aanwezig bij de bijeenkomst natuurfotografie in het Museon. Hij geeft daar de presentatie ‘Fotografie, geen kunst aan’ en is één van de panelleden die voor de presentatie en bespreking zorgen van de ingezonden foto’s. “We kijken naar de kwaliteit van de ingezonden foto’s. Ik zie beter een leuke foto van een lieveheersbeestje dan een matige foto van een ijsbeer. Laat één ding duidelijk zijn: Iedereen kan winnen, ook zonder geavanceerde apparatuur”. Museon Wildlife Photo Community, Natuurfotografie door het publiek vindt op 28 april plaats in het Museon. Aanvang is om 14.00 uur. Tot en met 5 mei is in Museon ook nog de tentoonstelling ‘Wildlife Photographer of the Year’ te zien met bekroonde foto’s van ‘The Wildlife Photographer of the Year Competition’.

14>cultuur


Vittorio Roerade krijgt Jacob Hartogprijs

Tentoonstelling van ongelijksoortige delen Het is weer tijd voor de voorjaarssalon in Pulchri. Nu met een extra Majesteitshow. Een wandeling door de expositie en iets over de maker van het schilderij dat werd bekroond met de Jacob Hartogprijs. Door Egbert van Faassen

Is het omdat de houding van een reusachtig silhouet van de koningin zo goed getroffen is? Of herken je haar doordat de door Pien Hazenberg bedachte verschijning is omringd door zo veel andere Beatrix-portretten? Van Majesteit als klapstoel tot versies waar de overheid haar lokalen mee kan sieren, zoals de zeefdruk van Marike Bok of de voorstudie in houtskool voor een staatsieportret van Dick Stapel De hele Hardenbergzaal is gewijd aan de beschermvrouwe van Pulchri. Ze wordt niet altijd even respectvol afgebeeld. Een stapeling van keramiek en metaal met bovenop iets wat alleen bij associatie een kroon genoemd kan worden oogt fris. Van de maker, Jen Min Lau, zijn ook elders op de verdieping doordacht samengevoegde gevonden voorwerpen te zien. De voorjaarssalon is in alle zalen. In de Klinkenberggalerie hangen twee werken van Aart Houtman. Hij legt een doek weer op een ander doek, het ene beschilderd, op een ander doek een tekening. Er ontstaat zo een reliëf van ongelijksoortige delen, dat je als een metafoor van de samenstelling van een ledententoonstelling kan beschouwen. Er zit een andere gedachtenwereld achter dan bij bijvoorbeeld Piet Deunhouwer in dezelfde zaal. Mijnheer Deunhouwer voor mij, want ik mocht al als scholier zijn razend knappe bordtekeningen bewonderen. Hij oordeelde mild over mijn gekrabbel. In de tuingalerie valt een vierdelig werk van Truus Groen op. De panelen onderscheiden zich door de nadruk die op het verfoppervlak ligt. In de Weissenbruchzaal wordt een uit de losse pols geschilderd ‘Dakspel’ van Caro Rambonnet geflankeerd door strak geschilderde taferelen van zomers vertier in Duitsland van Mark Langer. Mij viel een in zwart en wit geschilderde ruimte van Jaap Binnema op. Van hem hangen schilderijen verspreid over verschillende zalen. In de Mesdagzaal wordt de doorgang bekroond door een ruimtelijke ellips van André van Lier. Goed geplaatst. Droomhuis In die hoge zaal ontdek je meer dwarsverbanden. Naast de ingang de kundig geschilderde, goed geënsceneerde portretten van Rogier Willems, die ook als theaterontwerper werkt. Ook kundig, maar dan met een losse toets neergezet, zijn de zelfportretten van Niels Smit van Burgst. Hij houdt een soort dagboek op doek bij.

Vittorio Roerade, Whispering studio. >Foto: Piet Gispen

Boeiend genoeg geschilderd, zodat je zijn leven niet hoeft te volgen om zijn werk te waarderen. Paul Nassenstein schildert enorme ruimtes, waarin kleine figuurtjes verschijnen. Nachtmerries misschien, maar de schilderijen steunen meer op de wetten van het perspectief dan de droomruimte van Vittorio Roerade in dezelfde zaal. Hier wordt de picturale ruimte gevormd door een lijst van blauwe en oranje zwammen en nachtdiertjes met grote ogen langs de rand. In het midden een onbestemde ruimte waarin een man met

hoge hoed zich van de kijker af beweegt. Bovendien torst de figuur, in wie we een symbolisch portret van de schilder herkennen, een kleine stad, samengesteld op de wijze van de ‘pittura metafysica’ van De Chirico. Een ander schilderij van Roerade, ‘Whispering studio’ kreeg de Jacob Hartogprijs. Het fantasierijke werk van Vittorio Roerade krijgt veel belangstelling. Het Gem wijdde een solotentoonstelling aan Roerade en hij exposeert met regelmaat in Galerie Ramakers. Eerder vielen ande-

re prijzen hem ten deel. Nadat ik eens zijn atelier bezocht, dat toen bezaaid lag met duizenden tekeningetjes, was ik daarvan zo onder de indruk dat ik enige moeite had met zijn schilderijen en zijn bronzen. Het bekroonde werk nu stelt een atelier voor. Verdroomd, een onbepaalde ruimte waarin een geel licht verschijnt. Opnieuw kreeg de voorstelling een lijst, nu van drie donker geschilderde randen. Op de voorgrond rechthoeken in perspectief, doeken die opgesteld staan in het ‘fluisterende atelier’. Zonder die tekenin-

getjes overal. Een ruimte even helder als ongrijpbaar. Het lijkt wel of de jury een nieuwe ontwikkeling in het werk van Vittorio Roerade toejuicht. De Jacob Hartogprijs, nu het bedrag van vijfentwintighonderd euro, wordt al vanaf het begin van de jaren vijftig uitgereikt aan één van de deelnemers aan de Voorjaarssalon.

ten ingediend, komt er een ‘site‘ voor in de lucht, wordt een spaarpot gevormd waarin vrienden, kennissen en liefhebbers een donatie kwijt kunnen. Is een tevoren gesteld eindbedrag bereikt dan kan het project van start. Op de site belooft de artiest-in-kwestie een tegenprestatie voor die donaties. Van klein (gratis gesigneerde cd) tot en met het bijwonen van concerten plus VIP-behandeling. ‘Voor de kunst’ heeft al 298 projecten afgesloten en is

er totaal dik twee miljoen aan donaties binnengehaald. Deze week krijg ik een mail van trompettiste Ellister van der Molen over háár ‘crowdfunding’. Zij heeft het plan een nieuwe cd te maken die ‘Smalls NYC’ gaat heten, genoemd naar de befaamde kleine New Yorkse jazzclub. Dat wil ze doen met haar nieuwe kwartet, Ellister4, met de Amerikaanse pianist Jeremy Manasia die net als zij aan het Haags conservatorium studeerde. Ellister maakte eerder cd’s met ‘Triplicate’ (Johnny Daly, Bob Wijnen, Eric Ineke als gast) en het lijkt of ze op een punt in haar carrière is beland dat het er allemaal maar ’s van moest komen. Ze speelt veel dezer dagen, in allerlei verschillende formaties. Kortgeleden maakte ze een trip met het Jazz Orchestra of the Concertgebouw naar Indonesië, op You Tube is ze te zien in een ‘jam’

in het Borobudur-hotel in Jakarta met Gerard Gibbs (orgel), Pete Thornton (percussie) en James Carter (sax). Een allround muzikante die dixie en swing speelt (Alice in Dixieland, Andor’s Jazz Band) naast bebop en hardbop. En nu die nieuwe cd en die ‘crowdfunding’. Meer erover op de site www.voordekunst.nl/vdk/project/view/824smalls-nyc. Als tegenprestaties bij wat ruimere giften belooft Ellister o.a. een maaltijd voor haar donateurs te koken. Als ze zo kookt als ze speelt wordt dat een smakelijke hap. Ze was deze week te horen in Grand Café Grote Markt met jazz uit de ‘Blue Note-periode’, zondag 21 april speelt ze in strandtent De Fuut (Zuiderstrand 6, Strandslag 10). Met zangeres Simone Honijk, pianist Berend van den Berg, bassist Erik Hartgers en drummer René Winter: ‘Dameronia’, composities van

pianist Tadd Dameron (1917-1965). In Muzee, Scheveningen presenteert Prospero Jazz op 24 april Azure, met Pierre-François Blanchard, piano en keyboard, Rogier Schneeman, gitaar, Luciano Poli, bas en David Barker, drums. Gast is trompettistvirtuoos Rik Mol, al na zijn debuut bestempeld als de opvolger van Jarmo Hoogendijk. Mol gaf, op zoek naar een jonger publiek, zijn oorpronkelijke hardbop een steeds ‘groovy’-er onderbouwing. De mannen van Azure maakten ook zo’n tocht. Langs electronica, ‘samples’ en ‘beats’ kwamen ook zij terug naar een ‘groovy’ jazz. Belooft dus wat, die combinatie. Laatste nieuws wat de ‘crowdfunding’ van Ellister betreft: ze zit op tweederde van het beoogde bedrag!

Voorjaarssalon. Pulchri, Lange Voorhout 15 www.pulchri.nl tot en met 5 mei, 30 april gesloten.

jazz

Ellister van der Molen en ‘Smalls NYC’ Van ‘platenmaatschappijen’ moeten jonge jazzmuzikanten het niet hebben. Het woord jazz wordt daar 24 keer omgedraaid voor het op een cd geplakt wordt en dan is het nog maar de vraag of het werkelijk een jazz-cd is. Steeds vaker brengen muzikanten hun jazz in eigen beheer. Dat betekent dus zelf de productie, studio, mixing etc. vóórfinancieren. Sympathieke hulp daarbij biedt ‘crowdfunding’ via b.v. ‘Voor de kunst’. Daar worden projec-

Bert Jansma

15

cultuur<


Nieuwe roman van Roemeense bibliothecaresse

De explosieve emoties van Mira Feticu het verhaal. Het is groter dan verliefdheid. Als ik geen taal zou kunnen spreken zou ik mijn armen en benen gebruiken om toch te kunnen blijven vertellen”. Ze knijpt haar ogen even samen en vervolgt: “Helaas vertel ik geen leuke verhalen. Ik houd van enge verhalen”. Die fascinatie voor het griezelige begon ook al vroeg bij Feticu. Ze was als kind vaak ziek en lag regelmatig in het ziekenhuis, een plek die zo somber was dat ze nooit zeker wist of het nu dag of nacht was. “Omdat er niet genoeg bedden waren, moest ik mijn bed met een ander meisje delen. Zij vertelde mij een gruwelijk verhaal over een verkrachting. Ik wist niet eens wat een verkrachting was, maar wel dat ik het erg eng vond. Die fascinatie voor het griezelige is toen begonnen en altijd bij mij gebleven. Als ik op Schiphol een ticket zou kunnen kopen naar de hel, zou ik het doen”. Dat ticket is onzin, want die reis naar de hel heeft Feticu allang gemaakt, als tiener, toen ze naar een internaat werd gestuurd, omdat dat goed zou zijn voor haar toekomst. “Het was een communistisch internaat waar je nauwelijks te eten kreeg. Eén keer per week moest ik in de keuken werken tussen rotte aardappelen en rotte spinazie. Dan zag ik hoe de sokken van de kok hingen te drogen aan een lijn boven de pan met soep. Misschien was dat de reden waarom de soep soms nog ergens naar smaakte. De administrateur van de school, die de baas was over het eten, nodigde regelmatig meisjes uit op zijn kantoor. We wisten wat daar gebeurde. Pas na de revolutie werd er actie ondernomen en nam de politie hem mee”.

Stel, je bent een nette Haagse dame en je wilt graag eens een boek lezen van een Zuid-Amerikaanse schrijver, van Paulo Coelho of zo. In de bibliotheek aan het Spui tref je een bibliothecaresse die je aankijkt met een stel onpeilbare bruine ogen en dwingend tegen je zegt: “Wat! Paulo Coelho? Nee, dat nooit! Lees Witold Gombrowicz. Geweldig. Harde seks tussen twee mannen!”. Door Renate van der Zee

Ze gaat je voor en duwt je een boek in je handen van een avantgardistische Pools-Argentijnse schrijver met een voorliefde voor het groteske, die in niets maar dan ook niets op Paulo Coelho lijkt. En die bibliothecaresse, dat zeg ik er nu maar meteen bij, werkt wel als bibliothecaresse, maar in werkelijkheid is ze schrijfster. Een schrijfster met een on-Nederlands gevoel voor het absurde, die met de moed der wanhoop over explosieve emoties en losgeslagen zinnelijkheid schrijft. Mira Feticu heet ze. Beeldschoon is ze ook, maar zeg dat niet tegen haar, want ze heeft liever dat je haar intelligent vindt. Mira Feticu (39) komt uit het Roemeense stadje Campina, een naam die bij Nederlanders de associatie met frisse, gezonde zuivel oproept, maar niet bij Roemenen, want die weten heel goed dat je geen fris, gezond leven hoeft te verwachten als je opgroeit als kind van straatarme ouders in een klein Roemeens stadje met gruwelijk lelijke communistische gebouwen waar nooit iets gebeurt. Mira Feticu groeide bovendien op tijdens de dictatuur van Ceausescu. “Ik kan niet zeggen dat het honderd procent verschrikkelijk was”, zegt ze, terwijl een klein lachje rond haar lippen speelt. “Want het was tweehonderd procent verschrikkelijk”. Eerder schreef ze over die communistische jeugd het boek ‘Lief kind van mij’ en nu is er een nieuwe roman, getiteld ‘De ziekte van Kortjakje’, over een jonge Roemeense vrouw die haar man is gevolgd naar Nederland en worstelt met haar seksualiteit, met een kinderwens die haar lijkt te verteren en met een huwelijk waarin ze zich

Mira Feticu. > Foto: Liesbeth Kuipers

niet begrepen voelt. Dan ontmoet ze een oudere man met wie ze een wonderlijke erotische verhouding begint. Konijn “Ik was heel klein toen ik al gegrepen

werd door de magie van het verhaal”, vertelt ze. “Mijn vader vertelde mij verhalen over een konijn. Ik weet nog goed hoe jaloers ik op hem was, dat hij kon vertellen. Dat wilde ik ook. Er is geen grotere magie dan de magie van

Radio Feticu overleefde het allemaal. Ze studeerde Frans en Roemeens. Ze debuteerde op haar twintigste met een dichtbundel. Ze kreeg een goede baan als programmamaker bij de nationale Roemeense radio. Ze publiceerde een verhalenbundel getiteld ‘Vrouwen met eekhoorntjes’ en een korte roman ‘Het verhaal van Penelope’. Maar toen woonde ze al in Nederland, omdat ze verliefd was geworden op een Nederlandse man die Roemeens studeerde

in Boekarest. Ze volgde hem toen hij terugkeerde naar zijn land. “Ontsnappen. Ik wilde altijd ontsnappen. Maar ik heb een hoge prijs betaald voor mijn vlucht. Ik heb alles achter me gelaten. Mijn ouders, mijn familie. Ik voelde me verdoofd in Nederland. Ik belandde in een depressie. Die is voorbij, maar ik zal altijd iemand blijven die problemen veroorzaakt. Je kunt zomaar ruzie met mij krijgen. Mijn man zegt wel eens, als we over straat lopen en huiskamers zien waarin mensen op de bank televisie zitten te kijken: ‘Kijk Mira, zo’n leven wil ik ook. Gewoon op de bank zitten en televisie kijken”. Honger Maar zo’n leven is niet weggelegd voor een vrouw als Mira Feticu. Onderweg naar deze afspraak heeft ze nog heel hard Roemeense volksliederen zitten zingen in de auto, vertelt ze. En vanmiddag heeft ze gehuild omdat er drie soorten brood en drie soorten kaas op tafel stonden. “Ik weet wat het is om honger te hebben”. Maar de honger van Feticu gaat niet alleen over eten, die gaat over het leven zelf. Over liefde en over zinnelijkheid. En over schrijven. Ze heeft de moed gehad om over te schakelen op het Nederlands als de taal waarin ze schrijft. “Waarom? Omdat Roemenië ver weg is. Zo ver weg dat ik mensen hier moet uitleggen dat we daar ook wc’s hebben. Toen ik begon met het schrijven in het Nederlands, was het alsof ik een liefdesbrief schreef met een woordenboek in mijn hand. Ik schreef volkomen vreemde woorden, terwijl het vertrouwde woorden hadden moeten zijn. Het lukt me nu om in het Nederlands te schrijven, maar het is een enorme strijd. Ik doe het, want het is een kwestie van overleven. Ik moet blijven schrijven, anders ga ik dood”. En hoe het afliep met die oudere dame die ze had opgescheept met dat boek van Witold Gombrowicz? “Die heeft mij later bedankt. Ze vond het prachtig”. Mira Feticu, De ziekte van Kortjakje (Uitgeverij De Geus, 18,95). Het boek wordt deze week gepresenteerd in boekhandel Paagman.

huygens journaal

Het web van de netwerkers Door Jan Paul Bresser De Oranjezaal staat er. Als een zeldzame bruikleen. Daar zal komende week geen royalwatcher zijn wenkbrauwen bij kunnen fronsen. Om het spectaculaire digitale kunstwerk heen gaat het dinsdagmorgen om the finishing touch, om alle karaktertrekken van een dubbelportret. Want er staat wat op het spel om een week voor de kroning in de Nieuwe Kerk van Amsterdam te laten zien dat de Grote Kerk van Den Haag alvast een kroon spant met de onverbiddelijke terugkeer van twee Haagse gangmakers van de Gouden Eeuw. De dichter kennen we, de uitvinder daar weten we van, maar dat de twee samen – vader en zoon – zo’n immense impact op hun tijd hadden(en de onze), daarvoor moet je vanaf 25 april naar de kerk waar ze begraven liggen. Daar, rond de vont waar (bijna koning)

Willem Alexander gedoopt is, ontstaat een multimediale ontdekkingsreis aan de hand van de eerste netwerkers, Constantijn en Christiaan Huygens. Spindoctors, trendsetters, als de namen niet bestonden, hadden zij ze uitgevonden. Bij de eerste blikken over de tentoonstelling is al duidelijk hoe de inspiratiebron van de twee doorwerkt in vindingrijke multimediale oplossingen door creatieve talenten van nu. Want surf maar eens met Het Spel van de Spindoctor door hun web en klik op de netten en overal, dichtbij huis en door heel Europa, sta je versteld van verwante relaties en gelinkte connecties. Ik las ergens de vergelijking met Leonardo da Vinci en daar is alles bij voor te stellen. Een wereld was het in de stad. Want al schaamde de uitvinder van de eerste sterrenkijker zich voor

Speciaal voor de tentoonstelling maakte kunstenares José den Hartog eigen illustraties bij de verhalen voor Christiaan Huygens’ Toverlantaarn.

zijn toverlantaarn: de Laterna Magica van Christiaan Huygens is toch maar mooi de voorloper van fotocamera

richting de bioscoop en de flatscreen. De oorspronkelijke uitvindingen staan er weer. Om naar de sterren te

kijken en verhalen te voorschijn te toveren. Over verhalen gesproken. Constantijn Huygens had ook nog het talent van een eerbiedwaardige mol. Hij bouwde een riant familiehuis op het Plein, dat helaas eind negentiende werd afgebroken. Anders hadden er nu twee huizen gestaan als spiegelbeelden. Het Mauritshuis en het Huygenshuis. De relatie tussen de naaste buren moeten zo hecht zijn geweest, dat Constantijn als steunpilaar van de prinsen van Oranje een tunnel liet graven onder het Plein door om zo ongezien bij prins Maurits op de thee te komen. Vanzelfsprekend met een kroontjespen. Dus de ondergrondse die nu van het Mauritshuis naar het Plein wordt aangelegd is de tweede tunnel. Of er nog sporen zijn van de eerste, dat moeten schatgravers maar uitvinden.

16>sport André

Afscheid van … Van Bommel


Basketballer Joey Schelvis mikt op Promotiedivisie Hij is pas 24 jaren jong, maar heeft er al een heel basketballeven op zitten. Joey Schelvis is dit seizoen na vele omzwervingen bij het Voorburgse CobraNova beland. Daarmee deed de voormalig ‘Rookie of the year’ van 2009 bij Eredivisionist ZZ Leiden vrijwillig een stap terug naar de Eerste Divisie. Door Alex ‘t Lam

Het is niet mijn favoriete speler en ook zijn persoonlijke uitstraling maakt voorzichtig geformuleerd geen genegenheid in mij los. Zijn bijdrage aan de teams waarin hij speelde, zou je wat mij betreft goed kunnen omschrijven als zakelijk. Weinig of geen franje en altijd er op uit om tegenstanders te provoceren en de omgeving te manipuleren. Van Bommel straalt geen vreugde uit en hij zendt wat mij betreft als rolmodel het verkeerde signaal uit naar bijvoorbeeld mijn zoon van tien die gek is van het spelletje. Hij geeft het zelfs toe in een interview: ‘Ik kan geen wedstrijd spelen voor de lol’. Een professionele instelling en de mentaliteit van een winner, zeggen mensen die anders naar sport kijken vol overtuiging. Waar en wanneer is het mis gegaan, is de vraag die bij mij onmiddellijk opkomt. De competitie loopt naar het einde en wie die strijd gaat winnen, maakt mij niets uit. Maar na het lezen van het genoemde interview vond ik het prima dat PSV van AJAX verloor in de strijd om het kampioenschap. Dat heeft hij dan toch voor elkaar gekregen bij iemand die hem niet eens persoonlijk kent. Inderdaad niets menselijk is mij vreemd en dus ontwikkelde ik een antipathie op basis van beeldvorming. Nu lijkt het er op dat hij afscheid gaat nemen. ‘Breaking news’ was het bij Jack van Gelder op de zondagavond. Gebracht door Pierre van Hooijdonk in een zorgvuldig voorbereide uitspraak. Nieuws is belangrijk voor dit soort programma’s en Jack genoot zichtbaar van dit buitenkansje. Anderen aan tafel waren ‘not amused’ en eerlijk gezegd, voelde ik hetzelfde. Mijn antipathie voor Van Bommel kan het niet winnen van mijn walging voor dit goedkope verraad door een collega-voetballer. Aardig of niet aardig, Van Bommel verdient respect voor zijn loopbaan en heeft het recht om zelf aan te kondigen wanneer hij stopt en op welke wijze hij dat wil doen. Dat hij zich voor mij manifesteert als een broodvoetballer doet daar niets aan af. Van Hooijdonk moet zich schamen en minimaal zijn excuses aanbieden voor zijn goedkope scoringsdrang. Plotseling hoop ik voor Van Bommel dat zijn afscheid schitterend zal zijn en dat hij er in lengte van jaren aan mag terugdenken. Stiekem hoop ik dat hij dan bij een amateurclub in de veteranen gaat spelen en misschien na jaren en misschien zelfs wat therapie, voetbal weer leuk gaat vinden. André Wetzel Oud-voetballer en trainer

De laatste competitiewedstrijd van CobraNova tegen Arnhem Eagles van komende zaterdag is een bijzondere. “Ik speel toch al een paar jaartjes, maar zo’n wedstrijd als zaterdag heb ik nog nooit meegemaakt”, zegt Joey Schelvis. “Dat je in de laatste wedstrijd van de competitie moet spelen tegen je directe concurrent voor een plek in de Final Four, waar we promotie kunnen afdwingen. Dat is heel bijzonder. Ik verwacht heel veel publiek. Het moet reclame worden voor basketbal in de regio”, aldus de Leidenaar. Die reclame kan het basketbal in onze regio goed gebruiken. Haaglanden is namelijk niet vertegenwoordigd in de hoogste twee klassen van het nationale basketbal. CobraNova kent een uitstekend jaar in de Eerste Divisie. Niet geheel verrassend getuige de Promotiedivisie- en Eredivisie ervaring die de Voorburgers met Rogillio Sewrattan, Melvin Bracelly en Joey Schelvis in huis gehaald hebben. “Mijn keuze voor CobraNova zat ‘m vooral in Rogillio Sewrattan met wie ik ook bij ZZ Leiden heb gespeeld”, verklaart de roodharige Schelvis zijn komst naar het ‘nietige’ CobraNova. “Ook voor hem hield het eredivisieverhaal op en hij ging terug naar CobraNova, zijn oude club. Ik heb altijd heel fijn met hem gespeeld. Wij hebben een bepaalde chemie met elkaar en kunnen elkaar blindelings vinden. Bovendien had ik wel zin in iets nieuws, een andere club, andere teamgenoten, een andere competitie”. Hoe is het mogelijk dat een getalenteerde guard op zo’n jonge leeftijd is afgezakt van de Eredivisie naar de Eerste divisie? In 2009 werd hij nog betiteld als ‘groeidiamant’ en werd verkozen tot ’Rookie of the year’, oftewel beste nieuweling van het jaar in de Eredivisie. “Ik ben in het eerste team van Leiden in de Eredivisie begonnen met Ivo Boom als coach”, start de veel scorende guard zijn relaas. “Hoewel we veel verloren, ging het met mij persoonlijk meteen goed. Diep in het seizoen stapte Boom op en nam Toon van Helfteren de coaching over. De rest van dat jaar heb ik ook behoorlijk veel gespeeld. In de zomer liep ik een blessure op en miste daardoor het EK van Jong Oranje. Dat was zuur want dat team werd toen Europees kampioen. Maar ik richtte me helemaal op mijn herstel en spelen voor Leiden. In dat tweede jaar ben ik er vol voor gegaan. Ik ben doorgegroeid, dat was te zien op trainingen en tijdens de speelminuten die ik kreeg. Maar het zat ineens niet goed meer tussen Van Helfteren en mij. Hij zag niet veel in mij en liet anderen spelen. Ik ben hard blijven doortrainen, probeerde me in het team te vechten. Ik werd beter en speelde echt goed. Ik kreeg alleen steeds minder minuten. Hij vond namelijk dat ik niet hard genoeg trainde. Ik was het absoluut niet met hem eens, ik wist dat ik er alles voor deed. Wij hebben gedurende het seizoen veel gesprekken gehad. Daar ben ik op een gegeven moment mee opgehouden. Dat had toch geen zin, ik kreeg nooit antwoord op

Guard Joey Schelvis wil met CobraNova hogerop. >Foto: Creative Images

de vraag wat ik nou moest verbeteren. Dat was heel frustrerend. Het zit nog steeds niet lekker. Ik kon het niveau van de eredivisie echt aan”. Geld “Het jaar daarna wilde ik graag eredivi-

‘Ik speel toch al een paar jaar, maar zo’n wedstrijd als zaterdag heb ik nog nooit meegemaakt’ sie spelen maar niet onder Van Helfteren. Toen heb ik met vier andere clubs gesprekken gehad (Amsterdam, Zwolle, Leeuwarden en Rotterdam). Dat ging vooral door gebrek aan geld niet door. Niet dat ik nou zoveel wilde verdienen hoor, maar er kon zelfs geen reiskostenvergoeding vanaf. Dus dat hield gewoon op. Dat was een grote tegenvaller. Ik kreeg niet de kans om er uit te halen wat er in zat. Als ik nu naar de Eredivisie kijk, vraag ik me nog altijd af hoever ik had kunnen komen. Eredivisie spelen zit er nu voor mij niet meer in. Daar ben ik heel uitgesproken in. Als ik al gevraagd zou worden, dan ga ik dat niet meer doen. Als je dat doet, moet je er volledig voor gaan. Dan zou ik dus mijn baan, waar ik mijn toekomst mee opbouw en waar ik het ook naar mijn zin heb,

moeten opgeven. En dan krijg ik daar een heel klein beetje geld en waarschijnlijk veel minuten op de bank voor terug. Daar kies ik niet meer voor. Ik neem basketbal nog steeds serieus, ik doe er ook alles voor, maar wel op een hoog niveau bij de amateurs”. De marketingmedewerker/vertegenwoordiger bij BV Buro heeft sindsdien Promotiedivisie gespeeld bij Binnenland en in het tweede van Leiden, en speelt dit jaar in de Eerste Divisie in Voorburg. Op basis van het aantal clubs dat hij al ‘versleten’ heeft, is het allerminst zeker dat Schelvis blijft. ”Ik ben nu door twee clubs benaderd om te komen spelen. Voor mij is bepalend: de coach, het niveau en de teamsamenstelling. Dat geldt dus ook voor CobraNova. Promoveren we? Wie blijven er? Dat is nu allemaal onzeker. Ik heb het naar mijn zin in Voorburg. Het is een leuke club, het niveau is Promotiedivisie waardig, ik speel met mensen waar ik graag mee speel. De kans dat ik blijf, is dus best groot. En als we promoveren, zijn er genoeg jongens geïnteresseerd om aan te sluiten. Het zou me niet verbazen dat als we promoveren, dat er dan gelijk een heel goed team staat”. Voor het zover is, wil de guard het seizoen bij CobraNova in stijl afsluiten. Schelvis strijdt zaterdag voor de tweede plaats in de Eerste divisie die recht geeft op kruiswedstrijden tegen de nummer één van poule B. Daar kan promotie naar de Promotiedivisie afgedwongen worden. “Nu beginnen de grote wedstrijden. We gaan de wedstrijd tegen Arnhem met enorm veel vertrouwen in. We spelen thuis, hebben net de koploper met twintig punten verschil verslagen, hebben vijf wedstrijden achtereen gewonnen. We zijn in vorm en zijn compleet en gaan dan ook als favoriet de wedstrijd in.

Het was de ambitie van de club om binnen twee jaar te promoveren. Ikzelf wil het liefst dit jaar al promoveren, dat is inmiddels ook de doelstelling van het team. We zijn er nu zo dichtbij. De club, de spelers, iedereen hier is klaar voor de Promotiedivisie.

Drie teams De regio Haaglanden kent drie basketbalteams in de Eerste divisie, het derde niveau van Nederland. Lokomotief Rijswijk en het Haagse HBV The Jumpers zijn verwikkeld in een degradatiestrijd, maar dat geldt niet voor CobraNova. Dat is nog in de race voor promotie. Vorig seizoen waren de Voorburgers nog gedegradeerd uit de Eerste divisie, maar door gebrek aan teams mocht coach Michel Martinez en zijn mannen alsnog op het twee-na-hoogste niveau van Nederland starten. Belangrijke schakel dit seizoen bij de Voorburgers is nieuweling Joey Schelvis. De geboren Leidenaar begon zijn basketballoopbaan in Voorhout, waarna hij via Noordwijk en Katwijk in Leiden terecht kwam. Daar leek niets een grootse carrière in de weg te staan. Bij het roemruchte ZZ Leiden beleefde de guard in 2009 zijn hoogtepunt toen hij tot ‘Rookie of the year’ van de Eredivisie werd gekroond. Vanaf dat moment ging het allemaal bergafwaarts. Een paar jaar later strijdt de Leidenaar zaterdag om een plek in de Final Four in de Eerste divisie. CobraNova-Arnhem Eagles start zaterdag 20 april om 20.00 uur in sporthal Forum Kwadraat in Voorburg.

17

sport<


Van Bergen en Henegouwen (Hellas):

‘Terug naar de Eredivisie’ Handbalclub Hellas, ooit een grootmacht in de Nederlandse handbalcompetitie, ligt weer op koers. De vrouwen staan in de bekerfinale en de mannelijke collega’s dingen mee naar de Eredivisie. Door Ronald Mooiman

“We hebben een leuke selectie op dit moment en daarachter zit hele goede jeugd”, vertelt de 21-jarige aanvoerder van de Hellas mannen. “Op een uitschieter na zijn we bijna allemaal begin twintigers. Als ik kijk wie er het langst bij de selectie zitten dan zijn dat Stefan Stapper, Ubbo Starrenburg, Jelmer Laernoes en ik”. Geen routiniers binnen de ploeg, maar wel kwaliteit. Doelman Bart Ravensbergen en Samir Benghanem worden regelmatig uitgenodigd voor nationale teams. Van Bergen en Henegouwen: “Samir en Bart hebben internationaal veel ervaring. Bart mocht vorig weekend meetrainen bij de A-selectie. Was trouwens niet zijn eerste keer, dit keer zou hij misschien ook mogen spelen in het EK kwalificatieduel met Oekraïne, maar dat is er niet van gekomen. Dus genoeg kwaliteit in onze groep”. Afgelopen dinsdagavond speelden de Hellas mannen van trainer Nico Stet tegen DIOS uit Den Hoorn, waar oud Hellasspeler Joris Witjens trainer is. “Het ging moeizaam, maar toch met 24 - 21 gewonnen. Met z’n allen keihard voor gewerkt. We hebben door deze overwinning al een gat kunnen slaan met de concurrentie en dat moeten we vasthouden”. Winst in de nacompetitie betekent een promotie-/degradatieduel tegen stadgenoot en debutant in de Eredivisie, Hercules. “Leuk affiche voor de regio Den Haag. Zeker het kijken waard! Jammer dat zij zich niet direct hebben kunnen handhaven en wij niet direct gepromoveerd zijn. Twee Haagse teams in de eredivisie zou ontzettend leuk geweest zijn! Nu moeten we het hoogstwaarschijnlijk onderling gaan uitvechten. Dat wordt een ontzettend leuke strijd”. Geen directe promotie dus naar de Eredivisie. Gevolg van een wisselvallig seizoen voor de mannen van Stet. “In het begin van de competitie hadden we moeite om een goed spelritme te vinden. Daardoor hebben we nogal wat punten laten liggen hier en daar en dat heeft ons de weg naar directe promotie gekost.

Laatste deel van de competitie zijn we veel sterker gaan spelen als team en hebben nu al een tijdje niet verloren. Alleen in de bekerwedstrijd tegen Volendam gingen we onderuit”.

Waardeloos De prestatiecurve van de jeugdige aanvoerder liep ongeveer parallel met die van Hellas. “Mijn seizoen is in mijn ogen waardeloos geweest. Ik raakte na een paar wedstrijden in het seizoen geblesseerd aan mijn enkel en dat had een paar weken nodig om te herstellen. Nadat ik eindelijk weer fit was en weer een beetje in m’n spelritme was kreeg ik last van m’n onderrug. Daar heb ik een hele tijd mee lopen kwakkelen maar dat is inmiddels weer hersteld. De laatste wedstrijden merk ik aan mezelf dat ik weer goed in m’n ritme kom en dat is richting de ontknoping van het seizoen wel erg fijn”. Opvallend is de

Aanvoerder Loek van Bergen en Henegouwen in actie voor Hellas. >Foto: Haagsetopsport.nl/Jet van Bergen en Henegouwen

keuze voor de midden opbouwer als aanvoerder door vertrekkend trainer Nico Stet. “Het spel moest meer vanuit het veld gedirigeerd worden en vanuit mijn positie op het midden kan dat perfect. Aanvoerder zijn brengt ook wat taken buiten het veld met zich mee, ik ben een soort tussenpersoon tussen de trainers en het team. Dus als mensen ergens mee zitten kunnen ze naar mij toe komen en als ik iets merk in het team stap ik naar de trainers toe”, besluit de Haagse student Technische Bestuurskunde aan de TU Delft het gesprek. Zaterdagavond spelen de Hellas heren in de nacompetitie in Amsterdam tegen Aristos.

Vrouwen HZZIAN maken zich op voor Eerste Klasse Wanneer de vrouwen van HZZIAN zaterdag van Het Y winnen is de ploeg niet alleen kampioen van de tweede klasse A. De bijbehorende promotie is voor de Haagsen een belangrijke stap terug richting landelijke top. Door Jos Praat

“Met nog twee wedstrijden te gaan staan we vijf punten voor op de nummer twee, ZVL. Hoewel een gelijkspel voldoende is zou het mooier zijn om deze competitie met winst te bekronen. Maar Het Y is een taaie tegenstander die we niet mogen onderschatten”, waarschuwde Jim van Es zijn speelsters zaterdagavond na de 8-4 winst op De Kempvis. In het Spijkenisser Rivièrabad legde de nummer elf het Haagse bezoek bijna over de knie. Pas in de derde periode kon HZZIAN de gastvrouwen ‘lossen’ om tenslotte de drie belangrijke winstpunten weg te kapen. “Het typische van mijn team is dat het zich nog teveel aan de tegenstander aanpast. Speelt die sterk, dan doen wij dat ook. Daarentegen presteren we tegen een matige opponent ook minder, zoals zaterdag het geval was. Daar moeten we van af, want in de Eerste Klasse komen we hier niet mee weg. Dan zullen we onze eigen strategie moeten volgen: meer bewegen en de tegenstander opzoeken in plaats van uit de weg te gaan”, weet de in het polo gepokt en gemazelde trainer. Van Es nam HZZIAN twee jaar geleden onder zijn hoede. En ondanks alle inzet en enthousiasme namen de voormalige hoofdklassers in april vorig jaar afscheid van de Eerste Divisie. “We moesten het plotseling zonder onze beide midvoors stellen. M’n twee routiniers, Erica de Jong en Sandra Thijsse, deden hun best om het verjongde team door die moeilijke periode heen te slepen. Maar desondanks redden we het niet”. Het tij keerde toen vorig jaar versterking aantrad. De vlot scorende Femke Tamminga keerde na een tijdelijk verblijf bij hoofdklasser De Ham terug naar Den Haag en ook Kimberley de Pater meldde zich bij de groen-gelen. Zij hield het na jaren bij hoofdklasser ZPB voor gezien in Barendrecht. “Ik miste het spelplezier bij ZPB. Toen ik via mijn netwerk met HZZIAN in contact kwam, was er direct

De vrouwen van HZZIAN in hun nieuwe badpakken. >Foto: HZZIAN

goed contact. Een overstap betekende wel dat ik twee klassen lager zou gaan spelen en uit mijn woonplaats Krimpen aan den IJssel op en neer moest reizen. Maar dat gaf niet”, bekende de 23-jarig scherpschutter vorig jaar tijdens haar introductie bij de ploeg met het Ooievaarslogo. Offensief De komst van het duo Tamminga/De Pater gaf weer betekenis aan het Haags offensief en er wordt sindsdien volop gescoord. De trefzekerheid van de aanval in combinatie met de rond keepster Larissa Kuipers opgebouwde verdediging resulteerde uiteindelijk in de leidende positie van HZZIAN in 2A. Dat zich na een seizoen met 190 doelpunten voor en 902 tegen serieus richt op terugkeer naar de subtop. “Titel en promotie liggen binnen bereik maar de meiden moeten hun koppie er wel bij houden”, weet Jimke van Iersel. De teammanager turfde zaterdag elf overtalsituaties voor HZZIAN. “En daaruit werd slechts één keer gescoord. Het missen van zoveel opgelegde kansen kunnen we ons echt niet permitteren. We zullen zaterdag zuiver op resultaat moeten spe-

len om Het Y te verslaan”, weet de teammanager. De eerdere 11-8 zege in de uitwedstrijd zou een geruststelling voor HZZIAN moeten betekenen. Van Es blijft echter even realistisch als waakzaam: “Het Y startte matig maar won de laatste weken met grote cijfers van stevige tegenstanders. Daarom moeten we tot het einde van de partij in het Hofbad scherp zijn”, weet de coach. Die al langere tijd door de beoogde promotie wordt beziggehouden. “We werken aan de noodzakelijke versterking die we als eersteklasser nodig hebben. Maar daarover kan ik nu nog niets zeggen”. Ook van Iersel kan geen namen noemen. Maar zij weet wel dat iedereen die zich voor HZZIAN interesseert een hecht team, dat z’n coach op handen draagt, aantreft. “De selectie en Jim hebben een klik. Er valt bij ons geen onvertogen woord en iedereen geeft altijd alles. Jonkies die met ons meetrainen gaan met sprongen vooruit. We willen dus nog graag lang met Jim doorgaan”. Het duel tussen de HZZIAN vrouwen en Het Y wordt zaterdag 20 april vanaf 18.15 uur in Het Hofbad gespeeld.


Ziggo digitaal

30

Bloemencorso uitgebreid bij Omroep West Dit weekend rijdt weer de grootste stoet bloemen ter wereld door de Bollenstreek. Deze bloemenpracht is rechtstreeks te zien via een stream op www.omroepwest.nl. Op Radio West hoort u de hele dag een verslag vanaf de route en op zondag 21 april brengt TV West een uitgebreide samenvatting vanaf 18.00 uur in beeld in het programma West op Zondag. De 66ste editie van het Bloemencorso van de Bollenstreek plaats heeft dit jaar als thema ‘Bon Appetit’. Twintig praalwagens, tientallen prachtig opgemaakte auto’s en tal van muziekkorpsen rijden en lopen de 40-kilometer lange tocht van Noordwijk naar Haarlem. U volgt alles via Omroep West! Bloemencorso van de Bollenstreek Live op Radio West en Omroepwest.nl zaterdag vanaf 11.00 uur TV West zondag vanaf 18.00 uur in West op Zondag (hh elk uur daarna) foto: Organisatie Bloemencorso vd Bollenstreek

Blijf op de hoogte van de actuele programmainformatie van Omroep West. Schrijf je in voor de programmanieuwsbrief! Surf naar: www.omroepwest.nl/ nieuwsbrieven

18>lente


Have a happy garden!

ranium ‘Anne Thomson’, Heuchera ‘Mocha’, Cosmea atrosanguineus en de struiken Cotinus coggygria, Viburnum tinus en Buddleja longifolia. Als boom zou ik de meerstammige Amelanchier lamarckii, het krenteboompje kiezen.

Door Wendy Hendiksen

Gevoelsmatig is het nog maar net voorjaar, maar daar zijn ze alweer, de nieuwe tuintrends om de buitenboel te verfraaien. De ‘watchers’ hebben zich over onze tuininrichting gebogen en ondanks de crisis hebben ze nieuwe snufjes, leuke spulletjes en materialen in de hipste kleuren weten te vinden. Maar die economische ‘triple dip’ dan? De tanende economie? ‘Wacht maar tot de zon begint te schijnen!’, roepen de trendwatchers. Ze hebben op de grote beurzen in Parijs en Milaan heel wat pronkstukken gespot. Opvallend is het ‘joie de vivre’ van de nieuwe collecties, er zijn opvallend veel knallende kleuren en vrolijke prints van bloemen en vlinders met een funky twist. Neem het leven niet te serieus, lijken de collecties te zeggen. Laten we hopen dat de bijbehorende slogan uitkomt deze zomer: Have a nice day and a happy garden! De verenigde tuincentra zijn minder optimistisch. Voor 2013 zijn er slechts twee tuinen ge-trendwatcht. De eerste is een weelderige, natuurlijke tuin, de tweede is een strak vormgegeven ruimte waar felle kleuren de boventoon voeren. Het terugbrengen van het aantal

De toepassing van extreem felle kleuraccenten geeft de tuin een eigentijdse en optimistische uitstraling.

trends geeft aan dat er onomkeerbare veranderingen ingezet zijn. De omzetcijfers van tuincentra schommelden jarenlang rond de 4,1 miljard euro, maar in 2012 werd een daling van 200 miljoen genoteerd. Voor 2013 houdt de sector zijn hart vast. Terug naar de trendvoorspellers. Ze verwachten dat we deze zomer niet op vakantie gaan. Daarom mag de tuin er extra knus en troostrijk uitzien. Weg met de tegels, het mag allemaal weer groener en natuurlijker. Een insectenhotel voor bijen en bloemrijke borders

Eetbaar boeket Bloemen horen in een fraaie vaas op tafel, vinden wij in Nederland. Maar in heel veel landen gaan vers geplukte bloemen rechtstreeks de keuken in. Ondertussen blijken wij ze hier ook al lang te eten, alleen staan we er niet zo zij stil. Bloemkool en broccoli zijn immers niets anders dan bloemknoppen en ook de artisjok is een bloem die zijn weg naar ons bord heeft gevonden. En wist je dat je niet alleen de friszure stelen van de rabarberplant eetbaar zijn, maar ook de bloemen? Waar ze naar smaken, vraag je je af? Tja. Naar bloemkool! Wil je eens een volledig eetbaar boeket maken, stop daar dan Allium schoenoprasum, Borage, Kaapse kruisbes, Origanum ‘Kent Beauty’, Monarda ‘Baby Spice’, Peruaanse salie en Fuchsia paniculata in. De waterijsjeskleuren van de Alcea rosea mogen ook niet ontbreken, net als Calendula officinalis: kruidig en peperig van smaak en leuk in de aardappelpuree. Vergeet ook de Cucubita pepo niet: deze bloemen van de courgette smaken zacht en zoet. Als tegenwicht kun je denken aan de smakelijke Dianthus barbatus, het kruidige anjertje. En doe er ook wat gladiolen bij, lekker fris op een zomerse dag! Voeg daar een paar naar kerrie geurende takjes Helichrysum angustifolia aan toe en nu hoeft er alleen nog maar lavendel bij,

heerlijk bij lamsvlees en op ijs. En heb je wel eens Lonicera gegeten? De kamperfoelie smaakt zoals ze ruikt, heerlijk honingzoet. De delicate Malva sylvestris, de milde Matricaria chamomilla waarvan je thee kunt schenken en een takje rozen maken het bosje bloemen helemaal af. Wil je nog meer? Kies dan de zoete Primula vulgaris, de pittige Salvia, de naar anijs smakende Tagates, de iets bittere helianthis annuus en de jonge knoppen van de Taraxacum officinale die na het opbakken smaken als champignons. En vergeet de Oostindische kers niet, Tropaeolum smaakt radijsachtig. En heb je al aan het toetje gedacht? Viola odorata is heerlijk zoet!

Een tuin waar moeder natuur de scepter zwaait. Doe gerust je schoenen uit!

zijn een must. En er mag weer gewroet worden! De vergroening van de tuin gaat hand in hand met technologie. TuinApps op je smartphone waarschuwen je voor regenbuien, de juiste snoeimomenten of een onverwachte hittegolf. Trendtuin De eerste trendtuin heet Let me Glow en is dé buitenruimte voor design minnend Nederland. Het is een strakke stijlvolle tuin met een groot terras, de verrassing zit ’m in de toepassing van

extreem felle kleuraccenten op onverwachte plekken. Verf gerust de vijverrand of de schutting in fluorescerend oranje, de energie spat ervan af! De beplanting oogt rustig en bestaat uit een basis van grijs-groene bladplanten, daarboven bloeien bloemen in een dégradé effect. De verhoogde rechthoekige vijver is het middelpunt van deze trendtuin en de royale overkapping zorgt voor een knus plekje om te relaxen. De vaste planten die in deze tuin passen zijn Lavandula stoechas, Stachys byzantina, Phlomis tuberosa, Ge-

Klein geluk De Be happy garden is de tuin van ‘klein geluk’. De natuur staat centraal in deze fantasierijke buitenruimte. De paden zijn gemaakt van boomschorssnippers, de tafel bestaat uit een halve boomstam en overal staan potten en schalen vol water. Er hangen tientallen vogelhuisjes en er is een speelhut van mos. Aan de muur vind je schilderijlijstjes met daarin bloemen, bladeren en zaden. De kleurtinten van deze tuin zijn groen, bruin en rustgevend wit met kleuraccenten van blauwpaarse en geelgroen bloeiende planten. Zo’n tuin past bij sympathieke, gastvrije mensen die graag een stoel voor hun gasten bijschuiven. Het is een gezinstuin, waarin nonchalant geplante fruitboompjes, aardbeienplanten, frambozen, veel kruiden als marjoraan, munt en kamille thuishoren. Stook eens een vuurtje, loop met blote voeten door de tuin en speel met het water. Uit deze tuin blijkt: de natuur is een bron van inspiratie!

Struinen in de tuinen Op 8 en 9 juni 2013 stellen tuinliefhebbers hun paradijsjes weer open voor geïnteresseerd publiek. In de route zijn meer dan dertig bekende, maar ook onbekende tuinen opgenomen. Zo kun je op het Noordeinde een 1500 m2 grote tuin met de dikste boom van Den Haag bezoeken of genieten van de klassieke buxustuin achter Museum Meermanno | Huis van het Boek. Maak eens een wandeling door het parkje van Residence Chateau Bleu, een heus buitenkansje, of neem een kijkje in de tuin met de dennenbomen aan de Pompstationsweg. Aan de Dunne Bierkade kunt u maar liefst vier in elkaar overlopende tuinen bekijken, je vindt er ondermeer een berceau van leiperen, een eeuwenoude waterput en vooral veel inspiratie voor je eigen tuin! Om alle tuinen te bezoeken moet je in het bezit te zijn van een boekje met alle adressen. Het boekje is te koop vanaf 17 mei 2013, kost 4,– en geldt als toegangsbewijs voor 1 persoon.

Verkoopadressen: VVV, Spui 68 Kaatje aan de Rein, Frederik Hendrikstraat 63 Primera de Jongens, Reinkenstraat 93 Primera Bankastraat, Bankastraat 3a

Wat is er met het gras?

In het voorjaar kan je gazonnetje er maar treurig bij liggen. De lange koudeperiode heeft ervoor gezorgd dat je grasmat een vale kleur heeft gekregen, en misschien wordt het ook wel overwoekerd door mos en viltplekken.Tijd om de handen uit de mouwen te steken! Begin met maaien Zodra de temperatuur boven de 7 graden komt, begint het gras te groeien. Vanaf dat moment kun je weer regelmatig gaan maaien. Zet de messen bij de eerste vijf maaibeurten wel even op de hoogste stand. Daarna kan je ze telkens wat laten zakken zodat het gras steeds korter wordt geknipt. Regelmatig maaien is het geheim van een fraai gazon, als je het te lang laat worden en het vervolgens te kort maait, wordt de grasmat geel en lelijk. Verticuteren, bemesten Ziet je gazon er na de winter maar pips uit, dan kun je de verticuteerhark tevoorschijn halen. Hiermee haal je mos en vilt uit de grasmat zodat de wortels meer lucht krijgen. Het zal er eerst wat miserabel uitzien maar na korte tijd is het weer frisgroen, zeker als je het

daarna een mestgift geeft. Houd je in ieder geval aan de gebruiksaanwijzing en de aanbevolen hoeveelheid die op de verpakking staat, meer strooien is echt niet beter en kan zelfs averechts werken.

Mos Een gazon dat een groot deel van de dag in de schaduw ligt, biedt aan mossen een verrukkelijke kans zich te vestigen. De beste manier om dat te voorkómen is het gazon regelmatig te beluchten door gaatjes in de grond te prikken. Dat kan met een beluchtingsapparaat, maar ook met een riek. Dit karweitje maakt je gazon nog gezonder, zeker als je het ook nog eens regelmatig bekalkt.

Is het al te laat? Is je gazon niet meer te redden? April is een goed moment om graszaad te zaaien. Het is niet meer zo koud ’s nachts, overdag is het warm genoeg om het zaad te laten ontkiemen en na een week of zes, zeven zul je al resultaat zien. Heb je niet zoveel geduld dan kun je ervoor kiezen kant en klare graszoden te leggen. Ze zullen nu snel aanslaan, later in het jaar wordt het al gauw te warm en te droog. Onkruid Vind je paardenbloemen en madeliefjes maar onkruid, dan zul je er iets aan moeten doen. Staat er maar hier en daar een ongewenst bloemetje dan kun je ze er gemakkelijk één voor één uitsteken, daar zijn speciale gereedschappen voor. Gooi de planten en wortelkluitjes niet zomaar op de composthoop, anders heb je kans ze binnenkort elders in de tuin aan te treffen. Tot slot misschien een kleine troost. Onder hoveniers en tuinarchitecten al jaren een gevleugeld gezegde: gras... is het meest moeilijke gewas.

19

varia<


Publieksdag laat stedelingen zelf wroeten in de grond

stadsgroen

Vijftig tinten Oost-Indische kers Het is voorjaar en dat zullen we weten! De natuur staat op springen, ze giechelt, wiebelt en schreeuwt wellustig om aandacht. ‘Kijk mijn dikke knoppen eens’, roept de kastanje. ‘Nee, die van mij dan, die hebben een donzen jasje’, gilt een wilg terwijl de puriteinse bronzen knopjes van de berken hun moment afwachten. Het is nog maar een kwestie van dagen voor de wereld weer groen oogt. De natuur is heus een driftige dragonder en dat zullen we weten, het gaat snel nu. Zaai maar eens een paar korreltjes Oost-Indische kers. Je kent het

Rachelle Eerhart van IVN (midden) maakt zich sterk voor het verbouwen van voedsel in de stad. >Foto: PR

Door Saskia Herberghs

Het zelf verbouwen van groente en fruit in de stad zit in de lift. Op de eerste Dag van de Stadslandbouw op zaterdag 27 april tonen zo’n twintig Haagse initiatieven hoe dit in de praktijk werkt. Projectleider Rachelle Eerhart van het Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid (IVN) spreekt over een groeiende beweging. Zij en de andere betrokkenen hopen dat van de publieksdag een wervende werking uit gaat. Niet alleen omdat het zelf verbouwen van voedsel het milieu ten goede komt, zegt stadsboer Arno van den Berg van stadsboerderij PLUK in Loosduinen, die denkt dat het importeren van voedsel van ver weg vervreemding in de hand werkt. “Voedsel is de basis van leven. Het is de kern. Daar moet je zorg voor dragen. Heel veel mensen in de stad werken binnen en worden er niet gelukkiger op. Door de relatie van onszelf met voedsel dichterbij te brengen, krijgen we het meer naar onze zin”. Daar kan Johan den Dulk, projectmanager bij Parnassia, over meepraten. Hij werkt sinds een jaar met psychiatrische patiënten op PLUK en merkt dat van het wroeten in de aarde een helende werking uitgaat. “Iedereen zou zich er beter van voelen”. Dat het gewroet bovendien eten op tafel brengt, is mooi meegenomen. Dankzij de samenwerking met Par-

nassia is hoeve Bijdorp behouden voor de stadslandbouw, die nu de titel zorgboerderij meekrijgt. Stadsboerin Cora Schram: “We hebben in september een doorstart gemaakt”. De kinderboerderij is zo behouden, evenals de heemtuin. Door nevenliggende volkstuintjes te herschikken, beschikt PLUK nu bovendien over een lap grond waarop volgens de principes van de duurzame permacultuur groenten en fruit worden verbouwd. Tijdens rondleidingen wordt uitleg gegeven over deze principes. Volgens Van den Berg een spannend gegeven. “We moeten nog zien of de vogels niet ons fruit opeten en welke maatregelen we eventueel moeten treffen”. Pompoenen Er zijn ook Haagse stadslandbouwinitiatieven die met name de harmonieuze band van buurtbewoners wil versterken, zoals in Emma’s Hof en op het Panderplein. In de Schilderswijk tuinieren buurtbewoners samen op stukjes openbaar stadsgroen en kunnen als de tijd daar is pompoenen en courgettes worden geoogst en kruiden geplukt. Volop kruiden staan ook in de PlukOase van de Bakkerswinkel aan de Torenstraat. Eetbaar Park I in het Zuiderpark en Eetbaar Park II aan de Meppelweg kunnen nog vrijwilligers gebruiken, zegt Eerhart. “Zo aan het begin van het seizoen is er volop werk. We hopen dat we op de Dag van de

Stadslandbouw meer mensen kunnen enthousiasmeren om zelf groente en fruit te verbouwen”. Wie de verschillende initiatieven volgende week zaterdag bezoekt, kan ook informatie krijgen over het tuinieren op een eigen balkon of het zelf composteren. Bij stadsboer Elliman Musa, die aan de Ketelstraat in Laak een productietuin heeft, leren geïnteresseerden om een lekkere Marokkaanse maaltijd te bereiden. In de Maziestraat is de honingbank te bezichtigen, waarin kunstenaars samenwerken met imkers. Stadsboerin Cora Schram van PLUK: “Er zijn veel grote en kleine initiatieven in de stad. We zijn allemaal aan het pionieren en inspireren elkaar”. Of de eerste publieksdag van de stadslandbouw daarin slaagt, is volgens stadsboer Arno van den Berg pas over een jaar zichtbaar. “Als ik dan hoor dat er nieuwe initiatieven zijn genomen, dan noem ik het een succes”. De publieksdag eindigt met een maaltijd die wordt verzorgd door de Haagse Youth Food Movement, volgens Eerhart ‘jonge hipsters’ van de Haagse Hogeschool die zich sterk maken voor een eerlijker en gezonder voedselsysteem. Dat daar zoveel mogelijk zelf verbouwde etenswaren worden geserveerd, spreekt voor zich.

De natuur is heus een driftige dragonder en dat zullen we weten, het gaat snel nu

plantje toch nog wel, uit je kindertijd? Van de schoolwerktuinen? Maar misschien was je nooit één van die gelukkigen die na de rekentoets in de aarde mochten wroeten. Geeft niks, zaaien van Oost-Indische kers is ‘kinderlijk’ eenvoudig. Binnen vijf dagen staan er fiere stengeltjes met lieflijk gevormde blaadjes in het kartonnen koffiebekertje vol tuinaarde. Volgende week kunnen de plantjes al naar buiten waarna ze snel tegen de schut-

ting, een smeedijzeren pyramide of een saaie struik op zullen klauteren. De Tropaleum majus is de ‘gewone’ Oost-Indische kers. Ze heeft haar naam, die buit, of trofee betekent, te danken aan Linnaeus. Hij zag er het bebloede wapenschild van de overwinnaar in. Niet heel zinnelijk, geef ik toe. Laat dit je niet weerhouden snel een zakje zaad van één van de twee soorten te kopen: de compact groeiende of de rankende variëteit. En hoewel beide types er lustig op los kronkelen en zich om je vingers winden, zijn beide bijzonder geschikt om in potten en bakken te planten. Wat een kracht schuilt er in dat piepkleine zaadje! En wat zijn er veel kleuren! Zaai wild en kies voor gemengd, maar natuurlijk mag je ook voor mono gaan. En wil je het te dól, kies dan de dubbelbloemige hybriden ‘Roulette’ of ‘Whirley Bird’. Het is voorjaar. En als je één ding doet komend weekend, kies dan voor het zaaien van de Oost-Indische kers. Laat je verrassen door de warmbloedige bloemen in geel, oranje, rood. Kom dichterbij, kijk hoe ze zich laten wiegen in de wind en je verleiden als ware het Griekse sirenen. Ontembaar zoeken ze zich een weg door je tuin, hun kleurnuances verzachten de erotische uitstraling tot slechts een visueel genot. Totdat je leest dat je de bloemen kunt eten …. Wendy Hendriksen >Meer columns en een boek op www.wendyhendriksen.nl

Voor meer informatie: www.dagvandestadslandbouw.nl

Zaden kopen: bij het tuincentrum, of online bij Bolster, Vreeken of 123 zaden. Of op de ruilbeurs van de vereniging Groei & Bloei in de Stadskwekerij.

Wat was vroeger de sanctie op het breken van de eed aan de Koning? Dat kon flink uit de hand lopen. Er zijn zelfs oorlogen door ontstaan. Zulk een eed was van groot maatschappelijk belang omdat het gezag van de Koning daarop rechtstreeks was gebaseerd. Schending van deze eed werd dan ook niet licht opgevat. Omdat in vroeger tijden het assortiment straffen nog niet zo uitgebreid was als tegenwoordig, betekende eedbreuk meestal het eind van het leven van de pleger. Zo lees ik in een ‘Placaet’ van de stad Kampen uit 1653, over vazallen die de eed aan hun heer braken: ‘ende sullen sy gequelt ende geslaeghen worden tot sy bloet druypen, waerna sy op dien markt gevierendeelt sullen syn’. Vrij vertaald naar 2013 betekent dat, dat het gewraakte Kamerlid zijn zetel ter beschikking zou moeten stellen, hetgeen in deze tijden van toene-

mende werkloosheid ongeveer dezelfde gevolgen zou hebben als driehonderdvijftig jaar geleden. Het wordt helaas nog iets ingewikkelder als we de eed die de nieuwe Koning zelf aflegt onder de loep nemen. De Koning zweert trouw aan de Grondwet, maar nergens is een sanctie te bespeuren als hij die eed breekt. Misschien is dat begrijpelijk, want in de Grondwet staan alleen taken en opdrachten die de staat heeft ten opzichte van zijn burgers, zoals het recht op het garanderen van vrijheid van

juridisch

Eed van trouw

Zo kort voor de troonswisseling ontstaat er op de valreep nog flink wat opschudding over de ‘eed van trouw’ die de leden van de Staten-Generaal aan de Koning afleggen tijdens de inhuldigingsceremonie. Diverse leden van Eerste en Tweede Kamer schijnen zich aan dat ritueel te zullen gaan onttrekken. En uiteraard ontstaat er tumult. Nu blijkt deze eed al stilletjes in 1983 uit de Grondwet te zijn verdwenen en zitten al die Kamerleden dus voor spek en bonen in de Nieuwe Kerk. Maar dat een deel wel en een ander

deel geen trouw zweert aan de Koning, maakt een verdeelde indruk en dat schaadt het aanzien van de troon. Kortom, de eed zou eigenlijk moeten worden heringevoerd in de Grondwet, en tevens zou een bijbehorende strafbepaling voor het breken van die eed moeten worden overwogen. Want een eed afleggen is leuk, maar als er geen sanctie staat op het breken ervan, is het een loze belofte die louter symbolische betekenis heeft. Dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn in deze van zingeving doordrenkte tijden.

Ook de eed die de Koning aflegt, is dus tamelijk inhoudsloos. Kan dat niet anders?

godsdienst. En in artikel 121 is geschreven dat de rechter de wetten niet mag toetsen aan de Grondwet, waarmee iedere schending daarvan dus niet kan worden vastgesteld. Ook de eed die de Koning aflegt, is dus tamelijk inhoudsloos. Kan dat niet anders? De Koning, de ministers en de volksvertegenwoordiging zijn dienstbaar aan alle Nederlandse burgers gezamenlijk. Laten ze dat dan ook verklaren. Bijvoorbeeld: “ik zweer mijn plichten tegenover het Nederlandse volk getrouw te zullen vervullen en mij aan de wet te houden, hoe die ook moge luiden”. Klinkt dat begrijpelijk? Ook de Koning moet immers veroordeeld kunnen worden tot een taakstraf, als hij dronken van de weg raakt in zijn Gouden Koets. Niemand komt hier boven het maaiveld uit. Michael van Basten Batenburg Delissen Martens Advocaten www.delissenmartens.nl

20>society


vilan, renate & de residentie

Leve de democratie! Leve het parlement! Leve eh .... Er waart een rebel door Nederland, een rebel die in Den Haag woont. Zelf noemt hij zich historicus, en dat is ook al rebels. We hoorden de speech van professor doctor Wyger R.E. Velema in het mooie Haagse Historisch Museum, bij gelegenheid van de boekpresentatie ‘1813 - Haagse bluf’. Auteur Wilfried Uitterhoeve luisterde toe, evenals burgemeester Van Aartsen, museumdirecteur Antoinette Visser en een belangstellend publiek. Na de speech begrepen allen dat ene pijnlijke: dat de komende viering van tweehonderd jaar Nederland, aanvang 1813, totaal overbodig was. En toen moest de burgemeester, die tevens vicevoorzitter was van het organiserend Nationaal Comité 200 jaar Koninkrijk, nog spreken. Eerlijk gezegd zagen we die rebelse informatie niet aankomen van deze man. Toen professor Wyger achter de lessenaar plaats nam, die met beide handen omklemde en begon met Johan Huizinga te citeren, gingen we meteen op standje dommelen. In die dommel vingen we termen op als ‘staatkundige onafhankelijkheid’ en ‘grondwettelijk verankerde democratische rechtsstaat’. Maar gaandeweg werden we vanzelf wakker. Zijn rode das, het powerstatement van elke man, bewoog mee op het snelle ritme van zijn woordenstroom, en door de energie die hij uitstraalde, gingen de lichten gaandeweg feller branden. Wat zei de professor? Eigenlijk vooral dit: dat het democratische Nederland allang bestond voordat de prins van Oranje as such in 1813 werd geïnstalleerd. Powerpointplaatje van een parlementsbijeenkomst in 1796. Wij keken heen en weer: plaatje, professor. Professor, plaatje. Hoe kon dat nou? We gingen toch allemaal 1813 vieren? Zo van God en Vaderland en de Prins van Oranje, waarmee we na de Franse bezetting eindelijk democratisch waren geworden? Welsprekend en vrolijk legde de prof uit dat zulks onjuist was. Sterker nog, het deed ‘de historische waarheid op onaanvaardbare wijze geweld aan’. Wij citeren het slotwoord van de speech: “Als u een liefhebber bent van fabeltjes, dan kunt u zich rustig te slapen leggen onder de door het Nationaal Comité opnieuw opgetuigde Oranjeboom. Als u echter van de historische waarheid houdt, dan doet u er goed aan het meeslepende boek van Wilfried Uitterhoeve ter hand te nemen”. Daar zaten we, met onze diepe liefde voor Wilhelmina. Met het besef van het bindend vermogen van de Oranjefamilie, en het economisch belang ervan op handelsmissies. Alles gebouwd op een fundament van lucht. Toen trad de auteur achter de lessenaar. Het was een Belg, en dat geeft verder niets, maar we vonden het ongepast om ten eerste te gast te zijn in Nederland en dan af te geven op het ‘Hollando-centrische’ perspectief van de geschiedschrijving zeker gezien het feit dat België zo nodig in 1830 zelfstandig wilde zijn, en ten tweede vergaven we hem niet dat hij zo saai was. Er vielen minstens drie gasten in slaap tijdens zijn lange betoog. Te veel opsommingen. Te veel details. Te Vlaams. Waarom neemt een uitgever zo’n auteur niet in bescherming tegen zichzelf? Het wachten was natuurlijk op wat de burgemeester zou zeggen. Ja, wat mooie woordjes bij de ontvangst van het eerste exemplaar. Maar wat zegt een vicevoorzitter tegen een rebel met een rode stropdas?

De burgemeester in de schaduw van de geschiedenis. Of is het omgekeerd? > Foto's: Otto Snoek

Groepsportret met man zonder kraag.

Niet veel inhoudelijks, zo bleek. Een charme-offensief was het antwoord. Glimlachen, vriendelijk kijken, grapjes maken. Kleine correcties toegeven, vasthouden aan het grote plan. Het was meteen duidelijk dat onze burgemeester zichzelf als de tuinman zag van de Oranjeboom, waar de rebel zo smadelijk over gesproken had. De zaal applaudisseerde, ook met opluchting omdat de lange middag eindelijk afgelopen was. Daarna gingen we de trappen af, naar het te kleine souterrain van het Museum, alwaar historische hapjes werden geserveerd. Van zeer dichtbij beleefde uw verslaggeefster dat een man een hoeredrekje opat. Het was een geurig hapje, meer zullen we er niet van zeggen. U vindt het recept in het kookboek ‘Aaltje, de volmaakte en zuinige keukenmeid’. Dat is uit 1803. Inderdaad, toen was er ook al leven in Nederland. Vilan van de Loo

Een vis waar Schubert nog een historisch muziekstukje over heeft gecomponeerd.

'Na de speech begrepen allen dat ene pijnlijke: dat de komende viering van tweehonderd jaar Nederland, aanvang 1813, totaal overbodig was'.

Economie Het is crisis en de gemeente heeft 115 miljoen over. Historische gebeurtenis in de duinen. King s Consort. Dirigent Robert King

Recommend Documents