Ecologische balans van de voor ramen gebruikte materialen

Ecologische balans van de voor ramen gebruikte materialen

1 – Inleiding 1 - INLEIDING

o Vergelijkende

studie van een standaardraam (= functionele eenheid) waarvan we het materiaal telkens veranderen

2 - RAMEN - BALANS VAN DE HUIDIGE SITUATIE Basisfunctie

Doelstellingen:

•

Balans van de huidige situatie met betrekking tot de in de bouwsector gebruikte ramen:

⇒ Korte beschrijving van de basisfuncties van een raam ⇒ Contextualisering van de milieubenadering

•

Ecologische balans:

⇒ Geen

opsomming van ‘goede’ of ‘slechte’ ramen – MAAR wel aandacht vestigen op een bepaalde benadering / principes / voor- & nadelen / beperkingen …

- Visueel comfort - Thermisch comfort - Ademhalingscomfort - Geluidscomfort Globale benadering - Contextualisering Aanverwante technieken - De onderdelen 3 - ECOLOGISCHE BALANS Producten & methode KWANtitatieve analyse

⇒ ‘Ecobalans’-evaluatie van een courant gebruikt standaardraam ter illustratie ⇒ Aandacht vestigen op de milieueffecten (op basis van berekeningen & globale denkoefening) ⇒ Aandacht vestigen op andere keuzecriteria in het kader van een ‘milieubenadering’ – andere punten die bij evaluaties in aanmerking genomen moeten worden

- Berekende analysecriteria - Evaluatiebeperkingen KWALitatieve analyse - Analysecriteria - Ondersteunend referentiekader Aanvullende criteria - Onderzoeks- & denkpiste 4 - BESLUITEN 5 - BRONNEN & REFERENTIES

2 – Ramen - Balans van de huidige situatie 1 - INLEIDING

o BASISFUNCTIE Globale denkoefening over de functies die we van vensters verwachten: tegenstrijdige eisen

Visueel comfort:

maximalisering van de grootte van de vensters

⇒ Natuurlijke verlichting van de ruimten (bv.: De GSV schrijft voor dat het aandeel van de ramen met minstens 20 % van de vloeroppervlakte van de leefruimten moet overeenstemmen)

⇒ Visueel contact tussen de binnen- en de buitenkant: levenskwaliteit

2 - RAMEN - BALANS VAN DE HUIDIGE SITUATIE Basisfunctie - Visueel comfort - Thermisch comfort - Ademhalingscomfort - Geluidscomfort Globale benadering - Contextualisering Aanverwante technieken

⇒ Maar risico op verblinding

- De onderdelen

Thermisch comfort:

beperking of maximalisering van de grootte van de vensters

⇒ Thermische prestatie (prestaties ≠ van ramen en beglazing) ⇒ Bron van koudebruggen en gebrek aan luchtdichtheid: creatie van zwakke punten in de gevel ⇒ Bron van zonnewinsten in de winter >< ‘koudewand’-gevoel ⇒ Bron van oververhitting in de zomer ( Ademhalingscomfort:

3 - ECOLOGISCHE BALANS Producten & methode KWANtitatieve analyse - Berekende analysecriteria - Evaluatiebeperkingen KWALitatieve analyse

zonneweringen)

maximalisering van de grootte van de vensters

⇒ Bepaalt mee de luchtkwaliteit: natuurlijke verluchting

- Analysecriteria - Ondersteunend referentiekader Aanvullende criteria - Onderzoeks- & denkpiste

Geluidscomfort Water- en luchtdichtheid, structurele weerstand tegen wind, …

4 - BESLUITEN 5 - BRONNEN & REFERENTIES

2 – Ramen - Balans van de huidige situatie o GLOBALE BENADERING Contextualisering

1 - INLEIDING 2 - RAMEN - BALANS VAN DE HUIDIGE SITUATIE Basisfunctie

•

De keuze van het materiaal van de ramen wordt door andere parameters beïnvloed:

⇒ De

beperkingen eigen aan het project: op stedenbouwkundig vlak (reglementering), technische beperkingen, veiligheid: banken, …

⇒ De typologie van het project: de ligging (stadscentrum of elders), de bestemming (woningen, kantoren, …), de invloed van het architecturale gedeelte (esthetisch aspect, gordijngevel, metaalbekleding, …)…

⇒ De duurzaamheid: levensduur en handhaving van de kwaliteit van het ‘venstergeheel’ ⇒ De

kostprijs: initiële investering, onderhoud (impact op de gezondheid bij gebruik van chemische producten)

•

De impact van de ramen op de algemene ecobalans van het gebouw moet gerelativeerd worden in functie van de keuze van alle materialen:

⇒ Het

belang van de keuze van het isolatiemateriaal en de draagstructuur (metselwerk of houtskelet).

⇒ Het relatieve belang van het aandeel van de ramen ten opzichte van de optimalisering van de gevels: - Voor een OOST/WESTgevel situeert het optimale aandeel muuropeningen zich tussen 15 en -

25 % van de gevel (gunstige verhouding tussen zonnewinsten en warmteverliezen – bron ‘Architecture & Climat’) met een raamaandeel van 30 %: De ramen zijn in dat geval goed voor 5 à 8 % van de gevel! Voor een ZUIDgevel kan dit aandeel van 6 tot maximum 30 % van de gevel oplopen.

- Visueel comfort - Thermisch comfort - Ademhalingscomfort - Geluidscomfort Globale benadering - Contextualisering Aanverwante technieken - De onderdelen 3 - ECOLOGISCHE BALANS Producten & methode KWANtitatieve analyse - Berekende analysecriteria - Evaluatiebeperkingen KWALitatieve analyse - Analysecriteria - Ondersteunend referentiekader Aanvullende criteria - Onderzoeks- & denkpiste 4 - BESLUITEN

⇒ Er moet een evenwicht gevonden worden tussen de keuzes die gemaakt worden binnen

eenzelfde begrotingsplaatje: woonoppervlakte (comfort) >< keuze van bepaalde afwerkingen (esthetiek-luxe) >< keuze van milieuvriendelijke materialen (milieu, gezondheid, sociaal)

5 - BRONNEN & REFERENTIES

2 – Ramen - Balans van de huidige situatie 1 - INLEIDING

o AANVERWANTE TECHNIEKEN

2 - RAMEN - BALANS VAN DE HUIDIGE SITUATIE

De onderdelen (ter informatie: bron ‘Energie+’)

Basisfunctie

1. Dichting met stopverf

10. Kozijn

2. Dichtingsband-spreider waterafvoer

11. Bevestigingselement van beglazing

3. Blokje van dubbele beglazing

12. Openslaande vleugel

4. Afwatering: sponning van de beglazing

13. Belangrijkste luchtdichtheidselement

5. Afwatering

14. Beslagkamer

6. Belangrijkste waterdichtheidselement

15. Eventuele gleuf voor de bevestiging van het beslag

7. Druppelbreker

16. Geluidsdempende verbetering

8. Decompressiekamer met afwatering

17. Dichting

- Visueel comfort - Thermisch comfort - Ademhalingscomfort - Geluidscomfort Globale benadering - Contextualisering Aanverwante technieken - De onderdelen 3 - ECOLOGISCHE BALANS Producten & methode

9. Afwatering

KWANtitatieve analyse

De onderdelen moeten in hun geheel bekeken worden, niet alleen het hoofdmateriaal is van belang.

⇒ Geschilderde houten ramen (

KWALitatieve analyse

rekening houden met het onderhoudsaspect)

⇒ Gedeeltelijk

met isolatieschuim (PU) geïnjecteerde aluminium ramen scheiden aan het einde van de levenscyclus

⇒ Ramen

- Berekende analysecriteria - Evaluatiebeperkingen

in pvc met gegalvaniseerde verstevigingen einde van de levenscyclus

moeilijk van elkaar te

moeilijk van elkaar te scheiden aan het

⇒ Diverse elementen: rubberen dichtingen (lucht-, water-, geluidsdichtheid, …) / afstandshouder en

blokjes in aluminium / waterdichtheid butyl voor het dubbel glas / dichtingen met stopverf (rondom de beglazing), …

- Analysecriteria - Ondersteunend referentiekader Aanvullende criteria - Onderzoeks- & denkpiste 4 - BESLUITEN 5 - BRONNEN & REFERENTIES

3 – Ecologische balans 1 - INLEIDING

o PRODUCTEN & METHODE


Bepaling van een functionele eenheid

Basisfunctie - Visueel comfort - Thermisch comfort - Ademhalingscomfort - Geluidscomfort

Keuze van een standaardraam:

Globale benadering

⇒ Venster van 1,8m²

- Contextualisering Aanverwante technieken

⇒ ‘U’ gelijkaardige ramen: +/- 1,3 W/m².K (raam) -

- De onderdelen

De in aanmerking genomen U-waarde is een gemiddelde waarde voor een raam van het type ‘vleugel + kozijn’. De beglazing, het beslag, de dichtingen, de spreiders, … worden in de 4 bestudeerde gevallen als identiek beschouwd …

3 - ECOLOGISCHE BALANS Producten & methode KWANtitatieve analyse

⇒ 4 materiaalvarianten

- Berekende analysecriteria - Evaluatiebeperkingen KWALitatieve analyse - Analysecriteria - Ondersteunend referentiekader Aanvullende criteria - Onderzoeks- & denkpiste

Raam in hout

Raam in hout/aluminium

Raam in hout/kurk

Raam in pvc

Raam in aluminium (hier zonder isolatieschuim)

Raam in staal Raam in polyurethaan



o KWANTItatieve analyse Berekende analysecriteria (EPL – LESO databank) NRE: (‘Non Renewable Energy’) Fractie niet-hernieuwbare energie (MJ/funct. eenh.) GWP: (‘Global Warming Potential’) Productie van broeikasgassen (kg CO2-equiv./funct. eenh.)

2 - RAMEN - BALANS VAN DE HUIDIGE SITUATIE Basisfunctie - Visueel comfort - Thermisch comfort - Ademhalingscomfort - Geluidscomfort Globale benadering

AP: (‘Acidification Potential’) Productie van verzurende gassen (kg SO2-equiv./funct. eenh.) MASSA: Gebruikte hoeveelheid materiaal (kg/funct. eenh.)

- Contextualisering Aanverwante technieken - De onderdelen

Evaluatiebeperkingen: Specifieke studie eigen aan de gekozen functionele eenheid (niet veralgemenen

tendens)

⇒ Zo

zouden de resultaten er bv. heel anders kunnen uitzien, als men isolatieschuim in de (aluminium) ramen zou injecteren, als men de ramen met gegalvaniseerde elementen zou verstevigen (pvc), als men de prestaties van de houten ramen met kurk zou verbeteren (hout), …

⇒ Geen

informatie van de fabrikant over het percentage gerecycleerd aluminium in de ramen (in Europa heeft men het in dit opzicht over 30 % à 40 %, maar er is maar weinig precieze en controleerbare informatie beschikbaar).

⇒ Er

wordt geen rekening gehouden met de oppervlaktebehandeling van de aluminium ramen: thermisch gelakt, geanodiseerd, …

⇒ Polyurethaan ramen (erg slechte ecobalans van het gebruikte materiaal) en stalen ramen (komen

3 - ECOLOGISCHE BALANS Producten & methode KWANtitatieve analyse - Berekende analysecriteria - Evaluatiebeperkingen KWALitatieve analyse - Analysecriteria - Ondersteunend referentiekader Aanvullende criteria - Onderzoeks- & denkpiste

maar weinig voor) worden evenmin in aanmerking genomen.



Evaluatiebeperkingen: specifiek karakter van de databank (EPL – LESO)

⇒ Er wordt geen rekening gehouden met de volledige weg die het materiaal in de loop van zijn hele levenscyclus aflegt (‘craddle to craddle’): Er wordt alleen gekeken naar de weg die het aflegt van de productie tot aan de levering van het gebruiksklare eindproduct.

⇒ Er wordt evenmin rekening gehouden met het transportaspect (afhankelijk van de locatie van het

project en de lokale bevoorradingskanalen), noch met wat er met het afval aan het einde van de levenscyclus gebeurt (recyclage, energetische valorisatie of storting).

⇒ Referentiewaarden: Houden rekening met lucht-/water-/bodememissies / afval (productie).

2 - RAMEN - BALANS VAN DE HUIDIGE SITUATIE Basisfunctie - Visueel comfort - Thermisch comfort - Ademhalingscomfort - Geluidscomfort Globale benadering - Contextualisering Aanverwante technieken - De onderdelen

Winning

Fabricage Verwerking

3 - ECOLOGISCHE BALANS Producten & methode KWANtitatieve analyse

Fabricage Verwerking

Doorverkoop Fabricage

- Berekende analysecriteria - Evaluatiebeperkingen KWALitatieve analyse - Analysecriteria - Ondersteunend referentiekader Aanvullende criteria - Onderzoeks- & denkpiste

Afbraak



o KWANTItatieve analyse


Niet-hernieuwbare energie


NRE

•

Gegevens (per functionele eenheid gedurende de hele levenscyclus)

100

NRE: Niet-hernieuwbare energie [MJ/functionele eenheid]

TOTAAL

Hout 371,05 199,33 19,90 206,67 0,00 106,33 141,33 25,30

Hout/aluminium 371,05 1783,78 19,90 196,67 0,00 106,33 141,33 6,60

pvc 371,05 199,33 19,90 0,00 1316,00 522,00 141,33 0,00

Aluminium 371,05 3623,78 19,90 0,00 0,00 106,33 141,33 0,00

1069,92

2625,66

2569,62

4262,40

- Contextualisering

80

Aanverwante technieken

70 [MJ/funct. eenh.jaar]

Glas Aluminium Butyl Hout pvc Staal Rubber Verf

Globale benadering

90

60

- De onderdelen

50

3 - ECOLOGISCHE BALANS

40

Producten & methode 30


20


GWP

AP

2,02

0,11

0,00

Rekening houdend met het onderhoud (houten ramen)

Aluminium

Per jaar

NRE

pvc

Onderhoud van houten vensters (om de 10 jaar schilderen)

0

Hout/aluminium

Herberekend per jaar

Hout

10

Raamtypes

KWALitatieve analyse - Analysecriteria - Ondersteunend referentiekader Aanvullende criteria - Onderzoeks- & denkpiste

•

En wat als we 2 levenscycli zouden analyseren (en dus ook rekening zouden houden met het gerecycleerde aandeel)? Aluminium wordt in dat geval interessanter, pvc wordt minder interessant… hout blijft erg interessant…



o KWANTItatieve


Broeikaseffectpotentieel

•


GWP

Gegevens (per functionele eenheid gedurende de hele levenscyclus) 6

Globale benadering

GWP: Broeikaseffectpotentieel [kg(CO2) equivalent/functionele eenheid] Hout/aluminium 27,11 100,82 1,22 -73,26 0,00 9,46 4,32 0,36

pvc 27,11 11,27 1,22 0,00 37,60 46,44 4,32 0,00

Aluminium 27,11 204,82 1,22 0,00 0,00 9,46 4,32 0,00

TOTAAL

-22,24

70,02

127,95

246,92

- Contextualisering

5

Aanverwante technieken . [kg(CO2)/funct. eenh.jaar]


Hout 27,11 11,27 1,22 -76,98 0,00 9,46 4,32 1,37

4

- De onderdelen 3 - ECOLOGISCHE BALANS

3

Producten & methode 2

KWANtitatieve analyse 1


GWP

AP

2,02

0,11

0,00


•

-1

Aluminium

Per jaar

NRE

Hout

Onderhoud van houten vensters (om de 10 jaar schilderen)

pvc

0

Hout/aluminium

Herberekend per jaar

Raamtypes

Voor de houten ramen: erg lage CO2-equiv.-emissies, omdat ‘hout = koolstofput’ (OPGELET de eliminatiefase wordt hier niet in aanmerking genomen)

KWALitatieve analyse - Analysecriteria - Ondersteunend referentiekader Aanvullende criteria - Onderzoeks- & denkpiste 4 - BESLUITEN

•


5 - BRONNEN & REFERENTIES




Verzuringspotentieel


AP

Gegevens (per functionele eenheid gedurende de hele levenscyclus)

0,05

AP: Verzuringspotentieel [kg(SO2) equivalent/functionele eenheid]

TOTAAL

0,35

1,09

0,57

1,88

Herberekend per jaar Onderhoud van houten vensters (om de 10 jaar schilderen) Per jaar

NRE

GWP

AP

2,02

0,11

0,00


•

0,04

- Contextualisering 0,04

Aanverwante technieken 0,03

- De onderdelen

0,03


0,02 0,02

Producten & methode

0,01


0,01


0,00

Aluminium

Aluminium 0,06 1,73 0,00 0,00 0,00 0,04 0,04 0,00

pvc

pvc 0,06 0,10 0,00 0,00 0,17 0,21 0,04 0,00

Hout/aluminium

Hout/aluminium 0,06 0,85 0,00 0,10 0,00 0,04 0,04 0,00

[kg(SO2)/funct. eenh.jaar]


Hout 0,06 0,10 0,00 0,10 0,00 0,04 0,04 0,01

Globale benadering

Hout

•

Raamtypes







Synthese (ter informatie)


SYNTHESETABEL Per jaar Levensduur NRE/jaar GWP/jaar AP/jaar Prijs RW 2003 Prijs UPA 2009 Verkoop 2006

Hout 35 jaar 30,63 MJ -0,63 kg CO2 0,01 kg SO2 330,0 € 510,5 € 1,70 miljoen

Hout/aluminium 45 jaar 58,35 MJ 1,56 kg CO2 0,02 kg SO2

pvc

Aluminium 45 jaar 94,72 MJ 5,49 kg CO2 0,04 kg SO2 € 480,0 € 785,4 2,10 miljoen

35 jaar 73,42 MJ 3,66 kg CO2 0,02 kg SO2 € 410,0 € 633,0 6,80 miljoen

0,20 miljoen

Globale benadering - Contextualisering Aanverwante technieken

Prijs van houten ramen: op basis van de bronnen alleen beschikbaar voor merbau afhankelijk van de markt en de beschikbaarheid van de ramen. PRIJS (RW 2003)

PRIJS (UPA 2009)

[ miljoen vensters ( 2006)]

[€/ funct. eenheid ]

400 €

400 €

300 €

200 €

300 €

100 €

5

KWALitatieve analyse

4

- Analysecriteria - Ondersteunend referentiekader

3

1

Raamtypes

Raamtypes

Raamtypes

Aluminium

pvc

Aanvullende criteria Hout/aluminium

0

Hout

Aluminium

pvc

Hout/aluminium

0€

Hout

Aluminium

pvc

Hout/aluminium

100 € 0€


6

2

200 €

Hout

[€/m²]

500 €


7

500 € 700 € 600 €

Producten & methode

8

800 €

- De onderdelen 3 - ECOLOGISCHE BALANS

EUROPESE MARKT IN 2006

600 €

900 €

sterke schommelingen

- Onderzoeks- & denkpiste 4 - BESLUITEN 5 - BRONNEN & REFERENTIES

3 – Ecologische balans o KWALItatieve analyse Analyscriteria: 4 principes:

geïnspireerd door de principes voor de keuze van milieuvriendelijke bouwmaterialen van Jutta SCHWARZ

1 - INLEIDING 2 - RAMEN - BALANS VAN DE HUIDIGE SITUATIE Basisfunctie - Visueel comfort - Thermisch comfort - Ademhalingscomfort - Geluidscomfort Globale benadering

•

Principe 1: Uitputting van de grondstoffen “Fabrication essentiellement à partir de matières premières renouvelables et/ou indigènes (européennes) disponibles en quantité suffisante” (‘Voor de fabricage moeten er hoofdzakelijk hernieuwbare en/of (Europese) inheemse grondstoffen gebruikt worden, die in voldoende hoeveelheid beschikbaar zijn.’) Gebruik van lokale of lokaal vervaardigde materialen waardoor de transportafstand tussen de productie-/ fabricageplaats en de bouwplaats beperkt wordt.

- Contextualisering Aanverwante technieken - De onderdelen 3 - ECOLOGISCHE BALANS Producten & methode KWANtitatieve analyse - Berekende analysecriteria - Evaluatiebeperkingen

•

Principe 2: Impact op gezondheid en milieu “Le matériau ne doit pas induire de risques (éco)toxicologiques lors de la fabrication du produit, sa mise en œuvre, son utilisation (période d’occupation, sa déconstruction et son élimination.” (‘Het materiaal mag geen (eco)toxicologische risico’s met zich meebrengen tijdens de vervaardiging van het product, zijn implementatie of zijn gebruik (gebruiksperiode, afbraak en eliminatie.’)


Voor de gezondheid van zowel de gebruikers en arbeiders (emanatie van chemische en/of biologische polluenten: VOX, formaldehyde, zware metalen, …) als het milieu.


3 – Ecologische balans o KWALItatieve analyse Analysecriteria

•

Principe 3: Onderhoud en duurzaamheid van het materiaal “Le matériau ne nécessite pas de traitement et/ou de maintenance régulière lourde.” (‘Het materiaal mag geen zware regelmatige behandeling en/of zwaar regelmatig onderhoud nodig hebben’)

1 - INLEIDING 2 - RAMEN - BALANS VAN DE HUIDIGE SITUATIE Basisfunctie - Visueel comfort - Thermisch comfort - Ademhalingscomfort - Geluidscomfort Globale benadering - Contextualisering Aanverwante technieken

Gezondheidsrisico’s voor de gebruiker, onderhoud niet verricht en dus risico op verkorting van de levensduur

- De onderdelen 3 - ECOLOGISCHE BALANS Producten & methode

•

Principe 4: Einde van de levenscyclus en recyclagepotentieel “Le matériau dispose des filières adéquates pour assurer une possible déconstruction qui permette de limiter les déchets, et de faciliter la réutilisation éventuelle et/ou un recyclage en fin de vie.” (‘Er moeten voldoende circuits zijn om een eventuele afbraak van het materiaal mogelijk te maken, waarbij het geproduceerde afval beperkt blijft en hergebruik en/of recyclage op het einde van de levenscyclus vergemakkelijkt wordt.’) Opgelet voor composietmaterialen. Als laatste redmiddel moet het materiaal naar een stort voor inert materiaal gebracht of zonder risico geëlimineerd kunnen worden.

KWANtitatieve analyse - Berekende analysecriteria - Evaluatiebeperkingen KWALitatieve analyse - Analysecriteria - Ondersteunend referentiekader Aanvullende criteria - Onderzoeks- & denkpiste

Ondersteunend referentiekader (NIBE: Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie)



o KWALItatieve analyse MATERIALEN

ANDERE CRITERIA

2 - RAMEN - BALANS VAN DE HUIDIGE SITUATIE GRONDSTOFFEN

GEZONDHEID

Basisfunctie pvc Kan erg gemakkelijk aan de bestaande bouwelementen aangepast worden – relatief snel geplaatst – sterke prestaties qua wind- en waterdichtheid – interessante kostprijs – geen onderhoud nodig – beperkte kleuren - niet erg hard

Niet-hernieuwbare grondstof,afkomstig van de chloorchemie. De fabricage ervan vergt grote hoeveelheden energie. Er werden evenwel al inspanningen geleverd om de producten te beperken, die gebruikt worden bij de productie (additieven, weekmakers, …).

Uitstoot van giftige gassen (chloor, ethyleen, dioxines, …) bij fabricage. Ontsnapping van giftige en dodelijke gassen in de buurt van warmte of bij brand (eliminatie of ongeval). pvc bevat additieven en stabilisatoren die nefast voor de gezondheid, kankerverwekkend en biopersistent zijn (lood, cadmium, ftalaten, …)

- Visueel comfort - Thermisch comfort - Ademhalingscomfort - Geluidscomfort Globale benadering

Aluminium Hard (gordijnmuren) – erg bestendig – geen onderhoud nodig – geen stof – oneindig recycleerbaar (geen kwaliteitsverlies) – geleider (thermische onderbrekingen zijn onontbeerlijk)

Niet-hernieuwbare natuurlijke grondstof die echter in voldoende hoeveelheden aanwezig is. De fabricage ervan vergt grote hoeveelheden energie – de toenemende vraag vermindert de beschikbaarheid ervan. Aan de meeste aluminium ramen wordt tijdens de fabricage 30 à 40 % gerecycleerde grondstof toegevoegd (in Europa, volgens de bronnen). 92 à 98 % van de profielen wordt ook daadwerkelijk ingezameld.

Uitstoot van giftige gassen (micropartikels, chloor, dioxines, furanen, …) bij fabricage. Geen . directe nefaste gevolgen bekend – aanzienlijke hoeveelheid energie nodig voor de fabricage, wat gepaard gaat met een aanzienlijke uitstoot aan CO2 – indirecte gevolgen voor de gezondheid door het vrijkomen van broeikasgassen – inert materiaal op het einde van zijn levenscyclus afhankelijk van het type van afwerking

- Contextualisering Aanverwante technieken - De onderdelen 3 - ECOLOGISCHE BALANS

Tropisch hout Hard (indien gelamelleerdgelijmd) – uitstekende thermische en akoestische prestaties – restauratie mogelijk zonder vervanging van het raam – recycleerbaar – vraagt het nodige onderhoud (verf en bescherming van het hout) – vochtwerende, schimmel- en insectendodende behandelingen

- Afzelia doussie - Meranti - Jatoba - Eucalyptus (met alum. omkapseling) -… Europees hout - Douglas - Europese eik - Robinia pseudoacacia - Lork - ... LEGENDE

Natuurlijke hernieuwbare grondstof afkomstig van bosbouw – hout afkomstig van tropische regenwouden – risico van impact op de biodiversiteit – label (FSC) met gecertificeerde herkomst eisen – moeilijkheid om de correcte hantering hiervan na te gaan.

Natuurlijke hernieuwbare grondstof afkomstig van bosbouw – keuze van gelabeld Europees hout (FSC of PEFC) met gecertificeerde herkomst

Geen nefaste gevolgen bekend. Het hout zelf is niet gevaarlijk. Er zal echter wel voldoende aandacht geschonken moeten worden aan de oppervlaktebehandelingsproducten (waarbij petrochemische producten vermeden dienen te worden: fenolen, cresolen, pyrolen, ...). Door de weerstandsklasse en duurzaamheid van het tropische hout is er echter geen houtbeschermingsbehandeling nodig. Geen nefaste gevolgen bekend. Het hout zelf is niet gevaarlijk. Er zal echter wel voldoende aandacht geschonken moeten worden aan de oppervlaktebehandelingsproducten (waarbij petrochemische producten vermeden dienen te worden: fenolen, cresolen, pyrolen, ...)

Producten & methode KWANtitatieve analyse - Berekende analysecriteria - Evaluatiebeperkingen KWALitatieve analyse - Analysecriteria - Ondersteunend referentiekader

UITSTEKEND GOED VOLDOENDE WEINIG AANBEVELENSWAARDIG VERBODEN TE GEBRUIKEN

De NIBE-classificatie werd opgemaakt op basis van de NIBE-software - versie 2007/2008 De gezondheidsbalans werd opgemaakt op basis van de ‘Guide pratique à la construction de petits bâtiments’, BIM, 2007, en het boek ‘Guide de l'habitat sain’, Docteurs Déoux, Medieco, 2004

Aanvullende criteria - Onderzoeks- & denkpiste 4 - BESLUITEN 5 - BRONNEN & REFERENTIES


o KWALItatieve analyse MATERIALEN

ONDERHOUD en DUURZAAMHEID

AFVAL

NIBE-klasse

2 - RAMEN - BALANS VAN DE HUIDIGE SITUATIE Basisfunctie

pvc

3/4 Lange levensduur, maar instabiel bij blootstelling aan lumière. unoprisque de dégradation entrainant warmte en Possède licht. Risico aantasting met vrijkomen van chloorune libération de chlore (HCl) s'il est straling. soumis Dit à un rayonnement (HCl) bij blootstelling aan ultraviolette effect wordt gecompenseerd door additieven en stabilisatoren toe te voegen, die echter giftig mens en milieu. toxiques pourzijn la voor santé et l'environnement.

3b

Technisch gezien weliswaar recycleerbaar afval, maar in de praktijk erg moeilijk recycleerbaar: Houdt verband met de gebruikte onderdelen en additieven. Het materiaal wordt meestal en pratique gestort of verbrand ( wat economisch is danou een misrendabeler en décharge incinéré Le matériau est généralement mechanische recyclage). Slechts 3 à 5 % van het pvc dat binnen de (économiquement plus rentables par rapport au recyclage Europese Unie gebruikt wordt, wordt ook daadwerkelijke mécanique). Seuls3 à 5%du PVC utilisés au sein de l'Union gerecycleerd.

(aanvaardbare keuze)

Européenne sont réellement recyclés.

Aluminium Het afval is voor meer dan 90 % recycleerbaar en vergt daarbij een Afval op aan grote schaaldie recycleerbaar, afhankelijk van aan de behoefte energie 10 keer kleinermaar is dan de behoefte kwaliteit vantijdens het hout de oppervlaktebehandelingsproducten. energie die de en extractieen aanvankelijke productiefase Valorisatie binnen de circuits voor de productie van afgeleide nodig is. Om de thermische eigenschappen van aluminium ramen te producten houtwol, …) of onderbrekingen thermische valorisatie. verbeteren,(bouwpanelen, worden er echter thermische voorzien (blokjes in nylon, voegen, isolatie van het type polyurethaan) die samen met het type van afwerking het recycleren kunnen bemoeilijken en die nefast kunnen blijken voor het scheiden van de verschillende matériaux. materialen.

Tropisch hout

5b

- Contextualisering

(te vermijden keuze)

Aanverwante technieken - De onderdelen 3 - ECOLOGISCHE BALANS 1/6

Durée de vietot moyenne à longue Tropisch hout heeft een Middelmatige lange levensduur. un entretien moins régulier.nodig. minder regelmatig onderhoud

- Afzelia doussie - Meranti - Jatoba - Eucalyptus (met alum. bekleding) -…

Déchet recyclableà grande échelle mais variablevan selon Afval op grote schaal recycleerbaar, maar afhankelijk de la qualitévan du bois et les produits de traitement de surface. kwaliteit het hout en de oppervlaktebehandelingsproducten. Valorisatie binnen de circuits voor de productie van afgeleide producten (bouwpanelen, houtwol, …) of (panneaux de construction ; laine dethermische bois…) ouvalorisatie. valorisation thermique.

1b - 6c (van beste keuze indien met FSC-label tot slechte keuze)

Producten & methode KWANtitatieve analyse - Berekende analysecriteria - Evaluatiebeperkingen

Europees hout

1/2

- Douglas - Europese eik - Robinia pseudoacacia - Lork - ... LEGENDE

Globale benadering 5

Longue durée de vie

. Negeen demande pasonderhoud. d'entretien Lange levensduur. Vraagt specifiek Despécifique. Ces menuiseries sont en vraag cas de fabrieken kunnen aan eenadaptées aanzienlijke ensollicitations hoge eisen met importantes elles doivent des exigences betrekking tot et de si weerstand van derépondre productenà omwille van hun de gebruik of plaats van gebruik tegemoetkomen. résistance élevées liées à l'usage ou à la localisation.

- Visueel comfort - Thermisch comfort - Ademhalingscomfort - Geluidscomfort

Middelmatige lange levensduur. Het bois hout vraagt om eenun Durée de vietot moyenne à longue . Les nécessitent min of meer regelmatig onderhoud delen die aan de aux entretien plus ou moins réguliervan desdeparties exposées weerselementen blootgesteld. De regelmaat intempéries. Lazijn fréquence dépendra du typezal dedaarbij produits. Des afhangen van het type van product. Lazuurbeitsen die beter zijn voor het milieu, zullen een regelmatiger onderhoud vergen. Door gebruik van een aluminium buitenbekledingkan dit onderhoud d'un capotage aluminium extérieur. echter beperkt worden.

Afval op grote schaal recycleerbaar, maar afhankelijk de la Déchet recyclableà grande échelle mais variablevan selon kwaliteit van het hout en de oppervlaktebehandelingsproducten. Voor de lokale soorten maken bepaalde technieken het mogelijk om het gebruik van behandelings- en beschermingsproducten te beperken. Valorisatie binnen de circuits voor de productie van afgeleide producten (bouwpanelen, houtwol, …) of thermische construction ; laine de bois…) ou valorisation thermique. valorisatie.

1a - 2a (van beste keuze tot goede keuze)

KWALitatieve analyse - Analysecriteria - Ondersteunend referentiekader

UITSTEKEND GOED VOLDOENDE WEINIG AANBEVELENSWAARDIG VERBODEN TE GEBRUIKEN

Aanvullende criteria - Onderzoeks- & denkpiste 4 - BESLUITEN 5 - BRONNEN &

De NIBE-classificatie werd opgemaakt op basis van de NIBE-software - versie 2007/2008 REFERENTIES De gezondheidsbalans werd opgemaakt op basis van de ‘Guide pratique à la construction de petits bâtiments’, BIM, 2007, en het boek ‘Guide de l'habitat sain’, Docteurs Déoux, Medieco, 2004


o KWALItatieve analyse Onderzoeks- & denkpiste Voor de ramen in pvc:

• ⇒

⇒

• ⇒ ⇒ ⇒ ⇒ ⇒

Principe 1: Vermindert pvc de uitputting van de grondstoffen? pvc wordt van niet-hernieuwbare grondstoffen gemaakt: een synthetisch polymeer (hars) afkomstig van de chloorchemie. Om het product te stabiliseren, worden er tijdens de productiefase additieven toegevoegd: zware metalen (lood, cadmium…) en weekmakers (ftalaten). pvc voldoet dus niet aan principe 1.

2 - RAMEN - BALANS VAN DE HUIDIGE SITUATIE Basisfunctie - Visueel comfort - Thermisch comfort - Ademhalingscomfort - Geluidscomfort Globale benadering - Contextualisering Aanverwante technieken - De onderdelen 3 - ECOLOGISCHE BALANS

Principe 2: Wat met de impact op de gezondheid en het milieu van pvc? Problemen met de emissie van polluenten tijdens de fabricagefase: dioxines, HCl (ozonlaag), ftalaten, en bij de eliminatie (verbranding en storting): zware metalen, HCl, ftalaten, PCB’s, … Aanwezigheid van stoffen die als gevaarlijk erkend worden (lood, cadmium) giftig (kankerverwekkend, invloed op de voortplanting: bioaccumulatie) en ecotoxisch (schadelijk en gevaarlijk voor het milieu, verspreiding in het milieu: sedimenten en zuiveringsslib, persistent). De alternatieven zijn niet veel beter: calcium-zink (controle van zinklozingen in het milieu?) of dioctyltin (schadelijk voor het immuunstelsel)

Producten & methode KWANtitatieve analyse - Berekende analysecriteria - Evaluatiebeperkingen KWALitatieve analyse - Analysecriteria - Ondersteunend referentiekader Aanvullende criteria

Risico’s voor de arbeiders en het milieu. De risico’s tijdens de gebruiksfase zijn beperkt: ongevallen (brand) of langdurig contact (speelgoed dat in de mond gestoken wordt). pvc voldoet dus niet aan principe 2.



o KWALItatieve analyse Voor de ramen in pvc:

•

Principe 3: pvc vraagt geen regelmatig onderhoud

⇒

pvc voldoet dus ten volle aan principe 3.

• ⇒

Principe 4: Wat met pvc aan het einde van zijn levenscyclus en zijn recyclagepotentieel? pvc is moeilijk recycleerbaar:


⇒ ⇒ ⇒

2 types van recyclage (mechanisch en chemisch). In de Europese Unie wordt 5 % van alle pvc (na gebruik) gerecycleerd in 2010 en 2020 zou ongeveer 9 % mechanisch gerecycleerd kunnen worden. Recyclage van hoge kwaliteit (o.a. van de profielen) is niet rendabel, maar zou in 2010 en 2020 maximum ongeveer 40 % kunnen bedragen..

De belangrijkste circuits aan het einde van de levencyclus: verbranding (problemen met emissies: dioxines, HCl, fhtalaten,…) en storting (zware metalen: lood, cadmium, PCB’s, ftalaten, …) Aanzienlijke toename van de hoeveelheid afval tegen 2010: aanzienlijk aandeel van de markt in de jaren ’60 gevolgen voor de huidige marktsituatie!!!

3 - ECOLOGISCHE BALANS Producten & methode KWANtitatieve analyse - Berekende analysecriteria - Evaluatiebeperkingen KWALitatieve analyse - Analysecriteria - Ondersteunend referentiekader Aanvullende criteria

pvc voldoet dus niet aan principe 4.



o KWALItatieve analyse Onderzoeks- & denkpiste Voor de ramen in aluminium:

• ⇒

⇒ ⇒ ⇒

• ⇒

Principe 1: Uitputting van de grondstoffen? Aluminium wordt vervaardigd uit niet-hernieuwbare natuurlijke grondstoffen die echter in min of meer voldoende hoeveelheden beschikbaar zijn: bauxiet, steenkool, aardgas en aardolie. Om de eigenschappen van het materiaal te verbeteren, worden er gebruikgemaakt van additieven (koper, ijzer, magnesium, mangaan, silicone, zink, …). Voor de fabricage is een aanzienlijke hoeveelheid energie nodig.


De recyclage van aluminium levert niettemin een onmiskenbare besparing van deze grondstoffen op. Aluminium voldoet niet aan principe 1.

Principe 2: Impact op gezondheid en milieu?

Producten & methode KWANtitatieve analyse - Berekende analysecriteria - Evaluatiebeperkingen KWALitatieve analyse

Problemen met de emissie van polluenten bij de fabricage en (in mindere mate) bij de recyclage: stof, micropartikels, CO2 (broeikasgas), HCl (ozonlaag), HF, SO2, VOS, dioxines et furanen.

⇒

Weinig of geen directe effecten tijdens de gebruiksfase bekend.

⇒

Aluminium voldoet gedeeltelijk aan principe 2.



o KWALItatieve analyse Voor de ramen in aluminium:

• ⇒

Principe 3: Aluminium vraagt geen regelmatige behandeling en/of regelmatig onderhoud (lange levensduur, erg goede weerstand, …) Aluminium voldoet dus ten volle aan principe 3.

2 - RAMEN - BALANS VAN DE HUIDIGE SITUATIE Basisfunctie - Visueel comfort - Thermisch comfort - Ademhalingscomfort - Geluidscomfort Globale benadering - Contextualisering

• ⇒ ⇒ ⇒ ⇒

Principe 4: Wat met aluminium aan het einde van zijn levenscyclus en zijn recyclagepotentieel? In theorie is aluminium 100 % recycleerbaar. Het inzamelpercentage van aluminiumprofielen schommelt tussen 92 en 98 %. In Europa is 30 à 40 % van het gebruikte aluminium afkomstig van recyclage (rendabeler dan andere circuits).

Aanverwante technieken - De onderdelen 3 - ECOLOGISCHE BALANS Producten & methode KWANtitatieve analyse

Aluminium onderdelen kunnen gemakkelijk van de niet-metalen onderdelen gescheiden worden. Er is geen kwaliteitsverschil tussen het gerecycleerde product en het product dat op basis van nieuwe grondstoffen vervaardigd werd. Aluminium voldoet dus aan principe 4.

- Berekende analysecriteria - Evaluatiebeperkingen KWALitatieve analyse - Analysecriteria - Ondersteunend referentiekader Aanvullende criteria - Onderzoeks- & denkpiste 4 - BESLUITEN 5 - BRONNEN & REFERENTIES

3 – Ecologische balans o KWALItatieve analyse Voor de ramen in hout:

• ⇒

⇒

Principe 1: Hout van lokale herkomst en/of gelabeld? Inheems hout moet de voorkeur genieten: Elk gebruik van hout van exotische herkomst, afkomstig van de laatste tropische regenwouden, waarvan de kap de lokale biodiversiteit verzwakt en tot een min of meer onomkeerbare ontbossing op middellange termijn leidt, moet vermeden worden. Om er zeker van te kunnen zijn dat de verschillende gebruikte houtsoorten afkomstig zijn van correct beheerde bossen, wordt het hout voorzien van een certificatie van het type FSC (‘Forest Stewardship Council’) of PEFC (‘Pan European Forest Certification’) Om de herkomst van het hout te garanderen, kan een bestek de volgende vermelding bevatten: “Het hout moet afkomstig zijn van duurzaam beheerde bossen en zal gecertificeerd moeten zijn met een erkend label. Er zal voor een certificaat van oorsprong en ‘Chain of Custody’ gezorgd moeten worden. Bij de keuze van de houtsoorten moet lokale soorten de voorkeur genieten.”

⇒

Hout kan dus voldoen aan principe 1.

•

Principe 2: Impact op gezondheid en milieu? Hout heeft maar weinig negatieve gevolgen voor gezondheid en milieu:

⇒

⇒

⇒

1 - INLEIDING 2 - RAMEN - BALANS VAN DE HUIDIGE SITUATIE Basisfunctie - Visueel comfort - Thermisch comfort - Ademhalingscomfort - Geluidscomfort Globale benadering - Contextualisering Aanverwante technieken - De onderdelen 3 - ECOLOGISCHE BALANS Producten & methode KWANtitatieve analyse - Berekende analysecriteria - Evaluatiebeperkingen KWALitatieve analyse

Het draagt zelfs bij tot een vermindering van het broeikaseffect door de rol van koolstofput te vervullen gedurende de hele ontwikkeling van de boom waarvan het vandaan komt, alsook tijdens zijn hele levensduur als bouwmateriaal en zijn recyclage en/of zijn hergebruik en dat tot aan zijn verbranding.

- Analysecriteria - Ondersteunend referentiekader Aanvullende criteria

Opgelet voor houtbeschermingsproducten en producten die voor het onderhoud ervan gebruikt worden aangepaste benutting van het hout (oriëntatie, omgeving, …) keuze van alternatieve producten (labels, weinig emissies, …) keuze van technieken waarmee het hout een zekere weerstand bezorgd kan worden tegen nefaste invloeden van buitenaf (van het type oleothermie) Hout kan dus voldoen aan principe 2.



o KWALItatieve analyse Voor de ramen in hout:

• ⇒

Principe 3: Regelmatige behandeling en/of regelmatig onderhoud? Om niet-exotisch hout qua eigenschappen meer op exotisch hout te laten lijken, zijn er verschillende mogelijkheden: Voor ramen zorgt een oleothermische behandeling (baden van plantaardige olie) voor een opwaardering van lokale houtsoorten (beuk, Douglas, spar, lork, ...) qua hardheid, dimensionale stabiliteit en weerstand tegen biologische afbraakagentia. Deze techniek maakt het gebruik van houten ramen mogelijk, die geen onderhoud vereisen.


Een aluminium bekleding zal het hout beschermen tegen de buitenomgeving en het gebruik van een type raam met een betere ecobalans mogelijk maken. Als er toch een afwerking voorzien moet worden om het hout te ‘beschermen’: gebruik van lazuurbeitsen of dispersieverven met natuurlijke harsen en zonder solventen.

⇒

• ⇒

⇒


Principe 4: Wat met hout aan het einde van zijn levenscyclus en zijn recyclagepotentieel? Als hout niet het voorwerp uitmaakt van een behandeling onder druk met bewaarmiddelen die zware metalen bevatten en/of niet bedekt wordt met gehalogeneerde organische verbindingen (pvc), kan het eventueel gerecycleerd worden. Niet-gelijmde massief houten ramen voldoen aan al deze eisen.

3 - ECOLOGISCHE BALANS Producten & methode KWANtitatieve analyse - Berekende analysecriteria - Evaluatiebeperkingen KWALitatieve analyse - Analysecriteria - Ondersteunend referentiekader Aanvullende criteria - Onderzoeks- & denkpiste




o ANALYSE QUALI-tative •


Voor de ramen in hout:

Basisfunctie

⇒ Adviezen voor de verschillende houtsoorten (voor meer informatie: www.houtinfobois.be ) Voor risicoklasse 3 (extern schrijnwerk dat blootgesteld is aan de weerselementen) wordt een duurzaamheidsklasse I, II of III geëist.

- Visueel comfort - Thermisch comfort - Ademhalingscomfort - Geluidscomfort Globale benadering

-

Douglas: Hout afkomstig van Belgische bossen Certificatie mogelijk Duurzaamheidsklasse III, diepgaande bescherming wenselijk bij aanwezigheid van een aanzienlijke hoeveelheid spinthout Volumieke massa en dimensionale stabiliteit

Voldoet ten volle aan principe 1 PEFC- of FSC-certificaat vragen Een houtbeschermingsbehandeling is nodig. Na een oleothermische behandeling biedt het hout dezelfde duurzaamheid als tropisch hout en voldoet het aan principe 3 550 kg/m³ -middelmatig

- Contextualisering

☺☺

Aanverwante technieken - De onderdelen 3 - ECOLOGISCHE BALANS Producten & methode

Beschikbaarheid in België: Het Douglasbestand beslaat een oppervlakte van 23.429 ha (overheids- en privébossen). Deze oppervlakte blijft verder aangroeien en bovendien stimuleert het Waalse Gewest de ontwikkeling van de Douglasbosbouw. De jaarlijkse afname van deze houtsoort is kleiner dan de jaarlijkse aangroei en dus worden de principes van duurzaam bosbeheer gerespecteerd.

-

Europese eik: Hout afkomstig van Belgische en Europese bossen Certificatie mogelijk Duurzaamheidsklasse II/III, afwerking met of voorafgegaan door een oppervlaktebehandeling Volumieke massa en dimensionale stabiliteit

KWANtitatieve analyse - Berekende analysecriteria - Evaluatiebeperkingen KWALitatieve analyse

Voldoet ten volle aan principe 1 PEFC- of FSC-certificaat vragen

☺

Voldoet aan principe 3

☺

700 kg/m³ - middelmatig tot groot

Beschikbaarheid in België: De Europese eik beslaat een oppervlakte van 82.100 ha (overheids- en privébossen). Ieder jaar wordt ongeveer 250.000 m³ gekapt wat overeenkomt met een beschikbaarheid op de markt van 125.000 m³ gezaagd hout en fineer. Deze hoeveelheid past volledig binnen een duurzaam beheer van de Waalse bossen.



o KWALItatieve analyse •


Voor de ramen in hout:

Basisfunctie

⇒ Adviezen voor de verschillende houtsoorten -

- Visueel comfort - Thermisch comfort - Ademhalingscomfort - Geluidscomfort

Robinia pseudoacacia: Hout afkomstig van Europese bossen (Hongarije) Certificatie mogelijk Duurzaamheidsklasse I/II, zonder houtbeschermingsbehandeling Volumieke massa en dimensionale stabiliteit

Voldoet aan principe 1 PEFC- of FSC-certificaat eisen Voldoet aan principe 3.

☺ ☺☺

750 kg/m³ - middelmatig tot groot

Globale benadering - Contextualisering Aanverwante technieken - De onderdelen

-

Lork: Hout afkomstig van Europese bossen (Frankrijk, Polen, Tsjechië, Slowakije, …) Certificatie mogelijk Duurzaamheidsklasse III, diepgaande bescherming wenselijk bij aanwezigheid van een aanzienlijke hoeveelheid spinthout Volumieke massa en dimensionale stabiliteit

-

3 - ECOLOGISCHE BALANS Voldoet ten volle aan principe 1 PEFC- of FSC-certificaat vragen Een houtbeschermingsbehandeling is nodig. Na een oleothermische behandeling biedt het hout dezelfde duurzaamheid als tropisch hout en voldoet het aan principe 3. 600 kg/m³ -middelmatig

☺

KWANtitatieve analyse - Berekende analysecriteria - Evaluatiebeperkingen

☺

KWALitatieve analyse - Analysecriteria - Ondersteunend referentiekader

Afzelia doussie: Hout afkomstig van tropische regenwouden (Kameroen, Nigeria, Gabon,…)) Certificatie mogelijk Duurzaamheidsklasse I, zonder houtbeschermingsbehandeling Volumieke massa en dimensionale stabiliteit

Producten & methode

Voldoet niet aan principe 1 Indien FSC-certificaat (‘Chain of Custody’-certificaat eisen) voldoet gedeeltelijk aan principe 1

Aanvullende criteria

Voldoet aan principe 3.

☺

800 kg/m³ - groot

☺


4 – Besluiten 1 - INLEIDING

MICROBESLUITEN: Ecologische balans – studie

•

Vanuit KWANTItatief oogpunt:

⇒ Ramen

in pvc en aluminium blijken weinig interessant qua grijze energie en de emissie van broeikasgassen. Ramen in hout bieden de beste ecobalans.

•

Vanuit KWALItatief oogpunt:

⇒ Ramen

in aluminium zijn interessant omwille van hun fysieke eigenschappen. Ze vragen een specifiek onderhoud. Voor hun fabricage is echter een aanzienlijke hoeveelheid energie nodig, maar ze bieden wel een goed recyclagepotentieel. Ze krijgen de meest ongunstige NIBEclassificatie.

⇒ Ramen in pvc zijn erg weinig interessant in milieuopzicht. De NIBE-classificatie is matig. pvc biedt


echter een onmiskenbaar voordeel op budgettair vlak en qua onderhoudsgemak.

Producten & methode

⇒ Ramen

in hout zijn erg interessant, op voorwaarde dat er een aantal criteria in acht genomen

worden:

-

Het moet om inheems hout gaan, dat afkomstig is van een duurzaam beheerd bos,

-

Het mag geen diepgaande houtbeschermingsbehandeling ondergaan hebben en mag tegelijkertijd ook geen zwaar of regelmatig onderhoud vereisen (oleothermie en/of externe aluminium bekleding).

-

KWANtitatieve analyse - Berekende analysecriteria - Evaluatiebeperkingen KWALitatieve analyse

Qua houtsoorten zijn Robinia pseudoacacia en eik het interessants. Hun kostprijs zal mensen echter voor lork of Douglas kunnen doen kiezen, die minder hard zijn, maar wel goedkoper.


4 – BESLUITEN MACROBESLUITEN: globale benadering

⇒ De huidige markt is duidelijk ‘pvc’-gericht (verkoop, prijs, eliminatiekost, …) maar: -

De Europese Unie lijkt in de richting van meer beperkingen te evolueren, wat het storten en verbranden van producten in pvc betreft: onmiskenbare impact op milieu en gezondheid. De verrekening van deze kosten (afwenteling van de milieukosten) zou de prijs van ramen in pvc kunnen doen stijgen en het recyclagecircuit kunnen stimuleren, dat nu slechts goed is voor een aandeel van 3 à 5 %.

⇒ Aluminium

beschikt over een interessant potentieel dankzij de technische prestaties die het materiaal te bieden heeft specifieke applicaties (gordijnmuren, grote raampartijen, ...).

⇒ De beroepsopleidingen die verband houden met hout bieden een aanzienlijk potentieel om de kosten van houten ramen te drukken om hen op die manier concurrerender te maken (passieframen in hout kunnen op dit ogenblik nog een beduidende meerkost vertegenwoordigen ten opzichte van passieframen in pvc).

1 - INLEIDING 2 - RAMEN - BALANS VAN DE HUIDIGE SITUATIE Basisfunctie - Visueel comfort - Thermisch comfort - Ademhalingscomfort - Geluidscomfort Globale benadering - Contextualisering Aanverwante technieken - De onderdelen 3 - ECOLOGISCHE BALANS Producten & methode

⇒ Binnen

de houtsector wordt er op dit ogenblik volop gewedijverd om aan alle mogelijke behoeften tegemoet te komen: productie van structurele elementen (houtskeletbouw), isolatie (houtwol), brandstof (pellets)… met het risico dat de markt niet aan alle behoeften zal kunnen voldoen.

⇒ Er moet rekening gehouden worden met de lange levensduur van ramen (30 à 50 jaar)

de keuzes die vandaag gemaakt worden, zullen gedurende de hele levenscyclus van de ramen een impact op het milieu hebben.

⇒ We

moeten evolueren in de richting van een hergebruik van bestaande ramen: Dat is gemakkelijk voor hout en aluminium, maar moeilijk voor pvc, …

⇒ Relatief

belang van de ecobalans van de ramen ten opzichte van de optimalisering van alle gevels en wanden globale benadering (ecobalans van alle voor een gebouw gebruikte materialen)

⇒ Welke prioriteiten moeten we stellen?

KWANtitatieve analyse - Berekende analysecriteria - Evaluatiebeperkingen KWALitatieve analyse - Analysecriteria - Ondersteunend referentiekader Aanvullende criteria - Onderzoeks- & denkpiste 4 - BESLUITEN 5 - BRONNEN & REFERENTIES

5 – Bronnen & referenties 1 - INLEIDING

KWALI- en KWANTItatieve informatie:

• •

Energie +

http://www-energie.arch.ucl.ac.be/script.htm (‘façade’ / ‘concevoir’ / ‘choix fenêtre’ / ‘châssis’)

BIM / Leefmilieu Brussel (2007), ‘Guide pratique pour la construction et rénovation de petits bâtiments (<1000m²)’ – fiche ENE06 – ‘Optimiser la conception des fenêtres’ http://www.bruxellesenvironnement.be/soussites/guide/(S(tbyrbhjnam1ty255lxqgoqvu))/docs/ENE06_FR.pdf

2 - RAMEN - BALANS VAN DE HUIDIGE SITUATIE Basisfunctie - Visueel comfort - Thermisch comfort - Ademhalingscomfort - Geluidscomfort

•

WTCB (1998), ‘Les fenêtres’.

•

Waals Gewest (2003), ‘Réinventons l‘énergie – types de châssis’.

•

Olivier PONSAINT (2009), ‘Guide des menuiseries extérieures pour architectes, économiste et ingénieurs’.

- De onderdelen

Jutta SCHWARZ (1998), ‘L’écologie dans le bâtiment, guides comparatifs pour le choix des matériaux de construction’, Verlag Paul Haupt, Bern


• • •

Globale benadering - Contextualisering Aanverwante technieken

EPLF (Ecole Polytechnique Fédérale de Lausanne) – LESO (Solar Energy and Building Physics Laboratory), ‘L’analyse en cycle de vie : l’écobilan, impacts des matériaux et comparaison d’éléments de construction standards selon SIA D0123, durée de vie des principaux éléments de construction selon SIA 480’. NIBE (Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie) (uitgave 2007-2008), ‘NIBE‘s Basiswerk Milieuclassificaties Bouwproducten – deel 2 – gevels en daken’ www.nibe.org

•

EUROPESE COMMISSIE (2000), ‘Livre vert – Les problèmes environnementaux du PVC’.

•

OEA (Organisation of European Aluminium refiners and remelters), ‘Aluminium Recycling in Europe’.

Producten & methode KWANtitatieve analyse - Berekende analysecriteria - Evaluatiebeperkingen KWALitatieve analyse - Analysecriteria - Ondersteunend referentiekader Aanvullende criteria - Onderzoeks- & denkpiste 4 - BESLUITEN 5 - BRONNEN & REFERENTIES

MATRIciel sa Place de l’Université 25, 2de verdieping 1348 Louvain-la-Neuve Tel.: 010 / 24.15.70 Fax: 010 / 24.15.60 Website: www.matriciel.be Contact: BREELS sébastien – [email protected] / DINAER laurent – [email protected]

BEDANKT …

Ecologische balans van de voor ramen gebruikte materialen

Recommend Documents