Echt Antwerps
FORUM– פאָרוּם van de joden van Antwerpen Nr. 44 13 februari 2004
“twee joden, drie meningen”
Plein in Rome, tussen het Capitool en de Palatijnheuvel, waar burgers samenkwamen om publieke zaken te bespreken en recht te doen. בס"ד
öî−ñèí ³¾îðš ñ¼ þîô¾ñ êò E-post-weekblad van de v.z.w. GOEDKOSJER Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers – Union des Editeurs de la Presse Périodique (U.P.P.) Henri Rosenberg Hoofdredacteur
מיין דעת יחיד
Mijn Daas Jochid 1
1. Rav Medalie זצ"ל: wegwerprabbijn van ShomreiHadass? 2. Kardinaal Godfried Daneels misleidt: moslim kan geen peter zijn 3. Extremisme en onbeschoftheid in Beis Jacob 4. HRD-topman Ch. Bornstein, waardig en moedig 1 1
= Eenmansopinie.
F O R UM nr. 44 - 13 februari 2004 – pagina 1/23
, ושפתי מדבר מרמה, נצור לשוני מרע,אלהי פתח. ונפשי כעפר לכל תהיה,ולמקללי נפשי תדום וכל. ואחרי מצותיך תרדוף נפשי,לבי בתורתך הקמים והחושבים עלי לרעה מהרה הפר עצתם 2 וקלקל מחשבתם 1. Rav Medalie זצ"ל: wegwerprabbijn van ShomreiHadass?
Opperrabbijn Dr. Hillel Medalie זצ"ל Wijlen Rabbijn Dr. Hillel Medalie was gedurende twaalf jaren (1965-1977) opperrabbijn van de Shomrei Hadass.
een mikva (= ritueel bad) te hebben gereinigd en =( ביום תעניתvastendag). Na universitaire studies rechten, stond hij op het punt een diplomatencarrière te beginnen en op advies van de Rebbe veranderde hij van richting en koos hij het Rabbinaat. Rav Medalie straalde een enorm charisma uit en had een zeer vriendschappelijke en emotionele benadering van zijn medemens. Hij kon ook zonder plichtplegingen samen met zijn Rebbetzen bij een kroostrijk gezin in moeilijkheden onaangekondigd afstappen, om er de kinderen in bad te steken. Dat was Rav Medalie.
Wie van de oudere generatie denkt nog aan hem terug en hoeveel jongeren weten iets van zijn bestaan af? En toch was hij een indrukwekkende en uiterst warmhartige persoonlijkheid, die bovendien een immense kennis, zowel op joods vlak als op profaan vlak, had vergaard. Naast een fenomenaal geheugen, had hij ook een poëtische gave (hij schreef gedichten). Hij was doordrongen van kennis en cultuur, beheerste talrijke talen, wat hem tot een uitermate boeiende gesprekspartner maakte. Rav Medalie was de zoon van Rabbi Shmariyahu Judah Leib Medalie, Opperrabbijn van Witebsk en later van Moskou. Boven al, was hij een echte chossid, die zijn Rebbe (de Lubavitsher Rebbe) elke maand een brief schreef, na zich eerst in 2
G-d, behoed mijn tong voor kwaadspreken, mijn lippen voor het spreken van bedrog. Laat mij stil zijn tegenover allen die mij vloeken, laat mij als stof zijn voor wat van dien aard ook. Stel mijn hart open voor uw tora en laat mij er naar streven Uw geboden op te volgen. Verijdel snel het plan van allen die iets kwaads tegen mij in de zin hebben en vernietig wat ze in gedachten hadden.
Rav Medalie door Eerste Minister Leo Tindemans gedecoreerd voor bewezen diensten (september 1976)
Door ’s lands officiële instanties werd hij om zijn grote kennis en cultuur gewaardeerd. Pas bij zijn heengaan realiseerden onze stadsgenoten dat hij ook een tsaddik (= rechtschapen man) was. Hij overleed
F O R UM nr. 44 - 13 februari 2004 – pagina 2/23
tijdens het נעילה-gebed op Jom Kippur en had het jaar voordien op Jom Kippur חסד =( של אמתonbaatzuchtige weldadigheid) bedreven t.o.v. Reb Itzikel (R. Jitschok Moshe Gewirzman, Prszeworsker Rebbe), die vóór zijn heengaan (ook op Jom Kippur) nog een ingreep had ondergaan en Rav Medalie ging persoonlijk op zoek naar lichaamsresten in het ziekenhuis om de heilige Reb Itzikel met al zijn lichaamsdelen te begraven. Kort voor zijn eigen overlijden had Rav Medalie met een =( שליח להולכהgezant) een Get (= echtscheidingsdocument) opgestuurd naar zijn echtgenote Rebbetzen Miriam Medalie en Rav Medalie overleed nog voordat zijn gezant de Get had overhandigd, zodat zijn Rebbetzen zijn =( אלמנהweduwe) werd i.p.v. zijn =( גרושה gescheiden). Rabbijn H. Medalie koesterde voor zijn Rebbetzen een mateloze liefde en verering (in zijn bibliotheek had hij een grote foto van haar) en was uitermate fier op haar. Zij was ook een beeldschone vrouw, die aan zijn zijde de taken van het Rabbinaat hielp meedragen en voor haar echtgenote respect en bewondering toonde. Rav Medalie, evenals zijn illustere voorganger Rabbi Alter Moshe Joïne Halevi Zweig 3 , verdedigde het joodse geloof binnen de Shomrei Hadass met inzet van gans zijn persoonlijkheid en ten koste van zijn gezondheid. Vooral met de Tachkemonischool, die onder de Shomrei Hadass ressorteerde en waarvoor hij zich dus persoonlijk verantwoordelijk voelde, waren dikwijls spanningen die hij ter harte nam.
Sedert zijn heengaan, schijnt hij echter verdwenen uit de gedachten van zij die bij de Shomrei Hadass met de scepter zwaaien. Bij zijn heengaan liet Rabbijn Hillel Medalie in zijn woning aan de Mercatorstraat 108 een ontzaglijke bibliotheek met zeldzame joodse werken achter. Hij was er dermate fier op, dat elke bezoeker zijn bibliotheek te zien kreeg, met de nodige boeiende uitleg van een gepassioneerde man. Deze bibliotheek stond ter beschikking van de kehille, waar blijkbaar niemand het initiatief nam om hiermee een openbare bibliotheek ter nagedachtenis aan de opperrabbijn in te richten ten behoeve van de talrijke תלמידי =( חכמיםgeleerden) in onze stad. Gans de bibliotheek werd ter beschikking gesteld van het Harry Fischel Instituut in Jeruzalem. De kehille betaalde de transportkosten en nog andere kosten, maar van een bibliotheek kwam ook in Israël niets in huis. Sedert het heengaan van Rav H. Medalie is er nooit enige herdenkingsplechtigheid gehouden (hetzelfde lot was ook Rav M.J. Zweig beschoren), zelfs de Jahrzeit van beide illustere opperrabbijnen gaat ongemerkt voorbij. En als klap op de vuurpijl: zelfs in de synagoge Romi Goldmuntz (Van den Nestlei), waar hij zijn leven lang de Rabbinale functies waarnam, is er geen enkele herdenkingsplaat. Men vindt er wel herdenkingsplaten voor Rav Zweig, Gabbai S. Laub en Gabbai A. Bodenstein. Geen aandenken aan Rav Medalie.
Hoe dan ook, Rav Medalie heeft de Shomrei Hadass eerlijk en met overgave gediend en het blazoen van de kehille ten zeerste hoog gehouden. . מחסידי בעלזא ובעמח"ס שו"ת אהל משה ג"ח3
F O R UM nr. 44 - 13 februari 2004 – pagina 3/23
De zachtmoedige en nobele Fishel Storch, was een talmid (= disciple) van Rabbi Elozor Schapiro, Rabbijn van Munkac en auteur van Responsa Minchas Elozor, alsook van Rabbijn Issachar Shlomo Teichtal, Rabbijn van (Bad) Piestany ()היושב על מעיני הישועה מרחץ פישטיאן, auteur van Responsa Mishnas Sochir en, na de oorlog, van het ophefmakend boek אם הבנים שמחהover de oorlogsgebeurtenissen. In Responsa Mishnas Sochir vindt men overigens een responsum aan hem. Zijn illustere leermeester betitelt hem er als volgt: "לכבוד תלמידי הבחור המופלג חו"ב אפרים "פישל שטארך. Aanbevelingsbrief van Rav Medalie
R. Fishel Storch זצ"ל Maar ook niet aan R. Fischel Storch ( 'ר )אפרים פישל שטארך ז"ל, de minzame en belezen תלמיד חכם, die er zijn leven lang חזן =( שניvoorzanger) is geweest en zoals het voor deze bescheiden man past, onze wereld op kousenvoeten verlaten heeft gebogen over een blad Gemorro: אשרי מי 4 שבא לכאן ותלמודו בידוof 5...אדם כי ימות באהל. Zijn Jahrzeit: 9 Adar 5753. תנצב"ה.
Fishel Storch overleefde de nazi-terreur in Zwitserland, waar hij kon ontsnappen aan de uitwijzing (Das Bott ist voll...), dank zij de joodse mecenas en activist R. Leibush Rubinfeld uit Lugano, die R., Fishel in huis nam voor de opvoeding van zijn kinderen. Na de oorlog belandde hij in Antwerpen, waar hij begon met onderricht in de Beis Jacobs-school en uiteindelijk חזן שניwerd in de Romi Goldmuntzsynagoog van de Shomrei Hadass. Hij oefende ook een handelsactiviteit als diamantair uit, maar bleef steeds tijd voorbehouden voor de studie. In zijn kluis, hield hij ook een kleine Gemorro, om erin te studeren wanneer de gelegenheid zich aanbood. Hij was een expert in =( דקדוקHebreeuwse grammatica), die hij als autodidact uit de geschriften van de befaamde linguïst en bijbelexegeet ( מלבי"םRabbi Meïr Leibush ben Jechiel Michel Malbim, 1809-1879) had geleerd. Wegwerpdignitarissen
De edele en zachtaardige Fishel Storch
4
Zie in memoriam door zijn langjarige boezemvriend R. Avrohom Meïr Glantzer, in Tzfunot, Bnei Brak, 5753, 5de jg., vol. XVIII, p. 109. 5 Zie in memoriam door een van zijn zonen Hamodia, dsatum onbekend.
De Shomrei Hadass geeft zich blijkbaar geen rekenschap dat haar Opperrabbijnen M.J. Zweig en Dr. Hillel Medalie, alsook haar voorzanger R. Fishel Storch, ieder op zijn vlak, boeiende persoonlijkheden waren, die de jeugd tot voorbeeld kunnen
F O R UM nr. 44 - 13 februari 2004 – pagina 4/23
strekken en bij de oudere generatie tot terechte fierheid leiden.
2. Kardinaal Godfried Daneels misleidt: moslim kan geen peter zijn
De Shomrei Hadass handelt kennelijk alsof haar illustere dignitarissen wegwerpartikelen of Kleenex-Rabbijnen zijn.
Gazet Van Antwerpen (9/2/04): Moslimpeter kan perfect
De auteurs van het voorwoord bij het –m.i. uitermate matige- herdenkingsboek voor Rav Medalie6 zijn te voortvarend geweest en geven blijk van overdrijvingsdrang, wanneer zij schrijven dat de Shomrei Hadass haar Rabbijn niet alleen gedurende zijn leven eerbiedigde, maar ook nadien: '"ברכה ויקר לבני קהילת 'שומרי הדת רועם בחייו ולא-באנטווערפען אשר כיבדו את רבם "פסקו מכך לאחר פטירתו. Van onze schrijftafel gaat een oproep aan de voormannen van de Shomrei Hadass om deze beschamende wantoestand nog recht te trekken en tot inkeer te komen en op zijn minst een gedenkplaat met de nodige luister en herdenkingsplechtigheid aan te brengen in de Romi Goldmuntz synagoge voor wijlen Opperrabbijn Dr. Hillel Medalie en R. Fishel Storch. Hier ligt alleszins een taak weggelegd voor de huidige Opperrabbijn D.M. Lieberman שליט"אom deze mistoestand recht te trekken en aldus enigszins veilig te stellen dat ook zijn nagedachtenis יאריך ימים ושניםin de herinnering van de komende Shomrei Hadass generaties zal blijven voortleven. “Je hebt mijn stem gehoord, verberg uw oor niet! 7 ”, ook als jullie wat hoogmoed moeten overwinnen, omdat de kritiek ontsproten is aan mijn daas jochid...
- בעריכת רבי שלמה יוסף זויןת ירושלים, קובץ זכרון,שילה6 . עמ' יז,אנטווערפען תשמג 7 Klaagliederen, III:56.
Kardinaal Godfried Daneels moet helemaal geen uitzondering maken voor de moslim die zou fungeren als peter van prinses Louise, dochter van prins Laurent en prinses Claire. Volgens zijn woordvoerder Toon Osaer schrijft artikel 873 van het kerkelijk recht voor dat er voor het doopsel maar één peter of meter nodig is. De meter zou Joanna Coombs, de oudere zus van prinses Claire worden, al kon paleiswoordvoerder Michel Malherbe dat zaterdagavond nog niet officieel bevestigen. Zij voldoet wel aan alle voorwaarden om meter te zijn. Zij is gedoopt en heeft het sacrament van het doopsel, het vormsel en de eucharistie ontvangen. Ze kan dus de ouders bijstaan in de religieuze begeleiding van het kind, zoals door het kerkelijk recht wordt voorgeschreven. De peter mag dan als getuige optreden bij het doopsel, zo laat de kardinaal via zijn woordvoerder weten. Onze reactie: Geachte Heer Hoofdredacteur, Onder de titel “Moslimpeter kan perfect” (GVA, 9/2/04, p. 7) verhaalt u dat woordvoerder Toon Osaer van Kardinaal Godfried Daneels, onder verwijzing naar artikel 873. van het kerkelijk wetboek, verklaard heeft dat naar canoniek recht een moslim bij een doopsel als getuige kan fungeren, op voorwaarde dat de ene peter of meter die het kerkelijk recht vereist, aan de voorwaarden voldoet. De titel is misleidend, nu Toon Osaer precies impliciet verklaart dat de moslim
F O R UM nr. 44 - 13 februari 2004 – pagina 5/23
geen peter kan zijn, maar slechts als getuige kan fungeren. Maar ook dat is niet juist. Ofwel vergist zich de woordvoerder ofwel misleidt hij. Artikel 874 § 2. van het kerkelijk 8 wetboek bepaalt dat “een gedoopte die tot een niet-katholieke kerkgemeenschap behoort, zal slechts als getuige van het doopsel toegelaten worden, samen met een katholieke peter”. Het is evident dat dit artikel de hoedanigheid van getuige voorbehoudt voor christelijke personen die gedoopt zijn, ook al zijn zij geen katholieken. Van een moslim (of een jood) kan dus geen sprake zijn, ook niet als getuige. Immers is geen van hen gedoopt. Bij de door u opgesomde voorwaarden om meter te zijn (en die in hoofde van Joanna Coombs verenigd zouden zijn, met name gedoopt, sacrament van het doopsel, het vormsel en eucharistie), vergeet u er een (artikel 874 § 1. 3): zij moet een leven leiden in overeenstemming met het geloof en met de functie van meter. Deze laatste is te zorgen dat het gedoopte kind later een christelijk leven leidt “en getrouw de verplichtingen van het geloof naleeft” (artikel 872 in fine). Hoogachtend, Prof. Dr. Henri Rosenberg Professor joods recht Katholieke Universiteit Nijmegen
3. Extremisme en onbeschoftheid in Beis Jacob M Extremisme N.a.v. de milieuweek heeft (ook) de Beis Jacob-School haar leerlingen gesensibiliseerd voor milieuproblemen. Lerares Cornelissens van scheikunde en fysica heeft in het milieuproject qua tijd en organisatie zwaar geïnvesteerd. Zij besliste om het probleem van het nucleaire gevaar ter illustreren aan de hand van een video “China Syndrome”, een kaskraker uit de jaren 80. Enkele vrome Beis Jacob-meisjes begonnen als protest wat luidruchtig te doen, draaiden zich op hun stoel om en een ging Directeur S. Matzner alarmeren. De Directeur kwam onmiddellijk tussen en bevrijdde de meisjes die geen video wensten te bekijken van aanwezigheid in de klas. De kwestige lerares stortte zich door het affront in een huilbui. Een deel verliet de klas, de rest keek rustig voort. En dan verscheen plots Morah Feldman in de klas ‘gewoon’ om te zien welke meisjes gebleven waren... Alles behalve sympathiek voor de meisjes, die voortaan hun attribuut “heimish” dreigen te verliezen. Nog voordat ons Forum uit was, vernamen wij dat Morah Feldman heden aan de leerlingen kwam melden dat zij niet kwam controleren (maar wellicht gewoon uit nieuwsgierigheid?). De zaak kreeg een staartje, nu Forum vernomen heeft dat donderdag voormiddag een buitengewone vergadering van het schoolcomité gepland is. Het comité is de mening toegedaan dat de lerares niet onvoorbereid en zonder nadere controle en machtiging filmvertoningen in de school mag organiseren, omdat sommige meisjes en hun ouders principieel gekant zijn tegen videovertoningen.
8
Auctoritatae Ioannis Pauli PP. II Promulgatus Datum Romae, die xxv Ianuarii, anno MCMLXXXIII.
F O R UM nr. 44 - 13 februari 2004 – pagina 6/23
Geen van de Beis Jacob-meisjes draagt een hoofddoek, wat nogmaals aantoont dat niet elke vlag dezelfde lading dekt, maar dat ook extremisme diep ingenesteld, ingeprent en door de school op zijn minst gedoogd wordt, zonder dat een “symbool” dit aan de buitenwereld laat kennen. Onbeschoftheid Daags nadien was dezelfde klas, weer op initiatief van onderwijzeres Cornelissens, buiten de school op bezoek en kreeg toelichting van een gids. Plots rinkelde een gsm bij een Beis Jacob-meisje (ofschoon ze allen uitgenodigd waren de looptelefoons af te zetten) en kon ze haar verrassing en vreugde niet in toom houden en roept “Rivki9 s’est fiancée!!!”, waarop gans de troep meisjes luidruchtig uiting gaven aan emotie en vreugde. Tot groot ongenoegen en woede van de lerares en de gids. Forum verneemt ook dat geen van de ouders (noch Morah Feldman) het schoolcomité heeft gesensibiliseerd voor dit probleem, dat er ‘slechts’ een is van elementaire beleefdheid ( )דרך ארץen dus niet de speciale aandacht verdient van dat met de filmvoorstelling. Dat pas is Thora. ( )תורהen Morah Feldman et tutti quanti zien toe op wet en kuisheid. Beleefdheid valt wellicht buiten hun bevoegdheid en is eerder iets voor de profane leerkrachten. Het is ook het Morottenkorps dat zijn fiat moet geven voor alle extracurriculum activiteiten, wat het profane lerarenkorps tegen de borst stoot. Wanneer er sprake was om het toneelstuk “Adres 10 Onbekend ” van Kathrine Kressmann 9
Fictieve naam. 1932. Martin Schulze en Max Eisenstein zijn vrienden en zakenpartners en hebben een kunstgalerij in San Francisco. De briefwisseling begint wanneer Martin terugkeert naar Duitsland. Max zal voor de gemeenschappelijk zaak zorgen en blijft in Amerika. Het is het begin van een verbazingwekkende 10
Taylor, met Erik Burke en Wim Stevens en regie van Catrien Hermans met de school in het Klokhuisje te gaan bijwonen, zouden de joodse leerkrachten eerst op verkenning gaan vooraleer het project goed te keuren. Uiteindelijk werd het afgeschoten, zonder dat de Morot zich zelfs de moeite getroostten om het toneelstuk te gaan bekijken. Ten gevolge van al deze incidenten, maar vooral als gevolg van de aanhoudende spanning tussen joodse leerkrachten (die alles weten en mogen) en de profane leerkrachten (die permanent onder toezicht staan en hun initiatieven zien kortwikken), werd de rest van het programma geschrapt. 4. HRD-topman Ch. Bornstein, waardig en moedig Antwerpenaar Charles Bornstein, succesvolle diamantair, die aan het hoofd staat van de Hoge Raad voor Diamant, wordt in chareidi-middens onder de categorie modern-orthodox of Mizrachiachtig ondergebracht. De chareidi-wereld werkt nu eenmaal zo, dat iedereen er zijn plaats moet kunnen hebben, iedereen moet in een omlijnde categorie kunnen passen. Met ‘vrije atomen’ die niet gecategoriseerd kunnen worden, heeft men het bij chareidim moeilijk. Door de functie die hij bekleedt, vertoont Ch. Bornstein zich dikwijls in het gezelschap van de groten van onze aardbol. Denk maar aan ex-President Bill Clinton en recentelijk President Joseph Kabila Jr. In die hoedanigheid komt Ch. Bornstein ook dikwijls in het nieuws en in beeld. briefwisseling tussen twee mannen die als broers waren, maar die door te maken keuzes verscheurd worden en uit elkaar gerukt. Zal hun vriendschap kunnen blijven bestaan? Hoe reageren op verraad en lafheid? “Adres onbekend” is een meesterwerk en heeft sinds zijn publicatie in 1938 immens veel succes gekend.
F O R UM nr. 44 - 13 februari 2004 – pagina 7/23
Steeds draagt hij de kippa, ofschoon hij niet het boegbeeld is van een religieus getinte instelling. Om dit op waardige wijze te doen, vooral in de woelige tijden die we nu meemaken van een regelrechte, fanatieke aanval met religieachtige toewijding op uiterlijke kenmerken van religie, moet Ch. Bornstein een grote dosis aan moed en standvastigheid beschikken. Het toont ook de graad van tolerantie die wij in dit gezegend land (nog?) genieten. Chareidim zouden zich moeten realiseren dat er meer moed en overtuiging nodig is, zeg maar מסירות נפש, om waardig zijn kippa aan te houden in de ons omringende samenleving, dan voor het dragen intra muros van een shtreimel (= chassidische bonthoek). Om deze reden verdient Ch. Bornstein onze waardering en vond ik het opportuun om dat uit te drukken. 5, Shabbat BeShabbato nog steeds zonder verantwoordelijke uitgever Het weekblad van Machsike Hadass, opgericht door half-ontslagnemende Pinkas E. Kornfeld, vermeldt sedert het aftreden van de Secretaris nog steeds geen nieuwe verantwoordelijke uitgever, ofschoon de wet dit verplicht stelt. Wellicht is het afscheid dan echt moeilijk (קשה עלי פרידתכם, betitelde P. Kornfeld zijn ontslagbrief…).
Vooralsnog vliegen joden best niet met , de luchtvaartmaatschappij met de piloot die zijn joodse passagiers op 6 mei 2003 op de herdenkingsdag voor gevallen soldaten “Welcome to Palestine” toeriep en die het niet nodig achtte te reageren op drie klachten van Antwerpse passagiers over jodenonvriendelijk gedrag.
Inhoudstafel voor deze rubriek Op onze site: http://www.goedkosjer.org
Overpeinzingen door
The Shaigetz11
Hand
Jobs
and
Chassidim
Working in a business environment dressed as a chassid is not always equally easy. It is not that everybody gangs up on me to make my life miserable, although many Chassidim today do claim that the easy relationship that was possible before this last intifada is no longer possible. Personally I have never really experienced this. My problem is with female customers. I am no sexist. I fervently believe that women in market place have managed to make it a friendlier, not to mention more colourful, environment. I also believe that the female intuition, that we males so enjoy belittling, is a major asset in business negotiation. And there can be no denying that where compassion and order are the names of the game the women simply leave us men standing at the start line. My 11
http://theshaigetz.blogspot.com/
F O R UM nr. 44 - 13 februari 2004 – pagina 8/23
problem is that there can be no doubt that in Halachic law, men and women unmarried to each other do not touch each other and in shaking hands it is customary to touch. It is a thorny issue that has hounded Chassidim and other orthodox Jews for as long as women have been considered as equals in the market place (which is not long actually). To be perfectly frank the whole issue does not bother me personally. I had to make my peace years ago with the fact that I am not strong enough to take on the entire country’s 1000 years of tradition. Since I got my current job and my current vice-president who, in her own words ‘happens to be a woman’, I have taken the cowards exit and I do not make a fuss about shaking hands with women. This issue is not one that is never discussed. I have had many a discussion with friends, talmidei chahchamim (torah scholars) and others who live in the public arena. The disturbing truth is that, with the arrogance common to many Chassidim who have never really peaked out from under the quilt, they are fully convinced that their Rabbinic bearing and fortitude under fire are recognized by the hapless females who are denied their hand, and that they are thus revered and admired for their courage. The truth is that almost all the women I have ever spoken to about this ARE offended. It is possibly true that if the young abstainer would have the time, the energy and the opportunity to clearly explain that the reason he is not shaking hands with her are not intended to undermine her position as a woman, the act of refusing to shake would be less inflammatory. It is however not easy to explain the whole concept of the segregation of the sexes the way we see it to a modern, liberated and successful woman. Far less to a woman who had to
fight tooth-and-nail against candidates much weaker than her just to reach her current position, and who knows that in fact if she were male she would have had the top job by now. We do not shake hands because we believe that sexual tension is created every time males and females interact. Whether that tension is overt and recognized or repressed and fleeting it is usually, or at least often, there. Men and women in Chassidic society never shake hands with each other. That is not a reflection of the woman’s role in society any more than it suggests that all Chassidim are sex maniacs, both of which could be implicit in the ban. I have in any event never felt even a slight flutter of titillation when shaking hand with a woman although I do not use that excuse as a justification. I did get my come-uppance a couple of weeks back when I walked into a room to meet a couple of new clients. I saw immediately that they were religious Jews, They were wearing kappels on their heads however I entered the room and shook hands with the president and then the vice and as I waited to be introduced to the clients my vice whispered in my ear “you just let the side down”. It seems that these clients had simply refused to shake hands with her and had explained that it was not an insult to her because they did not even shake hands with the women in their own families. For some strange reason she was not offended. The clients were very gallant and made no mention of the fact to me but I have to admit that it rattled me. I don’t know what will happen next time I am faced with an outstretched hand with polished nails. I somehow doubt that I will run the risk of offending an innocent woman for a reason I cannot fully comprehend myself. However I can tell all you women out there that if you want to
F O R UM nr. 44 - 13 februari 2004 – pagina 9/23
make a chassid uncomfortable say it with a twinkle “Letting the side down I see”. Our reaction: Find hereunder a permissive Responsum, which is מלמד זכותon those scholars, Rabbi’s and businessmen who cannot refuse shaking hands with ladies. The Responsum clearly states that it is not forbidden and one should certainly not question ( )אין להרהרpeople who act accordingly. הרב משה ליב יוסף מרגליות יפה אבדק"ק בנו של הרב, בעמח"ס קונטרס מציצה,ראגענסדארף ,מרדכי מרגליות יפה רב דש"ס ח' בודאפעסט .בעמח"ס שאל לך אות על כ"ב אותיות בדרך פרד"ס
Colofon Echt Antwerps FORUM wordt uitgegeven door de v.z.w. GOEDKOSJER – Joodse Verbruikersvereniging, [Oprichting: 1 mei 1989.. Statuten: Bijl. B.S. 12 oktober 1989, nr. 13.711. Aangesloten bij: Centraal Israëlitisch Consistorie voor de Benelux12], Belgiëlei 195ª te 2018 Antwerpen. Verantwoordelijke uitgever: H. Rosenberg, Belgiëlei 195ª te 2018 Antwerpen. Medewerkers, schrijvers, tekenaars, fotografen worden niet betaald en zijn verantwoordelijk voor hun bijdragen. Echt Antwerps FORUM verschijnt vrijdag. Member of the worldwide AntiDefamation Chain. Nummers online: http://www.goedkosjer.org Redactie & Administratie: v.z.w. GOEDKOSJER – Joodse Verbruikersvereniging, Belgiëlei 195ª te 2018 Antwerpen. Tel.: 03 218 81 43 – Fax: 03 230 55 02. Webstek: www.goedkosjer.org. E-post:
[email protected]
: ח"ה אבה"ע סי' א,התשובה בשו"ת מילי דאבות "יקרתו קבלתי וגם אני עיינתי להציל כמה רבנים ות"ח ובני תורה המוכרחים כמה פעמים כנגד רצונם וכו' ליתן והאיר ה' עיני,יד לנשי שרות בתוך העמטער או במסחר שאם אי אפשר לו לסלק עצמו ולמשוך ידו אין כאן כי הירושלמי בסוטה פ"ב ה"א הקשה על מה שנתן,איסור ותירץ,כהן ידו תחת יד הסוטה בתנופה הלא הדבר מכוער ולפ"ז אם יש לאיש, א' שהיה הפסק מפה:שם ג' תירוצים ,בתי ידים האנדשוהע אין כאן כיעור אם הוא מוכרח לזה ותירוץ ג' שמיירי,ב' שמיירי בכהן זקן אפילו בלא מפה אפילו בכהן בחור ובלא הפסק מפה ואפ"ה אינו מכוער משום שיצה"ר אינו מצוי לשעה מועטת כזו ע"ש ולפ"ז אין להרהר על הרבנים זקנים ונערים ובעלי סוחרים שכמהב פעמים מוכרחים ליתן ידם עפ"י הכרח בהפסק מפה ופעמים בלא הפסק שאין יצה"ר מצוי לשעה מועטת אבל באמת צריך להשתדל בכל כח להשמט ולסלק,כזו עצמו מהנ"ל שלא ליתן יד ולא כתבתי כל הנ"ל אלא כדי ."שלא להרהר על ת"ח והבן
Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers נא להדפיס על נייר Natuurvriendelijk – arm aan chloor
Transcriptio Nuntiorum Hebdomadalis Nuntii Latini 6.2.2004
De rebus Russicis In Russiaquotannis circiter bini miliones puerorum nondum quattuordecim annorum a parentibus male tractantur; ex eis plus quinquagena millena domo relicta violentiam parentium fugiunt, paene bina millena domi tam male mulcantur, ut moriantur.
12
Wettelijk Kerkgenootschap (art. 2:2 B.W.).
F O R UM nr. 44 - 13 februari 2004 – pagina 10/23
Haec comperimus ex relatione, quam parlamentum Russicum faciendam curavit.
זכרנו לחיים
Murmanskiae, in litore Maris glacialis, officina purgamentis nuclearibus tractandis a Russis aedificata est. Norvegienses, sordibus nuclearibus Russorum solliciti, plus dimidiam partem sumptuum solverunt, ut opus maturarent. Acta diurna Norvegica, quibus nomen estAftenposten, nuperrime rettulerunt officinam, iam ante tres annos perfectam, nondum in usum captam esse.
Shabbos jisro Hadlokas Hanerois: 17u35 Plag Hamincho: 16u52 Motse Shabbos: 18u46 Rabbeinu Tam: 19u07 Hatzole: 03 289.00.00 Shmira: 03 218.91.00 גמ"ח תרופות: Albertstraat, 44 – Van Leriusstraat, 24
De Rov’s familie werkt aan een boek en verzoekt eenieder die een audio of video van een droshe of sjioer heeft zich kenbaar te maken met het oog op kopiëren. Contacteer Forum:
[email protected]
13
ארון קודש פתוח לציבור
גדלותו בתורה וגאונותו לא הביאה להתנתקותו גם. ההיפך. לגאווה או להתנשאות,ולהתבודדותו שיחת החולין שלו היתה מושכת ומלאה בציטוטים .מש"ס , החיצוניות המוקפדת, היופי הפיזי,הופעתו האצילית השאירו אצל, הדרת הפנים שלו,טוב הלב שהקרין .האנשים שפגש חותם בלתי נשכח ורושם בל ימחה יש מאות עדויות על הרושם החזק שהותיר על .אנשים שפגש לו רק פעם אחת בחייהם כי בגופו,ארון הקודש נדרש כמשל לתלמיד חכם דקיימי, "כמה טפשאי שאר אינשי.החי שרויה תורה . 14" מקמי ספר תורה ולא קיימי מקמי גברא רבה שהתורה היתה מונחת,הרב שלנו היה ארון קודש . בעצמותיו, בתוך מעיו,בו
"אפשר לקבל בחינם את ה"פאָרוּם בכל מקום בעולםE-mail-דרך ה :נא לפנות
[email protected]
.מתוך ספר "זכרנו לחיים" בעריכת חיים ראזענבערג13 .:מכות כב14
F O R UM nr. 44 - 13 februari 2004 – pagina 11/23
Joods Antwerpen:
Wie is Wie?
Akim - Israëlische Vereniging voor Geestelijk Gehandicapte Kinderen v.z.w. - Charlottalei 54-56 te 2018 Antwerpen: Aan de Statuten dd. 28 juni 1971 (Bijl. B.S. dd. 19 augustus 1971, nummer 5978) ontnemen wij volgend maatschappelijk doel: “De vereniging heeft als doel: elke maatschappelijke werking in het voordeel van gehandicapten in de meest brede zin tot steun van gehandicapten in België en Israël onder de vorm van rechtstreekse aktie of onrechtstreekse aktie, inrichting of medewerking met bestaande verenigingen met soortgelijk doel”. Recente ledenlijst: 18 november 1971 - 5 leden.
rechtsregel kleefde enigszins te milderen17, gingen de Tossafisten ver in hun herinterpretatie van de talmud 18 . Zij stelden dat de talmud met deze regel enkel bedoelde deze niet-joden, die de wijn voor hun afgodendienst gebruikten. Dat de katholieken de wijn in hun mis gebruikten als een transsubstantiëring van het bloed van Jezus in de miswijn, vonden de Tossafisten echter niet van aard om toch onder het talmudverbod te vallen19. De Tossafisten beperkten echter hun permissieve stelling tot de verhandeling van wijn en niet tot het drinken ervan, ofschoon joden toen hiermee zelf heel inschikkelijk waren en het verbod niet navolgden 20 . Rabbenu Tam paste immers het rechtsbeginsel =( מוטב שיהיו שוגגיןhet is beter dat zij het verbod onintentioneel overtreden, dus is het best van hen niet op het verbod te wijzen 21 ) toe voor het ongeoorloofde genot (איסור הנאה, dus met uitsluiting van drinken) van deze wijn 22 . 17
כוחא דהתירא עדיף De milde toepassing van de wet verdient de voorkeur15 Joden mochten naar talmudrecht geen wijn drinken noch verhandelen dat door niet-joden werd aangeraakt 16 . Om de wijnhandelaars (waartoe ook velen onder hen behoorden) gewillig te zijn, maar ook om deze insolentia judaeorum die aan deze "דהתירא עדיף ליה – טוב לו: דף ב' ע"ב, ביצה, רש"י15 שהוא סומך על שמועתו ואינו ירא,להשמיענו כח דברי המתיר , שהכל יכולין להחמיר, אבל כח האוסרין אינה ראיה,להתיר . מדור זה אינו הלכה למעשה.ואפילו בדבר המותר 16 M. Avodo Zoro, II:3; B. Avodo Zoro, 30b-31a. De logica achter dit verbod was dat toentertijd wijn werd geofferd voor de afgodendienst en een afgodendienaar de joodse wijn zou kunnen aanroeren met de bedoeling het voor zijn afgodendienst voor te bestemmen, wat de wijn onfit maakte voor de joodse cultus.
Aartsbisschop Agobardus Lugdunensis uit Lyon vermeldt in Opera Omnia, Corpus Christianorum, Continuatio Medievalis, T. 52, Turnhout, 1981, p. 193 dat joden wijn door katholieken aangeroerd als ”immundus” beschouwen. De machtige Paus Innocentius III (Lotario de Conti, 1161 - 1216) spuwde gal over de joden omwille van deze regel. Zie: R.S. LOPEZ, Review of I. AGUS, Urban Civilization in Pre-Crusade Europe, in Speculum, 42, 1967, p. 343. 18 Chaïm SOLOVEITCHIK, יינם – סחר ביינם של על גלגולה של הלכה בעולם המעשה,גויים, Am Oved, 2003. 19 Tosfot Avodo Zoro, 57b, s.v. leafuke. Cfr. Bayis Chodosh, YD, 123, s.v. umma sheomar, in fine. R. Jishmoël Kohen, Zera Emes, vol. 2, Leghorn, 5556, fol. 44b. 20 Zie het antwoord van Rashi aan zijn schoonzoon R. Meïr uit Ramerupt (vader van R. Jacob Tam): אין חילוק בין יין נסך לסתם יינם אלא שהתחילו להקל בו לענין הנאה, in Responsa Rashi, nr. 58. Zie ook de uitdrukking van R. Isaac ben Samuel uit Dampierre אך דבר מגונה ומכוער הואin Responsa Or Zoruah, 174. 21 R. Meïr ben Baruch uit Rothenburg past dit rechtsbeginsel toe op leningen met intrest van weldadigheidsgelden. Zie: E. AUERBACH, Baalei HaTosfot, Vijfde editie, Bialik Instituut, Jeruzalem, 1986, p. 90. 22 Sefer Hajoshor, responsa, nr. 42.
F O R UM nr. 44 - 13 februari 2004 – pagina 12/23
Wel was Rabbenu Tam inschikkelijk om wijn van een jood, die aangeroerd werd door een niet-jood (volgens talmudrecht verboden voor consumptie), toch tot het verbruik toe te laten 23 . Een van de door Rabbenu Tam frequent gebruikte pragmatische rechtvaardigingsgrond voor zijn permissieve stelling (bijv. inzake wijn en woekerrente) was התורה חסה על ממונם של ? =( ישראל ואני לא אחוס ולא אורה בו להתירde bijbel heeft zich ontfermd over joods geld en moet ik mij niet hierover ontfermen en bij geldelijk verlies de wet permissief vastleggen?24).
intensieve trainingen? Vervuilde (Zweedse) lucht? Wie zal het zeggen?! Het begint angstaanjagend te worden, omdat dit verschijnsel bijna nooit voorkwam, en opeens steekt het onverwacht de kop op. Vóór de dood van de Kameroense international Marc-Vivien Foë, in juni 2003 gebeurde dat nauwelijks en nu ineens 4 keer in 14 dagen! Het is om ervan kippenvel te krijgen. Opmerkelijk is wel dat die mensen kerngezond waren alvorens er een abrupt einde aan hun leven kwam. Maar er is ook beter nieuws uit Sportland…
Achter sport, door de bril van de sportfan door Mark Kant 2 weken, 4 doden: Sporten is gevaarlijk! In de laatste twee weken zijn er maar liefst vier sporters in elkaar gezakt en bezweken tijdens het beoefenen van hun sport. Eerst was er Feher, de Hongaarse spits van Benfica die op het einde van een wedstrijd een gele kaart kreeg en daarna neerstortte. Dan 2 dagen later stopte het hart van een voetballer van een Zweedse amateurploeg te tikken. Begin deze week dan een Franse jongetje van 14 die ook op het terrein viel en nooit meer opstond. Ten slotte, woensdag zag de verloofde van een 23-jarige (weeral) Zweedse basketbalspeler, haar vriend in elkaar zakken tijdens de wedstrijd. Bij deze verbazingwekkende feiten kan men zich toch wat vragen stellen. Misschien heeft dat te maken met teveel en te
23
E. AUERBACH, Baalei HaTosfot, Vijfde editie, Bialik Instituut, Jeruzalem, 1986, p. 381. 24 Sefer Hajoshor, responsa, nr. 42.
TENNIS - Venus Williams komt dan toch naar Antwerpen. Eerder deze week liet ze verstaan dat ze last had van een blessure maar de oudere zus van Serena zal haar titel dan komen verdedigen en wie weet, misschien de gouden racket mee naar huis mogen nemen. De twee vorige afleveringen van de Proximus Diamond Games heeft zij op haar naam geschreven en het reglement schrijft voor dat diegene die 3 keer wint in 5 jaar, de racket ontvangt. Deze racket is bezet met 1000 diamanten. Amélie Mauresmo en Jennifer Capriati hebben forfait gegeven voor het tornooi door blessures. Volgende topspeelsters zullen wél van de partij zijn: Kim Clijsters, Justine Hénin, Elena Dementieva, Anastasia Myskina, Mary Pierce, Ai Sugiyama en niet te vergeten, tweevoudige winnares Venus Williams. VOETBAL – Club Brugge is het winnen dan toch niet verleerd. Na een uitermate slechte eerste ronde, zijn de Bruggelingen na de winterstop beter gaan spelen. De wintervakantie heeft ze blijkbaar goed gedaan. Het omgekeerde geldt voor Standard, dat nog geen enkele wedstrijd kon winnen na de hervatting van de competitie. Bij Genk loopt het ook niet gesmeerd. Enkel Anderlecht voldoet dit seizoen aan de verwachtingen. Eigenlijk is de titel al een
F O R UM nr. 44 - 13 februari 2004 – pagina 13/23
formaliteit voor Paars-Wit. De tweede plaats staat wél nog helemaal open en het zal waarschijnlijk een nek-aan-nekrace worden tussen Genk, Club Brugge en Standard. Dus er is toch nog een beetje suspens in de competitie. Ook de degradatiestrijd belooft boeiend te worden. Daar zal deze week al een beetje meer/minder duidelijkheid in komen wanneer Antwerp Charleroi over de vloer krijgt. Verder zijn er nóg 3 ploegen die nog niet beveiligd zijn tegen de ondergang, namelijk: Bergen, Lokeren en HeusdenZolder.
Shtetl-nieuws
Wij en onze medeburgers
Forum-correspondent
wijst
de
Figaro terecht
Reactie door Forum-correspondent: En parcourant hier (4 février) mon quotidien favori, Le Figaro, j'ai pensé, un instant, tenir entre les mains une page (p. 23) de "Je suis partout", le sinistre torchon antisémite des années 40. Au verso (p.24) est annoncée une célébration de messe à la mémoire de Robert Brasillach - rédacteur de "Je suis partout", fusillé à la Libération pour collaboration - et de son beau-frère Maurice Bardèche, précurseur du négationnisme avec son livre "Nuremberg ou la Terre promise". Au recto, dans la rubrique "Le bon français", un docteur ès lettres nous enseigne l'orthographe du mot "juif" lorsqu'il désigne un "homme de race juive", une terminologie bien connue des lecteurs de "Je suis partout". Puis-je connaître prochainement, dans cette même rubrique du "bon français", la définition de "race juive"?
In Le Figaro: In de rubriek Le bon français in Le Figaro (4/2/04) schreef Colette Guillemard (p. 23), docteur ès lettres, onder de titel « Les Français et le français » o.a. het volgende : « Cette règle ne s’applique pas aux noms de religions : on écrit « un catholique », « un musulman » et on devrait donc écrire « un Juif » pour parler d’un homme de race juive, et « un juif » si ce mot désigne celui qui pratique la religion juive » In het zelfde blad vindt men in de rubriek “Le carnet du jour” (p. 24): “Une messe sera célébrée le vendredi 6 fevrier 2004, à 11 heures, en l’église Saint-Séverin à Paris (5e) (métro Saint-Michel), en souvenir de Robert BRASILLACH et Maurice BARDÈCHE »
Dr. H. Jakubowicz, Anvers, Belgique Joodse scholieren in Brussel doelwit van allochtone aanvallen Kinderen doelwit antisemitisch geweld JOODS SCHOOLTJE IN BRUSSEL VERBIEDT LEERLINGEN GEBRUIK VAN METROSTATION NA 25 AANVALLEN Leerlingen van het joodse Maimonide Atheneum in het centrum van Brussel mogen van de schooldirectie niet langer het metrostation in de buurt gebruiken. De reden van het verbod is de toenemende agressie van Marokkaanse buurtjongeren. 25
De Standaard, 9 februari 2004.
F O R UM nr. 44 - 13 februari 2004 – pagina 14/23
Vorige week werden enkele joodse leerlingen op straat aangevallen en uitgescholden. De federale minister van Justitie Laurette Onkelinx (PS) maakt zich zorgen over het toenemende antisemitisme. Tijdens een ontmoeting met de joodse gemeenschap beloofde ze maatregelen te nemen. Het metrostation Lemonnier is verboden terrein voor de leerlingen van het joodse Atheneum Maïmonide aan de Pointcarélaan. Sinds verscheidene leerlingen er in elkaar werden getrapt door jonge Marokkaantjes, heeft de schooldirectie haar pupillen verboden om het station nog te gebruiken. Lemonnier ligt in een buurt met een grote Maghrebijnse bevolking. De spanning tussen jonge Marokkanen en de joodse leerlingen is niet nieuw. Vooral sinds het begin van de tweede intifada in de Palestijnse gebieden komt het ook in ons land steeds vaker tot relletjes en scheldpartijen. Vorig jaar overviel een twintigtal buurtjongeren acht joodse leerlingen van de Maimonide op weg naar huis. Een jongen werd zwaar aangepakt door de bende. Hij werd in het metrostation tot bloedens toe geslagen. Het laatste incident dateert van vorige week, toen opnieuw een tiental Marokkanen een groep leerlingen op straat aanviel. De veiligheidsagenten van de joodse school, die zwaar wordt bewaakt, konden de relschoppers wegjagen. Toch werd een leerling gewond. Hij diende een klacht in. De joodse gemeenschap maakt zich grote zorgen over de antisemitische agressie. Die blijft niet beperkt tot Brussel. Vorige week verstoorden Maghrebijnse supporters in Hasselt de zaalvoetbalinterland tussen België en Israël met racistische en bedreigende slogans. Het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en
Racismebestrijding diende een klacht in en de minister van Maatschappelijk Integratie Marie Arena (PS) liet de heethoofden weten dat het parket een onderzoek instelt. Laurette Onkelinx blijft niet doof voor de klachten van de joden in ons land. Ze is bereid om maatregelen te treffen tegen het toenemende antisemitisme, liet ze de joodse gemeenschap vrijdag weten. De minister belooft onder meer om politieagenten in te zetten als synagogen of joodse scholen het mikpunt zijn van agressie. De Franse regering besliste vorige week om 15 miljoen euro vrij te maken om de veiligheid te verzekeren in en rond joodse scholen, synagogen en kantoren. Mannelijke besnijdenis
en
vrouwelijke
M. Schick De heer Stroobandt schrijft in zijn brief aan De Standaard over verminking van moslimvrouwen het volgende: "Wat Joodse vrouwen betreft daar ben ik niet van op de hoogde en daar wordt in deze kringen zedig over gezwegen". Wel, Mr. Stroobandt, ik kan U daarover goed inlichten: Besnijdenis of eender welke vorm van verminking bij vrouwen bestaat in het Jodendom hoegenaamd niet. En het wordt zeker niet "zedig" verzwegen. Het is gewoon een feit, dat in het Jodendom de vrouw op handen wordt gedragen. Dat is in sommige andere religies wel even anders... Max Schick
F O R UM nr. 44 - 13 februari 2004 – pagina 15/23
Gabbai zouden kunnen aanduiden. Dat kan verwondering wekken, maar in kringen waar men orthodoxie bedrijft, is dat inderdaad juist. Het volk is onbetrouwbaar op het vlak van de orthodoxie en democratische verkiezingen zijn gevaarlijk.
Publiciteit
Voor al uw simches, toffe heimische muzikale ambiance, joodse klezmermuziek, chassidische muziek alles op professioneel niveau verzorgd met elektronische piano door Schloimi Rosenberg.
Om deze reden, moeten de kandidaten voor het Iraanse parlement eerst de zegen krijgen van de conservatieve Raad van Hoeders, vooraleer men het volk mag laten kiezen. Ook daar betrouwt de orthodoxie het volk en de democratie niet.
Tel.: 03-239.73.22 – gsm 0472-544.100
Handgemeen in de synagoog van Alexander [verv.] In ons vorig nummer gaven wij het relaas van een incident inde synagoog van Alexander.
Shtetl-nieuws
Wij onder ons
Jingerleit: geen verkiezingen
Bij de Jingerleit gaat men ervan uit dat niet iedereen gekwalificeerd is om Gabbai (= koster) te worden en vooral dat de leden niet betrouwbaar zijn om een competente Gabbai te verkiezen. Om deze reden worden geen verkiezingen georganiseerd. Een van de steeds ernstig kijkende leden (naam bekend bij de Redactie) koestert de hoop om Gabbai te worden, indien Rabbijn A. Ehrentreu er tot Rabbijn benoemd wordt en laat dat iedereen weten. Nochtans kondigt uitgerekend hij aan dat verkiezingen hiervoor uit den boze zijn, omdat de leden wel eens een niet gepaste
Thans ontvingen wij de versie van de betrokkene, die ontkent water te hebben gegooid naar Rav A. Schiff (wat volgens onze navraag klopt) en overigens beweert de Rabbijn ook niet te hebben beledigd. Als bewijs hiervan stelt hij dat hij nu nog goede relaties onderhoudt en on speaking terms is met de Rabbijn. Bij navraag, klopt ook dat. Al bij al, een storm in een glas water (niet op Rav Schiff)? Hoe dan ook: weer ,כשמו כן תהילתו. Nieuwe Agoeda-Minjan Zoals door ons reeds aangekondigd, komt er binnenkort een nieuwe minjan (= gebedsquorum) van Agoeda (in feite een afsplitsing van de Jingerleitsynagoge). Dit vindt plaats in de bestaande synagoge van Beis Jacob en is het gevolg van een malaise bij de Jingerleit en een initiatief van Jo Wechsler, die Gabbai is in Beis Jacob.
F O R UM nr. 44 - 13 februari 2004 – pagina 16/23
Aan deze nieuwe Agudah-gebedsplaats gaat een lange onderhandelingsronde vooraf, waarin op gewikte en gewogen wijze, de samenwerking werd genegotieerd en afgesproken. Hoeveel alijos (= Torahporties) per week (gratis) voor de nieuwkomers (wellicht drie), de plaats van de nieuwe Rabbijn Boruch Wasyng en zijn relatie tot Dajan E. Sternbuch, de opgelegde preek tijdens het gebed, etc. Sassover Rebbe staat op de rem Onze stadsgenoot R. Shimon Erblich had een brief klaar als antwoord op het afscheidsschrijven van Pinkas Kornfeld, die zich onder het mom van de eendracht binnen de Kehille, terugtrok. In zijn antwoordschrijven wijst Erblich er Kornfeld op, dat de Rosh Jeshive Rav J. Treger de persoonlijkheid was die de Kehille in grote mate kon bijeenhouden en dat het desalniettemin P. Kornfeld was die de aanstelling als opperrabbijn met alle mogelijke middelen in de weg heeft gestaan. S. Erblich besluit dus dat P. Kornfeld ongeloofwaardig overkomt, wanneer hij zijn ontslag motiveert met zijn wil om de Kehille verenigd te houden. De brief zag het daglicht niet, omdat de Rosh Jeshive onze stadsgenoot S. Erblich kon overtuigen deze niet uit te brengen.
Shtetl-nieuws
De geruchtenmolen
Additionele informatie welkom, help ons onze stadsgenoten informeren MBD naar Antwerpen De joodse sterzanger Mordechai Ben David (Werdiger) komt naar Antwerpen voor een fundraising optreden van de Javneschool en One Family. Betrouwbaarheidsbarometer: 90 % Judah Milgrom naar Antwerpen Ex-Antwerpenaar R. Judah Milgrom (alias Morag), zoon van Mevrouw Rachel Konig, kleinzoon van Belzer-mecenas wijlen Leibish Konig, is voorgedragen om volgend jaar les te komen geven aan de Jeshiva Tichonit van de Mizrachi. De terugkomst van een stadsgenoot in de huiselijke haard, is steeds verheugend. Nochtans is dit vanwege de onderwijsinstelling een zeer moedige beslissing, als men bedenkt dat de betrokkene zijn voeling met Antwerpen volledig verloren heeft en ook in Israël een levensstijl aanhoudt die niet bepaald tot de mainstream behoort. Alles zal uiteraard afhangen van de opvoedkundige gave van de kandidaat en van zijn aanpassingsvermogen. Betrouwbaarheidsbarometer: 70 % Satmar Dajan versus Bobov Rabbijn Ch.J.D. Weiss heeft een onroerend goed gekocht van Bobov en, na ondertekening van de onderhandse koopovereenkomst (compromis), wenst hij
F O R UM nr. 44 - 13 februari 2004 – pagina 17/23
אף שלדברי רבים וטובים הביאה התופעה הזו על הציבור החרדי חלק גדול מהבעיות הפוקדות אותו - כגון עוני משווע ,משפחות שכורעות תחת הנטל, ערעור שלום הבית וכו' – הרי שאיש כמעט לא העז למתוח ביקורת גלויה .אך לפני שבועיים גלגל דודי זילברשלג את התפוח האדמה הלוהט הזה לפתחם של החרדים .זילברשלג ,המוציא לאור את השבועון 'בקהילה' ,כתב מאמר חריף ביותר על התופעה, והביא להוצאת השד מהבקבוק ולעריכת דיון נוקב . "לצדם של גיבורי החיל ,הממיתים עצמם באוהלה של תורה ,צמחו הולכי בטל ,שלא לפי כבודם להתפרנס מיגיע כפיהם .תדמיתם החיצונית כבני תורה ,ומהותם הפנימית -ריקים ובורים ...יש בהם כאלו הרשומים ב'כולל' ,לוחצים ספסל ,מעלים בעשן ימיהם ולומדים פחות מבעל בית ממוצע הנהנה מיגיע כפיו" ,כותב זילברשלג במאמרו" .ימי העוני שהתרגשו ובאו עדינו מטלטלים אותנו ,כחברה ,טלטלה עזה .הכוללים הופכים עד מהרה לבתי יוצר שאין בהם מקום להולכי בטל ,רק מצויני בני התורה קונים בהם שביתה וכל היתר נפלטים ,ארון ברית ה' פשוט הודף ומוקיע את מוציאי דיבתו רעה". זילברשלג אף רומז למי בדיוק כוונתו" :בחצרות החסידים כבר לפני שנות דור היתה העדפה לבני התורה ,והלא-מתאימים ידעו כי מקומם בשוק העבודה. הם לא קידשו את 'מעמד בני התורה' ,אלא את בני התורה עצמם .יהדות זמננו זקוקה נואשות למעמד ה'בעלי בתים' ,אנשי האמונה והעמל ,שעל יסודותיהם נבנה עולם התורה .באיזו דבקות ,התמדה ותדירות הם שבו ממרומי הפיגומים או מכיסא הסנדלר אל שיעורי התורה ". המאמר החריג והתוקפני נגד ה'כוללניקים' לא עבר בשקט .למשרדי עיתון' בקהילה' הגיעו אין ספור תגובות ,שכללו דברי נאצה ואיומים בפגיעה פיזית . בעיתון הליטאי 'יתד נאמן' הפך זילברשלג לעוכר ישראל ,הוכתר כ"מיזרוחניק" ,ואף הושווה לאחד מראשי תנועת ההשכלה" .אפילו לפיד ושריד לא הגיעו לרמת שנאה שכזו לבני התורה כפי שהגיע רוט. יצחק שם כתב זילברשלג", דודי זילברשלג ,מדוע החלטת לפתוח נושא כה רגיש לדיון ציבורי? "מדובר בנושא כאוב מאוד .אברכים שאינם קשורים ללימוד יושבים בכולל ולמעשה מפריעים לאלו שחפצים ללמוד .נקודת המבט שלי בכתבה היתה שיש לנכש את העשבים השוטים מהכוללים .אברך נשוי שאינו לומד -עדיף שייצא לשוק העבודה .לכתבה גם
zich terug te trekken. Dit lijdt tot een conflict met Bobov. Betrouwbaarheidsbarometer: 50 %
בחצרות קודשיך מדור שבועי מהנעשה בעולם הרבני והאדמור"י כפי שמשתקף באתרי אינטרנט חרדיים אין קמח ואין תורה מאת :שי גפן ]עתון מקור ראשון 6בפברואר ,2004י"ד בשבט תשס"ד פולמוס בעולם החרדי סביב הקריאות לשלוח העבודה לשוק 'בטלנים' אברכים הקיצוצים האחרונים בתקציב המדינה פגעו קשות בקצבאות שמקבלים אברכי כוללים חרדיים ,מה שהביא לסגירתם של עשרות כוללים ברחבי הארץ. הקיצוץ בבשר החי הביא גם לפולמוס חריף ביותר בתוך העולם החרדי סביב התופעה ההמונית של עשרות אלפי תלמידי כוללים .המושג 'כולל', במשמעות שניתנה לו בחברה החרדית בדור האחרון, מתייחס לאברכים נשואים שמעדיפים את הלימוד על פני הצטרפות למעגל העבודה .בחוגים מסוימים, בעיקר אלו הליטאיים ,כל בחור נרשם לאחר לימודיו באופן אוטומטי לכולל ,כחלק מהווי חיים ובלי כל קשר לשאלה האם הוא באמת לומד והאם הוא מתאים לסביבה הלימודית .לגבי רבים מהאברכים ,הקשר בין הצטרפות לכולל לבין לימוד בכולל הוא מקרי לחלוטין. ככל שנקפו השנים ,התופעה הלכה והתרחבה .בקרב הליטאים קיים 'פער מעמדות 'בין בעל משפחה שלומד בכולל לבין מי שבחר לצאת לעבודה, כשהאחרון נמצא בעמדה נחותה .ישנם בתי ספר בבני-ברק שבהם קיימת הפרדה בכיתות בין בנות שאבותיהן לומדים לבין אלו שאבותיהן עובדים לפרנסתם .רבים מאברכי הכולל היו מעוניינים לצאת לשוק העבודה ,אך לחץ החברתי משאיר אותם בכולל .אברכים ש'פורשים' נתפשים כסוג ב', ובמקרים מסוימים החברה אף מסתייגת מהם .
F O R UM nr. 44 - 13 februari 2004 – pagina 18/23
למען תלמידי הכולל הלומדים ,ונגד אלו שמוציאים את דיבתם רעה ". פתחת למעשה תיבת פנדורה ,לאחר שבמשך שנים הבעיה. על לשוחח העזו לא רבות "אין לך מושג כמה תגובות חיוביות קיבלתי בנושא הזה .הציבור הרחב ,רובו ככולו ,מזדהה עם העמדה שלי .ניגש אלי אברך והתוודה בפני שעשר שנים הוא חי על חשבון הכולל ,ומעולם לא פתח ספר .צריך להבין את הרקע .עולם התורה הגיע בשנים האחרונות לממדים שלא הכרנו בעבר ,ואלו שאינם לומדים אך ממשיכים לשהות בכולל ,גוזלים את פת לחמם של לומדי התורה .צריך לנכש את העשבים השוטים".
רבנים". מצד בקשה קדמה החריף? הפולמוס את צפית "ידעתי ולקחתי את הסיכון הזה .הצד השווה של כל אותם כותבי מכתבי הנאצה ,שאף אחד מהם אינו חותם את שמו .אין לי רגע של חרטה על הדברים שכתבתי בגנותם של הולכי הבטל ,כי במקום שאין תורה ואין סחורה -נחשים ועקרבים יבואו בו ". מה אתה אומר על ההשוואות לשריד וללפיד? "המעניין הוא שאותן נאצות שחוגי הקנאים כותבים על רבותיהם ,הם כותבים עלי .אני נמצא בחברה טובה. אלו שכתבו נגדי ב'יתד' הם כאלו שלמדו בישיבות תיכוניות ,ההורים שלהם דגלו בדרך של תורה ומלאכה ,וכיום הם נהפכו למחנכי הדור ומטיפים לי מוסר .קשים תיכוניסטים לחרדים כספחת .מה שחמור לא פחות -אותם כתבים ועורכים ביתד נאמן ,שכביכול נלחמים למען אברכי הכולל ,מקבלים משכורות גבוהות ומנופחות ,וחיים על חשבונם של אותם אברכים מסכנים שקונים את העיתון מפתם הדלה .אני נלחם
Culinair nieuws door Vivi Salamon Gebakken Aardappelen met Noten Voor 4 personen
pistaches,
1 kg aardappelen 100 ml olijfolie 1 tl zout ½ scherpe chilipeper 4 teentjes knoflook, geperst 1 bussel peterselie, gehakt 120 gemengde noten (bvb: )cashewnoten en pindas
Meng de olie met zout, ringentjes chilipeper, look en peterselie in een ovenschotel.Schil de aardappelen en snijd ze in blokjes.Roer ze samen met de noten door de gekruide olie.Bak ongeveer een uur op 200°, schep regelmatig om.
F O R UM nr. 44 - 13 februari 2004 – pagina 19/23
Wij ontvingen volgende drie reacties op de Vrije Tribune van Hugo Van Minnebruggen: Een reactie van de Heer Motti Schnitzer.
Geachte, Ik zou even willen reageren op enkele belachelijke beweringen van dhr. Van Minnebruggen. Ik heb inderdaad een tijdje voor de website Kristalhelder gewerkt. Kristalhelder heeft tot doel antisemitisme en anti-Israëlische gevoelens aan te klagen.Ik heb dan ook hieromtrent een aantal artikels geschreven. Maar indien dhr Van Minnenbruggen zich wat beter had geïnformeerd dan had hij geweten dat ik reeds een half jaar niet meer voor Kristalhelder werk... Ook de "beschuldiging" dat ik me zou inzetten om de banden met het Blok en de Joodse Gemeenschap te versterken is belachelijk. .Ik ben met beide personen die dhr Van Minnenbruggen in zijn artikel vernoemt, nooit in contact geweest. Ik weet wel dat dhr Joris een gevierde schrijver is die vaak pro-Israëlische en projoodse stukken schrijft die vaak in het BIW verschijnen. Ikzelf ben nooit lid geweest van welke
politieke partij dan ook,heb nog nooit politieke manifestaties bijgewoond laat staan manifestaties van het Blok.Ik heb nooit voor het Blok gestemd laat staan dat ik mensen zou hebben aangeraden voor het Blok te stemmen of voor het Blok propaganda zou hebben gevoerd. Het enige dat ik ooit gesteld heb is dat het Blok,de laatste jaren (voor welke redenen dan ook) de enige partij is die zich consequent inzet voor de Joodse Gemeenschap en Israël.Dit is enkel een vaststelling en geen waardeoordeel. Mvg, Motti Schnitzer Een reactie van de Heer Bjorn Roose De heer Van Minnebruggen, op het internet beter bekend onder z’n pseudoniem “The Piano”, schreef in z’n vrije tribune van vorige week: “U kunt zich via de artikels die ik daar [op z’n webstek] schrijf een beter idee vormen over mijn persoon”. Welnu, dat heb ik als geïnteresseerd lezer van uw blad en als medewerker van het Vlaams Blok – door de heer Van Minnebruggen omschreven als “De Nieuwe Orde anno 2004” - vanzelfsprekend gedaan. Toegegeven, ik heb niet de hele site nagelezen. Dat hoefde ook niet meer nadat ik het artikel “Kosmos, de geheime dienst van het Vlaams Blok” onder de rubriek
F O R UM nr. 44 - 13 februari 2004 – pagina 20/23
“De Nieuwe Orde anno 2004” gelezen had. Uit dat artikel alleen al blijkt namelijk dat de heer Van Minnebruggen niet de moeite doet z’n informatie te checken en/of een pathetische leugenaar is. Op de hele Kosmos-geschiedenis die hij daar uiteen zet, wil ik niet ingaan. De feitelijke vereniging Kosmos ontbond zichzelf namelijk op 5 augustus 1998 (althans volgens het artikel van de heer Van Minnebruggen). Op die datum was ik nog niet actief binnen het Vlaams Blok, dus kan ik helaas niet meespreken over zin of onzin van de beweringen in het artikel. Waar ik wel over kan meespreken, is de laatste paragraaf - in het groot afgedrukt – van het artikel in kwestie: “Volgens de laatste berichten is het Kosmos-archief (inmiddels gereduceerd tot een gedigitaliseerd megacomputerbestand en een paar archiefkasten) binnen de gebouwen van de Senaat alweer naar een ander lokaal verhuisd. Nu zou het zich in de kantoren van de VVBM (Vereniging van Vlaams Blok Ma ndatarissen) in de Senaat bevinden. Dat is in elk geval de werkplek van Dieudonné, zij het eens te meer zonder naamplaatje voor de deur”. Dat is namelijk KLINKKLARE NONSENS. Ik werk namelijk bij de VVBM. En ik kan u vertellen dat Luk Dieudonné daar niét werkt. Mijn collega’s (u kan de namen terug vinden op de webstek van VVBM, www.vvbm.org) zijn Dirk Aras, Tim Willekens, Jan Huijbrechts, Jörgen Noens en Bruno Stevenheydens. En de leiding van de dienst is in handen van volksvertegenwoordiger Francis Van den Eynde. Wie wil kan de bureaus en de deuren komen tellen. Hij zal tot de conclusie komen dat er vier deuren zijn, waarachter zich zeven bureaus bevinden: één voor elke medewerker en één voor het diensthoofd. Op elk van die deuren staat vermeld wie er zijn kantoor heeft. Ik kan u daarbij als extraatje meegeven dat op de hele gang geen enkele deur zonder naamplaatje te vinden is. En ik kan u bovendien meegeven dat de kantoren van de VVBM zich niét in de Senaat
bevinden. De kantoren van de VVBM bevinden zich wél in de Kamer van Volksvertegenwoordigers (de kantoren 1144, 1142, 1140 en 1138). Laat mij daar voor de duidelijkheid aan toevoegen dat ook een “gedigitaliseerd megacomputerbestand en een paar archiefkasten” niet op onze dienst te vinden zijn. Althans geen megacomputerbestand of archiefkast met Kosmos-materiaal… Ik ga ervan uit dat meneer Van Minnebruggen het ook wat andere onderwerpen betreft niet al te nauw neemt met de realiteit. Met vriendelijke groeten, Björn Roose Een reactie van Janice laureyssens Geachte Heer Rosenberg, Het lijkt er op, dat Hugo Van Minnebruggen, beter gekend op internetfora als thePiano, een niets ontziende oorlog is gestart tegenover het Vlaams Blok. En dan, vooral tegenover mij. Nadat hij door de CCU (Computer Crime Unit) verplicht werd mijn foto met lasterlijke taal van zijn website te verwijderen is het dispuut sindsdien uitgemond in een totaal oorlog. Iedereen die ervan verdacht wordt met mij in hetzelfde bushok te hebben gestaan om op de volgende bus te wachten, is een verdachte. Dus ook Motti Schnitzer, die het heeft aangedurfd de verdediging van Israël op zich te nemen samen met mij, en enkele anderen op de website van Kristalhelder. Maar zelfs in hetzelfde bushok heb ik nog nooit gestaan met de heer Motti Schnitzer, laat staan dat ik hem ooit persoonlijk zou hebben ontmoet. Misschien, meneer Rosenberg, bent u ook wel verdacht, want ik zat op de eerste rij tijdens het debat over de invasie van de islam in Europa, en heb geapplaudisseerd na uw toespraak. Daarbij denk ik onwilkeurig aan een uitspraak van de Nederlandse Theo Van Gogh: “Het mooie van vrije meningsuiting is dat je altijd
F O R UM nr. 44 - 13 februari 2004 – pagina 21/23
weer verrast wordt door de schaamteloosheid van degenen die haar willen beknotten. Misschien heeft Van Minnebruggen wel niet eens de moeite gedaan om te lezen wat ik schreef op Kristalhelder, namelijk, een deel uit een thesis over de mufti Mohammed Amin alHusseini en het ontstaan van de figuur Arafat. Een thesis die ik aan het schrijven ben en waar heel wat opzoekingen en vertalingen aan te pas komen. Nu volgens de radioberichten van Radio I deze morgen, de vrouw van Arafat werd opgepakt in Frankrijk, voor een feit dat reeds werd gemeld door www.haaretzdaily.com op 7 november 2003, “ARAFAT transfère 100.000 dollars par mois de l'Autorité Palestinienne à sa femme à Paris” zal deze thesis nog eindigen in een compleet boek. Daar ik reeds heel lang Israël verdedig op internetfora, werd ik al meermaals met de dood bedreigd door leden van AEL, en loopt er momenteel een opzoekingprocedure bij de politie. Niet in het minst door toedoen van Dhr. Van Minnebruggen, die het noodzakelijk vindt om mijn naam op elk forum te vermelden, ook al schrijf ik al jaren onder de nicknaam Vicky. Van Minnebruggen heeft inderdaad meermaals anti-semitische uitspraken gedaan, en dat heeft Motti Mordechai terecht aangeklaagd. Wellicht kan de schrijver Dhr. Van Minnebruggen, zich eens de vraag stellen hoe het komt dat vele mensen diezelfde stap naar het Vlaams Blok wagen, is het niet nadat hun linkprogressieve ‘alles kan en alles mag’ gedachtegoed in de media, onderwijs en regering de boventoon ging voeren? Is het niet omdat we dagelijks vaststellen hoe de Waalse regeringsleiders, Vlaanderen schaamteloos uitbuiten? Is het niet zo, dat indien een regering de veiligheid van zijn burgers niet meer kan (of wil) garanderen, dit een schending van de mensenrechten is? En ook al ben ik niet religieus, het is duidelijk dat onze westerse beschaving is gestoeld op de Joods-christelijke waarden. Als Hugo Van Minnebruggen mij kan vertellen, bij welke andere partij men nog diezelfde waarden, kan
terugvinden, dan ben ik graag bereid daar over te praten. Maar dat kan hij niet, en dat is nu net de reden dat ik in 1999 voor de laatste keer VLD heb gestemd. Dhr. Van Minnebruggen gebruikt graag ongedefinieerde termen, waarmee hij uitspraken aaneen vlecht die de indruk geven dat hij oorzakelijke verbanden rapporteert uit het verleden en het heden. Achter zijn suggestieve en op de rand van het inhoudloze balancerende beweringen zit echter een oud, ‘onverwerkt’ verleden. Een verleden die hij niet bij mij kan vinden omdat ik, zoals ik reeds eerder ergens schreef, uit een Britse geallieerde familie kom. Wat hij mij ten laste legt, is dat ik tegen de huidige ‘doodscultuur’ ben, zoals euthanasie en abortus en ik bovendien het homohuwelijk niet als ‘progressief’ beschouw. Maar het ergste voor deze wereldburgers is, dat ik bovendien de islam als de meest bedreigende cultuur voor de wereldvrede vind. Indien het joodse volk, de huidige ‘wereldburgers’ in hun redenering hadden gevolgd, dan hadden ze geen 2000 jaar hun eigenheid kunnen bewaren in Europa. Dhr. Van Minnebruggen veroordeelt Dhr. Sharon en noemt zich in één adem ‘vriend van Israël’? Ik vraag mij af of Dhr. Sharon zich moet bekommeren om wat Dhr. Van Minnebruggen denkt, of wat alle ‘wereldburgers’ van Europa denken. Volgens mij moet hij niet denken aan zijn imago in Europa, maar aan de veiligheid van zijn volk. Van Minnebruggen is, zoals zoveel andere ‘wereldburgers’, niet op de hoogte. Niet over de geschiedenis, noch over herkomst, noch over de haat die er al bij Palestijnse kleuters met de paplepel wordt ingegoten. Hij beseft niet dat zelfs de meest geïntegreerde moslim in Europa, dichtklapt als het gesprek over joden gaat (en wees gerust, ik neem regelmatig deel aan debatten). Zij geloven nog steeds dat de Protocollen van de Wijzen van Zion, berusten op waarheid. Hij weet niet dat moslimjongeren hier enkel via schotelantennes naar de Marokkaanse staatstelevisie kijken, waar ze niets anders dan Syrische propaganda te slikken krijgen.
F O R UM nr. 44 - 13 februari 2004 – pagina 22/23
Bovendien spreekt Dhr. Van Minnebruggen over Palestijnse bezette gebieden, terwijl zelfs een Arabische journalist Joseph Farah zegt: That's true. In the Six-Day War, Israel captured Judea, Samaria and East Jerusalem. But they didn't capture these territories from Yasser Arafat. They captured them from Jordan's King Hussein. I can't help but wonder why all these Palestinians suddenly discovered their national identity after Israel won the war.
was, was tegen God. Verzet was niet alleen een strafbaar feit, het was een zonde. Datzelfde hoort men nu ook weer. Wie zich verzet tegen Arafat en Allah’s intifada en zelfmoordterroristen, is verkeerd bezig en vooral zondig. Vooral zondig tegen de idealen van de ‘fellow travellers’ en hun aanbeden Baathpartij, die volgens hen zeer democratisch is. Want alleen het Vlaams Blok is fout. Vriendelijke groeten, Janice laureyssens
Als Van Minnebruggen spreekt over bezette gebieden, mogen wij dan ook Frans Vlaanderen terug eisen, die ons werd ontnomen door Lodewijk XIV? De koning werd toen gezien als God’s werktuig op aarde. Wie dus tegen de koning
Curiosum
Yated Neeman, 14 januari 2004
Spreuk van de week «oh, maar half zo fantastisch zijn als mijn zoon dacht dat ik was toen hij klein was en half zo idioot als hij denkt dat ik nu ben» [rebecca richards]
F O R UM nr. 44 - 13 februari 2004 – pagina 23/23