Dys-lexie Ouderbrochure
Uitspraken van dyslectische leerlingen…
“Dat ik niet gewoon ben.”
“Dat ik heel hard voor de vreemde talen leer en dan nog een onvoldoende krijg.”
“Dat ik mijn aantekeningen niet kan lezen.”
“Als ik een paar dingen tegelijk moet doen.” “Het kost me veel moeite om me te concentreren.”
“Als ik niet op woorden kan komen terwijl ik een beurt heb.”
1
Inhoudsopgave Inleiding
3
Definitie van dyslexie
4
Dyslexieverklaring
5
Dyslexiekaart
6
De rol van de vakdocent/mentor
7
De rol van de ouders
8
Informatieavond dyslexie
8
Remedial teaching
9
Hulpmiddelen
10
Officiële regelingen met betrekking tot het examen
12
Belangrijke informatie, sites en adressen
13
Kopie dyslexiekaart
15
Faciliteiten
16
Procedure na aanmelding
20
Procedure tussentijdse hulp aan dyslectische leerling 21
versie juli 2015
2
Inleiding Deze brochure is bestemd voor ouders van leerlingen met een geldige dyslexieverklaring. In de brochure vindt u de belangrijkste informatie over het dyslexiebeleid op Hilfertsheem College. Onze school probeert dyslectische leerlingen zo optimaal mogelijk te begeleiden, zodat hun schoolcarrière succesvol afgerond kan worden. Dat doen we door faciliteiten toe te kennen, maar ook door extra begeleiding te geven in en buiten de les. De volgende punten kunt u in deze brochure vinden: welke faciliteiten er ingezet kunnen worden; de hulp (remedial teaching) die gegeven kan worden; de hulpmiddelen die er voor dyslectische leerlingen zijn. Wij hopen dat deze brochure u helderheid verschaft over wat u wel (en niet) van onze school kunt verwachten met betrekking tot de begeleiding van uw kind. Mocht u nog vragen hebben, dan kunt u ons op school telefonisch bereiken. U kunt ons natuurlijk ook een e-mail sturen:
[email protected] of
[email protected]. Bibian Goossen (remedial teacher) Hiltje Meester (orthopedagoog)
3
Definitie van dyslexie Hilfertsheem College hanteert de definitie zoals deze is geformuleerd door de Stichting Dyslexie Nederland (SDN) en onderschrijft daarmee ook de uitgangspunten die hebben geleid tot deze definitie:
“Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of spellen op woordniveau”. Door dyslexie kunnen leerlingen in het voortgezet onderwijs moeite hebben met de volgende zaken: lezen en/of spellen op woordniveau in het Nederlands en in de moderne vreemde talen (als gevolg van nieuwe klanktekenkoppelingen en andere spellingafspraken) het snel en accuraat lezen (decoderen) van teksten bij alle vakken het snel en accuraat spellen (coderen) bij functioneel schrijven bij alle vakken het onthouden van losse gegevens, bijvoorbeeld het leren van woordjes en het inslijpen van regels (automatiseringsproblemen) het onderscheiden van hoofd- en bijzaken in een tekst (de structuur van een tekst herkennen) het onder woorden brengen van wat ze precies bedoelen (woordvindingsproblemen) het zelf aanbrengen van structuur en plannen Bovenstaande punten gelden zeker niet voor iedere dyslectische leerling. Er zijn namelijk verschillende vormen van dyslexie.
4
Dyslexieverklaring Een dyslexieverklaring is een document waarop staat dat er bij de betreffende leerling sprake is van dyslexie. Een dyslexieverklaring is gebaseerd op een onderzoek door een psycholoog/orthopedagoog en moet voldoen aan drie voorwaarden die door de Stichting Dyslexie Nederland zijn gesteld. Het gaat om de volgende voorwaarden:
1. Een onderkennende diagnose
Er moet aangetoond worden dat er ondanks extra hulp een significante achterstand is op lees- en/of spellinggebied ten opzichte van leeftijdgenoten (didactische resistentie)
2. Een verklarende diagnose
Een beschrijving van de (cognitieve) factoren die de stoornis oproepen of in stand houden.
3. Een indicerende diagnose (ook wel handelingsgerichte diagnose genoemd)
Vanuit de gegevens van de onderkennende en verklarende diagnose kan de indicerende diagnose gesteld worden. Er wordt een analyse van de onderwijsbelemmeringen gemaakt die het gevolg zijn van de dyslexie. Ook wordt gekeken naar het eventuele samengaan van dyslexie met andere stoornissen en men brengt compenserende factoren in kaart. De indicerende diagnose geeft informatie over de specifieke pedagogische en didactische behoeften van een leerling als gevolg van de dyslexie.
De ouders zorgen ervoor dat bij aanmelding op Hilfertsheem College de administratie een kopie krijgt van de dyslexieverklaring met het bijbehorende onderzoeksverslag, eventueel aangevuld met verslagen/evaluaties van eerder gegeven hulp.
5
Dyslexiekaart Elke leerling die een geldige dyslexieverklaring met een bijbehorend onderzoeksverslag heeft ingeleverd, krijgt van de remedial teacher een dyslexiekaart. Op de dyslexiekaart staan de faciliteiten waar de leerling gebruik van mag maken, aangevinkt. Bijv. vergroot schrift, tijdverlenging of aangepaste beoordeling van spelling bij Nederlands en moderne vreemde talen. De remedial teacher gebruikt bij het toewijzen van faciliteiten de aanbevelingen die zijn opgenomen in het onderzoeksverslag van de leerling, de gegevens van de basisschool én de uitslagen van de signaleringstesten taal. Achterin de brochure vindt u een kopie van deze kaart met de meest voorkomende faciliteiten. Als school vinden wij het belangrijk dat de aanbevelingen op de dyslexiekaart door de docenten uitgevoerd worden. Wanneer een leerling echter vindt dat er onvoldoende rekening is gehouden met zijn dyslexie, bespreekt hij dit met de betreffende docent. Mocht de leerling er met de vakdocent niet uitkomen, dan licht de leerling de mentor en/of de remedial teacher in. Samen bespreken zij dan het probleem met de betreffende docent. Net als van de docenten wordt ook van de dyslectische leerling verwacht dat hij zich aan de gemaakte afspraken houdt. De dyslexiekaart is een soort ‘contract’ tussen de leerling met dyslexie en de school. De leerling is zelf verantwoordelijk voor het gebruik maken van de faciliteiten op de dyslexiekaart. De leerling zal (extra) moeite moeten doen om tot een goed resultaat te komen. Overleg met de vakdocent over de manier van leren en de gekozen aanpak helpt hierbij. We verwachten dus een actieve en geen afwachtende houding van de leerling, al zal een brugklasleerling hierin (nog) begeleid moeten worden. De kaart mag niet misbruikt worden. Dyslexie is geen excuus voor het niet of slechts ten dele maken of leren van het huiswerk. De dyslexiekaart is in principe de hele schoolperiode geldig. Mochten er aanpassingen nodig zijn, dan kan contact opgenomen worden met de remedial teacher.
6
Rol van de vakdocent/mentor Wij vinden het van groot belang dat de mentor en de vakdocent een begripvolle houding hebben ten opzichte van de dyslectische leerling. Fundamenteel is de acceptatie van het probleem: dyslexie is niet tijdelijk maar blijvend. Leerlingen met hardnekkige lees- en spellingproblemen worden nooit leerlingen zonder lees- en spellingproblemen, ongeacht de maatregelen die genomen worden. Dyslectische leerlingen zijn niet ongeconcentreerd of ongemotiveerd, maar zijn veelal in de loop van de jaren gedemotiveerd geraakt. Wij verwachten daarom van de docent dat hij de nadruk legt op wat de leerling wél kan en hij geeft adviezen over een effectieve aanpak of (leer)strategie. Belangrijk is ook dat er tijdens de les gebruik gemaakt wordt van de verschillende zintuigen (horen, zien en doen). Daarnaast wijst de vakdocent de leerling op de mogelijkheid gebruik te kunnen maken van ingesproken boeken en andere hulpmiddelen voor het betreffende vak. (Zie hulpmiddelen) De vakdocent merkt als eerste wanneer een leerling vast dreigt te lopen bij zijn vak. Hij houdt rekening met datgene waar een dyslectische leerling tegenaan kan lopen, geeft indien nodig hulp in de les of extra ondersteuning tijdens de steunles. Wanneer een vakdocent vindt dat de extra ondersteuning niet heeft geleid tot het gewenste resultaat, geeft hij dat door aan de mentor en eventueel de remedial teacher. De mentor is de contactpersoon op school. Hij is op de hoogte van het gedrag en de resultaten van de leerling en kan een vraag c.q. probleem inbrengen in het teamoverleg dat één keer in de drie weken bij elkaar komt. De mentor meldt, indien nodig, de leerling aan bij de remedial teacher. De remedial teacher gaat dan 2-6 lessen met de leerling aan de slag. Ouders kunnen met algemene vragen bij de mentor terecht.
7
Rol van de ouders Vaak wordt er gevraagd: wat kan ik als ouder doen om mijn zoon/ dochter te ondersteunen? De belangrijkste taak van ouders is om het kind te blijven bemoedigen en ondersteunen bij het leren omgaan met dyslexie. Niet alle kinderen vinden het prettig om door hun ouders geholpen te worden. Wil een leerling wél geholpen worden, dan kan de ouder een rol spelen bij het oefenen en trainen met lezen. Samen lezen of voorlezen en vooral ervoor zorgen dat de leerling lezen leuk gaat (blijft) vinden. Vandaar dat wij adviseren om boeken te kiezen die aansluiten bij de leefwereld van uw kind. Geef veel complimenten ook al verloopt het lezen niet altijd foutloos. Stimuleer uw kind regelmatig te lezen en regelmatig woordjes te leren in de vreemde taal. Een paar keer per week 10 tot 15 minuten heeft meer effect dan 1x per week een uur lezen of leren. Ook hulp bij het plannen is, vooral de eerste periode, gewenst. Tenslotte is het belangrijk dat u goed luistert naar de signalen van uw kind en die doorgeeft aan school.
Informatieavond dyslexie De ouders van nieuwe (dyslectische) leerlingen worden aan het begin van het schooljaar (rond de herfstvakantie) op een speciale ouderavond geïnformeerd over de begeleiding van dyslectische leerlingen op Hilfertsheem College.
8
Remedial teaching Leerlingen uit leerjaar 1 met een dyslexieverklaring worden aan het begin van het schooljaar uitgenodigd voor het volgen van een aantal lessen remedial teaching. We vullen die lessen in met Engels, omdat dit vaak nieuw en lastig is. Uiteraard alleen als de leerling aangeeft daar behoefte aan te hebben. In die RT-lessen Engels besteden we aandacht aan: het leren van woordjes (het computerprogramma www.wrts.nl wordt gedemonstreerd); de uitspraak van woorden (met behulp van kapstokwoorden); de basisgrammatica (o.a. vervoeging to be, to have en shitregel). Daarna kunnen de leerlingen nogmaals remedial teaching krijgen als tijdens het schooljaar blijkt dat de leerling hulp nodig heeft. De vakdocent en/of mentor meldt de leerling dan aan bij de remedial teacher. (Zie schema ‘Tussentijdse hulp’ achterin deze brochure). Afhankelijk van de hulpvraag van de leerling kan het volgende in de lessen remedial teaching aan bod komen: het herhalen van spellingregels en/of het maken van een spelling spiekkaart; het aanleren en toepassen van strategieën zoals: leesstrategieën, hoe leer ik woordjes, hoe leer en begrijp ik een tekst en het maken en oefenen van een stappenplan voor grammatica (Ne–En–Du); hulp bij de aanpak, controle en planning van het schoolwerk. Na een aantal lessen is het de bedoeling dat de leerling zelfstandig met de aangereikte hulpmiddelen aan de slag gaat. De vakdocent ondersteunt hem daarbij. De remedial teacher maakt een kort verslag van de gegeven hulp: wat is geoefend en met welk resultaat. Door het jaar heen heeft de remedial teacher overleg met de mentor over de dyslectische leerlingen uit zijn of haar klas. Er wordt besproken hoe het gaat, of er eventuele aanpassingen nodig zijn en of er hulp gewenst is. Zo volgt de remedial teacher de dyslectische leerling op afstand. 9
Hulpmiddelen De volgende hulpmiddelen kunnen ingezet worden:
Daisy-speler :
LEX-app voor gesproken schoolboeken:
een soort cd-speler waar een speciale cdrom in moet. Op deze cd-roms staan ingesproken studie- en leesboeken. De cd-roms zijn bij Dedicon te bestellen. Doordat de tekst op cd-rom staat kan de leerling luisteren en tegelijk de tekst meelezen. Met de Daisy-speler kun je het leestempo instellen. De aanschaf van een Daisy-speler is voor rekening van de ouders. (Sommige ziektekostenverzekeringen vergoeden de Daisyspeler.) U kunt als ouder uw kind gratis digitaal registreren bij Dedicon. (www.dedicon.nl) Na registratie kunnen er cd-roms/downloads besteld worden. Dat kan via school. U geeft dan aan de remedial teacher door voor welke boeken uw kind een cd-rom of download wil hebben. Wij zorgen dan voor de bestelling. de app is gratis te downloaden. Op www.ikbenlex.nl staat een filmpje waarin het aan de leerling wordt uitgelegd. Op de website educatief.dedicon.nl/lex staat precies beschreven hoe je met LEX aan de gaan kunt. Om LEX te kunnen gebruiken moet de leerling geregistreerd staan bij Dedicon Educatief. Na registratie kan de school (of de ouder) studieboeken bestellen op naam van de leerling. Daar nodigt de school de leerling dan uit om een LEX-account aan te maken. De leerling installeert de app en logt in. De bestelde boeken staan dan klaar voor gebruik in LEX.
Audiolezen: via audiolezen.nl kunnen leerlingen met een leesbeperking gebruik maken van een enorme online boekenkast boordevol mooie, spannend gesproken boeken of kranten/ tijdschriften. Audiolezen.nl biedt onbeperkt toegang tot duizenden populaire jeugdboeken. Overal een boek binnen handbereik via een handige app op de telefoon. Inschrijven gaat makkelijk via de site audiolezen.nl. Het is alleen voor mensen met een leesbeperking. Bij inschrijving vragen ze daarom om een (dyslexie)verklaring. Daarna zijn alle gesproken boeken als 10
download of streaming af te spelen op de computer, tablet of smartphone.
Luisterboeken :
Oefen- en overhoorprogramma’s :
een dyslectische leerling kan boeken makkelijker lezen als hij de tekst tegelijk ook hoort. Leesboeken met cd zijn bij de gewone boekhandel en de bibliotheek verkrijgbaar. Ook op school zijn er voor Engels een aantal makkelijk leesboeken met cd te leen. bij verschillende methodes hebben leerlingen een toegangscode ontvangen om op internet oefeningen te maken en te controleren of ze de theorie al beheersen. Vaak is hier ook extra uitleg te vinden (www.digischool.nl of www.mylearn4life.nl) Om woordjes te leren is het programma www.wrts.nl heel geschikt. Dit programma is gratis te downloaden. De remedial teacher heeft al veel woordlijsten in blokjes van 10 woorden op de site gezet. Die lijsten kunnen overgenomen worden. Voor klas 1 zijn de lijsten te vinden op: www.libraryhb1.wrts.nl. Om te oefenen met eindexamens: www.examenblad.nl.
ClaroRead: een computerprogramma dat tekst omzet naar spraak. Zowel Nederlands, Engelse als Duitse tekstbestanden worden hardop voorgelezen (dus ook toetsen). Ook teksten van internet kunnen op deze manier voorgelezen worden. Ook voor het schrijven van teksten kan het een goed hulpmiddel zijn. Als je tijdens het typen de uitspreekhulp aanzet, hoor je wat je zelf typt. En zo kan je horen of je een fout getypt hebt. Je hoort ook of de zin wel/niet loopt. Op school gebruiken we het programma ClaroRead. Leerlingen met een dyslexieverklaring mogen van dit programma gebruik maken. Alle nieuwe leerlingen worden aan het begin van het jaar uitgenodigd voor een bijeenkomst waarin we de mogelijkheden van ClaroRead laten zien en oefenen. We raden alle nieuwe leerlingen aan tot de kerstvakantie bij talige vakken gebruik te maken van dit programma. Het is geen verplichting. Als de leerling echter voor Nederlands, Engels of Duits een onvoldoende 11
heeft op zijn/haar rapport, geven wij het dringende advies om gebruik te maken van het programma ClaroRead. Er is ook een mogelijkheid om thuis gebruik te maken van ClaroRead. Voor deze thuisversie vragen wij €25,00 per jaar. Als u hier gebruik van wilt maken, verzoeken we u een mail te sturen naar
[email protected]. Voor overige hulpmiddelen zie Faciliteiten .
12
Officiële regelingen
m.b.t. het examen
De volgende faciliteiten mogen bij het landelijk examen ingezet worden:
Verlenging examentijd
Auditieve ondersteuning
Daisy-speler
- Voor het centraal examen kan een dyslectische leerling verlenging van examentijd aanvragen. De leerling krijgt maximaal 30 minuten extra tijd om het examen te maken. - Examenteksten kunnen voorgelezen worden via de daisyspeler of via de computer (m.b.v. een pdf-bestand op cd-rom of via een voorleesprogramma zoals ClaroRead). Voorwaarde is dat de leerling al eerder in het jaar gewerkt moet hebben met dit hulpmiddel. Vandaar dat de eindexamenkandidaten in het vierde leerjaar de mogelijkheid krijgen om samen met de remedial teacher hiermee te oefenen. - De leerling mag tijdens het examen gebruik maken van een daisyspeler, mits hiermee van te voren is geoefend.
De genoemde faciliteiten worden door de examencoördinator aan het begin van het vierde leerjaar aangevraagd. Aan te raden is in het derde leerjaar te oefenen met de hulpmiddelen, zodat de leerling op tijd weet welk hulpmiddel het beste bij hem/haar past. M.b.t. spelling: de beoordeling van spellingfouten is ook voor de dyslectische leerling volgens de correctienormen. Hier geldt dus (anders dan de schoolexamens) géén aangepaste norm. Voor meer details en actuele informatie zie www.examenblad.nl Naast de landelijke examens worden ook schoolexamens afgenomen. De school heeft de mogelijkheid om beperkte aanpassingen voor dyslectische leerlingen te doen mits dit onderbouwd kan worden. In speciale gevallen (als er sprake is van een ernstige vorm van dyslexie) kan de school verdere aanpassingen doen. Dit gebeurt in overleg met de teamleider, de mentor en de remedial teacher. Het gaat hier om maatwerk.
13
Belangrijke
informatie, sites en adressen
Boeken
‘Studeren met dyslexie’, ISBN 90-441-1299-6
Nel
Hofmeester
‘Omgaan met dyslexie’, J. Loonstra en F. Schalkwijk. Sociale en emotionele aspecten van dyslexie. ISBN 90-5350-908-9
‘Dyslexie een complex taalprobleem’, Tom Braams. Begeleiding lees- en spellingproblemen, 4de druk. ISBN 90-5352-719-3
Kinderen met dyslexie’, Tom Braams. Een gids voor ouders (Boom, 1998)
‘Ouders over dyslexie’, S. van der Stoel (Lemniscaat, 1987)
‘Leren met dyslexie’, deel 2: Reflectie, L. Biezeman. Een interpretatie van de onderzoeksresultaten van de internetenquête naar dyslexie. (Cyclus, Garant –Uitgevers N.V. 2007)
Belangenvereniging
(2002),
Garant
Balans: landelijke vereniging voor ouders van kinderen met leer-, ontwikkelings- en gedragsstoornissen. Het tijdschrift ‘Balans’ verschijnt 9x per jaar. Infotel. 0900-2020065 Tel.: 030 2255050, Internetsite: www.balansdigitaal.nl
Algemene informatie
Steunpunt dyslexie voor ouders www.steunpuntdyslexie.nl Veel informatie over dyslexie www.masterplandyslexie.nl Informatie over dyslexie in de vorm van video’s www.dyslexie.tv
14
Belangrijke
informatie, sites en adressen
(vervolg) Hulpmiddelen
Gesproken (studie)boeken op cd (voor Daisy-speler) www.dedicon.nl
Lex-app voor gesproken studieboeken: ga naar de website educatief.dedicon.nl/lex
Online toegang tot een boekenkast vol jeugdboeken, kranten en tijdschriften: audiolezen.nl
Spraakherkenning, tel. 023 5294344 www.spraakherkenning.nl
Verkoop van apparatuur en software voor spraakherkenning (o.a. voor het voorlezen van ondertiteling van tv- programma's) www.kanteffspeech.nl
Voor het downloaden van software om de Daisy-speler cd-roms op de computer te kunnen afspelen www.dedicon.nl/gratis-daisy-software-amis-nu-ooknederlandstalig
Firma die allerlei computerprogramma’s verkoopt, o.a. Kurzweil 3000, Sprint (plus) en de readingpen www.lexima.nl
15
Dyslexiekaart
(kopie)
Dyslexiekaart van: ______________________ Afgiftedatum: ______________ Dit zijn de afspraken die deel uit maken van het beleid van de school om dyslectische leerlingen extra zorg en faciliteiten te bieden, zodat deze leerling zijn/haar schoolloopbaan met succes kan doorlopen. Vakdocenten houden zich aan deze afspraken. Spelling wordt bij geen enkele leerling meegerekend als het om tekstbegrip gaat. De docent Ne, En en Du houden bij de beoordeling van schrijftoetsen (ook voor het SE) rekening met de leerlingen die dyslectisch zijn door de spelling voor maximaal 20% mee te laten tellen in het eindcijfer.
-
Als je je onvoldoende inzet of misbruik maakt van deze voorzieningen word je daarop aangesproken door de vakdocent of de mentor. De RT-er wordt geïnformeerd en geeft je een waarschuwing. Een tweede waarschuwing betekent dat deze faciliteitenkaart wordt ingetrokken. Je hebt dan tijdens toetsen en schoolexamens geen rechten meer op de faciliteiten.
-
Er vindt in leerjaar drie een afbouw van faciliteiten plaats om je te laten wennen aan de eisen van het CE.
-
Alleen als je een ernstige mate van dyslexie hebt, krijg je van de RT-er de mogelijkheid om ook nog een spiekkaart spelling te gebruiken in de BB. Tevens mag je de computer (met spellingscontrole) gebruiken.
16
Dyslexiekaart
(achterkant - kopie)
De aangekruiste faciliteiten zijn verleend door de RT-er. De RT-er heeft daarbij rekening gehouden met de mate van dyslexie. (Naast het onderzoeksverslag spelen de uitslag op het signaleringsdictee en de stilleestest een rol). o
spelfouten: - bij alle vakken: niet meerekenen als het om (tekst)begrip gaat - Ne/En/Du schrijven: in de onderbouw worden spelfouten voor de helft meegerekend. (werkwoordspelling telt wél gewoon mee)
o
extra tijd geven tijdens de les of 20% mindering van het aantal vragen
o
mondeling toetsen in overleg met de docent
o
toetsen: lay-out zo nodig aanpassen: duidelijk, getypt en pnt.12
o
markeren op toets toestaan
o
teksten voor laten lezen (als ClaroRead niet gebruikt kan worden)
o
voorlezen in de klas: alleen kleine stukjes/alleen als het voorbereid is
o
aantekeningen van medeleerling mogen gekopieerd worden
o
ClaroRead toestaan
o
maakt gebruik van ingesproken studieboeken
o
verlenging examentijd
o
aangepaste luistertoetsen
o
samenvatting geven bij grote stukken tekst
o
gebruik spellingkaart toestaan
o
advies: gebruik wrts.nl (uitspraak, betekenis en spelling oefenen)
o
gebruik rekenmachine toestaan
o
_____________________________________________
Zowel van de school als van de leerling wordt verwacht dat hij/zij zich inspant. Een dyslectische leerling zal m.n. bij de talen harder moeten werken dan zijn medeleerlingen. Handtekening Remedial Teacher: Handtekening leerling:
Wijzigingen maken deze kaart ongeldig
17
Faciliteiten Hieronder staan de faciliteiten die op de dyslexiekaart te vinden zijn.
Aangepaste normering voor spelfouten
Spelfouten worden niet geteld bij (onderdelen van) vakken waar het om het begrip gaat. Bij de moderne vreemde talen worden in de onderbouw spelfouten voor de helft meegerekend. In leerjaar drie vindt een afbouw van deze faciliteit plaats om leerlingen te laten wennen aan de eisen van CE. Werkwoordspelling wordt normaal beoordeeld. (Grammaticale regel)
Extra tijd of vermindering van vragen
De leerling heeft recht op meer werktijd bij alle onderdelen waarbij veel gelezen en/of geschreven moet worden. Dit kan door voor iedereen een toets te maken die in 50 minuten te maken is. De dyslectische leerling mag er dan 10 minuten langer over doen. Een andere mogelijkheid is dat de docent aangeeft welke opgaven of onderdelen van de toets de dyslectische leerling mag overslaan.
Mondeling overhoren/mondeling herkansen
Indien noodzakelijk (als blijkt dat dyslexie een belemmerende factor is) mag de leerling een proefwerk mondeling doen. Dit gaat altijd in overleg met de mentor, vakdocent en remedial teacher.
Toetsen
Getypt (12 punts) + duidelijke lay-out. Proefwerken hebben een duidelijke lay-out en een voldoende groot lettertype (min. 12 punts). Toetsen worden getypt en er is voldoende ruimte tussen de verschillende onderdelen. De vragen staan op papier en worden niet gedicteerd of op het bord geschreven. De docent vergroot teksten waarbij een klein lettertype gebruikt is. (Docenten hebben een blad ‘Tips voor het maken van een toets’ waarop staat aan welke eisen een toets moet voldoen) 18
Faciliteiten
(vervolg)
Markeren op toets:
De docent zorgt voor extra exemplaren van de toets waarop de leerling mag onderstrepen, mag schrijven of markeren. Eventueel leest de docent of een klasgenoot de tekst voor als Sprint niet gebruikt kan worden.
Voorlezen in de klas:
Aantekeningen medeleerling kopiëren
alleen als het is voorbereid. De docent geeft van te voren aan wanneer een leerling een leesbeurt krijgt, zodat de leerling zich kan voorbereiden. Dit geldt ook voor huiswerk op laten lezen.
(aantekeningen bord) De leerling mag een kopie maken uit het schrift van een medeleerling.
Gebruik ClaroRead:
bij toetsen mag ClaroRead ge bruikt worden. De leerling geeft op tijd aan bij de docent dat hij hier gebruik van wil maken.
Gebruik Daisyspeler/Lex-app/Audiolezen
Via www.dedicon.nl/gratis-daisy-software-amis-nu-ook-neder landstalig kunt u een programma downloaden waarmee u van de pc een Daisy-speler kunt maken. Voor gewone leesboeken kan iedereen gratis terecht bij: www.onbeperktlezen.nl www.audiolezen www.aangepastlezen.nl (Ook zij sturen de boeken op Daisy cd-rom thuis). Zij vragen een vrijwillige bijdrage. Zie verder onder ‘Hulpmiddelen’.
Verlenging examentijd
De leerling heeft recht op een half uur verlenging van de examentijd.
19
Faciliteiten
(vervolg)
Aangepaste luistertoetsen
De leerling mag op het examen gebruik maken van de Citoluistertoetsen met verlengde luisterpauzes.
Gebruik spellingkaart
In overleg met de docent en/of de remedial teacher wordt een spiekkaart gemaakt, die ook bij toetsen gebruikt mag worden. (Deze faciliteit geldt alleen voor de onderbouw.)
Advies: gebruik wrts.nl
(uitspraak, betekenis, spelling
oefenen) Alle dyslectische leerlingen krijgen aan het begin van het 1e leerjaar uitleg over dit overhoorprogramma. (Zie kopje ‘Hulpmiddelen’)
De leerling mag een laptop gebruiken. De voorwaarde hiervoor is dat de leerling met de laptop overweg kan (voldoende typevaardigheid heeft) en zonder de les te storen ermee kan werken. De leerling mag gebruik maken van een tekstverwerkingsprogramma (met spellingcontrole) voor opdrachten, brieven, verslagen en werkstukken.
Algemeen
De docent probeert zoveel mogelijk hulpmiddelen aan te reiken. Dit gaat altijd in overleg met de leerling. Te
denken valt aan: Stappenplannen Strategiekaarten Gesproken boeken Overhoorprogramma’s op computer Etc.
20
Procedure na aanmelding I.
Procedure op HB na aanmelding nieuwe leerling met dyslexieverklaring Leerling komt van de basisschool met dyslexieverklaring.
Kopie van de verklaring met het onderzoeksverslag wordt ingeleverd bij de administratie. Kopie hiervan gaat naar Remedial Teacher
De mentor informeert aan het begin van het schooljaar zijn team welke leerlingen dyslectisch zijn.
RT'er nodigt de dyslectische leerling uit voor het invullen van de dyslexiekaart, voor een aantal RT-lessen en een Claroread-bijeenkomst. Ouders worden hiervan schriftelijk op de hoogte gebracht. Hierna stopt de RT. Indien nodig wordt tussentijds hulp gegeven, zie schema op de volgende pagina.
RT'er zorgt voor een overzichtslijst waar alle dyslectische leerlingen op staan met hun faciliteiten. Alle docenten krijgen hiervan een exemplaar.
RT'er legt op een informatieavond over dyslexie uit hoe Hilfertsheem College omgaat met dyslexie en wat de rol van ouders kan zijn.
21
Procedure tussentijdse hulp aan dyslectische leerling II. Tussentijdse hulp aan dyslectische leerling Leerling krijgt extra hulp van vakdocent
Leerling kan niet meekomen ondanks extra hulp van vakdocent
Leerling kan met hulp van de vakdocent (en evt. steunles) goed meekomen
Mentor/vakdocent of leerling geven aan dat hulp gewenst is
Paar keer per jaar heeft de RT-er een gesprek met de mentor over het functioneren van de dyslectische leerling
Er volgt actie als het nodig is. (steunles, RT, gesprek met vakdocent)
Leerling wordt opgegeven voor steunles of RT’er start hulp
Na een aantal weken volgt een evaluatie
Het gaat (nog) niet zoals gewenst
Het gaat goed/beter
RT’er maakt verslag en bespreekt haar bevindingen met de mentor/docent/team
RT’er maakt verslag voor mentor en vakdocent als er RT-hulp is geweest
Vakdocent helpt de leerling verder in de (steun)les Advies (bijv. verwijzing externe hulp)
Ouders worden door de mentor op de hoogte gesteld.
22
Lieven de Keylaan 58 1222LH HILVERSUM Tel. 035 683 15 57 Fax 035 685 82 97 E-mail:
[email protected] Website: www.hilfertsheem.nl
23
