5 Duurzame inbreiding
10 Drie koopscenario's
13 Elektrisch rijplezier
Deze commerciële bijlage valt niet onder de verantwoordelijkheid van de redactie.
be/duurzamestad Welke stad kan jou overtuigen? nr. 6 - November 2012
Vul de quête trenden in op
e b . o j r a xen een en win m duurzaa d weeken
BIJHOUDEN a.u.b.
Me Neemer wete n? ee op p n kijkje . 16!
STAD TOEKOMST
Duurzame van de
Als onze steden straks meer mensen gaan huisvesten, zullen die nog een grondige metamorfose moeten ondergaan. In dit katern ontdek je vier trends waarvoor de steden van de toekomst leefbare en duurzame scenario’s uitwerken. Denk met ze mee op www.xenarjo.be. Xenarjo. De trends van vandaag met scenario’s voor morgen.
2
be/duurzamestad
Euro-Polis 2050
Euro-Polis 2050? Bouwen aan (een duurzame visie op) de stad van de toekomst “Duurzaamheid is niet alleen een kwestie van slim bouwen, maar ook van gedrag.”
Hoe 80% van de wereldbevolking aangenaam kan samenwonen in de steden, terwijl de limieten van ons ecosystemen stilaan bereikt zijn, wordt een stevige puzzel. Om die te ontrafelen, wordt er bij stadsontwikkeling steeds meer beroep gedaan op ingenieurs. ORI, de sectororganisatie van advies- en ingenieursbureaus, beseft maar al te goed dat de creatieve oplossingen vanuit hun kamp moeten komen en prikkelt jonge ingenieurs jaar na jaar met de wedstrijd Euro-Polis 2050. Wij onderschepten ORI-voorzitter Bernard Gilliot in volle aanloop naar het event. Gilliot: “Steden zullen de komende jaren een steeds grotere rol gaan spelen. Ze vormen de motoren van de economie. Daarom is het belangrijk om ze aantrekkelijk te houden en duurzaamheid is een manier om dit te doen. Voldoende groen, goede mobiliteit en alternatieve energie … zijn maar enkele zaken die een stad leefbaarder maken.” Klinkt vertrouwd, maar wat betekent dat concreet? Gilliot: “Om steden aantrekkelijk te houden is het belangrijk dat er een langetermijnvisie is, een masterplan. Hierbij moeten alle aspecten aan bod komen: mobiliteit, werk, industrie, sociale aspecten …
De implementatie van zo’ n masterplan vraagt veel investeringen, maar kan in fases afgewerkt worden. Hier speelt de burgemeester een belangrijke rol. Enkel met een dynamische burgemeester die er een langetermijnvisie op nahoudt, zal het mogelijk zijn om de stad duurzaam en leefbaar te houden.” “De rol van de ingenieurs wordt daarbij steeds belangrijker. Innovatie is nu eenmaal ons vak, en we kunnen steden begeleiden in dit proces. Ingenieurs en architecten werken meer samen dan vroeger. Het zijn als het ware partners die elkaar aanvullen en zo tot zeer creatieve ideeën komen.”
Colofon - redactie: XENARJO V.U.: Stefaan Desmyttere, Jef Denynplein 14, 2800 Mechelen
ORI juicht meer geïntegreerd samenwerken toe. Welke rol spelen jullie in deze evolutie? Gilliot: “Als sectororganisatie van advies- en ingenieursbureaus in België vertegenwoordigt ORI een zeventigtal bureaus met globaal 7.000 werknemers. Zij bieden ondersteuning en bereiden projecten voor ter waarde van 10 miljard euro aan investeringen. Wij willen deze bureaus meer zichtbaarheid geven en ze deel laten uitmaken van het maatschappelijk debat. Dat zal noodzakelijk zijn om de huidige uitdagingen aan te kunnen. De advies- en ingenieursbureaus zijn de partners bij uitstek om creatieve en innovatieve oplossingen uit te denken, met het oog op duurzame ontwikkeling. Die creativiteit willen we bij ORI elk jaar opnieuw stimuleren met de ingenieurswedstrijd ‘EuroPolis 2050: ORI Project in 24u’.” “We laten verschillende teams masterstudenten uit de ingenieurswetenschappen een futuristisch project uitwerken binnen een tijdsbestek van 24 uur. Telkens gaat het om een fictieve toekomststad en wordt er rond één thema gewerkt. Ze starten met een gezamenlijke brainstorm over het leven in de stad in 2050. Die helpt bij het outof-the-box denken en levert creatieve ideeën op die de studenten tijdens het verdere verloop van de wedstrijd kunnen uitwerken. Na 24
Bernard Gilliot, voorzitter ORI uur moeten ze hun concept voorstellen op het slotevenement.” En hoe ziet de stad van de toekomst eruit volgens de kersverse ingenieurs? Gilliot: “In 2010 verkoos de vakjury het UCL-team Fyki to Success tot winnaar met hun project rond het thema duurzame daken: ‘sustainable rooftops’. Het idee hierachter was dat je via een membraan drinkwater uit de lucht kon halen. Een innovatieve en creatieve oplossing voor drinkwaterwinning in de groeiende stad van de toekomst. In 2011 was het thema Atlantis, een onderwaterstad die kon dienen als
oplossing voor de overbevolking op aarde. De vakjury was gewonnen voor het KaHo Sint-Lieven-team Chez Cinq Chefs. Hun concept gebruikte het water in de Golfstroom om energie te produceren en Atlantis leefbaar te maken.” Even naar het heden: waar knelt het schoentje bij de huidige steden? Gilliot: “Momenteel ligt de focus nog te veel op mobiliteit en wordt er te weinig vanuit holistische visie gekeken. Een van de dingen waar we in de toekomst meer rekening mee zullen moeten houden, is de klimaatswijziging met als gevolg meer
be/duurzamestad
Euro-Polis 2050
3
“Als je niet isoleert, dan heeft het absoluut geen nut om zonnepanelen op je dak te zetten.”
Prognose de wereldbevolking neemt toe en in 2050 zal 80% in steden wonen.
Uitdaging hoe kunnen we de levenskwaliteit in de stad hoog houden?
“Om steden aantrekkelijk te houden, is het belangrijk dat er een langetermijnvisie is, een masterplan.”
Oplossing nu beginnen bouwen aan een duurzame stad(svisie).
een zeer oud woningpark. Een investering in energie-efficiënctie zou zich op enkele jaren door een lagere energiefactuur terug dienen te betalen. Om de bevolking te doen investeren, moet je ze aanmoedigen en de focus juist leggen. Goed isoleren is een van de beste manieren om energie te besparen. Als je dat niet doet, dan heeft het absoluut geen nut om zonnepanelen op je dak te zetten. Je moet dus zien dat alles in de juiste volgorde wordt aangepakt.”
GDF SUEZ North Tower in Brussel. Architect: Jaspers-Eyers Advies- en ingenieursbureau: Technum wateroverlast. In Nederland zijn er bijvoorbeeld pleinen die tijdens regenachtige dagen kunnen onderlopen en dan vijvers worden. In periodes van droog weer kunnen kinderen er fijn spelen. Verder moet er minder op het individuele gefocust worden en meer op het wijkniveau. In plaats van iedereen individueel passief woningen te laten bouwen, kan je bijvoorbeeld bekijken hoe je de hele wijk CO2-vrij kan krijgen. Daarnaast is werken een zeer belangrijke factor in de stad. Dus moet er voldoende geïnvesteerd worden in groene economie.” Maar kunnen steden dit in
tijden van crisis wel bekostigen? Gilliot: “Het klopt dat steden op dit moment wat krapper bij kas zitten, maar dit is volgens mij slechts een tijdelijk probleem. De oplossing zit in een gefaseerde aanpak. En er zijn nog andere manieren, zo kan de privésector betrokken worden om mee projecten te financieren.” Waar staan we vandaag qua energie-efficiëntie? Daarop is de laatste jaren al stevig ingezet, toch? Gilliot: “Inderdaad. Maar vooral omdat dit door regelgeving wordt opgelegd. Het gaat hier ook vooral om nieuwbouw. In België kent men
“Maar we zijn op de goede weg. Ik zie nu al dat er bij nieuwbouwprojecten steeds meer met producten wordt gewerkt die energie kunnen vasthouden of produceren. Zo wordt er vaak voor beton gekozen, wat bijdraagt tot een lager energieverbruik. In het gebouw van GDF SUEZ in Brussel hebben ze bijvoorbeeld geïnvesteerd in zeer performante technieken met geothermie.Hun primair energieverbruik is nu nog maar de helft van vroeger. Dit is de toekomst.” “Europa pusht het gebruik van duurzame producten enorm. Momenteel wordt er bij het bouwen ook al gekeken naar de volledige levenscyclus: ‘als je dit later terug moet afbreken, hoe kan dat dan snel en duurzaam? Hoe kan je het recycleren?’ Er wordt zo veel mogelijk met herbruikbaar materiaal
gewerkt. In die mate dat je momenteel 90% van het afval terug kan gebruiken.” De term ‘duurzaam’ wordt op vele manieren ingevuld. Wanneer is een gebouw of product – volgens u – echt duurzaam? Gilliot: “Dat is zeer moeilijk te bepalen. We proberen de duurzame doelen zo duidelijk mogelijk vast te leggen, maar uiteindelijk hangt ook veel van de gebruiker af. Momenteel wordt vooral de focus
gelegd op energie-efficiëntie. Je kan een gebouw helemaal optimaliseren om er alles uit te halen, maar als de gebruikers nog steeds het licht laten branden of vergeten de deuren te sluiten ... dan zal men de vooropgestelde resultaten niet halen. Duurzaamheid is dus niet alleen een kwestie van slim bouwen, maar ook van gedrag. Daarom blijft het zo belangrijk om de bevolking te sensibiliseren. Ik hoop dat de resultaten van EuroPolis 2050 opnieuw een bron van inspiratie zijn.”
Innovatie in 24 uur Vandaag 13 november gaat de wedstrijd ‘Euro-Polis 2050: ORI Project in 24u’ door in het Brussels44Center. Thema dit jaar is ‘intra-muros’. De teams van masterstudenten in de ingenieurswetenschappen moeten binnen de bestaande muren de vrije ruimte optimaal benutten, door creatief om te springen met groen, regenwater, etc. Op het slotevenement om 16 uur, worden de prijzen van de vakjury, de coaches en de publieksprijs bekendgemaakt. Vanaf 16 november vind je de resultaten op www.europolis2050.be.
4
be/duurzamestad
Euro-Polis 2050
Groene steden in de wereld 1
Vancouver: groene stad voor gezinnen
Vancouver investeerde de laatste jaren enorm in duurzaamheid en dat leverde wat op. Het aantal inwoners verdubbelde er en vooral gezinnen namen er hun intrek. Daar waar verschillende steden net te maken krijgen met mensen die vertrekken wanneer ze aan kinderen beginnen. Hoogbouw wordt er afgewisseld met mooie, openbare groene ruimten. Verder nam het autoverkeer in de stad ondanks de demografische groei niet toe, omdat Vancouver het openbaar vervoer verbeterde. De stad heeft trouwens de ambitie om tegen 2020 de groenste stad van de wereld te worden.
Hamburg: ambitieuze klimaatbeschermingsdoelstellingen 2
1
In Hamburg bestaat 14% van het stadsgebied uit openbaar groen- en recreatiegebied. De stad heeft bijzonder ambitieuze klimaatbeschermingsdoelstellingen ingevoerd. Zo willen ze de CO2-uitstoot terugbrengen met 40% tegen 2020 en met 80% tegen 2050. Bovendien heeft elke inwoner van de stad op 300 meter toegang tot het openbaar vervoer. 3
Stockholm: duurzaam waterbeheer
In Stockholm werden zware inspanningen gedaan om de waterkwaliteit te verbeteren en om de CO2-uitstoot te verminderen. Verder start de stad met Stockholm Royal Seaport aan een duurzaam project met 10.000 nieuwe appartementen en 30.000 nieuwe werkposten. 4
Freiburg: energie+
Freiburg ten slotte speelt een grote voortrekkersrol op het gebied van duurzaamheid. Zo is er de Vaubanwijk waar je zowel nieuwbouwwoningen als gerenoveerde woningen terugvindt. Deze woningen zijn lage energiewoningen, passiefwoningen en zelfs 'energie+'-woningen, waarbij er meer energie wordt geproduceerd dan er verbruikt wordt. De vervuilde bodem in de wijk werd gesaneerd. Autorijden wordt er zo veel mogelijk vermeden. Er zijn in de wijk nauwelijks bovengrondse parkeerplaatsen. Parkeren gebeurt er aan de rand en ondergronds. De bewoners gebruiken er vooral de fiets, gaan te voet of nemen de tram.
4
2
3
be/duurzamestad
Trend 1
Vernieuwing & verduurzaming Hoe we die 80% van de bevolking in 2050 zullen huisvesten in de steden, is slechts een deel van de uitdaging (zie p.2-3). Die stadsbewoners hebben immers ook een groeiend eisenpakket. Ze verwachten een duurzame visie waarin wonen, werken, mobiliteit en recreatie hand in hand gaan. Met ademruimte graag, en als het even kan liefst in het groen. Onmogelijk? Sommige Vlaamse steden, zoals het compacte Mechelen, hebben de boodschap nu al goed begrepen en investeren volop in duurzame stadsvernieuwing en -verdichting.
De troeven van Mechelen liggen zichtbaar op tafel. Eén: werkgelegenheid. Het lijstje van succesvolle bedrijven die hun stek vonden in en rond de stad is ronduit indrukwekkend. Zo gingen onder andere Sanoma Media, Colruyt, Endemol en Telenet overstag voor – en dat is meteen troef twee – de prima ligging tussen Brussel en Antwerpen en de uitstekende bereikbaarheid met trein en auto. De karaktervolle binnenstad tekent met haar boeiende musea, historische gebouwen, gezellige pleinen, leuke terrasjes en een unieke shoppingdriehoek vor-
men de derde troef. Dat dit alles op een boogscheut van elkaar ligt, maakt de vele voordelen van Mechelen compleet. Goed gespeeld, maar … hoe word je naast werk- en consumptiestad ook een succesvolle woonstad? Als je nieuwe inwoners aantrekt, moeten ze ook een plek vinden waar ze graag willen wonen. Mechelen heeft hier de laatste jaren sterk op ingezet. Dat merk je niet enkel aan de vele renovatiewerken aan gebouwen, straten en pleinen, maar ook aan talrijke woonprojecten met bij-
Stadsvernieuwing & verduurzaming
5
Mechelen
Woon-werkmix werkt als een magneet Met 1.000 nieuwe inwoners per jaar ligt Mechelen mooi op koers van de verwachte stadstoevlucht. De inbreiding wordt er nog versneld, omdat de stad nu al investeert in duurzame woonprojecten. Daarmee beantwoordt ze aan de verwachtingen van alle gezinstypes, die aangetrokken worden door haar bereikbaarheid, werkgelegenheid en stadsdynamiek. Woonwijken als Papenhof en Het Clarenhof benutten de beschikbare hectares maximaal. Ten koste van de groene en publieke ruimte? Integendeel. Het zijn typevoorbeelden van kwalitatieve stadsverdichting. zondere aandacht voor woonkwaliteit en duurzaamheid. Enerzijds stimuleert de stad het (her)gebruik van het (historisch) woonpatrimonium, wat het authentiek karakter van de stad versterkt en ook duurzaam is. Dergelijke woningen hebben een grote gebruikswaarde en zijn in trek bij jonge gezinnen: ze hebben vaak karakter en beschikken meestal over een tuin. Anderzijds beseft Mechelen dat het onmogelijk wordt om iedereen een huis met een tuintje te geven. De beperkte ruimte moet maximaal be-
nut worden. En dat haal je dus enkel door met gemeenschappelijke groene ruimte en ondergrondse parkings te werken. Nieuwe woonprojecten Papenhof en Het Clarenhof doen wat van hen verwacht wordt. Ze bieden een ruime mix aan woontypologieën, zowel voor gezinnen met kinderen, tweeverdieners als senioren. Ze wonen er in de stad, vlakbij een divers werk- en winkelaanbod, voldoende kinderopvang, groene plekjes, praktisch openbaar vervoer en genoeg plaatsen waar je de wagen en fiets
kwijt kan. Allemaal factoren die hoog op het verlanglijstje staan bij huisjeszoekers.
Woonprojecten die meer mensen huisvesten op dezelfde oppervlakte, terwijl ze toch veel groene ruimte en een plek voor de auto en fiets voorzien, maken van Mechelen de woonstad van de toekomst.
Win een weekend Mechelen en ontdek zelf de duurzame stad Neem deel aan de online trendenquête van Xenarjo (meer info p.16) en maak kans op een gratis verblijf (1 nacht in prachtige kerkkamer voor twee personen, ontbijt en parking inbegrepen) in hotel Martin's Patershof. Daarnaast kan je ook een Mechelenbon winnen ter waarde van 60 euro. Deze is bruikbaar in een groot aantal handels- en horecazaken, musea en andere leuke adresjes in de stad. Martin's Patershof is zelf een mooi voorbeeld van duurzame stadsontwikkeling. Het hotel is namelijk ondergebracht in een oud minderbroedersklooster. Dit gebouw in het hart van Mechelen werd gerenoveerd zonder zijn authenticiteit te verliezen. Zo combineert Martin's Patershof zowel de functie van oud klooster als van verblijfplaats, wat een win-win-winsituatie is voor zowel bezoekers, het hotel als de stad. Het viersterrenhotel geeft een moderne toets aan de oorspronkelijke kamers. Ze bevatten indrukwekkende glasramen die een hemels licht door het gebouw sturen. Ontbijten in het kerkkoor is een onvergetelijke ervaring. Zo biedt Martin's Patershof een comfortabel verblijf in een stukje historisch stadspatrimonium. Martin’s Patershof, Karmelietenstraat 4, 2800 Mechelen, T 015 46 46 46, E
[email protected], W www.martins-hotels.com
6
be/duurzamestad
Stadsvernieuwing & verduurzaming
Prachtig parkwonen in ‘de hofkes’ van Papenhof
rs van ‘de hofkes’ ook ne wo be de en bb he , rk pa ke kken. Naast het gemeenschappelij gezinnen die naar de stad tre el ve or vo de ar wa or vo n ee een privétuin :
In het voormalig tuinbouwgebied in de Nekkerspoelwijk biedt de nieuwe woonwijk Papenhof nu lage-energie huizen aan met een mix van stads- en dorpsgevoel. Papenhof werd door de intergemeentelijke vereniging IGEMO ontwikkeld in opdracht van de stad Mechelen. Met ongeveer de helft groenzone en openbare ruimte wordt het een duurzame mix van vrijstaande woningen, rijwoningen, appartementen en kangoeroewoningen. ‘De hofkes’ is het eerste deelproject en omvat 97 parkwoningen verspreid over drie clusters met elk een ondergrondse parking. Projectontwikkelaars-aannemers Willemen en DMI Vastgoed bouwen er in een eerste fase 43 woningen, die vandaag succesvol in verkoop werden gebracht. Dat komt omdat ze even duurzaam, groen, flexibel als bereikbaar zijn. En dat is exact wat de huidige generatie huisjeskopers verstaat onder ‘duurzaam wonen’. 1 Duurzaam. De woningen in de
hofkes zijn laagenergetisch en streven naar een maximale isolatiewaarde van K30, een energiewaarde van E60 en een energieverbruik 30 kWh/m² geklimatiseerde vloeroppervlakte per jaar. Hiermee doen ze beter dan de huidige normen en dat levert de bewoner een aanzienlijk voordeel op in zijn portemonnee. Door allerlei bouwtechnische ingrepen beperken we het energieverbruik van de woning sterk: een optimale oriëntatie van de woning, een compacte bouw met doorgedreven luchtdichtheid en isolatie, zonnewerende beglazing, een mechanisch balansventilatiesysteem met warmterecuperatie (systeem D) enz. Kopers die nog verder willen gaan, hebben de keuze uit extra opties zoals fotovoltaïsche panelen
voor elektriciteit en een zonneboiler met panelen voor warm water. Met enkele eenvoudige wijzigingen maakt de koper er zelfs een echte passiefwoning van (met passiefhuiscertificaat). 2 Groen. Bijna 50% van de site Papenhof bestaat uit park. Deze oase aan groen zorgt naast rust tevens voor picknick- en wandelmogelijkheden. Ideaal voor gezinnen met kinderen. Naast gemeenschappelijk groen, hebben de bewoners van de hofkes ook nog hun eigen tuin. Dat bleek eerder al een belangrijke voorwaarde voor stadsinwijkelingen. 3 Flexibel. Duurzaam wonen betekent ook compact wonen, in een woning perfect op maat, niet meer en niet minder. De parkwoningen spelen hier op twee manieren op in. Enerzijds kunnen kopers kiezen uit vijftien verschillende woontypes. Anderzijds zijn de woningen opgebouwd met weinig dragende wanden. Daardoor kunnen ze makkelijk aangepast worden, wanneer de behoeften van haar bewoners door de jaren heen veranderen. Zo vindt iedereen er een huis op maat, met een architectuur die tegelijkertijd hedendaags, tijdloos en uniek is. 4 Bereikbaar. De hofkes zijn zowel autoluw als -vriendelijk. Bewoners kunnen met hun wagen tot aan de voordeur rijden om te laden en lossen om hem vervolgens makkelijk te parkeren in de ondergrondse parking. Zo blijven de straten open, veilig en kindvriendelijk, maar toch handig bereikbaar met de wagen. Winkels, scholen en horeca liggen trouwens op wandelafstand en op 10 minuten fiets je naar het station, waarna je in minder dan een half uur met de trein in Antwerpen of Brussel bent.
De zonnewerende beglazing draagt bij tot de duurzaamheid.
Beleef het unieke karakter van nieuw wonen in Papenhof
www.dehofkes.be
Info & verkoop:
015/33.19.19
151x87,5.indd 1
0496/26.53.93
8/11/2012 16:23:08
be/duurzamestad
Stadsvernieuwing & verduurzaming
7
Het Clarenhof:
groen dorp in de stad
Tuin of terras en gemeenschappelijk groen, je vindt het allemaal bij Het Clarenhof.
Wooncomfort en duurzaamheid gaan wonderwel samen in dit groene rustpunt vlakbij de bruisende Bruul.
Het Clarenhof vlakbij de levendige winkelstraat Bruul is een schoolvoorbeeld van efficiënte en duurzame stadsverdichting. Samen met Bouwfonds Property Development en Orientes creëerde de stad Mechelen 32 gezellige stadswoningen met tuin en 64 appartementen waar jarenlang een leegstaand winkelcomplex stond. Het Clarenhof en haar 200 nieuwe bewoners bewijzen dat comfortabel en duurzaam wonen in de binnenstad, met tuin of terras en gemeenschappelijk groen, mogelijk is. Met deze unieke combinatie trekt Het Clarenhof zowel jonge gezinnen aan die van afwisseling houden, als ouderen die terug naar de stad trekken nu hun kinderen het huis uit zijn en zorgbehoevenden die een woning op maat nodig hebben. Ook zelfstandigen die op zoek zijn naar een goede woon-werkmix vinden in de duplexen met praktijkruimte een passend onderkomen. Hoe het zoveel partijen kan overtuigen? Door in te zetten op de gemeenschappelijke verwachtingen: comfort en duurzaamheid.
Het Clarenhof, leven met een stadshart in Mechelen
Bezoek ons model appartement Maak een afspraak met de makelaar RE
ED
32 stadswoningen met tuin 64 appartementen met terras
m maakt deel uitt van deel dee nR Rabob abobank abob abo aboba n nk
S7
5%
Comfortabel wonen Wooncomfort betekent in de eerste plaats dat de woning je perfect op het lijf geschreven – of beter: gebouwd – is. Daarom integreerde Het Clarenhof de individuele woonvereisten van verschillende groepen. Zo bevat het bijvoorbeeld een aantal duplexappartementen met aparte privé- en kantoorruimtes. De bewoonbare oppervlakte van de appartementen is gemiddeld 15 tot 20% groter dan het marktgemiddelde. Daar komen dan nog de gemeenschappelijke ruimtes bij. Aangenaam wonen veronderstelt echter ook een karaktervol kader. Samen met Poponcini en Lootens tekenden WIT architecten voor de moderne architectuur met een unieke uitstraling. Aannemers Willemen en Van Roey leverden hoogstaande kwaliteit. Het zicht op de Sint-Romboutstoren en de inplanting van het woongeheel als groen rustpunt in het centrum, dragen uiteraard sterk bij aan de levenskwaliteit. Daarnaast is er voldoende parkeergelegenheid voorzien voor de bewoners en omwonenden, zowel voor auto’ s als fietsen. Een ideale combinatie, zo getuigen deze toekomstige bewoners van
Het Clarenhof: “Wij zoeken al lang naar een kwaliteitsvolle woning in het centrum van Mechelen. Het Clarenhof biedt antwoord op onze vraag: een grote keuze, een rustige binnentuin in het centrum, een kwaliteitsvolle architectuur en een goede bereikbaarheid. Wij zijn verheugd hier binnenkort te wonen en opnieuw Mechelaar te zijn.”
Duurzaam wonen Om het energiegebruik van de woningen gemiddeld 30% lager te krijgen dan de wettelijke norm, werden de allernieuwste ventilatie- (systeem D) en isolatietechnieken gekozen. Condensatieketels met hoog rendement en warmterecuperatie van rookgassen staan in voor de verwarming. Op waterverbruik wordt 35 tot 40% bespaard door regenwaterrecuperatie. Om het regenwater te kunnen bufferen, werd het vlietje 'De Gracht' heraangelegd. Het geeft de tuin meteen een heel eigen karakter. De energienorm is vastgelegd op een gemiddelde Epeil van 70. Met al deze duurzame ingrepen, zal Het Clarenhof allicht E48 halen. Zo wordt duurzaam en comfortabel ook nog eens betaalbaar wonen.
Duurzaam wonen
VE
RK OC
HT
in Mechelen?
• De hofkes: stel je kandidaat voor een energiezuinige woning of lees meer specifieke informatie over de woningen op www.dehofkes.be of via de website van de makelaars www.vastgoedgenootschap.be en www.quares.be
Diit proj Dit pr ect ctt word wordt wor wo gere ge ereal alis liseer eerd er iin n sam same sa a nwer nwe nw werk w king ng met de e sstad ta tad ad d Mech Mechelen c el ele elen llen en n
• Het Clarenhof: meer informatie vind je via Bouwfonds op www.hetclarenhof.be of via de website van de makelaars www.quares.be en www.firstimmo.be info & verkoop
www.firstimmo.be Tel: 015 411 283
www.quares.be Tel: 015 33 19 19
• Of surf naar www.mechelen.be voor meer info over duurzaam wonen in de stad.
8
Stadsvernieuwing & verduurzaming
Vlaams minister-president Kris Peeters en Geert Versnick, voorzitter van de raad van bestuur van Eandis, stellen de slimme meter voor in Hombeek.
be/duurzamestad
Eandis: samen met lokale overheden voor duurzaamheid Eandis brengt via een netwerk van kabels en leidingen elektriciteit en aardgas tot bij jou thuis. Daarnaast hebben ze een ecologische opdracht: de Vlaamse regering helpen om haar klimaatdoelstellingen te behalen. Die zijn een lokale vertaling van de 20-20-20-doelstellingen die door Europa werden vastgelegd (20% minder energieverbruik, 20% hernieuwbare energie en 20% minder broeikasgassen tegen 2020).
‘Slimme’ stad, aangename stad!
Op hun beurt vertalen ze bij Eandis deze Vlaamse doelstellingen naar concrete energiediensten voor de 234 partnergemeenten in Vlaanderen. Het bedrijf is dus een belangrijke partner van lokale overheden voor de promotie van rationeel energiegebruik, technologische innovatie in energiedistributie en elektrische mobiliteit.
Eandis maakt werk van slimme meters, netten en laadpalen Eandis en 234 steden en gemeenten, waaronder Mechelen, sloegen de handen in elkaar. Samen beheren ze projecten gericht op duurzaam energiegebruik. Hun doel? Een antwoord bieden op de vele energie-uitdagingen van de toekomst. Zo bouwen de partners aan een Vlaanderen dat aangenaam wonen, duurzaamheid en energie-efficiëntie verenigt. Eandis voert momenteel onderzoek naar het ‘slimme’ distributienetwerk van de toekomst. Dat maakt gebruik van intelligente meet- en beheersystemen, die het verbruik en de energiestromen beter kunnen meten en sturen.
Ondertussen is de volgende fase van het proefproject gestart: Eandis installeert 40.000 slimme meters voor elektriciteit en aardgas, verspreid over verschillende onderzoeksregio’ s in Vlaanderen.
Maar waarom moet ons net slim worden? Ten eerste omdat het elektriciteitsnetwerk de komende jaren zwaarder zal worden belast. Door de vervanging van fossiele brandstoffen neemt het elektriciteitsverbruik toe en zullen er grote verbruikspieken zijn. Bovendien zal er veel meer lokale productie van hernieuwbare energie – zoals zonnepanelen en windmolens – worden aangesloten op het net. Die vormen van elektriciteitsproductie hangen af van de hoeveelheid zon of wind en zijn dus niet altijd beschikbaar. Het net moet die wispelturigheid weten op te vangen. Tot slot moet het net bidirectioneel worden. Dat betekent dat lokale producenten elektriciteit kunnen afnemen én injecteren.
Slimme netten: Leest en Hombeek ook voorloper
Ook in Mechelen voert Eandis onderzoek naar slimme meters en slimme netten, twee onmisbare pijlers van het distributienetwerk van de toekomst.
Slimme meters: pioniers in Leest en Hombeek In 2010 kreeg Mechelen de ‘slimme meter-primeur’. Eandis installeerde 4.300 slimme verbruiksmeters voor elektriciteit en aardgas in de deelgemeenten Leest en Hombeek. Wat maakt deze meters zo slim? Ze communiceren nagenoeg ogenblikkelijk over het elektriciteits- en aardgasverbruik: van en naar de verbruiker en vanop afstand. Meten is weten: de meters kunnen dus helpen om verstandiger om te springen met energie en minder te verbruiken. Bovendien bieden ze de mogelijkheid om het distributienet goed en betrouwbaar aan te sturen. Uit het allereerste proefproject in Leest en Hombeek bleek dat de meters hun werk op technisch vlak prima doen.
In de gebruikersgroep van Leest en Hombeek vond Eandis ook kandidaten voor het onderzoeksproject Linear (Local Intelligent Networks and Energy Active Regions). Het kadert in het actieplan 'Vlaanderen in Actie' van de Vlaamse overheid. De stad Mechelen en Eandis werken in dit project samen met een twintigtal partners rond intelligente elektriciteitsnetwerken in Vlaanderen. Tot de zomer van 2014 probeert Linear in Leest en Hombeek een cruciale vraag te beantwoorden: hoe kunnen we het energieverbruik aanpassen aan de hoeveelheid energieproductie die op dat moment beschikbaar is, zonder comfortverlies voor de gebruiker? Concreet test Linear uit in welke mate gezinnen hun elektriciteitsverbruik kunnen verplaatsen in de tijd, om zo maximaal gebruik te maken van de beschikbare groene energie (zonne-energie en windenergie).
Mechelen kiest voor ledtechnologie Wist je dat Mechelen de eerste stad is die gebruikmaakt van ledtechnologie voor de volledige openbare verlichting in de binnenstad? Sinds april van dit jaar vervangt Eandis stapsgewijs de verlichting in het Mechelse stadscentrum door ledlampen. Het gaat in totaal om 577 innovatieve ledverlichtingstoestellen, in ongeveer negentig straten. De ledlampen verbruiken minder energie dan het vorige systeem en de lichtbron gaat veel langer mee. Met deze omschakeling kan de stad een besparing van 37% of 328.000 euro realiseren. Dankzij een speciaal ontworpen armatuur, in dezelfde kleur als het andere straatmeubilair, ziet de nieuwe verlichting er bovendien erg fraai uit.
Elektrisch rijden in Mechelen Maar daar stopt de samenwerking met Mechelen niet. Misschien heb je bijvoorbeeld de laadpalen ter hoogte van de Veemarkt al gespot? Sinds september kunnen eigenaars van elektrische wagens en tweewielers er hun voertuigen opladen. Ook medewerkers van de stad Mechelen kunnen dat, aangezien Eandis de stad drie maanden lang gratis één elektrische Renault Kangoo ZE ter beschikking stelt. Stadsecretaris Erik Laga is één van hen: "Rijden met een elektrisch voertuig is een aparte ervaring: het gaat quasi geluidloos en je kan heel vlot versnellen. Het is wel even wennen om niet meer langs het tankstation te gaan en de batterij gewoon thuis op te laden. Door de beperkte actieradius (van ongeveer 100 km met volle
batterij) is het voertuig vooral geschikt voor korte verplaatsingen. Voor de bodedienst van het stadsbestuur is een elektrische wagen dus echt aangewezen." Deze acties passen binnen EVA (Elektrische Voertuigen in Actie). Dit proeftuinproject, gesteund door het IWT (agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie), stimuleert de uitbouw van elektrisch rijden in Vlaanderen. Het doel? Iedere Vlaming binnen een straal van 20 km of 20 minuten een oplaadpunt aanbieden. Om dat mogelijk te maken, installeert Eandis dit jaar oplaadpunten op 71 locaties verspreid over heel Vlaanderen.
be/duurzamestad
Stadsvernieuwing & verduurzaming
9
Mechelen
Marina De Groof, zaakvoerder DGI
bdrf zkt stdskntr
6 evoluties in bedrijfsvastgoed
Op de bedrijfsvastgoedmarkt zijn vraag en aanbod zelden perfect op elkaar afgestemd. Vandaag blijven veel terreinen en kantoren onbenut, terwijl er elders voor elke vierkante meter kantoorruimte gevochten wordt. Als zaakvoerder van DGI (De Groof Immobiliën) ziet Marina De Groof dat zes tendensen de soms moeizame paringsdans tussen kantoren en bedrijven bepalen. Ze legt uit hoe je voor beide partijen toch de perfecte matching vindt. 1 In de Vlaamse ruit is er vooral een tekort aan
kantoren voor KMO’s. De Groof: “Vandaag komt de grootste vraag naar kantoren van kleine bedrijven die thuis werden opgestart, hebben uitgebreid en nu te groot zijn geworden om binnen hun eigen omgeving verder te groeien. Zij willen naar een industriezone waar ze niet langer zonevreemd zijn en zoeken naar een betaalbare oplossing. Het aanbod bestaat vooral uit grotere bedrijfsterreinen en gebouwen. Budgettair is dit niet haalbaar voor KMO’s. Deze grotere bedrijfsterreinen en leegstaande bedrijfssites zijn verder niet geschikt voor hen. Ofwel worden ze opgekocht door projectontwikkelaars die ze een nieuwe invulling geven, ze opsplitsen of ze in het slechtste geval afbreken en er een nieuwbouwproject opzetten. Samen met de KMOeigenaars zoeken wij naar creatieve oplossingen om deze beschikbare bedrijfsruimten zelf op te splitsen en ze zo op de markt te brengen. Dit vormt bovendien een oplossing voor de leegstandsbelasting die als een zwaard van Damocles boven de eigenaars hangt.”
“Mechelen is een toplocatie geworden voor bedrijven. Het ligt centraal en is goed bereikbaar.” 2 De crisis helpt om bedrijfsterreinen efficiënter
te gebruiken. De Groof: “We zien dat bedrijfsleiders, die eigenaar zijn van hun bedrijfsvastgoed – meestal onder druk van de crisis – leegstaande kantoren en magazijnen binnen hun bedrijf gaan verhuren. Wie bedrijfsmatig onroerend goed heeft, wikt en weegt de rentabiliteit van zijn eigen vastgoed. Wanneer er geen uitbreiding van het eigen bedrijf gepland is, kan er overwogen worden om een deel af te stoten. Leroy-Somer en DME in Mechelen zijn voorbeelden van dit soort inbreiding: zij verkochten een stuk braakliggend terrein om daar KMO-units op te bouwen. De stad ondersteunt de inspanningen om bedrijventerreinen beter te benutten. Terecht, want Mechelen is een toplocatie geworden: het ligt centraal en is goed bereikbaar met een rechtstreekse spooraansluiting naar de luchthaven van Zaventem. Wij krijgen veel aanvragen van bedrijven die vroeger voor Brussel of Antwerpen kozen en die vandaag naar Mechelen kijken. De factor mobiliteit speelt een uitermate belangrijke rol. De verloren tijd van files kost bedrijven alleen maar geld en is een ergernis voor de medewerkers.” “De vraag vanuit bedrijven naar terreinen en ruimten is groot. De matching ligt iets moeilijker. Het vergunningenbeleid voor de bouw en uitbating vereist een samenwerking met gespecialiseerde studiebureaus of advocatenkantoren om de juiste weg te vinden in een kluwen van wetten en regelgevingen. Dit maakt het voor onze KMO’s duur, tijdrovend en zenuwslopend, zodat de zin om te herlokaliseren vlug vermindert. Als de over-
heid haar bedrijfsterreinen efficiënter wenst in te vullen, is het noodzakelijk haar vergunningenbeleid te vereenvoudigen of te versoepelen. Ze moeten een ondernemer laten ondernemen binnen de krijtlijnen van een ondernemingsvriendelijk beleid. Uitbreiden betekent uiteindelijk zorgen voor werkgelegenheid en welstand.” 3 Werknemers willen naar de stad, waar wonen,
leven en werken samengaan. De Groof: “De tendens naar een vestiging in buitenstedelijke industrieparken nabij de autostrade is achterhaald. Bedrijven willen dicht bij het openbaar vervoer gelegen zijn en dan nog het liefst in een stationsomgeving. Je kan als modern bedrijf enkel aantrekkelijk worden bevonden door high potentials door bewust om te gaan met duurzame mobiliteit in een omgeving nabij winkels, restaurants, aangename stadsomgeving enz. En door het gebruik van de fiets en het openbaar vervoer te promoten. Daartegenover blijft de vraag naar voldoende parkeerplaatsen nabij het kantoor. Dit klinkt zeer tegenstrijdig, maar toch is het de realiteit. Bedrijven willen nog steeds voldoende parkeergelegenheid, zelfs al zitten ze in de stationsbuurt.” 4 Kantoorruimtes worden naast visitekaartje ook wervingsmiddel. De Groof: “Bij de begeleiding van bedrijven in hun zoektocht naar een geschikt kantoor, merken we dat de uitstraling van het gebouw steeds hoger op het lijstje komt te staan. Vooral ondernemingen die werken met high potentials en creatieve talenten zitten in de ‘struggle for talent’. Een kantoor met karakter of van een bekende architect kan een troef zijn in het vinden van deze profielen. Ook binnenin is doorsnee niet genoeg: medewerkers willen een huiselijke sfeer, waarin ze zich goed voelen. Het comfort van de werknemers, je eerste stakeholders, wordt steeds belangrijker.” 5 Kantoren moeten ‘het nieuwe werken’ volgen.
De Groof: “Thuiswerk en telewerk zijn lang geen uitzonderingen
meer. Bedrijven vragen gemotiveerde medewerkers. Hoe kan je van hen verlangen om productief te zijn tussen 9 en 17 uur? Een mens is geen machine. Jonge mensen aanvaarden dit niet meer en gaan op zoek naar een job die hen vrijheid geeft. Via smartphone of tablet ben je vandaag overal bereikbaar. Het komt er niet op aan op welk uur van de dag je juist werkt en op welke plaats, maar dat je resultaatgericht werkt. Wat telt is dus dat het werk gebeurt tegen een vaste deadline.” “Bedrijven die voor deze vorm van werken kiezen, gaan anders om met hun beschikbare kantoorruimten. Geen vaste werkplaatsen meer. Je checkt in, je krijgt een plaats toegewezen en je kan inpluggen. Heb je zin om even met collega’s van gedachten te wisselen? Dan zijn er de lounge rooms waar je ze binnen een huiselijke sfeer kan ontmoeten. Ik zie de verhouding tussen werk en privé steeds meer vervagen. Werknemers worden op termijn een ‘ik NV’ die zelf bepaalt wanneer hij werkt en voor wie. Dit maakt het voor medewerkers eenvoudiger om de werk-privébalans in evenwicht te houden en minder gevoelig te zijn voor een burn-out. Waarom zou het niet kunnen om de ene week meer te werken en de andere week iets minder, wanneer de kinderen bij jou zijn of om een vakantieperiode of ziekteperiode te overbruggen? Enkel ondernemingen die zich flexibel opstellen, zullen de meest gemotiveerde medewerkers aantrekken en behouden.”
“Werknemers worden op termijn een ‘ik NV’. Ze bepalen zelf wanneer ze werken en voor wie.” 6 Duurzaam wordt de norm.
De Groof: “Een mooi voorbeeld van een duurzaam gebouw is het passief kantoorgebouw van Grontmij in de stationsomgeving van Mechelen. Het pand is gebouwd met duurzame materialen, kleine ramen met een maximale lichtinval, dik geïsoleerde muren, zonnepanelen op het dak en warmtepompen. Verder is het volledig met domotica ondersteund om verwarming en verlichting te sturen afhankelijk van de lichtinval, van het aantal aanwezige mensen in de ruimte enz. De ligging van het gebouw naast het station van Mechelen bevordert de duurzaamheid. Bovendien ging het om een bestaand kantoorgebouw dat hierdoor een nieuwe invulling kreeg, zonder nieuwe terreinen aan te snijden. Op die manier werd er ook leegstand verijdeld. Op en top duurzaam dus!”
DGI: lid van de Royal Institution of Chartered Surveyors DGI zoekt enerzijds kwaliteitsvolle oplossingen voor bedrijfsvastgoed en bedrijfsinvesteringen en begeleidt anderzijds ondernemingen in hun zoektocht naar een geschikt bedrijfsvastgoed. Als makelaar zijn ze lid van de ‘Royal Institution of Chartered Surveyors’ (RICS), opgericht in 1868 in het Verenigd Koninkrijk. RICS-leden zijn ‘chartered surveyors’, wat wil zeggen dat zij werken volgens een strikte deontologie waarbij we ethiek en waarden hoog in het vaandel dragen. RICS-leden houden er een strikte gedragscode op na om hun klanten en consumenten te beschermen en leveren onpartijdige adviezen en analyses. Meer weten? www.degroofimmo.be.
10
be/duurzamestad
Betaalbaar wonen in een stad
Trend 2
Kopen in de stad:
Betaalbare stadsherovering Acht op de tien huurders heeft geen geld voor een eigen woning, dat bleek recent uit een onderzoek van Iliv (www.iliv.be). Toch droomt de meerderheid nog van een eigen huis. Dat zit er bij Vlamingen nu eenmaal ingebakken. We beseffen maar al te goed dat de aankoop van een eigen woonst een prima investering is voor de toekomst en misschien zelfs het enige betrouwbare pensioenplan. De vraag luidt echter hoe wonen betaalbaar kan blijven. Creatieve oplossingen dringen zich op, zeker in de stad die enerzijds terug aan aantrekkingskracht wint, maar anderzijds kampt met torenhoge prijzen.
“Ik kijk uit naar een appartement vlakbij mijn werk in de stad” Terug met zijn allen naar de stad? Klinkt mooi, maar alle pogingen tot duurzame stadsverdichting ten spijt, zal het aanbod nooit zo snel stijgen als de vraag. Dat moet wel leiden tot hogere vastgoedprijzen in de stad. Xenarjo vroeg drie particulieren naar hun stadsdromen en merkte dat die steevast gepaard gaan met de vrees voor een financiële nachtmerrie. Die budgettaire knobbels lieten we ontzenuwen door de immospecialist van KBC. Kristof (25 jaar) is alleenstaande en woont in plattelandsgemeente Sint-Pieters-Rode. Hij is op zoek naar een appartement in het centrum van Leuven, waar hij werkt als grafisch vormgever. De prijzen liggen echter zo hoog, dat vaak enkel tweeverdieners dit kunnen betalen. Wanneer Kristof toch iets vindt wat binnen zijn budget valt, is er nog veel werk aan. Dan is het moeilijk inschatten wat de extra kosten zullen zijn.
Droomscenario Kristof: “Ik droom al lang van een appartementje in de stad met een terras, zodat ik in de zomer kan genieten van de zon en barbecues kan organiseren met mijn vrienden. Momenteel sta ik nog dagelijks in de file op weg naar het werk. Als ik in de stad zou wonen, kan ik mijn auto verkopen en elke ochtend op de fiets springen om door het park naar het werk te rijden. Klinkt zalig, toch? Alle filestress verdwijnt en je begint de dag meteen met wat beweging. Ik sport namelijk heel graag. In een stad valt er ’s avonds ook meer te beleven . Ik ga graag een pintje drinken of naar de bioscoop. In Leuven ligt dat allemaal binnen handbereik.”
Doemscenario Kristof: “Tot nu toe heb ik zeer wei-
nig kunnen sparen, omdat ik momenteel een vrij duur appartement huur. Ik kan bijvoorbeeld geen 10% van de aankoopsom neertellen. Als ik de prijzen zie, dan vrees ik dat de afbetaling hoog zal liggen. Ik heb wel een vaste wedde, maar zelfs dan wordt het moeilijk.”
Analyse van de expert “Gouden regel is: denk eerst goed na over je woonplannen, zodat je een realistisch beeld krijgt van wat binnen je mogelijkheden ligt en hoeveel je daarvoor moet sparen. Op onze website vind je bijvoorbeeld een leningsimulator en met onze app ‘KBC Home Project’ heb je een handige ‘to-do-tool’ om je hele woonproject stap per stap te plannen. Daarnaast spring je best eens binnen in het bankkantoor. Onze medewerkers denken graag vrijblijvend met je mee en rekenen de fiscale voordelen voor je uit.” “Eens je een concreet beeld hebt van het startbedrag, gaat het sparen veel vlotter en kan je creatief naar oplossingen zoeken. De auto wegdoen scheelt sowieso al een stevige slok op de borrel. Maar dan moet je wel dichtbij je werk wonen. Misschien is het een goed idee om je dure appartement nu al te verlaten en enkele jaren te huren in de
buurt waar je zou willen kopen. Wie weet verander je nog van gedacht. De goedkoopste oplossing is vaak samenwonen met vrienden, collega’s of onbekenden. Dat is de reden waarom mensen vandaag langer in gemeenschappelijke woonvormen blijven wonen. Zo kan je meteen op twee grote kosten besparen.” “Om dit elke maand te vertalen naar spaarcentjes, zoek je best een systeem om een strak budget bij te houden. Als je een smartphone hebt, doe je er goed aan een app te downloaden zoals MoneyBook. Koppel dat bijvoorbeeld aan een automatische spaaropdracht op je rekening. Je kan ook sparen binnen ons KBC Life Home plan, waarbij je stortingen gekapitaliseerd worden tegen een gewaarborgde rentevoet. Naast de jaarlijkse interest, is de grote troef dat je de stortingen kan inbrengen op je belastingsaangifte. Volgens de intenties van de regering zal je hierop een belastingsvoordeel van 30% krijgen. Wanneer je een eigendom koopt, kan je met het gespaarde kapitaal een kredietgebonden overlijdensdekking financieren bij KBC. En nog één laatste tip: als je een doordacht plan hebt, zijn je ouders misschien sneller geneigd om je tijdelijk op weg helpen. Wie weet?”
be/duurzamestad
Betaalbaar wonen in een stad
11
doem- of droomscenario? “We zoeken naar een ecologische stadswoning met atelier” David en Dorien (36 en 33 jaar) hebben twee kinderen, Robbe en Emma (11 en 8 jaar), en willen graag een energiezuinige nieuwbouwwoning kopen. Liefst in Antwerpen, want Robbe wil er naar de kunstschool en dochter Emma twee avonden per week naar de gerenommeerde balletschool. Bovendien dromen David en Dorien van een eigen zaak, die ze vanuit een kantoor in hun eigen huis kunnen beheren.
Droomscenario David: “We dromen van een passiefwoning met energiezuinige systemen zoals driedubbele beglazing, zonnewering, vloerverwarming en regenwaterrecuperatie. Als milieubewuste mensen zouden we bovendien graag ook wat groen in de buurt hebben, al dan niet privé. Verder hopen we op voldoende ruimte om onze zaak te runnen en een atelier waarin Emma haar ballet kan oefenen en Robbe ongestoord kan drummen.”
Doemscenario Dorien: “Een passiefwoning is een grote investering. We vrezen dat we deze som niet kunnen neertellen. Nadien zullen onze kosten wel lager zijn, maar gaat de bank deze redenering wel volgen? De verkoop van ons appartement zal ons natuurlijk wel een mooi bedrag opleveren, maar hier hebben we nog een lening voor lopen. Dus we weten niet of we nog extra geld kunnen ontlenen voor ons droomproject.”
Analyse van de expert “Dit soort specifieke woondromen bespreek je best met de adviseur woningkredieten van je bank. Hij
kan het best de balans opmaken van je huidige spaarmiddelen, de lopende voorwaarde op je hypotheek, het reeds afbetaalde bedrag en … de eventuele meerwaarde van je appartement. De vastgoedprijzen zijn de voorbije jaren immers aanzienlijk gestegen. Hij kan je ook helpen met een ‘overbruggingskrediet’ waarbij we het geld voor jouw nieuwe woning voorschieten, in afwachting van de verkoop van het appartement. Met de opbrengst van die verkoop betaal je dan het overbruggingskrediet terug.” “Vraag zeker naar de voorwaarden van een hypotheekruil. Daarmee kan je mogelijk notariële kosten besparen en blijven de bestaande voorwaarden van het lopende krediet van kracht. De kostprijs van een passiefwoning ligt inderdaad hoog, maar er zijn toch nog heel wat premies die het verhaal verlichten. Kijk dus zeker eens op www.premiezoeker.be. Samen met je adviseur kan je een aantal scenario’s bespreken en berekenen. Wanneer je correct geïnformeerd bent over je financiële mogelijkheden kan je gerichter zoeken naar het ideale pand.” “Ten slotte moet je misschien ook minder voor de hand liggende oplossingen onderzoeken. Je hoort hoe langer hoe meer over co-housing, waarbij verschillende gezinnen samen een woonerf oprichten. De dure duurzame investeringen deel je dan. Kijk maar eens op www.cohousingplatform.be. Of heb je al gehoord van ‘kangoeroewonen’? Dan deel je het huis, maar dus ook de kost, met je ouders.”
“Dertig jaar pensioen? Die brengen we liever in de stad door!” Aangezien hun drie kinderen ondertussen op eigen benen staan, wonen Gerda en Roger (54 en 56 jaar) met hun tweetjes in een veel te groot landelijk huis in SintMartens-Latem. Ze willen zo lang mogelijk zelfstandig blijven en het rusthuis liefst nog meer dan dertig jaar uitstellen. In een appartement in hartje Gent zien zij dat veel beter zitten dan in dat grote, afgelegen huis met al die trappen.
Droomscenario Roger: “We willen graag verhuizen naar een groot appartement in de stad met domotica en alle nodige comfort. We geven hierbij de voorkeur aan een flat op het gelijkvloers. In de stad is alles op wandelafstand en valt er enorm veel te beleven … Zeker nu ons pensioen eraan komt, is dat een groot voordeel”. “Bovendien rij ik niet met de auto”, voegt Gerda toe, “dan is het fijn als je te voet naar de winkel kan of even om de hoek naar de bakker. Ons ideale appartement is verder moduleerbaar, zodat we het in de toekomst nog kunnen aanpassen aan onze noden en wensen.”
Doemscenario Gerda: “Ons huis is bijna afbetaald. Met het geld dat we hiervoor krijgen, zouden we met gemak ons droomappartement moeten kun-
nen betalen. Maar … onze oudste dochter Jill zou graag de woning overnemen. Het zou wel fijn zijn als het huis in de familie blijft. Dan kan Roger de boomgaard in de tuin nog onderhouden, want dat doet hij enorm graag.” Roger: “We weten echter niet hoe we dit moeten regelen. Het budget van onze dochter is nog niet erg groot. We zouden het huis deels kunnen schenken, maar dan lopen we de inkomst hiervan mis en bovendien hebben we nog twee andere kinderen. En we willen onze toekomst natuurlijk ook voor onszelf veilig stellen.”
Analyse van de expert “De marktwaarde van woningen ligt momenteel hoog voor de huidige generatie jongeren. Dus het is goed dat je alvast even nadenkt over het verdere beheer van je vermogen. Heel wat mensen doen dit wanneer ze hun pensioen zien naderen. Het is dan ook niet evident om de grote gezinswoning evenredig te verdelen over de verschillende kinderen en
het opgebouwde vermogen optimaal door te geven, zonder hierbij te moeten inboeten voor je eigen woonplannen.” “Het is daarom belangrijk nu even stil te staan wanneer en op welke manier je je vermogen wil verdelen over, in dit geval, de drie kinderen. Begin hier op tijd aan en informeer je goed. In de gids 'Erfenissen, schenkingen en testamenten' vind je al heel wat informatie hierover.” “Heb je na het lezen van deze gids toch nog vragen? Dan kan je langsgaan bij een notaris of bij de adviseur woonkredieten. Zij kunnen je advies op maat geven, wat interessant kan zijn in deze situatie. Ten slotte kunnen vermogende cliënten bij KBC onder de persoonlijke vermogensservice Plus een successieadviseur raadplegen. Die zal samen met jou bekijken hoe en op welke manier je het familievermogen best kan overdragen, zodat alle partijen er voordeel uithalen.”
Heb je zelf een droomscenario voor ogen, maar weet je niet of je het kan verwezenlijken? Dan kan een persoonlijk gesprek met een specialist antwoord bieden. Zoek daarom via www.kbc.be naar je dichtsbijzijnde kantoor.
12
be/duurzamestad
Afvalverwerking
OVAM maakt noodzaak tot opportuniteit:
Trend 3
Dode stadsgrond herleeft Vlaanderen telt naar schatting 85.000 risicogronden met mogelijke bodemverontreiniging. Een groot deel daarvan ligt in de stad of de stadsrand. Vandaag zit de inventarisatie en sanering op schema om dé doelstelling te halen: alle historisch verontreinigde gronden saneren tegen 2036. Dat moet niet alleen om een gezonder leefmilieu te creëren, maar vooral om extra ruimte te geven aan kwalitatieve stadsontwikkeling. Zo worden dode percelen duurzame sites.
OVAM stimuleert ook … 1 Containerparken Met een steeds betere uitrusting dragen containerparken bij aan een duurzame sortering van afval, wat hergebruik stimuleert. De invoering van het diftarsysteem (de toepassing van het principe 'de vervuiler betaalt') deed het aandeel grofvuil de laatste 10 jaar met 25% dalen.
2 Ondergrondse sorteerstraatjes De OVAM subsidieerde de plaatsing van ondergrondse containers in Antwerpen. Deze gaan sluikstorten tegen en promoten recyclage.
3 Duurzame afvalverwerking De OVAM blijft uiteraard een actieve voorvechter van duurzame recyclage en de bestrijding van zwerfvuil. Met campagnes en gerichte inspanningen zorgt ze ervoor dat iedereen zijn steentje bijdraagt.
bodemsanering als grond van stadsontwikkeling
Op de site Waalse Krook komt onder meer de nieuwe Stedelijke Bibliotheek en een Centrum voor Nieuwe Media. Stadsgronden saneren is geen losstaand doel op zich, volgens de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) anno 2012. De stad van de toekomst combineert de sanering van vervuilde sites onmiddellijk met de herontwikkeling tot duurzame woonzones, scholen en ziekenhuizen. Samen met projectontwikkelaars, steden en gemeenten legt de OVAM de fundering voor deze evolutie met saneringsprojecten vanuit de overheid. Vervuilde gronden of ‘brownfields’ zijn een doorn in het oog van vele steden. Ze zijn slecht voor het milieu en dragen niets bij tot de stad. Samen met de OVAM worden daarom sites met bodemverontreiniging aangepakt en nieuw leven ingeblazen met een duurzame bijdrage tot de leefbaarheid. Projecten in Gent, Lokeren en Oostende zijn voorbeelden van hoe je een noodzaak kan omvormen tot opportuniteit met een ecologisch, ruimtelijk en maatschappelijk voordeel.
Samen saneren in … Gent - Op de Gentse site Waalse Krook zorgden drie textielfabrieken en een gasfabriek in de 19de eeuw voor zware bodemverontreiniging tot acht meter diep. Tijdens een sanering zal de vervuilde grond ontgraven, gezuiverd en hergebruikt worden. Vervolgens wordt de herontwikkelde site een meerwaarde voor de stad met onder meer de nieuwe Stedelijke Bibliotheek en een Centrum voor Nieuwe Media. Lokeren - In Lokeren had haarsnijderij nv Hoedhaar ( fabriek waar konijnen- en hazenhaar klaargemaakt werden voor de hoedenindustrie) van 1900 tot 1960 de grond stevig vervuild met het kwik dat nodig was bij de verwerking van konijnenvellen. Het bodemsaneringsproject van de OVAM sloopte de oude gebouwen, verwijderde het asbest en reinigde de grond. De voorheen ongebruikte ruimte krijgt nu een stedelijke invulling met groene woningen, handel en scholen.
De Hoedhaar-site voor de sanering.
Oostende - Een creosoteerfabriek (industrie waar hout wordt behandeld met creosootolie) heeft in Oostende zware sporen achtergelaten in de bodem. Het belemmerde de verdere uitbreiding van het Damiaanziekenhuis. Na onderzoek van de OVAM werd de afgraving van de vervuilde grond en opbouw van een nieuwe
vleugel slim gecombineerd, wat de duur en kostprijs van de werken danig verminderde. De sanering trad zo op als motor voor de herontwikkeling van de site. Tijdens de sanering zelf legt de OVAM de nadruk op duurzaamheid. Duurzamer saneren, dat betekent: zorgen voor een lagere CO2-uitstoot, hernieuwbare energie toepassen en een duurzaam materialengebruik. De oude afvalstoffen krijgen zo veel mogelijk een nieuwe functie als aanvul- en funderingsmateriaal of als energiebron.
Samen iets uit de grond stampen In sommige steden gaat de OVAM nog een stapje verder. Samenwerkingsverbanden met lokale besturen richten zich naast georganiseerde afvalverwerking en efficiënte bodemverontreiniging ook op projecten als zwerfvuil, stadskankers en nieuwe stadswijken. Hierbij is structuur namelijk van groot belang. De OVAM biedt er ondersteuning op maat aan. De eerste samenwerking werd opgezet met Mechelen, een stad die zowel haar aankoopbeleid wil vergroenen als efficiënt groene saneringen wil doorvoeren. De Arsenaalsite van de stad bevat enkele grote, maar door fabrieksvervuiling onbenutte gronden. De OVAM en Mechelen stelden een masterplan op voor een duurzaam ruimtegebruik en inventarisering van de bodem voor geïnteresseerde kopers. Het woonzoneproject wil de administratieve en financiële lasten voor nieuwe grondeigenaars verminderen door de Mechelse bodemverontreiniging in kaart te brengen. Zo is deze informatie sneller en beter beschikbaar voor zowel de inwoners als de stad, wat saneringsprojecten vergemakkelijkt. Duurzaam ruimtegebruik en moderne stadsontwikkeling gaan zo hand in hand.
be/duurzamestad
Elektromobiliteit
13
Trend 4
Luide kreet om schone wagens Dat 80% van de bevolking tegen 2050 in steden woont, betekent dat er steeds meer geïnvesteerd moet worden in leefbaarheid. Zo moet onder meer de CO2-uitstoot er drastisch naar beneden. En laat dat nu een van de grote voordelen zijn van elektromobiliteit: minder smog en een schone lucht. Daarnaast is geluidsoverlast verleden tijd. Elektrische wagens rijden namelijk geruisloos door de straten. Een waar plezier voor de oren. Bij een duurzame stad, hoort kortom een duurzame wagen!
Zelfs de rijscholen in Oslo gebruiken de elektrische Nissan Leaf.
Ga mee met de stroom! In de duurzame stad van de toekomst wordt ecologisch leven een must. Bij de aanschaf van een nieuwe wagen kan je dus niet meer om de elektrische wagen heen. Zeker nu de olieprijzen aan de pomp de pan uitswingen, biedt dit type wagen eens te meer de oplossing.
Ola Elvestuen, viceburgemeester van Oslo, vertelt gepassioneerd over zijn elektrische stad.
De Belgische overheid wil elektrisch rijden stimuleren. Zo krijgen particulieren een belastingsvermindering van 30% op de aankoopprijs van het voertuig (maximaal € 9.510) tot eind 2012. Verder betalen ze de laagste BIV (eenmalige taks bij aankoop van een auto) en de laagste jaarlijkse rijtaks. Maar het kan nog uitgebreider, dat bewijzen ze in Noorwegen. Hoewel het land rijk werd door fossiele brandstoffen, is het pionier in het weren ervan. Oslo wordt niet voor niets de hoofdstad van de elektrische auto genoemd, met haar 1.800 voertuigen en meer dan 400 laadpalen.
Oslo: elektrische stad
Baard Vegar Solhjell, minister van Leefmilieu van Noorwegen, is enthousiast over het elektrisch wagenpark.
Elektrisch rijden wordt in Noorwegen al aangemoedigd van bij de rijopleiding. Die gebeurt net als het rijexamen met een elektrische wagen. Daarnaast worden o.a. bedrijven, wooncomplexen en shopping centers gesubsidieerd voor het in-
stalleren van laadpalen. De subsidies lopen op tot € 1.200 per oplaadpunt (60% van de installatiekosten). Verder heft het land geen invoertaksen op elektrische voertuigen (EV’s), worden autogebruikers met EV’s vrijgesteld van btw en rijtaksen, is er geen tolheffing voor hen op snelwegen of in tunnels en mogen ze hun auto gratis parkeren en gratis opladen op daarvoor bestemde parkeer- en laadplaatsen. Elke elektrische wagen in Noorwegen heeft tevens een nummerplaat die begint met de letters EL, waardoor de chauffeurs dankbaar gebruik kunnen maken van de rijstroken die bestemd zijn voor het openbaar vervoer en taxi’s. Bijzonder handig in de drukke spits, vaarwel files! Ten slotte nog dit: wie in Noorwegen elektrisch rijdt, krijgt van zijn energieleverancier een gunsttarief, niet enkel voor zijn mobiele energie, maar voor alle huishoudelijk elektrisch verbruik.
Autodealer Nissan ziet de grote voordelen in van deze ‘incentivepolitiek’. In Noorwegen werden er ondertussen al meer dan 2.000 exemplaren verkocht van hun elektrische wagen, de Nissan Leaf. De Leaf belichaamt dan ook in zijn eentje de mobiliteit van morgen: duurzaam en functioneel. Hij heeft geen uitlaat meer, geen schadelijke emissies en een rijbereik van 175 kilometer, wat overeenstemt met het gemiddelde dagelijkse traject van de meeste Europeanen. Dat alles leverde de wagen de titel ‘Auto van het Jaar 2011’ op. De wagen is overigens een technologisch hoogstandje dat 100% elektrisch is. Zo is er optioneel een spoiler met zonnepaneel op het dak en heeft de wagen een slimme schakelpook. De Nissan Leaf is bovendien voor meer dan 95% recycleerbaar. Kortom, een wagen die houdt van de planeet.
14
be/duurzamestad
Elektromobiliteit
Getest!
Nissan Leaf, Car of the Year 2011: De toekomst is mooi elektrisch!
Nathalie Bekx: "Elke zichzelf respecterende autofabrikant experimenteert met elektrische motoren. Maar meestal steken de klassieke autoconstructeurs gewoon elektrische batterijen in een bestaand model. Niet zo bij Nissan: Nissan Leaf is de eerste complete elektrische wagen op de markt die dan ook vorig jaar terecht de titel binnenhaalde van Car of the Year. Dat merkte ik meteen als ik de auto opstartte. Een volledig elektrisch en gestroomlijnd dashboard heet je vriendelijk
welkom en je start de auto met een soort muisknop. Daarnaast zorgt het zonnepaneeltje achteraan voor extra energie voor de ruitenwissers. Rijden met de Nissan Leaf is kinderspel. Alles wijst zichzelf uit en is 100% elektrisch gestuurd: van de ruiten, over de deurvergrendeling tot de boompjes die op het dashboard bewijzen hoe je al rijdend de planeet redt.
zoemt geluidloos over de weg en het prachtige design geeft heel wat voetgangers het nakijken: als chauffeur van zo’n uitstekende elektrische wagen voel je dat je met de auto van de toekomst rijdt en lijken alle andere wagens op de weg erg gedateerd. Je maakt geen lawaai en je vervuilt niet. En omdat je geen CO2-uitstoot produceert, betaal je er evenmin belastingen voor.
Rijden met de Nissan Leaf is een heel aparte ervaring. De auto
De auto geeft je zelfs tips voor je rijstijl: je kunt heel snel optrekken, maar je ziet meteen hoeveel energie je daarbij gebruikt. Bij 90 km per uur op de autoweg verbruik ik haast niets en als ik afrem geeft het dashboard aan dat de auto zich terug oplaadt.
“Rijden met de Nissan Leaf is kinderspel. Alles wijst zichzelf uit en is 100% elektrisch gestuurd.” Nathalie Bekx testte de nieuwe Nissan Leaf.
Uiteraard moesten vrienden en familie eens meerijden. Enthousiasme alom en reacties als deze: wat een prachtige wagen, je zit toch wel
Win een weekend de Nissan Leaf ! Wil je zelf eens met een elektrische wagen rijden? Dat kan! Neem deel aan onze trendenquête (meer informatie op pagina 16) en maak kans op een Nissan Leaf voor een weekend! erg comfortabel, ongelooflijk die stilte, nog nooit zo’n heldere radio gehoord in een wagen, wat een grote koffer enz. Zelfs dorpsbewoners die ik in jaren niet meer had gezien, vroegen om een testritje. Maar weet je wat nog het meest meeviel? De actieradius! Met een volledig opgeladen Nissan Leaf rij je vlot 170 km. Met een kantoor in Mechelen en veel klanten in Brussel, kan ik dus vlot tweemaal op een dag in de hoofdstad geraken. Opladen doe je heel eenvoudig: je steekt ’s avonds de kabel in het stopcontact en ’s morgens is je wagen volledig opgeladen. En het kan nog gemakkelijker. Bij Total in Vilvoorde ging ik mijn wagen snel tot 80% volladen op een kwartiertje via de 'Quick Charge'. Maar daarnaast kan je voor thuis of kantoor
oplaadinfrastructuur aankopen die je wagen oplaadt in amper 4 uur en waarvan je het aankoopbedrag voor 40% mag afschrijven van je belasting. Met spijt in het hart bracht ik de Nissan Leaf terug na een weekje. Erg opvallend: ik had de hele periode niet moeten tanken en dat betekende 80 euro minder uitgave voor mij. In de plaats daarvan had ik de Nissan Leaf drie keer opgeladen en alles samen had me dat nauwelijks 6 euro gekost aan elektriciteit aan nachttarief. Toen ik hoorde dat je 5 jaar garantie krijgt op de batterijen, heb ik prompt een prijsofferte gevraagd voor een Nissan Leaf. Dus als je binnenkort een zwarte Nissan Leaf ziet rijden in Brussel, dan is er veel kans dat ik achter het stuur zit."
be/duurzamestad
Elektromobiliteit
15
Energiezuinige taxi’s in Amsterdam, London en New York Elektrische wagens zijn met hun nuluitstoot de perfecte wagens voor in de stad. Ze verminderen niet alleen de gebruikskosten voor de eigenaars, maar helpen daarnaast de luchtvervuiling te beperken. Dat begrepen ze goed in Amsterdam, waar TAXI-E sinds 19 maart met een 20-tal elektrisch aangedreven Nissan Leafs, lastminute taxiservices vanaf Schiphol naar Amsterdam aanbiedt. Doordat de LEAF emissievrij is, wordt per taxirit een uitstoot van circa 6 kilogram CO2 bespaard in vergelijking met een gewone taxi. En niet alleen het milieu wint erbij, maar ook de reiziger. Zo betaal je 25 euro voor een rit met TAXIE. Dat is ongeveer de helft van de prijs met een andere taxi. Het succesverhaal wordt overigens ook opgepikt in andere landen. Tussen 2013 en 2017 zullen 13.000 New York taxi’s vervangen worden door Nissan NV200-modellen. Daarvan zal een gedeelte 100% elektrisch zijn. Verder zijn in Londen volop onderhandelingen bezig om de klassieke taxi’s te vervangen door milieuvriendelijkere modellen van Nissan.
"Tussen 2013 en 2017 zullen 13.000 New York taxi’s vervangen worden door Nissan NV200-modellen. Daarvan zal een gedeelte 100% elektrisch zijn."
Total Belgium investeert in oplaadinfrastructuur Als leverancier van mobiliteitsenergie investeert Total Belgium in ‘Plug to Drive’, een experimenteel netwerk van ‘Quick Charge’ oplaadpunten voor elektrische voertuigen. “Verschillende autoconstructeurs kondigden in 2009 aan dat ze op de markt gingen komen met 100% elektrische voertuigen”, vertelt Benoit Walckiers van Total Belgium. “Daar-
om leek het voor ons belangrijk om die eerste elektrische voertuigen te kunnen bedienen. In een eerste fase rustte Total Belgium twaalf servicestations uit met ‘Quick Charge’ oplaadpunten. Daarmee kan de batterij in minder dan 30 minuten tijd tot 80% worden opgeladen. Tijdens deze testperiode willen we de technische en economische haalbaarheid van
een snelle oplaadinfrastructuur evalueren. Na deze evaluatie van dit proefproject bekijken we dan of we op grote schaal oplaadpunten kunnen plaatsen. Total Belgium wil zo een pionier zijn, want uiteindelijk zijn we meer dan leverancier van brandstoffen. We willen automobilisten mobiliteitsoplossingen aanreiken.”
Elektrisch rijden loont! De voordelen van een elektrische wagen zijn talrijk. We zetten er enkele op een rijtje: • Je krijgt een belastingsvermindering van 30% op de aankoopprijs van het voertuig. Concreet: voor een Nissan Leaf van € 36.990 betaal je na deze korting nog € 27.480 (indien je aanspraak maakt op de maximale belastingsvermindering) • Je betaalt de laagste BIV (eenmalige taks bij aankoop van een auto) • Je betaalt de laagste jaarlijkse rijtaks • Je wagen opladen is een pak goedkoper dan benzine tanken. • Dankzij de ‘Quick Charge’ laadpunten verloopt laden snel en efficiënt • Zelf in een semisnelle laadpaal investeren is voordelig. Je kan de installatie bij je belastingsaangifte inbrengen aan 40% (met een maximum van € 260) tot eind 2012. De elektrische wagen is dus eens te meer de wagen van de toekomst.
Win een duurzaam weekendje weg ... ... met een Mechelenbon ter waarde van 60 euro.
... in een kerkkamer van het Martin's Patershof in Mechelen 1 nacht vo
... met een Vlaanderen Vakantiecheques ter waarde van 250 euro: dé manier om vakantie in
en ontbijt.
or 2 personen, met parking
Vlaanderen cadeau te doen en onze steden van vandaag en morgen te ontdekken www.vlaanderenvakantiecheque.be.
... met de N issan Leaf v oor een weeken d.
Vul onze trendenquête in op xenarjo.be Woon jij in 2050 in de stad? Hoe kan ze jou overtuigen?
n? i u t é v i r p n e e 1. Met
2. Met betaalbare woningen? 3. Aanbod van elektrische wagens?
n? e g in n o w e m a z r u u d 4. Met
5. Met een kindvriendelijk aanbod?
be
trends van vandaag scenario's voor morgen
“Wat zie jij veranderen in de samenleving en hoe gaan we daar in de toekomst het best mee om?”
