Durf te zeggen: wij vormen jongeren voor het leven. Saleshoogleraar dr. Willem Verbeke: Pedagogisch aanbod Luc Stevens voor schoolleiders

Nummer 2 | Jaargang 12 | Februari 2012

Pedagogisch aanbod Luc Stevens voor schoolleiders en docenten Interview met Melanchthonrector Nico van den Eijkel Veel gemeenten dragen bij aan Accent Avondschool

Saleshoogleraar dr. Willem Verbeke:

‘Durf te zeggen: wij vormen jongeren voor het leven’

Colofon

In dit nummer

CVOpen is het huisorgaan van de Vereniging voor Christelijk

‘Zeg op de Open Dag: wij vormen jongeren voor het leven’

Voortgezet Onderwijs te Rotterdam en omgeving (CVO). Het verschijnt drie keer per jaar en wordt toegestuurd aan ruim 2.300 medewerkers van CVO en aan relaties.

Saleshoogleraar Verbeke Uitgever

leert docenten hun school

Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs

te verkopen.

2

te Rotterdam en omgeving (CVO) Henegouwerplein 14, 3021 PM Rotterdam Postbus 2152, 3000 CD Rotterdam Tel. (010) 217 13 99 Fax (010) 411 42 78 Internet www.cvo.nl

Interview met Melanchthonrector Nico van den Eijkel

Redactie

‘Bedrijfseconomisch

Albert Bosma, Nicole Lobbe, Ramona Bouchée-Montfrooij,

orde op zaken stellen,

Ron van Rossum, Arjen Toet, Nicolette van Velden en

en de onderwijskwaliteit

Anja de Zeeuw

bewaken.’

E-mail [email protected]

16

Redactieadres Verenigingsbureau CVO t.a.v. redactie CVOpen Postbus 2152 3000 CD Rotterdam E-mail [email protected]

Verder aandacht voor

Eindredactie

5

Veel gemeenten dragen bij aan Accent Avondschool

6

Accent Onderwijsondersteuning over handelingsgericht werken

hAAi, Rotterdam

7

Eerste paal nieuwbouw Calvijn Groene Hart de grond in

Beeld

8

Raad van Toezicht (2): ‘Geweten van de familie’

Hans den Engelsman, Leen Rademaker e.a.

12

Nieuws van de scholen

Coverfoto

15

De (CVO)pen aan een gast: Cocky Fortuin

19

In gesprek met Caroline van der Giessen

Quantes Artoos, Den Haag

20

Column door Dirk Oosthoek

Aan dit nummer werkten mee:

20

Nieuws van de scholen

23

Personalia

24

De hobby van Marjoleine Krijgsman

Communicatieadviesbureau Anja de Zeeuw, Gouda Ontwerp

Rick Keus, Michelle Muus, Kees Trappenburg,

Rick Keus Druk

Cocky Fortuin (CPS), De Nieuwe Lijn tekst & communicatie, Anja de Zeeuw (Communicatieadviesbureau Anja de Zeeuw)

Littooij

Inspiratie Een kijkje op PENTA Godfried Richter

In mijn laatste column heb ik mijn zorgen geuit over de beleidsarme

Als eerste CVO-school

het om verschillende redenen onverstandig is af te geven op de politieke

kreeg Godfried Richter het

besluitvorming. We hebben onze volksvertegenwoordiging immers

certificaat Veilig Rond en

democratisch gekozen. Belangrijker is nog dat we de komende periode

In School (VRIS) van JOS.

moeten benutten om CVO verder te ontwikkelen en als organisatie

10

bezuinigingsstrategie van onze overheid. Ook tijdens de Nieuwjaarsbijeenkomst heb ik hierbij stilgestaan. Tegelijkertijd realiseer ik me dat

krachtiger te maken. Niet alleen voor alle collega’s, maar ook voor alle leerlingen binnen onze scholen. Voor hen doen we het allemaal. Misschien klinkt u dat wat gemakkelijk in de oren, maar echte verandering wordt pas bereikt wanneer de persoon of de organisatie

Luc Stevens wil optimale interactie tussen docent en leerling Speciaal pedagogisch aanbod voor schoolleiders en docenten van CVO.

22

die wil veranderen dat ook zélf nodig vindt. Een interne drive heeft, dus. Ik ben dan ook blij met initiatieven van de CVO-scholen om dat interne

^^vuur bij alle collega’s verder aan te wakkeren. Dat maakt namelijk het verschil! Zo hield Melanchthon onlangs een inspiratiedag, kopje misschien waar prof.dr. Willem Verbeke sprak over The Golden Circle (zie ook ietsje anders het volgende artikel in dit blad). formuleren, zodat het iets beter past?

« Het gaat om vorming van ‘heel de mens’ en de docent is daarin een sleutelfiguur. » Tegen de trend in wil CVO de opvoedkundige en vormende taak van ons onderwijs in zijn waarde laten. De volledige ontwikkeling van kinderen

Van de redactie

is, ook gezien onze christelijke identiteit, ons hoogste doel. Het gaat om vorming van ‘heel de mens’ en de docent is daarin een sleutelfiguur.

Het aantal online communicatiemiddelen en platforms blijft

Daarom willen we ook sterk inzetten op de vorming van docenten en

toenemen. CVO zet ook stappen op dit gebied, met een digitale

onderwijsondersteunende medewerkers zelf. Niet alleen door een

nieuwsbrief voor medewerkers, CVO-nieuws. Medio november

verdere professionalisering op hun vakgebied, maar ook door bewust-

werd de eerste via de rectoren en directeuren verstuurd, en

wording op persoonlijk vlak. Wanneer een medewerker zijn of haar

begin april verschijnt de volgende. Ook een eerste Nieuwsflits,

diepere drijfveren kent, met de sterktes en zwaktes die daarbij horen,

een tussentijds bericht over één onderwerp, heeft de CVO’ers

kan hij of zij deze inzetten om jonge mensen nog beter te begeleiden

inmiddels bereikt. Toch gaat er niets boven communicatie in real life.

bij het vinden van hun weg in het leven.

Elkaar ontmoeten heeft veel meerwaarde boven het uitwisselen van bits and bytes. Dat bleek ook weer op de nieuwjaarsbijeenkomst

De komende vier jaar zullen alle 1.700 docenten daarom een drie-

van CVO, die op 10 januari plaatsvond in Melanchthon Mathenesse.

daagse scholing Pedagogische Tact krijgen aangeboden onder leiding

Velen raakten daar geanimeerd in gesprek (foto).

van prof.dr. Luc Stevens, directeur van het Nederlands Instituut Voor Onderwijs en opvoedingszaken (NIVOZ). Op korte termijn zal

Ook in het openingsartikel van dit nummer staat persoonlijk contact

de eerste groep starten. Lees hierover meer op pagina 22-23.

centraal, zoals op de Open Dag of het Open Huis van de school. Waarmee kun je ouders en leerlingen overtuigen om zich aan te

Ik wens u veel inspiratie toe!

melden? Prof.dr. Willem Verbeke, expert in sales en marketing, laat zijn licht over deze vraag schijnen. Van één ding is hij overtuigd:

Wim P. Littooij

Companies don’t buy, people do.

Voorzitter van de Raad van Bestuur van

Richt je op mensen, op hun

de Vereniging voor CVO te Rotterdam en omgeving

behoeften en vragen, dan snijdt een wervingspraatje hout!

Meer informatie op www.nivoz.nl



C V Open

Februari 2012

« Communiceer van binnen naar buiten. » Dr. Willem Verbeke, hoogleraar sales en accountmanagement aan de Erasmus Universiteit

Willem Verbeke spreekt regelmatig bedrijven in Nederland en Europa toe. Veel hebben er succes met het toepassen van zijn theorieën.





2

C V Open

Februari 2012

Saleshoogleraar Willem Verbeke geeft advies voor Open Dagen

‘Durf te zeggen: wij vormen jongeren voor het leven’ Vertel ouders en leerlingen niet wat je doet of

Hoe kunnen we leerlingen en ouders naar onze scholen trekken? Die vraag stond centraal tijdens de inspiratiedag van Melanchthon,

hoe je onderwijs geeft, maar vertel waarom je

die gehouden werd op 11 januari in Rotterdam-Schiebroek. Aan het begin van het seminar vertoonde gastspreker Willem

een goede school bent, en de aanmeldingen

Verbeke een filmpje van de visionaire Amerikaanse denker Simon Sinek over The Golden Circle. De gouden cirkel houdt in

nemen toe. Begin je verhaal met het ‘waarom’,

dat het succesvoller is om te denken, handelen en communiceren vanuit het waarom (why), de binnenste ring van de cirkel, dan

communiceer van binnen naar buiten.

vanuit het hoe (how) en wat (what), de ringen daaromheen.

Alle inspirerende wereldleiders en toonaan-

Wie vertelt waarom hij bezig is, trekt mensen aan die deze motivatie delen en zich er ook aan toewijden, stelt Sinek.

gevende organisaties doen het zo, en daarmee

Handelend en pratend vanuit je bestaansreden doe je een appèl op het deel van het menselijk brein waarin beslissingen worden

hebben ze succes.

genomen, het zogeheten limbisch brein. Sineks credo is: ‘Mensen kopen niet wat je doet, maar ze kopen waarom je het doet.’

Dat hield saleshoogleraar dr. Willem Verbeke

In het filmpje geeft hij het voorbeeld van de firma Apple, die voortdurend uitdaagt en grenzen verlegt en daardoor marktleider

de docenten, teamleiders en directieleden van

werd op computergebied. Ook vertelt hij over de gebroeders Wright, die als ongeletterde en niet-kapitaalkrachtige fietsen-

acht Melanchthonvestigingen voor tijdens hun

makers erin slaagden de eerste gemotoriseerde vlucht te maken. Verder is Martin Luther King een bewijs van zijn stelling: King kreeg

inspiratiedag. Hij leerde hen hoe ze hun school

zonder steun van massamedia, maar met zijn speeches over ‘I believe…, I believe…, I believe…’ 250.000 mensen op de been voor

konden ‘verkopen’ op de Open Dagen.

de legendarische ‘mars op Washington’, de grootste mensenrechtenbetoging ooit.

Imprinten en shapen Verbeke past ‘de gouden cirkel’ toe op het fenomeen school. ‘Waarom komen mensen naar deze school? Heeft ze meer geld, een mooier gebouw, een grotere gymzaal of een betere kantine? Die dingen vormen het what van de school, maar wat is het why?’, vroeg hij. ‘Waarom komt u elke dag uw bed uit, om op Melanchthon te gaan werken? Wat vertelt u aan de ouders?’





3

C V Open

Februari 2012

»

Eerst schetste de hoogleraar de context: ‘Jonge mensen zijn

Dat moeten leraren leerlingen bijbrengen met voorbeelden,

zoekend. Hoewel we denken dat ze al gevormd zijn, is dat niet zo.

teamwork en sport. Ruggengraat aankweken is echter een van

Mensen tussen de 12 en 21 verkeren in de meest gevoelige

de moeilijkste dingen.’

leeftijdsfase, hun neocortex is nog niet uitgegroeid. Jonge mensen kunnen daarom niet zelf beslissen over hun toekomst. Verder

Omdat Verbeke ook psycholoog is, vertelt hij het verhaal van

hebben jonge mensen er behoefte aan bij een groep te horen.

de marshmellow-test. Die test gaat over delay of gratification,

They need to belong.

uitstel van beloning. ‘Kinderen die hun huiswerk moesten maken,

Als school moet je dus antwoord geven op de vragen van zoekende

konden in de test kiezen of ze vooraf een marshmellow wilden of

mensen, en dat antwoord moet je dúrven geven. Verder moet je

achteraf, wanneer ze het huiswerk afhadden. Degenen die voor

de goede groep nu voor hen vormen.

het laatste kozen, bleken het twintig jaar later verder geschopt te hebben in de maatschappij dan de anderen. Afzien, doorzetten, leidt tot meer succes, geluk en gezondheid. Karaktervorming is

« Jonge mensen zijn zoekend. »

goed voor het hele leven.‘

Andere tips

Daar komt bij dat de wereld er over tien, twintig jaar anders uit zal zien dan nu. China en Brazilië komen op als economische

Het is ook nuttig om op Open Dagen namen van een aantal

grootmachten, en mensen in Nederland en Europa moeten

succesvolle oud-leerlingen te noemen tegenover ouders en

vooral flexibel en creatief zijn. Als leraar moet je durven zeggen:

leerlingen, zegt Verbeke. Voor Melanchthon zijn dat bijvoorbeeld:

de wereld verandert, maar ik geloof dat ik weet wat voor jou de

atlete Nelli Cooman, oud-staatssecretaris Rick van der Ploeg,

beste toekomst is. Leraren hebben een grote verantwoordelijkheid

columnist Hugo Borst en golfer Jos Luiten. Een andere tip van

om kinderen te vormen, hen voor te bereiden op de toekomst,

Verbeke is: durf te zeggen waar je als school goed in bent.

hen ertegen te wapenen. Ze leiden jonge mensen op om te

‘Zeg: wat wij de leerlingen geven, maakt hen succesvol.

overleven in de toekomst.

Wij geven hen zin en waarde voor de toekomst.’

Leraren moeten weten dat ze meer invloed op leerlingen hebben

Ook als land mogen we trots zijn en dat uitdragen, vindt Verbeke,

dan topsporters, politici en hoogleraren. Wat zij in de hoofden

zelf Belg van geboorte. ‘Nederland heeft het beste koningshuis in

van de jongeren kunnen stoppen, komt er later uit – zo werkt

Europa, het is vice-wereldkampioen voetbal en wereldkampioen

het brein nu eenmaal. Dat noemen we in de biologie ‘imprinten’

honkbal en bridge. Onlangs won Nederland nog het Europees

of ‘shapen’. De jongeren gaan het leren, onthouden en toepassen.’

kampioenschap allround schaatsen. Leraren moeten dat ook durven uit te dragen.’

De marshmellow-test

Tot slot is het advies van Verbeke aan scholen: maak een LinkedIn-

Verbeke vindt niet dat scholen moeten streven naar maximaal

groep of een Facebookpagina voor leerlingen, met communities,

geluk voor leerlingen, of dat leerlingen ‘blij zijn met zichzelf’

zodat er discussiegroepen ontstaan. Dat is ook voor oud-leerlingen

of ‘in balans zijn’. Hij zegt: ‘Scholen moeten leerlingen vormen,

interessant. Verbeke heeft zelf deze ervaring met de University of

en dat is iets anders dan hen gelukkig maken. Vormen is

Pennsylvania in Philadelphia waar hij studeerde. ‘Daar ben ik heel

essentieel, geluk komt daarna wel. Met vormen bedoel ik dat

trots op, dan hoor je erbij, dan ben je lid van de groep. Dat willen

leerlingen leren doorzetten, wilskracht ontwikkelen, zich niet

mensen.’

uit het veld laten slaan door tegenslag, weer opstaan, keuzes (Anja de Zeeuw)

leren maken.

CV Willem Verbeke Dr. Willem Verbeke is bijzonder hoogleraar sales en accountmanagement aan de Erasmus Universiteit. Hij is in zijn werk vooral bezig met neuro-economics, het verband tussen marketing, organisatiekunde en neurowetenschap.

Inmiddels hebben veel bedrijven in Nederland en heel Europa structurele omzetstijgingen gerealiseerd door het toepassen van Verbekes theorieën.

Verbeke vindt niet dat scholen moeten streven naar maximaal geluk voor leerlingen.

Meer informatie: www.willemverbeke.nl

Het filmpje is te vinden op www.youtube.com, trefwoorden: Simon Sinek The Golden Circle





4

C V Open

Februari 2012

De Accent Avondschool werd in 2011 verrast door forse bezuinigingen van de gemeente Rotterdam. De algemene directie van Accent moest daarom ingrijpende maatregelen nemen om deze korting op het budget op te vangen en zo het bestaan van de Avondschool te kunnen continueren.

Veel gemeenten dragen bij aan het werk van Accent Avondschool Op twee locaties is een lesavond geschrapt. Het aantal aangeboden vakken is verminderd en zowel docenten als directie hebben vijftien procent salaris ingeleverd. Door effectief te lobbyen zijn de inkomsten gestegen. Niet alleen burgemeester Aboutaleb maar ook veel wethouders, gemeenteraadsleden en directeuren van onderwijsinstanties bezochten inmiddels een locatie van de Avondschool. Ze zagen met eigen ogen hoe de cursisten er werken aan hun algemene ontwikkeling, zelfvertrouwen, weerbaarheid en sociale vaardigheden. Burgemeester Aboutaleb bezoekt de locatie Centrum.

Structurele subsidie De gemeenten Albrandswaard, Barendrecht, Capelle aan den IJssel, Krimpen aan den IJssel, Spijkenisse en Lansingerland betalen voor deelname van cursisten uit hun dorp. Schiedam zoekt nog geld hiervoor. Ook Vlaardingen wordt nog benaderd. Volgens Arie Kooyman, de directeur van Accent, lukt het in 2012 om met een sluitende begroting te draaien. Volgens Jan van Dijk, directeur bedrijfsvoering van Accent, heeft het hoofd van de Rotterdamse dienst Jeugd, Onderwijs en Samenleving (JOS), Ineke Bakker, tijdens een recent bezoek aan de Avondschool, bevestigd dat de subsidie die de gemeente Rotterdam heeft toegekend als structureel mag worden beschouwd voor

Links wethouder Werner ten Kate van Lansingerland, met een raadsdelegatie op bezoek op de locatie Centrum.

de huidige collegeperiode.

« W  erken aan zelfvertrouwen, weerbaarheid en sociale vaardigheden. » De Accent Avondschool geeft les aan volwassenen met een verstandelijke beperking uit Rotterdam en omgeving. De leerlingen betalen een bescheiden bedrag voor hun lessen: € 75,- voor een jaar lang één avond per week naar school, en € 112,50 voor twee avonden per week. De Accent Avondschool heeft locaties in Rotterdam-Centrum (Vijverhofstraat), Delfshaven (Japarastraat), Rotterdam-Zuid (Talingstraat) De cursisten uit Barendrecht laten trots hun diploma zien, gehaald op de locatie Zuid.

en Hoogvliet (Max Havelaarweg). Meer informatie op www.accentavondschool.nl





5

C V Open

Februari 2012

Nieuws

van Accent Onderwijsondersteuning het expertisecentrum van CVO

‘Handelingsgericht werken’ lijkt dit schooljaar het credo te zijn; de term duikt overal op. Bij Accent Onderwijsondersteuning weten ze van de hoed en de rand. Hanneke Visser, psychologe van Accent, vertelt wat ‘HGW’ is en hoe je het in praktijk kunt brengen.

'Grotere gedragsproblemen kunnen voorkomen worden.'

Handelingsgericht werken doe je zó

Hanneke Visser heeft om te beginnen een

Training inkopen

geruststellende boodschap: ‘Handelings-

Wat doen CVO-scholen al aan handelings-

gericht werken is niets nieuws, veel scholen

gericht werken en wat is een volgende stap?

werken al systematisch en transparant,

‘Veel scholen doen aan goede signalering van

schreven in de jaren negentig voor

volgens bepaalde principes. Die principes

problemen en doorverwijzing, en ze betrekken

psychologen en pedagogen een hand-

zijn: positieve kanten van leerlingen benutten,

ouders bij het onderwijs, al dan niet met hulp

boek over ‘handelingsgericht werken’.

doelgericht werken (ieder gesprek leidt tot

van de schooloudercontactpersonen.

Vervolgens hebben ze varianten van dit

actie), samenwerken met ouders, aandacht

Mijn advies aan CVO-scholen is: kijk eens

boek gemaakt, gericht op docenten-

voor de rol van de docent, en de leerling zien in

systematisch naar de principes van handelings-

teams en intern begeleiders. Ze proberen

relatie tot de omgeving waarin hij/zij opgroeit.’

gericht werken. Vraag je af: wat doen we al en

te doorbreken dat psychologisch onder-

wat nog niet? Bespreek dat met het team, en

zoek alleen leidt tot meer wéten over

Leerlingbesprekingen

Oorsprong van de term

Noëlle Pameijer en Tanja van Beukering

besluit welke menskracht of trainingen je moet

een kind. Er moeten concrete adviezen

Handelingsgericht werken beslaat een breed

inkopen. Beter minder dan meer, het is beter

en afspraken uit volgen, vinden ze,

terrein: ‘Welke leerlingen neem je aan, welke

één training goed in te bedden in de school,

anders heeft onderzoek geen zin.

leerlingen bespreek je in de teamvergadering,

dan er drie te organiseren, zonder vervolg.’

welke leerlingen gaan er naar het zorgteamoverleg? Heb je die lijn helder, dan ben je als

Ondersteuning

school preventief bezig, en dat is belangrijk.

De psychologen van Accent Onderwijsonder-

Wacht niet op de labels voor de leerlingen!’

steuning zijn graag bereid scholen verder

Relatie met onderwijsbeleid

De principes van handelingsgericht

te ondersteunen op twee niveaus: op beleids-

werken komen terug in het onderwijs-

Op veel scholen kan meer systematiek

niveau en op de werkvloer. Ze kunnen

programma ‘Beter Presteren’ van

gebracht worden in de leerlingbesprekingen,

bijvoorbeeld meedenken over de zorglijn op

het Rotterdams Onderwijsbeleid,

zodat die efficiënter verlopen en er concretere

een school, de formulieren die een school

al komt de term er niet letterlijk in voor.

afspraken gemaakt worden over de aanpak

gebruikt evalueren, groepshandelingsplannen

Ook heeft handelingsgericht werken

van een leerling. ‘Vaak blijft het nu bij:

helpen schrijven of in de klas een leerling

duidelijk raakvlakken met de operatie

het loopt uit de hand met die en die leerling,

observeren om te kunnen adviseren over

Passend onderwijs van minister

hij of zij is totaal niet aanspreekbaar. Maar als

een eventueel psychologisch onderzoek.

Van Bijsterveldt, waarin de onderwijs-

docenten gedrag van leerlingen objectiever

‘Haal de gedragswetenschapper eerder in

leren benoemen, kunnen ze beter met elkaar

de school, zet zwaarder in aan de voorkant,

bespreken wat er aan de hand is en wat er

dat is beter dan aan het einde.’

behoeften van de leerling centraal staan.

gedaan kan worden. Zo kunnen grotere gedragsproblemen voorkomen worden.’

[Anja de Zeeuw]



Meer informatie op www.cvoaccent.nl



6

C V Open

Februari 2012

Eerste paal nieuwbouw Calvijn Groene Hart de grond in

Drie vleugels met ronde hoeken

Calvijn rector M artine assiste V ert wet houder isser (rechts) bij het Jeroen slaan Gebben van de eerste p aal.

De kop is eraf: op maandag 12 december is

Alle onderwijsteams krijgen in het gebouw een eigen vleugel,

de eerste paal voor Calvijn Groene Hart geslagen.

waardoor de kleinschaligheid gewaarborgd wordt. In de vleugels komen behalve lokalen ook leerpleinen. Andere eigentijdse faciliteiten zijn onder meer een laboratorium voor de binas-

Begin volgend jaar hoopt de school het nieuwe

vakken en ateliers voor de kunstvakken. In totaal wordt 9.000 m2 vloeroppervlakte gerealiseerd.

gebouw te betrekken met zo’n 1.300 leerlingen.

Onderwijscampus Het was Jeroen Gebben, wethouder onderwijs van de gemeente

De nieuwbouw van Groene Hart maakt deel uit van de onderwijs-

Barendrecht, die, terzijde gestaan door algemeen rector

campus Lagewei, aan de zuidkant van Barendrecht. Behalve

Martine Visser van CSG Calvijn, de feestelijke eerste paal

de vestiging van Calvijn komen hier ook een nieuwe school voor

sloeg van het nieuwe gebouw voor Calvijn Groene Hart aan de

het Dalton Lyceum en een multifunctionele accommodatie (MFA).

3e Barendrechtseweg. Zo'n honderd genodigden keken daarbij

Daarin worden gymnastiekruimten ondergebracht en ook extra

toe: leerlingen, ouders, personeel, buren, collega’s van andere

onderwijsruimten, om de verwachte piek in het leerlingaantal

Calvijnvestigingen en het CVO-bureau, en vertegenwoordigers

van beide scholen op te kunnen vangen.

van de gemeente en bouwende partijen.

Ongeveer 3.000 leerlingen zullen gebruikmaken van de campus,

Na het Europese aanbestedingstraject is intussen bekend dat

waarvan ruim 1.300 op Calvijn Groene Hart. De investering voor

VORM bouw (bouwkundig aannemer), Verkaart Groep (installateur

de hele campus bedraagt ruim 20 miljoen euro. Begin 2013

voor onder meer de verwarming en ventilatie) en HVL (elektro-

wordt de opening verwacht.

technisch aannemer) de school gaan bouwen.

Het belooft een fraai gebouw te worden voor een mavo-,

Mecanoo Architecten uit Delft hebben het gebouw ontworpen.

havo- en vwo (atheneum)-school ‘met onderwijs dat klopt’.

Het bestaat uit drie vleugels, die door middel van een grote [Ruud de Weger en Arjen Toet]

aula met elkaar verbonden zijn. De nieuwe school heeft aan de buitenzijde afgeronde hoeken, wat zorgt voor een vriendelijke uitstraling.

Meer informatie op www.calvijn.nl > vestiging Groene Hart

Een grote aula verbindt de drie vleugels.





7

C V Open

Februari 2012

Op deze pagina’s komen opnieuw drie leden van CVO’s Raad van Toezicht aan het woord: Dirk Louter, Dion van Steensel en Roel Toppen. Zij vormen met Harm Bart, Jan van den Bos en Heleen de Haan de club die Raad van Bestuur Wim Littooij controleert en adviseert. In het vorige nummer van CVOpen stond een interview met laatstgenoemden.

Raad van Toezicht went aan nieuwe rol (2)

‘Geweten van de familie’ De een noemt toezicht houden ‘het externe

twintig jaar auditor (externe accountant) bij het ministerie van OCW. ‘Doordecentralisatie houdt in dat CVO zowel economisch

geweten van de familiecultuur zijn’. De ander

als juridisch eigenaar is van nieuwe schoolgebouwen. Tot voor kort was de gemeente juridisch eigenaar. Geld dat de gemeente van

karakteriseert het als: ‘af en toe eens hoog

het rijk krijgt voor het onderhoud van de CVO-gebouwen, moet ze doorstorten. Het spannende is of dit volledig gebeurt.’ CVO loopt

overvliegen’. De derde vult het in als ‘kritisch

zo weliswaar meer financieel risico, maar heeft ook meer te zeggen over zijn eigen gebouwen. ‘En dat is misschien niet

meedenken met de bestuurder’. Dirk Louter,

nadelig, nu gemeenten steeds krapper bij kas zitten.’

‘Slimme lekenvragen’

Dion van Steensel en Roel Toppen vertellen

Dion van Steensel is met zijn 40 jaar de jongste toezichthouder

over hun rol en hun ervaringen als lid van

van CVO. Hij studeerde in Rotterdam – ‘ik ben toen echt van de stad gaan houden’ –, werkte bij organisatieadviesbureau

de Raad van Toezicht van CVO.

Berenschot en was wethouder van onderwijs in zijn woonplaats Dordrecht. Nu is hij directeur duurzame energie bij afval- en energiebedrijf HVC. Ook zit hij in het bestuur van hulporganisatie

Zoals het hoort volgens de governance-regels houdt de Raad

De Hoop, en in de plaatselijke kerkenraad.

van Toezicht (RvT) afstand tot het dagelijks reilen en zeilen van

‘Als Raad van Toezicht vormen wij de buitenkant van CVO.

de CVO-scholen. Toch zijn de RvT-leden gesteld op werkbezoeken

We willen klankbord zijn. CVO krijgt publiek geld, van de man

aan schoollocaties (recent nog Calvijn Vreewijk en PENTA De Oude

in de straat. We proberen voor de CVO-bestuurder nuttig te zijn

Maas), de contacten met schoolleiders, die ze bij diverse gelegen-

door slimme lekenvragen te stellen en te bekijken of het geld

heden ontmoeten en spreken, en de gesprekken met medewerkers.

goed wordt besteed.’

De signalen uit de lokale praktijk vormen voor hen een waarde-

Minder schroom

volle aanvulling op de informatie van bestuurder Wim Littooij.

De RvT-leden dragen bij de bestuurder thema’s aan voor de

Doordecentralisatie

24-uurse, een belangrijke jaarlijkse bijeenkomst van de toezicht-

De toezichthouders hopen ‘dat de bestuurder na een vergadering

houders met de bestuurder en schoolleiders van CVO op een plaats

geïnspireerd naar huis gaat, en kan nadenken over een paar

buiten Rotterdam. ‘Prestaties’ was zo’n thema, en laatst ‘identiteit’.

dingen die gezegd zijn’. Concrete uitkomsten zijn er soms ook.

‘Dankzij de methode van gespreksleidster Cocky Fortuin, die

Roel Toppen ondersteunde Wim Littooij op het terrein van

mensen vroeg hun gedachten specifiek met een ander te delen,

de doordecentralisatie van nieuwe huisvesting, bij het analyseren

gleed tijdens de laatstgehouden 24-uurse de schroom weg om

van de financiën. Daarvoor zijn onlangs overeenkomsten gesloten

open over geloofszaken te praten. Dat was heel apart’, zegt Roel.

met de gemeenten Lansingerland en Bleiswijk. Roel, oud-leerling

Wat Dion daar echt raakte ‘waren de verhalen over hoe leerlingen

van de eerste CVO-school aan het Henegouwerplein, werkte

zelf met het geloof bezig zijn. Terwijl ouderen bang zijn om aanstoot

veertig jaar als registeraccountant bij Ernst & Young, en was

te geven, zetten jongeren gewoon een groot kruis neer in de aula.





8

C V Open

Februari 2012

Van links naar rechts: Dirk Louter, Dion van Steensel en Roel Toppen.

Ze geven Pasen op een uitstekende, eigen manier vorm, en

Dirk heeft een eigen invalshoek: ‘Ik houd vooral toezicht op wat je

nemen ouderen weer mee in hun enthousiasme.’ De bijeenkomst

de soft controls kunt noemen: hoe is de sfeer, wat zijn de gevoelens,

krijgt zeker een follow-up. ‘Het gesprek wordt verdergezet,

waar liggen de gevoelige punten, hoe worden die in de relatie tussen

de scholen in, en wij zullen het er weer over hebben als we

bestuurder en schooldirecties ervaren?’

elkaar tegenkomen.’

CVO kent een familiecultuur, stelt Dirk. ‘Die is warm en open, maar kan tegelijkertijd vermijdend en onzakelijk zijn. Wij opereren ook daarbinnen, maar we komen van buiten. Verhoudingen en gesprekken

« Houden we met onze bevlogen docenten

zouden soms best iets mogen verzakelijken, en daar kunnen wij

meer jongeren binnenboord op Zuid? »

een bijdrage aan leveren. Je zou ons het externe geweten van de familiecultuur kunnen noemen.’

Ook stimuleren de toezichthouders de bestuurder om bij de VO-raad, de sectororganisatie, zaken aan te kaarten. Een heikel punt is

Combineren

bijvoorbeeld dat de Onderwijsinspectie scholen een code rood of

‘Stapje voor stapje groeien we toe naar de invulling van onze rol

oranje kan geven. Roel: ‘Scholen vinden het vreselijk als ze rood

anno 2012’, zeggen Roel en Dion. ‘Ieder moet verstandige dingen

zijn. Soms is het ook onterecht. Het roept regelmatig irritatie op bij

blijven zeggen vanuit zijn of haar eigen invalshoek’, vindt Dirk,

de rectoren. CVO zou in de VO-raad moeten zeggen: ‘Dit kan zo niet

‘maar hoe kunnen we nog meer kennis combineren? Ik weet bijvoor-

langer’. Op z’n minst zou de Inspectie, ook al is ze een onafhanke-

beeld hoe gemeentebesturen in elkaar zitten, maar het wordt pas

lijke instantie, haar beoordelingsnormen moeten toelichten.’

interessant als collega’s die verstand hebben van financiën of van de wetenschappelijke wereld hun kennis daarmee combineren.

Verzakelijken

Dan krijgen onze adviezen en interventies een extra dimensie.’

Ook Dirk Louter is wethouder geweest, in zijn woonplaats

Als modern toezichthouder wil Dion wel meer kunnen vertellen aan

Alblasserdam. Hij werkt momenteel als zelfstandig organisatie-

de buitenwereld dan dat de begroting van CVO er goed voor staat.

adviseur en procesmanager onder andere op het gebied van

‘Wat is de toegevoegde waarde van CVO, waarom doet CVO het beter

duurzame energieprojecten, en vervult een toezichtfunctie bij een

dan een ander bestuur? Houden we meer jongeren binnenboord op

grote zorggroep en een bestuursfunctie bij een scholengemeen-

school in Rotterdam-Zuid omdat we bevlogen, gemotiveerde

schap in de Alblasserwaard. Hij maakte het oude algemeen

docenten hebben? Waar komen onze leerlingen terecht na

bestuur nog mee, maar bij zijn aantreden tekende de nieuwe

het examen? En hoe doen ze het daar?’

governance-situatie zich al af. ‘We stonden op een enorme afstand

Dion voorziet wel spanning. ‘We lijken onderwijsvrijheid te hebben,

van de werkvloer. Deze situatie is voor ons als Raad van Toezicht

maar Den Haag bepaalt in feite hoe de docent zich voor de klas heeft

veel prettiger.’

te gedragen. Ik chargeer, maar hoe zorg je ervoor dat je je onderwijs

‘We hebben gekozen voor een sterke, open dialoog-stijl met de

kunt blijven vormgeven op de manier waarin je zelf gelooft?

bestuurder’, vertelt Dirk. ‘Die stijl past bij CVO. Vragen worden niet

We moeten erover blijven communiceren, om ervoor te zorgen dat

gesteld ter controle, maar om de relatie te versterken. De eerste

daarvoor ruimte blijft. Anders ben ik bang dat we alleen maar

jaren waren we erg bezig met de sturing en besturing van de

terechtkomen in het corset van Den Haag en de Onderwijsinspectie.’

organisatie, ook in financiële zin. We moesten eerst het gereedschap [Anja de Zeeuw]

goed snappen en er vertrouwen in krijgen.’





9

C V Open

Februari 2012

Niet alle vestigingen van CVO-scholen krijgen evenveel aandacht in CVOpen. Voor deze rubriek bezoekt oud-CVO-medewerker Dideri Mattijsen een vestiging van een CVO-school, waar ze zich een dagdeel lang laat rondleiden en laat vertellen wat er uniek is aan deze locatie. In het dagelijks leven is Dideri nog steeds betrokken bij het onderwijs. Ze woont in Rotterdam.

Een kijkje op PENTA Godfried Richter Een mavo-school met onderbouw havo/vwo in Rozenburg

In een kom van dijken, omgeven door Nederlands grootste industrie- en havengebied, ligt Rozenburg, een kleine deel-

uis 'Je kunt th in gaan eten ze.' u a p e g de lan

gemeente van Rotterdam. In de oude kern, met de kerk op de achtergrond, staat de Godfried Richter, een mavoschool met onderbouw voor havo en vwo, met 178 leerlingen. ‘We zijn echt een Rotterdamse school, vergis je daar niet in’, zeggen conciërge Arend den Toom en locatiedirecteur Joop Grimm. ‘Alle problematieken uit de grote stad zie je hier ook, maar op kleinere schaal.’

« Het is een gezellige school, ik ken iedereen. » Wat vinden leerlingen van hun school? Dave uit leerjaar 1:

Voor el k één ler vak is er aar, zo als voor m uziek.

’De school is lekker dicht bij huis. Het is een gezellige school, ik ken iedereen.’ Dylan: ‘Mijn broer zit hier op school in de vierde klas, en mijn moeder en mijn tante hebben hier ook op school gezeten. Ik ben naar deze school gegaan, omdat ik niet van een grote school houd.’ En Jonathan: ‘Ik vind het fijn dat we tussen de middag een lange pauze hebben van vijftig minuten. Als je wilt, kun je thuis gaan eten.’

‘Open dag is een reünie’

Lerares Hélène Martin (foto rechts, 2e van boven) werkt sinds 1975 op deze vestiging van het PENTA college. ‘Ik ken alle leerlingen. Hele families hebben bij mij in de klas gezeten. Een Open Dag is een reünie. Ik hoef niet op een andere school te werken, of promotie te maken: het is een feest om hier les te geven. Ik houd van mijn vak, Engels, ik heb alle ruimte om er mee te spelen: ik kan met de leerlingen in het Engels tellen, ik kan in het Engels over wiskunde praten, ik behandel aardrijkskunde over Engeland, zo kan ik alles doen. Doordat ik zo in mijn vak thuis ben, kan ik alle aandacht aan de leerlingen geven.’ ‘Voor elk vak hebben wij één leraar’, vertelt Joop, ‘alleen voor Nederlands, Engels en wiskunde hebben we twee docenten.

Decaan Floor Rootert.

Zo hebben de leerlingen jaren achter elkaar dezelfde leraren.’





10

C V Open

Februari 2012

'Jassen kunnen gewoon aan de kapstok. '

Veilige school Godfried Richter is een veilige school. Maygan: ’Ik verlies vaak iets, maar ik raak nooit iets kwijt: niemand neemt iets van een ander mee. Wie iets vindt, brengt het bij de conciërge. Iedereen vertrouwt mekaar. Dat geeft mij een veilig gevoel.’ Dat onderling vertrouwen spreekt ook uit de kapstokken in de gangen, bijna geen enkele leerling stopt de jas in een kluisje. Je kunt je jas laten hangen, zonder dat iemand eraan zit. ‘Dat doe je gewoon niet.’ Ook in de mediatheek en in de bibliotheek zijn nooit vernielingen. Brugklasleerlingen stellen met hun mentoren een pestprotocol op. Arend en Joop: ‘Je moet niet alleen oog hebben voor de pestkop

ngels Docente E artin M e Hélèn families. e el h t ken

en het slachtoffer, maar ook voor de meelopers, de toekijkers bij pesten. Die meerderheid moet je aan de goede kant trekken en daar helpen de lessen met mentoren in. Nu weet iedere leerling wat je kunt doen als er toch gepest wordt.’

« Iedereen vertrouwt mekaar. » Joop vertelt: ’Op 9 februari kregen wij als eerste CVO-school in Rotterdam het certificaat VRIS1 van de directeur van de Dienst Jeugd, Onderwijs en Samenleving. Godfried Richter is veilig op alle vlakken in en om de school. Daar hebben we hard aan getrokken. Maar wat je niet aan documenten moet laten zien als zo’n bureau een audit komt houden! Vooraf heb ik afgetast wat men wilde zien. De meeste zaken hadden wij wel op de plank liggen, maar als ze dan komen moet je à la minute stukken opleveren en alles kunnen aantonen. Dat konden wij.’

Maygan (staand): 'Een veilig gevoel'.

Warme overdracht De teamleider en de mentoren van de brugklas zorgen voor een goed contact met de vier basisscholen in Rozenburg. Er is regelmatig een tafeltjesmiddag waar mentoren en leraren van groep 8 elkaar ontmoeten. Dan bespreken zij ook leerlingen die vorig jaar zijn ingestroomd. Alle leerlingen van de basisscholen lopen hier een dag mee. Joop: ‘Dankzij de warme overdracht

erlingen Krijgen le t wifi en to toegang de klas? tablets in

kennen wij de leerlingen dan al heel goed en dat geeft ons onder andere met remedial teaching een enorme voorsprong. Naar vervolgopleidingen zorgen wij voor een goede overdracht. De beide mbo-instellingen Albeda en Zadkine houden hier op het Mbo-punt spreekuur voor leerlingen en ouders. Zo wordt de overgang naar het mbo voor leerlingen vertrouwd.’

Wat zou er anders kunnen? Leerling Jonathan zou graag techniek willen: ‘Ik kom uit Duitsland en daar hadden we elke dag les in techniek. Dat mis ik hier. Ik wil later een opleiding in techniek volgen.’ Joop Grimm, decaan Floor Rootert en Arend den Toom: ‘We zitten nu voor de vraag of we ons wifi zullen openstellen voor de leerlingen. Ook denken we na over het gebruik van tablets in de klas.’ [Dideri Mattijsen]

Links c onciërge Arend d en Toom , rechts dir ec Joop Grim teur m.



Meer informatie op www.penta.nl > Godfried Richter 1



11

Veilig Rond en In School

C V Open

Februari 2012

Nieuws Leerlingen Accent Capelle coachen ouderen op internet Toetsenbord en muis gebruiken, mailen en googelen – ouderen in Capelle gebruiken de computer met meer zelfvertrouwen dankzij leerlingen van Accent Praktijkonderwijs Capelle en De Wiekslag, de praktijkschool van het IJsselcollege. In drie Capelse buurthuizen kunnen de senioren computercursussen volgen, in het kader van ‘Leer IT in je wijk’, een project dat uitgaat van de Capelse stichting Kennismakelaars. De leerlingen assisteren een vakdocent bij de basiscursus, de vervolgcursus en het computercafé. De cursussen bestaan uit vijf bijeenkomsten. Per groep van twaalf deelnemers helpen er drie leerlingen. De ondersteuning vormt hun maatschappelijke stage (MaS), de verplichte kennismaking met vrijwilligerswerk. Die duurt voor leerlingen in het praktijkonderwijs dertig uur. ‘Het zijn eerste- en tweedejaarsleerlingen die hier onder schooltijd aan meedoen’, vertelt Yasmina Berkane, coördinator van de maatschappelijke stages op Accent Capelle. ‘Na afloop krijgen ze een maatschappelijke-stagecertificaat voor hun portfoliomap en een medaille voor hun inzet.’ De twee Capelse praktijkscholen ondersteunen dit succesvolle project al voor het derde jaar. Meer informatie op www.leerit.nu

Europees Platform lovend

Calvijn Lombardijen laat leerlingen sporten

over tweetalige mavo op Farel

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt

Een van de georganiseerde activiteiten is

Een visitatiecommissie van het Europees Platform

dat leerlingen betere prestaties leveren

de deelname van de schoolsportvereniging

heeft op woensdag 14 december de tweetalige

door te sporten. Calvijn Lombardijen heeft

aan een zaalvoetbalcompetitie bij zaal-

mavo – de (t)mavo – van het Farelcollege

daarom meegedaan aan het project van

voetbalvereniging TPP. Oranje-speler en

beoordeeld. Het Farelcollege is een van de eerste

het Nederlands Instituut voor Sport en

combinatiefunctionaris Jamal El Ghanoutti

scholen in Nederland waar Tweetalig Onderwijs

Bewegen (NISB): ‘Vmbo in beweging’,

is contactpersoon voor alle deelnemende

(TTO) in de mavo wordt aangeboden.

dat over een paar maanden eindigt.

scholen. Hij geeft clinics op school, promoot

In het schooljaar 2009-2010 werd voorzichtig

het zaalvoetbal en maakt leerlingen voor

begonnen met een eerste tweetalige mavoklas.

een klein bedrag lid van TPP.

Dit jaar hopen deze leerlingen, inmiddels in

Het project houdt in dat tachtig vmbo-scholen

klas 3, hun Anglia-diploma te behalen. Gedurende

hebben geleerd hoe ze met niet-sportende leerlingen aan de slag kunnen. Het NISB

Een andere activiteit is het Feel Good-moment.

de visitatiedag sprak de commissie met directie,

koos Calvijn Lombardijen uit als een van

Leerlingen die niet aan de beweegnorm

teamleiders, docenten, leerlingen en ouders.

de zes ‘best practice-scholen’ van Nederland.

voldoen – zestig minuten matig tot intensief

De conclusie was dat de basis voor het twee-

Andere scholen kunnen lezen hoe het plan

bewegen per dag – mogen op uitnodiging

talige mavo-programma staat. Lovend waren

van aanpak bij Calvijn Lombardijen is uit-

van de docenten lichamelijke opvoeding

de commissieleden over het enthousiasme van

gevoerd en is ingebed in het beleid van

deelnemen aan extra beweeglessen zoals

zowel docenten als leerlingen. Als het programma

de school.

fitness, basketbal, zaalvoetbal en kickboksen.

volledig is ingevoerd en de eerste leerlingen

Deze lessen worden zowel binnen als buiten

eindexamen hebben gedaan, volgt opnieuw

de school gegeven, zodat de leerlingen in

een beoordeling, die uitmondt in een formele

aanraking komen met verschillende sporten

certificering. De verwachting is dat het Farel-

en verenigingen.

college als een van de eerste scholen een officieel TTO-vmbo-certificaat ontvangt. De school beschikt al over een certificaat voor de vwo-afdeling.

Meedoen aan de zaalvoetbalcompetitie in schoolverband.





12

C V Open

Februari 2012

Kunstwerk leerling

van de scholen

Ridderkerk

Nieuwe websites voor Calvijn en Comenius

De gemeente Ridderkerk heeft een kunstwerk gekocht van

De websites van CSG Calvijn en het Comenius College zijn

Farelleerling Demi van Keulen uit havo-5. Dit hangt aan

vernieuwd! Aan de nieuwe site van Calvijn ging een (digitale)

de muur in het gemeentehuis, dichtbij de vergaderkamer

enquête vooraf, onder de leerlingen, ouders en medewerkers.

van burgemeester en wethouders.

Ook leerlingen uit groep 8 en hun ouders reageerden.

Het kunstwerk van Demi was te zien op een kunsttentoonstelling

Communicatiemedewerker Ramona Bouchée-Montfrooij was

in het gemeentehuis. Demi maakte het schilderij voor de opdracht:

nauw betrokken bij de restyling van www.calvijn.nl. Ze vat

‘Maak een werkstuk dat over jezelf gaat’. Ze wil dit zeggen met

de uitkomsten van het onderzoek samen: ‘De ondervraagden

haar kunstwerk: ‘Buiten het feit dat ik een enorme fan van

vonden het goed dat elke vestiging een eigen gedeelte had op

shoppen ben, stellen de tassen de bagage van het leven voor.

de site. De vormgeving mocht daarentegen wel moderner en

Uit de tassen komen elementen, die mij hebben gemaakt

strakker. Met een werkgroep is daarna in beeld gebracht welke

zoals ik nu ben. Door evenveel tassen aan beide kanten

functionaliteiten de nieuwe website moest krijgen. Duidelijk werd

te maken krijg je een evenwicht van goede en slechte

dat de website opgesplitst moest worden in een openbaar en

gebeurtenissen. Dit evenwicht heb je nodig in het leven.’

een besloten gedeelte.

Farel in gemeentehuis

Op het openbare deel staat alle informatie die voor iedereen uit



de doelgroepen van belang is. Achter het leerlingportaal

Hightech Paviljoen

en het personeelsportaal staat

voor Calvijn Vreewijk

de afgeschermde informatie die alleen voor leerlingen, ouders

Calvijn Vreewijk laat een

en medewerkers toegankelijk

zogeheten I Tech You Paviljoen

is.’ Als doelgroepen zijn

bouwen in de voormalige

gedefinieerd: nieuwe leerling,

conciërgewoning naast de school

huidige leerling, ouder/

aan de Grift. Bij de start van

verzorger, nieuwe medewerker,

het schooljaar 2012-2013 vindt

huidige medewerker en extern

de feestelijke opening van

contact.

het paviljoen plaats.

Commun icatiemed ewerker Ramona Bouchée-M ontfrooij

De nieuwe site is beslist niet af, vertelt Ramona. Dit plan versterkt de ambitie van deze Calvijnvestiging om

‘We zijn nog volop bezig met de ontwikkeling ervan. We zorgen

de belangstelling van jongeren voor bètatechnische studies

er ook voor dat de website altijd up-to-date informatie bevat.’

en beroepen te verhogen. De school organiseert voor zowel

Calvijn is inmiddels eveneens te volgen via de Facebookpagina

onderbouw- als bovenbouwleerlingen activiteiten om hen op

CSG Calvijn, csgcalvijn.hyves.nl op Hyves of @csgcalvijn

een uitdagende manier kennis te laten maken met nieuwe

op Twitter.

ontwikkelingen in de bètavakken. Frissere look and feel De plannen voor het Hightech Paviljoen zijn gemaakt samen

Ook het Comenius College heeft een website met een frissere

met experts: vertegenwoordigers van bedrijven en instellingen

look and feel. De navigatie van www.comenius.nl is eigentijds

uit de regio. Innovatie staat voorop in het I Tech You Paviljoen.

gemaakt, met ingangen op doelgroep. Ouders kunnen via een eigen portaal inloggen en de resultaten van hun kind bekijken. Hier zijn eveneens de nieuwsbrieven te downloaden.

Calvijn Vreewijk werd in 2007 ‘Universumschool’ en behoort inmiddels tot de Bèta Excellent-scholen. Ze wordt ondersteund vanuit het Europees Platform Bèta Techniek.





13

C V Open

Februari 2012

Nieuws Nieuw schoolplan Accent

van de scholen

Challenge Day op PENTA Hoogvliet

'Venster op de praktijk’ is

PENTA Hoogvliet hield donderdag 26 januari een Challenge Day.

de titel van het schoolplan

Deze uit Amerika overgewaaide dag heeft als doel onverschillig-

van Accent Praktijkonderwijs

heid en onbegrip tussen scholieren tegen te gaan en wederzijds

voor 2012-2016. Het geeft

respect te stimuleren. Spelletjes, afgewisseld met serieuze

aan wat de praktijkscholen

gesprekken, zorgen ervoor dat muren tussen de verschillende

die bij CVO behoren willen:

kliekjes op middelbare scholen afbrokkelen en dat hun

verlenging, verbreding,

vooroordelen over elkaar veranderen. Honderd derdejaars-

verdieping en verbinding.

leerlingen van PENTA Hoogvliet deden eraan mee, in groepjes van vijf, begeleid door docenten. De dag beantwoordde aan het doel en is voor herhaling vatbaar, liet de school weten.

Met ‘verlenging’ wordt bedoeld dat de Accent Praktijkscholen leerlingen na hun schoolperiode ook daadwerkelijk aan het werk helpen. Onder ‘verbreding’ verstaat Accent: meer onderwijs op maat aan

Meer informatie op www.dayofchange.nl

meer kinderen. Bijvoorbeeld aan lwoo-leerlingen die hun diploma niet dreigen te halen, en leerlingen uit het voortgezet speciaal onderwijs (vso). ‘Verdieping’ houdt in: het aanbod van Accent verbeteren,

Accent helpt Surinaamse kinderen

onder andere door te werken met individuele ontwikkelingsplannen, portfolio’s voor de leerlingen en het laten halen van branchecertificaten. ‘Verbinding’ betekent dat Accent ook bedrijven, maatschappelijke

De praktijkscholen van Accent ondersteunen drie jaar lang met

organisaties en andere onderwijsinstellingen inschakelt om doelen

geldwervingsacties een Surinaamse school en kindertehuis.

te bereiken. Een voorbeeld is het Surinameproject, zie hiernaast.

Het structurele steunproject heet: Winwin Accent PROjecten

Het plan samenstellen was een gebeurtenis, vertelt Arie Kooyman,

(WAPRO). Veel leerlingen en collega’s van Accent zijn afkomstig

directeur van Accent. ‘Er zijn veel mensen bij betrokken geweest.

uit Suriname, en voelen zich erg betrokken bij dit land.

Personeelsleden hadden hun inbreng tijdens centrale bijeenkomsten. En in het gedrukte plan komen veel mensen aan het woord. Dat moet

Concreet heeft het Waaldijkcollege, een vo-school in Paramaribo,

bijdragen aan het gevoel dat het een gezamenlijk plan is.’ Elke Accent

al lesmateriaal ontvangen, en ook is een verfbeurt buiten mogelijk

Praktijkschool maakt nu een invoeringsplan. Tijdens overleg staat

gemaakt door Accent. Kindertehuis Leliendaal in het district

‘Vensters op de praktijk’ de komende tijd steeds op de agenda.

Commewijne ontving voedsel en kleding voor de 72 inwonende kinderen, van wie er veel wees zijn. Workshops in november en een oliebollenactie in december (beide op Accent Centrum) hebben in

De publicatie is als PDF te vinden op www.cvoaccent.nl > Publicaties

totaal € 1.900 opgebracht. Met dit geld worden lokalen gerenoveerd en dakgoten vernieuwd. De workshops – Surinaams koken, een anjisa (Surinaamse hoofddoek) vouwen, schilderen en salsa dansen –

Een 9 voor de havo van Farel

werden pro deo gegeven door personeel van Accent Centrum en Delfshaven. Een volgende actie is een sponsorloop tijdens

Een van de 23 havo-afdelingen die een 9 scoorden in Trouw’s

de Marathon Rotterdam in april.

inventarisatie Schoolprestaties 2011 is die van het Farelcollege. De school meldt dit blij op haar website.

Meer informatie op www.cvoaccent.nl > WAPRO

‘Trouw baseert de scores op de gegevens van de Onderwijsinspectie. Hoe hoger het gemiddelde eindexamencijfer van de geslaagde leerlingen, hoe hoger de score. In 2010 scoorden de leerlingen op onze havo-afdeling gemiddeld een 6,8 en 69,8% haalde in één keer het diploma, zonder te blijven zitten of te zakken. Bovendien scoorden de leerlingen bij geen enkel examenvak gemiddeld lager dan een 6 en

jisa Een an ijdens t n vouwe shop. k r o een w

scoorde de school bij de kernvakken Nederlands, Engels en wiskunde geen onvoldoende. Ten slotte levert de school leerlingen op een hoger niveau af dan ze begonnen zijn. Het eindoordeel komt daardoor uit op een 9. Daar zijn we natuurlijk erg trots op.’





14

C V Open

Februari 2011

De (CVO)pen aan een gast

Cocky Fortuin:

Wortels en vleugels Cocky Fortuin-van der Spek is principal consultant bij CPS en een van de auteurs van ‘Onze school is een verhaal, identiteit als kwaliteit’

Al vroeg wist ik wat ik later wilde worden:

De eerste workshop die ik binnen CVO gaf,

Tijdens een fietsreis langs de Rijn ontdekte

‘ik word gymjuf’. En zo is het ook gegaan.

ging over het leren omgaan met levens-

ik een uitspraak die aan Goethe wordt

De liefde voor bewegen draag ik nog altijd

beschouwelijke verschillen. Dat is nog

toegeschreven: ‘Goede opvoeders geven

bij me. Na ruim vijfentwintig jaar in het

steeds een spannend proces. De school is

hun kinderen wortels en vleugels’. Ik denk

voortgezet onderwijs gewerkt te hebben in

een gemeenschap waarin je dit bij uitstek

dat het voor jongeren in deze tijd van belang

diverse vakken en functies, werd ik gevraagd

kunt leren. Rabbijn Soetendorp zei ooit:

is dat ze geïnspireerd worden door een

om bij CPS te gaan werken. In die rol heb

‘Ik zou de inspiratie uit andere tradities niet

hoopvolle visie op mens en wereld, en dat

ik veel mensen van CVO leren kennen,

meer kunnen missen’. Juist op school heb ik

ze aan die wereld hun betekenisvolle bijdrage

in mentortrainingen, opleidingen voor

ouders en leerlingen uit allerlei culturen en

kunnen leveren.

teamleiders en rond het thema identiteit.

tradities echt leren kennen. Voor alle mensen

Dit thema heeft mijn hart. Dat had ik niet

zijn verhalen over waar je vandaan komt

gedacht toen ik – na een fusie – de overstap

van groot belang, juist om de toekomst aan

moest maken van docent bewegingsonder-

te kunnen.

wijs naar docent godsdienst. Ooit fluisterde een collega in de sectie levensbeschouwing mij toe: ‘Cocky, wij hebben het mooiste vak’. ‘Ja’, zei ik, ‘maar als het goed is, zegt iedereen dit van zijn of haar vak!’ Wat beweegt je om je in te zetten voor onder-

« Juist op school kun je leren omgaan met levensbeschouwelijke verschillen. »

« Wat kan christelijk geïnspireerd onderwijs nu betekenen in grootstedelijk gebied? » CVO schrijft in zijn missie dat het wil handelen vanuit christelijke inspiratie en dan volgt er een fantastische zin: ‘met oog en respect

wijs aan jongeren? En minstens zo belangrijk:

voor de vele verschijningsvormen van die

hoe houd je het vol, als het moeilijk wordt?

CVO heeft zijn wortels in de christelijke

inspiratie’. Dat vind ik een gouden vondst,

Wat hoop je te bereiken, waar droom je van?

traditie. Dat geldt voor alle betrokken

want daarmee blijft de toekomst open en

Als die vragen gesteld worden, volgen er

scholen. Wat kan de betekenis zijn van

wordt ieders verbeelding gestimuleerd.

vaak mooie verhalen.

christelijk geïnspireerd onderwijs in groot-

Sterker nog: dat gaat onze verbeelding en

Meestal is er geen tijd voor deze vragen,

stedelijk gebied, in deze dynamische tijd?

ons verstand te boven en het laat ruimte

dan ren je maar door. Toch geloof ik dat

Vanuit deze essentie wil CVO brede kwaliteit

open voor diversiteit. Met die inspiratie als

het goed is om bij deze vragen stil te staan

van onderwijs verder ontwikkelen. Niet als

innerlijk kompas, kun je het volhouden,

en de verhalen daarover te delen. Wanneer je

restauratie, maar als inspiratie. Bij dit proces

op koers blijven en je vleugels uitslaan.

vanuit verbinding met je inspiratie werkt, heb

ben ik samen met Dick den Bakker, adviseur

je als het ware een innerlijk kompas dat je

van de Besturenraad, betrokken. Het is een

koers bepaalt. Dat geldt zowel voor personen,

uitdagende zoektocht en wij hebben volop

teams als scholen.

vertrouwen in het vervolg.





15

C V Open

Februari 2012

« Ik wil zien en horen welke bewegingen er al in de school aanwezig zijn en die versterken. » Nico van den Eijkel, rector Melanchthon





16

C V Open

Februari 2012

Interview met de nieuwe rector van Melanchthon

Nico van den Eijkel

‘Zet alle vensters open!’ Nico van den Eijkel is sinds oktober 2010 rector

de Lijstersingel was ik aangesteld als ‘interim’, om vooral in de onderbouw orde op zaken te stellen. Vervolgens heb ik een sabbatical

van Melanchthon. Er is veel werk aan de winkel.

opgenomen en ben begonnen aan de opleiding Strategisch Management van het Onderwijs en Educatie aan de TIAS Business

Bedrijfseconomisch moet er orde op zaken

School in Tilburg. Intussen was ik ook benoemd tot directeur bedrijfsvoering bij het Comenius College. Ik kreeg van de toenmalige

worden gesteld. De bouw van maar liefst vijf

rector Roel Vijn veel ruimte om van het Comenius op bedrijfseconomisch terrein een professionelere organisatie te maken, samen met

nieuwe locaties staat op de agenda. ‘En de hoge

een geweldige club mensen. Dat is gelukt. Maar ik blijf me graag ontwikkelen en wilde nog één keer een stap zetten.

kwaliteit van ons onderwijs moet natuurlijk

Ben je de juiste man op de juiste plek?

worden bewaakt’, benadrukt Nico. Hij zet er

Wat Melanchthon nu vooral nodig heeft, zijn mensen die de organisatie bedrijfseconomisch gezond kunnen maken, en

graag zijn tanden in. ‘Loslaten ben ik nog aan

tegelijkertijd de goede onderwijskwaliteit weten te behouden. Mensen die het accent leggen op borgen en verbeteren, meer dan

het leren.’

op uitbreiden en veranderen. Ik denk dat ik dat met de steun van de collega’s binnen het managementteam van Melanchthon kan.

Wat was je eerste indruk van Melanchthon?

« Mensen nodig die het accent leggen op borgen en verbeteren. »

Als je de locaties bezoekt, heb je altijd het gevoel dat je welkom bent, hoe divers de scholen ook zijn. Dat hoor ik ook vaak van nieuwe collega’s, bezoekers en leerlingen. Je wordt er op een prettige wijze onthaald. Er werken mensen met passie voor hun vak, je voelt de warmte. Dat is veel waard en daar moeten we zuinig op zijn. De kwaliteit van het onderwijs is bovendien uitstekend. Melanchthon is een sterk onderwijsproduct in

De afgelopen jaren heeft Melanchthon veel ondernemerschap

de regio. Daar ben ik ontzettend trots op.

getoond. Haar vleugels uitgeslagen in Lansingerland, haar maatschappelijke verantwoordelijkheid in Rotterdam meer dan

Waarom wilde je deze baan?

goed ingevuld en het nodige geïnvesteerd in nieuwbouw. Er zijn

Na een korte loopbaan als docent geschiedenis en Nederlands

prachtige nieuwe scholen neergezet, maar we hebben daarvoor wel

(zeven jaar), bekleedde ik verschillende directiefuncties bij

leergeld moeten betalen. Er moest het nodige geld bij. In de nieuwe

het Comenius College en zijn rechtsvoorganger. Ik was onder meer

financiële overeenkomst die we onlangs met de gemeente Lansin-

met veel plezier directeur op de locatie P.C. Boutenssingel en op

gerland hebben gemaakt, hebben we de afspraken nauwkeuriger

de Lijstersingel van het Comenius College. De tweede keer op

vastgelegd dan in de eerste fase. Dat voorkomt open eindjes.





17

C V Open

Februari 2012

« Niet sturen of voorschrijven, maar verrijken en inspireren. » Vijf (oud-)rectoren troffen elkaar op de kerstbijeenkomst van Melanchthon Schiebroek. Van links naar rechts: Jan Kweekel, Henk Visser, Nico van den Eijkel, de heer Bajema en Maarten Taal.

En nu moet de hand op de knip?

Wat verwacht je van de medewerkers?

We zullen keuzes moeten maken, daar ontkomen we niet aan.

Dat ze me op de hoogte houden, informeren en bij belangrijke

Niet alleen als gevolg van de huidige financiële situatie van

zaken betrekken. Ook zie ik graag dat collega’s hun goede ideeën

de school, maar ook door de bezuinigingen die op ons afkomen.

en ervaringen meer met elkaar delen. Niet alleen binnen de eigen

Alles wat we doen, moeten we nog eens kritisch tegen het licht

school, maar ook met de collega’s van de andere vestigingen.

houden. Subsidie aanvragen voor projecten bijvoorbeeld. Vaak moet

Laten we de vensters openzetten! Ga met elkaar in dialoog.

je er als school dan nog de helft zelf bijleggen. We moeten onder-

Dat werkt verrijkend. De bijeenkomst over ‘Het vermarkten van

zoeken of we de dingen die we doen en willen bereiken wellicht ook

de school’ op 11 januari op de vestiging Schiebroek is daar een

op een andere en efficiëntere manier voor elkaar kunnen krijgen.

goed voorbeeld van. Onderwijsdirecteur Harry van Alphen had

De vensters naar nieuwe mogelijkheden moeten wijd open worden

Willem Verbeke, hoogleraar sales en accountmanagement aan

gezet. Maar laten we ook kijken naar de kansen die we de komende

de Erasmus Universiteit Rotterdam, gestrikt als spreker. Verbeke

jaren zullen grijpen. Tussen nu en 2016 bouwen we vijf nieuwe

vertelde vol enthousiasme over het vermarkten van goede ideeën

scholen. De locatie Prinses Irene krijgt een nieuw onderkomen,

en hoe je daarmee meer leerlingen binnen kunt halen. Vervolgens

in de vorm van renovatie en nieuwbouw aan een bestaand ander

mochten collega’s van verschillende vestigingen hun ideeën

schoolgebouw in de directe omgeving. De locatie Kralingen krijgt

presenteren op het podium. Deze bijeenkomst heeft onze mensen

een nieuw gebouw. Aan de Molenvijver in Rotterdam-Schiebroek

aan het denken gezet. Hun vensters staan open voor een nieuwe

starten we binnenkort met het bouwen van een nieuw onderkomen

wijze van kijken naar de werving van leerlingen. En dat was precies

voor de mavo-afdeling. En ook Berkroden en de Business School

de bedoeling. Niet sturen of voorschrijven, maar verrijken en

krijgen in Lansingerland een gloednieuw pand.

inspireren.

Wat ligt er nog meer op je bordje?

Wat mogen collega’s van jou verwachten?

We zetten alles op alles om ervoor te zorgen dat de locatie Kralingen

Dat ik alles op alles zet om de klussen die op mijn bordje liggen

nog dit schooljaar in het groen komt te staan bij de Inspectie.

tot een goed einde te brengen. Ik heb sterk de neiging me vast te

We willen toe naar minder zittenblijvers en uitvallers en hogere

bijten in mijn werk. Mijn persoonlijke leerdoel is om meer aan

examencijfers. In samenspraak met de directeur onderwijs

anderen over te laten, meer los te laten. Ik kan nogal 'betrokken'

en de vestigingsdirectie wordt hieraan heel gericht gewerkt,

zijn. Dan zit ik in de auto en denk ik ‘laat ik die en die eens bellen

tot op klas- en docentniveau. Vorig schooljaar heeft Melanchthon

om te horen of zijn project al in de steigers staat’. Goed bedoeld,

Mathenesse al op een fraaie wijze groen licht gekregen.

maar ik wil mijn collega’s niet steeds in hun nek hijgen. Ik wil

Directeur Han Hordijk heeft er met zijn team hard aan getrokken.

zien en horen welke bewegingen er al in de school aanwezig zijn

Dat moet in Kralingen ook lukken.

en versterken. Samen de schouders eronder en werken aan

De algemene directie houdt overigens intensief contact met alle

de toekomst van Melanchthon, elke dag weer.

vestigingen. Daarom bezoeken Harry, Pieter en ik de scholen heel regelmatig. We praten niet alleen met de schoolleiding en docenten,

[De Nieuwe Lijn]

maar ook met leerlingen en het onderwijsondersteunend personeel. De laatste groep moet je overigens niet onderschatten. Zij helpen de school veilig en goed georganiseerd te houden. We willen steeds weer van iedereen horen hoe het gaat en wat er leeft.





18

C V Open

Februari 2012

'De cultuurverandering op Comenius komt van onderaf.'

In gesprek met…

Caroline van der Giessen Beleidsmedewerker onderwijs en kwaliteitsmedewerker Comenius College

Wat doe je precies als beleidsmedewerker onderwijs?

in augustus en de andere twee in de nieuwbouw voor het beroeps-

Ik ondersteun bij het uitstippelen en realiseren van beleid.

onderwijs. Leerlingen kunnen zo direct kiezen voor gericht

Op dit moment ben ik bijvoorbeeld druk bezig met de ontwikkeling

vakonderwijs of eerst een brede opleiding die voorbereidt op

van het nieuwe schoolplan. Dit wordt echt een plan van ons allemaal,

mbo-niveau 3 of 4. Ook zijn we dit jaar op onze vestiging in

want we hebben eerst een enquête uitgezet onder alle medewerkers

Nieuwerkerk en de Capelse vestiging Lijstersingel gestart met

van het Comenius en hebben gesprekken gevoerd op de verschillende

de pre-havo route. Een leerling kan overstappen van pre-havo-3

locaties. De verkregen informatie verwerken we in een concept,

naar havo-4 en zo met een jaar tijdwinst het havodiploma behalen.

waarop we eerst in 'ronde-tafelbijeenkomsten' feedback willen



horen. Dan pas schrijven we de definitieve versie.

Wat is jouw rol in dit geheel? Onderzoeken, analyseren, meedenken en adviseren. Ik heb zelf

Welke informatie leverde de enquête zoal op?

in het verleden les gegeven aan kinderen en aan volwassenen.

Medewerkers hebben behoefte aan meer betrokkenheid bij de school

Na mijn studie onderwijskunde ben ik de beleidskant opgegaan.

en het gevoel medeverantwoordelijk te zijn. Ook wensen ze meer

Ik mis het lesgeven wel, omdat je dan direct de resultaten

zelfinzicht en kritisch vermogen en een gemeenschappelijke visie op

van je werk ziet. Als beleidsmedewerker werk je meer met

onderwijs. We streven ernaar de lat bij het Comenius hoog te leggen,

meerjarenplannen. Toch vind ik in het onderwijsbeleid steeds

zodat we een hoge kwaliteit van onderwijs kunnen garanderen.

weer uitdagingen. De onderwijswereld staat nooit stil, je wordt voortdurend geprikkeld en verrast door nieuwe eisen en maat-

Wat zal er veranderen door het nieuwe schoolplan?

regelen. Met het streven naar kwaliteit en vakmanschap in

Ik denk dat collega’s nog eerlijker, kritischer en zelfbewuster worden.

het onderwijs ben je nooit klaar.

Zich voortdurend afvragen: doen we het goed? En: wat kunnen we

Naast beleidsmedewerker ben je kwaliteitsmedewerker.

van elkaar leren om het samen nog beter te doen? Deze cultuurverandering komt van onderaf, want iedereen wil graag meedenken

Ja, ik doe kwaliteitsonderzoeken in alle disciplines die het onder-

en worden gehoord. We staan ook samen achter het realiseren van

wijs versterken. Mijn taak is signaleren, monitoren en bewaken.

een nieuwe organisatie en aanbod van het onderwijs op het Comenius.

Zoals het frequent en systematisch evalueren van resultaten,

Door dit nieuwe aanbod hopen we dat iedere individuele leerling nog

variërend van examenuitslagen tot leerlingentevredenheid.

meer mogelijkheden heeft zich optimaal te ontwikkelen. Dat vraagt

Gelukkig kunnen we tegenwoordig met moderne toepassingen

ook om een kritische kijk op de inrichting van het onderwijsleerproces.

snel gegevens in kaart brengen en daardoor sneller antwoord vinden op onderzoeksvragen. Verder maak ik vijfjarenprognoses

Hoe ziet dat nieuwe aanbod eruit?

en breng ik onze marktpositie in kaart, waarbij ik ook naar

Er komen drie nieuwe afdelingen: het Comenius Lyceum inclusief

de demografische ontwikkeling kijk. Kortom, ik ben op school

het tweetalig vwo (TTO), de Comenius Mavo inclusief de pre-havo,

dé persoon voor cijfers en statistieken.

en het Comenius Beroepsonderwijs met een nieuwe brede intersectorale opleiding en met drie vakcolleges waarvan Techniek start





19

[De Nieuwe Lijn]

C V Open

Februari 2012

Nieuws

Column

Best Practice op HRM-gebied

Past prestatiebeloning bij onderwijs?

PENTA professionaliseert docenten via Academie

De hypothese van staatssecretaris Zijlstra over prestatiebeloning

Docenten op PENTA college CSG moeten, net als andere docenten,

van leraren is dat deze leidt tot beter onderwijs aan de leerlingen.

166 uur per schooljaar aan deskundigheidsbevordering besteden.

De gerenommeerde London School of Economics heeft echter in

Dat kan sinds kort ook op hun eigen school. Daarvoor is de PENTA

een survey vastgesteld dat prestatiebeloning niet werkt en zelfs

Academie in het leven geroepen, ‘platform voor professionalisering

slechtere prestaties tot gevolg heeft: mensen gaan minder hard

ván en vóór docenten’.

werken als ze in aanmerking komen voor prestatiebeloning. Extraatjes leiden er integendeel toe dat medewerkers minder vaak

Op donderdag 6 oktober werd de PENTA Academie geopend op vestiging

een taak afmaken en er ook nog eens minder plezier aan beleven.

Angelus Merula, in het bijzijn van alle docenten. Als gastsprekers traden

Prestatiebeloning leidt tot een verlaging van de intrinsieke motivatie

op: prof.dr. Jan van Driel, verbonden aan het ICLON, en Rick Steur,

en zelfs tot oneerlijk en onethisch gedrag.

hoofdinspecteur VO/BVE/HO van de Onderwijsinspectie.

Volgens het falsificatieprincipe van Karl Popper kan een hypothese worden verworpen wanneer uit onderzoek blijkt dat hij wordt

PENTA-leraren konden kiezen uit een programma met modules over

tegengesproken. Waarom wil de politiek dan toch dit plan doorzetten?

taal, rekenen, breinleren, opbrengsten, digitale didactiek, mentorschap

Is de mens wel ‘het rationele dier’ waarvoor hij vaak wordt uitgemaakt?

en coaching. Half november gingen de eerste modules van start.

Dat is maar de vraag, en misschien zelfs beledigend voor dieren.

PENTA Academie werkt met trainers uit de eigen organisatie, zoals

Want uit ander onderzoek blijkt dat bonobo’s (mensapen) een stuk

kwaliteitszorgmedewerker Alice van Bommel en e-learning consultant

rationeler zijn dan politici.

Floris Leurink, en met trainers van het CPS. Ton Roelofs, directeur

Onderzoekers legden bonobo’s een klein stukje banaan voor dat altijd

onderwijs van PENTA college CSG, vertelt dat de module over

onder hetzelfde kopje lag. Een groter stuk banaan lag verborgen

opbrengsten (kwaliteitszorg) het populairst was. Daarvoor werd zelfs

onder steeds weer een ander van de vele kopjes. De keuze voor

een maatwerksessie georganiseerd. ‘Veel docenten die ook vakgroep-

het kleine stukje is een veilige, de keuze voor het grotere stuk veel

hoofd of teamleider zijn, vragen zich af hoe de opbrengsten vergroot

minder, want de bonobo moet gokken, maar goed gokken levert wel

kunnen worden. Ze willen snappen hoe dat werkt.’ Ook de module over

een groter stuk banaan op.

digitale didactiek was populair. ‘Die werd aangeboden als maatwerk op

Wat bonobo’s deden bleek afhankelijk van twee zaken: hoe groot was

de vestigingen. Een aantal plannen van vakgroepen om ICT toe te passen

de zekerheid en hoe groot was de kans op succes? Ze kozen voor

in de klas honoreren we. Zo stellen we tablets beschikbaar om mee te

het kleine stukje banaan als ze niet zeker wisten waar het grotere

experimenteren bij maatschappijvakken, vreemde talen en de exacte

stukje zich bevond. Bonobo’s denken dus wel goed na en nemen geen

vakken.’ Ton is blij met de gang van zaken: ‘Ons doel is gehaald:

risico als de kans groot is dat ze de mist ingaan. Daar zouden onze

de PENTA Academie is van de kant gekomen.’

politici een voorbeeld aan kunnen nemen. Toch smijt de overheid 250 miljoen over de balk voor een operatie

Een programmaraad van docenten bepaalt

waarvan twijfelachtig is of het principe werkt en waar onderwijs-

het aanbod aan cursussen en trainingen.

mensen niets in zien. Tegelijkertijd onttrekt ze via de mantra ‘passend

Het is de bedoeling dat de vraag van

onderwijs’ 300 miljoen aan het budget voor zorgleerlingen en gokt ze

docenten het aanbod stuurt. Zo bleek er

erop dat deze wel een goede plek zullen vinden in het reguliere onder-

behoefte te zijn aan examentraining moderne

wijs, zonder dat er zorgvuldig is nagedacht over de consequenties.

vreemde talen, in verband met de strengere

Ook op dit morele gebied kan de politiek nog iets leren van bonobo’s.

exameneisen. Ook dat is een goede

Na de jacht vinden namelijk de bonobo’s die het beste presteren het

ontwikkeling, vindt Ton. ‘Docenten zien

vanzelfsprekend om de buit te delen met de andere leden van de clan.

mogelijkheden om via de PENTA Academie

Ook zien ze erop toe dat er goed wordt gezorgd voor de zwakkeren.

iets voor elkaar te krijgen. En als school zijn we er bij gebaat dat het opleidingsniveau van docenten op peil blijft.'

Dirk Oosthoek Voorzitter van de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad

Meer informatie op www.penta.nl

van CVO, docent filosofie op Melanchthon Schiebroek en vakdidacticus

> Werken bij… > PENTA Academie

filosofie aan het ICLON (Universiteit Leiden)





20

C V Open

Februari 2012

NTA Ton Roelofs: 'De PE kant de n va Academie is .' en m geko

van de scholen Slachtoffers discriminatie

Aftrap voor Comenius Vakcollege Techniek

vertellen hun verhaal op PENTA Bahûrim Tweedeklassers van PENTA Bahûrim luisteren in november

Onderwijswethouder Dick van Sluis

een dag lang geboeid naar verhalen over discriminatie en sociale

(Capelle) onthulde op woensdagmorgen

uitsluiting, uit eigen ervaring verteld door homo’s, vluchtelingen

11 januari het gevelbord met ‘Vakcollege

en vrouwen. Dat gebeurde in het kader van het programma

Techniek’ op de gevel van de vmbo-

‘Living Library’ van antidiscriminatiebureau Radar, dat op deze

vestiging aan de P.C. Boutenssingel

PENTA-vestiging in Brielle werd uitgevoerd. Net als in een gewone

van het Comenius College in Capelle.

bieb konden leerlingen voor een korte tijd boeken lenen, maar in

Ook legde hij op de Techniekboulevard

dit geval waren de boeken levende mensen. De leerlingen waren

voor het eerst van zijn leven ‘een lasje’ aan een metalen vlet

duidelijk geraakt na het aanhoren van de levensverhalen.

in aanbouw. Na de onthulling van het gevelbord lieten leerlingen

Het was hen duidelijk dat het belangrijk is om de omgeving begrip

uit de brugklas kleurige ballonnen op.

te laten krijgen voor de situatie van bijvoorbeeld vluchtelingen en vooroordelen tegen te gaan. De conclusie van de dag was dan

De Comeniusvestiging aan de P.C. Boutenssingel wordt het eerste

ook dat in gesprek gaan met elkaar meer zin heeft dan praten

Vakcollege Techniek in de regio Capelle. Het praktisch-georiënteerde

over elkaar, zowel in de maatschappij als op school.

beroepsonderwijs gaat daar in augustus 2012 van start, als onderdeel van het Comenius Beroepsonderwijs in Capelle. Op de andere vestiging van Comenius Beroepsonderwijs wordt beroepsonderwijs

Meer informatie op www.bm.penta.nl

aangeboden voor alle basis/kader-leerlingen (met en zonder lwoo) die niet specifiek voor Techniek kiezen. Het Vakcollege staat voor: ‘leren, werken én een baan’, dankzij

PENTA De Oude Maas in actie

de intensieve samenwerking met het regionale bedrijfsleven.

voor Serious Request

Het leidt leerlingen eerst op tot 'gezel', en daarna tot 'meester'. Wethouder Van Sluis onderstreepte bij de onthulling dat de baan-

Het mooie bedrag van € 2.105,57 werd donderdag 22 december 2011

garantie een luxesituatie is in Nederland. ‘In landen als Spanje

door vier leerlingen van PENTA De Oude Maas overhandigd aan

is de helft van de jongeren werkloos; in Nederland slechts enkele

de drie dj’s die in het Glazen Huis op de Leidse Beestenmarkt

procenten.’ Ook Veronica Pors, directeur van het Comenius

de actie Serious Request voerden. Ze zagen zes dagen lang af

Beroepsonderwijs, wees erop dat het bedrijfsleven zit te springen

van eten, en presenteerden non-stop op Radio 3FM. Het doel was

om goed opgeleide mensen: loodgieters, installateurs, elektriciens

hulp van het Rode Kruis aan moeders die geraakt zijn door oorlog-

en dergelijke. ‘Na zes jaar opleiding weten jullie zeker dat jullie

of conflictsituaties. De leerlingen van De Oude Maas hielden

aan de slag kunnen.’

tien dagen eerder een wintermarkt tijdens de avond waarop ouders naar school kwamen voor de tienminutengesprekken

Meer informatie op www.comenius.nl

en de banen- en scholingsmarkt. De overhandiging was live op televisie!

egt luis l n S n a le V meta ouder Weth sje aan een. een la aanbouw n vlet i

Van links naar rechts: Joy Leeflang, docente Canan Dabak, Benjamin Awad, Ashley Bakelaar en Mejainey Felida. Meer informatie en een filmpje op www.penta.nl > De Oude Maas

Leerlingen met gouden handen op weg naar een gouden toekomst.





21

C V Open

Februari 2012

Orthopedagoog Luc Stevens houdt schoolleiders spiegel voor

Schoolleider, wie ben je? ‘Schoolleiders krijgen veel op hun bordje. Daardoor verliezen ze weleens uit het oog waar het werkelijk om draait in het onderwijs’, zegt Luc Stevens, hoogleraar Orthopedagogiek. Met het traject Pedagogisch Leiderschap houdt hij ze een spiegel voor. Rectoren en directeuren van CVO startten onlangs met het persoonlijke ontwikkelprogramma. Voor docenten van CVO-scholen ligt een aansluitend traject in het verschiet, Pedagogische Tact.

Waar draait het om in het onderwijs? Om de interactie tussen leerkracht en leerlingen. Natuurlijk is het belangrijk dat leerlingen hun diploma halen. Maar de weg naar dat diploma toe, dat is waar het in wezen om gaat. Leiding geven aan dat proces is de belangrijkste taak van schoolleiders. Zij moeten ervoor zorgen dat die interactie tussen leerkracht en leerlingen optimaal verloopt. Op die manier kunnen de talenten van kinderen en docenten maximaal tot ontwikkeling komen.

Goede schoolleiders zijn zich hiervan toch bewust? Het klinkt simpeler dan het is. Schoolleiders krijgen veel complexe managementtaken en organisatorische vraagstukken te verstouwen, vergeet dat niet. De waan van alledag ontneemt ze vaak de kans om eens een stapje terug te doen. Om wat afstand te nemen en te reflecteren op hun eigen handelen binnen de school. Er zijn schoolleiders die op een aparte plaats in de school zitten, weinig contact hebben met leerlingen en de verantwoordelijkheid voor het leerproces vooral bij de leraren leggen. Maar leerlingen, leerkrachten en schoolleiding horen bij elkaar. Samen moeten ze het vanzelfsprekend eens kunnen worden over wat ze komen doen op hun school en over hoe het eraan toegaat. Het is aan schoolleiders om ervoor te zorgen dat iedereen zich aan de gemeenschappelijke uitgangspunten houdt. Niet vanuit een autoritaire houding, maar vanuit een natuurlijk gezag. Dat bepaalt in hoge mate het ethos van de school.

Hoe ziet de training eruit? De groep komt drie keer twee dagen bij elkaar. Tijdens die dagen nemen we veel zaken onder de loep. We hebben het over vragen als: wie ben je als schoolleider en wie wil je zijn? Zit daar een groot verschil tussen? Wat zijn je opvattingen over onderwijs en opvoeding? Wie of wat inspireert jou? Heb je voldoende in huis om die interactie van leerlingen en docenten goed te begeleiden en bij te sturen? Durf je de confrontatie aan te gaan met je leraren als

'Natuurlijk gezag, geen autoritaire houding.'

ze zich niet aan de afspraken houden? We houden deelnemers een spiegel voor, en ze spiegelen zich natuurlijk ook aan elkaar.





22

C V Open

Februari 2012

Personalia

Herma Verbeij–Ouwerkerk (58)

Hoe verlopen de bijeenkomsten? Het zijn doorgaans intensieve bijeenkomsten en buitengewoon

uit Harmelen is op 1 februari aan de slag

boeiend en inspirerend. Natuurlijk wordt er ook wel gemopperd

gegaan als nieuwe directeur op de vestigingen

over het zware takenpakket, maar nooit lang. Je merkt dat deel-

Lijstersingel en Nieuwerkerk van het

nemers het erg prettig vinden om eens met collega-directeuren

Comenius College. Herma Verbeij begon

over deze onderwerpen te sparren. Soms zijn de bijeenkomsten

haar onderwijsloopbaan als docent aardrijks-

confronterend en vaak ontstaan er discussies. Maar dat leidt

kunde, geschiedenis en maatschappijleer

ook tot bewustwording; er gebeurt iets. Deelnemers weten

op het christelijke Veenlanden College in

weer wat, hoe en waarom ze iets doen en kunnen dat onder

Mijdrecht. Daar had ze ook verschillende

woorden brengen. Ze weten weer waar ze staan. Schoolleiders

staf- en leidinggevende functies, waaronder

geven aan dat ze daardoor beter, intenser en meer ontspannen

teamleider en conrector personeelsbeleid.

werken.

Vijf jaar geleden werd ze wethouder in Culemborg. Haar partij kwam na de laatste

Wat leren schoolleiders concreet?

gemeenteraadsverkiezingen echter niet terug

Schoolleiders laten hun aandacht vooral gaan naar problemen

in het college. Na een jaar zzp’er geweest te

en de oplossing daarvan. De vraag is of de problemen niet

zijn vond Herma een nieuwe uitdaging op

voorkomen kunnen worden. Dat kan door de aandacht vooral

Comenius. Herma volgt Kees Mackenbach op,

op de behoeften van leraren en leerlingen te richten.

die interim-directeur was van de vestiging Lijstersingel, en Chris Jansen, die tien jaar leiding gaf aan de vestiging Nieuwerkerk.

« Voorkom problemen door de aandacht te richten op de behoeften van leraren en leerlingen. »

Ernst Andree (52) biedt de vier

Schoolleiders krijgen te maken met probleemgedrag van

praktijkscholen van Accent ondersteuning

leerlingen en met leraren die zich ongelukkig voelen. De vraag

bij het vinden van een betaalde baan voor

is of ze bij dat gedrag blijven stilstaan, en op zoek gaan naar

hun leerlingen. Ernst is fulltime arbeids-

de betekenis ervan. Pas als ze dat doen, krijgen ze er grip op

kundige/regiomanager van de vereniging

en kunnen ze dingen veranderen. Dat is wat ze leren.

PrO-Werk, die sinds 2010 actief is in de regio Rotterdam en door UWV erkend wordt als

Na de schoolleiders is het de beurt aan docenten van CVO-scholen. Een groot aantal collega’s zal in de loop van 2012 het traject Pedagogische Tact gaan volgen. Wat kunnen zij verwachten?

jobcoachorganisatie en re-integratiebedrijf. Ernst ondersteunt de docenten van Accent die leerlingen begeleiden en coachen op

In dit traject ligt de nadruk op de interactie tussen leerkracht

een werkplek, tijdens hun laatste schooljaar,

en leerlingen, dat spreekt voor zich. Veel docenten zullen

maar ook daarna. Het vertrouwde gezicht

zeggen: 'Dat loopt bij mij al prima'. Maar weet je echt wat je

van school blijft zo actief, niet alleen

leerlingen beweegt? Weet je stuk voor stuk wat ze zouden

voor de leerlingen, maar ook voor

kunnen, en of ze dat ook doen en eventueel waarom niet?

de (toekomstige) werkgever.

Dat is waar het om gaat. We gaan het hebben over de vragen: welke leraar ben ik, en welke leraar wil ik zijn? Wat moet ik

Meer informatie op www.verenigingprowerk.nl

daarvoor doen en laten? En wat vind ik zelf eigenlijk goed onderwijs? (De Nieuwe Lijn)

Luc Stevens is emeritus-hoogleraar Orthopedagogiek, directeur van het NIVOZ in Driebergen en docent Pedagogisch Leiderschap. Meer informatie op www.nivoz.nl





23

C V Open

Februari 2012

De hobby van...

Secretaresse CSG Calvijn Groene Hart

Marjoleine Krijgsman Mishandelde windhonden redden Marjoleine Krijgsman, secretaresse bij CSG Calvijn Groene Hart, heeft wat je noemt een bijzondere hobby. Ze zet zich in voor zwaar mishandelde en afgedankte windhonden uit Spanje en Engeland. Collega’s van Calvijn helpen haar regelmatig met het inzamelen van geld of spullen. ‘In Spanje worden windhonden (galgos) ingezet voor de jacht. Als ze niet voldoende presteren, worden ze dikwijls mishandeld, de straat op geschopt of verdronken. Toen ik daar voor het eerst over hoorde, brak mijn hart. In Engeland worden windhonden (greyhounds) vooral ingezet voor de races. Zakken ze door hun poten of lopen ze een blessure op, dan worden ze afgedankt en naar het asiel gebracht. Of naar Spanje vervoerd, waar ze weer worden ingezet voor de jacht.’ Vijf jaar geleden adopteerde Marjoleine haar eerste hond uit Spanje. Toen is het balletje gaan rollen. ‘Via het adoptieprogramma kwam ik in contact met een kennelhouder in Spanje en hoorde ik hoe jagers daar met windhonden omgaan’, vertelt ze. ‘Ik was geschokt en wilde wat doen.’ Samen met een vriendin heeft ze daarom in 2009 de stichting Galgo Love opgericht. ‘We zamelen geld en spullen in voor een asiel in Spanje en een asiel in Engeland. Ook begeleiden we de adoptie van galgos uit Spanje naar Nederland. We gaan op huisbezoek bij mensen die graag een windhond willen. Het vergt natuurlijk wel wat geduld om deze honden te socialiseren, maar het zijn lieve honden van nature. Bijna niet vals te maken.’ Op CSG Calvijn weten zo’n beetje alle collega’s inmiddels van haar hobby. Marjoleine: ‘Soms stoppen ze me wat toe, zoals een tas met oude handdoeken of een zak wol om jasjes van te breien voor de honden. Erg lief. Ze zullen vast weleens denken: heb je haar weer met haar windhonden. Maar “galgeritis” is niet te genezen. Misschien maar goed ook.’ [De Nieuwe Lijn] Meer informatie op www.galgolovefoundation.nl





24

C V Open

Februari 2012

« We z ame en spu len geld lle een asi n in voor el en een in Spanje as Engela iel in nd. »

De CVO-scholen

CVO CVO omvat zeven scholen(groepen) voor voortgezet onderwijs: CVO Accent, Comenius College, CSG Calvijn, Farelcollege, Marnix

Accent Praktijkonderwijs,

Gymnasium, Melanchthon en PENTA college CSG. Deze scholen-

Onderwijsopvang,

groepen hebben vestigingen op bijna 40 verschillende locaties,

Onderwijsondersteuning, Avondschool

Marnix Gymnasium

met een sterke concentratie in Rotterdam. De meeste CVO-scholen

Essenburgsingel 58

zijn brede scholengemeenschappen met meerdere vestigingen.

Weegschaalhof 33

3022 EA Rotterdam

Ze verzorgen onderwijs op alle niveaus. Met zo’n 21.000 leerlingen

Postbus 84017

Tel. (010) 244 50 44

behoren we tot de grotere schoolbesturen van Nederland.

3009 CA Rotterdam

Fax (010) 478 08 46

CVO is werkgever voor ongeveer 2.350 medewerkers. We bieden jonge

Tel. (010) 209 99 26

[email protected]

mensen stimulerend onderwijs en een brede vorming. Daarbij houden

Fax (010) 209 56 40

www.marnixgymnasium.nl

we rekening met de individuele mogelijkheden van onze leerlingen:

[email protected]

iedere leerling krijgt de ruimte om zijn of haar talenten optimaal te

www.cvoaccent.nl

ontwikkelen. Het gaat om de vorming van ‘heel de mens’. We handelen vanuit een christelijke inspiratie met oog en respect voor haar vele verschijningsvormen. Vanuit een open houding werken we samen met vele verschillende partners om ons onderwijs op een zo hoog mogelijk niveau te brengen en te houden.

Christelijke Scholen­gemeenschap Calvijn

Melanchthon Schiekade 101

Roerdomplaan 42

Postbus 28211

Verenigingsbureau

Postbus 57613

3003 KE Rotterdam

CVO heeft een eigen verenigingsbureau waar 35 mensen werken.

3008 BP Rotterdam

Tel. (010) 476 73 00

De medewerkers ondersteunen het bestuur, het managementteam

Tel. (010) 493 33 66

Fax (010) 477 26 09

en de scholen van CVO. Ze houden zich bezig met onderwijsbeleid,

Fax (010) 493 33 77

[email protected]

personeelsbeleid, huisvestingsbeleid, communicatiebeleid, boek­

[email protected]

www.melanchthon.nl

houding, personeels- en salarisadministratie en systeem­beheer/ICT.

www.calvijn.nl

Missie Comenius College

PENTA college CSG

Lijstersingel 10

J.A. Heijwegenlaan 4

Postbus 797

Postbus 220

2900 AT Capelle aan den IJssel

3200 AE Spijkenisse

Tel. (010) 459 59 70

Tel. (0181) 600 200

Fax (010) 451 62 74

Fax (0181) 697 523

[email protected]

[email protected]

www.comenius.nl

www.penta.nl

Wij, de scholen van CVO, • verzorgen en verstrekken inspirerend onderwijs en brede vorming aan jonge mensen; • dragen vanuit een open houding bij aan alle vormen van samenwerking die het onderwijs en het beleid voor jonge mensen ten goede komen; • presenteren en verantwoorden ons helder aan (alle belanghebbenden in) de samenleving. Wij doen dit vanuit de volgende grondhouding: • staand midden in de samenleving, geworteld in het Evangelie en handelend vanuit een christelijke inspiratie;

Farelcollege Kastanjelaan 50 Postbus 163 2980 AD Ridderkerk

• met oog en respect voor de vele verschijningsvormen van deze inspiratie; • recht doend aan de individuele mogelijkheden van onze leerlingen en gericht op hun actieve deelname aan de gemeenschap.

Tel. (0180) 411 777 Fax (0180) 418 904 [email protected] www.farelcollege.nl

Alle auteursrechten en andere rechten van intellectuele eigendom op alle artikelen, teksten, foto’s, afbeeldingen en materialen die zijn opgenomen in CVOpen zijn eigendom van de Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs te Rotterdam en omgeving (CVO) of zijn opgenomen met toestemming van de eigenaar, tenzij uitdrukkelijk een andere bron wordt vermeld. Geen enkel artikel, tekst, foto, afbeelding mag worden veranderd of worden opgenomen in enig ander werk of andere publicatie, behoudens voor zover de overname geschiedt ten behoeve van persoonlijke en niet-commerciële doeleinden met vermelding van de bron.

CVO Henegouwerplein 14 3021 PM Rotterdam Postbus 2152 3000 CD Rotterdam T [010] 217 13 99 F [010] 411 42 78 www.cvo.nl

Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs te Rotterdam en omgeving

CVO. Meer dan het gewone.

‘Goede opvoeders geven hun kinderen wortels en vleugels.’ Cocky Fortuin, principal consultant bij CPS, citeert Goethe op pagina 15