Ja hoor. Nu durf ik nee te zeggen

MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Jaargang 14 — nummer 1 — april 2009

Vroeger zei ik:

‘Ja hoor’. Nu durf ik ‘nee’ te zeggen In dit nummer onder andere: ‘Een cursus helpt om je eigen kracht te ontplooien’

‘Er is veel meer mogelijk dan je denkt’

‘Ik kon laten zien wie ik ben’

MEE nieuws 1/2009

Mooi werk!

v.l.n.r. John Vaneman (Drenthe), Truus Dolstra (Groningen), Nyncke Bouma (Friesland)

In januari begon ik als nieuwe directeur van MEE Groningen. De eerste weken waren een ontdekkingsreis in en rond de organisatie. Wie is wie? Hoe werkt deze computer? Waar vind ik de belangrijke beleidsstukken? En verder was ik vooral nieuwsgierig naar de inhoud van ons werk. Voor welke cliënten werken wij? Met welke vragen kunnen zij bij ons terecht en welke ondersteuning kunnen wij bieden? Ik ging met een consulent op stap. We kwamen bij een vrouw met reuma die een flatje in de stad had gekregen. Zij zat in de problemen. Zij was bij haar

De directeuren van MEE Groningen, MEE Friesland en MEE Drenthe geven in MEE nieuws bij toerbeurt hun persoonlijke impressie en een kijkje in de keuken van werken bij MEE.

agressieve man weggegaan en had tijdelijk ondergedoken gezeten. Haar man had vervolgens alle spullen meegenomen. Zij had geen baan, geld en spullen en leefde nu op de betonnen vloer in haar nieuwe flat. Ze had weinig vrienden en kennissen en voelde zich eenzaam. Haar woning was niet aangepast. Ze kon bijna letterlijk de deur niet uit omdat de deurknop met haar reumahanden niet te bedienen was. Met haar pijnlijke voeten zou ze naar de dokter moeten, maar haar ziektekostenverzekering was nog niet geregeld en dus bleef ze maar thuis. Wat mij raakte was haar enorme onmacht. Zelf was ze niet in staat een weg te vinden om haar problemen op te lossen. Gelukkig was ze via via bij MEE terecht gekomen. Onze consulent ging deskundig en slagvaardig met haar kijken hoe de problemen aangepakt konden worden. De ergotherapie, ziektekostenverzekering en de afspraak met de arts werden geregeld. Mogelijkheden voor vrijwilligerswerk en vrijetijdsbesteding

werden onderzocht. Ook werd uitgezocht hoe ze vloerbedekking zou kunnen regelen. Afgesproken werd wat zij verder zelf ging doen en wat de consulent nog voor haar zou regelen. Afstemming vond plaats met het algemeen maatschappelijk werk om haar voor langere tijd te begeleiden. Na dit bezoek was de vrouw opgelucht en zag weer perspectief. Dit is zomaar een voorbeeld van de ondersteuning van MEE. Mooi werk! Voor mij werd duidelijk dat MEE een spilfunctie vervult voor mensen met beperkingen. Een wegwijzer en ondersteuner voor de cliënt maar ook een spil tussen alle regelingen en (zorg)organisaties. Juist daarom is het zo belangrijk dat MEE bekend is bij cliënten en hun omgeving, bij andere (zorg)organisaties en bij gemeenten. De toegevoegde waarde van de dienstverlening van MEE zal in brede zin herkend en erkend moeten worden! Truus Dolstra (Directeur/bestuurder MEE Groningen)

In dit nummer

2

4

MEE heeft uitgebreid cursusaanbod ‘Een cursus helpt om je eigen kracht te ontplooien’

10

Gespreksgroepen voor mensen uit het autisme spectrum ‘Ik wéét nu dat contact met anderen leuk kan zijn’

6

‘Ik ben wie ik ben’ groep ‘Ik kon laten zien wie ik ben’

12

Cursus Sociale Vaardigheden: ‘Vroeger zei ik: ‘Ja hoor’. Nu durf ik ‘nee’ te zeggen.’

8

Thema: Seks en een beperking

14

Tien vragen aan…. Judith Beukers

MEE nieuws 1/2009

Kort nieuws

Column

Ligt er geld op u te wachten?

Dromen

De meeste mensen met een laag inkomen krijgen niet het geld waar ze recht op hebben. Ze zijn niet bekend met de regels. De wachttijden zijn te lang of het is allemaal veel te ingewikkeld. Voor inwoners van de gemeente Leeuwarden is er uitkomst: de Formulierenbrigade. Dat is een samenwerkingsverband, waaraan ook MEE Friesland deelneemt. De Formulierenbrigade helpt u om uit te zoeken waar u recht op hebt. Dat geldt voor bijzondere bijstand, huur- en zorgtoeslag, kindertoeslag etc. De mensen van de Formulierenbrigade komen bij u thuis. U bereikt ze via: (058) 2348443 of via www.formulierenbrigadeleeuwarden.nl

Als kind was mijn grootste droom om één van Robin Hood’s metgezellen te zijn. Leven verborgen in de wildernis, met een zwaard rond slaan, onwaarschijnlijk goed boogschieten, slechte mensen dwars zitten, goede mensen helpen en vooral veel avonturen beleven. Later droomde ik er van om jongerenwerker te worden, lekker ruig, in de grote stad, jongeren helpen die geen lieverdjes zijn. Op mijn motor zou ik ze te hulp schieten. Tja, dromen veranderen. Motorrijden is geen optie met mijn elektrische rolstoel en voor jongerenwerker ben ik niet in de wieg gelegd.

MEE levert kwaliteit MEE organisaties leveren kwaliteit. Om dat ook objectief meetbaar te maken laten ze zich certificeren. Een onafhankelijk instituut licht dan de organisatie door. Als alles goed is, wordt het zogenaamde HKZ-certificaat verstrekt: een teken dat de zaken intern goed op orde zijn en dat voortdurend wordt gewerkt aan de verbetering van de dienstverlening. MEE Drenthe en MEE Friesland zijn beide al gecertificeerd. MEE Groningen verwacht het certificaat in de loop van dit jaar te krijgen. Dus: kwaliteit gegarandeerd! Meer informatie is te vinden op de websites van MEE.

GigaGfestival in Pesse In mei vindt weer het GigaGfestival plaats. Een groot en groots festival voor jongeren met een beperking. Vorig jaar trok het festival 800 bezoekers en was het een fantastisch feest. Dit jaar mikt de organisatie op 1000 gasten. Met een keur aan bekende Nederlandse artiesten gaat dat wel lukken. Het festival vindt plaats op 28 mei in Pesse en kost € 8,00: www.gigagfestival.nl.

Hersenbeschadiging rond de geboorte De geboorte van een kind is een prachtige gebeurtenis. Maar zowel voor, tijdens als kort na die geboorte kan het soms toch misgaan met de hersenen van het kind. De Hersenstichting heeft er een brochure over uitgebracht: Hersenbeschadiging rond de geboorte. De brochure gaat onder andere over de vier oorzaken van hersenbeschadiging bij kinderen: aangeboren afwijkingen, infecties, hersenbloedingen en zuurstoftekort. Daarnaast komen ook behandeling en vooruitzichten aan bod. De brochure kost € 2,00 en is te bestellen bij de hersenstichting: www.hersenstichting.nl of (070) 360 48 16.

In mijn werk bij MEE kom ik ook mensen tegen met dromen. Mensen die hun dromen waar maken, iets voor zich zien en er net zo hard aan werken dat de dromen waar zijn. Een eigen huis, op vakantie naar een bijzonder land, een gezin stichten, die ene geweldige baan aannemen. Het begint allemaal met dromen. Er zijn ook mensen zonder dromen. Mensen die niets hebben waar ze naar streven, waar ze naar verlangen, voor willen vechten. Het raakt me als mensen geen dromen hebben. Mensen die geen toekomst voor zich zien. Volgens mij beginnen veel goede ideeën, fijne dingen die we bereiken, met dromen. Mensen die iets bereikt hebben dankzij of ondanks hun beperkingen, zagen het voor zich, hadden dromen en vochten er voor om het waar te maken. Dus ik blijf dromen. Dromen maken het leven spannend. Dromen van overleven in de wildernis in de Highlands van Schotland. En een beetje van Robin Hood.

Willemijn Willemijn van Berkum is, zoals ze zelf zegt, ‘professioneel gehandicapt’. Daarnaast werkt ze in deeltijd als consulente bij MEE Drenthe en schrijft ze een column voor MEE nieuws. In dit nummer haar eerste bijdrage.

3

MEE nieuws 1/2009

MEE heeft uitgebreid cursusaanbod

‘Een cursus helpt om je eigen kracht te ontplooien’ Empowerment noemen we het, een mooie Engelse term voor ‘kracht geven aan’. En dat is precies wat de cursussen van MEE beogen: kracht geven. “Ons streven is dat de cursist inzicht krijgt in zijn eigen situatie en leert wat zijn eigen kracht en mogelijkheden zijn”, stelt Clara de Graaff, coördinator Cursussen bij MEE Groningen (*).

4

▼

Clara de Graaff: ‘We spelen in op actuele onderwerpen.’

MEE biedt ondersteuning bij leven met een beperking. Dat gebeurt op individuele wijze, onder andere door gesprekken tussen cliënt en consulent, maar minstens zo belangrijk is de ondersteuning die in groepsverband plaatsvindt, bijvoorbeeld in de vorm van een cursus. Coördinator Cursussen Clara de Graaff wil graag benadrukken hoe waardevol deze dienstverlening is: “Bij een cursus gaat het natuurlijk om kennisoverdracht, van cursusleider naar deelnemers. Toch ligt de kracht ervan vooral in een ander aspect, namelijk in het groepsproces. Ik denk daarbij aan de herkenning die deelnemers ervaren als ze naar elkaar luisteren, aan het feit dat ze beseffen niet de enige te zijn met problemen of onzekerheden en aan het zelfvertrouwen dat ze krijgen als blijkt dat ze zelf tips kunnen geven aan de anderen. Leren in groepsverband heeft een veel grotere impact dan we ons soms realiseren.” Onderwerpen De onderwerpen van de cursussen hangen samen met de missie die MEE uitdraagt: het streven naar een verbetering van de maatschappelijke positie van mensen met een beperking. De Graaff: “Onze cursussen zijn er op gericht om de deelnemers weerbaarder, assertiever en sociaal vaardiger te maken, zodat ze beter kunnen omgaan met valkuilen die ze in het dagelijks leven tegenkomen.” Een opsomming van alle cursussen die door de drie noordelijke MEE organisaties gegeven worden is nauwelijks mogelijk. “Nee, het zijn er gewoon te veel”,

MEE nieuws 1/2009

legt De Graaff uit. “MEE organisaties werken nauw samen, maar in principe hebben we allemaal een eigen pakket cursussen ontwikkeld. Het is wel zo dat een aantal veelgevraagde cursussen overal gevolgd kan worden, soms in aangepaste vorm. Als ik me beperk tot MEE Groningen dan hebben wij momenteel een vast aanbod van elf cursussen, waarvan er vier speciaal voor jongeren zijn. Voor een compleet overzicht kun je de website bekijken, maar om een idee te geven wat er mogelijk is: wij geven cursussen op het gebied van sociale vaardigheden, vriendschap, relaties en seksualiteit, levensvragen, geldzaken en autisme.” Op aanvraag MEE verzorgt ook cursussen op aanvraag, bijvoorbeeld voor zorgaanbieders zoals Talant en De Leite, thuiszorgorganisaties, AWBZ-instellingen of scholen. “Deze instellingen huren ons in om hun leerlingen, cliënten en/of medewerkers bij te scholen op allerlei gebied”, verklaart De Graaff. “Zo’n cursus kan volledig op maat gesneden worden. We doen dit op offerte, want in tegenstelling tot de cursussen die wij op onze eigen kantoren organiseren zijn deze niet gesubsidieerd; de opdrachtgever betaalt ervoor. Een voorbeeld? Momenteel geven wij op een school voor zeer moeilijk lerende kinderen de cursus ‘Seksualiteit & Intimiteit’ voor zowel meisjesals jongensgroepen. Overigens is dit een deel van onze dienstverlening waar we niet terughoudend mee omgaan: ik ga regelmatig op pad om organisaties te informeren

over de mogelijkheden die wij te bieden hebben.” Nieuwe probleemgebieden Ook het vaste aanbod van cursussen blijft in beweging, want vanuit organisaties als Lentis (voorheen GGz Groningen) of ouderverenigingen komen regelmatig vragen bij MEE over nieuwe probleemgebieden. De Graaff: “Als coördinator Cursussen voer ik periodiek overleg met mijn collega’s bij de andere MEE organisaties, maar ook met allerlei instanties. Zo weten we precies welke onderwerpen actueel zijn en kunnen we erop inspelen. Momenteel is autisme een duidelijk speerpunt, waar veel activiteiten voor georganiseerd worden. Daarnaast heeft preventie en seksualiteit onze aandacht. Zo hebben we een nieuwe cursus voor meiden opgenomen in ons aanbod met de aansprekende naam ‘Let’s Talk Girls’ Talk!’. Het blijkt een schot in de roos, want er is veel vraag naar. De cursus wordt inmiddels ook bij MEE Drenthe en MEE Friesland gegeven.”

Trainingen en gespreksgroepen Naast cursussen organiseert MEE ook trainingen en gesprekgroepen. Er zit een duidelijk verschil tussen deze drie vormen van groepsbijeenkomsten. Bij een cursus ligt de nadruk op de kennisoverdracht, bij een training worden bepaalde vaardigheden aangeleerd en bij een gespreksgroep gaat het specifiek om de onderlinge uitwisseling van informatie en ervaringen. Een mix van deze drie komt ook voor. (*) Als u een bepaald probleemgebied onder de aandacht wilt brengen van een cursuscoördinator, dan kan dat. Elke MEE -organisatie heeft een eigen cursuscoördinator: ■ MEE Groningen: Clara de Graaff (050) 527 45 00 ■ MEE Friesland: Ineke Meijers (058) 284 49 44 ■ MEE Drenthe: Sarah Boxem (0592) 30 33 99

5

MEE nieuws 1/2009

‘Ik ben wie ik ben’ groep

‘Ik kon laten zien wie ik ben’ Hij zet een lekker kopje koffie, Sietse Kobus. Zijn kamer bij woonvorm Unia in Drachten staat en hangt zo vol met foto’s, snuisterijen en technische snufjes, dat je ogen te kort komt. En een interview vindt hij heel gezellig. “Ik praat graag met andere mensen”, verklaart Sietse. Bij de ‘Ik ben wie ik ben’ groep, waar hij eind vorig jaar aan meedeed, kon hij dat naar hartelust doen: praten over zichzelf en luisteren naar anderen.

6

▼

Sietse Kobus: ‘Ik vind het erg leuk om nieuwe mensen te ontmoeten.’

“De eerste keer kon ik er niet heen”, zegt Sietse meteen maar. “Toen zat ik namelijk in Amerika. Ik was op vakantie met een hele groep, echt geweldig mooi. Ik heb een fotoboek gemaakt en dat heb ik meegenomen toen ik de eerste keer naar de groep ging. Dat moest ook, want ze hadden ons gevraagd om iets mee te nemen wat belangrijk voor ons was. Een foto of een ding. Ik zat natuurlijk nog helemaal vol van mijn reis en ik heb er van alles over verteld. Ze vonden het allemaal wel leuk geloof ik, anderen gingen ook over hun vakantie vertellen. Niet iedereen had foto’s mee, hoor. Er was iemand die een kaart liet zien die ze zelf gemaakt had, zo’n 3D kaart. Heel knap gedaan. Dat was haar hobby en daar vertelde ze graag over. Er was ook iemand die miniatuur autootjes had meegenomen. Ik vond dat wel een interessant figuur, want hij vertelde dat hij radiografisch bestuurbare auto’s spaarde. Ik hou zelf ook erg van sparen.” Diep Vakanties en hobby’s waren maar een paar van de onderwerpen die op de ‘Ik ben wie ik ben’ avonden besproken werden. Ook de wat zwaardere kost kwam aan bod. Sietse had daar geen moeite mee: “Het geloof, daar hebben we het ook over gehad. De begeleidster van de gespreksgroep vertelde daar eerst iets over en daarna vroeg ze wat het voor ons betekende. Ik ben ook gelovig en het is best belangrijk voor mij. Maar anderen hadden er meer over te vertellen dan ik. Ik heb geluisterd. Voor mij hoeft het

allemaal niet zo diep te gaan. Sommigen konden wel emotioneel worden. Bijvoorbeeld toen het gesprek over verlies ging, ja dat was wel moeilijk. Ik weet dat ik heel gelukkig ben dat ik al mijn familie en vrienden nog heb, zulk verdriet heb ik nog niet meegemaakt. En ik denk dat die persoon die zo verdrietig was zich echt gesteund voelde door ons.” Deelname aan de ‘Ik ben wie ik ben’ groep is voor Sietse een goede ervaring geweest. “Ik heb goed kunnen laten zien wie ík ben”, lacht hij. “Ik vind het erg leuk om nieuwe mensen te ontmoeten en om over wat meer dingen te praten dan alleen het werk of hobby’s. Ik zou het zo nog een keer doen.”

Meer informatie Elke MEE organisatie heeft cursussen over contact maken met anderen. Kijk op de website of vraag de brochure aan. Daarnaast is er in Groningen en Friesland ook een Steunpunt Levensvragen. Daar kun je terecht bij het zoeken naar antwoorden op levens- en zingevingsvragen. Vragen als: ‘Wat wil ik van mijn leven maken?’, ‘Waarom ben ik gehandicapt?’ Adressen zijn beschikbaar bij MEE.

MEE nieuws 1/2009

Gespreksgroepen Praten over levensvragen “Voor mensen van 18 jaar en ouder die op een praktijkschool hebben gezeten, bestaat de mogelijkheid om deel te nemen aan een ‘Ik ben wie ik ben’-gespreksgroep”, vertelt MEE Friesland consulente Anke Heemskerk. Samen met een collega van Talant ondersteunt en begeleidt zij de groepen onder de vlag van Steunpunt Aandacht voor Levensvragen, een gezamenlijk initiatief van MEE en Talant. Eén keer in de veertien dagen komt elke groep – maximaal tien deelnemers – in totaal vijf keer bijeen om van gedachten te wisselen over alle mogelijke levensonderwerpen. “Geloof, relaties, vriendschap, wonen, werken, hobby’s of het verlies van een dierbaar iemand”, somt Anke er een aantal van op. “Welke thema’s we precies behandelen en in welke volgorde, bespreken we met elkaar op de eerste bijeenkomst. We doen dat aan de hand van een persoonlijk voorwerp dat wij ze gevraagd hebben mee te nemen. Een foto bijvoorbeeld, of iets anders waar ze erg aan gehecht zijn. Iedereen krijgt de gelegenheid om daar zijn eigen verhaal bij te vertellen en dat geeft altijd voldoende stof voor de gespreksonderwerpen.” Volgens Anke zijn de deelnemers eigenlijk altijd positief gestemd over de bijeenkomsten. “Het is voor hen één van de weinige mogelijkheden om over dit soort zaken te praten”, verklaart ze. “Bovendien is het altijd gezellig en wordt er veel gelachen, ook al zijn de onderwerpen die we bespreken serieus.” Van de bijeenkomsten wordt een met foto’s en plaatjes geïllustreerd verslag gemaakt, dat alle deelnemers thuisgestuurd krijgen.

7

MEE nieuws 1/2009

Thema: Seks en een bep Seksualiteit hoort bij mensen, het is een normale levensbehoefte. En die verandert niet omdat je een beperking hebt. Over een beperking is vaak van alles bekend. Tegelijkertijd wordt het hoofdstuk seks vaak overgeslagen. Is seks voor mensen met een beperking dan minder vanzelfsprekend? Daar lijkt het soms wel op. Om daar iets aan te doen op deze pagina’s informatie over seks en een beperking.

beperking dan ook. De zorg is afgestemd op de persoonlijke behoeften en wensen. Alles is bespreekbaar, veel is mogelijk. Flekszorg is ook telefonisch bereikbaar: (020) 713 21 96.

Contact maken De helft van de Nederlanders kent niemand met een beperking of een chronische ziekte. En dat terwijl 1 op de 10 Nederlanders een beperking heeft of chronisch ziek is!! Het Nederlandse Rode Kruis vindt dat maar vreemd en heeft www.maakcontact.nl in het leven geroepen. Dat is een site om mensen -met en zonder beperking- dichter bij elkaar te brengen. Om de wederzijdse ‘verlegenheid’ te overwinnen. Door te bellen of te mailen, elkaar te ontmoeten, samen iets leuks te ondernemen. En zo dat ‘zinloze isolement’ te doorbreken.

Cursussen en voorlichting

Alternatieven De Stichting Alternatieve Relatiebemiddeling (SAR) helpt mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking bij het zoeken naar een alternatief voor een seksuele relatie. Dit gebeurt in de vorm van seksuele dienstverlening. De mensen die seksuele diensten verlenen zijn mannen en vrouwen, die ervaring hebben in de zorg, betrokken en betrouwbaar zijn en stevig in hun schoenen staan. De SAR bestaat al 25 jaar en gaat zeer zorgvuldig om met de privacy van alle betrokkenen. Meer informatie: www.stichtingsar.nl of (030) 696 08 09. Schrijven kan ook: Gerard Noodtstraat 1, 3515 VV Utrecht. www.flekszorg.nl biedt verwen- en snoezelzorg voor alle mensen, van alle leeftijden en met welke

8

■

■

■

■

■

MEE biedt een aantal cursussen op het gebied van seksualiteit: Vriendschap, Relaties en Seksualiteit. Voor (jong) volwassenen vanaf 18 jaar met een (lichte of matige) verstandelijke beperking. Let’s Talk, Girls’ Talk. Voor meiden van 15 tot 18 jaar die praktijkonderwijs volgen. In de groep wordt gepraat over bijvoorbeeld verliefdheid, relaties, jongens, vriendschap, seksualiteit, etc. Kinderwens. De keuze voor een kind is een grote beslissing, die neem je niet zomaar. De cursus kinderwens ondersteunt mensen met een licht verstandelijke beperking bij het nemen van deze beslissing. Seksuele voorlichting. Voor kinderen vanaf 12 jaar die speciaal basisonderwijs volgen of naar een praktijkschool gaan. De consulenten van MEE geven ook individuele ondersteuning bij seksuele problemen en seksuele voorlichting.

MEE nieuws 1/2009

erking

Nog meer tips... ■ www.onderzoekjegrens.nl Op deze site kunnen jongeren een test doen om er achter te komen waar hun grenzen liggen op het gebied van privacy, intimiteit en seksualiteit. De test gaat over hoe mensen met je omgaan, over aanraken, zoenen, seks, maar ook over wat iemand tegen je zegt. Allemaal dingen die leuk kunnen zijn, maar ook niet leuk. Na invullen van de test krijg je commentaar en advies. De site is een produkt van de Rutgers Nissogroep.

Elkaar ontmoeten Als je een leuk iemand zoekt is het altijd nog het beste om iemand gewoon te zien, te ontmoeten. In het Noorden zijn daarvoor voor homofiele jongeren diverse mogelijkheden. We noemen er twee: ■ Café de Regenboog. Voor mensen met een (lichte) verstandelijke beperking en homoseksuele, lesbische of biseksuele gevoelens. De activiteit vindt maandelijks plaats op de tweede zaterdag van de maand van 15.00 tot 18.00 uur aan het Boterdiep 46 in Groningen. ■ Café Oars as oars. Voor mensen met een verstandelijke beperking en homoseksuele/ lesbische gevoelens: elke derde zaterdag van de maand, van 14.00 tot 17.00 uur, Marie Annastraatje 5/7 in Leeuwarden.

■ www.zoenenenzo.nl Op deze site vind je van alles over relaties en seksualiteit voor jongeren met een beperking. Van verliefd zijn en versieren tot veilig vrijen en hulpmiddelen. Op de site kun je ook meedoen aan een onderzoek van de Rutgers Nissogroep naar relaties en seksualiteit bij jongeren tussen 16 en 25 jaar. Het invullen van de vragenlijst op de site kost ongeveer 20 minuten.

Video’s, spellen en meer De informatiecentra van MEE hebben een keur aan informatie over seksualiteit en en beperking, boeken, DVD’s, video’s, spellen...Soms hebben ze het materiaal ook zelf in huis en kunt u het lenen. En altijd hebben ze een goed advies. Een greep uit het aanbod: ■ Boys R Us. Jongens, relaties en seksualiteit. Een bordspel voor jongens tussen de 10 en 16 jaar. Centraal staan het omgaan met relaties, seksualiteit, communicatie met meisjes, sociale invloeden en beeldvorming via de media. ■ Girls’choice. Wensen en grenzen in intimiteit. Een bord-

■

spel voor risicogroepmeiden van 10-13 jaar (basisspel) en voor meisjes van 13 jaar en ouder. Te bestellen via de webwinkel van de Rutgers Nisso Groep (www.rutgersnissogroep.nl) Sterke verhalen. Jongeren in gesprek over handicap en seksualiteit. Deze video geeft informatie over veranderingen tijdens de puberteit op lichamelijk en gevoelsmatig gebied en over het aangaan van relaties. De thema's worden in de film door jongeren met een handicap zelf aan de orde gesteld. Bij de video is een brochure en een handleiding verkrijgbaar. Verkrijgbaar bij de CG-Raad bij de bestellijn. Telefoon (030) 291 66 50 van maandag t/m donderdag van 9.00 – 13.00 uur.

■ www.seksmeteenhandicap.nl Op deze site van de Stichting Intermobiel vind je veel informatie over de vraag hoe jongeren omgaan met hun beperking. Ook over de vraag hoe jongeren omgaan met seksualiteit. Het is een site met veel persoonlijke en indrukwekkende verhalen en veel objectieve informatie. De site wordt gerund door de Stichting Intermobiel. Dat is een non-profit organisatie, uitgevoerd en ondersteund door minder mobiele en bedlegerige jongeren met een klein team vrijwilligers. Een bezoek aan deze site is de moeite waard. ■ www.moov.nl Een site voor jongeren onder de 20 met of zonder beperking. Met knoppen als Fun Time, My Body en My Room toegankelijk, speels én informatief.

9

MEE nieuws 1/2009

Gespreksgroepen voor mensen uit het autisme spectrum

‘Ik wéét nu dat contact met anderen leuk kan zijn’ In de film Rain Man – een kaskraker uit 1988 – speelt Dustin Hoffman de rol van Raymond Babbitt, een volledig in zijn eigen wereld levende man met wie een normale vorm van communicatie niet mogelijk is. Hoffman zet met zijn personage het klassieke beeld van een autist neer, een beeld dat op de meeste mensen met een dergelijke stoornis niet van toepassing is.

10

▼

Thea Westenberg, oud-consulente MEE Drenthe:: ‘In een PAS gespreksgroep kun je helemaal jezelf zijn, dat is geweldig.’

Volgens Hedwig Ideler bestaat autisme in vele vormen en variaties en kan ook de ernst van de stoornis sterk verschillen. En zij kan het weten: behalve ervaringsdeskundige, is zij coördinator van PAS, een belangenvereniging voor en door volwassen Personen uit het Autisme Spectrum, die normaal tot hoogbegaafd zijn. De vereniging houdt zich onder meer bezig met het organiseren van lotgenotencontacten zoals gespreksgroepen. In NoordNederland is op dit moment één gespreksgroep actief, waarvan oud-MEE Drenthe consulent Thea Westenberg ondersteuner is. “En dus géén begeleider”, stelt deze nadrukkelijk. “Mijn belangrijkste taak is eigenlijk om mijzelf overbodig te maken, dus dat de groep uiteindelijk zonder hulp kan functioneren. Daarnaast zorg ik voor een geschikte ruimte, regel ik de koffie en thee en verstuur ik een herinneringsmail een paar dagen voor iedere bijeenkomst. Ik heb met andere woorden een voorwaardenscheppende functie.” “De groepen zijn bedoeld om ervaringen uit te wisselen”, legt Hedwig uit, “en niet om voorlichting of therapie te krijgen van een professionele hulpverlener. Het streven is om elke groep volledig zelfstandig te laten draaien, zodat ze helemaal zelf de vorm en inhoud van de bijeenkomsten kunnen bepalen.” De onderwerpen die in een PAS-gespreksgroep besproken worden, kunnen heel divers zijn. “Maar natuurlijk hebben ze wel altijd een verband met autisme”, zegt Hedwig. “Werk, relaties, vriendschap en diagnostiek zijn zo ongeveer de populairste thema’s. Die komen eigenlijk

altijd wel voorbij. Binnen die thematiek kunnen vragen aan de orde komen als: Hoe verkoop je jezelf op de arbeidsmarkt? Op welk moment vertel je iemand dat je autistisch bent? Welke kenmerken van autisme herken je bij jezelf? En hoe komen die precies tot uiting?” Hedwig weet uit eigen ervaring hoe bevrijdend het is om met lotgenoten over dit soort onderwerpen te kunnen communiceren. “De meesten van ons hebben al veel moeite met het leggen en onderhouden van contacten”, vertelt ze, “laat staan dat we ons gevoelsleven delen met anderen. In het dagelijks leven is begrip voor ons ook vaak een schaars fenomeen. Als je dan in zo’n gespreksgroep voor het eerst helemaal jezelf kunt zijn, zonder dat je het idee hebt dat je je moet verdedigen of dat je dingen moet uitleggen, ja, dat is geweldig, dat geeft lucht. Wat het mij persoonlijk nog meer heeft opgeleverd? Mijn zelfvertrouwen is stevig gegroeid. En ik heb er een paar leuke contacten aan overgehouden. Of belangrijker nog: ik wéét nu dat contact met anderen gewoon leuk kan zijn.”

Topclub in oprichting Antje Heeringa is moeder van een zoon met Asperger/PDDNOS. Ze wil een club oprichten voor jongeren van 14 tot 19 jaar met een vorm van autisme en een normale begaafdheid: de Topclub. Het idee is om met een groep van 6 tot 8 jongeren -in de regio Hoogezand-VeendamStadskanaal-Zuidlaren-Groningen één à twee keer per maand bij elkaar te komen en samen leuke dingen te doen. Meedoen? Bel Antje (0598) 38 27 63 of mail: [email protected]

MEE nieuws 1/2009

PAS Gespreksgroepen MEE helpt opzetten “De PAS gespreksgroepen zijn bedoeld voor volwassen mensen uit het autisme spectrum”, zegt MEE Drenthe consulent Anja Talboom. “Dat kan dus kernautisme, Asperger of PDD-NOS zijn.

De groepen bestaan uit zes tot acht personen, die allen normaal tot hoogbegaafd zijn. Dat houdt bijvoorbeeld in dat ze over een goede taalbeheersing beschikken en zelfstandig een gesprek kunnen voeren. Deze voorwaarden zijn belangrijk omdat het streven is dat de groepen geheel zelfstandig functioneren en omdat een gelijkwaardig niveau een soepele communicatie mogelijk maakt. Binnen de organisatie als geheel heeft MEE vooral een rol in het voortraject, dus bij het opzetten van de groepen. We kunnen kandidaat-deelnemers wijzen op het bestaan ervan, we kunnen voor een geschikte ruimte zorgen en we kunnen zorgen voor een vrijwilliger die als – vooral praktische – ondersteuner van een groep kan fungeren. Daarnaast kunnen we zorgen voor back-up en continuïteit van de groepen. Maar de organisatie en verantwoordelijkheid blijft in handen van PAS. Aanmelding voor een groep gaat dan ook altijd via hen: www.pasnederland.nl.”

11

MEEnieuws 3/2004

Cursus Sociale Vaardigheden:

‘Vroeger zei ik: ‘Ja hoor’. Nu durf ik ‘nee’ te zeggen.’ Help! Mijn baas zegt dat ik moet schoonmaken terwijl dat eigenlijk niet mijn taak is. Wat moet ik doen? En ik durf ook geen praatje te maken met iemand die ik niet ken. Hoe overwin ik mijn angst? Leonie Boer en Annemarie Sneep vonden dat ze wel wat steviger in hun schoenen mochten staan en volgden de cursus Sociale Vaardigheden (SOVA) van MEE.

12

▼

Annemarie Sneep: ‘We oefenen de dingen die we willen verbeteren.’

“Ik ben best verlegen en ik durf niet altijd even goed te zeggen wat ik wil”, geeft Leonie als reden voor haar deelname aan de cursus. “Vooral op het kinderdagverblijf waar ik als vrijwilligster werk, vind ik dat moeilijk. Bijvoorbeeld als ik alleen ben met de kinderen, buiten. Eigenlijk mag een vrijwilligster dat niet. Maar er wat van zeggen, nee, dat doe ik niet gemakkelijk.” Ook Annemarie heeft moeite om haar grenzen aan te geven. “Ik heb wel eens gehad dat iemand me vroeg om op haar kinderen te passen”, vertelt ze. “Twee avonden achter elkaar. Dat vond ik dan teveel, één avond is wel genoeg. Toch deed ik het dan, omdat ik geen ‘nee’ durfde te zeggen.” Opdrachten Samen met zes andere deelnemers en twee cursusleiders, komen Annemarie en Leonie een aantal keren een keer per week bij elkaar. Met elkaar bespreken ze de dingen die ze lastig vinden en die ze graag willen verbeteren. “Ik heb een keer meegemaakt, toen ik stage liep op een kinderdagverblijf, dat een kind expres een glas drinken omgooide”, herinnert Annemarie zich. “Ik wist toen niet wat ik doen moest. Tijdens één van de bijeenkomsten heb ik dat verteld en toen hebben we dat nagespeeld en op video gezet. Daarna hebben we dat met zijn allen bekeken en besproken wat er beter kon. Die manier, de betere manier zeg maar, hebben we ook weer opgenomen en besproken.” “We kregen ook opdrachten”, vertelt Leonie. “Opdrachten om wat je geleerd had te oefenen. Ik weet nog dat ik mijn baas moest

vragen om drie dingen op te schrijven, die ik goed doe in mijn werk. Best spannend, ja. Maar ik heb het wel gedaan.” Geen zin Naar eigen zeggen staan de beide dames dankzij de cursus tegenwoordig steviger in het leven. “Ik ben nog steeds verlegen”, geeft Leonie aan. “Maar ik durf mijn collega’s nu wel dingen te vragen. Om me te helpen met opruimen bijvoorbeeld. Dat deed ik vroeger niet. Met mijn baas vind ik het nog steeds best moeilijk. Als die me aanspreekt op iets, dan ga ik er nog steeds niet tegenin. Maar rustig blijven in zo’n situatie, dat lukt me nu wel veel beter.” “Laatst werd ik gebeld door een telefonische verkoper”, haakt Annemarie in. “Of ze iets mocht vragen. Had ik helemaal geen zin in, in zo’n gesprek. Dus ik zei: ‘Nee, dank u wel.’ Dat zou ik een tijd geleden niet gedaan hebben. Dan zou ik gezegd hebben: ‘Ja, hoor’.”

Meer informatie Mensen zijn sociale wezens: ze gaan met anderen om. En in die omgang heb je sociale vaardigheden nodig: contact kunnen maken, een praatje maken, vriendschappen aangaan en onderhouden, voor je zelf opkomen, nee kunnen zeggen op een assertieve manier etc. Voor sommige mensen is dat moeilijk. Daarom heeft MEE diverse cursussen, voor diverse leeftijdsgroepen om juist die vaardigheden te ontwikkelen die je nodig hebt in het contact met anderen. Kijk op de websites of bel met MEE.

MEEnieuws 3/2004

Grenzen Sociale vaardigheden De cursus ‘Sociale vaardigheid voor volwassenen’ is bedoeld voor mensen van 18 jaar en ouder, met een lichte of matige verstandelijke beperking. “Bijvoorbeeld mensen die op een praktijkschool zitten of hebben gezeten of die een baan hebben binnen de sociale werkvoorziening”, licht MEE consulent Riet Joosten toe. “De deelnemers leren vooral om voor zichzelf op te komen en om grenzen te stellen. Maar ook hoe ze contact kunnen maken, bijvoorbeeld in de kroeg, op straat of op een verjaardag waar ze maar weinig mensen kennen.” Onder begeleiding van twee MEE consulenten, komen de cursisten in totaal elf keer bij elkaar. “Tijdens die anderhalf uur durende bijeenkomsten, bespreken we gebeurtenissen die de deelnemers als moeilijk hebben ervaren”, vertelt Joosten. “Een baas die een boze opmerking heeft gemaakt bijvoorbeeld. Die gebeurtenissen spelen we na en nemen we op video op. Vervolgens bekijken we de beelden met de hele groep en bespreken we wat er beter zou kunnen. Daarna spelen we de situatie opnieuw, maar nu volgens het verbeterde scenario. Verder krijgen de deelnemers opdrachten die ze in de praktijk kunnen oefenen. Vrij vragen op het werk bijvoorbeeld, of een praatje maken met iemand op straat.” De groepen bestaan uit zes tot acht personen en de cursus wordt bijna altijd ’s avonds gegeven. Als een groep dat wil, kan er ook een vervolgcursus worden verzorgd van gemiddeld vier bijeenkomsten. Daarin kunnen deelnemers de aangeleerde vaardigheden nog eens extra oefenen. Dat gaat dan via het GGGG model: Gebeurtenis Gedachte Gevoel Gedrag.

13

MEE nieuws 1/2009

Tien

vragen aan…

Judith Beukers

14

MEE nieuws 1/2009

▼

Judith Beukers: ‘Mijn broer is een prachtjongen.’

1. Wie ben je, wat doe je?

4. Hoe zie jij je broer?

Mijn naam is Judith Beukers-Prins, 31 jaar, getrouwd met Herwin en moeder van Stan (4) en Lieke (11⁄2). Wij wonen in het landelijke Zandpol, in een huis dat we tot onze verrassing - ’t is toch een slechte tijd - net verkocht hebben. Ons nieuwe huis moet nog gebouwd worden, dus waarschijnlijk zullen we straks verhuizen naar zo’n woonunit, op de kavel waar ons huis zal verrijzen. In het dagelijks leven werk ik 24 uur per week voor Promens Care, in de zorg dus.

Mijn broer is een prachtjongen. Hij straalt en kan intens genieten van dingen. Jasper is dol op onze kinderen. Hij vindt het vooral leuk als ze iets ondeugends doen, zoals wanneer Lieke zijn rolstoel al schaterend in de hoek duwt. Dan grijns hij van oor tot oor. Hij is zich zeer bewust van alles wat er om hem heen gebeurt.

2. Welke beperking heeft je broer? Mijn broer Jasper is 27 jaar. Toen hij zes maanden was kreeg hij hersenvliesontsteking waardoor hij nu meervoudig gehandicapt is. Omdat hij linkszijdig verlamd is, zit hij in een rolstoel. Daarnaast heeft Jasper ook een verstandelijke beperking en hij heeft moeite met spreken en eten. Met ons communiceert hij via gebaren en geluiden, wij begrijpen dat prima, maar bij buitenstaanders maakt hij gebruik van een praatcomputer.

3. Hoe zie je jezelf als zus van iemand met een beperking? Sommige mensen zullen misschien denken dat het zwaar is om een broer als Jasper te hebben, maar voor mij is het altijd de gewoonste zaak van de wereld geweest. Misschien komt dat doordat mijn ouders erg hun best gedaan hebben om een zo normaal mogelijk leven te leiden. We gingen bijvoorbeeld gewoon kamperen. Het geluk was denk ik dat we in een klein dorp woonden waar iedereen ons kende. Daardoor had ik nooit het gevoel dat mensen ons nawezen.

5. Welke invloed heeft de beperking van je broer op jouw leven? De beperking van mijn broer is zeker bepalend voor de manier waarop ik met situaties omga. Ik realiseer me bijvoorbeeld dat ik erg veel geduld heb. Ook praktisch gezien ben ik er altijd onbewust mee bezig: overal waar ik kom kijk ik eerst of het rolstoeltoegankelijk is. Dan zie ik ergens een stoepje en dan denk ik: wat onbenullig!

6. Hoe ga je met de beperking om? Sinds een jaar of vijf ben ik me in toenemende mate gaan bezig houden met de zorg voor Jasper. Ik wil dat ook graag. Ooit zal ik verantwoordelijk voor hem zijn en de tijd is nu rijp om te gaan kijken hoe we dat later gaan invullen. Jasper heeft drie jaar in een instelling gewoond, een tijd die we graag willen vergeten. Hij werd daar ongelukkig, straalde niet meer, ontwikkelde zelfbeschadigend gedrag. Nu hij weer bij mijn ouders woont, knapt hij gelukkig op, maar we hebben wel geleerd dat we voor de toekomst iets anders moeten bedenken. Onze voorkeur gaat uit naar kleinschalig wonen, wat voor iemand zoals Jasper, die 24 uur per dag zorg nodig heeft, moeilijk te realiseren is.

Daarom doen we het nu zelf: we gaan een woonboerderij bouwen voor vijf of zes bewoners. In het voorhuis van de boerderij gaan mijn ouders wonen en we bouwen er nog een huis achter, voor onszelf. Naast Jasper zullen we dus nog minimaal vier bewoners moeten vinden, maar ik denk dat dit geen probleem zal zijn. De zorg willen we via pgb’s gaan inkopen. Ja, het zijn grote plannen, maar we zijn zeer gemotiveerd. Het gaat lukken.

7. Wat vind je leuk aan het hebben van een broer met een beperking? ‘Leuk’ is niet het goede woord natuurlijk, maar vroeger kregen wij wel altijd voorrang, bijvoorbeeld bij pretparken of als we met het vliegtuig gingen. Wat ik verder wel goed vind, is dat onze kinderen door Jasper leren dat niet iedereen is zoals zij. Dat er ook mensen zijn die niet kunnen lopen, of veel zorg nodig hebben.

8. Wat vind je minder leuk aan het hebben van een broer met een beperking? Ik heb maar één broer en ik vind het jammer dat ik met hem niet kan delen wat broers en zussen anders wel kunnen. Dat mis ik echt.

9. Heb je tips voor andere brussen? Probeer je energie te steken in positieve dingen. Niet altijd maar denken: “Goh wat is het moeilijk”. Er is veel meer mogelijk dan je denkt.

10. Wat is je grootste wens? Dat lijkt me duidelijk: dat onze wens van Jasper’s woonboerderij gerealiseerd zal worden!

15

MEE nieuws 1/2009

In een hoekje met een...

‘Lezen en meer’ Op de achterpagina deze keer drie boeken. Twee boeken speciaal voor kinderen en één boek -of eigenlijk een handboek- voor volwassenen.

Hoera, ik eet! Eveline Leeuwenburg-Grijseels en Clairette van der Weerd zijn logopedisten. Ze schreven een praktisch boek over eet- en drinkproblemen bij baby’s. Zuigen, slikken, kauwen en drinken zijn een kwestie van mondmotoriek. En daar weten logopedisten alles van. Het boekje zit vol praktische tips om kinderen met en zonder beperking stapsgewijs te leren eten en drinken. Op de voorplaat staat Robin, een peuter met een feestmuts met daarop de tekst: “Hoera, ik eet!” Na lange tijd sondevoeding hapt hij voor het eerst van een lepel. En dat dankzij heel veel geduld en inzicht in het proces van zuigen, slikken en eten.

Wat kinderen willen weten over MS Ilse Lukken-Hendriks schreef een boekje om in een eenvoudige taal aan kinderen uit te leggen, wat dat is: multiple sclerose. Je krijgt antwoord op veel vragen, zoals: wat is MS, hoe werkt MS en welke klachten kun je hebben? Drie kinderen vertellen over hun eigen ervaringen met de ziekte. Demi en Kevin hebben een ouder met MS, Iris heeft zelf MS. ■ Biblion Uitgeverij, € 14,50 (www.nbdbiblion.nl) ISBN 978 90 5483 810 4

Doof of zo? Corrie Tijsseling schreef Doof of zo?, een boek voor mensen die meer willen weten over gehoorverlies en vragen hebben zoals: wat is het, hoe komt het, wat kun je (nog), hoe leef je ermee... Het boek geeft uitleg over de werking van het gehoor en de mogelijke oorzaken van een verslechterd gehoor. Het boek biedt steun bij het leven met een hoorprobleem en laat zien welke mogelijkheden er zijn. Er is een actueel en praktisch overzicht van hoorhulpmiddelen en er zijn tips van ervaringsdeskundigen. Doof of zo? is een initiatief van www.doof.nl ■ Kosmos Uitgevers, € 12,95 Te koop in de boekhandel of te bestellen via www.doof.nl ISBN 9789021541822

■ Te bestellen via www.hoera-ikeet.nl. € 12,95 excl. verzendkosten ISBN 978-90-9023571-4 MEE nieuws is een gratis blad voor mensen met een beperking en de mensen in hun omgeving. MEE nieuws is ook verkrijgbaar in gesproken vorm op Daisy CD-ROM info, te bestellen bij MEE Groningen of via [email protected] MEE nieuws is ook te lezen op de websites van MEE. De adressen staan hieronder. Redactieraad: MEE Groningen Roelie van Aalderen Riet Joosten MEE Friesland Sietske de Jong Tineke Radema MEE Drenthe Herman Hemmen Ellen Sijnstra

Tekst: Roel Kuiper Elsbeth Mulder Fotografie: Reyer Boxem Henk Veenstra Eindredactie: Veldboer & Van Beek, Aalden

Druk: Van Gorcum, Assen Oplage: 10.000 exemplaren Uitgave: MEE Groningen MEE Friesland MEE Drenthe

Vormgeving: Rob van der Loos, Lichtenvoorde

Redactieadres: MEE Groningen Postbus 1346 9701 BH Groningen

Illustraties: Corien Bögels

Extra nummers zijn gratis verkrijgbaar bij MEE

E-mailadres: [email protected]

MEE Groningen Koeriersterweg 26a Postbus 1346 9701 BH Groningen Tel. (050) 527 45 00 Fax (050) 527 58 59 E-mail [email protected] Website www.meegroningen.nl Regiokantoor Veendam (0598) 69 86 70

MEE Friesland Hoofdbureau Leeuwarden Sixmastraat 3 8932 PA Leeuwarden Postbus 639 8901 BK Leeuwarden Tel. (058) 284 49 44

MEE Drenthe Eemland 3 9405 KD Assen Ermerweg 88g 7812 BG Emmen Het Haagje 129 7902 LE Hoogeveen

E-mail [email protected]

Tel. (0592) 30 39 99 Fax (0592) 30 39 69

Website www.meefriesland.nl

E-mail [email protected]

Regiobureaus Dokkum Drachten Heerenveen Sneek

Website www.meedrenthe.nl Regiokantoren Assen Emmen Hoogeveen