DSB | Jaarverslag 2014
DSB | Jaarverslag 2014
DSB | Jaarverslag 2014
3
Kwaliteitsbewust De Griekse filosoof Heraclitus zei het al: 'Verandering is de enige constante’. De Surinaamsche Bank speelt al 150 jaar actief in op veranderingen om klanten en de Surinaamse samenleving optimaal van dienst te kunnen zijn. We streven naar een duurzame relatie met onze klanten en houden altijd rekening met hun wensen en behoeften. Daarbij zijn de kwaliteit van onze dienstverlening en producten van essentieel belang. Speciaal voor haar 150-jarig bestaan heeft DSB een documentaire uitgebracht. Daarin staan ondernemers uit de vier windstreken van Suriname centraal. Het beeldmateriaal in dit jaarverslag komt uit deze documentaire. Een ondernemer die van een bedrijf met één taxi gegroeid is naar een wagenpark met veertig auto’s. Inmiddels is de bloeiende taxicentrale in handen van een zoon van de ondernemer. Een rijstondernemer die het bedrijf van zijn vader overnam en succes wist te boeken door rijst te exporteren. Een echtpaar dat hun woonplaats middenin de natuur ombouwde tot de eerste Jungle Camping in Suriname. Een gezin waarbij een ieder helpt in de zelfstandige onderneming. Stuk voor stuk zijn het ondernemers die DSB kiezen om hun bedrijf naar grote hoogten te tillen, ondernemers die kwaliteitsbewust zijn!
4
DSB | Jaarverslag 2014
Inhoud Visie, Missie en Corporate Values
7
Organogram
9
Verslag van de Raad van Commissarissen
11
Vijf jaar geconsolideerde kerncijfers
14
Verslag van de directie
Macro-economische beschouwing
16
Het bedrijf van de bank
22 Jaarrekening 2014
Vennootschappelijke balans vóór winstverdeling per 31 december 2014
40
Vennootschappelijke balans na winstverdeling per 31 december 2014
41
Vennootschappelijke winst- en verliesrekening over 2014
42
Geconsolideerde balans vóór winstverdeling per 31 december 2014
43
Geconsolideerde balans na winstverdeling per 31 december 2014
44
Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2014
45
Toelichting op de jaarrekening 2014
46
Activa vennootschappelijke en geconsolideerde balans na winstverdeling
50
Passiva vennootschappelijke en geconsolideerde balans na winstverdeling
52
Vennootschappelijke en geconsolideerde winst- en verliesrekening
54
Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2014
56 Overige informatie
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
57
Adressen
59
DSB | Jaarverslag 2014
5
6
DSB | Jaarverslag 2014
DSB | Visie De Surinaamsche Bank is de beste bank voor Suriname.
DSB | Missie Diep geworteld in de Surinaamse samenleving biedt De Surinaamsche Bank de beste financiële diensten aan particulieren, bedrijven, instellingen en overheden op een klantgerichte wijze. Deze klantgerichtheid is gebaseerd op onze kernwaarden en wordt uitgedragen door onze toegewijde en trotse medewerkers. Door onze activiteiten voegen wij te allen tijde waarde toe aan de Surinaamse gemeenschap in het algemeen en in het bijzonder aan onze klanten, onze medewerkers en onze aandeelhouders.
DSB | Corporate Values Betrokken Betrokken zijn is oprecht geïnteresseerd zijn. Echt willen weten wat er speelt. Geworteld zijn en onderdeel zijn van de Surinaamse samenleving en je willen inleven in de ander. Deelgenoot zijn van je gezin, betrokken bij collega’s, bij klanten en samenleving, bij natuur en milieu. Door betrokken te zijn, raak je verweven met je omgeving, binnen de bank en buiten de bank. Dan ontstaat respect, vertrouwen en teamgevoel. Onderlinge raakvlakken worden zichtbaar en je bent altijd geïnteresseerd in het welzijn van anderen.
Ambitieus Uitdaging is je drijfveer en de wil om te groeien, als bank en als persoon. Geprikkeld zijn om iets te betekenen voor anderen. Reeds sterke punten nog sterker maken, leidt tot professionaliteit. Trendsettend zijn door altijd op zoek te gaan naar innovatieve oplossingen. Iedere vraag van een collega of klant wordt vertaald in vernieuwende ideeën. Ambitieus zijn is de dingen tot stand brengen en daadkracht tonen. Energiek zijn en je energie delen met een dynamisch team. Altijd voor de beste oplossingen gaan binnen de bank en in de markt is het resultaat, want ik ben ambitieus.
Rechtvaardig Rechtvaardig zijn begint bij integer zijn, bij eerlijk handelen. Niet omdat het moet, maar omdat je het bent. Respect hebben voor elkaar. Respect hebben voor recht en waarheid. Transparant zijn zonder willekeur. Betrouwbaar zijn langs de lijnen van duidelijke, heldere en zichtbare normen en waarden. Afstand nemen van vooringenomenheid en willekeur. Rechtvaardig zijn betekent respect opbrengen voor en handelen naar wet- en regelgeving. Rechtvaardig zijn betekent ook afspraken nakomen.
Professioneel Vraagstukken vanuit alle invalshoeken kunnen benaderen. Door te luisteren en je in te leven, worden beargumenteerde keuze’s gemaakt. Vooruit zien en weten wat er op ons af kan komen. Je eigen beperkingen kennen en de dingen op een respectvolle manier zeggen. Kalmte bewaren en de mogelijkheden en onmogelijkheden kunnen toelichten. Professionals zijn netwerkers in het creëren en vinden van hulpbronnen. Niet gericht op zichzelf, maar op collega’s als teamworker, naar de klant en naar de samenleving. Ik ben professioneel betekent ook integer zijn naar je collega en naar je klant.
Kwaliteitsbewust Je weet aan welke normen je werk moet voldoen en je handelt daarnaar. Je kijkt hoe de kwaliteit omhoog kan, wellicht door signalen van klanten en collega’s. Kwaliteitsbewust zijn uit zich in snelheid en nauwkeurigheid. Onderzoeken en weten wat de klant verwacht, wat de klant wil en écht nodig heeft om tevreden te zijn. Door te luisteren en door te vragen. Beseffen dat maatwerk de vertaling is naar klanttevredenheid. Naar collega’s toe betekent kwaliteitsbewust, alles in 1 keer goed te doen. Beseffen dat je onderdeel bent van het proces naar optimale dienstverlening. Alert zijn in je denken en doen, je werk controleren op netheid, op juistheid en op snelheid.
DSB | Jaarverslag 2014
7
DSB | Managementteam
8
DSB | Jaarverslag 2014
DSB | Organogram1)
Raad van Commisarissen drs. S. Smit, voorzitter J.J. Healy Jr. drs. M.J.A. Brahim Mw. Mr. R. Sohansingh drs. D.M.R. Currie Ir. R. Blufpand
Chief Executive Officer drs. S.L.J. Proeve (A)
Human Resources
Internal Audit
Mw. drs. K.C.A. Vaseur (A)
Mw. drs. A. Ganpat-Kamta ²)
Legal Affairs & Compliance
Secretariaat
Mr. P.A. Bhagwandin CAMS (A)
Mw. S. Boetius
Branch Nieuw Nickerie
Suritrust
M. Kalipersad (A)
Mw. drs A. Bhola - Raghoebarsing MBA (A)
Chief Financial Officer
Chief Operating Officer
Chief Commercial Officer
drs. M.P. Loor MA (A)
Ir. J.H. Lie-Tjauw MBA (A)
Mr. H.L. Henar (A)
Accounting & Reporting
Contract Handling
Corporate Banking
Mw. drs. W. Slagveer-Ramautarsing MBA
Mw. drs. P. I. Heerenveen MBA (A)
Mw. Mr. U. Ketwaru - Boedhoe MBA (A)
Risk Management
Payments & Settlements
Retail Banking
Mw. drs. G.A. Pawiroredjo - Tjon A Pauw (A)
A.C.M. Oostburg (A)
A.A. Sabiran B.Sc.
General Affairs Mw. H.A.J. Rellum (A)
ICT Ing. J. Chen Poun Joe MBA
Treasury Mw. drs. G.H. Lo Fo Wong (A) ²)
Marketing Mw. van Diepenbos B.HA (B)
Financial Restructuring & Recovery drs. I.H. Wong Chung MBA (A)
¹) Situatie per 9 maart 2015 ²) Deze functionaris is momenteel met de leiding van deze afdeling belast. A= Algemene procuratiebevoegdheid B= Beperkte procuratiebevoegdheid
DSB | Jaarverslag 2014
9
DSB | Raad van Commissarissen
drs. S. Smit, voorzitter J.J. Healy Jr.
10
drs. D.M.R. Currie
DSB | Jaarverslag 2014
Ir. R. Blufpand
Mw. Mr. R. Sohansingh drs. M.J.A. Brahim
DSB | Verslag van de Raad van Commissarissen Algemeen Met genoegen rapporteren wij over de activiteiten van de Raad van Commissarissen in 2014. DSB kan terugkijken op een succesvol jaar, waarin een belangrijk deel van de gestelde doelen is gehaald. De financiële positie is verder verstevigd door de groei van het geconsolideerde resultaat en de uitgifte van nieuwe aandelen.
Werkzaamheden van de Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen heeft zijn taken verricht met in achtneming van de statuten van de vennootschap en de geldende regelgeving in Suriname. De Raad heeft de directie geadviseerd over relevante zaken en toezicht gehouden op de verrichtingen van de directie in relatie tot de gestelde doelen. De directie heeft de Raad van Commissarissen regelmatig geïnformeerd, zowel mondeling als schriftelijk, over belangrijke transacties, investeringen en ontwikkelingen binnen de vennootschap. De Raad van Commissarissen is in het bijzonder geïnformeerd over de ontwikkeling van de resultaten, de financiële positie van het bedrijf en de risico’s van de bedrijfsvoering.
Corporate Governance DSB hecht groot belang aan een goede Corporate Governance. In het jaarverslag 2013 is de afronding van de Corporate Governance Code van DSB gemeld en zijn de belangrijkste aspecten van de Corporate Governance uiteengezet. In 2014 is de Corporate Governance Code van DSB op de website van de bank geplaatst. Er wordt gewerkt aan het opstellen van een Corporate Governance Reglement. Daarin worden de principes en “best practices” die specifiek van toepassing zijn op DSB uitgewerkt.
Overleg en besluitvorming De Raad van Commissarissen heeft in het verslagjaar zestien vergaderingen gehouden. In de vergaderingen was regelmatig aandacht voor financiële rapportages en kredietrapportages, sectorlimieten, non-performing loans, solvabiliteit en funding. Andere onderwerpen waren: de management letter van de accountant, corporate governance, veiligheid, Legal & Compliance, Enterprise Risk Management, IT, strategische doelstellingen, de on site inspectie van de Centrale Bank van Suriname, de richtlijnen van de Centrale Bank van Suriname, investeringen en het betreden van markten buiten Suriname. Speciale aandacht is besteed aan de versterking van het eigen vermogen. In dit kader is een claimemissie gehouden, waarbij aandeelhouders konden inschrijven op 2.900.577 aandelen tegen een koers van SRD 45 per aandeel. Op een Bijzondere Algemene Vergadering van Aandeelhouders zijn de aandeelhouders geïnformeerd over de claimemissie. In het verslag van de directie wordt nader ingegaan op de uitkomst van de emissie. In de vergadering van 27 november 2014 zijn de bedrijfsplannen en de begroting voor het boekjaar 2015 gepresenteerd en keurde de Raad van Commissarissen de kapitaalsbegroting voor dat boekjaar goed. Op 9 maart 2015 heeft de externe accountant de Raad van Commissarissen geïnformeerd over zijn bevindingen. De aanbevelingen van de accountant zijn vastgelegd in een managementletter. Op 9 januari 2014 heeft de Raad van Commissarissen - vertegenwoordigd door de Remuneratie- en Benoemingscommissie - de beloning van de directie geëvalueerd en aangepast.
Remuneratie- en Benoemingscommissie De Remuneratie- en Benoemingscommissie bestaat uit de leden S. Smit en R. Sohansingh. De commissie heeft in het verslagjaar drie vergaderingen gehouden. In deze vergaderingen zijn de beloning van de directie, het pensioenbeleid, het opvolgingsbeleid en de audit met betrekking tot de functiewaardering besproken.
DSB | Jaarverslag 2014
11
Auditcommissie De Raad van Commissarissen heeft uit zijn midden een auditcommissie benoemd. De auditcommissie bestaat uit de leden M.J.A. Brahim en J.J. Healy. De commissie vergadert ten minste eens per kwartaal. In de vergaderingen komen onder meer aan de orde: het jaarplan, de capaciteit en bezetting van de afdeling Internal Audit, de auditrapporten, risicobeheersing, internal controls, compliance, vermogensbeheer, IT-governance & control, Enterprise Risk Management, Legal & Compliance en het on site inspectierapport van de Centrale Bank van Suriname. Op 26 februari 2014 is overlegd met de externe accountant over zaken die voortvloeien uit de accountantscontrole 2013. Op 24 februari 2015 is de accountantscontrole 2014 met de externe accountant besproken.
Functioneren van de Raad van Commissarissen en de directie De vergaderingen van de Raad van Commissarissen werden goed bezocht en de leden hebben actief geparticipeerd in de besluitvorming. In december 2014 heeft de Raad van Commissarissen zijn eigen functioneren geëvalueerd. De Raad is tevreden over zijn functioneren en het functioneren van de individuele leden. De Raad is ook tevreden over het functioneren van de directie. De Raad gaat de komende tijd meer aandacht besteden aan strategische issues, risicobeheersing, het opvolgingsbeleid en het kredietbeleid. Het Meerjarenplan 2012-2016 wordt volgens schema uitgevoerd. De belangrijkste strategische doelstellingen uit dit plan zijn: - Behoud en uitbouw van de leidende positie van DSB - Positionering op de regionale en internationale markt De directie heeft zich ten doel gesteld de bestaande risicobeheersstructuur te verbeteren. Hiertoe wordt een Enterprise Risk Management beleid geformuleerd dat na goedkeuring door de Raad van Commissarissen wordt geïmplementeerd.
Dividendbeleid Het beleid van de vennootschap is geweest om ongeveer 35% van de nettowinst uit te keren als dividend. Door middel van de ingehouden winsten kan DSB het risicokapitaal op een niveau houden ter waarborging van de solvabiliteit en om de expansie van de vennootschap te financieren. Het is de intentie om dit beleid voort te zetten met dien verstande dat het dividend per aandeel verhoogd zal worden, in lijn met de winstgroei van de vennootschap. Het dividendbeleid is ondergeschikt aan de richtlijnen en voorschriften die door de Centrale Bank van Suriname worden uitgevaardigd.
Jaarrekening en voorstel winstverdeling Wij voldoen conform artikel 22 van de statuten aan de plicht u te informeren over de jaarrekening 2014 van De Surinaamsche Bank N.V. Wij hebben de jaarrekening 2014 van De Surinaamsche Bank N.V. te Paramaribo laten controleren. De jaarrekening bestaat uit de vennootschappelijke- en geconsolideerde balans per 31 december 2014, de vennootschappelijke en geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2014, het geconsolideerde kasstroomoverzicht met de toelichting, alsook een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Wij adviseren u de onderhavige jaarrekening, zoals die samen met de controleverklaring van BDO Assurance N.V. door de directie ter behandeling wordt aangeboden, vast te stellen. Deze vaststelling strekt tot decharge van de directie voor het bestuur en van de Raad van Commissarissen voor het gehouden toezicht. Het geconsolideerde resultaat voor belastingen bedroeg SRD 84.680.000. Na aftrek van belastingen ad SRD 30.251.000 resteert ter verdeling SRD 54.429.000. Bij goedkeuring van de jaarrekening en het voorstel van de winstverdeling wordt over het boekjaar 2014 een contant dividend uitgekeerd van SRD 21.638.000; dat is SRD 2,52 per aandeel van SRD 0,10. De Surinaamsche Bank N.V heeft in het kader van het 150-jarig bestaan gemeend haar aandeelhouders extra dividend uit te keren. De dividenduitkering kan als volgt worden toegelicht: SRD 2,00 (dividend 2014) en SRD 0,52 (jubileumdividend in het kader van 150 jaar DSB). Hiermee wordt de jarenlange trouw en ondersteuning van de aandeelhouder beloond. Een deel van het contante dividend, namelijk SRD 0,76 per aandeel, is reeds op 27 augustus 2014 betaalbaar gesteld als interim dividend. Als slotdividend zal daarom SRD 15.112.000 in contanten worden uitgekeerd.
12
DSB | Jaarverslag 2014
Met het voorstel van de directie om van de uit de jaarrekening blijkende nettowinst totaal SRD 21.638.000 aan dividend uit te keren en het restant ten bedrage van SRD 32.791.000 aan de reserve toe te voegen, verenigen wij ons. Wij adviseren u dan ook deze voorstellen goed te keuren.
Benoemingen Volgens het door de Raad van Commissarissen opgemaakte rooster van aftreden, zoals bepaald in artikel 17 van de statuten, zijn aan de beurt om af te treden de heren Drs. M.J.A. Brahim en Drs. D.M.R. Currie. Zij stellen zich herkiesbaar. Wij stellen voor hen allebei te herbenoemen.
Honorarium van de Raad van Commissarissen De Algemene Vergadering van Aandeelhouders stelt het honorarium van de Raad van Commissarissen vast. Het honorarium van de Raad van Commissarissen bedroeg in 2014 in totaal SRD 119.228 en is voor het laatst op 27 maart 2014 vastgesteld.
Dankwoord Wij bedanken de directie, staf en overige medewerkers voor hun inzet en toewijding in 2014. Paramaribo, 9 maart 2015 Raad van Commissarissen Drs. S. Smit, voorzitter J.J. Healy Drs. M.J.A. Brahim RA Mv. Mr. R. Sohansingh Drs. D.M.R. Currie Ir. R. Blufpand
DSB | Jaarverslag 2014
13
DSB | Vijf jaar geconsolideerde kerncijfers 2014
2013
2012
2011
Rente
197.045
111.051
89.120
42.489
163.414 39.327
130.126
Overige baten
37.617
33.326
26.977
Totale baten
239.534
144.377
116.097
126.843
202.741 115.007
167.743
Bedrijfslasten
90.639
76.847
62.610
28.011
15.568
16.050
12.551
10.875
(In duizenden SRD m.u.v. de gegevens per aandeel)
2010
Resultaten
Voorziening kredietrisico's Bedrijfsresultaat vóór belastingen
84.680
72.166
61.054
54.979
42.612
Nettowinst
54.429
46.351
38.903
35.713
27.414
Dividend
21.638
16.142
13.923
12.530
9.572
465.482 875.048
581.642 902.688
536.654 840.774
383.891 708.131
377.069 612.348
Overige passiva
2.201.680 541.015 318.246 78.330 3.459.445 227.204
1.913.535 321.927 256.532 45.584 3.224.156 193.520
1.493.344 279.282 218.696 43.905 2.741.311 146.142
1.214.286 235.575 180.148 61.757 2.201.034 98.944
935.770 190.603 150.111 35.323 1.835.864 94.492
Balanstelling
4.083.225
3.719.792
3.150.054
2.541.883
2.115.790
18,9 1,4 189 32,4 50,1 47,0 7,8 11,4
19,5 1,4 176 38,2 59,4 43,3 6,9 9,8
19,5 1,4 185 35,6 55,9 46,0 6,9 10,3
21,6 1,5 188 34,0 54,8 46,8 7,1 10,5
19,9 1,4 185 34,8 54,9 46,1 7,1 10,7
6,34 2,52
5,40 1,88
4,47 1,60
4,10 1,44
3,15 1,10
-
-
-
-
39,75 37,05 56,00
34,83 29,86 68,00
35,79 25,13 96,75
35,09
8,84
12,60
431
397
Balans Kasmiddelen Bankiers (uitgezette gelden) Kredieten Overige activa Eigen vermogen Bankiers (opgenomen gelden) Toevertrouwde middelen
Ratio's (in %) Return on Equity Return on Assets Exploitation ratio Verhouding personeelskosten/baten Verhouding personeelskosten/lasten Winstratio Capital ratio BIS-ratio Gegevens per aandeel Nettowinst per aandeel Dividend per aandeel: contant in aandelen Dividend pay out ratio (in %) Eigen vermogen Beurskoers per ultimo Price/earnings ratio Aantal medewerkers
14
DSB | Jaarverslag 2014
20,70 71,00
34,90 17,25 40,00
21,55
17,32
12,70
382
371
358
DSB | Verslag van de directie
Mr. H.L. Henar
drs. M.P. Loor MA
Ir. J.H. Lie-Tjauw MBA
drs. S.L.J. Proeve
DSB | Jaarverslag 2014
15
DSB | Macro-economische beschouwing Algemeen Zoals gebruikelijk beschrijven wij in het jaarverslag de economische ontwikkelingen in Suriname. Ook belichten wij beknopt de mondiale economische ontwikkelingen.
Internationale ontwikkelingen De wereldwijde economische groei zette in 2014 door. De wereldeconomie groeide met 3,3% volgens het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Vooral India en China droegen bij aan deze groei. De economie van de Verenigde Staten herstelde zich verder. De economie groeide met 2,4%, tegenover een groei van 2,2% in 2013. In de Caribische regio groeiden de economieën van Belize, Suriname en Guyana meer dan 3%, blijkt uit cijfers van de Caribische Ontwikkelings Bank (CDB). De CDB wijst in een recente publicatie op de noodzaak van verdere diversificatie van de economieën in het Caribisch gebied. Die worden nu vooral door het toerisme of de mijnbouwsector gedomineerd.
Nationale ontwikkelingen Ook in 2014 groeide de Surinaamse economie, zij het minder dan in 2013. Naar verwachting komt de reële groei in 2014 uit op 3,3% (2013: 4%). De ontwikkelingen in de goudwinningssector, de aardoliesector en publieke infrastructuur spelen nog altijd een dominante rol in de Surinaamse economie. We pleiten daarom opnieuw voor daadkrachtige implementatie van het beleid voor verdere diversificatie van de Surinaamse economie. In mei 2014 bracht ratingbureau Standard & Poor’s een rapport uit met positieve vooruitzichten voor de Surinaamse economie. Voor 2015 wordt een groei van 3,7% verwacht. Deze hogere groei wordt vooral toegeschreven aan de te verwachten kapitaalsinvesteringen van Newmont in het bedrijf Surgold voor de goudproductie in het Meriangebied. Tevens wordt verwacht dat de offshore aardolie-exploratie wordt uitgebreid. De informatie in het volgende deel van het jaarverslag is gebaseerd op documentatie van de Centrale Bank van Suriname, het ministerie van Financiën en het Algemeen Bureau voor de Statistiek. Daarnaast zijn rapporten van het Internationaal Monetair Fonds (IMF), de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank, de Caribische Ontwikkeling Bank (CDB) en de ratingbureaus geraadpleegd. Hieronder lichten wij de volgende onderwerpen toe: • Het buitenlands betalingsverkeer en de wisselkoersontwikkeling • De monetaire ontwikkelingen • De ontwikkeling van de betalingsbalans • De overheidsfinanciën • De staatsschuld • Overige economische ontwikkelingen
Het buitenlands betalingsverkeer en de wisselkoersontwikkeling Gedurende 2014 kenmerkte de vreemde valutamarkt zich vooral door toenemende druk op de wisselkoersen. Per ultimo 2014 was het verschil tussen de officiële USD-koers en de koers op de vrije markt ruim 15% en noteerde de USD/SRD circa 3,85. In 2014 was de koers van de euro ten opzichte van de USD erg volatiel. Begin 2014 was de EUR/USD-koers 1,37, aan het eind van 2014 noteerde de koers 1,21. De USD kwam vooral onder druk door verdere daling van de exportopbrengsten. De toename van de binnenlandse liquiditeitenmassa droeg ook bij aan de koersontwikkeling. Vanwege een verdere daling van de goudprijs in 2014 zag Suriname de deviezeninkomsten uit deze belangrijke exportsector drastisch dalen. Doordat de aardoliesector ook met een forse daling van de wereldmarktprijs werd geconfronteerd, was er een sterke afname van het aanbod van vreemde valuta. De valuta-interventies van de Centrale Bank van Suriname die in 2013 begonnen, werden in het verslagjaar voortgezet. Mede als gevolg van deze valuta-interventies kon Suriname op tijd aan zijn betalingsverplichtingen voldoen. Uiteraard hebben deze interventies een nadelig effect op de omvang van de monetaire reserve die per ultimo 2014 nog boven de kritieke grens van drie maanden import lag.
16
DSB | Jaarverslag 2014
Inflatie en koersontwikkeling
Tabel 1
2013 9.028,1
2012 8.128,5
2011 6.710,0
2010 5.525,2
3,9 3,35
0,6 3,35
4,4 3,35
15,3 3,35
10,3 2,775
0
0
0
0
0
2014* 9.520,2
Omschrijving Binnenlandse liquiditeitenmassa (M2) (x SRD mln.) Inflatie in % Gemiddelde USD-koers Relatieve mutatie van de koers Bron: Centrale Bank van Suriname Algemeen Bureau voor de Statistiek * Voorlopige cijfers
De monetaire ontwikkeling In het verslagjaar is de binnenlandse liquiditeitenmassa met ongeveer 5% toegenomen. Aan het eind van 2014 bedroeg deze SRD 9.520,2 miljoen. Het aandeel van de termijndeposito’s in de liquiditeitenmassa steeg met meer dan 7%. Het totaal aan vreemde valuta deposito’s van ingezetenen nam verder toe en bedroeg per ultimo 2014 SRD 4.536,8 miljoen (2013: SRD 4.274,3 miljoen). In het verslagjaar is het kasreserveregime ongewijzigd gebleven. Tabel 2
Omvang en samenstelling van de internationale reserve (in mln. USD)
Omschrijving
2014*
2013
2012
2011
2010
Deviezenvorderingen
543,9
691,9
834,9
578,2
491,4
Goud
61,9
40,4
123,3
108,5
89,1
Overige
26,0
43,1
50,2
130,2
110,3
621,8
775,4
1.008,4
816,9
690,8
Totaal Bron: Centrale Bank van Suriname * Voorlopige cijfers per ultimo december 2014
Tabel 3
Binnenlandse liquiditeitenmassa (in mln. SRD)
Omschrijving
2014*
2013
2012
2011
2010
Chartaal geld
921,3
883,9
846,1
707,9
687,1
Giraal geld
3.729,1
3.582,6
3.459,1
2.838,6
2.315,7
(Waarvan vreemde valuta)
1.827,1
1.722,1
1.686,2
1.467,2
1.034,4
Totaal primaire liquiditeiten (M1)
4.650,4
4.466,5
4.305,3
3.546,5
3.002,9
Overige deposito's
4.519,4 42,2
3.701,2 122,1
3.055,6 108
2.441,3
Effecten
4.852,1 17,7
Binnenlandse liquiditeitenmassa (M2)
9.520,2
9.028,1
8.128,5
6.710,0
5.525,1
44,8 21,9
58,2 28,8
78,5 41,6
77,2 40,8
64,5 35,0
80
Monetaire reserve in % van M1 M2 Bron: Centrale Bank van Suriname * Voorlopige cijfers per ultimo december 2014
De ontwikkeling van de betalingsbalans Het saldo op de lopende rekening van de betalingsbalans is verder verslechterd tot USD -386,2 miljoen (2013: USD -197,9 miljoen). Dat kwam mede door een aanzienlijke terugval in de exportwaarde van goederen en diensten. De ontwikkeling van de betalingsbalans had een duidelijk effect op de omvang van de monetaire reserves. Per ultimo december 2013 bedroegen de internationale reserves USD 775,4 miljoen; per ultimo december 2014 waren de reserves circa 20% lager en bedroegen USD 621,8 miljoen. Naast de bovengenoemde oorzaak is de daling van de internationale reserves ook toe te schrijven aan vreemde valuta interventies door de Centrale Bank van Suriname. De verwachtingen voor 2015 zijn positiever, omdat gerekend wordt op een instroom van vreemde valuta door de investeringen die Suriname Gold Company LLC (Surgold) zal plegen. Daarnaast hoeft minder brandstof geïmporteerd te worden, omdat de brandstofproductie van de nieuwe raffinaderij van Staatsolie Maatschappij Suriname een deel van de import vervangt.
DSB | Jaarverslag 2014
17
Tabel 4
Betalingsbalans op kasbasis (in mln. USD) 2014*
2011
2010
2013
2012
Goederen uitvoer
2.145,1
2.394,3
2.694,8
2.466,7
2.084,1
Goederen invoer
2.012,3
2.173,7
1.993,5
1.679,1
1.397,9 686,2
Omschrijving
132,8
220,6
701,3
787,6
Saldo onzichtbaar verkeer ¹)
-519,0
-418,5
-537,3
-536,5
-35,4
Saldo lopende rekening
-386,2
-197,9
163,9
251,1
650,8
Saldo financiële rekening
418,4
385,1
429
-84,9
-501,6
150,1
152,1
-180,1
-124,1
-35,0
Saldo goederenrekening
Mutatie internationale reserves 2)
Bron: Centrale Bank van Suriname *Voorlopige cijfers ¹) omvat diensten, primaire inkomens en inkomensoverdrachten ²) exclusief herwaarderingen van monetair goud en SRD’s. Een minteken duidt op een toename in reserves.
De overheidsfinanciën Op 1 oktober 2014 heeft President D.D. Bouterse de ontwerpbegroting voor 2015 aan De Nationale Assemblee aangeboden. De begroting, die bij het schrijven van dit verslag nog niet in behandeling was genomen, laat een stijging zien van zowel de inkomsten als de uitgaven. Opmerkelijk is dat de inkomsten vooral stijgen door schenkingen en leningen. In 2014 bedroegen schenkingen en leningen samen ruim SRD 1,5 miljard, terwijl deze post nu in de begroting staat voor SRD 3,2 miljard. De begrote uitgaven in de operationele sfeer stijgen met circa SRD 700 miljoen, terwijl de begrote kapitaalsuitgaven SRD 1,4 miljard bedragen. De staatsbegroting eindigt met een tekort op de totale rekening van SRD 667 miljoen. Het tekort is daarmee 80% hoger dan het jaar daarvoor. Volgens het ministerie van Financiën zal dit tekort 3,4% van het Bruto Binnenlands Product bedragen (2014: 2%).
18
DSB | Jaarverslag 2014
Tabel 5 Omschrijving
De ontwerpbegroting (x SRD 1 mln.) 2015
2014*
2013
6.882,0
5.856,7
5.392,8
5.357,6
4.728,4
3.734,3
3.824,2
3.457,2
- Directe belastingen
1.814,5
1.972,1
1.687,0
- Indirecte belastingen
1.919,8
1.852,1
1.770,2
Niet belastingontvangsten
1.658,5
1.533,4
1.271,3
Schenkingen/leningen
3.211,1
1.524,4
1.128,2
Uitgaven en leningen
9.270,4
7.254,4
6.856,1
Lopende Uitgaven
5.454,7
4.786,9
4.777,3
1.737,9
1.694,4
1.681,4
Ontvangsten en schenkingen
8.603,9
Lopende Ontvangsten Totaal belastingontvangsten
- Lonen en salarissen - Overige goederen en diensten
1.830,6
1.248,1
1.527,9
1.791,3
1.703,4
94,9
141,0
1.498,0 70,0
Totale kapitaaluitgaven
3.625,8
2.158,4
1.944,4
Kapitaaluitgaven
3.557,0
2.173,3
1.936,6
- Subsidies en Bijdragen - Interest Leningen
Schenkingen Aflossingen leningen
68,8
12,1
190,0
282,1
7,8 134,4
Tekort/surplus lopende rekening
-62,0
570,7
-48,9
-666,5
-372,4
-999,4
19.565,5
18.693,0
17.525,2
-3,4
-2,0
-5,7
Tekort/surplus totale rekening(incl. afl.) BBP (x SRD 1 mln.) Tekort/surplus totale rekening in % v/h BBP Bron: Ministerie van Financiën, Financiële Nota 2015 * gecorrigeerde cijfers
DSB | Jaarverslag 2014
19
Tabel 6
De bruto binnenlandse schuld onderverdeeld naar verschillende schuldcomponenten over 2010-juni 2014 (in mln SRD)
Omschrijving
juni 2014*
Schatkistpapier
2013*
2012
2011
304,3
209,0
2010
542,9
411,8
schulden bij de CBvS
535,7
1.779,7
915,7
744,4
761,2
w.o. Geconsolideerde schuld bij de CBvS
100,0
102,8
108,3
113,9
119,5
Bankwezen
86,4
51,3
4,3
5,1
5,5
Schulden aan diverse binnenlandse bedrijven
192,8
235,2
313,7
273,5
186,6
-
-
-
0,9
0,7
Afgeroepen garanties
1,6
1,6
6,9
0,8
0,8
Niet afgeroepen overheidsgaranties
1,6
21,2
20,6
27,0
22,6
Niet opgenomen committeringen op leningen
107,7
80,8
88,6
140,7
174,9
Niet opgenomen committeringen op garanties
3,0
64,4
7,3
7,9
6,6
2.749,2
1.769,7
1.522,3
221,6
Leningen w.o. voorschotten (ex.Art 21 van de Bankwet) en andere kortlopende
w.o. Lange termijn leningen bij het
Achterstallige betalingen aan bedrijven
Totale binnenlandse schuld in mln. SRD volgens de definitie in de Wet op de Staatsschuld
1.571,7
1.499,3
Bron: Ministerie van Financiën, Financiële Nota 2015 *voorlopige cijfers
De staatsschuld De Financiële Nota 2014 geeft goed inzicht in de schuldpositie van de Staat. Uit dit document blijkt dat de binnenlandse staatsschuld een significante daling per juni 2014 vertoont. Bedroeg de binnenlandse staatsschuld in juni 2013 nog SRD 2.134,9 miljoen, in juni 2014 was de schuld gezakt tot SRD 1.571,7 miljoen. Volgens de Financiële Nota 2015 is deze daling vooral toe te schrijven aan een rationalisatie van de rekeningen van de overheid bij de Centrale Bank van Suriname. Het aandeel van de buitenlandse staatsschuld in de totale schuldpositie van de overheid bedroeg per ultimo juni 2014 68%. Per ultimo 2013 was dit 55%. De totale schuldpositie per ultimo juni 2014 bedroeg USD 1.470 miljoen (juni 2013: USD 1.451,3 miljoen). De totale schuld zit binnen de wettelijk toegestane schuldratio’s. De buitenlandse schuld mag conform de Wet op de Staatsschuld maximaal 35% van het BBP zijn. Per ultimo juni 2014 was deze 19,2% van het BBP. De norm voor de binnenlandse schuld is 25% van het BBP. Per juni 2014 bedroeg deze 9% van het BBP. De totale schuldpositie mag niet meer dan 60% van het BBP zijn. Deze was per juni 2014 28,2%. Totale bruto binnenlandse en buitenlandse schuld (in min. USD) op kasbasis op basis van de Wet op de Staatsschuld
Tabel 7 Omschrijving
juni 2014*
2013*
2012
2011
2010
Binnenlandse schuld Buitenlandse schuld
469,2
820,6
528,3
454,4
539,9
1.000,8
983,0
810,8
701,7
648,8
Totaal
1.470,0
1.803,6
1.339,1
1.156,1
1.188,7
3,35
3,35
3,35
3,35
2,78
Wisselkoers Bron: Ministerie van Financiën, Financiële Nota 2015 * Voorlopige cijfers
20
DSB | Jaarverslag 2014
Overige economische ontwikkelingen In 2014 heeft Staatsolie Maatschappij Suriname de uitbreiding van de raffinaderij voltooid. Op 13 december werd de nieuwe industriële faciliteit door President D.D. Bouterse in gebruik genomen. Met de nieuwe raffinaderij kan Staatsolie in 80% van de lokale motorbrandstofbehoefte voorzien. De faciliteit produceert stookolie, asfaltbitumen, benzine, diesel en zwavelzuur. In 2014 is de uitvoering van het Ethanolproject in Wageningen aangehouden en heeft Staatsolie zich vooral toegelegd op de verdere uitbreiding van de opwekcapaciteit van Staatsolie Power Company Suriname (SPCS). De huidige capaciteit van 62 MW wordt opgevoerd met 34 MW. Hiermee komt Staatsolie tegemoet aan een toenemende behoefte aan energie. De oplevering van de extra 34 MW vindt volgens planning in april 2015 plaats. Op 14 mei 2015 expireert de huidige Staatsolie obligatielening. De emissie daarvan hebben wij in 2010 begeleid en gearrangeerd. Met gepaste trots vermelden wij dat DSB weer als hoofdarrangeur opdracht van Staatsolie heeft gekregen om de nieuwe emissie te begeleiden. Bij het schrijven van dit verslag waren de voorbereidingen daarvoor in volle gang. Suriname Gold Company LLC (Surgold) heeft haar activiteiten in 2014 gestart. Surgold investeert de komende anderhalf tot twee jaar ruim USD 1 miljard om het Merian goudproject te realiseren. Staatsolie heeft een belang van 25% in deze vennootschap. De investeringen van Newmont in Surgold hebben zonder meer een positief effect op de economie van Suriname; vooral op de werkgelegenheid, betalingsbalans en overheidsfinanciën. De vooruitzichten voor de bestaande operatie van Rosebel Gold Mines zijn voor de lange termijn minder gunstig. Dat komt onder meer door de lagere goudprijs en de hogere productiekosten, die vooral het gevolg zijn van de exploitatie van harder erts. De onzekerheden voor de bauxietindustrie in Suriname zijn in 2014 verder toegenomen. Moedermaatschappij Alcoa overweegt nog steeds om de operaties in Suriname (Suralco) te beëindigen. Alcoa was op het moment van schrijven van dit jaarverslag in onderhandeling met de overheid, maar de resultaten van die gesprekken waren toen nog niet bekend. In andere sectoren was in 2014 geen sprake van noemenswaardige investeringen. Deze ontwikkeling duidt op een toenemende dominantie of afhankelijkheid van de mijnbouwsectoren. Daarom bepleiten wij opnieuw dat mogelijkheden voor investeringen in niet-minerale sectoren, zoals landbouw en toerisme, worden bestudeerd en geïmplementeerd.
DSB | Jaarverslag 2014
21
DSB | Het bedrijf van de bank Aan onze aandeelhouders Algemeen DSB heeft een goed jaar achter de rug. Wij hebben klanten opnieuw toonaangevende producten en diensten kunnen bieden via de bekende distributiekanalen. DSB streeft continu naar het verbeteren van de dienstverlening. Wij willen dat onze klanten het contact met DSB telkens in toenemende mate positief ervaren. Het is de bedoeling om het jaarverslag over het boekjaar 2015 volgens de IFRS standaarden uit te brengen. In dit traject zijn de activiteiten voortgezet, maar in dit complexe traject zijn wij uitdagingen tegengekomen die wellicht vertragingen kunnen veroorzaken.
Aandelenemissie In ons vorige jaarverslag maakten wij er melding van dat wij met initiatieven bezig waren ter versterking van ons kapitaal, zulks om onze groei verder te kunnen financieren. Het is dan ook met genoegen dat wij nu kunnen meedelen dat wij in een Bijzondere Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 13 oktober 2014 een claimemissie hebben aangekondigd en op 12 november daaropvolgend de desbetreffende prospectus hebben uitgegeven. DSB heeft in het verslagjaar de eerste fase van de kapitalisatie ingezet. Per 31 december 2014 is in totaal met 1233 inschrijvingen ingeschreven op 552.673 aandelen ter waarde van SRD 24.870.000. Alle 1233 inschrijvingen zijn toegewezen. Deze aandelen hebben het eigen vermogen doen toenemen: het geplaatst aandelenkapitaal naar SRD 925.000 en de agioreserve naar SRD 24.843.000. Wij kunnen ook vermelden dat besloten is de claimemissie te verlengen tot en met 30 januari 2015. In die maand is er ingeschreven voor totaal 501.919 aandelen waardoor het eigen vermogen in 2015 verder is toegenomen.
De jaarrekening Het balanstotaal steeg per 31 december met SRD 363.433.000 van SRD 3.719.792.000 naar SRD 4.083.225.000. Dat is een toename van 9,8%. Naast de groei van de aangetrokken middelen zorgde ook de aandelenemissie voor die stijging. De ruggengraat van DSB is daarmee sterker geworden en wij zijn beter in staat om te voldoen aan de eisen die de forse groei van de bank aan ons stelt. Die positieve trend is ook terug te zien in ons resultaat, dat in 2014 opnieuw steeg. De geconsolideerde nettowinst bedroeg SRD 54.429.000; een toename van 17,4% ten opzichte van 2013. Het is sinds jaren een gewoonte van ons geworden om in het jaarverslag zowel de vennootschappelijke als ook de geconsolideerde balansen vóór en ná winstbestemming op te nemen. Wij vinden het namelijk van belang dat het effect van de winstuitkering duidelijk tot uiting komt, zou de Algemene Vergadering van Aandeelhouders tot goedkeuring van het in het verslag door de Raad van Commissarissen geadviseerde winstverdelingsvoorstel overgaan. Deze gewoonte zullen wij ten behoeve van informatieve en analytische doeleinden blijven voortzetten. Bovendien draagt dit bij aan de door ons nagestreefde transparantie.
Balans na winstverdeling In 2014 is de balanstelling van de bank gestegen. Daaruit volgt dat ook de activa zijn toegenomen. De totale kredietverlening steeg in 2014 met 15,1% ten opzichte van 2013, en de waarde van beleggingen in schatkistpapier verdrievoudigde in het verslagjaar. Beide elementen verklaren de gestegen rente-inkomsten van het bankbedrijf.
22
DSB | Jaarverslag 2014
De toevertrouwde middelen groeiden met 7,3% naar SRD 3.459.445.000. De BIS-ratio kwam mede door de emissie uit op 11,4%. De kapitaalratio verbeterde ook en kwam uit op 7,8%. Verder is ook de efficiency ratio aanzienlijk verbeterd. Grafiek 1 Geconsolideerde balanstelling (x SRD 1.000) 4.500.000
4.082.225 3.719.792
4.000.000 3.500.000
3.150.054
3.000.000 2.500.000
2.541.883 2.115.790
2.000.000 1.500.000 1.000.000 500.000 0 2010
2011
2012
2013
2014
Grafiek 2 Kapitaal en reserves (x SRD 1.000) 318.246
350.000 300.000
256.532
250.000 200.000
218.696 150.111
180.148
150.000 100.000 50.000 0 2010
2011
2012
2013
2014
Geconsolideerde winst- en verliesrekening De kredietverlening van de bank droeg substantieel bij aan de groei in de rente-inkomsten van 20,6%. De provisies hebben ondanks de toegenomen concurrentie op het gebied van het buitenlands betalingsverkeer hun plaats behouden en namen ook toe ten opzichte van het vorig jaar. De resultaten uit financiële transacties zijn voornamelijk gerealiseerd door ruiltransacties in vreemde valuta. De exploitatieratio verbeterde en bedroeg 188,8% (2013: 176,3%). Ook de ratio’s die in verhouding staan tot de balans en de winstgevendheid hebben zich positief ontwikkeld. In onderstaande grafiek wordt de nettowinst van de laatste vijf jaar weergegeven. Wij mogen gerust stellen dat dit het resultaat is van de inspanningen van de medewerkers van DSB in combinatie met het vertrouwen dat klanten in DSB stellen.
DSB | Jaarverslag 2014
23
Nettowinst (x SRD 1.000)
Grafiek 3
54.429
60.000
46.351
50.000
38.903
35.713
40.000
27.414
30.000 20.000 10.000 0
2010
2011
2012
2013
2014
Hierna zetten wij per aandachtsgebied uiteen hoe de ontwikkelingen hebben bijgedragen aan de resultaten van DSB.
CORPORATE BANKING De afdeling Corporate Banking richt zich op dienstverlening aan zakelijke klanten. Ons team van jonge gedreven relationship managers biedt innovatieve diensten op maat voor elk type bedrijf. Zakelijke klanten kunnen onder meer terecht voor kredieten, financieel advies en passende bancaire producten. Ook het zakelijke betalingsverkeer, zowel binnen Suriname als naar en van het buitenland, behoort tot ons dienstenpakket. Naast de mogelijkheden die de Letter of Credit als traditioneel betalingsinstrument biedt, kunnen klanten gebruikmaken van onze internationale Trade Financing opties. Wij kunnen die mogelijkheid bieden dankzij onze samenwerking met de International Finance Corporation (IFC) en de Inter American Development Bank (IDB). Door onze verruimde openingstijden kunnen ook zakelijke klanten hun bankzaken regelen wanneer zij dat willen. Ook onze relationship managers zijn buiten kantooruren beschikbaar. Kredietverlening In 2014 groeide onze kredietportefeuille met 15%. Deze toename is deels te danken aan succesvolle acquisities van nieuwe klanten en deels aan uitbreidingsinvesteringen van bestaande klanten. De groei is voornamelijk gerealiseerd in de sectoren dienstverlening en constructie. Met name de ontwikkelingen in de vastgoedsector en investeringen in de woningbouw en projectontwikkeling droegen bij aan de groei van onze portefeuille. Onderstaande grafiek geeft het aandeel van de verschillende sectoren in de kredietportefeuille, inclusief schatkistpapier weer. Grafiek 4 OVERHEID (4%)
11% 15%
4%
2%
LANDBOUW, TUINBOUW EN VISSERIJ (2%)
13%
INDUSTRIE, MIJNBOUW EN BOSBOUW (13%) HANDEL EN DIENSTVERLENING (43%) CONSTRUCTIE EN INSTALLATIE (4%)
5%
TRANSPORT, OPSLAG EN COMMUNICATIE (3%)
3%
WONINGBOUW (5%)
4% 43%
OVERIGE (15%) SCHATKISTPAPIER (11%)
24
DSB | Jaarverslag 2014
Organisatie De afdeling Corporate Banking streeft ernaar zoveel mogelijk maatwerk te leveren. De afdeling is onderverdeeld in de Small Business Unit en de Corporate Unit. Ons team van medewerkers krijgt regelmatig trainingen om onze zakelijke klanten steeds beter professioneel van dienst te zijn. In 2014 lag de nadruk op het verbeteren van de efficiëntie in portefeuillebeheer en het verkorten van de doorlooptijden. Vooruitzichten 2015 De vooruitzichten voor 2015 zijn positief. Wij verwachten dat de geplande grote investeringen in de mijnbouwsector positieve effecten zullen hebben op de economie. Wij streven ernaar te voorzien in de kredietbehoefte die door deze investeringen in diverse sectoren zal ontstaan.
RETAIL BANKING In het verslagjaar zijn wij begonnen met het decentraal uitvoeren van taken. Die hebben direct geleid tot verbetering van de klantervaring. Klanten kunnen bijvoorbeeld sneller een nieuwe pinpas of creditcard krijgen en klantgegevens worden sneller geactualiseerd. ATM-netwerk en sealbagautomaten Een aantal ATM's zijn in het verslagjaar van hun locatie verwijderd in verband met de verbouwing of renovatie van die locaties. Bij de plaatsing van nieuwe ATM's is rekening gehouden met een goede geografische spreiding. Zo zijn er in Nickerie twee nieuwe ATM’s geplaatst; één in Groot Henarpolder en één in de van Drimmelenpolder. Daarnaast zijn enkele oude machines vervangen door de nieuwste generatie ATM’s. Naast onze kantoren in Lelydorp, Hermitage Mall, Nieuwe Haven en Kwatta is in april ook het hoofdkantoor voorzien van een sealbagautomaat. Deze automaat geeft klanten de mogelijkheid geld te storten buiten de openingstijden van de bank. Acties leningen In het verslagjaar hebben wij ons opnieuw beperkt tot twee acties: de school- en de 7*7*7, (triple 7), persoonlijke lening actie (maximaal te lenen bedrag is 7 maal het maandsalaris tegen een rentepercentage van 7%, actie geldig in de maand juli). Dit hebben wij gedaan om tegemoet te komen aan de oproep van de Centrale Bank van Suriname om de consumptieve kredietverlening te matigen. De 7*7*7 persoonlijke lening actie hebben wij voor het zevende achtereenvolgende jaar gehouden. Beide acties waren een groot succes. "Alert" voor klanten Wij bieden vanaf 2012 klanten de mogelijkheid om een "alert" in te stellen voor hun pinpas en creditcard. In het verslagjaar hebben wij deze dienst verder uitgebreid. Een alert instellen kan nu bijvoorbeeld ook via internet banking. Van elke transactie wordt direct een melding via een sms of e-mail naar de rekeninghouder gestuurd. Klanten ervaren dit als een prettige en veilige manier om op de hoogte te blijven van hun transacties die plaatsvinden. Medewerkers kantorennetwerk In 2014 is het aantal medewerkers van onze kantoren opnieuw aanzienlijk gegroeid. De nieuwe medewerkers moeten veelal externe bankcursussen volgen. Daarnaast volgen zij een intensief intern trainingstraject, zodat zij onze klanten optimaal van dienst kunnen zijn en op de hoogte zijn van de regelgeving.
PAYMENTS & SETTLEMENTS De afdeling Payments & Settlements is verantwoordelijk voor het verwerken van alle overschrijvingen – zowel lokaal als internationaal – en het verwerken van alle documentaire kredieten en incasso’s. Deze afdeling is ook verantwoordelijk voor alle operationele werkzaamheden en het beheer van de elektronische diensten en distributiekanalen. De afdeling heeft in het verslagjaar een structuurwijziging ondergaan. De sectie Foreign Transfer (verwerking buitenlandse overmakingen) en de sectie Bills (verwerking documentaire kredieten) zijn samengevoegd tot één sectie: International Transfers & Trade. Deze nieuwe sectie verwerkt alle internationale overschrijvingen uit- en naar het buitenland. Binnenlands en buitenlands betalingsverkeer In 2014 steeg het aantal verwerkte overschrijvingen naar het buitenland met 7% ten opzichte van 2013. Het aantal inkomende overmakingen groeide met 8%.
DSB | Jaarverslag 2014
25
Letters of Credit en Incasso’s als betaalinstrument voor de handel met het buitenland werden in 2014 minder vaak gebruikt dan in 2013. Wij zullen het gebruik van deze betaalinstrumenten blijven adviseren bij de import en export van goederen. Zij bieden namelijk een grote mate van zekerheid aan zowel importeurs als leveranciers bij de levering van goederen en de betaling daarvan. Het aantal GBD-transacties steeg met 5% ten opzichte van 2013. GBD is de Giro Betaal Dienst waarmee zakelijke klanten salarisbetalingen en betalingen aan crediteuren digitaal kunnen aanleveren. Het aantal overige lokale girale transacties – met name giro’s en chequestortingen – bleef nagenoeg gelijk. Het aantal giro’s steeg met 2%; het aantal chequestortingen daalde met 2%. Bij onze kantoren in Nickerie en Zanderij is de GBD-service in 2014 uitgebreid met acceptatiemogelijkheden voor zakelijke klanten. Was het voorheen mogelijk tot 13.00 uur betalingen via GBD aan te bieden op onze kantoren, in 2014 kon dat bij alle kantoren tot 14.00 uur. In 2015 zullen wij klanten de mogelijkheid geven GBD-betalingen aan te bieden tot 19.30 uur bij kantoren die ’s avonds geopend zijn. In 2015 implementeert de Centrale Bank van Suriname een Automated Clearing House (ACH). Alle lokale banken in Suriname worden daarbij aangesloten en onderlinge girale transacties worden voortaan via de ACH uitgewisseld. Dit betekent een enorme vooruitgang in efficiency en standaardisering van het girale betalingsverkeer tussen banken in Suriname. Klanten hebben overboekingen daardoor sneller op hun rekening staan. Elektronische distributiekanalen Wij blijven het gebruik van elektronische distributiekanalen stimuleren. Met uitzondering van de ATM nam het gebruik van deze kanalen in 2014 verder toe. De ATM is nog steeds het meest gebruikte elektronische distributiekanaal. Het aantal ATM-transacties (inclusief gastgebruik) bleef in 2014 nagenoeg gelijk ten opzichte van 2013. Het gebruik van POS-apparaten steeg met 6%. Wij zullen alle ATM’s in 2015 voorzien van “pinpad shields” om het zicht van derden af te schermen bij het intoetsen van de pincode. Ook het gebruik van Internetbanking zien wij toenemen. Het aantal gebruikers groeide fors, met maar liefst 40% ten opzichte van 2013. Om Internetbanking veiliger te maken, hebben wij in 2012 de I-Signer geïntroduceerd. In oktober 2014 hebben wij een nieuwe applicatie geïmplementeerd voor ons Mobile Banking product. Deze applicatie biedt meer mogelijkheden. Zo kunnen klanten bedragen overboeken tussen hun eigen rekeningen en tussentijds aflossen op hun creditcard. Ook kunnen zij hun debet- en creditcard blokkeren. Het aantal Mobile Banking-gebruikers is in 2014 met 32% gestegen ten opzichte van 2013. In 2014 hebben wij 25% meer pinpassen uitgegeven. Het gebruik van pinpassen steeg met 14%. Het aantal uitgegeven creditcards steeg met 15% ten opzichte van 2013. Het gebruik van creditcards nam met 30% toe. Op onze helpdesk voor creditcards (telefoonnummer 420420) zijn medewerkers 24/7 beschikbaar. In oktober 2014 zijn wij samen met onze partner Southern Commercial Bank gestart met de uitgifte van de prepaid CUP-kaart. Met deze kaart kunnen klanten wereldwijd geld opnemen bij ATM’s en betalingen doen. Wij zijn de eerste bank in Latijns-Amerika die deze CUP-kaart accepteert en uitgeeft. CUP staat voor China Union Pay, de nationale bankkaart associatie die in 2002 in China is opgericht.
TREASURY De afdeling Treasury is verantwoordelijk voor de Asset & Liability Policy van de bank. In de maandelijkse ALCO-vergaderingen worden de effecten van dit beleid geëvalueerd. Zowel de omvang als de prijs van de aangetrokken middelen, worden daarbij in relatie tot de uitzettingen in beschouwing genomen. Om de stabiliteit op de valutamarkt te blijven garanderen heeft de Centrale Bank van Suriname ook dit jaar moeten interveniëren door vreemde valuta beschikbaar te stellen voor de importhandel. Reden voor de interventies zijn de aanhoudende discrepanties tussen de officiële wisselkoers en de vrije marktkoers, als gevolg van de aanhoudende krapte op de valutamarkt. Het wisselkoersbeleid van 2013 is in 2014 voortgezet. Al onze USD-aankopen in 2014 hebben wij in het verslagjaar gedaan tegen een koers van SRD 3,35 per USD. De aan- en de verkoopkoers zijn dus aan elkaar gelijk gesteld.
26
DSB | Jaarverslag 2014
In de eerste drie kwartalen van 2014 waren er geen significante veranderingen in de ontwikkeling van de internationale economie. In het vierde kwartaal was dat wel het geval: de Amerikaanse economie stond er beter voor dan de Europese en dat uitte zich in een sterke daling van de euro ten opzichte van de Amerikaanse dollar. Vanwege een stijging van het volume van de beleggingen bleef zelfs bij een lagere rentevoet de renteopbrengst min of meer gelijk. De Centrale Bank van Suriname heeft in november 2013 haar rente op schatkistpapier verhoogd van 8% per jaar naar 9%. Daarnaast zijn er lopende beleggingen schatkistpapier tegen 7,5% en 10% per jaar. Dat beleid werd in 2014 voortgezet. De omvang van beleggingen in schatkistpapier verdrievoudigde in 2014. Deze toename kan onder andere worden toegeschreven aan korte termijn swaps van Euro naar SRD waarvan de middelen in schatkistpapier belegd zijn. Hierdoor hebben wij het rendement van onze buitenlandse beleggingen verbeterd. Vermeldenswaard is dat de kasreservepercentages voor vreemde valuta in het verslagjaar zijn geprolongeerd, evenals het kasreservepercentage voor de SRD. In 2014 heeft de Centrale Bank van Suriname drie groepen nieuwe richtlijnen voor het bankwezen uitgevaardigd. De eerste groep is in juli 2014 geïmplementeerd en richt zich op het kredietwezen. De verwachting is dat de tweede groep (Compliance en Governance) en de derde groep (Liquiditeit en Open Currency Position) in 2015 van kracht worden. In 2015 wordt de nieuwe versie van onze Treasury software geïnstalleerd. Daarmee kan ook onze dienstverlening verder worden verbeterd. Grafiek 5 Samenstelling van de aangetrokken middelen per 31 december 2014 Spaarrekeningen 36,3% (2013: 35,2%) Girorekeningen 41,1% , ((2013:: 42,1%) ,
Termijndeposito’s 22,6% , (2013: 22,7%)
Samenstelling kredietportefeuille in SRD en vreemde valuta per 31 december 2014 SRD 50,3% (2013: 51,5%)
VV 49,7% (2013: 48,5%)
DSB | Jaarverslag 2014
27
SURITRUST Surinaamse Trust Maatschappij N.V. (Suritrust) is onder meer gespecialiseerd in vermogensbeheer voor vermogende particulieren en institutionele beleggers. Ook verzorgt zij merkinschrijvingen. Suritrust adviseert klanten bij het kiezen van een beleggingsvorm. Die keuze is het resultaat van een afweging tussen risicobereidheid en gewenst rendement. De beleggingsmarkt bestaat uit beleggingen in Surinaamse dollars en beleggingen in vreemde valuta. Het aanbod van SRD-beleggingen is klein, terwijl het aanbod van middelen in vreemde valuta ruim is. De SRD-beleggers kiezen kennelijk liever voor termijndeposito’s bij de bank dan voor beleggingen in hypotheken bij Suritrust. Wij constateren tevens dat ‘niet bancaire’ spelers op de markt zeer concurrerende tarieven bieden. Beleggers van vreemde valuta willen graag in hypotheken beleggen. Er is echter weinig emplooi voor deze middelen aangezien klanten hypothecaire leningen in SRD prefereren. Ook op het vlak van vermogensbeheer en de daaraan gekoppelde uitzettingen kan worden geconcludeerd dat deze in het afgelopen jaar overwegend in de SRD-sfeer hebben plaatsgevonden. Daarbij is het aantal debiteuren toegenomen met 384 naar 4.729. Hierbij zijn niet de verhoogde leningen van bestaande klanten meegenomen. Vermeldenswaard is verder dat Suritrust in de valutasfeer, mede gelet op de ontwikkelingen in het buitenland, een ruim aanbod voor het beheer van middelen in USD en Euro heeft gekregen. Rekening houdend met de regels van Centrale Bank van Suriname waarbij van vragers van valutaleningen ook wordt verwacht dat zij valutainkomsten hebben. Hierdoor zijn wij niet altijd in de gelegenheid geweest om in de valutasfeer de match teweeg te brengen tussen beheer en uitzetting. Het totaal beheerd vermogen is dan ook afgenomen met ruim SRD 9 miljoen ten opzichte van 2013 (-2%), vooral beleggingen genoteerd in Amerikaanse dollars en euro’s. Ondanks de daling van het beheerd vermogen is het gemiddeld belegd vermogen per klant toegenomen. Dit heeft te maken met de toename van de verstrekte hypotheken welke uit hoofde van met diverse werkgevers afgesloten arrangementen ten behoeve van hypotheekverstrekking van hun werknemers. 7% woningbouwprogramma De voorwaarden voor woningbouwfinanciering uit kasreservemiddelen, de zogenoemde 7% woningbouwfinanciering, zijn in het tweede kwartaal van 2014 door de Centrale Bank van Suriname aangepast. Het te financieren bedrag is omhoog gegaan van SRD 100.000 naar SRD 150.000 en ook de norm van het gezamenlijk inkomen werd verruimd van SRD 4.000 naar SRD 6.000. Daardoor konden wij aan meer klanten deze financiering verstrekken. Het totaal aantal kasreserveklanten bedroeg in het verslagjaar 1.857. Gelet op de positieve effecten van de verruimde mogelijkheden worden deze door ons toegejuicht. Woningbouw overheid In 2014 is de werkwijze van de huisvestingautoriteit voortgezet waarbij aannemers de opdracht kregen om in seriebouw woningen te bouwen. Suritrust heeft in 2014 tientallen huizen gefinancierd in het kader van dit programma. Op basis van het landelijk aantal geregistreerde woningzoekenden en het aantal uiteindelijk toegewezen huizen, zou volgens ons de realisatie van dit woningbouwprogramma in een hoger tempo mogen worden voortgezet. Merkinschrijvingen Bedrijven en instellingen kunnen ook hun merkregistratie door Suritrust laten verzorgen. In 2014 zijn er 82 nieuwe verzoeken geregistreerd (2013: 85). Per ultimo 2014 zijn er 234 aanvragen in behandeling bij het Bureau voor Intellectuele Eigendom (2013: 201). Low Middle Income Shelter Program Het Low Middle Income Shelter Program (LMISP) helpt gezinnen met een gezamenlijk bruto maandinkomen tussen SRD 1.200 en SRD 2.400 bij de financiering van een woning. De maximale lening bedraagt SRD 50.000. Zij betalen 6% rente per jaar en moeten zelf 5% inbrengen van het bedrag dat zij nodig hebben.
28
DSB | Jaarverslag 2014
Het afgelopen jaar is intensief overlegd met de leiding van LMISP waarbij is vooral is gekeken naar mogelijkheden om de banden met Suritrust te versterken. Hoewel meerdere instellingen dit product aanbieden, waren de ervaringen met Suritrust op het gebied van doorlooptijd en advisering goed, en wij zagen dan ook een toename van het aantal aanvragen in de laatste drie maanden van 2014 sterk is toegenomen. Het tweede Low Income Shelter Program (LISP-2) is in 2014 voortgezet. Dit programma ondersteunt de overheid bij haar streven de woon- en leefomstandigheden van voornamelijk lage inkomensgroepen te verbeteren. LISP-2 is een woningbouwsubsidieprogramma. Voor dit programma komen huishoudens met een maandinkomen tussen SRD 675 en SRD 1.575 in aanmerking. Het maximale leenbedrag is SRD 9.750. Zij moeten 10% van het te financieren bedrag zelf inbrengen. In 2014 hebben wij aan 242 huishoudens dergelijke financiering verstrekt (2013 : 248). Stichting Voorzieningsfonds voor Particuliere Werknemers in Suriname Per ultimo 2014 is het aantal deelnemers gestegen naar 534 (2013: 420). Dat komt mede doordat enkele grote bedrijven veel ‘flexibele krachten’ in dit fonds onderbrengen. Het Micro Kredieten Programma In 2014 heeft Suritrust het Micro Kredieten Programma (MKP) welke onder auspiciën van het Ministerie van Financiën wordt uitgevoerd, voortgezet. Suritrust N.V. - de beheerder van het MKP – heeft zich ook dit jaar gericht op het versterken van de capaciteit van Micro Financierings Instellingen (MFI’s). MFI’s woonden een conferentie bij van de Caribbean Micro Finance Alliance in Jamaica. Ook is er geïnvesteerd in online trainingen. Daarnaast bezocht het bestuur van het MKP in 2014 een summit voor microfinanciering in Mexico. Daaraan namen vertegenwoordigers van circa 75 landen deel. De kennis en ervaring die deze summit opleverde, is geëvalueerd en wordt toegepast in de verdere uitvoering van dit programma. Het programma is in mei geëvalueerd met de beheerder en het bestuur om mogelijke verbeterpunten te signaleren. De belangrijkste conclusie van die bijeenkomst was dat de samenleving nog onvoldoende bekend is met het MKP. Daarom is op 27 augustus 2014 een landelijke bewustwordingscampagne gestart. Onderdeel van deze campagne waren een radiospot die op diverse radiostations in verschillende talen is uitgezonden en een infomercial die op meerdere televisiestations te zien was. In 2015 wordt de campagne voortgezet. Dankzij de campagne hebben drie potentiële partijen zich opgegeven om als MFI te fungeren waarvan twee in het verslagjaar een ondernemingsplan hebben ingediend. Met de ondertekening van de nieuwe overeenkomst met het Ministerie van Financiën op 27 augustus 2014 heeft Suritrust haar mandaat als beheerder van het programma met vier jaar verlengd. Tijdens deze gelegenheid heeft de minister van Financiën, de heer A. Rusland, Suritrust gecomplimenteerd met het kwalitatief goed beheer van het programma.
DSB ASSURIA VASTGOED MAATSCHAPPIJ N.V. (DAVG) De laatste 2 percelen uit het project te Leiding 9A waren aan het eind van het jaar 2014 nog in portefeuille. Nadat in het begin van het jaar 2014 alle aanvullende civieltechnische werken waren voltooid, kon aan de verkoop van de percelen uit het project aan de Sumatraweg opnieuw worden gewerkt. Door de vertraagde verkrijging van toestemming tot overdracht van de percelen zijdens de Overheid is de verkoop van de percelen op het project aan de Sumatraweg achter gebleven bij de verwachting. Totaal is in dit boekjaar de verkoop van 9 percelen geformaliseerd. In ons vorig jaarverslag hadden wij aangegeven dat met de verkoop van de bouwkavels aan de Noordpolderdam zou worden gestart. Helaas ondervond dit project als gevolg van gewijzigde procedures binnen het Ministerie van Openbare Werken vertraging en kwam de ontwikkeling pas in het laatste kwartaal van 2014 van de grond. Inmiddels zijn 8 kavels door kopers gereserveerd. In 2014 is het civieltechnisch plan van het project in Acaribo afgerond. Dit terrein is eigendom van N.V. Panaso, dochtermaatschappij van DAVG. In het laatste kwartaal van 2014 is een haalbaarheidsstudie afgerond. Het project is nu gereed voor uitvoering. De twee aandeelhouders hebben in het verslagjaar hun eigen participatie in de vastgoedsector aan een strategische heroriëntatie onderworpen en besloten is hun belang in de vennootschap naar een minderheidsbelang terug te brengen.
DSB | Jaarverslag 2014
29
RISK MANAGEMENT Beschrijving Risico beheersorganisatie De afdeling Risk Management is samen met de afdeling Legal & Compliance verantwoordelijk voor de inrichting van het risicobeheer van de bank. Dit gebeurt onder andere in goed overleg met de afdeling Internal Audit. Daarbij is de riskcommissie het overkoepelende platform waarin de uitgangspunten voor het beleid worden vastgesteld. Het beleid ten aanzien van ICT-risico’s wordt ondersteund door het ICT Steering Committee. Enterprise Risk Management Beleid (ERM) Enterprise Risk Management stond in het verslagjaar opnieuw hoog op de agenda. De beheersing van risico's in de bedrijfsvoering staat daarbij centraal. In 2014 hebben wij het ERM-beleid verder uitgewerkt en verbeterd, zodat dit beter aansluit op de interneen externe omgeving van de organisatie. Uitgangspunt daarbij zijn de zogenoemde drie verdedigingslinies. Hiermee wordt de organisatie wat betreft risicobeheersing opgedeeld in drie verdedigingslinies: de lijnmanagers -als risico eigenaren - worden als eerste lijn aangemerkt, de afdelingen Risk Management en Legal & Compliance fungeren als tweede lijn terwijl de derde lijn bestaat uit de afdeling Internal Audit. Behalve dat de taken en verantwoordelijkheden van de bij de eerder genoemde drie linies betrokken functionarissen verder gespecificeerd zijn, is er ook gewerkt aan het op consistente wijze vastleggen van het beleid voor de diverse risicogebieden. Het risicobeheer wordt namelijk voortdurend bijgestuurd door middel van risk assessments voor onderdelen van de organisatie. Daarbij wordt nagegaan of de bestaande beheersingsmaatregelen voldoende waarborg bieden. De uitkomsten van deze assessments leiden waar nodig tot aanpassingen van bestaande beheersingsmaatregelen. Krediet risicobeheer In het verslagjaar is gewerkt aan het aanpassen van het kredietclassificatiesysteem, zodat dit aansluit op de richtlijnen van de Centrale Bank van Suriname. Eveneens zijn de normen aangepast voor kredieten die de Centrale Bank van Suriname kwalificeert als grote posten en voor zogenoemde Insider Lending. Richtlijnen Centrale Bank van Suriname met betrekking tot risicobeheer De Centrale Bank van Suriname heeft per 1 juli 2014 vijf richtlijnen uitgevaardigd. Onderstaand hebben wij deze kort uitgewerkt. Die richtlijnen zijn een aanscherping van de bestaande richtlijnen voor het kredietwezen. 1) Solvabiliteitsrichtlijn Per verslagdatum voldoet DSB aan de verhoogde solvabiliteitsnorm, het minimum voor Tier 1 en het minimum voor gewoon aandelenvermogen. 2) Richtlijn Kredietclassificatie en voorzieningen De aanscherping betekent onder andere dat de dekking bij bepaalde typen krediet niet meer in beschouwing wordt genomen bij het bepalen van de te treffen voorzieningen. Per verslagdatum voldoet de bank aan de gestelde normen en aan de voorgeschreven hoogte van de debiteurenvoorziening. 3) Grote posten richtlijn Als grote post wordt nu elk krediet (of groep van kredieten) aangemerkt vanaf 10% van het kernvermogen (was 15%). Bovendien mag het totaal van de grote posten niet meer bedragen dan 300% van het kernvermogen (was 60%). Over individuele of groepsposten die aan deze richtlijn nog niet voldoen moet een bank met de Centrale Bank van Suriname afspraken maken. DSB voldoet aan deze richtlijn. 4) Insider Lending Deze richtlijn voorziet in speciale regels voor de kredietverlening aan diegenen die worden gekwalificeerd als insiders, waaronder Raad van Commissarissen, Directie en Department Managers en ook daar hebben wij maatregelen getroffen. 5) Immobilia richtlijn Deze richtlijn is aangescherpt op het punt van aanschaf en gebruik van onroerende goederen. De bank voldoet aan de aangescherpte richtlijn. Medewerkers en Training In het verslagjaar heeft DSB twee Risk Officers aangetrokken. Daarmee is een belangrijke stap gezet om de capaciteit van deze afdeling te versterken. Verder is ook veel aandacht aan trainingen besteed.
30
DSB | Jaarverslag 2014
LEGAL & COMPLIANCE Binnen ERM is Legal & Compliance (LaC) onderdeel van de tweede verdedigingslinie. Doel is processen op zo’n manier in te richten en te beheersen dat DSB voldoet aan de wet- en regelgeving. LaC ziet erop toe dat de bank wetten, reglementen, richtlijnen en gedragsregels naleeft. Daarbij wordt ook veel aandacht geschonken aan het voorkomen van witwaspraktijken en financiering van terrorisme. In 2014 is de FATCA (Foreign Account Tax Compliance Act) geïmplementeerd. Daarbij is DSB ook geregistreerd bij de Amerikaanse overheid. De FATCA werd in de Verenigde Staten afgekondigd op 18 maart 2010 en is onderdeel van de Amerikaanse HIRE-wet (Hiring Incentive to Restore Employment Act). FATCA moet ervoor zorgen dat Amerikaanse belastingplichtigen tegoeden die zij buiten de Verenigde Staten aanhouden, aangeven bij de Amerikaanse belastingdienst (IRS). De Amerikaanse overheid legt zware sancties op aan banken die niet meewerken aan FATCA.
INTERNAL AUDIT De afdeling Internal Audit (IAD) ondersteunt het management en de auditcommissie. Zij beoordeelt onder meer processen op het gebied van risicomanagement, interne beheersing en governance. Ook voorziet zij het management van analyses, aanbevelingen, advies en informatie voor het bereiken van de doelstellingen van de bank. De afdeling bestaat uit een Business Domein en een IT-Domein. IAD is onderdeel van de derde verdedigingslinie. In 2014 is de samenwerking tussen de tweede en derde verdedigingslinie uitgewerkt in de meer specifieke jaarplannen van de afdelingen Risk Management, Legal & Compliance en Internal Audit. Op basis van geplande risicoanalyses, die werden uitgevoerd in samenwerking met de tweede verdedigingslinie, heeft de IAD ‘Risk Based’ Integrated Audits uitgevoerd. Naast deze ‘assurance’ rol heeft de IAD ook haar ‘consulting’ rol vervuld binnen diverse commissies en projecten, met name IFRS en FATCA. Het IT-audit team van de IAD is vorig jaar uitgebreid en bestaat nu uit twee IT-auditors. Binnen het IT-Domein speelt de IAD een belangrijke rol bij het verbeteren van de beheersingsmaatregelen rondom IT. Naast de coördinatie van de jaarlijkse IT-audit die wordt uitgevoerd door een onafhankelijke externe partij, is de IAD betrokken bij het uitvoeren van periodieke IT-risicoanalyses in samenwerking met de afdeling Risk Management. De IAD is ook nauw betrokken bij diverse IT-compliance projecten. Het afgelopen verslagjaar stond in het teken van informatiebeveiliging. DSB wil voldoen aan de strikte en uitgebreide normen die de Networking Companies (Mastercard, Visa, etc.) stellen, waaronder de zogenoemde Payment Card Industry – Data Security Standards (PCI-DSS). Hierbij is een prominente rol weggelegd voor de IAD vanuit haar rol als “Internal Business Partner”. De IAD is in 2014 eveneens actief geweest op IT-Quality Assurance gebied. De rol van de IAD daarbij is het verschaffen van assurance over een succesvol verloop van datamigraties binnen IT-dataconversie trajecten.
INFORMATION & COMMUNICATION TECHNOLOGY Bij de afdeling Information & Communication Technology (ICT) staat het principe ’In mijn tijd, op mijn manier bankieren met mijn bank' centraal. ICT richt zich daarnaast op het verhogen van de effectiviteit en efficiëntie van het bankbedrijf. DSB wil dat elektronische distributiekanalen 24/7 beschikbaar zijn voor klanten. Klanten van DSB willen graag dat kantoren vaker en langer open zijn. DSB heeft de openingstijden van kantoren daarom vanaf 2007 verruimd op weekdagen en zaterdagen. Het is de bedoeling dat alle DSB-kantoren op termijn langer open zijn. De verruimde openingstijden hebben impact op de afdeling ICT. Zij moet immers goede ICT-diensten blijven leveren. Daarom zijn maatregelen getroffen. Zo is de ICT-Supportorganisatie aangepast en 24/7 bereikbaar voor DSB-medewerkers en klanten. DSB staat bekend om het ontwikkelen van innovatieve producten en diensten. Om dit te kunnen blijven doen, investeren wij constant in ICT-ontwikkelings- en testsystemen. Daardoor kunnen wij snel inspelen op de vraag naar nieuwe producten en functionaliteiten en kunnen wij die snel testen en in productie nemen.
DSB | Jaarverslag 2014
31
Met de globalisering beperkt ICT zich allang niet meer tot de ICT-normen die voor Suriname gelden. Enkele jaren geleden zijn wij gestart met de implementatie van de COBIT-normen en PCI-normen. Jaarlijks wordt voor beide normen een external audit uitgevoerd. Beide audits zijn noodzakelijk om te voldoen aan de internationale best practices en compliance. Daarnaast zijn de audits ook vereist om zaken te kunnen doen met buitenlandse partners, om de dienstverlening buiten Suriname uit te breiden en om aan te kunnen sluiten op internationale netwerken.
ACCOUNTING & REPORTING In 2014 is de behoefte aan meer diepgaande financiële informatie toegenomen. Niet alleen is meer gedetailleerde data nodig voor sturing van de bank, ook de door de Centrale Bank van Suriname afgekondigde richtlijnen op 1 juli 2014 vereisen uitgebreidere rapportage. In 2014 hebben wij nieuwe stappen gezet om te gaan rapporteren volgens de International Financial Reporting Standards (IFRS). De nadruk lag daarbij vooral op de inhoud van de IFRS-jaarrekening over het boekjaar 2015. In 2014 is het projectteam geïnstalleerd en is het projectplan aan de stakeholders voorgelegd. Daarnaast is met de betrokken leidinggevenden van gedachten gewisseld over de informatie die in het jaarverslag gepresenteerd zou kunnen worden, de wijze van vergaring van informatie en de mogelijke impact die IFRS heeft op bestaande processen en procedures. In 2014 is hard gewerkt aan het opmaken van een winst- en verliesrekening per kantoor. Er zijn grondslagen vastgesteld bij de kosten van de ondersteunende afdelingen, zodat doorberekening naar locaties kan plaatsvinden. Deze nieuwe managementinformatie wordt in het eerste kwartaal 2015 gepresenteerd. De afdeling Accounting & Reporting heeft daarnaast diverse applicaties aangeschaft, vervangen of geëvalueerd en de structuur en standaardisatie van werkzaamheden verbeterd. Daardoor blijft er meer tijd over om ontwikkelingen te analyseren die schuil gaan achter de cijfers. Om de juistheid, tijdigheid en volledigheid van informatie te waarborgen, verricht de afdeling Accounting & Reporting vanaf 2014 de financial audits. In het verslagjaar zijn twee nieuwe medewerkers met HBO-niveau de afdeling komen versterken. Zij ondersteunen de inrichting en implementatie van de nieuwe richtlijnen, systemen en standaarden. Die vloeien niet alleen voort uit de herziene richtlijnen van de Centrale Bank van Suriname, maar ook uit de doelstelling om conform IFRS te rapporteren.
GENERAL AFFAIRS In het verslagjaar is de verbouwing en inrichting gestart van een kantoor in de Ma Retraite Mall. Het kantoor wordt naar verwachting medio 2015 in gebruik genomen. Met deze uitbreiding kunnen wij klanten in de omgeving beter van dienst zijn. Het kantoor in Nieuw Nickerie is gerenoveerd en opnieuw ingericht. Daardoor hebben klanten meer privacy, net als in onze andere kantoren. Met het oog op de toekomst heeft DSB een stuk land gekocht naast het kantoor aan de Estreliastraat in Kasabaholo. In 2015 komt hier vooralsnog een parkeerplaats. Om te zorgen dat alle DSB-kantoren telefonisch beter bereikbaar zijn, is de telefooncentrale vervangen door een Internet Protocol-(IP) centrale.
CONTRACT HANDLING De afdeling Contract Handling zorgt voor de administratieve verwerking en financiële controle van vrijwel alle producten die via de afdelingen Corporate Banking en Retail Banking worden verstrekt. Denk daarbij onder meer aan het afhandelen van contracten tussen DSB en haar klanten. CUP-kaart DSB en Southern Commercial Bank hebben in 2014 de CUP-kaart geïntroduceerd. De afdeling Contract Handling verwerkt de gegevens van klanten die zich via de Southern Commercial Bank aanmelden voor een CUPkaart in het banksysteem van DSB en draagt zorg dat de CUP-kaart wordt aangemaakt.
32
DSB | Jaarverslag 2014
FATCA Sinds juli 2014 moeten alle financiële instellingen vaststellen of klanten mogelijk belastingplichtig zijn in de Verenigde Staten. De afdeling Contract Handling heeft in het project geparticipeerd en heeft als belangrijke taak gehad om gewijzigde gegevens in het banksysteem van DSB te verifiëren. De afdeling levert ook een bijdrage aan de nazorg van het traject. Controlewerkzaamheden De afdeling Contract Handling controleert regelmatig werkzaamheden, met name van de afdelingen Retail Banking en Corporate Banking. Een voorbeeld is het totale kredietproces – dat bestaat uit de controle van verstrekte persoonlijke leningen, het opmaken van de kredietbrief, de invoer van het goedgekeurde krediet en de controle op de invoer van het verstrekte krediet. Daarnaast controleert de afdeling Contract Handling de ontvangen en uitgegeven gelden via de kas.
MARKETING CUP-kaart Op 28 oktober 2014 heeft DSB samen met Southern Commercial Bank de eerste co-branded UnionPay prepaid classic en gold card (CUP-kaart) geïntroduceerd in Suriname. De CUP-kaart wordt in meer dan 150 landen geaccepteerd. In Suriname wordt de CUP-kaart door alle ATM’s van DSB geaccepteerd en bij een groot aantal POS-apparaten van DSB. Mobile banking In het verslagjaar zijn de mogelijkheden van DSB Mobile Banking vernieuwd, om zo nog beter in te kunnen spelen op de behoefte van het groeiende aantal Mobile Banking-gebruikers. DSB 150 jaar In 2015 bestaat DSB 150 jaar. In 2014 zijn wij begonnen met de voorbereidingen voor het jubileum. Het jubileumjaar is ingeluid met een personeelsfeest op 18 januari 2015 en een receptie voor zakelijke relaties op 19 januari 2015. In oktober 2014 heeft de jubileumcommissie een speciale jubileumkalender uitgereikt aan het personeel. Daarin staan alle activiteiten die DSB organiseert in het kader van het 150-jarig bestaan. Ook is er een documentaire gemaakt over de geschiedenis van DSB en haar rol in de Surinaamse samenleving. In de film vertellen vier gezinnen uit vier districten in Suriname over hun relatie met DSB. In het jubileumboek ‘Verbonden, Zichtbaar en Betrokken’ wordt de Surinaamse samenleving vanuit verschillende perspectieven belicht. DSB heeft als onderdeel van die steeds veranderende samenleving vertrouwen weten op te bouwen en te behouden om haar rol als bank te vervullen. Naast het jubileumboek en de documentaire geeft DSB in 2015 een gouden plaatje uit. Dit gouden plaatje waarop de facade van het hoofdkantoor staat, is gemaakt van 10 gram 24 karaats goud. DSB heeft tevens DSB Giving Back programma geïntroduceerd. DSB medewerkers kunnen in groepsverband iets terug doen voor de gemeenschap. Hiermee laten DSB en haar medewerkers opnieuw zien dat zij betrokken zijn bij de samenleving. Medewerkers konden voorstellen indienen voor drie categorieën projecten: DSB geeft, DSB trakteert en DSB investeert. Corporate Communicatie Met het corporate communicatie beleid wil DSB het verschil tussen de identiteit en het imago van de bank minimaliseren. De management-, marketing- en organisatiecommunicatie wordt in het beleid als samenhangend geheel beschouwd. Het beleid is in het verslagjaar geformuleerd en DSB ontwikkelt nog ontbrekende communicatiemiddelen. Community Development Ook in 2014 heeft DSB het Kinderboekenfestival ondersteund. Het primaire doel van het festival is leesbevordering onder kinderen van 4 tot 16 jaar. Na een geslaagde start in het district Nickerie ging het festival achtereenvolgens naar Paramaribo, Marowijne en Para. DSB heeft ook geparticipeerd op de festivals, zij werden goed bezocht door de jeugd.
DSB | Jaarverslag 2014
33
Van 10 tot en met 15 maart 2014 organiseerde de Centrale Bank van Suriname samen met de Stichting Projekten Suriname de Global Money Week beurs. Tijdens deze beurs heeft DSB de jeugd spelenderwijs kennis laten maken met de wereld van geld. Op de jongereninformatiebeurs (6 tot en met 10 juni 2014) konden jongeren kennismaken met de producten en diensten van DSB. Ook konden zij informatie krijgen over een carrière bij de bank. De beurs werd georganiseerd door het Directoraat Jeugdzaken van het ministerie van Onderwijs en Volksontwikkeling. In 2014 was DSB opnieuw platinum sponsor van de Nationale Kunstbeurs. Kunst is een van de pijlers van ons sponsoringsbeleid. DSB kerstconcert Ook dit jaar was het drukbezochte kerstconcert een groot succes. Ruim 6.000 bezoekers genoten op 17 december 2014 van vijf verschillende koren.
HUMAN RESOURCES De inzet en passie van onze medewerkers is van groot belang voor ons succes. Dankzij de klantgerichte houding van onze medewerkers kunnen we relaties met onze klanten versterken en onze doelstellingen realiseren. Het Human Resources beleid is gericht op duurzame inzetbaarheid van medewerkers. Het beleid draagt bij aan het verder verbeteren van de dienstverlening en de relatie met klanten. Kerncijfers medewerkers 2014 2013 Aantal medewerkers jaarultimo 431 397 Verhouding man/vrouw 183/248 174/208 Opleidingskosten in SRD 1.896.146 1.257.000 Ziekteverzuim 3,6% 3,7% Instroom 48 33 Uitstroom 14 * 18 ** Uitzendkrachten 44 34 * Pensioen (10), uitdiensttreding (3), overleden (1) ** Pensioen (10), uitdiensttreding (6), overleden (2) Duurzame inzetbaarheid vraagt om visie en planning van leidinggevenden. Jaarlijks stemmen de leidinggevenden de personeelsbehoefte af op de doelstellingen die wij als organisatie nastreven.
Nieuwe DSB medewerkers Wij hebben in 2014 48 nieuwe medewerkers aangetrokken dan in voorgaande jaren. Die groei past bij onze ambitieuze doelstellingen. Nieuwe medewerkers hebben een arbeidsovereenkomst met DSB of werken via het uitzendbureau. De volgende medewerkers kwamen DSB in 2014 versterken: Retail 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Banking: Randall Wilson Xomayra Wonoredjo Antonio Rooplall Romano Hossenbux Anthony Ngadiman Rijant Pawirowinangoen Virgil Martels Naasa Afono-Banketie Xavier Parsan Simone Vola Eurdice Terborg Jermain Troenokarso Felicia Buitenman-Groenefelt
34
DSB | Jaarverslag 2014
01 maart 2014 01 maart 2014 17 maart 2014 01 april 2014 07 april 2014 10 april 2014 01 juni 2014 01 juni 2014 16 mei 2014 16 juli 2014 01 augustus 2014 01 augustus 2014 01 augustus 2014
14 Jacintha Leefstand 15 Clementine Pengel 16 Herbert Ruperti Corporate Banking: 17 Wendell Bosk DSB Nickerie: 18 Soerinder Badal 19 Ashiesh-Koemar Chedalal 20 Soedeshkumar Uday 21 Lachmipersad Ramdin Suritrust N.V.: 22 Anusha Balgobind 23 Nicole Pregers-Boetius 24 Smita Ramkhelawan 25 Supriya Sewberath Misser 26 Ervin Somohardjo-Sokromo Contract Handling: 27 Shafida Bechan-Soebratie 28 Ravilla Donk 29 Aruna Ilahibaks-Santoe 30 Stephanie Lante 31 Nalini Mathoera 32 Samantha Hu-A-Ng 33 Syna Bergstroom ICT: 34 Rogier Rosheuvel 35 Renato Martodimedjo 36 Sheralynn Hart 37 Shanice Kasmo 38 Previen Ghisiawan 39 Vince Misran 40 Nicolai Pawiroredjo Human Resources: 41 Saskia Aliredjo 42 Vanessa Sidoel-Lee Fat 43 Romi Djajadi Risk Management: 44 Anglaya van Rabenswaay 45 Priya Sagoenie Internal Audit: 46 Angela Nijman Accounting & Reporting: 47 Jamile Sairras Treasury 48 Alida Blufpand
01 oktober 2014 01 oktober 2014 03 november 2014 01 oktober 2014 15 augustus 2014 01 september 2014 01 september 2014 16 oktober 2014 01 juni 2014 01 juni 2014 01 juni 2014 01 juni 2014 06 oktober 2014 01 maart 2014 01 september 2014 16 mei 2014 01 juli 2014 16 juli 2014 16 november 2014 16 november 2014 01 januari 2014 15 januari 2014 15 april 2014 15 april 2014 04 juni 2014 16 juni 2014 16 mei 2014 01 januari 2014 01 januari 2014 01 maart 2014 01 juni 2014 01 september 2014 09 mei 2014 01 februari 2014 17 maart 2014
DSB | Jaarverslag 2014
35
Jubilarissen Wij waarderen de loyaliteit van onze medewerkers. In 2014 hebben we 27 medewerkers met een bijzonder aantal dienstjaren op gepaste wijze bedankt. AFDELING 12.5 25 30 35 40 JUBILEUM jaar jaar jaar jaar jaar ACCOUNTING & REPORTING 2 AUDIT 1 CONTRACT HANDLING 1 1 CORPORATE BANKING 1 DIRECTIESECRETARIAAT 2 GENERAL AFFAIRS 1 3 ICT 1 1 PAYMENTS & SETTLEMENTS 2 RETAIL BANKING 2 1 3 2 SURITRUST 1 1 TREASURY 1 4 2 1 14 6
Totaal 2 1 2 1 2 4 2 2 8 2 1 27
In 2014 vierden zes medewerkers hun 40-jarig jubileum. Wij willen hen hier nogmaals danken voor hun inzet: 01 april 2014 Arlene Amatsoemarto – Contract Handling 02 mei 2014 Armand Wolff – Retail Banking 01 augustus 2014 Ivan Hijlaard - ICT 01 augustus 2014 Solidad Boetius – Secretariaat 16 september 2014 Jatin Samiran – Retail Banking 01 oktober 2014 Lorna Oostburg - Secretariaat Benoemingen In het verslagjaar heeft een aantal medewerkers een hogere functie gekregen. Wij vermelden hier degenen die benoemd zijn tot stafmedewerker of leidinggevende. In januari 2014 zijn benoemd: • Manisha Soedamah MSc. als stafmedewerkster in de functie van Risk Control Officer op de afdeling Risk Management • Morena Tan A Kiam in de functie van Branch Manager Hermitage • Doreen Marissink-Brown BBA in de functie van Acting Section Head Bills op de afdeling Payments & Settlements • Ashwin Garib BSc. als stafmedewerker in de functie van Section Head Financial Accounting & Reporting • Mr. Lucienda Doelsamsoedi-Kartosentiko als stafmedewerker in de functie van Fraud Monitoring Officer op de afdeling Payments & Settlements • Lisette Bruining BSc. als stafmedewerker in de functie van Internal Auditor op de afdeling Internal Audit • Drs Andjanie Harnam-Choennie als stafmedewerker in de functie van Internal Auditor op de afdeling Internal Audit • Gregory Smart BSc. als stafmedewerker in de functie van Internal Auditor op de afdeling Internal Audit • Mahinderpersad Kalipersad in de functie van Branch Manager Nieuw Nickerie • Drs Wendy Slagveer-Ramautarsing MBA in de functie van Department Manager Accounting & Reporting Op 01 maart 2014 is Soesma Kaliar BBA benoemd tot Acting Section Head Processing op de afdeling Contract Handling. Op 15 juli 2014 is Aivie Badulkhan-Kurban benoemd tot Acting Section Head Financial Control op de afdeling Accounting & Reporting. Op 01 oktober 2014 is Doreen Marissink-Brown BBA benoemd tot Section Head International Transfers & Trade op de afdeling Payments & Settlements. In oktober 2014 zijn op de afdeling ICT benoemd: • Terence Kroes BICT als stafmedewerker in de functie van Sr. Information Systems Security Officer op de afdeling ICT • Thierry Cheung MSc. als stafmedewerker in de functie van Research & Development Officer
36
DSB | Jaarverslag 2014
• •
Drs. Sabrina Bechan-Mohan in de functie van Section Head Service Management Stuart Kromokarijo in de functie van Acting Section Head Support & Services
Wij feliciteren alle medewerkers die zijn benoemd in 2014 en wensen hen succes toe in hun nieuwe functie! Procuratie In het verslagjaar is aan één medewerker de A-Procuratie toegekend, aan twee medewerkers de B-procuratie en aan twee medewerkers de C-procuratie. De spreiding is nu als volgt: • 20 medewerkers met een A-Procuratie • 21 medewerkers met een B-Procuratie • 37 medewerkers met een C-Procuratie Goed werkgeverschap DSB wil graag dat medewerkers duurzaam inzetbaar zijn; daarom dragen we bij aan de vitaliteit en gezondheid, en aan de opleiding en ontwikkeling van onze medewerkers. Ten aanzien van opleiding en ontwikkeling is het een genoegen te constateren dat enkele medewerkers zijn begonnen aan een nieuwe opleiding en tientallen medewerkers hebben trainingen gevolgd. In het verslagjaar behaalden 134 medewerkers een diploma of certificaat voor een opleiding of training op het niveau MBO, HBO, post-HBO, universitair of postuniversitair: • Eén medewerker behaalde het bachelordiploma Business Administration in Bedrijfskunde. • Eén medewerker voltooide de HBO-opleiding Management, Economie en Recht. • 29 medewerkers behaalden diverse NIBE-diploma’s. • 101 medewerkers rondden de module Financiële Dienstverlening van de Centrale Bank N.V. af. • Op ICT gebied wisten twee medewerkers zich te certificeren in VMware Certified Professional 5. Negen medewerkers zijn overgeplaatst naar een andere afdeling, nadat zij de interne sollicitatieprocedure succesvol hadden doorlopen. Zij hebben hun loopbaan op eigen initiatief een andere wending gegeven. Samenwerking met De Surinaamsche Bank Wergevers Organisatie (DSBWO) Ook in 2014 is er veel overlegd met het bestuur van DSBWO. Dat heeft bijgedragen aan het verbeteren van de relatie met DSBWO. Wij streven ernaar ook in 2015 onze relatie met de vakbond op een goed niveau te houden. Met dit overleg vertrouwen wij erop dat een goede verstandhouding met de vakorganisatie verder wordt uitgebouwd. Onderwijsondersteuning Wij hebben in het verslagjaar zes studenten van het IMEAO een stageplek geboden. Zij hebben gedurende een maand onder begeleiding bij ons gewerkt. Wij hebben twee studenten van de Anton de Kom Universiteit, twee studenten van de Inspecteursopleiding van het Korps Politie Suriname en één student van de FHR School of Business gedurende zes maanden begeleid. Daarnaast hebben zestig kinderen bijverdiend tijdens de grote vakantie. Zij hebben onder begeleiding eenvoudige werkzaamheden voor DSB verricht. Wij willen deze trouwe medewerkers hier nogmaals bedanken voor hun inzet. In memoriam In 2014 hebben wij helaas afscheid moeten nemen van één collega, Eveline Rebin (29 november 2014) en van drie gepensioneerde medewerkers: Tarman Soeropaiman (06 februari 2014), Wilhelmina Ritfeld (02 mei 2014) en Eveline Reit (30 september 2014). Ook voelen wij ons betrokken bij het overlijden van de partners van vier gepensioneerde medewerkers: Bernadette Brahim-Elias, echtgenote van onze oud-directeur Jozef Brahim (27 februari 2014), Marianne Martodimedjo-Amatdjimirin, weduwe van Eduard Martodimedjo (28 mei 2014), Hendrik van Brussel, echtgenoot van Georgette van Brussel-van Raai (24 juli 2014) en Trimo Kromodimedjo, echtgenoot van Sakidja Kromodimedjo-Kramasetja (09 december 2014).
DSB | Jaarverslag 2014
37
38
DSB | Jaarverslag 2014
DSB | Jaarrekening 2014
DSB | Jaarverslag 2014
39
Vennootschappelijke balans vóór winstverdeling per 31 december 2014 (In duizenden SRD)
2014
2013
ACTIVA Kasmiddelen
465.428
581.570
Vorderingen op bankiers
875.048
902.688
Schatkistpapier
278.883
92.162
Kredieten: 101.903
49.275
2.099.777
1.864.260
Aandelen
75.513
69.169
Deelnemingen
27.594
26.174
82.095 21.479
77.065 15.603
- Aan de overheid - Aan de private sector
Onroerende goederen en bedrijfsmiddelen Overige activa Overlopende activa
21.259
12.090
4.048.979
3.690.056
PASSIVA Schulden aan bankiers Toevertrouwde middelen: - Spaarrekeningen - Termijndeposito’s - Rekening-Courant
78.330
45.584
------------------
------------------
1.254.652
1.135.737
783.363 1.421.430
730.911 1.357.508 52.944
Overige Schulden
47.663
Overlopende passiva
32.009
21.902
Voorzieningen
91.648
72.796
3.630.765
------------------
3.371.798
------------------
925
871
Algemene reserve
177.650
147.148
Agioreserve
24.843
28
Reserve herwaardering
82.037
78.276
54.429 339.884
46.351 272.674
Kapitaal
Resultaat verslagperiode
--------------4.048.979
-----------------3.690.056
Niet uit de balans blijkende verplichtingen uit hoofde van: Gestelde garanties
87.917
74.879
Documentaire kredieten
12.420
10.686
Paramaribo, 9 maart 2015 Directie drs. S.L.J. Proeve Raad van Commissarissen drs. S. Smit, voorzitter J.J. Healy Jr. drs. M.J.A. Brahim Mw. Mr. R. Sohansingh drs. D.M.R. Currie Ir. R. Blufpand
40
DSB | Jaarverslag 2014
Vennootschappelijke balans na winstverdeling per 31 december 2014 (In duizenden SRD)
2014
2013
ACTIVA Kasmiddelen
465.428
581.570
Vorderingen op bankiers
875.048
902.688
Schatkistpapier
278.883
92.162
101.903
49.275
Kredieten: - Aan de overheid - Aan de private sector
2.099.777
1.864.260
Aandelen
75.513
69.169
Deelnemingen
27.594
26.174
Onroerende goederen en bedrijfsmiddelen Overige activa
82.095 21.479
77.065 15.603
Overlopende activa
21.259
12.090
4.048.979
3.690.056
PASSIVA Schulden aan bankiers
78.330
45.584
------------------
------------------
1.254.652
1.135.737
- Termijndeposito’s
783.363
730.911
- Rekening-Courant
Toevertrouwde middelen: - Spaarrekeningen
1.421.430
1.357.508
Overige schulden
69.301
69.086
Overlopende passiva
32.009
21.902
Voorzieningen
91.648
72.796
3.652.403
3.387.940
------------------
------------------
925
871
Algemene reserve
210.441
177.357
Agioreserve
24.843
28
Reserve herwaardering
82.037
78.276
Kapitaal
318.246
--------------4.048.979
256.532
-----------------3.690.056
Niet uit de balans blijkende verplichtingen uit hoofde van: Gestelde garanties Documentaire kredieten
87.917
74.879
12.420
10.686
Paramaribo, 9 maart 2015 Directie drs. S.L.J. Proeve Raad van Commissarissen drs. S. Smit, voorzitter J.J. Healy Jr. drs. M.J.A. Brahim Mw. Mr. R. Sohansingh drs. D.M.R. Currie Ir. R. Blufpand
DSB | Jaarverslag 2014
41
Vennootschappelijke winst- en verliesrekening over 2014 (In duizenden SRD)
2014
2013
Rentebaten
281.657
227.592
Rentelasten
84.928
64.506
Rentemarge
196.729
163.086
BATEN
Opbrengst uit aandelen en deelnemingen Provisie Resultaat uit financiële transacties Totale baten
5.003
4.101
24.164
24.282
6.443
5.349
232.339
196.818
LASTEN 76.161
74.746
Andere beheerskosten
38.068
29.091
Afschrijvingen Bedrijfslasten
8.369
7.806
122.598
111.643
27.011
14.568
Personeelskosten
Dotatie voorziening kredietrisico’s Totale lasten
149.609
126.211
Bedrijfsresultaat vóór belastingen
82.730
70.607
Belastingen
28.301
24.256
Winst ter verdeling
54.429
46.351
6.526
6.182
RECAPITULATIE WINSTVERDELING In contanten: Interim-dividend Slotdividend Toevoeging reserve
15.112
9.960
32.791
30.209
54.429
46.351
Paramaribo, 9 maart 2015 Directie drs. S.L.J. Proeve Raad van Commissarissen drs. S. Smit, voorzitter J.J. Healy Jr. drs. M.J.A. Brahim Mw. Mr. R. Sohansingh drs. D.M.R. Currie Ir. R. Blufpand
42
DSB | Jaarverslag 2014
Geconsolideerde balans vóór winstverdeling per 31 december 2014 (In duizenden SRD)
2013 2014
2013
ACTIVA Kasmiddelen
465.482
581.642
Vorderingen op bankiers
875.048
902.688
Schatkistpapier
278.883
92.162
101.903
49.275
Kredieten: - Aan de overheid - Aan de private sector
2.099.777
1.864.260
Aandelen
75.513
69.169
Onroerende goederen en bedrijfsmiddelen
82.103
77.082
Overige activa
81.843
70.634
Overlopende activa
22.673 4.083.225
12.880 3.719.792
PASSIVA Schulden aan bankiers Toevertrouwde middelen:
78.330
------------------
45.584
------------------
1.254.652
1.135.737
- Termijndeposito’s
783.363
730.911
- Rekening courant
- Spaarrekeningen
1.421.430
1.357.508
Langlopende leningen
9.772
15.496
Kortlopende leningen
11.176
5.452
52.083
55.409
Overige Schulden Overlopende passiva Voorzieningen
33.810
22.227
98.725 3.665.011
78.794 3.401.534
------------------
------------------
925
871
Algemene reserve
177.650
147.148
Agioreserve
24.843
28
Reserve herwaardering
82.037
78.276
54.429 339.884
46.351 272.674
Kapitaal
Resultaat verslagperiode
--------------4.083.225
-----------------3.719.792
Niet uit de balans blijkende verplichtingen uit hoofde van: Gestelde garanties
87.917
74.879
Documentaire kredieten
12.420
10.686
Paramaribo, 9 maart 2015 Directie drs. S.L.J. Proeve Raad van Commissarissen drs. S. Smit, voorzitter J.J. Healy Jr. drs. M.J.A. Brahim Mw. Mr. R. Sohansingh drs. D.M.R. Currie Ir. R. Blufpand
DSB | Jaarverslag 2014
43
Geconsolideerde balans na winstverdeling per 31 december 2014 (In duizenden SRD)
2014
2013
ACTIVA Kasmiddelen
465.482
581.642
Vorderingen op bankiers
875.048
902.688
Schatkistpapier
278.883
92.162
Kredieten: 101.903
49.275
2.099.777
1.864.260
Aandelen
75.513
69.169
Onroerende goederen en bedrijfsmiddelen Overige activa
82.103 81.843
77.082 70.634
- Aan de overheid - Aan de private sector
Overlopende activa
22.673
12.880
4.083.225
3.719.792
PASSIVA Schulden aan bankiers Toevertrouwde middelen: - Spaarrekeningen
78.330
45.584
------------------
------------------
1.254.652
1.135.737
- Termijndeposito’s
783.363
730.911
- Rekening courant
1.421.430
1.357.508
Langlopende leningen Kortlopende leningen
9.772 11.176
15.496 5.452
Overige Schulden
73.721
71.551
Overlopende passiva Voorzieningen
33.810
22.227
98.725 3.686.649
78.794 3.417.676
-----------------Kapitaal Algemene reserve
------------------
925
871
210.441
177.357
Agioreserve
24.843
28
Reserve herwaardering
82.037
78.276
318.246
-----------------4.083.225
256.532
-----------------3.719.792
Niet uit de balans blijkende verplichtingen uit hoofde van: Gestelde garanties
87.917
74.879
Documentaire kredieten
12.420
10.686
Paramaribo, 9 maart 2015 Directie drs. S.L.J. Proeve Raad van Commissarissen drs. S. Smit, voorzitter J.J. Healy Jr. drs. M.J.A. Brahim Mw. Mr. R. Sohansingh drs. D.M.R. Currie Ir. R. Blufpand
44
DSB | Jaarverslag 2014
Geconsolideerde winst-en verliesrekening over 2014 (In duizenden SRD)
2014
2013
Rentebaten
281.657
227.592
Rentelasten
84.612
64.178
Rentemarge
197.045
163.414
BATEN
Opbrengst uit aandelen Provisie Resultaat uit financiële transacties Totale baten
1.699
1.449
34.329
32.502
6.461
5.376
239.534
202.741
LASTEN 79.612
77.519
38.852
29.662
Afschrijvingen
8.379
7.826
Bedrijfslasten
126.843
115.007
Personeelskosten Andere beheerskosten
28.011
15.568
Totale lasten
154.854
130.575
Bedrijfsresultaat vóór belastingen
84.680
72.166
Dotatie voorziening kredietrisico's
Belastingen Winst ter verdeling
RECAPITULATIE WINSTVERDELING In contanten: Interim-dividend Slotdividend Toevoeging reserve
30.251
25.815
54.429
46.351
6.526
6.182
15.112
9.960
32.791
30.209
54.429
46.351
Paramaribo, 9 maart 2015 Directie drs. S.L.J. Proeve Raad van Commissarissen drs. S. Smit, voorzitter J.J. Healy Jr. drs. M.J.A. Brahim Mw. Mr. R. Sohansingh drs. D.M.R. Currie Ir. R. Blufpand
DSB | Jaarverslag 2014
45
Toelichting op de jaarrekening 2014 Vaststelling jaarrekening De Algemene Vergadering van Aandeelhouders heeft op 27 maart 2014 de jaarrekening 2013 vastgesteld conform het jaarverslag d.d. 4 maart 2014. Daarin is opgenomen een interim-dividend van SRD 0,72 per aandeel en een slot-dividend van SRD 1,16 per aandeel.
Algemene informatie De Surinaamsche Bank N.V., opgericht in 1865 en gevestigd in Suriname, is een naamloze vennootschap naar Surinaams recht. Het adres van de statutaire zetel van De Surinaamsche Bank N.V. is Henck Arronstraat 26- 30 te Paramaribo. De Surinaamsche Bank N.V. is de moederorganisatie van de Surinaamse Trustmaatschappij N.V., de Surinaamse Computer Maatschappij N.V. en de Financieringsmaatschappij Paramaribo N.V. Verder heeft De Surinaamsche Bank N.V. een belang van 50% in de joint venture DSB-Assuria Vastgoed Maatschappij N.V. In de jaarrekening wordt zowel de balans vóór als na winstverdeling gepresenteerd. De toelichting op de jaarrekening 2014 heeft betrekking op zowel de vennootschappelijke als de geconsolideerde financiële overzichten na winstverdeling.
Schattingen, aannames en veronderstellingen Voor het opmaken van de jaarrekening zijn schattingen, aannames en veronderstellingen gehanteerd die van invloed zijn op de verantwoorde bedragen. Dit betreft in het bijzonder de gebruiksduren en restwaarden van het onroerend goed en bedrijfsmiddelen, de taxaties van onroerend goed, bijzondere waardeverminderingen van activa, de omvang van de voorziening kredieten en de voorzieningen opgenomen onder de passiva in de balans. De schattingen, aannames en veronderstellingen die zijn gemaakt, zijn gebaseerd op marktgegevens, kennis, ervaring uit het verleden en andere factoren die onder de gegeven omstandigheden als redelijk worden beschouwd. De werkelijke resultaten kunnen echter afwijken van de gemaakte schattingen. Schattingen, aannames en veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Schattingswijzigingen worden verwerkt in de periode waarin de schattingen worden herzien indien de wijzigingen en alleen op deze periode betrekking hebben. Indien de schattingswijziging tevens betrekking heeft op toekomstige perioden vindt wijziging prospectief plaats in de hiervoor relevante perioden.
Vergelijkende cijfers In het onderhavige boekjaar zijn de kortlopende leningen geherrubriceerd vanuit de post overige schulden en als gevolg hiervan zijn de vergelijkende cijfers aangepast. Daarnaast is de presentatie van het geconsolideerd kasstroomoverzicht aangepast.
Grondslagen voor consolidatie In de geconsolideerde balans en winst- en verliesrekening worden de cijfers verwerkt van de ondernemingen waarin DSB een belang heeft van minimaal 50%. In de consolidatie zijn in verband hiermee de 100% deelnemingen in de Surinaamse Trustmaatschappij N.V., De Financieringsmaatschappij Paramaribo N.V. en de Surinaamse Computermaatschappij N.V. betrokken. De activa en passiva, en de resultaten van deze deelnemingen, zijn voor 100% in de geconsolideerde balans respectievelijk de geconsolideerde winst- en verliesrekening opgenomen, na eliminatie van intergroepsverhoudingen. In de consolidatie zijn de cijfers van DSB Assuria Vastgoed Maatschappij N.V. voor 50% meegenomen. De intrinsieke waarde van deze vennootschap bedraagt per ultimo 2014 SRD 4.119.736 (2013: SRD 3.999.664).
Grondslagen van valuta omrekening De activa en passiva in vreemde valuta worden omgerekend tegen de geldende koersen van de Centrale Bank van Suriname per 31 december 2014. De koersverschillen die ontstaan bij de waardering van valutaposities worden in de resultatenrekening opgenomen onder "resultaat uit financiële transacties". Dat geldt ook voor de resultaten die ontstaan bij de aan- en verkoop van vreemde valuta.
46
DSB | Jaarverslag 2014
Grondslagen van waardering ACTIVA Kasmiddelen Deze betreffen de wettige betaalmiddelen, zowel in lokale als vreemde valuta, en vorderingen op de Centrale Bank van Suriname. Deze post omvat eveneens de verplichte kasreserves. Die staan niet ter vrije beschikking. De kasmiddelen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde.
Vorderingen op bankiers Vordereingen op bankiers omvatten beleggingen in call- en termijndeposito's, investment portfolio's, obligaties en direct opeisbare vorderingen bij buitenlandse en binnenlandse banken. De beleggingen en vorderingen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde.
Schatkistpapier De onder dit hoofd opgenomen schatkistpromessen, uitgegeven door de overheid, zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. De looptijden zijn vastgesteld op 6 maanden, 12 maanden en 18 maanden tegen rentepercentages van 7,5%, 9% en 10% per jaar.
Kredieten Deze post omvat leningen aan consumenten en bedrijven, waaronder rekening-courantkredieten, huurkoopkredieten en persoonlijke leningen. Waar nodig wordt een specifieke voorziening getroffen tegen het risico van oninbaarheid. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de regelgeving van de Centrale Bank van Suriname en eventueel van inschattingen van het management. De voorziening voor specifieke debiteuren wordt in de balans in mindering gebracht op de post "Kredieten".
Aandelen Deze post betreft aandelen in lokale ondernemingen. Deze aandelen worden gewaardeerd tegen actuele waarde, dat wil zeggen de beurswaarde met inachtneming van een afwaardering van 10%. De meerwaarde als gevolg van de waardering tegen de beurswaarde is opgenomen in het eigen vermogen (“Reserve herwaardering”), onder aftrek van een voorziening voor latente belastingen. De waardering van de aandelen BNETS en TBL Multiplex heeft tegen de verkrijgingsprijs plaatsgevonden. Aangezien de aandelen van laatstgenoemde in vreemde valuta luiden zijn deze per balansdatum gewaardeerd in SRD tegen USD-koers.
Deelnemingen De deelnemingen worden gewaardeerd tegen de intrinsieke waarde volgens de balans per 31 december van het boekjaar. De mutaties daarin worden verwerkt als resultaat op deelnemingen. De vorderingen op en schulden aan, de post "Deelnemingen", worden gewaardeerd tegen nominale waarde.
Onroerende goederen en bedrijfsmiddelen De bankgebouwen inclusief terreinen zijn tot nog toe gewaardeerd tegen de actuele waarde. De afschrijvingen op de bank-gebouwen vinden lineair plaats over de gebruiksduur van 40 jaar (2,5% per jaar). Wij hebben conform ons beleid, dat aangeeft dat wij eenmaal in de drie jaren ons onroerend goed taxeren, een externe taxatie laten uitvoeren begin 2014. In verband met de geplande overgang naar IFRS zal een besluit worden genomen omtrent de keuze van een waarderingsmethode. Wij hebben dan ook gemeend voort te bouwen op de taxaties die zijn verwerkt in de balans per 31 december 2010. Veranderingen in de actuele waarde van gebouwen en terreinen worden ten gunste/laste van de herwaarderingsreserve gebracht, onder aftrek van een voorziening voor latente belastingverplichtingen bij gebouwen tegen het nominaal belasting tarief. De herwaarderingsreserve is afzonderlijk onder het eigen vermogen opgenomen. De bedrijfsmiddelen worden gewaardeerd tegen aanschaffingsprijs vermindert met de lineaire afschrijvingen op basis van de geschatte economische gebruiksduur. Voor inventarissen is deze gebruiksduur gesteld op vijf jaar, voor transportmiddelen en personal computers op drie jaar en voor overige computerapparatuur op vier jaar.
DSB | Jaarverslag 2014
47
Een deel van de op balansdatum vermelde activa onder de post “Onroerende goederen en bedrijfsmiddelen” is vanwege een indertijd met de Centrale Bank van Suriname overeengekomen kredietarrangement als hypothecaire zekerheidsstelling verschaft. Dit kredietarrangement was noodzakelijk vanwege de tegen onze bank gevoerde rechtsgedingen en de daaruit voortvloeiende beslagleggingen.
PASSIVA Toevertrouwde middelen Hieronder zijn inbegrepen de schulden in rekening-courant, spaargelden en depositogelden. Deze worden gewaardeerd tegen nominale waarde.
Langlopende leningen Door DSB Assuria Vastgoed Maatschappij N.V. zijn ten behoeve van de aankoop van onroerend goed langlopende leningen aangegaan.
Voorzieningen Voorzieningen worden getroffen wanneer sprake is van een verplichting die voortvloeit uit gebeurtenissen in het verleden waarvan het zeer waarschijnlijk is dat voor de afwikkeling van de verplichting een uitstroom van economische middelen noodzakelijk is. Van deze verplichting wordt een betrouwbare schatting gemaakt. Dotaties en eventuele latere vrijvallen worden verwerkt in de winst- en verliesrekening. Onder voorzieningen zijn inbegrepen: voorzieningen voor latente belastingverplichtingen, voorzieningen voor post-employment benefits and other long-term employee benefits, en overige specifieke risico’s, waaronder het frauderisico. De voorziening latente belastingverplichtingen heeft betrekking op het verschil in waardering van bankgebouwen en aandelen tussen de bedrijfseconomische jaarrekening en de fiscale jaarrekening. Over het waarderingsverschil van de terreinen wordt geen latentie gevormd. De latente belastingverplichting wordt berekend tegen het geldende nominale tarief. De voorzieningen voor post-employment benefits and other long-term employee benefits zijn gevormd om de bestaande verplichtingen te dekken tot vergoeding van onder andere ziektekosten aan personeel dat bij onze instelling met pensioen gaat. Door het Actuarieel Bureau Lo Fo Wong is een actuariële berekening gemaakt met betrekking tot de hoogte van de voorzieningen onder toepassing van de voorschriften van de International Standard 19 "Employee Benefits". Deze voorzieningen zijn in een aantal jaren opgebouwd en worden per 2014 voldoende geacht. De pensioenaanspraken van de medewerkers zijn ondergebracht in de Stichting Pensioenfonds van De Surinaamsche Bank N.V. De voorziening voor pensioenverplichtingen wordt eveneens berekend door het Actuarieel Bureau Lo Fo Wong. De pensioengrondslag wordt bij de aanvang van het deelnemerschap en vervolgens per 1 januari van elk daarop volgend jaar vastgesteld. De financiering van de pensioenverplichtingen vindt plaats door middel van maandelijkse stortingen door DSB, naar rato van een percentage van 20% van de salarissen. Daarnaast draagt het fonds zelf bij aan de financiering. Per 1 januari 2006 heeft een stelselwijziging plaatsgevonden, waarbij voor het personeel een eigen bijdrage van 7% van het salaris geldt. De voorziening voor frauderisico is gevormd voor de dekking van het eigen risico, onder andere in het geval van claims bij frauduleuze handelingen.
Swaps Per 31 december 2014 had De Surinaamsche Bank N.V. voor een bedrag van USD 21.804.725 en Euro 19.316.000 aan valutaswaps uitstaan. De verplichtingen en schulden betreffende de swapdeals komen in omvang en looptijd met elkaar overeen. Daarom zijn deze posities gesaldeerd opgenomen. De koersverschillen betreffende de valutaverplichting van de bank zijn opgenomen onder "Overige schulden".
Overige activa, overlopende activa en passiva Voor zover in het voorgaande niet anders staat vermeld, worden activa en passiva gewaardeerd tegen nominale waarde.
48
DSB | Jaarverslag 2014
Gestelde garanties en documentaire kredieten Dit betreft voorwaardelijke verplichtingen die niet worden opgenomen in de balans omdat het bestaan afhankelijk is van het zich in de toekomst al dan niet voordoen van één of meer gebeurtenissen, zonder dat de bank daarop invloed kan uitoefenen.
Grondslagen van resultaatbepaling De baten en lasten worden bepaald met inachtneming van de hiervoor vermelde grondslagen van waardering. Baten worden verantwoord in het jaar waarin de diensten zijn verricht. Lasten worden in aanmerking genomen in het jaar waarin deze voorzienbaar zijn. De belasting wordt berekend op basis van het verantwoorde resultaat tegen de geldende nominale belastingtarieven, waarbij rekening wordt gehouden met fiscaal niet-aftrekbare kosten en fiscaal vrijgestelde opbrengsten.
DSB | Jaarverslag 2014
49
Activa vennootschappelijke en geconsolideerde balans na winstverdeling Vennootschappelijke balans (In duizenden SRD) Kasmiddelen
Geconsolideerde balans
2014
2013
2014
2013
465.428
581.570
465.482
581.642
139.467
Hieronder zijn opgenomen de wettige betaalmiddelen, alsmede de direkt opeisbare tegoeden bij de Centrale Bank van Suriname. Samenstelling:
Kassen Centrale Bank van Suriname
182.782
139.395
182.836
282.646
442.175
282.646
442.175
465.428
581.570
465.482
581.642
365.910
496.498
365.964
496.570
99.518
85.072
99.518
85.072
465.428
581.570
465.482
581.642
875.048
902.688
875.048
902.688
Samenstelling: Kassen (SRD) Kassen (VV)
Vorderingen op bankiers Hieronder zijn opgenomen de vorderingen op de binnen- en buitenlandse banken. Samenstelling van de vorderingen op bankiers: Bankiers (SRD) Bankiers (VV)
Schatkistpapier
4.060
2.122
4.060
2.122
870.988
900.566
870.988
900.566
875.048
902.688
875.048
902.688
278.883
92.162
278.883
92.162
2.201.680
1.913.535
2.201.680
1.913.535
101.903
49.275
101.903
49.275
2.099.777
1.864.260
2.099.777
1.864.260
2.201.680
1.913.535
2.201.680
1.913.535
1.108.128
984.803 928.732
1.108.128
1.093.552
1.093.552
984.803 928.732
2.201.680
1.913.535
2.201.680
1.913.535
Hieronder zijn opgenomen schatkistpromessen, uitgegeven door de overheid. Kredieten Hieronder zijn opgenomen de vorderingen uit de kredietverlening. Samenstelling:
Kredieten aan de overheid Kredieten aan de private sector
Samenstelling: Kredieten (SRD) Kredieten (VV)
Ten behoeve van de kredietverlening worden de volgende typen zekerheden bedongen: 101.903
49.275
101.903
49.275
Hypotheken
1.221.810
991.051
1.221.810
991.051
Aandelen Overige zekerheden
19.364 858.603
13.548 859.661
19.364 858.603
13.548 859.661
2.201.680
1.913.535
2.201.680
1.913.535
Overheid
4,63%
2,6%
4,63%
2,6%
Agrarische sector en visserij
1,76%
2,0%
1,76%
2,0%
Industrie, bosbouw en mijnbouw
15,16%
13,8%
15,16%
13,8%
Handel en dienstverlening
48,91%
52,1%
48,91%
52,1%
Constructie en installatie
4,49%
4,9%
4,49%
4,9%
Transport, opslag en communicatie
3,30%
3,8%
3,30%
3,8%
5,44% 16,31%
6,3% 14,5%
5,44% 16,31%
6,3% 14,5%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
Garanties van de overheid
De kredietverlening is verspreid over de volgende sectoren:
Woningbouw Overige
50
DSB | Jaarverslag 2014
Vennootschappelijke balans
(In duizenden SRD) Aandelen
Geconsolideerde balans
2014
2013
2014
2013
75.513
69.169
75.513
69.169
69.252 1.111 2.940 743
63.152 986 2.940
69.252 1.111 2.940
63.152 986 2.940
1.467 75.513
624 1.467 69.169
743 1.467 75.513
624 1.467 69.169
27.594
26.174
De samenstelling van de aandelenportefeuille:
Assuria Hakrinbank Torarica TBL Multiplex BNETS
Deelnemingen In de vennootschappelijke balans zijn onder deelnemingen
opgenomen de deelname in het kapitaal en reserves, alsmede het saldo van vorderingen en schulden op de deelnemingen. De deelnemingen betreffen Surinaamse Trustmaatschappij N.V., Financieringsmaatschappij Paramaribo N.V., Surinaamse Computer Maatschappij N.V. en DSB Assuria Vastgoed Maatschappij N.V. (50% deelneming) op de binnen- en buitenlandse banken. Samenstelling: Kapitaal en reserves
5.364
4.654
22.230
21.520
27.594
26.174
82.095
77.065
82.103
77.082
Onroerende goederen
66.550
64.627
66.550
64.627
Bedrijfsmiddelen
15.545
12.438
15.553
12.455
82.095
77.065
82.103
77.082
32.044
25.053
32.044
25.053
3.744
6.991
3.744
6.991
Herwaarderingen
44.509
44.509
44.509
44.509
80.297
76.553
80.297
76.553
Afschrijvingen (cumulatief)
(13.747)
(11.926)
(13.747)
66.550
64.627
66.550
(11.926) 64.627
Boekwaarde 1 januari
12.438
11.060
12.455
11.089
Aanschaffingen
9.655
7.503
9.656
7.511
22.093
18.563
22.111
18.600
(6.548)
(6.125)
(6.558)
(6.145)
15.545
12.438
15.553
12.455
21.479
15.603
81.843
70.634
21.259
12.090
22.673
12.880
Vorderingen / schulden
Onroerende goederen en bedrijfsmiddelen Samenstelling:
Onroerende goederen: Aanschafwaarde 1 januari Investeringen - netto
Bedrijfsmiddelen:
Afschrijvingen (cumulatief)
Overige activa Onder overige activa zijn de bedragen opgenomen die niet overlopend zijn of niet onder andere specifiek omschreven balanshoofden gerubriceerd kunnen worden, zoals saldi van nog te verrekenen posten in het betalingsverkeer, alsmede de te vorderen inkomstenbelasting. Overlopende activa Onder overlopende activa zijn opgenomen nog te ontvangen interest en vooruitbetaalde kosten.
DSB | Jaarverslag 2014
51
Passiva vennootschappelijke en geconsolideerde balans na winstverdeling Vennootschappelijke balans (In duizenden SRD)
Geconsolideerde balans
2014
2013
2014
2013
78.330
45.584
78.330
45.584
Bankiers (SRD)
30.518
15.865
30.518
15.865
Bankiers (VV)
47.812
29.719
47.812
29.719
78.330
45.584
78.330
45.584
3.459.445
3.224.156
3.459.445
3.224.156
1.254.652
1.135.737
1.254.652
1.135.737
783.363
730.911
783.363
730.911
1.421.430
1.357.508
1.421.430
1.357.508
3.459.445
3.224.156
3.459.445
3.224.156
Spaargelden (SRD)
432.128
404.967
432.128
404.967
Spaargelden (VV)
822.524
730.770
822.524
730.770
1.254.652
1.135.737
1.254.652
1.135.737
Schulden aan bankiers Hieronder zijn opgenomen de schulden aan de binnenlandse en buitenlandse banken. Segmentatie van de schulden aan bankiers:
Toevertrouwde middelen Hieronder zijn opgenomen de door klanten toevertrouwde middelen, zoals rekening-courantverhoudingen, spaargelden en deposito's. Samenstelling: Spaargelden Deposito's Rekening-courant
Segmentatie van de toevertrouwde middelen:
Deposito’s (SRD)
263.385
226.272
263.385
226.272
Deposito’s (VV)
519.978
504.639
519.978
504.639
783.363
730.911
783.363
730.911
Rekening-courant (SRD)
729.627
720.940
729.627
720.940
Rekening-courant (VV)
691.803
636.568
691.803
636.568
1.421.430
1.357.508
1.421.430
1.357.508
Langlopende leningen
-
-
9.772
15.496
-
-
11.176
5.452
Hieronder zijn opgenomen de door DAVG N.V. aangegane leningen voor de aankoop van onroerend goed. Kortlopende leningen Hieronder zijn opgenomen de door DAVG N.V. aangegane leningen met een looptijd korter dan 1 jaar. Overige schulden Hieronder zijn opgenomen de vooruitvangen bedragen en
69.301
69.086
73.721
71.551
32.009
21.902
33.810
22.227
kortlopende verplichtingen. Overlopende passiva Hieronder zijn opgenomen de nog te betalen kosten alsmede nog te betalen interest.
52
DSB | Jaarverslag 2014
Vennootschappelijke balans (In duizenden)
Geconsolideerde balans
2014
2013
2014
2013
91.648
72.796
98.725
78.794
28.855
26.740
30.578
27.842
long-term employee benefits
62.293
45.556
62.293
45.556
Voorziening voor frauderisico Voorziening reputatierisico
500 --
500 --
500 5.354
4.896
91.648
72.796
98.725
78.794
318.246
256.532
318.246
256.532
Voorzieningen Samenstelling: Voorziening voor latente belastingverplichtingen Voorzieningen post-employment benefits and other
Eigen vermogen
500
Samenstelling: 925
871
925
871
Herwaarderingsreserve
82.037
78.276
82.037
78.276
Agio reserve Overige reserve
24.843 210.441
28 177.357
24.843 210.441
28 177.357
318.246
256.532
318.246
256.532
871
871
871
Kapitaal Reserves :
Verloop van het kapitaal: Stand begin boekjaar Aandelenemissie
871 54
-
54
-
925
871
925
871
Stand begin boekjaar
255.661
217.825
255.661
217.825
Mutatie Agio reserves
24.815
--
24.815
--
Mutatie Algemene reserve Toevoeging uit de winst
4.979
7.627
4.979
7.627
32.791
30.209 255.661
32.791
30.209 255.661
Verloop van de reserves:
318.246
318.246
Als gevolg van de claimemissie is per balansdatum de participatie van Assuria 44% (2013:49%), de Republiek Suriname 7,5% (2013:10%) en overige aandeelhouders 48,5% (2013:41%) van het kapitaal van de bank.
DSB | Jaarverslag 2014
53
Vennootschappelijke en geconsolideerde winst- en verliesrekening Vennootschappelijke winst- en verlies rekening (In duizenden SRD)
2014
Geconsolideerde winst- en verlies rekening 2014
2013
281.657
227.592
281.657
227.592
21.880
10.245
21.880
10.245
259.494
216.972
259.494
216.972
283
375
283
375
281.657
227.592
281.657
227.592
84.928
64.506
84.612
64.178
5.003
4.101
1.699
1.449
1.449
Rentebaten
2013
Hieronder zijn opgenomen de rentebaten uit hoofde van de kredietverlening, beleggingen en overige uitzettingen. Samenstelling rentebaten: Rente uit beleggingen Rente uit kredietbedrijf Overige rente Rentebaten
Rentelasten Hieronder zijn opgenomen de rentelasten uit hoofde van de opgenomen en toevertrouwde middelen.
Opbrengst uit aandelen en deelnemingen Hieronder zijn opgenomen de dividenden uit aandelen van lokale maatschappijen. In de vennootschappelijke winst- en verliesrekening is onder deze post mede opgenomen de nettowinst van de deelnemingen. Samenstelling: Aandelen Deelnemingen
Provisie
1.699
1.449
1.699
3.304
2.652
-
5.003
4.101
1.699
1.449
24.164
24.282
34.329
32.502
19.349
18.555
19.354
18.562
445
1.413
1.985
4.370
4.314
12.990
1.857 12.083
24.164
24.282
34.329
32.502
6.443
5.349
6.461
5.376
76.161
74.746
79.612
77.519
44.764
41.070
47.523
43.261
4.122
4.848
4.345 7.669
-
Betreft de vergoedingen verkregen uit de dienstverlening in het binnenlands en buitenlands betalingsverkeer, het assurantiebedrijf en de overige dienstverlening. Samenstelling: Betalingsverkeer Assurantiebedrijf Overige
Resultaat uit financiële transacties Betreft de met vreemde valutahandel behaalde koersresultaten en het herwaarderingsresultaat van buitenlandse obligaties.
Personeelskosten: Hieronder zijn opgenomen de salarissen, gratificaties, sociale lasten, pensioenvoorzieningen en overige voorzieningen ten behoeve van het personeel. Samenstelling: Salarissen (inclusief gratificaties e.d.) Pensioenlasten
54
4.579
Sociale lasten en overige personeelskosten
9.545
7.310
9.968
Voorzieningen
17.273
22.244
17.273
22.244
76.161
74.746
79.612
77.519
DSB | Jaarverslag 2014
Vennootschappelijke winst- en verlies rekening
2014
2013
2014
2013
38.068
29.091
38.852
29.662
6.710
(In duizenden SRD) Andere beheerskosten:
Geconsolideerde winst-en verlies rekening
Deze post omvat de huisvestingskosten, kantoorbehoeften, automatiseringskosten, reclame- en advertentiekosten en overige algemene kosten.
7.193
6.415
7.473
Kantoorbehoeften
1.900
1.799
1.943
1.838
Automatiseringskosten
5.639
5.611
5.644
5.614
Samenstelling: Huisvestingskosten
Communicatie- en transportkosten Overige
Afschrijvingen
2.855
2.461
2.885
2.490
20.481
12.805
20.907
13.010
38.068
29.091
38.852
29.662
8.369
7.806
8.379
7.826
Betreft de afschrijvingen op gebouwen en bedrijfsmiddelen. Samenstelling: Afschrijving op gebouwen Afschrijving op bedrijfsmiddelen
Dotatie voorziening kredietrisico’s
1.821
1.681
1.821
1.681
6.548
6.125
6.558
6.145
8.369
7.806
8.379
7.826
27.011
14.568
28.011
15.568
Hieronder zijn opgenomen de mutaties in de waardecorrecties op vorderingen. Samenstelling: Dotatie specifieke voorzieningen
34.211
23.813
35.211
24.813
Vrijval specifieke voorzieningen
(7.200)
(9.245)
(7.200)
(9.245)
27.011
14.568
28.011
15.568
28.301
24.256
30.251
25.815
Mutaties in de waardecorrecties op vorderingen
Belastingen
Betreft de inkomstenbelasting over het resultaat vóór belastingen. De belasting verschuldigd over fiscaal niet-aftrekbare afschrijvingen wordt ten laste gebracht van de onder voorzieningen opgenomen belastinglatentie.
DSB | Jaarverslag 2014
55
Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2014
(In duizenden SRD)
2014
2013
84.680
72.166
Het verloop van de financiële middelen kan worden geïllustreerd met behulp van het onderstaande kasstroomoverzicht. Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat vóór belastingen Aanpassingen voor: Afschrijvingen
8.379
7.826
Voorzieningen
17.442
21.906
70 110.571
101.898
Eigen vermogen (niet geïnd cash dividend boekjaar 2008)
Veranderingen in werkkapitaal: Mutatie vorderingen op banken Mutatie kredietverlening Mutatie beleggingen in schatkistpapier
27.640
(61.914)
(288.145) (186.721)
(420.191) (11.381)
Mutatie overige- en overlopende activa
(21.002)
(12.670)
Mutatie toevertrouwde middelen
235.289
482.845
Mutatie schulden aan banken
32.746
1.679
Mutatie kortlopende schulden
5.724
(539)
10.335
21.348
Mutatie overige schulden en overlopende passiva
(73.563)
101.075
(29.793) (103.356)
(27.533) 73.542
Investeringen in materiële vaste activa (netto)
(13.400)
(14.503)
Netto kasstroom uit investeringsactiviteiten
(13.400)
(14.503)
Mutatie langlopende leningen
(5.724)
596
Opbrengsten (netto) uit aandelen emissie Agio uit aandelen emissie
51 22.844
-
Betaalde cashdividend
(16.575)
(14.647)
596
(14.051)
581.642
536.654
Kasmiddelen einde van het boekjaar
465.482
581.642
Liquide middelen
(116.160)
44.988
Betaalde belasting Netto kasstroom operationele activiteiten
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
Netto kasstroom uit financieringsactiviteiten Kasmiddelen begin van het boekjaar
Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Alleen die mutaties zijn in aanmerking genomen welke tot een wijziging in de kasmiddelen aanleiding hebben gegeven. Koersverschillen op de saldi van liquide middelen in vreemde valuta worden in het kasstroomoverzicht verwerkt in het resultaat vóór belastingen.
56
DSB | Jaarverslag 2014
DSB | Overige informatie Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van De Surinaamsche Bank N.V. Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit jaarverslag op pagina 40 tot en met 56 opgenomen jaarrekening 2014 van De Surinaamsche Bank N.V. te Paramaribo gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de vennootschappelijke- en de geconsolideerde balans per 31 december 2014, de vennootschappelijke en geconsolideerde winst- en verliesrekening en het geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2014 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met de door onze beroeps-organisatie uitgevaardigde controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico's dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten.
DSB | Jaarverslag 2014
57
Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandig-heden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van De Surinaamsche Bank N.V. per 31 december 2014 en van het resultaat en kasstromen over 2014 in overeenstemming met algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving. Paramaribo, 9 maart 2015
BDO Assurance N.V.
w.g. W.K. Achthoven RA w.g. drs. R. Abrahams RA
58
DSB | Jaarverslag 2014
DSB | Adressen Paramaribo
Hermitage
Hoofdkantoor
DSB Bankshop Hermitage Mall
Henck Arronstraat 26-30
hk.Estreliastraat/ TBL Cinemas
Surinaamse Trustmaatschappij N.V.
P.O. Box 1806
Unit 27-28
(SURITRUST)
Telefoon:
(597) 471100
Telefoon:
Telefax:
(597) 411750
Beheerder: Mevr. M. Tan A Kiam
(597) 477835
(597) 493131
Dochtermaatschappijen
Henck Arronstraat 32 Paramaribo Telefoon:
(597) 420033
E-mail:
[email protected]
(597) 471100
Website: www.dsbbank.sr
Telefax:
(597) 420050
Swift: SURBSRPA
District Marowijne
Moengo
Kwatta Kwattaweg 226 - Hoek Washingtonstraat Telefoon:
Nieuwe Haven
Telefoon:
(597) 0341245 /0341220
Beheerder: Dhr. S.M. Colli
District Nickerie
(597) 471100 / 424186
Telefax:
(597) 472132
P.O. Box 11
Manager: Dhr. Ing. J. Chen Poun Joe MBA (597) 0231381 / 0231311
Telefax:
(597) 0231884
Beheerder: Dhr. M. Kalipersad
Mevr. M.H.G. Elshot (avond)
Ma Retraite
Paramaribo Telefoon:
Telefoon:
Dr. J.F. Nassylaan 53-55
Landingstraat 6
Telefoon:
Beheerder: Mevr. S. Edam - Morsen
Surinaamse Computer Maatschappij N.V.
Nieuw Nickerie
Van ‘t Hogerhuysstraat 62 (597) 402100 / 471100
Raghoebarsing MBA
Kapitein Chris Silosweg 3
(597) 440468 / 471100
Beheerder: Mevr. M. Blokland
Manager: Mevr. drs. A. Bhola -
District Para
DSB Assuria Vastgoed Maatschappij N.V. (joint control) Henck Arronstraat 32 Paramaribo
Zanderij
Telefoon:
(597) 420033
Coronastraat 4 - Hoek Plutostraat
Aankomsthal Johan Adolf Pengel Luchthaven
(597) 471100
Telefoon:
Telefoon:
(597) 0325308
Telefax:
(597) 420050
Telefax:
(597) 0325307
Manager:
Dhr. L.A.E. Budel
Website:
www.dsbbank.sr
Internet Banking:
https://my.dsbbank.sr
(597) 451345 / 471100
Beheerder 1): Mevr. J. Chang-Sim A Sjoei
Beheerder: Mevr. C. Gordon-Dover
Kasabaholo
District Wanica
Kasabaholoweg 29
Lelydorp
Phone Banking:
420420
Telefoon:
Indira Gandhiweg 506
Callcenter:
471100 ext. 279, 307, 321
(597) 431541 / 431788 / 471100
Beheerder: Dhr. H. Sylvester
Telefoon: (597) 0366112 Telefax:
(597) 0368647
Beheerder: Mevr. N. Flu-Blom
DSB | Jaarverslag 2014
59
Eindredactie: Marketing De Surinaamsche Bank N.V. Conciso financiële redactie Vormgeving: Stradius Offsetdrukkerij Westfort N.V. Druk: Drukkerij Leo Victor Fotografie: Mevr. R. Abhelakh Dhr. E. Troon Dhr. D. Edhard