DSB Jaarverslag 2013

DSB | Jaarverslag 2013



3

Ambitieus Ambitieus zijn betekent dat je steeds beter wilt worden. Beter in je werk, je sport of je hobby. Het is de wil om te groeien, als individu en samen met anderen. De Surinaamsche Bank is ambitieus. Wij zijn de beste bank voor Suriname en willen dit ook blijven. De ruim 400 medewerkers van de bank bieden op klantgerichte wijze de beste financiële diensten aan particulieren, bedrijven, instellingen en overheden. Onze medewerkers leggen ijver aan de dag om hun functie en taken steeds beter te vervullen. Ambitie vormt al sinds de oprichting van DSB ons fundament; volgend jaar viert de bank het 150-jarig bestaan! Iedereen heeft een drijfveer, het streven om een doel te bereiken, de wil om te slagen. Ambitie heeft te maken met de innerlijke gedrevenheid om iets te creëren of te bewerkstelligen. Of je nu jong bent of oud, en of het nu gaat om zakelijk of privé, in de sport of op school, als samenleving of als individu. Het is ambitie!

4


Inhoud Visie, Missie en Corporate Values

7

Procuratiebevoegdheid

8

Organogram

11

Verslag van de Raad van Commissarissen

13

Vijf jaar geconsolideerde kerncijfers

18 Verslag van de directie

Macro-economische beschouwing

20

Koersnoteringen

26

Het bedrijf van de bank

28 Jaarrekening 2013

Vennootschappelijke balans vóór winstverdeling per 31 december 2013

46

Vennootschappelijke balans na winstverdeling per 31 december 2013

47

Vennootschappelijke winsten verliesrekening over 2013

48

Geconsolideerde balans vóór winstverdeling per 31 december 2013

49

Geconsolideerde balans na winstverdeling per 31 december 2013

50

Geconsolideerde winsten verliesrekening over 2013

51

Toelichting op de jaarrekening 2013

52

Activa vennootschappelijke en geconsolideerde balans na winstverdeling

56

Passiva vennootschappelijke en geconsolideerde balans na winstverdeling

58

Vennootschappelijke en geconsolideerde winsten verliesrekening

60

Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2013

62 Overige informatie

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

63

Adressen

65


5

6


DSB | Visie De Surinaamsche Bank is de beste bank voor Suriname.

DSB | Missie Diep geworteld in de Surinaamse samenleving biedt De Surinaamsche Bank de beste financiële diensten aan particulieren, bedrijven, instellingen en overheden op een klantgerichte wijze. Deze klantgerichtheid is gebaseerd op onze kernwaarden en wordt uitgedragen door onze toegewijde en trotse medewerkers. Door onze activiteiten voegen wij te allen tijde waarde toe aan de Surinaamse gemeenschap in het algemeen en in het bijzonder aan onze klanten, onze medewerkers en onze aandeelhouders.

DSB | Corporate Values Betrokken Betrokken zijn is oprecht geïnteresseerd zijn. Echt willen weten wat er speelt. Geworteld zijn en onderdeel zijn van de Surinaamse samenleving en je willen inleven in de ander. Deelgenoot zijn van je gezin, betrokken bij collega’s, bij klanten en samenleving, bij natuur en milieu. Door betrokken te zijn raak je verweven met je omgeving, binnen de bank en buiten de bank. Dan ontstaat respect, vertrouwen en teamgevoel. Onderlinge raakvlakken worden zichtbaar en je bent altijd geïnteresseerd in het welzijn van anderen.

Ambitieus Uitdaging is je drijfveer en de wil om te groeien, als bank en als persoon. Geprikkeld zijn om iets te betekenen voor anderen. Reeds sterke punten nog sterker maken, leidt tot professionaliteit. Trendsettend zijn door altijd op zoek te gaan naar innovatieve oplossingen. Iedere vraag van een collega of klant wordt vertaald in vernieuwende ideeën. Ambitieus zijn is de dingen tot stand brengen en daadkracht tonen. Energiek zijn en je energie delen met een dynamisch team. Altijd voor de beste oplossingen gaan binnen de bank en in de markt is het resultaat, want ik ben ambitieus.

Rechtvaardig Rechtvaardig zijn begint bij integer zijn, bij eerlijk handelen. Niet omdat het moet, maar omdat je het bent. Respect hebben voor elkaar. Respect hebben voor recht en waarheid. Transparant zijn zonder willekeur. Betrouwbaar zijn langs de lijnen van duidelijke, heldere en zichtbare normen en waarden. Afstand nemen van vooringenomenheid en willekeur. Rechtvaardig zijn betekent respect opbrengen voor en handelen naar weten regelgeving. Rechtvaardig zijn betekent ook afspraken nakomen.

Professioneel Vraagstukken vanuit alle invalshoeken kunnen benaderen. Door te luisteren en je in te leven, worden beargumenteerde keuze’s gemaakt. Vooruit zien en weten wat er op ons af kan komen. Je eigen beperkingen kennen en de dingen op een respectvolle manier zeggen. Kalmte bewaren en de mogelijkheden en onmogelijkheden kunnen toelichten. Professionals zijn netwerkers in het creëren en vinden van hulpbronnen. Niet gericht op zichzelf, maar op collega’s als teamworker, naar de klant en naar de samenleving. Ik ben professioneel betekent ook integer zijn naar je collega en naar je klant.

Kwaliteitsbewust Je weet aan welke normen je werk moet voldoen en je handelt daarnaar. Je kijkt hoe de kwaliteit omhoog kan, wellicht door signalen van klanten en collega’s. Kwaliteitsbewust zijn uit zich in snelheid en nauwkeurigheid. Onderzoeken en weten wat de klant verwacht, wat de klant wil en écht nodig heeft om tevreden te zijn. Door te luisteren en door te vragen. Beseffen dat maatwerk de vertaling is naar klanttevredenheid. Naar collega’s toe betekent kwaliteitsbewust, alles in 1 keer goed te doen. Beseffen dat je onderdeel bent van het proces naar optimale dienstverlening. Alert zijn in je denken en doen, je werk controleren op netheid, op juistheid en op snelheid.


7

DSB | Procuratiebevoegdheid 1) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41

8

Amatnoerngalim U.S. mw. Amatsoemarto A.S. mw. Atmidi-Djasmadie E.S. mw. Baidjoe, J. Bakboord-Satimin P.R. mw. Bell P.M. mr. Bendt G.E. Berenos-Bishesar S. mw. Bergraaf-Tan A Kiam M.B. mw. Bhagwandin P.A. mr.CAMS Bhola-Raghoebarsing A. mw.drs. MBA Blokland M. mw. Blount J. mw. Brussel van J. Chang-Sim A Sjoei I.G. mw. Colli S.M. Debs Y. mw. Diepenbos van S. mw. B.HA. Djajadi P. Edam-Morsen S.A. mw. Elshot M.H.G. mw. Flu-Blom, N. mw. Fung A Loi L. Ghisaidoobe A. drs. MBA Gordon-Dover C.A.M. mw. Heerenveen P.I. mw. drs. MBA Helstone S.H. Henar H.L. mr. Hijlaard I. ing. Hijlaard-Chin D.S. mw. Kalipersad M. Kallan N.F.A. drs. Karimbux J. Kartopawiro-Arsomedjo S. mw. Kartomoehamat-Amatdjimirin F.M. mw. Kartoredjo C. mw. Kasnawi-Kasanpawiro W.F. mw. Kasto-Notopawiro S. mw. drs. Kertodikromo M.L. mw. Ketwaru-Boedhoe U. mw. mr. MBA Kom de J.M. mw.


Senior Customer Representative Section Head Processing Contract Handling Senior Customer Representative Relationship Manager Customer Representative Senior Relationship Manager Branch Manager Moengo Senior Customer Representative Nickerie Supervisor Retail Banking-Hoofdkantoor Department Manager Legal Affairs & Compliance Department Manager Suritrust Branch Manager - DSB Kwatta Customer Representative Senior Customer Representative Supervisor Retail Banking-DSB Kwatta Section Head Insurance Section Head Salary Administration & Compensation Department Manager Marketing Section Head Domestic Transfers Branch Manager - DSB Nieuwe Haven Branch Manager - DSB Nieuwe Haven Avond Branch Manager - DSB Lelydorp Senior Custody Employee Section Head Card Services Senior Customer Representative - DSB Zanderij Department Manager Contract Handling Senior Customer Representative Chief Commercial Officer Section Head Support & Services-ICT Section Head Customer Desk Retail Banking Branch Manager - DSB Nickerie Senior Relationship Manager Section Head Foreign Transfer Customer Representative Customer Representative Senior Customer Representative Senior Customer Representative Senior Relationship Manager Relationship Manager Department Manager Corporate Banking Customer Representative

C B C B C B B C B A A B C C B C A B C B C B C B C A C A B A A B C C C C C A B A C

42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78

Li Fo Sjoe-Lion Sjin Tjoe A. mw. mr Lie Tjauw J. H. ir. MBA Lie-Ten S.C. mw. Lo Fo Wong G.H. mw. drs. Loor M.P. drs. MA Mahindre Singh J.M.M. mw. Marjanom-Tjokrosentono J. mw. Mentowidjojo V.N. mw. Moerasim A.S. mw. Oostburg A.C.M. Pawiroredjo-Tjon A Pauw G.A. mw. drs. Peneux M.S.A. mw. drs. Persad-Mohan S.L. mw. mr. Proeve S.L.J. drs Pultoo D.M. Ramnath H.S. Redmount-Perk H.C. mw. Reigman-Lieveld R.T. mw. Rellum H.A.J. mw. Rosheuvel R.G.J. Setrokarijo W. mw. Sewberath Misser H.H. drs. Sodirijo-Lalji M.J. mw. Soesman-Blinker M.M. mw. drs. Soesman-Chelius K.B. mw. Stolk G.M. mw. Sylvester H.W. Tan A Kiam M.E. mw. Tijndaal M.R. Vaseur K.C.A. mw. drs. Veira-Klosteren B. mw. Waidoe W. drs. Waterval-Benjamin, D. mw. Wiroredjo D.I. mw. Wolff A.E. Wong Chung I.H. drs. MBA Wouden E. ing.

Legal Officer Chief Operating Officer Customer Representative Assistant Treasurer Chief Financial Officer Customer Representative Senior Customer Representative Senior Customer Representative Insurance Employee Department Manager Retail Banking Department Manager Payments & Settlements Human Resources Officer Relationship Manager Chief Executive Officer Senior Relationship Manager Senior Relationship Manager Senior Customer Representative Customer Representative Department Manager General Affairs Senior Relationship Manager Senior Customer Representative Senior Relationship Manager Senior Customer Representative Senior Customer Representative Senior Customer Representative Senior Customer Representative Branch Manager - DSB Ma Retraite Branch Manager - DSB Hermitage Senior Customer Representative Department Manager Human Resources Head Teller Cash Relationship Manager - DSB Nickerie Senior Customer Representative Senior Customer Representative Section Head Cash Retail Banking Department Manager Financial Restructuring & Recovery Section Head Domestic Transfers

B A C A A C C C C A A B B A B A C C A B C A C C C C B C C A C B C C B A C

1) Situatie per 4 maart 2014 A = Algemene procuratiebevoegdheid B = Beperkte procuratiebevoegdheid C = Beperkte procuratiebevoegdheid voor specifieke producten


9

DSB | Managementteam

10


DSB | Organogram1) Raad van Commisarissen drs. S. Smit, voorzitter J.J. Healy Jr. drs. M.J.A. Brahim Mw. Mr. R. Sohansingh drs. D.M.R. Currie Ir. R. Blufpand

Chief Executive Officer drs. S.L.J. Proeve (A)

Human Resources

Internal Audit

Mw. drs. K.C.A. Vaseur (A)

Mw. drs. A. Ganpat-Kamta ²)

Legal Affairs & Compliance

Secretariaat

Mr. P.A. Bhagwandin CAMS (A)

Mw. S. Boetius

Branch Nieuw Nickerie

Suritrust

M. Kalipersad (A)

Mw. drs A. Bhola - Raghoebarsing MBA (A)

Chief Financial Officer

Chief Operating Officer

Chief Commercial Officer

drs. M.P. Loor MA (A)

Ir. J.H. Lie-Tjauw MBA (A)

Mr. H.L. Henar (A)

Accounting & Reporting

Contract Handling

Corporate Banking

Mw. drs. W. Slagveer-Ramautarsing MBA

Mw. drs. P. I. Heerenveen MBA (A)

Mw. Mr. U. Ketwaru - Boedhoe MBA (A)

Risk Management

Payments & Settlements

Retail Banking

Mw. drs. G.A. Pawiroredjo - Tjon A Pauw (A)

A.C.M. Oostburg (A)

A.A. Sabiran B.Sc.

General Affairs Mw. H.A.J. Rellum (A)

ICT Ing. J. Chen Poun Joe MBA

Treasury Mw. drs. G.H. Lo Fo Wong (A) ²)

Marketing Mw. van Diepenbos B.HA (B)

Financial Restructuring & Recovery drs. I. H. Wong Chung MBA (A)

¹) Situatie per 4 maart 2014 ²) Deze functionaris is momenteel met de leiding van deze afdeling belast. A= Algemene procuratiebevoegdheid B= Beperkte procuratiebevoegdheid


11

DSB | Raad van Commissarissen

J.J. Healy Jr.

12

Mw. Mr. R. Sohansingh


Ir. R. Blufpand drs. S. Smit, voorzitter

drs. M.J.A. Brahim

drs. D.M.R. Currie

DSB | Verslag van de Raad van Commissarissen Algemeen Corporate Governance De Corporate Governance Code van DSB is in het verslagjaar volgens planning voltooid en goedgekeurd door de Raad van Commissarissen. DSB hecht groot belang aan een goede corporate governance. De belangrijkste aspecten van de corporate governance van DSB zetten we hieronder uiteen. Naleving en handhaving van de code De Directie en de Raad van Commissarissen zijn verantwoordelijk voor de corporate governance structuur van DSB en voor de naleving van de Corporate Governance Code. Taken en werkwijze van de Directie De Directie is verantwoordelijk voor het realiseren van de doelstellingen van de vennootschap, de strategie met het bijbehorende risicoprofiel, de resultatenontwikkeling en de voor de bank relevante maatschappelijke aspecten van ondernemen. Tevens is de Directie verantwoordelijk voor de naleving van alle relevante weten regelgeving, het beheersen van de risico’s verbonden aan de ondernemingsactiviteiten en voor de financiering van de vennootschap. De Directie legt hierover verantwoording af aan de Raad van Commissarissen en aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. De Directie richt zich bij de vervulling van haar taak naar het belang van DSB en de met haar verbonden ondernemingen en maakt daartoe een afweging van de in aanmerking komende belangen van alle betrokkenen, zoals klanten, aandeelhouders, medewerkers en andere stakeholders en marktparticipanten. Beloningsbeleid DSB voert een zorgvuldig, beheerst en duurzaam beloningsbeleid dat in lijn is met de doelstellingen, waarden, strategie en risicobereidheid van de bank als onderneming. Het beloningsbeleid houdt rekening met de lange termijn belangen van de bank, de relevante internationale context en maatschappelijke omstandigheden. Deskundigheid van de Directie De Directie is zodanig samengesteld dat zij haar taak naar behoren kan vervullen. Complementariteit, collegiaal bestuur en diversiteit zijn voorwaarden voor een goede taakvervulling door de Directie. Ieder lid van de Directie beschikt over gedegen kennis van de financiële sector in het algemeen en het bankwezen in het bijzonder. Tegenstrijdigheid van belangen van de Directie Elke vorm of schijn van belangenverstrengeling tussen vennootschap en directieleden wordt vermeden. Besluiten tot het aangaan van transacties waarbij tegenstrijdige belangen van directieleden kunnen spelen die van materiële betekenis zijn voor de vennootschap en/of voor de desbetreffende directieleden moeten goedgekeurd worden door de Raad van Commissarissen. Taak en werkwijze van de Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen houdt toezicht op het beleid van de Directie en op de algemene gang van zaken van DSB en de met haar verbonden ondernemingen, en staat de Directie met raad ter zijde. De Raad van Commissarissen richt zich bij de vervulling van zijn taak naar het belang van DSB en de met haar verbonden onderneming en maakt daartoe een afweging van de in aanmerking komende belangen van alle betrokkenen, zoals klanten, aandeelhouders, medewerkers en andere stakeholders en marktparticipanten. De Raad van Commissarissen betrekt daarbij ook de voor de bank relevante maatschappelijke aspecten van ondernemen. Onafhankelijkheid van de Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen is zodanig samengesteld dat de leden ten opzichte van elkaar, de Directie en welk deelbelang dan ook onafhankelijk en kritisch kunnen opereren.


13

Deskundigheid van de Raad van Commissarissen Elke commissaris is geschikt om de hoofdlijnen van het totale beleid te beoordelen. Elke commissaris beschikt over de specifieke deskundigheid die noodzakelijk is voor de vervulling van zijn of haar taak, binnen zijn of haar rol in het kader van de profielschets van de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen is zodanig samengesteld dat de Raad zijn taak naar behoren kan vervullen. Complementariteit, collegiaal bestuur, onafhankelijkheid en diversiteit worden gezien als voorwaarden voor een goede taakvervulling. Rol van de voorzitter van de Raad van Commissarissen De voorzitter van de Raad van Commissarissen draagt zorg voor het goed functioneren van de raad en zijn commissies en is namens de Raad van Commissarissen het voornaamste aanspreekpunt voor de Directie en voor de aandeelhouders over het functioneren van de Directie en commissarissen. Samenstelling en rol commissies van de Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen stelt uit zijn midden een Auditcommissie, een Remuneratie- en Benoemingscommissie en eventueel andere commissies samen. De commissies hebben tot taak de besluitvorming van de Raad van Commissarissen voor te bereiden. Tegenstrijdige belangen van commissarissen Elke vorm of schijn van belangenverstrengeling tussen vennootschap en commissarissen wordt vermeden. Besluiten tot het aangaan van transacties waarbij tegenstrijdige belangen van commissarissen kunnen spelen die van materiële betekenis zijn voor DSB en/of voor de desbetreffende commissarissen moeten goedgekeurd worden door de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen is verantwoordelijk voor de besluitvorming over de omgang met tegenstrijdige belangen bij directieleden, commissarissen, grootaandeelhouders en de externe accountant in relatie tot de vennootschap. Bezoldiging van de Raad van Commissarissen De Algemene Vergadering van Aandeelhouders stelt de bezoldiging van de commissarissen vast. De bezoldiging van een commissaris is niet afhankelijk van de resultaten van de vennootschap. Bevoegdheden aandeelhouders De Algemene Vergadering van Aandeelhouders kan invloed uitoefenen op het beleid van de Directie en de Raad van Commissarissen van de vennootschap. Zij speelt een volwaardige rol in het systeem van checks and balances in de vennootschap. Besluiten van de Directie over een belangrijke verandering van de identiteit of het karakter van DSB zijn onderworpen aan de goedkeuring van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Informatieverschaffing aan aandeelhouders De Directie, of in voorkomende gevallen de Raad van Commissarissen, zal alle aandeelhouders en andere partijen op de financiële markt op gelijke wijze en gelijktijdig informeren over relevante aangelegenheden. Verantwoordelijkheid van aandeelhouders Aandeelhouders gedragen zich ten opzichte van DSB en haar organen, en ten opzichte van hun medeaandeelhouders naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid. Hieronder valt de bereidheid om een dialoog met DSB en medeaandeelhouders aan te gaan. Financiële verslaggeving De Directie is verantwoordelijk voor de kwaliteit en de volledigheid van de openbaar gemaakte financiële berichten. De Raad van Commissarissen ziet er op toe dat de Directie deze verantwoordelijkheid vervult. Benoeming en bezoldiging externe accountant De externe accountant wordt benoemd door de Raad van Commissarissen. De bezoldiging en de opdrachtverlening voor het uitvoeren van niet-controlewerkzaamheden door de externe accountant worden goedgekeurd door de Raad van Commissarissen op voorstel van de Auditcommissie en na overleg met de Directie. De externe accountant rapporteert zijn bevindingen naar aanleiding van het onderzoek van de jaarrekening op gelijke wijze aan de Directie en de Raad van Commissarissen.

14


Interne Auditfunctie De leidinggevende van de Internal Audit afdeling functioneert onder de verantwoordelijkheid van de Directie. Openbaarbaarmaking en transparantie De governance van DSB is door haar openbaarmaking voldoende transparant voor klanten, aandeelhouders, medewerkers en andere stakeholders en marktparticipanten.

Overleg en besluitvorming In het verslagjaar heeft de Raad van Commissarissen dertien vergaderingen gehouden. In de vergaderingen is op regelmatige basis aandacht geweest voor financiële- en kredietrapportages, sectorlimieten, non-performing loans, solvabiliteit en funding. Andere onderwerpen waren: veiligheid en beveiliging, management letter van de accountant, Legal & Compliance, Enterprise Risk Management, de IT-audit, strategische doelstellingen en het versterken van het eigen vermogen. Speciale aandacht is besteed aan corporate governance. In de raadsvergadering van 17 december 2013 heeft de Directie de bedrijfsplannen voor 2014 gepresenteerd en keurde de Raad van Commissarissen de kapitaaluitgaven voor dat boekjaar goed. De beloning van de Directie is geëvalueerd en op 27 juni 2013 heeft de Remuneratie- en Benoemingscommissie een looncorrectie toegekend. Remuneratie- en Benoemingscommissie De Remuneratie- en Benoemingscommissie bestaat uit de leden S. Smit (voorzitter) en R. Sohansingh (lid). In het verslagjaar heeft deze commissie twee vergaderingen gehouden. In deze vergaderingen zijn de beloning van de Directie, het pensioenbeleid en het opvolgingsbeleid binnen de Directie besproken.

Audit Committee Het Audit Committee van de Raad van Commissarissen bestaat uit de leden M.J.A. Brahim (voorzitter) en J.J. Healy Jr (lid). De Chief Executive Officer en de leidinggevende van de Internal Audit afdeling nemen deel aan de vergaderingen van het Audit Committee, waarbij laatstgenoemde optreedt als secretaris en de notulen van de vergaderingen verzorgt. Het Audit Committee vergadert ten minste eens per kwartaal. Hierbij komen onder meer aan de orde: het jaarplan van de afdeling Internal Audit, auditrapporten, risicobeheersing, internal controls, compliance, vermogensbeheer, IT-governance & controls, Enterprise Risk Management, voortgangsstatus risk management, Legal & Compliance en het on site inspectierapport van de Centrale Bank van Suriname. In november 2013 heeft opnieuw een IT-audit plaatsgevonden. Het rapport van de externe IT-auditors is besproken binnen het Audit Committee. Op 11 februari 2013 heeft overleg plaatsgevonden met de externe accountant over zaken die voortvloeien uit de accountantscontrole 2012; op 26 februari 2014 is de accountantscontrole 2013 met de externe accountant besproken.

Functioneren van de Raad van Commissarissen en de Directie De vergaderingen van de Raad van Commissarissen werden goed bezocht en de leden hebben actief geparticipeerd in de besluitvorming. De Raad is tevreden over zijn functioneren en het functioneren van de Directie. In december 2011 is het Meerjarenplan 2012-2016 aangenomen. Hierin zijn de strategische doelstellingen voor de genoemde periode aangegeven. Deze doelstellingen zijn: t #FIPVEFOVJUCPVXWBOPO[FMFJEFOEFQPTJUJF t 1PTJUJPOFSJOHPQEFSFHJPOBMFFOJOUFSOBUJPOBMFNBSLU t "MMJBOUJFNFU"TTVSJB/7 t #FWPSEFSFOWBOOBUVVSCFTDIFSNJOHFOEVVS[BNFCFOVUUJOHWBOOBUVVSMJKLFIVMQCSPOOFOWBO Suriname Binnen de bank worden op verschillende niveaus de risico’s beheerst. De Directie heeft zich ten doel gesteld de bestaande beheersstructuur te verbeteren. Hiertoe wordt een Enterprise Risk Management beleid geformuleerd en, na goedkeuring door de Raad van Commissarissen, geïmplementeerd.


15

Dividendbeleid Het beleid van de vennootschap is om een dividend van ongeveer 35% van de nettowinst uit te keren. Door middel van de ingehouden winsten kan de bank het risicokapitaal op een niveau houden waarmee op verantwoorde wijze kan worden voorzien in de behoefte aan kredietverstrekking binnen een groeiende economie. De bank streeft een BIS-ratio na van minimaal 10%. Per ultimo december 2013 was de BIS-ratio 9,79%; een daling veroorzaakt door een hogere groei van de kredietportefeuille dan de groei van het eigen vermogen van de bank.

Jaarrekening en voorstel winstverdeling Ter voldoening aan het voorschrift van artikel 22 van de Statuten hebben wij de eer u inzake de jaarrekening 2013 van De Surinaamsche Bank N.V. het volgende te berichten. Wij hebben de vennootschappelijke- en de geconsolideerde balans per 31 december 2013, de vennootschappelijke- en de geconsolideerde winsten verliesrekening over 2013 en het geconsolideerde kasstroomoverzicht met de toelichting daarop, doen onderzoeken en wij adviseren u de onderhavige jaarrekening, zoals die samen met de controleverklaring van BDO Assurance N.V. door de Directie ter behandeling wordt aangeboden, vast te stellen. Deze vaststelling strekt tot décharge van de Directie voor het bestuur en van de Raad van Commissarissen voor het gehouden toezicht. Het geconsolideerde resultaat vóór belastingen bedroeg SRD 72.166.000. Na aftrek van belastingen ad SRD 25.815.000 rest ter verdeling een bedrag van SRD 46.351.000. Bij goedkeuring van de jaarrekening en het voorstel tot winstverdeling zal over het boekjaar 2013 een contant dividend worden uitgekeerd van SRD 16.142.000; dat is SRD 1,88 per aandeel van SRD 0,10. Een deel van het contante dividend, namelijk SRD 0,68 per aandeel is per 12 augustus 2013 al betaalbaar gesteld als interim-dividend. Als slotdividend zal daarom SRD 10.303.000 in contanten worden uitgekeerd. De resterende nettowinst ad SRD 30.209.000 zal aan de reserve worden toegevoegd. Met deze voorstellen van de Directie kunnen wij ons verenigen. Wij adviseren u dan ook deze voorstellen goed te keuren.

Benoemingen Volgens het door de Raad van Commissarissen opgemaakte rooster van aftreden, zoals bepaald in artikel 17 van de statuten, zijn aan de beurt om af te treden mevrouw Mr. R. Sohansingh en de heer Ir. R. Blufpand. Wij stellen u voor de aftredende commissarissen, die zich herkiesbaar stellen, te herbenoemen.

Honorarium van de Raad van Commissarissen De Algemene Vergadering van Aandeelhouders stelt het honorarium van de Raad van Commissarissen vast. Het honorarium van de Raad van Commissarissen bedroeg in 2013 in zijn totaliteit SRD 109.710 en is voor het laatst op 29 maart 2012 vastgesteld.

Dankwoord Wij bedanken de Directie en alle andere medewerkers voor hun inzet en toewijding in 2013. Paramaribo, 4 maart 2014 Raad van Commissarissen drs. S. Smit, voorzitter J.J. Healy Jr. drs. M.J.A. Brahim Mw. Mr. R. Sohansingh drs. D.M.R. Currie Ir. R. Blufpand

16



17

DSB | Vijf jaar geconsolideerde kerncijfers 2013

2012

2011

2010

Rente

163.414

89.120

68.531

39.327

130.126 37.617

111.051

Overige baten

33.326

26.977

26.486

Totale baten

202.741

116.097

95.017

115.007

167.743 90.639

144.377

Bedrijfslasten

76.847

62.610

56.009

Voorziening kredietrisico's

15.568

16.050

12.551

10.875

7.682

(In duizenden SRD m.u.v. de gegevens per aandeel)

2009

Resultaten

Bedrijfsresultaat vóór belastingen

72.166

61.054

54.979

42.612

31.326

Nettowinst

46.351

38.903

35.713

27.414

20.904

Dividend

16.142

13.923

12.530

9.572

8.006

581.642 902.688

536.654 840.774

383.891 708.131

377.069 612.348

319.064 653.822

Overige passiva

1.913.535 321.927 256.532 45.584 3.224.156 193.520

1.493.344 279.282 218.696 43.905 2.741.311 146.142

1.214.286 235.575 180.148 61.757 2.201.034 98.944

935.770 190.603 150.111 35.323 1.835.864 94.492

838.313 135.599 125.395 58.987 1.692.376 70.040

Balanstelling

3.719.792

3.150.054

2.541.883

2.115.790

1.946.798

19,51 1,35 176 38,24 59,37 43,27 6,90 9,79

19,5 1,4 185 35,6 55,9 46,0 6,9 10,3

21,6 1,5 188 34,0 54,8 46,8 7,1 10,5

19,9 1,4 185 34,8 54,9 46,1 7,1 10,7

17,7 1,2 170 36,2 54,1 41,1 6,4 9,8

5,40 1,88

4,5 1,6

4,1 1,4

3,2 1,1

2,4 0,9

34,9

-

Balans Kasmiddelen Bankiers (uitgezette gelden) Kredieten Overige activa Eigen vermogen Bankiers (opgenomen gelden) Toevertrouwde middelen

Ratio's (in %) Return on Equity Return on Assets Exploitation ratio Verhouding personeelskosten/baten Verhouding personeelskosten/lasten Winstratio Capital ratio BIS-ratio Gegevens per aandeel Nettowinst per aandeel Dividend per aandeel: contant in aandelen Dividend pay out ratio (in %) Eigen vermogen Beurskoers per ultimo Price/earnings ratio Aantal medewerkers

18


-

-

-

34,83 29,86 68,00

35,8 25,1 96,8

35,1 20,7 71,0

17,3 40,0

38,3 14,4 25,5

12,60

21,6

17,3

12,7

10,6

371

358

349

397

382

DSB | Verslag van de directie

drs. M.P. Loor MA

drs. S.L.J. Proeve

Ir. J.H. Lie-Tjauw MBA

Mr. H.L. Henar


19

DSB | Macro-economische beschouwing Algemeen Zoals gebruikelijk beschrijven wij in dit jaarverslag de economische ontwikkelingen in Suriname en op mondiaal niveau. We gaan vooral in op economische ontwikkelingen die in het verslagjaar van invloed zijn geweest op de ontwikkeling van ons bankbedrijf.

Internationale ontwikkelingen Het herstel van de wereldeconomie heeft zich in 2013 voortgezet. Vooral de Verenigde Staten realiseerden betere cijfers. De discussie over het voortbestaan van de euro is op de achtergrond geraakt. Het monetaire beleid van de Europese Centrale Bank (ECB) richt zich nadrukkelijker op het beheersen en beïnvloeden van het beleid in de landen die onder haar toezicht vallen. In het verslagjaar bleef, in tegenstelling tot 2012, spectaculaire groei van landen in Latijns-Amerika en het Caribische gebied achterwege. Grote eilandeconomieën als Jamaica en Barbados werden in 2013 geconfronteerd met toenemende inflatie, druk op de wisselkoers en oplopende werkloosheid. De Chinese economie behield in 2013 haar positie mede door directe investeringen in grondstofrijke economieën in Afrika, Azië en Latijns-Amerika.

Nationale ontwikkelingen De Surinaamse economie heeft in 2013 opnieuw een substantiële groei doorgemaakt. Voorlopige schattingen duiden op een groei van het Bruto Binnenlands Product (BBP) van circa 4%. Evenals in voorgaande jaren is deze groei vooral toe te schrijven aan investeringen in de publieke infrastructuur, de goudwinningssector en de aardoliesector, waaronder in de aardolieraffinaderij. De eerste helft van 2013 kenmerkte zich door macro-economische stabiliteit, goede investeringsvooruitzichten, een lage overheidsschuld en een ruime monetaire reserve. In de tweede helft van het jaar is echter een drastische verandering ingetreden die vooral werd veroorzaakt door excessieve overheidsuitgaven. Dit heeft geresulteerd in een verslechtering van de overheidsfinanciën. De terugval van de wereldmarktprijzen voor goud heeft eveneens bijgedragen aan de verslechtering van de overheidsfinanciën. In een periode van ongeveer vier maanden is de goudprijs circa 25% gedaald. Deze ontwikkeling bewijst opnieuw de gevaren van een eenzijdige ontwikkelingsstrategie, waarbij in de mijnbouwindustrie, goud, aardolie en bauxiet domineren. Wij pleiten daarom opnieuw voor een gebalanceerde ontwikkelingsstrategie waarbij investeringen in andere sectoren, zoals landbouw, visserij en toerisme, worden aangemoedigd. De autoriteiten zijn in 2013 voortgegaan met het doen uitvoeren van externe evaluaties door ratingbureaus. Fitch, Moody’s en Standard and Poor’s brachten in het verslagjaar rapporten uit. Hierin melden zij positievere vooruitzichten, met de nadrukkelijke kanttekening dat verzwakking van de budgettaire discipline heel makkelijk tot erosie van de opgebouwde stabiliteit kan leiden. De informatie in het volgende deel van het jaarverslag is gebaseerd op documentatie van de Centrale Bank van Suriname, het Ministerie van Financiën, het Algemeen Bureau voor de Statistiek en van het Bauxiet Instituut Suriname. Daarnaast zijn rapporten van het Internationale Monetaire Fonds, de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank en de ratingbureaus geraadpleegd. Hieronder lichten wij de volgende onderwerpen toe: t )FUCVJUFOMBOETCFUBMJOHTWFSLFFSFOEFXJTTFMLPFSTPOUXJLLFMJOH t %FNPOFUBJSFPOUXJLLFMJOH t %FPOUXJLLFMJOHWBOEFCFUBMJOHTCBMBOT t %FPWFSIFJETGJOBODJ¯O t %FTUBBUTTDIVME t 0WFSJHFFDPOPNJTDIFPOUXJLLFMJOHFO

20


Het buitenlands betalingsverkeer en de wisselkoersontwikkeling De vreemde valutamarkt stond vooral in de tweede helft van 2013 enigszins onder druk. Deze druk is ontstaan door enerzijds een forse toename van de binnenlandse liquiditeitenmassa en anderzijds door afnemende exportopbrengsten. De binnenlandse liquiditeitenmassa (M2) nam tussen ultimo 2010 en november 2013 toe met meer dan 60%. Die ontwikkeling heeft, mede gelet op de importafhankelijkheid van onze economie, de stabiliteit van de wisselkoers aangetast. De devaluatie van onze munt in januari 2011 met circa 20% was derhalve onvermijdelijk. Daarnaast hadden afnemende exportopbrengsten uit de goudsector een negatieve invloed op onze monetaire reservepositie. De Centrale Bank van Suriname was daardoor genoodzaakt tot valuta-interventies over te gaan om de importbehoefte veilig te stellen. Deze interventies zijn effectief geweest, in zoverre dat de betalingsreputatie van Suriname in het buitenland niet is aangetast. Tegelijkertijd houden zij echter een gevaar in voor de stabiliteit van onze economie. De Centrale Bank van Suriname heeft daarom in september 2013 het kasreservebeleid verder aangescherpt om de groei van de kredietverlening terug te dringen en de druk op de wisselkoers enigszins te verminderen. Tabel 1

Verkoopkoers CBvS voor de USD in SRD Bankpapier in 2013

Verkoopkoers

1/1

31 /3

30/6

30/9

3,350

3,350

3,350

3,350

31/12 3,350

2012* 8.128,5

2011 6.710,0

2010 5.525,2

2009 4.994,8

4.336,6

0,3 3,35

4,4 3,35

15,3 3,35

10,3 2,775

1,3 2,775

9,4 2,775

0

0

20,7%

0

0

0

Bron: Centrale Bank van Suriname

Inflatie en koersontwikkeling

Tabel 2

2013¹) 8.854,5

Omschrijving Binnenlandse liquiditeitenmassa (M2)

2008

(x SRD mln.) Inflatie in % Gemiddelde USD-koers Relatieve mutatie van de koers Bron: Centrale Bank van Suriname Algemeen Bureau voor de Statistiek * Voorlopige cijfers ¹) Voorlopige cijfers per ultimo november 2013

De monetaire ontwikkeling De binnenlandse liquiditeitenmassa is in 2013 verder gegroeid en bedroeg per ultimo november 2013 SRD 8.854,5 miljoen. Deze toename is vooral toe te schrijven aan de groei van de girale geldhoeveelheid, die op zijn beurt het gevolg is van een toename van de kredietverlening door de algemene banken. De Centrale Bank van Suriname heeft naar onze mening goed ingespeeld op deze monetaire ontwikkeling en tijdig het kasreserve-regime aangepast. Op 2 januari 2013 handhaafde de Centrale Bank van Suriname het kasreserve-regime van de lokale munt op het niveau van 25%, terwijl voor vreemde valuta een verhoging werd doorgevoerd van 40% naar 45%. Op 16 september 2013 is dit beleid verder aangescherpt: de kasreservepercentages werden verhoogd van 25% naar 30% voor kredietverlening in de lokale munt en van 45% naar 50% voor kredietverlening in vreemde valuta. Het voornaamste doel van deze aanscherping was het terugdringen van de vraag naar kredieten en daardoor een verminderde druk op de vraag naar vreemde valuta. Tabel 3

Omvang en samenstelling van de internationale reserve (in mln. USD)

Omschrijving Deviezenvorderingen Goud Overige Totaal

2013*

2012

2011

2010

2009

691,9

834,9

578,2

491,4

479,9

40,4

123,3

108,5

89,1

60,4

43,1

50,2

130,2

110,3

117,0

775,4

1.008,4

816,9

690,8

657,0

Bron: Centrale Bank van Suriname * Voorlopige cijfers per ultimo december 2013


21

Tabel 4

Binnenlandse liquiditeitenmassa (in mln. SRD)

Omschrijving

2013¹)

Chartaal geld

812,3

2011

2010

2009

2008

846,1

707,9

687,1

587,2

485,1

2012*

Giraal geld

3.522,8

3.459,1

2.838,6

2.315,7

2.087,9

1.946,4

(Waarvan vreemde valuta)

1.764,3

1.686,2

1.467,2

1.034,4

1.001,0

Totaal primaire liquiditeiten (M1)

4.335,2

4.305,3

3.546,5

3.002,9

2.675,1

1.090,1 2.431,4

Overige deposito's

4.332,0 87,3

3.701,2 122,1

3.055,6 108

2.441,3 80

2.255,8 61,1

1.855,0 47,5

8.854,5

8.128,5

6.710,0

5.525,1

4.994,8

4.336,6

18 8

23 12

23 12

27 14

27 15

Effecten Binnenlandse liquiditeitenmassa (M2) Monetaire reserve in % van M1 M2

25 14

Bron: Centrale Bank van Suriname * Voorlopige cijfers per ultimo december 2012 ¹) Voorlopige cijfers per ultimo november 2013

De ontwikkeling van de betalingsbalans De betalingsbalans van Suriname vertoonde in 2013 een verdere verslechtering, vooral als gevolg van een terugval van de opbrengsten uit de goudexport. De internationale reserves vertoonden eveneens een daling. Wij bepleiten opnieuw een aanpak die de deviezenverdiencapaciteit van onze economie kan verhogen. Naar verwachting zal de oplevering van de raffinaderij van Staatsolie Maatschappij Suriname een positief effect hebben op de betalingsbalans. Indien de op 22 november 2013 getekende overeenkomst met de goudmultinational Newmont wordt gematerialiseerd, zal ook van deze investering een positieve impuls uitgaan voor onze economie. Tabel 5

Betalingsbalans op kasbasis (in mln. USD)

Omschrijving

2013A)

2012*

2011

2010

2009

Goederen uitvoer

1.837,6

2.563,4

2.466,7

2.084,1

1.401,8

Goederen invoer

1.756,5

1.782, 4

1.679,1

1.397,9

1.390,7

81,1

781,1

787,6

686,2

11,1

Saldo onzichtbaar verkeer ¹)

-334,1

-543,3

-536,5

-35,4

100,2

Saldo lopende rekening

-253,0

237,8

251,1

650,8

111,3

Saldo financiële rekening

144,6

374,3

-84,9

-501,6

-141,2

116,1

-180,1

-124,1

-35,0

-38,5

Saldo goederenrekening

Mutatie internationale reserves 2)

Bron: Centrale Bank van Suriname *Voorlopige cijfers derde kwartaal 2012 A) Voorlopige cijfers derde kwartaal 2013 ¹) omvat diensten, primaire inkomens en inkomensoverdrachten ²) exclusief herwaarderingen van monetair goud en SRD’s. Een minteken duidt op een toename in reserves.

De overheidsfinanciën Op 30 september 2013 presenteerde President D.D. Bouterse de Financiële Nota voor het begrotingsjaar 2014 in De Nationale Assemblee. De begroting gaat uit van overheidsuitgaven van circa SRD 7 miljard en overheidsinkomsten van ruim SRD 6,2 miljard. Hoewel de Staat in de Financiële Nota heeft aangegeven dat het begrotingstekort monetair neutraal zal worden gefinancierd, lijkt het ons gepast op te merken dat deze vorm van financiering nooit ten koste mag gaan van de financieringsruimte voor private investeringen. Toename van overheidsfinanciering door gebruik te maken van de lokale gelden kapitaalmarkt zou een ongewenste druk op de rentemarkt kunnen veroorzaken die - zij het indirect - ook inflatoire gevolgen kan hebben. Het is dus zaak dat de Staat het beleid voor het terugdringen van uitgaven duidelijk maakt en ook daadwerkelijk implementeert. Tegelijkertijd moet worden nagegaan hoe de efficiëntie bij het innen van inkomsten kan worden verhoogd.

22


Tabel 6 Omschrijving

De ontwerpbegroting (x SRD 1 mln.) 2014 1)

2013*

2012* 3.851,7

Ontvangsten en schenkingen

5.310,4

4.654,3

Lopende Ontvangsten

4.881,7

4.646,5

3.737,3

3.797,7

3.457,2

2.833,8

- Directe belastingen

1.951,6

1.687,0

1.432,1

- Indirecte belastingen

1.846,0

1.770,2

1.401,7

Niet belastingontvangsten

1.084,1

1.189,3

903,6

428,7

7,8

114,4

Totaal belastingontvangsten

Schenkingen/trekkingen Uitgaven en leningen

5.888,5

5.659,3

5.312,6

Lopende Uitgaven

4.253,1

4.387,0

3.609,4

- Lonen en salarissen

1.542,0

1.437,1

1.437,1

1.161,7

1.478,8

894,9

1.260,4

1.401,1

1.123,9

288,9

70,0

153,5

- Overige goederen en diensten - Subsidies en Bijdragen - Interest Leningen Totale kapitaaluitgaven

1.387,2

1.272,3

1.703,2

Kapitaaluitgaven

1.383,8

1.264,5

1.588,8

3,3

7,8

114,4

628,7

259,5

128,0

-578,0

-1.005,0

-1.460,9

BBP (x SRD 1 mln.)

n.b.

16.000,2

14.526,7

Tekort/surplus totale rekening in % v/h BBP

-3,0

-6,3

-10,1

Schenkingen Tekort/surplus lopende rekening

Tekort/surplus totale rekening(incl. afl.)

Bron: Ministerie van Financiën, Financiële Nota 2014 * gecorrigeerde cijfers ¹) voorlopige cijfers


23

Tabel 7

De bruto binnenlandse schuld onderverveeld naar verschillende schuldcomponenten over 2008-juni 2013 (in mln SRD)

Omschrijving

juni 2013*

Schatkistpapier

2012*

2011*

304,3

209,0

1.197,9

915,7

744,4

105,6

108,3

113,9

52,4

4,3

278,2

388,0

2010

2009

221,6

2008

112,9

132,7

761,2

527,5

266,7

119,5

125,0

130,6

5,1

5,5

6,6

7,8

313,7

273,5

186,6

140,8

92,5

-

-

0,9

0,7

-

7,1

3,2

6,9

0,8

0,8

3,1

3,1

Niet afgeroepen overheidsgaranties

20,1

20,6

27,0

22,6

22,9

22,6

Niet opgenomen committeringen op leningen

81,7

88,6

140,7

174,9

195,6

257,2

Niet opgenomen committeringen op garanties

7,8

7,3

7,9

6,6

10,1

1,6

2.134,9

1.769,7

1.522,3

1.144,5

914,7

Leningen w.o. voorschotten (ex.Art 21 van de Bankwet) en andere kortlopende schulden bij de CBvS w.o. Geconsolideerde schuld bij de CBvS w.o. Lange termijn leningen bij het Bankwezen Schulden aan diverse binnenlandse bedrijven Achterstallige betalingen aan bedrijven Afgeroepen garanties

Totale binnenlandse schuld in mln. SRD volgens de definitie in de Wet op de Staatsschuld

1.499,3

Bron: Ministerie van Financiën, Financiële Nota 2014 *voorlopige cijfers

De staatsschuld De Financiële Nota 2014 geeft goed inzicht in de schuldpositie van de Staat. Uit dit document blijkt dat de binnenlandse schuldpositie in de periode 2008 tot en met juni 2013 met ruim SRD 1,2 miljard is toegenomen. Deze toename is vooral toe te schrijven aan de stijging van de opgenomen voorschotten en kortlopende schulden bij De Centrale Bank van Suriname. De buitenlandse schuld is in dezelfde periode met ongeveer USD 170 miljoen toegenomen. Deze toename is voornamelijk toe te schrijven aan multilaterale leningen (m.n. IDB) en bilaterale leningen (m.n. de Volksrepubliek China). Ondanks deze toename is het totaal obligo van de Staat ruim binnen het wettelijk vastgestelde leningenplafond gebleven. Per ultimo 2013 bedroeg de buitenlandse schuld in verhouding tot het Bruto Binnenlands Product (tegen marktprijzen) 16,5% en de binnenlandse schuld in relatie tot het Bruto Binnenlands Product (tegen marktprijzen) 12,9%. De Wet op de Staatsschuld (SB 2002 no. 27) heeft voor deze twee schuldposities limieten vastgesteld van 35% respectievelijk 25%. Voor de totale schuldpositie bedraagt het plafond 60% van het Bruto Binnenlands Product; per juni 2013 stond deze ratio op 29,4%. Totale bruto binnenlandse en buitenlandse schuld (in min. USD) op kasbasis op basis van de Wet op de Staatsschuld

Tabel 8 Omschrijving Binnenlandse schuld Buitenlandse schuld Totaal Wisselkoers

juni 2013*


2011*

2010

2009

2008

637,3

528,3

454,4

539,9

411,7

329

814,0

810,8

701,7

648,8

645,7

643,4

1,451,3

1.339,1

1.156,1

1.188,7

1.057,4

972,3

3,35

3,35

3,35

2,78

2,78

2,78

Bron: Ministerie van Financiën, Financiële Nota 2014 * Voorlopige cijfers

24

2012*

Overige economische ontwikkelingen Zoals eerder opgemerkt is de Surinaamse economie in 2013 opnieuw gegroeid. Het Bruto Binnenlands Product tegen marktprijzen nam volgens het Algemeen Bureau voor de Statistiek met 3,9% toe. Deze groei kan zowel in historisch perspectief als in relatie tot de landen in onze regio als goed worden gekwalificeerd. Vooral de ontwikkelingen in de mijnbouwsector hebben bijgedragen aan deze reële groei. Zoals vermeld vinden wij het van belang dat nu al wordt overgegaan tot uitvoering van beleid dat garanties biedt voor continuering van dit groeipad. De activiteiten om het investeringsklimaat te verbeteren verdienen wat ons betreft meer aandacht van de overheid. De vorming van een stabiele binnenlandse ondernemersklasse legt een goede basis om onze economie verder te ontwikkelen. Om de concurrentiekracht van onze economie te verbeteren, verdienen scholing en training nadrukkelijk de aandacht. Bovendien moet de achterstand van Suriname op het gebied van efficiënte en goedkope vervoersconnecties - zowel in de regio als daarbuiten - worden verkleind. Het verbeteren van luchttransport- en watertransportverbindingen is in dit verband essentieel. Het is dan ook jammer dat het reeds lang door de overheid aangekondigde baggerproject van de Surinamerivier begin 2014 is aangehouden. De door Staatsolie Maatschappij Suriname aangekondigde investeringen in de energiesector door middel van het Ethanolproject in Wageningen zullen bijdragen aan de verdere verbreding van de verdiencapaciteit van onze economie. Bovendien vormt dit project een welkome aanvulling op de werkgelegenheid in het district Nickerie. Naar verwachting zal deze investering positieve effecten hebben die tot ver buiten de energiesector reiken. De overname van Chevron/Texaco door Staatsolie heeft geleid tot de introductie van het eigen particuliere merk “Gow2”. Met deze introductie heeft Staatsolie een rol als speler op de lokale brandstoffenmarkt verworven. Vanwege het lage prijsniveau van goud op de wereldmarkt verwachten wij in 2014 geen grote investeringen van Rosebel Gold Mines, dochtermaatschappij van Iamgold. De lage goudprijs zou er ook toe kunnen leiden dat de investeringen door Newmont vertraagd worden uitgevoerd. Uiteraard kan dat nadelige gevolgen hebben voor onze economie. De bauxietindustrie in Suriname verkeert vanwege de lage prijs van het product en de aanhoudend hoge energieprijzen nog steeds in een situatie waarin de vooruitzichten voor de lange termijn onzeker zijn. Met het oog op de gedane kapitaalsinvesteringen en de mogelijkheden die deze sector op lange termijn biedt, is het van belang dat de overheid een concrete ontwikkelingsstrategie formuleert. Op die manier krijgt iedereen die van deze sector afhankelijk is duidelijkheid. In de agrarische sector is in het verslagjaar nauwelijks sprake geweest van significante investeringen. Hierdoor zijn de mogelijkheden van Suriname voor verdere diversificatie van de economie helaas onbenut gebleven. Wel doet het ons deugd dat in januari 2014 de privatisering van de bananen-industrie bekend is gemaakt. Wij vertrouwen erop dat het besluit niet incidenteel is, maar dat de overheid meer focus zal leggen op haar kerntaken en economische activiteiten zoveel als mogelijk aan private investeerders zal overlaten.


25

DSB | Koersnoteringen Wisselkoersen Centrale Bank van Suriname per 31 december 2013 Wissels, cheques en overboekingen

Bankpapier

Vreemde valuta

aankoop

verkoop

aankoop

verkoop

US Dollar (USD)

3,250

3,350

3,250

3,350

Euro (EUR)

4,479

4,671

4,466

4,627

Pond Sterling (GBP)

5,356

5,521

5,318

5,531

Nederlands Antilliaanse Gulden (ANG)

1,807

1,884

1,807

1,884

Arubaanse Florin (AWG)

1,807

1,884

1,807

1,884

Braziliaanse Real (BRL)

1,370

1,434

1,365

1,434

0,499

0,520

0,494

0,520

Barbados Dollar (BBD)

1,614

1,675

1,609

1,675

Eastern Caribbean Dollar (XCD)

1,194

1,240

1,189

1,240

Guyana Dollar (per 100 GYD)

1,547

1,619

1,542

1,619

Trinidad & Tobago Dollar (TTD)

Bovenstaande koersen zijn richtkoersen Bron: Centrale Bank van Suriname

Verkoopkoersen DSB in 2013 (per ultimo v/d maand) Verkoopkoers

Verkoopkoers

Maand

USD

EURO

januari

3,350

4,450

februari

3,350

4,390

maart

3,350

4,310

april

3,350

4,390

mei

3,350

4,350

juni

3,350

4,370

juli

3,350

4,440

augustus

3,350

4,450

september

3,350

4,530

oktober

3,350

4,590

november

3,350

4,550

december

3,350

4,610

Bron: De Surinaamsche Bank N.V.

Verkoop- tevens wederinkoopwaarde Powisi Goudcertificaten per 31 december 2013 Coupure 5 gram 10 gram

2.519,11

50 gram

12.595,41

100 gram

25.190,82

500 gram

125.954,12

1.000 gram

251.908,37

Goudprijs LME: 1.204,50 USD per troy oz. (31,1035 gr.) Bijdrage druk- en administratiekosten: eenmalig SRD 0,80 per certificaat Bron: Centrale Bank van Suriname

26


Sur. Dollar (SRD) 1.259,55

DSB | Verslag van de directie


27

DSB | Het bedrijf van de bank Aan onze aandeelhouders Algemeen De Surinaamsche Bank N.V. is opgericht op 19 januari 1865 en vervult een belangrijke rol in het financiële bestel van Suriname. Als grootste commerciële bank van het land met een uitgebreid kantorennetwerk biedt DSB een breed pakket aan producten en diensten voor de zakelijke en particuliere markt. Enkele van deze producten en diensten zijn: Girorekeningen (zakelijk en privé) Spaarrekeningen (zakelijk en privé) Overschrijvingen uit- en naar het buitenland Incasso Creditcard Pinpas Effecten Persoonlijke en consumentenleningen Zakelijke leningen Huurkoopfinanciering Vermogensbeheer Woningfinanciering Beleggen Verzekeren In 2013 heeft de bank een geconsolideerde nettowinst gerealiseerd van SRD 46.351.000; een toename van 19% ten opzichte van het vorige verslagjaar. Ook het balanstotaal is in het verslagjaar toegenomen. Per ultimo december 2013 bedroeg de totale geconsolideerde balanswaarde SRD 3.719.792.000. Dat is een groei van 18% ten opzichte van eind 2012, een jaar waarin de balans ook al een stijging vertoonde. Om onze groei verder te financieren zijn initiatieven genomen ter versterking van ons kapitaal. Deze zijn voorgelegd aan de Raad van Commissarissen ter goedkeuring. Van het in 2008 beschikbaar gestelde stockdividend is een aantal van 115.380 aandelen niet geclaimed. Deze zijn, conform Artikel 22 lid 10 van de statuten van onze vennootschap waarin is bepaald dat winstuitkeringen waarover binnen 5 jaren na de betaalbaarstelling niet is beschikt, vervallen aan de vennootschap. Hieronder volgt een gedetailleerde uiteenzetting van alle ontwikkelingen binnen de bank die hebben bijgedragen aan de totstandkoming van het resultaat dat in de jaarrekening aan u wordt gepresenteerd.

De jaarrekening Zoals in 2011 aangekondigd, hebben wij de eerste stappen gezet richting het rapporteren volgens International Financial Reporting Standards (IFRS). In de geconsolideerde balans zijn de onroerende goederen van DAVG nu gerubriceerd onder "overige activa". Verder wordt er in zowel de balansen als de verlies- en winstrekeningen meer inzicht verschaft in de onderliggende componenten. De toelichting op de jaarrekening is uitgebreid waarbij iedere component van de balans en de winsten verliesrekening wordt toegelicht.

Balans na winstverdeling In 2013 zijn de activa van de bank in totaliteit toegenomen. De netto kredietverlening aan de overheid en de private sector is gestegen. Was per eind 2012 nog een daling van de waarde van het schatkistpapier te zien, in 2013 is deze toegenomen met SRD 11.381.000 (14%). De groeiende kredietbehoefte maakte het noodzakelijk om door middel van rente-aanpassingen de markt te stimuleren waardoor meer liquiditeiten bij de bank werden aangehouden in de vorm van girorekeningen, spaarrekeningen en/of termijndeposito’s. Dit heeft ertoe geleid dat cliënten per einde van het verslagjaar 31% meer termijndeposito’s hebben afgesloten en 19% meer spaartegoeden hebben aangehouden dan per eind 2012. Op girorekeningen hebben cliënten 10% meer middelen aangehouden. Door deze instroom van liquiditeiten is de bank in staat geweest om aan de kredietvraag te voldoen.

28


Het eigen vermogen van onze bank nam per 2013 toe tot SRD 256.532.000; een stijging van 17%. Ook dit jaar wordt voorgesteld een deel van de nettowinst te bestemmen voor verdere versterking van het eigen vermogen. Per eind 2013 bedroeg de solvabiliteitsratio 9,79%; een percentage dat aangeeft dat wij voldoen aan de minimale internationale BIS-norm van 8%. Wij voldoen daarnaast ook aan de voorgeschreven liquiditeitseisen van de Centrale Bank van Suriname. Grafiek 1

Geconsolideerde balanstelling (x SRD 1.000) 3.719.792 4.000.000 3.150.054

3.500.000 2.541.883

3.000.000 2.500.000

1.946.798

2.115.790

2.000.000 1.500.000 1.000.000 500.000 2009

Grafiek 2

2010

2011

2012

2013

Kapitaal en reserves (x SRD 1.000) 300.000

256.532

250.000

218.696 180.148

200.000 150.111 150.000

125.395

100.000 50.000 0 2009

2010

2011

2012

2013

Geconsolideerde winsten verliesrekening De geconsolideerde rentemarge nam in het verslagjaar toe met SRD 33.288.000 tot SRD 163.414.000 (26%). Deze toename is in lijn met de gestegen rente-inkomsten als gevolg van de groei van de kredietportefeuille. Aan provisies hebben wij in 2013 eveneens meer verdiend dan in het jaar daarvoor. Voor wat betreft de inkomsten uit het valutaverkeer merken wij op dat vanwege hogere aankoopkoersen in 2013 het resultaat minder was dan over 2012. Het geconsolideerd bedrijfsresultaat voor belastingen steeg in het verslagjaar met 18% ten opzichte van het resultaat in 2012; een stijging van SRD 11.112.000. De totale baten stegen in het verslagjaar met 21% terwijl de totale lasten toenamen met 22%. De exploitatieratio aan het einde van het verslagjaar is 176. De non-performing loans zijn in het verslagjaar gedaald. De netto toevoeging aan de voorziening kredietrisico’s is echter op nagenoeg hetzelfde niveau gebleven, omdat conform de regelgeving van de Centrale Bank van Suriname meer moet worden voorzien naarmate de non-performing loans die status langer hebben.


29

Nettowinst (x SRD 1.000)

Grafiek 3

46.351

50.000 45.000

38.903 35.713

40.000 35.000

27.414

30.000 25.000

20.904

20.000 15.000 10.000 5.000 0 2009

2010

2011

2012

2013

CORPORATE BANKING De afdeling Corporate Banking richt zich voornamelijk op dienstverlening aan zakelijke cliënten. Ons jonge team van gedreven relationship managers streeft ernaar om de dienstverlening aan kleine, middelgrote en grote ondernemingen te optimaliseren. Dit doen zij door het leveren van hoogwaardig financieel advies en het aanbieden van passende bancaire producten. Vermeldenswaard in dit verband is de financieringsmodaliteit die door onze samenwerking met International Finance Corporation en Inter American Development Bank wordt mogelijk gemaakt. Hierdoor kunnen onze cliënten bij het sluiten van internationale handelstransacties gebruik maken van de via deze internationale organisaties beschikbaar gestelde financieringsmodaliteiten. Zakelijke cliënten waarderen ons uitgebreide kantorennetwerk, de verruimde openingstijden en onze elektronische distributiekanalen zeer. Kredietverlening In 2013 is onze kredietportefeuille met bijna 28% gegroeid. Deze groei is deels gerealiseerd door succesvolle acquisitie van nieuwe klanten door onze relationship managers. Het segment met de meest in het oogspringende groei is de kredietverlening aan de constructie- en installatiesector. Deze groei is mede te danken aan de grootschalige infrastructurele werken (wegen- en bruggenbouw) door de overheid en de financiering van bedrijven die betrokken zijn bij de nieuwe raffinaderij van Staatsolie Maatschappij Suriname N.V. Onderstaande grafiek geeft het aandeel van de verschillende sectoren in de kredietportefeuille, inclusief schatkistpapier weer. Grafiek 4 OVERHEID (2%)

2% 14%

4%

2%

AGRARISCHE SECTOR EN VISSERIJ (2%)

13% INDUSTRIE, BOSBOUW EN MIJNBOUW (13%)

6% HANDEL EN DIENSTVERLENING (50%)

4%

CONSTRUCTIE EN INSTALLATIE (5%) TRANSPORT, OPSLAG EN COMMUNICATIE (4%)

5%

WONINGBOUW (6%) OVERIGE (14%)

50% SCHATKISTPAPIER (4%)

30


Organisatie Het verlenen van diensten op internationaal niveau en het leveren van hoogwaardig financieel advies vereisen een adequate organisatie. Wij hebben ons team uitgebreid met enthousiaste, jonge medewerkers. Zij worden doorlopend getraind om te voorzien in de financiële behoeften van onze zakelijke cliënten. Ons team beschikt over alle benodigde vaardigheden om deze doelstelling waar te maken. Ontwikkeling van de rente Hoewel de kasreservepercentages in 2013 door de Centrale Bank van Suriname zijn verhoogd, zagen wij daarin geen aanleiding om de debet rentetarieven dienovereenkomstig aan te passen. Het rentetarief weerspiegelt nog steeds de kredietrisico’s en wordt - afhankelijk van de classificatie van het betreffende krediet - gedifferentieerd toegepast. Inspelen op behoeften De groei van de Surinaamse economie die voor 2014 wordt voorspeld, vormt de basis voor onze projecties. Naast investeringen door bedrijven uit de particuliere sector zal de overheid naar verwachting verder gaan met de realisatie van publieke werken. Wij streven ernaar te voorzien in de kredietbehoefte die met deze investeringen gemoeid is. Onze corporate banking organisatie zal zich verder richten op verbetering van de efficiëntie en verruiming van het dienstenpakket voor de zakelijke markt.

RETAIL BANKING De bank heeft in 2013 één nieuwe en twee vernieuwde kantoren in gebruik genomen om de kwaliteit van de dienstverlening aan onze cliënten verder te verhogen. Steeds meer cliënten willen bovendien kunnen bankieren buiten de in de bancaire sector gebruikelijke openingstijden. Door de verruiming van onze openingstijden hebben wij in die behoefte voorzien. Om deze uitbreiding van het kantorennet en de verruiming van de openingstijden mogelijk te maken, heeft de afdeling Retail Banking het team van customer representatives en tellers uitgebreid. Deze medewerkers volgden diverse trainingen zodat zij cliënten op een klantgerichte wijze kunnen bedienen. Kantorennetwerk Op 19 juli 2013 is DSB Nieuwe Haven officieel en feestelijk heropend. Dit kantoor is sinds de heropening ook open in de middag- en avonduren. De openingstijden zijn: maandag tot en met vrijdag van 7.30 tot 19.30 uur. Op 4 oktober 2013 openden wij ons nieuwe kantoor in het Commercial Activity Center op de J.A. Pengel Airport. Dit nieuwe full-service kantoor levert alle gebruikelijke producten en diensten, met uitzondering van safeloketten en sealbags. Dit kantoor is behalve voor aankomende en vertrekkende passagiers toegankelijk voor iedereen die op de luchthaven bankzaken wil doen. Op 8 november 2013 volgde de officiële ingebruikname van het kantoor Kwatta. Dit moderne kantoor is ook elke zaterdag geopend van 8.00 tot 12.00 uur om beter tegemoet te komen aan de wensen van onze cliënten. In 2013 introduceerden wij in de kantoren Nieuwe Haven, Kasabaholo, Lelydorp, Hermitage Mall en Kwatta een geautomatiseerd volgsysteem. Hierdoor hoeven cliënten niet meer in de rij te staan bij de kasbalie, informatiebalie of voor een gesprek met de customer representative. Op het kantoor Kwatta worden cliënten nu door de bank ook digitaal geïnformeerd over producten, diensten en nieuwswaardigheden. 7*7*7 persoonlijke lening In lijn met het beleid tot matiging van de consumptieve kredietverlening hebben wij ons in het verslagjaar beperkt tot de Paas- en de 7*7*7 persoonlijke lening actie (maximaal te lenen bedrag is 7 maal het maandsalaris tegen een rentepercentage van 7%, actie geldig in de maand juli). Met deze matiging van de consumptieve kredietverlening geven wij gevolg aan de oproep van de monetaire autoriteiten. ATM-netwerk In 2013 is ons ATM-netwerk verder uitgebreid naar 77 ATM's. Bijzonder daarbij is dat wij een ATM hebben geplaatst bij het streekziekenhuis Nickerie en één in Nieuw Amsterdam te Commewijne. In het kader van ons partnerschap met de Southern Commercial Bank plaatsten wij op hun locatie een mobiele ATM waarop de co-branding tot uiting is gebracht.


31

Southern Commercial Bank In het verslagjaar is verder invulling gegeven aan de samenwerking met Southern Commercial Bank door gezamenlijk kredieten beschikbaar te stellen aan de zakelijke markt. De gezamenlijke verkoop van assurantieproducten verloopt voorspoedig. In november 2012 is in nauwe samenwerking met Southern Commercial Bank de overeenkomst met UnionPay International tot stand gekomen. Na een voorbereidingsperiode is op 29 juli 2013 de acceptatie van credit-, debet- en prepaidkaarten op al onze ATMs op feestelijke wijze gelanceerd. Nickerie DSB Nickerie heeft zich in het verslagjaar goed ontwikkeld en heeft ook een goede bijdrage aan het resultaat van de bank geleverd. In zowel het particuliere als het zakelijke segment is groei gerealiseerd. Hoewel de ontwikkelingen in de rijstsector - de belangrijkste economische activiteit - het afgelopen jaar als gevolg van de dalende wereldmarktprijs niet altijd positief zijn geweest, hebben de Nickeriaanse agrariërs zich goed staande weten te houden. Het in 2012 officieel in gebruik genomen houtbedrijf van de Greenheart Group Suriname in Apoera heeft de investeringen in het verslagjaar voortgezet. Zo heeft dit bedrijf in 2013 als eerste in Suriname een WoodBased Bio Energy Plant neergezet. De productie van deze op de export gerichte multinational is gesteld op 50.000 m3 per jaar. Het bedrijf - dat begon met 100 werknemers - biedt momenteel werk aan meer dan 400 personen. Hiermee levert het bedrijf een belangrijke bijdrage aan de economische ontwikkeling in Apoera en omgeving. In de afgelopen drie jaar heeft Staatsolie Maatschappij Suriname N.V. ruim USD 300 miljoen geïnvesteerd in een pilot voor de productie van ethanol. Dit project is succesvol gebleken. In 2014 zal daarom een begin worden gemaakt met de bouw van een compleet nieuwe fabriek in Wageningen. Naast de productie van ethanol en bruine suiker zal in de fabriek ook elektriciteit worden opgewekt. Als gevolg van deze investeringen verwachten wij een flinke economische opleving in Wageningen. Vanuit Nickerie zullen wij nagaan hoe wij kunnen voorzien in de behoefte aan bancaire diensten onder de bewoners van Wageningen en de werknemers van Staatsolie Maatschappij Suriname N.V. De havenfaciliteit van Nickerie - noodzakelijk voor onder andere onze agrarische exportsector, de rijst- en bacovensector - is opgeleverd in 2012. Van deze faciliteit kan echter niet optimaal gebruik worden gemaakt, omdat de monding van de Nickerie-rivier tot op heden niet is uitgebaggerd. Hierdoor moeten goederen over de weg worden getransporteerd naar de Nieuwe Haven in Paramaribo. Op 1 juli 2013 heeft de heer R. Kaliar de leiding van het kantoor Nickerie overgedragen aan de heer M. Kalipersad. De heer Kaliar heeft zijn lange carrière bij onze bank afgesloten vanwege het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Moengo In Moengo is een lichte stijging van bedrijfsactiviteiten merkbaar. In het verslagjaar is door de overheid een exploitatieovereenkomst gesloten met de multinational Newmont. Deze onderneming zal ten zuiden van Moengo een goudmijn opzetten. Diverse contractors in de regio zijn betrokken bij de voorbereidingsactiviteiten van Newmont in dit gebied. Tijdens het verslagjaar is het Agentschap Moengo wederom opgetreden als lokale vertegenwoordiger van de Centrale Bank van Suriname. In het verslagjaar is dit kantoor in een nieuw jasje gestoken en voorzien van belettering en zuil met logo conform de in 2011 geïntroduceerde huisstijl.

PAYMENTS & SETTLEMENTS De afdeling Payments & Settlements is verantwoordelijk voor de verwerking van alle overschrijvingen zowel lokaal als internationaal - en voor de verwerking van documentaire kredieten en incasso’s. Ook alle operationele werkzaamheden en het beheer van de elektronische diensten en distributiekanalen vallen onder de verantwoordelijkheid van deze afdeling. Binnenlands en buitenlands betalingsverkeer In 2013 is het aantal verwerkte overschrijvingen naar het buitenland nagenoeg gelijk gebleven ten opzichte van 2012. Het aantal inkomende overschrijvingen steeg dit verslagjaar opnieuw en wel met 27% ten opzichte van 2012.

32


Het aantal GBD-transacties is in het verslagjaar met 6% toegenomen ten opzichte van 2012. GBD is de Giro Betaal Dienst waarmee zakelijke cliënten salarisbetalingen en betalingen aan crediteuren digitaal aan de bank kunnen aanleveren. De overige lokale girale transacties - zoals giro’s en chequestortingen - namen in het verslagjaar af met 7%. Ons beleid om zakelijke cliënten vaker gebruik te laten maken van digitale aanlevering van betalingen, werpt dus vruchten af. In 2014 zullen wij de GBD-service voor zakelijke cliënten uitbreiden; de acceptatie en verwerking van betalingen via GBD wordt namelijk ook mogelijk op vestigingen die in de avonduren geopend zijn, te weten de kantoren Hermitage Mall en Nieuwe Haven. Het gebruik van Letters of Credit en incasso’s als betaalinstrument voor de handel met het buitenland vertoonde in 2013 geen noemenswaardige verandering ten opzichte van 2012. Elektronische distributiekanalen en diensten Wij stimuleren het gebruik van de elektronische diensten en distributiekanalen door onze cliënten. We zijn dan ook verheugd dat in 2013 zowel het aantal gebruikers als de frequentie van deze self service diensten is toegenomen. Van alle elektronische distributiekanalen maken cliënten het meeste gebruik van de ATM. Het aantal ATMtransacties (inclusief gastgebruik) is in het verslagjaar met 26% toegenomen ten opzichte van 2012. Binnen ons POS-netwerk zijn 1100 apparaten operationeel. Ook hier is sprake van een sterke groei; het gebruik van POS-apparaten is in het verslagjaar toegenomen met 18% ten opzichte van 2012. Cliënten ervaren ook steeds meer het gemak van onze internetbanking faciliteit; het aantal internetbanking gebruikers is in het verslagjaar met 15% toegenomen ten opzichte van 2012. Dat er in de praktijk meer gebruik wordt gemaakt van girale transacties is een uitvloeisel van ons beleid om het girale betalingsverkeer te stimuleren. In 2013 hebben we ons creditcardsysteem geïntegreerd met onze distributiekanalen ATM, Phone Banking en Internet Banking. Cliënten kunnen nu zelf hun creditcardbetalingen beheren. We constateren een sterke toename van het creditcardgebruik. In 2013 hebben wij een nieuw Fraude Monitoring Systeem in gebruik genomen om de veiligheid van het creditcardgebruik verder te verbeteren. Sinds de acceptatie van de China Union Pay (CUP) kaarten op onze ATM’s vanaf 29 juli 2013 is er sprake van een aanzienlijke groei van het aantal transacties. CUP staat voor de nationale bankkaart associatie die in China is opgericht in 2002. De CUP-kaarten worden momenteel in 136 landen buiten China geaccepteerd. DSB is de eerste bank in Suriname waarvan de ATM’s credit, debit en prepaid CUP-kaarten accepteren. Begin 2014 zullen wij deze dienst uitbreiden naar onze POS-apparaten. Verder willen wij in 2014 onder meer Mastercard Prepaid kaarten uitgeven en tevens een speciale creditcard voor cliënten die behoefte hebben aan een hogere creditcardlimiet.

TREASURY In het verslagjaar staken helaas opnieuw discrepanties de kop op tussen de officiële wisselkoersnoteringen en de zogeheten straatkoers. De Centrale Bank van Suriname voelde zich genoodzaakt tot interventie om de koers binnen een acceptabele bandbreedte te houden. Om in ruimere mate te kunnen voorzien in de behoefte aan vreemde valuta van onze cliënten - veelal importeurs - hebben wij ons aankoopbeleid aangepast. Met ingang van het laatste kwartaal kopen wij USD tegen een hogere koers dan de "normale" aankoopkoers. Daardoor zijn wij beter in staat geweest deviezen ter beschikking te stellen voor de importhandel. Ook de aankopen van vreemde valuta via onze ATM's en POS-apparaten zijn toegenomen. In het verslagjaar is het transactievolume met circa 11% gestegen ten opzichte van 2012. Wij verwachten dat de toegevoegde waarde van dit product voor de bank zal blijven toenemen. In het Jaarverslag 2012 is melding gemaakt van de daling van de eurorente. Deze ontwikkeling heeft zich in het verslagjaar voortgezet. Het rendement op de diverse buitenlandse beleggingen is daardoor niet verbeterd. De correspondentbank-relatie met Bank of America (Miami) is in 2013 geïntensiveerd. Het uitbreiden van ons internationaal netwerk en het verstevigen van relaties met andere buitenlandse partners is in het verslagjaar doorgegaan. De eerste resultaten daarvan zijn al merkbaar. Deze activiteiten zullen wij ook in 2014 voortzetten.


33

De Centrale Bank van Suriname heeft in het verslagjaar tot tweemaal toe de norm voor de kasreserve luidende in vreemde valuta naar boven bijgesteld: op 2 januari 2013 ging het om een verhoging van 40% naar 45% en op 16 september 2013 van 45% naar 50%. Op laatstgenoemde datum is eveneens de norm van 25% voor de kasreserve in SRD opgetrokken naar 30%. Deze acties dienden om de kredietverlening af te zwakken en de dollarisatiegraad terug te dringen. Constante monitoring van zowel de funding als de kredietverlening in SRD, USD en euro blijft vereist. Treasury maakt nu beter gebruik van de bestaande distributiekanalen voor de verkoop van producten. De ontwikkeling en verkoop van nieuwe Treasury-producten zal in 2014 worden voorgezet.

Grafiek 5

Samenstelling van de aangetrokken middelen per 31 december 2013 Spaarrekeningen 35,2% (2012: 34,7%

Girorekeningen 42,1% (2012: 44,9%)

Termijndeposito's 22,7% (2012: 20,4%)

Grafiek 6

Samenstelling kredietportefeuille in SRD en vreemde valuta per 31 december 2013

SRD 51,5 % (2012: 52,0%)

VV 48,5 % (2012: 48,0%)

SURITRUST De Surinaamse Trust Maatschappij N.V. (Suritrust) is een 100% dochtermaatschappij van onze bank. Zij is onder meer gespecialiseerd in vermogensbeheer voor particulieren en institutionele beleggers. Daarbij wordt belegd in hypothecaire leningen. Vermogensbeheer

Aantal vermogensbeheer cliënten Beheerd vermogen(x SRD 1.000) Gemiddeld per cliënt(x SRD 1.000) Aantal debiteuren Uitstaand debiteurenbedrag (x SRD 1.000)

34


2013 162 462.523 2.855 4.345 399.395

2012 186 474.004 2.548 4.441 410.749

2011 208 438.031 2.106 4.447 400.873

Het totaal beheerd vermogen nam in het verslagjaar af met ruim SRD 11 miljoen ten opzichte van 2012 (2%). Deze daling heeft zich voorgedaan in de vreemde valuta componenten en is het gevolg van minder vraag naar USD-kredieten en euro-kredieten. Hierdoor was de behoefte tot het aantrekken van beleg-gingen geringer. In de SRD-portefeuille is een stijging van SRD 4 miljoen gerealiseerd. Deze stijging is het gevolg van de toegenomen vraag naar kredieten in SRD voor de woningbouwfinanciering. 7% woningbouwprogramma De algemene banken in Suriname zijn verplicht om een deel van de aangetrokken middelen renteloos aan te houden bij de Centrale Bank van Suriname. De Centrale Bank van Suriname staat toe dat banken een deel van de voorgeschreven kasreserve aanwenden voor uitzettingen in hypothecaire leningen voor de woningbouw. Dit programma wordt gefinancierd uit de kasreservemiddelen. De kasreserve is in september 2013 verhoogd van 25% naar 30%. In januari 2014 is bekend geworden dat de Centrale Bank van Suriname deze financieringsmodaliteit heeft verruimd. Het maximale leenbedrag is verhoogd naar SRD 150.000. Bovendien is deze gunstige hypotheekvorm - met een rentepercentage van 7% per jaar - nu ook beschikbaar voor huishoudens met een gezinsinkomen tot SRD 6.000 per maand. In het verslagjaar hebben wij dit programma gecontinueerd en per ultimo 2013 noteren wij een bedrag van SRD 75,8 miljoen (2012: SRD 75,6 miljoen) aan uitstaande leningen; een stijging van 0,3%. Het aantal gezinnen dat gebruik maakt van deze financieringsmodaliteit bedraagt 1741 per ultimo december 2013; een stijging van ruim 4% ten opzichte van 2012. Woningbouw overheid De Nationale Assemblee heeft in 2012 het Huisvestingsplan 2012-2016 aangenomen. Dat leidde tot meer structuur in het woningbouwprogramma van de overheid te Hanna’s Lust. In 2013 is gewerkt op grond van de gewijzigde aanpak, waarbij aannemers de opdracht kregen om in seriebouw woningen te realiseren. Suritrust en de Surinaamse Postspaarbank zijn aangewezen om de financiering hiervan te verzorgen. In het verslagjaar zijn de eerste woningen opgeleverd die zijn gefinancierd door Suritrust. Merkinschrijvingen Bedrijven en instellingen hebben de mogelijkheid om hun merkregistratie door Suritrust te laten verzorgen. In 2013 zijn 85 verzoeken geregistreerd (2012: 66). Daarnaast hebben wij in 2013 in totaal 98 certificaten ontvangen (2012: 95). Per ultimo 2013 waren er nog 201 posten in behandeling bij het Bureau voor Intellectuele Eigendom. Low Income Shelter Program In het verslagjaar zijn de activiteiten van het Low Middle Income Shelter Program (LMISP) en Low Income Shelter Program-2 gecontinueerd. Het aantal financieringen in het kader van deze programma’s is licht toegenomen. Stichting Voorzieningsfonds voor Particuliere Werknemers in Suriname Per ultimo 2013 is het aantal deelnemers nagenoeg gelijk gebleven, maar het beheerd vermogen is verder toegenomen. Micro Kredieten Programma Voor het Micro Kredieten Programma (MKP) was het verslagjaar het vierde uitvoeringsjaar. Suritrust N.V. - de beheerder van dit programma - heeft zich ook in het verslagjaar toegelegd op verruiming van de capaciteit zodat Micro Financierings Instellingen (MFI’s) hun kredietverlening op een hoger niveau kunnen uitvoeren. In het kader van intensievere monitoring zijn in juli en augustus van 2013 Gap Assessments uitgevoerd. Naar aanleiding hiervan zijn onder andere trainingen verzorgd door de Mennonite Economic Development Associates (MEDA) consultant. Daarnaast heeft deze organisatie gezorgd voor technische assistentie en begeleiding van MFI’s. Als beheerder stellen wij de MFI’s namelijk in staat om trainingen en workshops te volgen teneinde de doelstellingen op het gebied van capaciteitsversterking te realiseren.


35

In mei van het verslagjaar is een werkgroep geïnstalleerd die ondersteuning zou bieden bij de organisatie van het Caribbean Micro Finance Forum V. De conferentie zou aanvankelijk worden gehouden in november 2013 maar naderhand is besloten de conferentie, die in Suriname zou plaatsvinden, geen voortgang te laten vinden. In 2013 is de Mid Term Evaluatie van het MKP bij alle stakeholders uitgevoerd door een lokaal geselecteerd bureau. In 2013 zijn voorbereidingen getroffen voor een campagne om de gemeenschap bewust te maken van het bestaan en de inhoud van het MKP. Deze bewustwordingscampagne wordt in maart 2014 gelanceerd. In oktober 2013 verzorgde het CMFA, waarvan drie MFI’s lid zijn, de Caribbean Capacity Building trainingen. Deze trainingen werden afgesloten met een award uitreiking, met voor elk land drie nominaties voor de beste MFI’s. De beheerder heeft in het verslagjaar gesprekken gevoerd met twee nieuwe gegadigden die willen fungeren als Micro Financierings Instelling. Deze gesprekken zullen in 2014 worden afgerond.

DSB ASSURIA VASTGOED MAATSCHAPPIJ N.V. (DAVG) In het jaar 2013 is de verkoop van bouwkavels op het project te Leiding 9A begonnen. Op twee kavels na is dit project geheel uitverkocht. De verkoop van kavels van het project aan de Sumatraweg is na enige vertraging met volle inzet ter hand genomen. De civieltechnische werken voor het project zijn vrijwel voltooid. De ontwikkeling van diverse niet bouwrijpe terreinen wordt voortgezet. Deze liggen in Wanica, in het westen van Paramaribo (Noordpolderdam) en in Commewijne. Met de verkoop van de bouwkavels Noordpolderdam zal spoedig worden begonnen. In het verslagjaar is door de civieltechnische consultant verder gewerkt aan de uitvoering van het plan om het terrein te Acaribo tot ontwikkeling te brengen. Dit terrein behoort toe aan N.V. Panaso, onze dochtermaatschappij van DAVG. In 2014 zal een begin worden gemaakt met het bouwrijp maken waarna de verkoop van de bouwkavels zal starten.

RISK MANAGEMENT In het verslagjaar hebben we aandacht besteed aan de verbetering van de kwaliteit van de kredietportefeuille. Onze non-performing ratio is verder verlaagd. In het kader van de aanscherping van het kredietrisicobeheer is in het verslagjaar een bankbrede toets uitgevoerd om de verhouding tussen de totale kredietomvang en de omvang van verstrekte zekerheden na te gaan. Deze toets geeft een acceptabel beeld te zien van de dekking van de kredietportefeuille. In het kader van het operationeel risicobeheer is in het verslagjaar veel aandacht besteed aan de beheersing van IT-risico’s. De hoge mate van automatisering binnen de bank maakt het beheersen van IT-risico’s van essentieel belang. In het afgelopen boekjaar is een IT Risk Policy voor DSB opgesteld. In dit document staan onder andere de it risk appetite (risicobereidheid) en de risk tolerance (limieten) met betrekking tot IT-risico’s beschreven. Door middel van risk assessments - met de focus op de internationaal geaccepteerde standaarden van onder andere de Information Systems Audit and Control Association (ISACA) - zijn de IT-risico’s gedetailleerd in beeld gebracht. Deze risk assessments hebben geleid tot het bijsturen van beheersmaatregelen, procedures en opleidingen van het personeel om de risico’s verder te kunnen verminderen. Bij het uitvoeren van risk assessments wordt gebruik gemaakt van audit en risk management software. Dit resulteert in een hogere mate van efficiëntie en effectiviteit bij de risicobeheersing. Uitgangspunt hierbij is de benadering van de organisatie vanuit het 3 Lines of Defence-model. Dat wil zeggen dat de lijnmanagers - als risk owners - als eerste lijn worden aangemerkt, de afdelingen Risk Management en Legal & Compliance fungeren als tweede lijn, terwijl de derde lijn bestaat uit de afdeling Internal Audit. Het is de taak van laatstgenoemde afdeling om de activiteiten van de eerste en tweede lijn te toetsen en te komen tot het verschaffen van assurance. In het verslagjaar is de adequate inrichting van IT Control conform internationaal geaccepteerde standaarden verbeterd. Deze standaarden voorzien in de behoefte om tot een hoger niveau van IT-governance te komen en waarborgen de continuïteit en veiligheid van de informatie van de bank.

36


Het Risk Committee heeft verder gestalte gegeven aan de rol als orgaan voor overleg en voor de voorbereiding en evaluatie van risico beleidsaangelegenheden. In het verslagjaar heeft het Risk Committee veel aandacht geschonken aan de verdere invulling van Enterprise Risk Management (ERM). Daarbij zijn de risk universe en de risk appetite van de bank gedefinieerd. Tevens is het beleid met betrekking tot IT-risico’s geformaliseerd. In het kader van de overgang naar "in-house" creditcardverwerking is in het verslagjaar intensief overlegd over de besluitvorming van cruciale risico-aspecten die samenhangen met dit veranderingsproces. In april 2013 heeft een reguliere on site inspectie van de Centrale Bank van Suriname plaatsgevonden. De aanbevelingen hadden vooral betrekking op aanscherping van het kredietbeheer en de noodzaak tot kapitaalverhoging van onze bank. Opvolging van deze aanbevelingen krijgt inmiddels veel aandacht. In het verslagjaar is op eigen verzoek een Risk Management Diagnose uitgevoerd door de International Finance Corporation (IFC). Het doel hiervan is inzage te verkrijgen in de kwaliteit van onze risicobeheersing. Als gevolg hiervan zijn afspraken gemaakt over ondersteuning door IFC bij het verbeteren en verhogen van de efficiëntie van ons Management Informatie Systeem (MIS). Wij kunnen daarbij gebruik maken van de expertise en het internationale bankennetwerk van IFC.

LEGAL & COMPLIANCE In het verslagjaar is de bank verder gegaan met het implementeren van de voorschriften die voortvloeien uit de aangepaste Wet Melding Ongebruikelijke Transacties en de Wet Identificatieplicht Dienstverleners. Deze wetsaanpassingen zijn per augustus 2012 in werking getreden en omvatten diverse aanvullende voorschriften om te voorkomen dat het financieel stelsel wordt misbruikt voor money laundering en de financiering van terrorisme. Zo moet de bank voor de in deze wetten aangewezen diensten de cliënt en/of de uiteindelijke belanghebbende deugdelijk en adequaat identificeren voordat de dienst wordt verleend. De bank moet zich er eveneens van vergewissen dat de identiteit die de cliënt opgeeft ook de werkelijke identiteit van de cliënt is. Daarnaast moet er sprake zijn van doorlopende controle, zodat de bank altijd over de actuele identiteitsgegevens van de klant beschikt. Ook zijn de regels aangescherpt voor het aangaan van een correspondentbank-relatie en voor het verlenen van diensten aan politiek gelieerde personen en bepaalde organisaties. Het effectief doorvoeren van de genoemde wettelijke voorschriften vereist een verhoogd kennisniveau bij het personeel over de onderwerpen money laundering en financiering van terrorisme. In het verslagjaar heeft het personeel opnieuw een training gekregen over deze twee risicogebieden, verzorgd door de afdeling Legal & Compliance. Dit is een jaarlijks terugkerende training. De Wet Identificatieplicht Dienstverleners (2012) verplicht de bank om na te gaan in hoeverre financiële instellingen waaraan wij correspondentdiensten verlenen, maatregelen hebben genomen om binnen hun eigen organisatie het risico van money laundering en financiering van terrorisme tegen te gaan. Ook moeten wij nagaan of er achter de instelling die onze financiële diensten verlangt personen schuilgaan die op de internationale sanctielijsten staan. In dit kader vragen wij onder meer een opgave van alle aandeelhouders met een belang groter dan 20% in dergelijke instellingen. Ook van deze aandeelhouders dienen wij een opgave van de identiteit te ontvangen. Wij hebben zitting genomen in een internationaal comité van onze softwareleverancier om mede vorm te geven aan de nieuwe software-eisen voor de vlotte en efficiënte naleving van FATCA (Foreign Account Tax Compliance Act van de Verenigde Staten). De bank heeft zich al geregistreerd bij de Internal Revenue Service (IRS), de Amerikaanse belastingdienst. Met deze registratie heeft DSB aan de IRS kenbaar gemaakt dat wij de FATCA-regels zullen naleven. Deze registratie is tevens van groot belang in verband met de onderlinge correspondentbank-relaties. Binnen afzienbare tijd zal de IRS een lijst publiceren van financiële instellingen die zich - net als DSB - hebben gecommitteerd aan de naleving van FATCA. FATCA is niet alleen een aangelegenheid van financiële instellingen; ondersteuning door de centrale overheid is ook cruciaal. Het naleven van de FATCA-verplichtingen legt namelijk een grote druk op financiële instellingen. Deze druk kan enigszins worden verlicht als de overheid de zogeheten Inter Governmental Agreement (IGA) tekent. Dit is een bilaterale overeenkomst tussen een overheid en de IRS. Voor eind juni 2014 zal de bank het contract met de IRS tekenen. Op dat moment zullen ook de gewijzigde regels voor cliëntenacceptatie in werking treden. DSB participeert als vertegenwoordiger van de Surinaamse bankiersvereniging in de landelijke FATCA-werkgroep, ingesteld door de Centrale Bank van Suriname. Hierin wordt onder meer gesproken over de mogelijkheid voor de overheid om met de IRS een bilaterale overeenkomst (IGA) te sluiten. Bij het ter perse gaan van dit jaarverslag was het ons niet bekend wat de Surinaamse overheid hierover heeft besloten.


37

Suriname maakt in toenemende mate deel uit van een wereld waarin met een vergrootglas wordt gekeken naar zowel de interne financiële relaties als die tussen het land en de rest van de wereld. Een land dat zich niet houdt aan de steeds strenger wordende spelregels kan daar ernstige gevolgen van ondervinden. Financiële isolatie kan daarvan het resultaat zijn. Zo plaatste de Caribbean Financial Action Task Force (CFATF) in het verslagjaar twee lidstaten van de Caricom op de zwarte lijst. Wij moeten ervoor zorgen dat Suriname steeds haar huiswerk af heeft zodat ons dit niet overkomt.

INTERNAL AUDIT In het verslagjaar heeft de Internal Audit Department (IAD) diverse audits uitgevoerd in het kader van zijn rol als assurance-verschaffer aan de directie, het operationele management en het toezichthoudende Audit Committee. Op 1 januari 2013 is een internal auditor aangetrokken om het auditteam te versterken. Na de komst van een EDP-auditor is de Internal Audit Department in het verslagjaar onderverdeeld in een Business- en een EDP-domein. Met de komst van beide functionarissen kan deze afdeling de kwaliteit van het werk verbeteren. De implementatie van het Audit Managementsysteem heeft een meer efficiënte en effectieve aanpak van de IAD-werkzaamheden mogelijk gemaakt; de productiviteit van de afdeling is toegenomen en de kwaliteit van de eindrapportages verbeterd.

INFORMATION & COMMUNICATION TECHNOLOGY Bij Information & Communication Technology (ICT) staat het principe ’In mijn tijd, op mijn manier bankieren met mijn bank' centraal. ICT legt zich daarnaast toe op het verhogen van de effectiviteit en efficiëntie van ons bankbedrijf. Het leveren van adequate ICT-diensten vereist een kwaliteitsverbetering. Dat streven uit zich onder meer in het stroomlijnen van de ICT-organisatie, de ICT-processen en hun onderlinge afstemming, het verbeteren van de gebruikte technologie en het vergroten van de daarvoor benodigde kennis. Jaarlijks wordt een audit uitgevoerd door externe EDP-auditors conform COBIT-normen. Dat is nodig om te kunnen voldoen aan internationale best practices. Voor het doen van zaken met buitenlandse partners en voor uitbreiding van de dienstverlening buiten de Surinaamse grenzen is dat noodzakelijk. Het gebruik van DSB Mobile Banking - die in november 2011 is geïntroduceerd bij één telecom provider blijft aanzienlijk groeien. Momenteel maken veel cliënten gebruik van deze dienst voor het opvragen van hun saldo. Het gebruik vertoont aan het einde van de maand een piek, omdat dan veel informatie over salarisstortingen wordt opgevraagd. In 2014 zal deze dienst ook aan klanten van andere mobile operators worden aangeboden. Ook zullen wij de mogelijkheden van DSB Mobile Banking verder uitbreiden. Met de introductie van het vernieuwde creditcardsysteem in 2012 is ook de bereikbaarheid van Phone Banking verder verbeterd. Phone banking is nu ook toegankelijk via het telefoonnummer 420420 (voorheen alleen via 900-MYDSB), waardoor ook onze cliënten in het binnenland, ongeacht de provider, gebruik kunnen maken van DSB Phone Banking. Cliënten die beschikken over een DSB-creditcard kunnen nu 24/7 onze support medewerkers bereiken. In 2013 hebben wij een fraude monitoring systeem in gebruik genomen. We zijn inmiddels begonnen met de voorbereidingen om onze magneetstripkaarten - debet en credit - te vervangen met een EMV-chip (Europay, Mastercard en VISA). De EMV-technologie maakt het nog veiliger om transacties bij ATM's en betalingen via POS-apparaten uit te voeren. Bovendien zullen de ATM's en POSapparaten van DSB gereed worden gemaakt voor acceptatie van gastgebruik EMV-kaarten.

ACCOUNTING & REPORTING Het verslagjaar stond in het teken van veranderingen die leiden tot meer efficiëntie en effectiviteit. Hierdoor kunnen wij voldoen aan de eisen van de veranderende omgeving en de informatiebehoefte binnen en buiten de organisatie. In de organisatie is opnieuw gebleken dat naast de financiële managementinformatie de management accounting informatie een steeds grotere rol speelt in de besluitvorming; bestuurders hebben niet alleen méér, maar ook meer gedetailleerde informatie nodig om besluiten te kunnen nemen, richting te geven aan de organisatie en de toekomstperspectieven inzichtelijk te maken. Om de winstgevendheid per bedrijfsonderdeel inzichtelijk te maken, is onderzoek gedaan naar de doorberekening van opbrengsten en

38


kosten per filiaal. De afdeling heeft zich nadrukkelijk ingezet om na te gaan welke technische ondersteuning - in de vorm van software of specifieke applicaties - in dit kader mogelijk is. Wij streven ernaar om met ingang van het jaarverslag 2015 te rapporteren conform International Financial Reporting Standards (IFRS). Het is geen eenvoudige opgave om deze stelselwijziging tot stand te brengen. Met vereende krachten zullen we echter ook dit realiseren. De installatie van de stuurgroep heeft plaatsgevonden en ook de werkgroepen zijn al geïdentificeerd. Het uitvoeren van diverse testen is onderdeel van het proces. Voor de afdeling brengen deze ontwikkelingen uitdagingen met zich mee op het gebied van structuur, capaciteit, kennis en inzicht. Deze uitdagingen zullen in 2014 aandacht krijgen. De veranderende werkomgeving vereist daarnaast veel meer analytisch vermogen, denken in structuren, plannen, rapporteren en communiceren. Ook daar wordt in 2014 aan gewerkt.

GENERAL AFFAIRS In navolging van de ceremoniële eerste steenlegging op 21 juni 2012, is op 8 november van het verslagjaar het nieuw kantoor Kwatta officieel geopend. Met dit moderne kantoor en de bijbehorende parkeerplaats kunnen wij onze cliënten beter en op een meer comfortabele wijze bedienen. Dit kantoor is ruimer opgezet dan voorheen. Hierdoor kan volledig in de bancaire behoefte van zowel particuliere als zakelijke cliënten worden voorzien. Op 4 oktober van het verslagjaar is ons kantoor in het Commercial Activity Center van de J.A. Pengel Airport geopend. Vooral mensen die in de directe omgeving wonen of werken hoeven nu niet meer naar de stad voor onze bancaire diensten. Ook passagiers en mensen die iemand komen ophalen of wegbrengen kunnen in dit kantoor terecht voor financiële producten en diensten. Naast de verbetering van de herkenbaarheid en zichtbaarheid van zowel de kantoren als de ATM's is in het verslagjaar gewerkt aan het vergroten van de veiligheid. Tevens is het aantal ATM-locaties uitgebreid. Het voorplein van het hoofdkantoor is aangepast om het veiligheidsgevoel te vergroten en de ruimte te verfraaien. De parkeerruimte rondom het voorplein is bestemd voor minder validen en ATM-cliënten. Voor overige cliënten en bezoekers is er voldoende ruimte gereserveerd op het parkeerterrein van de St. Petrus en Paulus Kathedraal naast ons hoofdkantoor. DSB draagt kunst een warm hart toe. Het was ons dan ook een genoegen om de Nationale Kunstbeurs 2013 te mogen faciliteren in ons Gardenhouse met bijbehorende tuin en overige gebouwen aan de Henck Arronstraat.

CONTRACT HANDLING De afdeling Contract Handling houdt zich onder meer bezig met het afhandelen van diverse contracten tussen de bank en de cliënt (zakelijk en particulier). Ook in het afgelopen jaar lag de focus van de afdeling voornamelijk op het efficiënter maken van processen, ten behoeve van zowel interne als externe cliënten. Dit moet ertoe leiden dat medewerkers op alle kantoren onze cliënten sneller en gemakkelijker van dienst kunnen zijn.

MARKETING Uitbreiding en kwaliteit dienstverlening In het verslagjaar heeft de bank het kantorennetwerk uitgebreid om de kwaliteit van de dienstverlening aan cliënten verder te verbeteren. Op 19 juli 2013 is DSB Nieuwe Haven officieel en feestelijk heropend. Dit kantoor is sinds de heropening ook opengesteld in de middag- en avonduren. De openingstijden zijn: maandag tot en met vrijdag van 7.30 tot 19.30 uur. Op 4 oktober 2013 openden wij ons nieuwe kantoor in het Commercial Activity Center op de J.A. Pengel Airport. Dit nieuwe full-service kantoor levert alle gebruikelijke producten en diensten, met uitzondering van safeloketten en sealbags. Dit kantoor is behalve voor aankomende en vertrekkende passagiers toegankelijk voor iedereen die op de luchthaven bankzaken wil doen. Het laatste in het verslagjaar vernieuwde kantoor te Kwatta staat op de hoek van de Washingtonstraat en de Rio de Janeirostraat. Dit kantoor is op 8 november 2013 officieel in gebruik genomen en is verruimd opengesteld; iedere zaterdag van 8.00 tot 12.00 uur.


39

In 2013 introduceerden wij in de kantoren te Nieuwe Haven, Kasabaholo, Lelydorp, Hermitage Mall en Kwatta het geautomatiseerd volgsysteem. Hierdoor hoeven cliënten niet meer in de rij te staan bij de kasbalie, informatiebalie of voor een gesprek met de customer representative. De klant neemt een nummer, neemt plaats in de wachtruimte en begeeft zich, nadat het nummer op het scherm verschijnt naar de desbetreffende balie om geholpen te worden. Op het kantoor Kwatta worden cliënten nu door de bank ook digitaal geïnformeerd over producten, diensten en nieuwswaardigheden. Externe beeldmerken Op 18 februari is het kantoor Nieuwe Haven als eerste voorzien van de nieuwe externe beeldmerken. Vervolgens zijn alle kantoren - met uitzondering van de kantoren Hermitage Mall en Ma Retraite - voorzien van zuilen, belettering en bannieren conform de in 2011 geïntroduceerde huisstijl. Onze kantoren zijn daardoor zeer herkenbaar, duidelijk zichtbaar en ‘s avonds goed verlicht. In 2014 zullen wij onze ATMs van een geheel nieuw uiterlijk voorzien. Reclamecampagne In het verslagjaar is gewerkt aan de ontwikkeling van een reclamecampagne gevolgd door een conceptontwikkeling op basis van diverse creatieve ideeën. Vervolgens is er een keuze uit de toe te passen communicatiemiddelen gemaakt. In januari 2014 is deze reclamecampagne gepresenteerd aan het publiek. China Union Pay Op 29 juli 2013 heeft DSB een ATM geplaatst op het terrein van de Southern Commercial Bank. Dit gebeurde in het kader van de samenwerking met deze bank. Vanaf die datum worden tevens China Union Pay (CUP) kaarten geaccepteerd bij alle ATMs van DSB. CUP is de nationale bankkaart associatie en is opgericht in China in 2002. Onze bank is de eerste bank in Suriname waarvan de ATM’s credit, debit en prepaid CUPkaarten accepteren. Public Relations Op 6 februari heeft de heer S. Proeve de voorzittershamer van de Nationale Stichting Kinderboekenfestival overgenomen. Het doel van deze stichting is het bevorderen van goed leesgedrag bij jongeren. Dat doet de stichting door het aanbieden van literatuur in diverse vormen. De bank heeft in dit verband verschillende activiteiten ondersteund; een voorleescampagne, sponsor-activiteiten, een sponsor- en donorenavond en de nationale voorleeskampioenenavond. Als platinum sponsor van de Nationale Kunstbeurs heeft de bank van 15 tot en met 24 augustus 2013 het Gardenhouse en de tuin beschikbaar gesteld voor het tentoonstellen van kunstwerken van Surinaamse kunstenaars. De tentoonstelling werd goed bezocht. Van 16 tot en met 25 augustus 2013 vond Carifesta plaats in Suriname, het grootste Caribische culturele festival. In dit kader leverde de bank een bijdrage om het clubhuis van Wit Santie-Educatief-Centrum geheel te vernieuwen. Dit centrum wordt behalve voor de Carifesta-festiviteiten dagelijks gebruikt voor naschoolse activiteiten voor de jeugd. Huiswerkbegeleiding en andere educatieve activiteiten ter stimulering van de cognitieve ontwikkeling van de schoolgaande kinderen van Wit Santie en omgeving krijgen bijzondere aandacht. Onze bijdrage was vooral gericht op de duurzame activiteiten van het centrum. De bank heeft behalve aan bovengenoemde organisaties dit verslagjaar ook financiële ondersteuning geboden aan andere instellingen die zich inzetten voor sport, kunst en cultuur, onderwijs en milieu. Ook organisaties die zich inzetten voor sociaal zwakkeren en ouderen kregen onze ondersteuning. DSB kerstconcert Ons traditionele kerstconcert vond plaats op 18 december 2013. Ongeveer 6.000 bezoekers genoten ook dit jaar van ons drukbezocht en geslaagd concert. Zoals elk jaar hebben ruim 70 medewerkers van DSB zich buiten werktijd geheel vrijwillig ingezet om deze avond voor te bereiden en tot een succes te maken.

HUMAN RESOURCES DSB-medewerkers zijn duurzaam inzetbaar, zelfverzekerd en energiek. Zij kunnen uitdagingen aan en zijn in staat doelen om te zetten in resultaten. Medewerkers hebben passie voor de bank. Hun activiteiten zijn gericht op de cliënt met respect voor de normen en waarden van de bank. In dit kader zullen de rol en dienstverleningskwaliteiten van elke medewerker worden beoordeeld en verder ontwikkeld, met oog voor de vereiste houding, vaardigheden en competenties.

40


Het Human Resources (HR) beleid ondersteunt de doelstellingen van DSB op het gebied van het verbeteren van de dienstverlening en customer experience. In het verslagjaar zijn er twee kantoren bijgekomen met verruimde openingstijden. Daarmee kunnen wij beter voorzien in de behoefte van onze cliënten. Bovendien is de dienstverlening uitgebreid met het nieuwe kantoor op de J.A. Pengel Airport in Zanderij. Door werving en training heeft HR ertoe bijgedragen dat voor deze uitbreiding van de dienstverlening adequaat personeel beschikbaar was. Kerncijfers medewerkers 2013 397 170/227 1.257.000 3,66% 33 18 * 34

Aantal medewerkers jaarultimo Verhouding man/vrouw Opleidingskosten Ziekteverzuim Instroom 2013 Uitstroom 2013 Uitzendkrachten

2012 382 174/208 1.096.000 3,67% 18 7 ** 30

* Pensioen (10), uitdiensttreding (6), overleden (2) ** Pensioen (5), uitdiensttreding (1), overleden (1) Nieuwe DSB medewerkers In 2013 kwamen de volgende medewerkers het team van DSB versterken 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33

Manisha Soedamah Cheryl Schmeltz Gregory Smart Reshmi Ramdjielal Ervin Sokawikrama-Setrodimedjo Charlenne Soerodikromo Patsy Doerijat-Marsam Vasiel Niamut Deborah Pregers Ernst Terborg Chanel Poerwoatmodjo Waheeda Jhawnie Furly Soerodikromo Ramona Chamman Rosieta Karijosemito-Ramsoekh Myrtele Tjin Liep Shie Angracia Karg Damiënne Graanoogst Allida Pengel Raveen Koelfat Gyselda Mendez Madhvi Charan-Kandhai Felbra Keling Consuela de Miranda Celista Karijodimedjo-Djoehri Jo-Ann Lisse Roepish Somaroe Egya Vianen Jo-Ann Dunker Romancie Pracht Nathalie Pocornie Kelvin Noordzee Vyraisha Ramsaran

01.01.2013 01.01.2013 01.01.2013 04.04.2013 01.05.2013 01.05.2013 01.05.2013 01.05.2013 01.05.2013 15.05.2013 01.06.2013 01.06.2013 01.06.2013 10.06.2013 01.07.2013 08.07.2013 08.07.2013 08.07.2013 01.08.2013 01.08.2013 15.08.2013 01.09.2013 01.09.2013 01.09.2013 01.09.2013 01.09.2013 01.09.2013 01.09.2013 01.09.2013 01.10.2013 01.10.2013 01.11.2013 01.12.2013

Risk Management Retail Banking Internal Audit Suritrust Retail Banking Retail Banking Retail Banking Retail Banking Retail Banking ICT Contract Handling Contract Handling Branch Nieuw Nickerie Retail Banking Contract Handling Retail Banking Retail Banking Retail Banking Corporate Banking Corporate Banking Retail Banking Retail Banking Retail Banking Retail Banking Retail Banking Retail Banking Retail Banking Payments & Settlements Retail Banking Retail Banking General Affairs General Affairs Human Resources


41

Jubilarissen Wij zijn trots op al onze medewerkers. Extra trots zijn wij op 17 medewerkers die in het verslagjaar een gedenkwaardig aantal dienstjaren bij onze bank hebben mogen vieren. Deze jubilarissen (met 12 ½, 25, 30, 35 of 40 dienstjaren) werden op gepaste wijze in het zonnetje gezet. Het veertigjarig dienstjubileum hebben 7 personen mogen vieren: de heer Marius Koosman, mevrouw Amina Nurmohamed, de heer Hendrik Todikromo, mevrouw Diana Hijlaard-Chin, mevrouw Henna Rellum, de heer Ruben Rijn en de heer Mario Wong Chung. Benoemingen Gedurende het verslagjaar werden onderstaande medewerkers benoemd in een hogere functie/ functiegroep: Op 15 januari 2013 werd mevrouw Norma Flu-Blom benoemd in de functie van Branch Manager Lelydorp. Mevrouw Meredith Essed B.Sc werd op 1 maart 2013 benoemd tot stafmedewerkster in de functie van Marketing Officer op de afdeling Marketing. Bij onze branch Nickerie werd op 1 april 2013 de heer Jagdies Baidjoe benoemd tot stafmedewerker in de functie van Relationship Manager. Mevrouw Graciëlla Dijk B.Ec werd op 1 juni 2013 benoemd tot stafmedewerkster in de functie van Compliance Officer op de afdeling Legal Affairs & Compliance. Op 1 oktober 2013 werd de heer Clifton Kartodikromo benoemd tot System Development Officer op de afdeling Information & Commumication Technology en mevrouw drs. Sabrina Bechan-Mohan benoemd tot Acting Section Head Service Management op de afdeling Information & Communication Technology. Mevrouw Marcia Blokland werd op 1 november 2013 benoemd tot stafmedewerkster in de functie van Branch Manager Kwatta. Op dezelfde datum werd mevrouw Ingrid Chang benoemd tot Supervisor Retail Banking – Branch Kwatta. Op 1 december 2013 werd de heer Alexander van Petten MSc. RE benoemd tot stafmedewerker in de functie van Senior IT Auditor op de afdeling Internal Audit. Wij feliciteren deze medewerkers en wensen hen succes in hun nieuwe functie. Procuratie In het verslagjaar werd aan één medewerker de A-procuratiebevoegdheid toegekend en aan vier de Cprocuratiebevoegdheid. Een overzicht van procuratiehouders bij de bank is opgenomen op pagina 8 en 9 van dit jaarverslag. Goed werkgeverschap We streven naar een professionele werkomgeving voor onze medewerkers, zodat zij zich ontwikkelen, werk doen dat bij hen past en waardevol bijdragen aan het gemeenschappelijke resultaat. Duurzame inzetbaarheid is voor ons een belangrijk onderdeel van goed werkgeverschap. Net als in voorgaande jaren hebben wij in het verslagjaar aandacht geschonken aan de ontwikkeling van medewerkers door het aanbieden van trainingen en opleidingen. Enkele medewerkers zijn begonnen aan een nieuwe opleiding en tientallen medewerkers hebben trainingen gevolgd. In het verslagjaar behaalden 47 medewerkers een diploma of certificaat van een opleiding of training op het niveau MBO, HBO, post-HBO, universitair of postuniversitair: t 5XFFNFEFXFSLFSTCFIBBMEFOSFTQFDUJFWFMJKLIFU1PTU(SBEVBUFEJQMPNB*OUFSOBUJPOBM Comparative Law en het Master of Business Administration diploma in Management & Business Strategy t %F)#0PQMFJEJOHJO.BOBHFNFOU &DPOPNJFFO3FDIUXFSEBGHFSPOEEPPS±±ONFEFXFSLFS t &±ONFEFXFSLFSSPOEEFEF#BDIFMPS$FSUJGJDBBUPQMFJEJOH&DPOPNJFTVDDFTWPMBGFOFFOBOEFSF behaalde het MO-A Engels diploma t 7PPSUTIFCCFONFEFXFSLFSTEJWFSTF/*#&EJQMPNBTCFIBBME t %FNPEVMF'JOBODJ¯MF%JFOTUWFSMFOJOHXFSEEPPSNFEFXFSLFSTBGHFSPOE t 0Q*$5HFCJFEIFCCFOJOUPUBBMNFEFXFSLFST[JDIPQEJWFSTFHFCJFEFOXFUFOUFDFSUJGJDFSFO het gaat om Microsoft Certified System Engineer (MCSE), Microsoft Certified IT Professional, Cisco Certified Network Associate en PRINCE 2.

42


Acht medewerkers zijn overgeplaatst naar een andere afdeling na een interne sollicitatieprocedure succesvol te hebben doorlopen. Deze medewerkers hebben op eigen initiatief hun loopbaan een andere wending gegeven. Vier medewerkers op de ICT-afdeling hebben een nieuwe rol gekregen in verband met het scheiden van functies teneinde de beveiliging van ICT-systemen te optimaliseren en om een efficiëntere dienstverlening van de ICT-organisatie te bewerkstelligen. In juli 2013 hebben wij onderzoek gedaan naar de bedrijfsgezondheidszorg. Daaruit bleek dat de tevredenheid van medewerkers op dit punt hoog is. Aandachtspunten worden tijdens het reguliere overleg besproken met de bedrijfsartsen. Samenwerking met DSBWO Constructief overleg tussen de vakbond en de werkgever heeft in het verslagjaar onder meer geleid tot de aanpassing van het dienstrooster van bepaalde kantoren, de bespreking van het resultaat van het tevredenheidsonderzoek over de bedrijfsgezondheidszorg en het afsluiten van een nieuwe 3-jarige CAO voor de periode 2013 - 2015. Op 20 december 2013 zijn de loononderhandelingen tussen de Directie en het bestuur van De Surinaamsche Bank Werknemers Organisatie afgerond. Daarbij is een verhoging van de lonen per 1 januari 2014 met 5% overeengekomen. De directie is zeer ingenomen met het feit dat de onderhandelingen nog vóór het einde van 2013 waren afgerond. Onderwijsondersteuning Wij hebben in het verslagjaar stagiaires van het IMEAO, ADEK en de Hogeschool van Amsterdam een stageplek geboden. Deze stagiaires hebben gedurende minimaal één maand onder begeleiding werkzaamheden verricht. Daarnaast hebben 92 jeugdigen bij ons een vakantiebaan gevonden en daarmee vakantiegeld verdiend tijdens de grote vakantie. Pensioen In de loop van het verslagjaar heeft een aantal medewerkers hun langdurige carrière bij de bank beëindigd. Op 1 januari 2013 zijn van een welverdiend pensioen gaan genieten: mevrouw Rita Wolff-Jong Sang (Authorisation Officer), mevrouw Letitia Bakboord (Teller), de heer Urwin Komproe (Section Head Custody), mevrouw Gijem Kartoredjo-Norjodikromo (Customer Representative). Gevolgd door de heer Tsoen Then Tjon Soe Tsoi (Assistant teller) in februari 2013, mevrouw Georgette Garcia Castro-Elias (Senior Customer Representative) in maart 2013, de heer Achmad Amatsoemarto (Junior Officer System Development) in juni 2013, de heer Roy Kaliar (Branch Manager Nickerie) in juli 2013, mevrouw Carmelita Essers (Teller) in augustus 2013 en mevrouw Edme Seedorf-Meije (Teller) in november 2013. De bank betuigt dank aan deze trouwe gepensioneerde DSB’ers. In memoriam In 2013 hebben wij helaas afscheid moeten nemen van twee collega’s, de heer Jonas Pinas (5 oktober 2013) en de heer Eduard Martodimedjo (14 december 2013). Tevens hebben wij afscheid moeten nemen van één gepensioneerde medewerker, de heer Ramlochan Jiawan (10 juli 2013), en van de partners van twee gepensioneerde medewerkers, te weten de heer Orlando Baarh (7 februari 2013), echtgenoot van wijlen mevrouw Pinah Baarh en de heer Edgar van der Loos (25 mei 2013), echtgenoot van mevrouw Florence van der Loos. Dankbetuiging Wij willen onze dank en waardering uitspreken voor de inzet van alle medewerkers van De Surinaamsche Bank. Tevens danken wij onze cliënten en relaties voor het in ons gestelde vertrouwen. Paramaribo, 4 maart 2014 De Directie drs. S.L.J. Proeve


43

44


DSB | Jaarrekening 2013


45

Vennootschappelijke balans vóór winstverdeling per 31 december 2013 (In duizenden SRD)

2013

2012

Kasmiddelen

581.570

536.610

Bankiers

902.688

840.774

92.162

80.781

49.275

1.606

1.864.260

1.491.738

ACTIVA

Schatkistpapier Kredieten: - Aan de overheid - Aan de private sector Aandelen

69.169

57.252

Deelnemingen

26.174

20.831

Onroerende goederen en bedrijfsmiddelen Overige activa

77.065 15.603 12.090

70.376 11.193 11.405

3.690.056

3.122.566

Overlopende activa

PASSIVA Bankiers Toevertrouwde middelen:

45.584

------------------

43.905

------------------

- Spaarrekeningen

1.135.737

951.079

- Termijndeposito’s - Rekening-Courant

730.911 1.357.508

559.455 1.230.777 40.181

Overige Schulden

52.944

Overlopende passiva

21.902

17.042

Voorzieningen

72.796

47.508

3.371.798

-----------------Kapitaal Algemene reserve Agioreserve Reserve herwaardering Winst lopend jaar

2.846.042

------------------

871

871

147.148

121.945

28

28

78.276

70.872

46.351 272.674

38.903 232.619

--------------3.690.056

-----------------3.122.566

Niet uit de balans blijkende verplichtingen uit hoofde van: Gestelde garanties

74.879

74.605

Documentaire kredieten

10.686

19.866

Paramaribo, 4 maart 2014 Directie drs. S.L.J. Proeve Raad van Commissarissen drs. S. Smit, voorzitter J.J. Healy Jr. drs. M.J.A. Brahim Mw. Mr. R. Sohansingh drs. D.M.R. Currie Ir. R. Blufpand

46


Vennootschappelijke balans na winstverdeling per 31 december 2013 (In duizenden SRD)

2013

2012

581.570 902.688

536.610 840.774

92.162

80.781

49.275

1.606

ACTIVA Kasmiddelen Bankiers Schatkistpapier Kredieten: - Aan de overheid - Aan de private sector

1.864.260

1.491.738

Aandelen

69.169

57.252

Deelnemingen

26.174

20.831


77.065 15.603 12.090

70.376 11.193 11.405

3.690.056

3.122.566

Overlopende activa


45.584

------------------

43.905

------------------

1.135.737

951.079

- Termijndeposito’s

730.911

559.455

- Rekening-Courant

- Spaarrekeningen

1.357.508

1.230.777

Overige schulden

69.086

54.104

Overlopende passiva

21.902

17.042

Voorzieningen

72.796

47.508

3.387.940

-----------------Kapitaal Algemene reserve Agioreserve Reserve herwaardering

2.859.965

------------------

871

871

177.357

146.925

28

28

78.276

70.872

256.532

---------------

3.690.056

218.696

-----------------3.122.566

Niet uit de balans blijkende verplichtingen uit hoofde van: Gestelde garanties Documentaire kredieten

74.879

74.605

10.686

19.866



47

Vennootschappelijke winsten verliesrekening over 2013 (In duizenden SRD)

2013

2012

BATEN Rentebaten

227.592

176.746

Rentelasten

64.506

46.898

Rentemarge

163.086

129.848

Opbrengst uit effecten en deelnemingen Provisie Resultaat uit financiële transacties Totale baten

4.101

3.810

24.282

21.841

5.349

6.406

196.818

161.905

LASTEN Personeelskosten

74.746

57.249

Andere beheerskosten

29.091

24.392

Afschrijvingen Bedrijfslasten

7.806

6.078

111.643

87.719

Dotatie voorziening kredietrisico’s

14.568

14.713

Totale lasten

126.211

102.432


70.607

59.473

Belastingen

24.256

20.570

Winst ter verdeling

46.351

38.903

RECAPITULATIE WINSTVERDELING In contanten: Interim-dividend Slotdividend Toevoeging reserve

5.839

5.917

10.303

8.006

30.209

24.980

46.351

38.903


48


Geconsolideerde balans vóór winstverdeling per 31 december 2013 (In duizenden SRD)

2013

2012

ACTIVA Kasmiddelen Bankiers Schatkistpapier

581.642

536.654

902.688

840.774

92.162

80.781

Kredieten: - Aan de overheid - Aan de private sector

49.275

1.606

1.864.260

1.491.738

Aandelen

69.169

57.252

Onroerende goederen en bedrijfsmiddelen

77.082

70.405

Overige activa

70.634

Overlopende activa

12.880

57.884 12.960

3.719.792

3.150.054


45.584

------------------

43.905

------------------

1.135.737

951.079


730.911

559.455

- Rekening courant

- Spaarrekeningen

1.357.508

1.230.777

Langlopende leningen

16.182

15.476

Overige Schulden

60.175

40.313

Overlopende passiva

22.227

23.864

78.794 3.401.534

52.566 2.873.530

Voorzieningen

-----------------Kapitaal Algemene reserve Agioreserve Reserve herwaardering Winst lopend jaar

871 147.148

-----------------871 121.945

28

28

78.276

70.872

46.351 272.674

232.619

--------------3.719.792

38.903

-----------------3.150.054


74.879

74.605


10.686

19.866



49

Geconsolideerde balans na na winstverdeling win nstverd delin ng p per er 31 d december ecemberr 22013 0133 (In duizenden SRD)

2013

2012

Kasmiddelen

581.642

536.654

Bankiers

902.688

840.774

92.162

80.781

ACTIVA

Schatkistpapier Kredieten: - Aan de overheid - Aan de private sector

49.275

1.606

1.864.260

1.491.738

Aandelen

69.169

57.252


77.082 70.634 12.880

70.405 57.884 12.960

3.719.792

3.150.054

Overlopende activa


45.584

------------------

43.905

------------------

1.135.737

951.079


730.911

559.455

- Rekening courant

1.357.508

1.230.777

- Spaarrekeningen


16.182

15.476

Overige Schulden

76.317

54.236

22.227

23.864

78.794 3.417.676

52.566 2.887.453

Overlopende passiva Voorzieningen

-----------------Kapitaal Algemene reserve Agioreserve Reserve herwaardering

871 177.357

-----------------871 146.925

28

28

78.276

70.872

256.532

-----------------3.719.792

218.696

-----------------3.150.054


74.879

74.605


10.686

19.866

Paramaribo, Paramari ibo, 4 maart maarrt 2014 20 014 Directie drs. d dr s. S.L.J. Pr P Proeve oevve ve Raad R Ra ad d vvan an Comm Commissarissen mi arissse missar sen n drs. d dr s SS.. Smit, s. Sm voorzitter vo oorzi zittter JJ.J. .J.. He Healy ealy Jr. drs.. M M.J.A. M.J J.A. Brah Brahim him m Mw. M Mw Mr. r.. R. Soh Sohansingh han ansiingh ng gh drs. dr rs. D.M D.M.R. .M.R. Curr Currie rie e Ir. R. B Blufpand lu ufp pand d

50


Geconsolideerde winst-en verliesrekening over 2013 (In duizenden SRD)

2013

2012

Rentebaten

227.592

176.746

Rentelasten

64.178

46.620

Rentemarge

163.414

130.126

BATEN

Opbrengst uit effecten Provisie Resultaat uit financiële transacties Totale baten

1.449

1.124

32.502

30.067

5.376

6.426

202.741

167.743

77.519

59.649

29.662

24.895

LASTEN Personeelskosten Andere beheerskosten Afschrijvingen Bedrijfslasten

7.826

6.095

115.007

90.639

15.568

16.050

130.575

106.689


72.166

61.054

Belastingen

25.815

22.151

Winst ter verdeling

46.351

38.903

Dotatie voorziening kredietrisico's Totale lasten

RECAPITULATIE WINSTVERDELING In contanten: Interim-dividend Slotdividend Toevoeging reserve

5.839

5.917

10.303

8.006

30.209

24.980

46.351

38.903



51

Toelichting op de jaarrekening 2013 Vaststelling jaarrekening De geconsolideerde jaarrekening van De Surinaamsche Bank N.V. voor het jaar eindigend op 31 december 2013 is door de directie - na instemming van de Raad van Commissarissen - vrijgegeven voor publicatie. De jaarrekening wordt op donderdag 27 maart 2014 ter vaststelling voorgelegd aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.

Algemene informatie De Surinaamsche Bank N.V., opgericht in 1865 en gevestigd in Suriname, is een naamloze vennootschap naar Surinaams recht. Het adres van de statutaire zetel van De Surinaamsche Bank N.V. is Henck Arronstraat 26- 30 te Paramaribo. De Surinaamsche Bank N.V. is de moederorganisatie van de Surinaamse Trustmaatschappij N.V., de Surinaamse Computer Maatschappij N.V. en de Financieringsmaatschappij Paramaribo N.V. Verder heeft De Surinaamsche Bank N.V. een belang van 50% in de joint venture DSB-Assuria Vastgoed Maatschappij N.V. De algemene vergadering van aandeelhouders heeft op 23 april 2013 de jaarrekening 2012 vastgesteld conform het accountantsrapport d.d. 22 maart 2013. Daarin is opgenomen een interim-dividend van SRD 0,68 per aandeel en een slot-dividend van SRD 0,92 per aandeel. In de jaarrekening wordt zowel de balans vóór als na winstverdeling gepresenteerd. De toelichting op de jaarrekening 2013 heeft betrekking op zowel de vennootschappelijke als de geconsolideerde financiële overzichten na winstverdeling.

Schattingen, aannames en veronderstellingen Voor het opmaken van de jaarrekening zijn schattingen, aannames en veronderstellingen gehanteerd die van invloed zijn op de verantwoorde bedragen. Dit betreft in het bijzonder de gebruiksduren en restwaarden van het onroerend goed en bedrijfsmiddelen, de taxaties van onroerend goed, bijzondere waardeverminderingen van activa, de omvang van de voorziening kredieten en de voorzieningen opgenomen onder de passiva in de balans. De schattingen, aannames en veronderstellingen die zijn gemaakt, zijn gebaseerd op marktgegevens, kennis, ervaring uit het verleden en andere factoren die onder de gegeven omstandigheden als redelijk worden beschouwd. De werkelijke resultaten kunnen echter afwijken van de gemaakte schattingen. Schattingen, aannames en veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Schattingswijzigingen worden verwerkt in de periode waarin de schattingen worden herzien indien de wijzigingen en alleen op deze periode betrekking hebben. Indien de schattingswijziging tevens betrekking heeft op toekomstige perioden vindt wijziging prospectief plaats in de hiervoor relevante perioden.

Grondslagen voor consolidatie In de geconsolideerde balans en winsten verliesrekening worden de cijfers verwerkt van de ondernemingen waarin DSB een belang heeft van 50% of meer. In de consolidatie zijn in verband hiermee de 100% deelnemingen in de Surinaamse Trustmaatschappij N.V., de Financieringsmaatschappij Paramaribo N.V. en de Surinaamse Computer Maatschappij N.V. betrokken. De activa en passiva, evenals de resultaten van deze deelnemingen, zijn voor 100% in de geconsolideerde balans respectievelijk in de geconsolideerde winsten verliesrekening opgenomen, na eliminatie van intergroepsverhoudingen tussen de groepsmaatschappijen. In de consolidatie zijn de cijfers van DSB Assuria Vastgoed Maatschappij N.V. voor 50% meegenomen. De intrinsieke waarde van deze vennootschap bedraagt per ultimo 2013 SRD 4.119.750 (2012: SRD 3.999.664).

Grondslagen van valuta omrekening Vorderingen en schulden in vreemde valuta zijn omgerekend tegen de geldende koersen van de Centrale Bank van Suriname per 31 december 2013. Koersverschillen die ontstaan bij de waardering van de valutaposities worden in de resultatenrekening opgenomen onder ’Resultaat uit financiële transacties’. Datzelfde geldt voor resultaten ontstaan bij aan- en verkoop van vreemde valuta.

52


Grondslagen van waardering ACTIVA Kasmiddelen Deze betreffen de wettige betaalmiddelen, zowel in lokale als vreemde valuta, en vorderingen op de Centrale Bank van Suriname. Deze post omvat eveneens de verplichte kasreserves. Die staan niet ter vrije beschikking. De kasmiddelen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde.

Schatkistpapier De onder dit hoofd opgenomen schatkistpromessen, uitgegeven door de overheid, zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. De looptijden zijn vastgesteld op 12 maanden tegen rentepercentages van 8% en 9% per jaar.

Kredieten Deze post omvat leningen aan consumenten en bedrijven, waaronder rekening-courantkredieten, huurkoopkredieten en persoonlijke leningen. Waar nodig wordt een specifieke voorziening getroffen tegen het risico van oninbaarheid. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de regelgeving van de Centrale Bank van Suriname en eventueel van inschattingen van het management. De voorziening voor specifieke debiteuren wordt in de balans in mindering gebracht op de post "Kredieten".

Aandelen Deze post betreft aandelen in lokale ondernemingen. Deze aandelen worden gewaardeerd tegen actuele waarde, dat wil zeggen de beurswaarde met inachtneming van een afwaardering van 10%. De meerwaarde als gevolg van de waardering tegen de beurswaarde is opgenomen in het eigen vermogen (“Reserve herwaardering”), onder aftrek van een voorziening voor latente belastingen. De waardering van de aandelen BNETS en TBL Multiplex heeft tegen de verkrijgingsprijs plaatsgevonden.

Deelnemingen De deelnemingen worden gewaardeerd tegen de intrinsieke waarde per 31 december van het boekjaar. De vorderingen en schulden op c.q. aan deelnemingen, die hieronder eveneens zijn inbegrepen, worden gewaardeerd tegen nominale waarde.

Onroerende goederen en bedrijfsmiddelen De bankgebouwen inclusief terreinen zijn tot nog toe gewaardeerd tegen de actuele waarde. De afschrijvingen op de bank-gebouwen vinden lineair plaats over de gebruiksduur van 40 jaar (2,5% per jaar). Wij hebben conform ons beleid, dat aangeeft dat wij eenmaal in de drie jaren ons onroerend goed taxeren, een externe taxatie laten uitvoeren begin 2014. Daaruit blijkt een significante toename van de waarde van ons onroerend goed. In verband met de geplande overgang naar IFRS in het boekjaar 2015 zullen wij nog een besluit moeten nemen omtrent de keuze van een waarderingsmethode. Impliciet zal dan ook een besluit zijn genomen met betrekking tot de herwaarderingsreserve als onderdeel van het eigen vermogen van de bank. Wij hebben dan ook gemeend voort te bouwen op de taxaties die zijn verwerkt in de balans per 31 december 2010. Veranderingen in de actuele waarde van gebouwen en terreinen worden ten gunste/laste van de herwaarderingsreserve gebracht, onder aftrek van een voorziening voor latente belastingen bij gebouwen tegen het nominaal belasting tarief. De herwaarderingsreserve is afzonderlijk onder het eigen vermogen opgenomen. De bedrijfsmiddelen worden gewaardeerd tegen aanschaffingsprijs vermindert met de lineaire afschrijvingen op basis van de geschatte economische gebruiksduur. Voor inventarissen is deze gebruiksduur gesteld op vijf jaar, voor transportmiddelen en personal computers op drie jaar en voor overige computerapparatuur op vier jaar. Een deel van de op balansdatum vermelde activa onder de post “Onroerende goederen en bedrijfsmiddelen” is vanwege de tegen onze bank gevoerde rechtsgedingen en de daaruit voortvloeiende beslagleggingen als hypothecaire zekerheidsstelling aan de Centrale Bank van Suriname verschaft. Per balansdatum is deze hypothecaire inschrijving niet geroyeerd.


53

PASSIVA Toevertrouwde middelen Hieronder zijn inbegrepen de schulden in rekening-courant, spaargelden en depositogelden. Zij worden gewaardeerd tegen nominale waarde.

Langlopende leningen Door DSB Assuria Vastgoed Maatschappij N.V. zijn ten behoeve van de aankoop van onroerend goed twee langlopende leningen aangegaan. Eén daarvan betreft het eerder in dit verslag vermelde terrein gelegen te Acaribo.

Voorzieningen Voorzieningen worden getroffen wanneer sprake is van een verplichting die voortvloeit uit gebeurtenissen in het verleden waarvan het zeer waarschijnlijk is dat voor de afwikkeling van de verplichting een uitstroom van economische middelen noodzakelijk is. Van deze verplichting wordt een betrouwbare schatting van de omvang van de verplichting kan worden gemaakt. Dotaties en eventuele latere vrijvallen worden verwerkt in de winsten verliesrekening. Onder voorzieningen zijn inbegrepen: voorzieningen voor latente belastingverplichtingen, voorzieningen voor post-employment benefits and other long-term employee benefits, en overige specifieke risico’s, waaronder het frauderisico. De voorziening latente belastingverplichtingen heeft betrekking op het verschil in waardering van bankgebouwen en aandelen tussen de bedrijfseconomische jaarrekening en de fiscale jaarrekening. Over het waarderingsverschil van de terreinen wordt geen latentie gevormd. De latente belastingverplichting wordt berekend tegen het geldende nominale tarief. De voorzieningen voor post-employment benefits and other long-term employee benefits zijn gevormd om de bestaande verplichtingen te dekken tot vergoeding van onder andere ziektekosten aan personeel dat bij onze instelling met pensioen gaat. Door het actuarieel bureau Lo Fo Wong is een actuariële berekening gemaakt met betrekking tot de hoogte van de voorzieningen. Deze voorzieningen zullen in een aantal jaren worden opgebouwd, waarbij rekening wordt gehouden met actuariële ontwikkelingen. De pensioenaanspraken van de medewerkers zijn ondergebracht in de Stichting Pensioenfonds van De Surinaamsche Bank N.V. De voorziening voor pensioenverplichtingen wordt berekend onder verantwoordelijkheid van het actuarieel bureau Lo Fo Wong. De pensioengrondslag wordt bij de aanvang van het deelnemerschap en vervolgens per 1 januari van elk daarop volgend jaar vastgesteld. De financiering van de pensioenverplichtingen vindt plaats door middel van maandelijkse stortingen door DSB, naar rato van een percentage van 20% van de salarissen. Daarnaast draagt het fonds zelf bij aan de financiering. Per 1 januari 2006 heeft een stelselwijziging plaatsgevonden, waarbij voor het personeel een eigen bijdrage van 7% van het salaris geldt. De voorziening inactieve werknemers inzake arbeidsconflicten is ingesteld om eventuele negatieve gevolgen van arbeidsgeschillen te kunnen opvangen. Per einde van het boekjaar is deze voorziening nihil. De voorziening voor frauderisico is gevormd voor de dekking van het eigen risico, onder andere in het geval van claims bij frauduleuze handelingen.

Swaps Per 31 december 2013 had De Surinaamsche Bank N.V. voor een bedrag van USD 9.220.000 en Euro 150.000 aan valutaswaps uitstaan. De verplichtingen en schulden betreffende de swapdeals komen in omvang en looptijd met elkaar overeen. Daarom zijn deze posities gesaldeerd opgenomen. De koersverschillen betreffende de valutaverplichting van de bank zijn opgenomen onder "Overige schulden".

Overige activa, overlopende activa en passiva Voor zover in het voorgaande niet anders staat vermeld, worden activa en passiva gewaardeerd tegen nominale waarde.

54


Grondslagen Gestelde Ge estelde g garanties arravan nttieresultaatbepaling s en en documentaire docu umentaire kredieten kred dieten n De lasten van de hiervoor vermelde grondslagen waardeDit baten betreft betr be t eftten voorwaardelijke voor orwa waar a worden delijjke verplichtingen de vbepaald ve rp pli lich chtiimet chti ngen ng eninachtneming d die ie e niet nie iet worden word wo rde rd en o en opg opgenomen pgen nom men en in n de balans bal alan ans s omdat omd om dat he het etvan be b bestaan est staa aan n ring. Baten verantwoord in het jaar devvo diensten zijn verricht. Lasten in afhankelijk afha af hanke elijjk worden is van nh het et zzich ich in d de e to ttoekomst oek kom omst sstt a allwaarin da dan an ni niet iet voordoen oord rdoe oen va vvan an é één én of o meer on onzekere nzworden eke kere eg geb gebeurtenissen, eb beurt eaanmerking urttenisssen, n,, genomen het waarin deze voorzienbaar zonder dat bank daarop doorslaggevende kan zond nder d atin t de ba ajaar nk d nk daa aar arop p door orrsl slag a ge ag geve ve end nde iinvloed nvl vzijn. oe ed ka k n uitoefenen. uito ui toefe enen enen e . De belasting wordt berekend op basis van het verantwoorde resultaat tegen de geldende nominale belastingtarieven, waarbij rekening wordt gehouden met fiscaal niet-aftrekbare kosten en fiscaal vrijgestelde opbrengsten.


55

Activa vennootschappelijke en geconsolideerde balans na winstverdeling Vennootschappelijke balans (In duizenden SRD) Kasmiddelen

Geconsolideerde balans

2013

2012

2013

2012

581.570

536.610

581.642

536.654

Hieronder zijn opgenomen de wettige betaalmiddelen, alsmede de direkt opeisbare tegoeden bij de Centrale Bank van Suriname. Samenstelling:

Kassen

139.395

103.234

139.467

103.278

Centrale Bank van Suriname

442.175

433.376

442.175

433.376

581.570

536.610

581.642

536.654

496.498

488.499

496.570

488.543

85.072

48.111

85.072

48.111

581.570

536.610

581.642

536.654

902.688

840.774

902.688

840.774

Samenstelling naar valuta: SRD VV

Bankiers Hieronder zijn opgenomen de vorderingen op de binnen- en buitenlandse banken. Samenstelling naar valuta:

2.122

SRD VV

9.031

2.122

9.031

900.566

931.743

900.566

931.743

902.688

840.774

902.688

840.774

92.162

80.781

92.162

80.781

1.913.535

1.493.344

1.913.535

1.493.344

49.275

1.606

49.275

1.606

1.864.260

1.491.738

1.864.260

1.491.738

1.913.535

1.493.344

1.913.535

1.493.344

SRD

984.803 928.732

736.271 757.073

984.803

VV

928.732

736.271 757.073

1.913.535

1.493.344

1.913.535

1.493.344

Schatkistpapier

Hieronder zijn opgenomen schatkistpromessen, uitgegeven door de overheid. Kredieten Hieronder zijn opgenomen de vorderingen uit de kredietverlening. Samenstelling:

Kredieten aan de overheid Kredieten aan de private sector

Samenstelling naar valuta:

Ten behoeve van de kredietverlening worden zekerheden bedongen: 49.275

1.606

49.275

1.606

Hypotheken

991.051

818.499

991.051

818.499

Effecten Overige zekerheden

13.548 859.661

20.034 653.205

13.548 859.661

20.034 653.205

1.913.535

1.493.344

1.913.535

1.493.344

Overheid

2,60%

0,1%

2,60%

0,1%

Agrarische sector en visserij

2,00%

2,9%

2,00%

2,9%

Industrie, bosbouw en mijnbouw

13,80%

15,0%

13,80%

15,0%

Handel en dienstverlening

52,10%

48,2%

52,10%

48,2%

Constructie en installatie

4,90%

4,3%

4,90%

4,3%

Transport, opslag en communicatie

3,80%

4,9%

3,80%

4,9%

Woningbouw Overige

6,30% 14,50%

7,1% 17,5%

6,30% 14,50%

7,1% 17,5%

100,0%

100,0%

100,0%

100,0%

Garanties van de overheid

De kredietverlening is verspreid over de volgende sectoren:

56


Vennootschappelijke balans

(In duizenden SRD)


2013

2012

2013

2012

69.169

57.252

69.169

57.252

51.445 858 2.858

63.152 986 2.940

51.445 858 2.858

1.467 69.169

624 1.467 57.252

624 1.467 69.169

624 1.467 57.252

26.174

20.831

4.654

4.625

21.520

16.206

26.174

20.831

77.065

70.376

77.082

70.405

Onroerende goederen

64.627

59.316

64.627

59.316

Bedrijfsmiddelen

12.438

11.060

12.455

11.089

77.065

70.376

77.082

70.405

Aanschafwaarde 1 januari

25.053

21.954

25.053

21.954

Investeringen - netto

6.991

3.099

6.991

3.099

Herwaarderingen

44.509

44.509

44.509

44.509

76.553

69.562

76.533

69.562

Afschrijvingen

(11.926)

(10.246)

(11.926)

64.627

59.316

64.627

(10.246) 59.316

11.060

8.760

11.089

8.785

7.503

6.995

7.511

7.016

18.563

15.755

18.600

15.801

(6.125)

(4.695)

(6.145)

(4.712)

12.438

11.060

12.455

11.089

15.603

11.193

70.634

57.884

11.405

12.880

12 .960

Aandelen

Hieronder zijn opgenomen de aandelen in de volgende lokale maatschappijen

63.152 986 2.940 624

Assuria Hakrinbank Torarica TBL Multiplex BNETS

Deelnemingen In de vennootschappelijke balans zijn onder deelnemingen opgenomen de deelname in het kapitaal, alsmede het saldo van vorderingen en schulden op de deelnemingen. De deelnemingen betreffen Surinaamse Trustmaatschappij N.V., Financieringsmaatschappij Paramaribo N.V., Surinaamse Computer Maatschappij N.V. en DSB Assuria Vastgoed Maatschappij N.V. (50% deelneming) Samenstelling: Kapitaal en reserves Vorderingen / schulden

Onroerende goederen en bedrijfsmiddelen Samenstelling:

Onroerende goederen:

Bedrijfsmiddelen: Boekwaarde 1 januari Aanschaffingen Afschrijvingen

Overige activa Onder overige activa zijn de bedragen opgenomen die niet overlopend zijn of niet onder andere specifiek omschreven balanshoofden gerubriceerd kunnen worden, zoals saldi van nog te verrekenenposten in het betalingsverkeer,

alsmede de te vorderen inkomstenbelasting. Tevens hebben wij over het boekjaar de onroerende goederen van DAVG opgenomen onder overige activa. Als gevolg daarvan zijn de vergelijkende cijfers aangepast. Overlopende activa

12.090

Onder overlopende activa zijn opgenomen nog te ontvangen interest en vooruitbetaalde kosten.


57

Passiva vennootschappelijke en geconsolideerde balans na winstverdeling Vennootschappelijke balans (In duizenden SRD)


2013

2012

2013

2012

45.584

43.905

45.584

43.905

SRD

15.865

16.567

15.865

16.567

VV

29.719

27.338

29.719

27.338

45.584

43.905

45.584

43.905

3.224.156

2.741.311

3.224.156

2.741.311

1.135.737

951.079

1.135.737

951.079

730.911

559.455

730.911

559.455

Bankiers Hieronder zijn opgenomen de schulden aan de binnenlandse en buitenlandse banken. Samenstelling naar valuta:

Toevertrouwde middelen Hieronder zijn opgenomen de door klanten toevertrouwde middelen, zoals rekening-courantverhoudingen, spaargelden en deposito's. Samenstelling: Spaargelden Deposito's

1.357.508

1.230.777

1.357.508

1.230.777

3.224.156

2.741.311

3.224.156

2.741.311

SRD

1.352.179

1.152.516

1.352.179

1.152.516

VV

1.871.977

1.588.795

1.871.977

1.588.795

3.224.156

2.741.311

3.224.156

2.741.311

--

16.182

15.476

69.086

54.104

76.317

54.236

21.902

17.042

22.227

23.864

72.796

47.508

78.794

52.566

26.740

22.575

27.842

23.113

45.556

24.283

45.556

24.283

500 --

500 150

500 --

500 1 50

Rekening-courant Samenstelling naar valuta:


--

Hieronder zijn opgenomen de door DAVG N.V. aangegane leningen voor de aankoop van onroerend goed. Overige schulden Hieronder zijn opgenomen de nog te betalen kosten alsmede nog te betalen interest.

Overlopende passiva Hieronder zijn opgenomen de vooruitontvangen bedragen en kortlopende verplichtingen. Voorzieningen Samenstelling: Voorziening voor latente belastingverplichtingen Voorzieningen post-employment benefits and other long-term employee benefits Voorziening voor frauderisico Voorziening inactieve werknemers inzake arbeidsconflicten Voorziening reputatierisico

58


--

--

4.896

4.520

72.796

47.508

78.794

52.566

Vennootschappelijke balans (In duizenden) Eigen vermogen


2013

2012

2013

2012

256.532

218.696

256.532

218.696

Samenstelling: 871

871

871

871

Herwaarderingsreserve

78.276

70.872

78.276

70.872

Agio reserve Overige reserve

28 177.357

28 146.925

28 177.357

28 146.925

256.532

218.696

256.532

218.696

Geplaatst aandelenkapitaal Reserves :

Verloop van het kapitaal: Stand begin boekjaar

871

871

871

871

Dividend in aandelen t.l.v. de nettowinst

--

--

--

--

871

871

871

871

217.825

179.277

217.825

179.277

Verloop van de reserves: Stand begin boekjaar Mutatie Algemene reserve Toevoeging uit de winst

7.627

13.568

7.627

13.568

30.209

24.980

30.209

24.980

255.661

217.825

255.661

217.825

In het kapitaal wordt geparticipeerd door ASSURIA met 49%, de Republiek Suriname met 10% en institutionele en particuliere beleggers met 41%.


59

Vennootschappelijke en geconsolideerde winsten verliesrekening Vennootschappelijke winsten verlies rekening (In duizenden SRD)

Geconsolideerde winsten verlies rekening 2013

2012

227.592

176.746

227.592

176.746

10.245

11.101

10.245

11.101

216.972

165.493

216.972

165.493

375

152

375

152

227.592

176.746

227.592

176.746

64.506

46.898

64.178

46.620

163.086

129.848

163.414

130.126

4.101

3.810

1.449

1.124

1.449 2.652

1.124 2.686

1.449 -

1.124 -

4.101

3.810

1.449

1.124

24.282

21.841

32.502

30.067

2013

Rentebaten

2012

Hieronder zijn opgenomen de rentebaten uit hoofde van de kredietverlening, beleggingen en overige uitzettingen. Samenstelling: Rente uit beleggingen Rente uit kredietbedrijf Overige rente Rentebaten

Rentelasten Hieronder zijn opgenomen de rentelasten uit hoofde van de opgenomen en toevertrouwde middelen.

Rentemarge Betreft het voordelig saldo tussen de rentebaten en de rentelasten.

Opbrengst uit effecten en deelnemingen Hieronder zijn opgenomen de dividenden uit aandelen van lokale maatschappijen. In de vennootschappelijke winsten verliesrekening is onder deze post mede opgenomen de nettowinst van de deelnemingen. Samenstelling: Effecten Deelnemingen

Provisie Betreft de vergoedingen verkregen uit de dienstverlening in het binnenlands en buitenlands betalingsverkeer, het assurantiebedrijf en de overige diensverlening.

18.555

17.228

18.562

17.235

Assurantiebedrijf

1.413

1.377

1.857

Overige

4.314

3.236

12.083

1.790 11.042

24.282

21.841

32.502

30.067

5.349

6.406

5.376

6.426

74.746

57.249

77.519

59.649

Samenstelling: Betalingsverkeer

Resultaat uit financiële transacties Betreft de met vreemde valutahandel betaalde koersresultaten en herwaarderingsresultaat van obligaties in het buitenland.

Personeelskosten: Hieronder zijn opgenomen de salarissen, gratificaties, sociale lasten, pensioenvoorzieningen en overige voorzieningen ten behoeve van het personeel.

41.070

35.111

43.261

37.045

Pensioenlasten

4.122

4.187

4.345

4.400

Sociale lasten en overige personeelskosten

7.310

7.019

7.669

7.272

22.244

10.932

22.244

10.932

74.746

57.249

77.519

59.649

Samenstelling: Salarissen (inclusief gratificaties e.d.)

Voorzieningen

60


Vennootschappelijke winsten verlies rekening

(In duizenden SRD) Andere beheerskosten:

Geconsolideerde winst-en verlies rekening

2013

2012

2013

2012

29.091

24.392

29.662

24.895

6.355

Deze post omvat de huisvestingskosten, kantoorbehoeften, automatiseringskosten, reclame- en advertentiekosten en overige algemene kosten.

6.415

6.116

6.710

Kantoorbehoeften

1.799

1.958

1.838

1.989

Automatiseringskosten

5.611

4.331

5.614

4.335

Samenstelling: Huisvestingskosten

Communicatie- en transportkosten Overige

Afschrijvingen

2.461

2.371

2.490

2.413

12.805

9.616

13.010

9.803

29.091

24.392

29.662

24.895

7.806

6.078

7.826

6.095

1.382

Betreft de afschrijvingen op gebouwen en bedrijfsmiddelen. Samenstelling: Afschrijving op gebouwen

1.681

1.382

1.681

6.125

4.696

6.145

4.713

7.806

6.078

7.826

6.095

14.568

14.713

15.568

16.050

Afschrijving op bedrijfsmiddelen

Dotatie voorziening kredietrisico’s Hieronder zijn opgenomen de mutaties in de waardecorrecties op vorderingen. Samenstelling: Dotatie specifieke voorzieningen

23.813

21.815

24.813

23.152

Vrijval specifieke voorzieningen

(9.245)

(7.102)

(9.245)

(7.102)

Mutaties in de waardecorrecties op vorderingen

14.568

14.713

15.568

16.050

Belastingen

24.256

20.570

25.815

22.151

Betreft de inkomstenbelasting over het resultaat vóór belastingen. De belasting verschuldigd over fiscaal niet-aftrekbare afschrijvingen wordt ten laste gebracht van de onder voorzieningen opgenomen belastinglatentie.


61

Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2013

(In duizenden SRD)

2013

2012

Het verloop van de financiële middelen kan worden geïllustreerd met behulp van het onderstaande kasstroomoverzicht. Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat vóór belastingen Belastingen over het bedrijfsresultaat Bedrijfsresultaat ná belastingen Afschrijvingen Aanpassing voorzieningen Mutatie vorderingen op banken Mutatie kredietverlening Mutatie schatkistpapier

72.166

61.054

(25.815)

(22.151)

46.351

38.903

7.826

6.095

21.906

11.990 56.988

76.083 (61.914)

(132.643)

(420.191) (11.381)

(279.058) (2)

Mutatie overige- en overlopende activa

(12.670)

(4.140)

Mutatie toevertrouwde middelen

482.845

540.277

1.679

(17.852)

Mutatie schulden aan banken Mutatie overige- en overlopende passiva Netto kasstroom operationele activiteiten

18.981

25.603

73.432 ---------------------

189.173 ---------------------

(14.503) --------------------(14.503)

(24.218) --------------------(24.218)

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa Netto kasstroom investeringsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten Langlopende leningen Dividend in contanten Mutatie liquide middelen Kasmiddelen begin van het verslagjaar Kasmiddelen ultimo van het verslagjaar

706

(12.192) --------------------152.763

536.654 581.642

536.654

Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Alleen die mutaties zijn in aanmerking genomen welke tot een wijziging in de liquide middelen aanleiding hebben gegeven. Koersverschillen op saldi van liquide middelen in vreemde valuta zijn in het kasstroomoverzicht verwerkt in het resultaat vóór belastingen.

62


245 (12.437)

(14.647) (13.941) --------------------44.988

383.891

DSB | Overige informatie DSB | Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van De Surinaamsche Bank N.V. Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit rapport op pagina 46 tot en met 62 opgenomen jaarrekening 2013 van De Surinaamsche Bank N.V. te Paramaribo gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de vennootschappelijke- en de geconsolideerde balans per 31 december 2013, de vennootschappelijke en geconsolideerde winsten verliesrekening over 2013 en het geconsolideerd kasstroomoverzicht met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.

Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.

Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met de door onze beroepsorganisatie uitgevaardigde controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico's dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten.


63

Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.

Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van De Surinaamsche Bank N.V. per 31 december 2013 en van het resultaat en kasstroom over 2013 in overeenstemming met algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving.

Paramaribo, 4 maart 2014

BDO Assurance N.V.

w.g. W.K. Achthoven RA

64


w.g. drs. R. Abrahams RA

DSB | Adressen Paramaribo

Hermitage

Hoofdkantoor

DSB Bankshop Hermitage Mall

Henck Arronstraat 26-30

hk.Estreliastraat/ TBL Cinemas

Surinaamse Trustmaatschappij N.V.

P.O. Box 1806

Unit 27-28

(SURITRUST)

Telefoon:

(597) 471100

Telefoon:

Telefax:

(597) 411750

Beheerder: Mevr. M. Tan A Kiam

(597) 493131

(597) 477835 E-mail:

[email protected]

Website:

www.dsbbank.sr

Swift:

SURBSRPA

Dochtermaatschappijen

Henck Arronstraat 32 Paramaribo Telefoon:

(597) 471100

District Marowijne

Telefax:

(597) 420050

Manager:

Mevr. drs. A. Bhola Raghoebarsing MBA

Moengo

Kwatta Kwattaweg 226 - Hoek Washingtonstraat Telefoon:

Kapitein Chris Silosweg 3 Telefoon:

(597) 0341245 /0341220

Beheerder: Dhr. G.E. Bendt

(597) 440468 / 471100

Beheerder: Mevr. M. Blokland

Nieuwe Haven

District Nickerie

Paramaribo Telefoon: Telefax:

(597) 472132

P.O. Box 11

Manager:

Dhr. Ing. J. Chen Poun Joe MBA

Telefoon:

(597) 0231381 / 0231311

Telefax:

(597) 0231884

Beheerder: Dhr. M. Kalipersad

Mevr. M.H.G. Elshot (avond)

Ma Retraite

Dr. J.F. Nassylaan 53-55

Landingstraat 6

Telefoon:

Beheerder: Mevr. S. Edam - Morsen

Surinaamse Computer Maatschappij N.V.

Nieuw Nickerie

Van ‘t Hogerhuysstraat 62 (597) 402100 / 471100

(597) 420033

District Para Zanderij

(597) 471100 / 424186

DSB Assuria Vastgoed Maatschappij N.V. (joint control) Henck Arronstraat 32 Paramaribo Telefoon:

(597) 420033

Coronastraat 4 - Hoek Plutostraat

Aankomsthal Johan Adolf Pengel Luchthaven

Telefoon:

Telefoon:

(597) 0325308

Telefax:

(597) 420050

Telefax:

(597) 0325307

Manager:

Dhr. L.A.E. Budel

Website:

www.dsbbank.sr

Internet Banking:

https://my.dsbbank.sr

(597) 451345 / 471100

Beheerder 1): Mevr. J. Marjanom-Tjokrosentono

(597) 471100

Beheerder: Mevr. C. Gordon-Dover

Kasabaholo

District Wanica

Kasabaholoweg 29

Lelydorp

Phone Banking:

900 - MYDSB (69372)

Telefoon:

Indira Gandhiweg 506

Callcenter:

471100 ext. 279, 307, 321

(597) 431541 / 431788 / 471100

Beheerder: Dhr. H. Sylvester

Telefoon:

(597) 0366112

Telefax:

(597) 0368647

Beheerder: Mevr. N. Flu-Blom

1)

Deze functionaris is momenteel met de leiding van dit kantoor belast.


65

Eindredactie:

Marketing De Surinaamsche Bank N.V. Conciso financiële redactie

Vormgeving:

Stradius Offsetdrukkerij Westfort N.V.

Druk:

Drukkerij Leo Victor

Fotografie:

Mevr. R. Abhelakh Dhr. E. Troon

DSB Jaarverslag 2013

Recommend Documents