DRAAIBOEK
STARTEN MET EEN BABYCAFÉ
Wat komt er in dit draaiboek aan bod?
1.
Wat is een babycafé?
P. 3
2.
De doelstellingen
p. 3
3.
Het publiek
p. 4
4.
De partners
p. 4
5.
De locatie, de infrastructuur en het materiaal
p. 4 - 5
6.
Het tijdstip
p. 5
7.
De begeleiding
p. 5 - 6
8.
Activiteiten
p. 6
9.
De promotie
p. 7
10. Financieel
p. 8 - 9
11. Extra’s
p. 10
12. Meer informatie
p. 11
2
De diversiteit in de samenleving neemt toe. Heel wat gemeentebesturen en partners stellen zich de vraag hoe ze een divers en vaak anderstalig publiek kunnen bereiken: met welk aanbod, met welke promotie, op welk tijdstip en op welke locatie. Met de komst van de Huizen van het Kind vormen ouders met jonge kinderen een specifieke doelgroep waar werkgroepen in verschillende gemeenten over nadenken. Een aantal gemeentebesturen spelen met het idee om op regelmatige basis een laagdrempelige ontmoetingsplaats voor deze specifieke doelgroep op te starten. Dit draaiboek wil gemeentebesturen of andere partners daarbij helpen.
Voorgeschiedenis Vzw ‘de Rand’ startte in 2007 in het gemeenschapscentrum de Bosuil in Jezus-Eik (Overijse) een babycafé. Het doel hiervan was om expatmama’s, die talrijk vertegenwoordigd zijn in de regio Druivenstreek, een wekelijkse ontmoetingsplaats te bieden. Tijdens deze wekelijkse ontmoeting konden zij andere expatmama’s die zich in een gelijkaardige situatie bevinden en Nederlandstalige mama’s leren kennen. Ze wisselen informatie uit over alles wat met de zorg en het welzijn van hun jonge kind te maken heeft, krijgen informatie over activiteiten in de regio, kunnen hun Nederlands oefenen … Om alles in goede banen te leiden en nieuwe mensen te verwelkomen, was een begeleider/gastvrouw onmisbaar.
1. Wat is een babycafé? Een babycafé is een ontmoetingsplaats voor alle (groot)ouders met jonge kinderen. Het heeft een open karakter, de bezoekers komen en gaan wanneer ze willen. Terwijl de kinderen spelen, drinken de mama’s en papa’s een kopje koffie of thee. Ontmoeting staat centraal, iedereen is welkom. Het Nederlands is de gemeenschappelijke taal.
2. De doelstellingen -
-
-
-
-
Heel wat ouders hebben vragen of willen wel eens weten hoe andere ouders bepaalde zaken aanpakken. Met deze praktische vragen kunnen ze terecht bij andere mama’s en papa’s in het babycafé. Het babycafé wil een ontmoetingsplaats zijn waar ouders met jonge kinderen tips en informatie kunnen uitwisselen. Ouders van jonge kinderen hebben soms wat minder sociale contacten omwille van de zorg voor hun baby of peuter. Ouders met een beperkt netwerk raken snel geïsoleerd, in het babycafé kunnen ze andere ouders met jonge kinderen ontmoeten. Met het vrijblijvende karakter wil het babycafé een laagdrempelige ontmoetingsplek zijn voor alle mama’s en papa’s met jonge kinderen. Ze komen wanneer het hen past, in het ritme van hun kind, en blijven zo lang ze willen. Het babycafé wil een gemengde (taal, cultuur …) groep van moeders met jonge kinderen samenbrengen. Anderstaligen en Nederlandstaligen krijgen de kans om elkaar te ontmoeten en met elkaar te praten in een aangenaam kader. Het babycafé wil bruggen bouwen tussen diverse taalgroepen en culturen. Vermits dat gebeurt met het Nederlands als gemeenschappelijke taal is het babycafé een uitstekende omgeving om Nederlands te oefenen en te (durven) spreken. Via het babycafé worden de bezoekers toegeleid naar andere initiatieven in de gemeente: de bibliotheek, de spelotheek, het cultuur- of gemeenschapscentrum …
3
3. Het publiek Het babycafé is voor iedereen. Het open karakter maakt van het babycafé een laagdrempelige ontmoetingsplek voor alle mama’s en papa’s met jonge kinderen. Ook grootouders die hun kleinkind opvangen, nanny’s, onthaalmoeders … kunnen terecht in het babycafé. Het babycafé wil verschillende culturen en taalgemeenschappen samenbrengen. Wie nog geen of niet zo goed Nederlands spreekt, is ook welkom. De kennismaking met het Nederlands kan als smaakmaker dienen om Nederlands te leren en te oefenen.
4. De partners Zoek partners in jouw gemeente/regio die met deze doelgroep in contact komen. Betrek hen van bij het begin bij de opstart van het babycafé zodat er een lokaal draagvlak ontstaat. Zoek samen een geschikt moment en goede locatie om het babycafé te organiseren. Mogelijke partners: de integratiedienst, de jeugddienst, de dienst welzijn, Kind en Gezin, het OCMW, crèches, pediaters, huisdokters, gynaecologen, apothekers, kleuterscholen, onthaalmoeders … Kind en Gezin als een onmisbare partner Kind en Gezin kan het babycafé ondersteunen door het te promoten tijdens consultaties en huisbezoeken. De ervaring leert dat 80 % van de bezoekers wordt toegeleid via Kind en Gezin. De verpleegkundigen lichten met de folders het babycafé toe tijdens de huisbezoeken. Dit zorgt ervoor dat alle jonge mama’s op de hoogte zijn van het initiatief. Het is ook een meerwaarde als de medewerkers af en toe eens binnenspringen in het babycafé.
5. De locatie, de infrastructuur en het materiaal Bij de zoektocht naar een geschikte locatie is de bereikbaarheid en kindvriendelijkheid van groot belang. Zorg voor een locatie die vlot bereikbaar is in jouw gemeente en die gemakkelijk te vinden is voor wie zijn/haar weg niet goed kent in de gemeente. De infrastructuur waar het Babycafé plaatsvindt, moet toegankelijk zijn voor kinderwagens. Het lokaal zelf moet kunnen worden afgesloten zodat peuters veilig kunnen bewegen en de mama’s en papa’s hun kind niet uit het oog verliezen terwijl ze een kopje koffie drinken. Om de bezoekers een aangename tijd te bezorgen, is het belangrijk dat de ruimte gezelligheid uitstraalt. Naast een goede infrastructuur heb je ook materiaal nodig om een babycafé te organiseren. Het is goed om in (de buurt van) het lokaal een kast te hebben waar je het materiaal in kan opbergen. Kinderen spelen op de grond, een speeltapijt en speelgoed op maat van baby’s en peuters zijn onmisbaar. Hierdoor kunnen de kinderen ongestoord spelen terwijl hun mama of papa in de buurt is. Met een muziekinstallatie kan je enkele kinderliedjes opzetten, dit doorbreekt stiltes als er nog niet veel bezoekers zijn en het is bovendien een goede sfeermaker.
4
Voor de zorg van de kinderen en het gemak van ouders is het goed om voor een verzorgingskussen, vochtige doekjes en papieren zakdoeken te zorgen. Ook een microgolfoven om voeding op te warmen is nuttig. Dit zorgt ervoor dat ouders zich op hun gemak voelen en niet moeten vertrekken als hun kind eten of verzorging nodig heeft. Omwille van het laagdrempelige karakter van het babycafé is er koffie, thee en water voor de bezoekers. De begeleider kan ook voor een stuk fruit en een koekje zorgen, dat wordt erg gesmaakt door de bezoekers. Op de tafel staat een spaarpot waar de bezoekers 1 euro in steken. Hiermee koopt de begeleider het fruit en de koekjes en wordt de drank betaald. Er kan met de inkomsten uit de spaarpot ook eens een activiteit georganiseerd worden. Kort samengevat: wat is belangrijk en mag je niet vergeten? - Een toegankelijke locatie die veilig is voor jonge kinderen en die gezelligheid uitstraalt. - Een kast om materiaal in op te bergen: een speeltapijt, speelgoed, een verzorgingskussen, vochtige doekjes, papieren zakdoeken … Een muziekinstallatie en microgolfoven zijn een meerwaarde. - Koffie, thee, water, kopjes, bordjes, lepeltjes, een stuk fruit en een koekje.
6. Het tijdstip De frequentie kan je zelf bepalen. Je kan een wekelijkse ontmoetingsplaats aanbieden of bijvoorbeeld starten met 1 keer per maand. Voor de keuze van de weekdag, kijk je het best in de omgeving of er al een aanbod is voor ouders met jonge kinderen. Het aanbod voor deze doelgroep is bijzonder klein, het zou jammer zijn dat ouders een keuze moeten maken tussen verschillende initiatieven. Bij de keuze van het tijdstip hou je best je ook rekening met het ritme van jonge kinderen. Vzw ‘de Rand’ organiseert het babycafé op dinsdagvoormiddag van 9 tot 12 uur en dat lijkt een goede timing voor de deelnemers.
7. De begeleiding Het is goed om in het babycafé een vaste begeleider te hebben die de bezoekers verwelkomt. Hij/zij is een bekwame procesbegeleider. Enerzijds animeert de begeleider de groep, trekt hij/zij de dynamiek van het babycafé mee op gang en leidt alles in goede banen. Anderzijds stimuleert en bewaakt de begeleider het gebruik van het Nederlands als communicatietaal binnen de groep. Uiteraard gebeurt dit niet op een schoolse of sanctionerende manier, maar wel door gesprekken in het Nederlands aan te knopen of op conversaties te reageren. De begeleider is een animator/moderator en taalcoach. Wat houdt dat in? De begeleider als animator/moderator: - is vlot, sociaal en uitnodigend in individuele contacten en als groepsbegeleider - heeft oog voor sociale interactie en is procesbegeleider, kan aanzetten tot interactie en conversatie - creëert een veilige sfeer - kan eventueel voor talige activiteiten en interactieve activiteiten zorgen - is flexibel in het inspelen op de groep - stimuleert en bewaakt het ontmoetingsaspect en de ervaringsuitwisseling tussen de aanwezigen - brieft de informatieve vragen van moeders aan de integratieambtenaar of andere initiatiefnemers van het babycafé 5
De begeleider als taalcoach: - kan methodes aanreiken die aanzetten tot conversatie - heeft methodes en de vaardigheid om te bewaken dat de voertaal Nederlands is en blijft - kan een ontspannen niet-schoolse sfeer oproepen en aanhouden - kan de mama’s tips geven over het samen praten in het Nederlands - kan op die manier het babycafé doorspekken met taalimpulsen - moet kunnen omgaan met meertaligen in een groep, heeft respect voor ieders talige eigenheid. Suggestie: bezorg de begeleider de tien tips duidelijke taal. • Schakel niet te snel over op een andere taal. • Spreek langzaam en articuleer goed. • Gebruik gebaren die je uitleg ondersteunen. • Gebruik eenvoudige woorden en synoniemen. • Vermijd dialectwoorden. • Hertaal. Leg iets uit in andere woorden. • Geef de anderstalige de tijd om even te zoeken naar zijn of haar woorden. • Geef de Nederlandse vertaling van woorden die de anderstalige in een andere taal zegt. (Bv. ‘Kan ik hier sacs poubelle kopen?’, ‘Welke vuilniszakken heeft u nodig? Blauwe, groene of bruine?’) • Wijs voorwerpen waarover je spreekt aan. • Zeg niet dat iets fout is, maar corrigeer op een positieve manier. (Bv. ‘In hoeveel stationen stopt de trein?’, ‘In vijf stations.’) Je kan bij vzw ‘de Rand’ flyers (A5) met de tien tips bestellen.
8. Activiteiten Af en toe een activiteit organiseren in het babycafé zorgt ervoor dat je een nieuw publiek aanspreekt. Sommige ouders zijn geïnteresseerd in het specifieke aanbod en maken zo kennis met het babycafé. Je kan verschillende soorten activiteiten organiseren, al dan niet met lokale partners: een infomoment met Kind en Gezin rond een bepaald thema, een voorleessessie met de bibliotheek, een sessie babymassage, een infosessie EHBO bij baby’s en peuters met het Rode Kruis … Laat ouders mee nadenken en zelf voorstellen doen, dit zorgt ervoor dat ze de activiteiten ook zelf mee promoten.
6
9. De promotie Je kan promotie voeren via folders, via affiches, het opnemen in nieuwsbrieven, in het gemeentekrantje, een persbericht sturen … Het inzetten op verschillende vormen van promotie en het verspreiden via verschillende kanalen werkt het best. Zorg dus voor voldoende variatie in de vorm en het type van de promotie om een zo breed mogelijk publiek te bereiken. Aangezien kinderen vanaf een bepaalde leeftijd naar school gaan, zijn zij slechts in een afgebakende periode het doelpubliek van het babycafé. Dit zorgt ervoor dat er regelmatig mensen afhaken als hun kind de schoolleeftijd bereikt. Permanente promotie is belangrijk voor dergelijk vrijblijvend ontmoetingsinitiatief. Een ruime gedragenheid door partners bij de opstart, zorgt ervoor dat er ook blijvende aandacht is bij partners om dit mee te promoten via hun kanalen. Lever hen folders, affiches en kant-en-klare tekstjes voor nieuwsbrieven aan. Probeer het initiatief zo ruim mogelijk te verspreiden, breng het regelmatig nog eens onder de aandacht bij de organisaties die een rol spelen in de promotie van het babycafé. Af en toe een activiteit organiseren in het babycafé is een goede aanleiding om het babycafé extra in de kijker te plaatsen. Regelmatige bezoekers voeren zelf ook mee promotie via hun netwerk, zij zijn ambassadeur om het initiatief te promoten. Bied hen promotiemateriaal aan. De begeleid(st)er noteert de gegevens van alle nieuwe bezoekers: naam, woonplaats, moedertaal … Door ook e-mailadressen te verzamelen, kan je op een snelle manier bezoekers die al even niet meer langsgekomen zijn eraan herinneren dat het babycafé nog steeds plaatsvindt. Je kan ook een mailing doen met informatie van andere activiteiten in het centrum of in de gemeente voor die doelgroep. Voorbeeld van een meertalige folder:
Wil je graag een pdf van onze folder? Vraag deze aan bij vzw ‘de Rand’.
7
Voorbeeld van een Nederlandstalige folder:
10. Financieel Voor de opstart van een babycafé heb je werkingsmiddelen nodig. Met welke grootorde van budget hou je het best rekening? De locatie waar het babycafé plaatsvindt kan eigen infrastructuur zijn of infrastructuur die je huurt. In dat laatste geval moet je uiteraard kijken of er huurgeld betaald moet worden. Wat is in de huurbijdrage begrepen en zijn er andere kosten verbonden aan het gebruik van de infrastructuur? De keuze van infrastructuur zal ook bepalen of je een extra verzekering moet afsluiten voor de deelnemers van het babycafé. Als je een lokaal huurt, betekent dit dat de bezoekers verzekerd zijn via de eigenaar van de infrastructuur? Gebruik je eigen infrastructuur en zijn de deelnemers en de begeleider dus verzekerd via jouw organisatie? Bekijk dit grondig en zorg dat de bezoekers en de begeleider verzekerd zijn bij de start van het babycafé. Voor de opstart van een babycafé heb je materiaal nodig. Trek een budget uit voor de aankoop van een speeltapijt, speelgoed, verzorgingsmateriaal en eventueel een kast om alles in op te bergen. Heb je een beperkt budget? Ga dan eens langs in een tweedehandswinkel waar je vaak goedkope materialen en 8
speelgoed kan vinden. Je kan ook een oproep doen om speelgoed waarmee kinderen niet meer spelen en dat nog in goede staat is, binnen te brengen. Je kan de begeleider/begeleidster een vergoeding geven. Dat kan enerzijds via een vrijwilligersvergoeding of een ander type vaste vergoeding en anderzijds via een vergoeding van reële kosten zoals vervoersonkosten. Het is belangrijk om bij de start goede afspraken te maken en te weten wat je van elkaar verwacht. Naast koffie, thee en water is er ook telkens fruit en een koekje. Wie zorgt voor wat? Is er drank in de infrastructuur? Zet iemand dit al klaar? Of is dat een taak van de begeleid(st)er? Koopt de begeleid(st)er met de inkomsten uit de spaarpot zelf wekelijks fruit en een koekje? Of financiert hij/zij dit voor en dient hij/zij vervolgens een onkostennota in? Welke afspraak je ook maakt, trek zeker een budget voor drank en versnaperingen uit. Dat hoort bij het laagdrempelige karakter van het babycafé. Voor het voeren van promotie is het goed om een folder te ontwerpen die je aan de verpleegkundigen van Kind en Gezin kan meegeven en kan verspreiden op openbare plaatsen. Bij de folder kan je in eenzelfde stijl ook een affiche ontwerpen en drukken … Je kan voor de opstart de folder bus aan bus verdelen om een zo divers mogelijk publiek aan te spreken. Heb je een krantje of blad dat bus aan bus verdeeld wordt? Bekijk dan de mogelijkheid om hierin informatie over het babycafé op te nemen. Dat kost in principe niets en valt ook in iedere brievenbus.
UITGAVEN Huur infrastructuur
INKOMSTEN Bijdrage bezoekers (1 euro per bezoek)
Verzekering Materiaal Vergoeding begeleider Drank en versnaperingen Promotie (lay-out en druk) Activiteiten Extra’s
9
11. Extra’s
Je kan een filmpje bekijken op www.derand.be/nl/taalpromotie/babycafe. 10
12. Meer informatie? Heb je nog specifieke vragen? Wil je graag eens samenzitten voor een concrete opstart plaatsvindt? Dat kan! Neem contact op met Cindy Van Dijck (stafmedewerker taalpromotie vzw ‘de Rand’): Vzw ‘de Rand’ Kaasmarkt 75 1780 Wemmel
[email protected] 02 568 01 78
11
